Hoofdstuk 1

Management en
logistiek
Hoofdstuk 1
Roel Grit
Jan de Geus
Management en logistiek
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
2
Hoofdstukken
1. ‘Logistiek’ met overzicht van de totale logistiek keten.
2. ‘Verkoop’ is customer service en tevreden klanten.
3.
4.
5.
6.
7.
Plus relatie tussen marketing en logistiek.
‘Productie’ met de logistiek van een productieproces.
‘Inkoop’ van producten en grondstoffen.
‘Voorraad’ is nodig om te kunnen produceren en te
kunnen beleveren, maar voorraad kost ook geld.
‘Distributie’ hoe komt een product bij de klant?
‘Transport’ is een onderdeel van distributie.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
3
Wat is logistiek?
Logistiek: beheersingsproces van
goederen- en informatiestromen.
Beter:
Logistiek: beheersen van goederenstromen
en de daarbij horende informatie- en
geldstromen.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
4
Regel van de zeven J’s
Integrale logistiek verantwoordelijk voor de levering van
het
in de
in de
op de
op de
voor de
tegen de
Juiste product
Juiste hoeveelheid
Juiste conditie
Juiste plaats
Juiste tijd
Juiste afnemer en
Juiste prijs
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
5
Logistiek management
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
6
Logistiek management
Inkooplogistiek (physical supply)
 goederenstroom vanaf de producent van grondstoffen en halffabricaten tot aan
het begin van het productieproces
Productielogistiek (material management)




logistieke activiteiten binnen bedrijf (intern gericht)
vanaf magazijn grondstoffen tot aan magazijn eindproducten
productielogistiek streeft naar een zo kort mogelijke doorlooptijd
en tegelijkertijd zo hoog mogelijke benutting van productieapparaat
Distributielogistiek (physical distribution):
 sluit direct aan op de markt (uiteindelijke afnemer)
 ook wel marketing logistiek genoemd
 besturing en beheersing van de goederenstroom gereed product
Retourlogistiek (reverse logistics)




milieubeheersing
hergebruik van producten
maatschappelijk verantwoord ondernemen
retour afgedankte goederen
Physical distribution is het spiegelbeeld van physical supply.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
7
Supply chain
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
8
Ketenintegratie
Integratie van de logistieke keten op vier niveaus:
Fysieke integratie. efficiencyvergroting van de goederenstromen.
O.a. standaardisatie van transport(hulp)middelen.
Informatie-integratie. Afstemming van informatiestromen tussen
leveranciers en afnemers. O.a. barcodes en Electronic Data
Interchange.
Besturingsintegratie. Systematisch gebruikmaken van informatie uit
voorafgaande en volgende schakels in de keten. O.a. just-in-time en
co-makership.
Grondvormintegratie. Gedeelte van logistieke besturing naar andere
partij in de keten. O.a. leverancier beheert voorraad bij afnemer.
Supply chain management
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
9
Logistiek en ICT
Informatie- en communicatietechnologie o.a.
Electronic Data Interchange (EDI)
Enterprise Resource Planning (ERP)
E-commerce via internet
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
10
Electronic Data Interchange
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
11
Electronic Data Interchange
Niet meer via post
Direct informatie-uitwisseling tussen computers leverancier en klant.
Gestandaardiseerde elektronische berichten o.a.




