Hoofdstuk 5

Management en
logistiek
Hoofdstuk 5
Voorraad
Roel Grit
Jan de Geus
Hoofdstuk Voorraad
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
2
Ontstaan voorraad
Bufferfunctie ontkoppelen aanvoer en afvoer
voorraden grondstoffen (suikerbieten in suikerfabriek)
voorraden tussenproducten (fietswielen in fietsfabriek)
voorraden eindproduct (benzine, fiets)
= gereed product
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
3
Voorraden
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
4
Onderdeel van distributie
Distributie is het brengen van het gereed
product van producent naar klant.
Deelsystemen distributie:
Voorraadbeheer van het gereed product.
Magazijnbeheer
Extern transport naar de klant
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
5
Leveren uit voorraad
Betrouwbare levering (zie 7 J’s)
juiste tijd
juiste hoeveelheid
juiste kwaliteit
Just-in-time levering (JIT)
Nadelen voorraden:
Voorraad kost geld
Voorraad kan bederven
Voorraad kan incourant raken
 technische levensduur
 economische levensduur
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
6
Soorten voorraad
Strategische voorraad
Speculatievoorraad
Pijplijnvoorraad
Ontkoppelingsvoorraden
Seriegrootte voorraden
Anticipatievoorraden
Veiligheidsvoorraad
Voorraad onderhanden werk
Begrip: batch
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
7
Beheren voorraad
Nogmaals soorten voorraad
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
8
Bestelsystemen 1
Bestelniveau B
Als voorraad beneden B, direct bijbestellen (variabele besteltijden)
Maximaal voorraadniveau S
Nooit meer bijbestellen dan tot maximale voorraad
Minimaal voorraadniveau s (kleine letter)
Vaste bestelmomenten
Aanvullen voorraad
Wat is het bestelmoment?
 op vaste bestelmomenten
 op variabele bestelmomenten
Welke hoeveelheid?
 vaste hoeveelheid Q
 variabele hoeveelheid
afhankelijk van economische voorraad,
aanvullen tot S als de voorraad is gezakt beneden s
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
9
Bestelsystemen 2
Hoeveelheid
Vaste hoeveelheid
Variabele hoeveelheid
Variabel bestelmoment
BQ
Bs
Vast bestelmoment
sQ
sS
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
10
Bestelsysteem BQ
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
11
Bestelsysteem BS
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
12
Bestelsysteem sQ
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
13
Bestelsysteem sS
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
14
Begrippen
Kanban
Two bin
Levertijd
Veiligheidsvoorraad
Opslingereffect
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
15
Kosten van voorraden
Rente
eigen vermogen (geen rente-inkomsten) of geld lenen
Risico
bederf, brand, diefstal, beschadiging
restvoorraad
incourant worden
reparatie
kosten verzekeringen, koeling, brandpreventie en beveiliging
Ruimte
magazijnpersoneel
transportmiddelen
energieverbruik
afschrijvingen
beveiliging
onderhoudskosten
Retourgoederen
klant wil de goederen bij nader inzien niet
er is minder vraag dan verwacht
goederen zijn kapot, beschadigd of van lage kwaliteit
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
16
Minimale kosten per jaar
H = Hoeveelheid besteld per jaar:
2000
B = Bestelkosten per bestelling:
€ 100
stuks
€4
V = Voorraadkosten per jaar per product:
Bestellingen
per jaar
Aantal per
bestelling
Gem.
voorraad
Voorraadkosten
per jaar
Bestelkosten
per jaar
Totale kosten per
jaar
1
2000
1000
€ 4.000
€ 100
€ 4.100
2
1000
500
€ 2.000
€ 200
€ 2.200
3
667
333
€ 1.333
€ 300
€ 1.633
4
500
250
€ 1.000
€ 400
€ 1.400
5
400
200
€ 800
€ 500
€ 1.300
6
333
167
€ 667
€ 600
€ 1.267
7
286
143
€ 571
€ 700
€ 1.271
8
250
125
€ 500
€ 800
€ 1.300
9
222
111
€ 444
€ 900
€ 1.344
10
200
100
€ 400
€ 1.000
€ 1.400
12
167
83
€ 333
€ 1.200
€ 1.533
15
133
67
€ 267
€ 1.500
€ 1.767
20
100
50
€ 200
€ 2.000
€ 2.200
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
17
Figuur 5.5 Minimale kosten per jaar
Minimale kosten per jaar
€ 4.500
€ 4.000
Kosten per jaar
€ 3.500
Voorraadkosten per jaar
Bestelkosten per jaar
€ 3.000
Kosten per jaar
€ 2.500
€ 2.000
€ 1.500
€ 1.000
€ 500
€0
0
5
10
15
20
Aantal bestellingen per jaar
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
18
Minimale kosten grafiek
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
19
Formule van Camp
Q=
2xHxB
V
Aannamen
Q=
• Alleen bestel- en voorraadkosten.
• Vraag bekend en constant.
• De levertijd is nihil.
• Beschikbaar vermogen onbeperkt.
• Beschikbare ruimte onbeperkt.
• Geen kwantumkorting.
• Geen winst door combinatiebestellingen.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
2 x 2000 x 100
4
= 316
20
Soorten magazijnen
Magazijn voor grondstoffen
Magazijn voor halffabricaten
Magazijn voor eindproducten
Magazijn voor gereedschappen
In handelsbedrijven – zoals groothandel en
winkels – magazijnen met eindproducten.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
21
Magazijnwerkzaamheden
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
22
Magazijnindeling
Locatiesystemen
 systeem met vaste locaties
 systeem met variabele locaties
 systeem semi-vrije locaties
ABC-analyse levert snellopers (A-artikelen genoemd)
Snellopers worden op een toegankelijke plaats bewaard
Grijpvoorraad
Bulkvoorraad
Grote en zware artikelen laag
Artikelgroepen (o.a. food en non-foodartikelen)
Artikelen die elkaar negatief kunnen beïnvloeden
FIFO-principe (First In First Out)
Soms LIFO (Last In Last Out)
Op elkaar lijkende artikelen niet naast elkaar
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
23
Magazijn
Hulpmiddelen magazijn
Opslaghulpmiddelen
Intern transport
Computer
Barcodes in het magazijn
EAN-barcodes met artikelnummers eindproducten
Op stellingen voor locatieaanduiding
Ordernummers als barcodes op klantorder
Klantcode als barcodes op diverse documenten
Adresbarcode (elk bedrijfsadres heeft een uniek EAN-adrescode)
Radio frequency identification (RFID) = elektronische code
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
24
Magazijn begrippen
Material handling = inslag + opslag + uitslag
Collo (meervoud: colli)
Emballage
Pakbon, verschil met factuur
Locatiesystemen (vast, vrij, semi-vrij)
Voorraadverschillen
Periodiek tellen
Cycle counting
Order picking
 per klantorder
 per artikel(groep)
 parallel verzamelen
Verwerking retouren en emballage
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
25
Management en voorraad
Tegenstrijdige belangen
verkoopmanager
magazijnbeheerder
inkoopmanager
financieel manager
productiemanager
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
26
Management en voorraad 2
Kosten van ‘nee-verkoop'
verlies van omzet
weglopen van klanten
administratieve door backorders
bestelkosten
nee-verkoop van productiegrondstoffen aan
‘klanten’ binnen eigen bedrijf, gehele
productieproces ligt stil
Hoge voorraad eindproduct  customer
servicegraad
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
27
Management en voorraad 3
Prestatie-indicatoren voorraad
(performance indicator)
Aantal nee-verkopen per periode
Aantal orderregels per periode
Gemiddelde bezettingsgraad per jaar in procenten
Omloopsnelheid
Omzetsnelheid
Financiële waarde voorraad op bepaald moment
Waarde van retourgoederen
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
28
Management en voorraad 4
Voorraad en automatisering
ERP-systeem kan voorraad automatisch beheren en
ondersteunt magazijnwerkzaamheden.
Juridisch
Wie is op enig moment in de logistieke keten de eigenaar
van de goederen?
Wie is aansprakelijk bij beschadiging van voorraden?
Wie verzekert de goederen?
 Vendor Managed Inventory
 Consignatiegoederen
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
29
Hap Snap
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
30