inkooporders
vrachtbrieven
verkooporders
douaneformulieren
Voorbeeld EDI: Bestellen voorraad
Voorraad volgens computer te laag
Inkoopbericht automatisch aanmaken door computer
Autorisatie door de inkoper
Verzenden naar elektronische postbus van leverancier
Autorisatie verkoper van de leverancier
Goederen uitleveren
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
12
Voordelen EDI
Stappen overslaan o.a.
 afdrukken
 verzenden
 intikken
Minder werk
Minder fouten
Gaat veel sneller
Vandaag besteld, morgen in huis!
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
13
Enterprise Resource Planning
ERP: Software die alle informatie binnen een onderneming integreert
Voorbeelden van ERP-pakketten zijn: SAP, Peoplesoft, Microsoft Dynamics en Baan.
Voordeel
Geen ‘losse’ informatiesystemen
Centrale database met alle informatie
Gegevens overal beschikbaar
Geen dubbele gegevens
Integratie van o.a. financiën, verkoop, inkoop, distributie, planning en personeel
EDI vaak in het pakket aanwezig
Nadeel
Bedrijfsprocessen moeten vaak grondig worden aangepast
Volledige invoering van ERP-systeem is ingewikkeld
Nieuwe hardware nodig
Opleiding van de eindgebruikers
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
14
E-commerce op vier niveaus
E-commerce: productverkoop via internet. Vier niveaus:
1. Informatieverstrekking aan de klant.
‘Geavanceerd uithangbord’.
2. Interactie met de klant.
Klant en leverancier communiceren via e-mail.
Bestelling en betaling op traditionele manier.
3. Transactie.
Klant bestelt producten via internet.
Betaling eveneens via internet.
De internetsite levert beperkte omzet.
4. Integratie.
Handel volledig via internet.
Bestelling via internetsite bestuurt organisatie van leverancier.
Informatiesystemen (zoals ERP-software) bij leverancier onmisbaar.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
15
E-commerce klant
Catalogus op de website van de leverancier
Klant bestelt via internet
Betaalt via creditcard of acceptgiro
Levering thuis binnen twee dagen
24 uur/dag 7 dagen/week
Klant hoeft de deur niet uit
Status orders op te vragen
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
16
E-commerce leverancier
Gevolgen leverancier
Aantal menselijke handelingen is minimaal
Tussenhandel verdwijnt
Leversnelheid neemt toe
Minder voorraden aan te houden
Aankoopgedrag klant bekend
Website gekoppeld met ERP-pakket
Leveringen automatisch inplannen
Voorraad automatisch bijgewerkt en bijbesteld
Klantgerichte reclame op website
Bedrijfsprocessen leverancier volledig geïntegreerd
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
17
Logistieke kosten
1. Vermogenskosten o.a.
 rente en afschrijvingen o.a. transportmiddelen
 rente over investeringen in voorraden
 rente over waarde van het onderhanden werk
2. Exploitatiekosten o.a.
 brandstofkosten transport
 personeelskosten
 kosten van uitval en afval
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
18
Managementniveaus
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
19
Managementbeslissingen
Strategische beslissingen o.a.
koers op langere termijn (drie tot vijf jaar)
soort producten dat men wil gaan maken
nieuwe markten die men wil veroveren
keuze voor ander distributiekanaal
opzetten E-commerce of niet
invoering nieuwe software
Tactische beslissingen o.a.
komen voort uit de strategie van de onderneming
aankoop nieuwe machines
inrichting van de productiehal
Operationele beslissingen o.a.
concrete activiteiten
nodig om de tactische plannen uit te voeren
aannemen nieuwe werknemers
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
20
Management en logistiek
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
21
H2 Verkoop
Veel potentiële klanten
Veel concurrenten, veel verschillende producten
Verkoop
Directe contacten met de klant
Verkooptransacties: de werkelijke verkoop
Marketing: ontwikkelen marketingstrategie. Nodig o.a.
Kennis over klantwensen (marktonderzoek)
Kennis over de concurrentie (concurrentieanalyse)
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
22
H2 Verkoop
Centrale doel: een zo hoog mogelijke ‘servicegraad’, tegen zo laag
mogelijke kosten.
Customer service: het voldoen aan de wensen van de klant:
de consument,
een ander bedrijf,
een andere afdeling binnen het eigen bedrijf (interne klant)
De klant bepaalt de gewenste servicegraad: hoe hoger de servicegraad,
hoe hoger de prijs.
Strategisch: bepalen van de customer service strategie. Deze is bepalend
voor het handelen van alle afdelingen.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
23
H3 Productie
Bedrijven produceren goederen en diensten
om in de behoefte van hun afnemers te
voorzien.
Grondstoffen (ijzererts, graan of olie)
Halffabricaten (computerchips, automotoren
of meel)
Eindproducten (auto’s, computers of bier)
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
24
H3 Productie 2
Strategische beslissing welke goederen of diensten te
produceren.
Ontwerpen productieproces:
Welke gebouwen en machines zijn nodig?
Wat maken we zelf, wat kopen we in?
Hoe richten we het productieproces in (lay-out)?
Hoe wachttijden te voorkomen?
Hoeveel personeel is nodig en met welke kennis en
vaardigheden?
Hoe wordt de productieplanning uitgevoerd?
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
25
H4 Inkoop (physical supply)
Besturen en beheersen goederenstroom vanaf producent
grondstoffen en halffabricaten tot aan het begin van het
productieproces, zodat het productieproces ongestoord
kan verlopen.
o.a.
gebouwen
machines
grondstoffen
halffabricaten
personeel
diensten (onderhoud, advies, catering, schoonmaak)
Groothandel koopt eindproducten in.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
26
H5 Voorraden (stock)
Voorraad is een ophoping van goederen die niet of
nog niet worden gebruikt.
Als grondstoffen of goederen sneller worden
aangevoerd dan afgevoerd ontstaat voorraad.
Voorraad vormt buffer waardoor aanvoer en afvoer
van goederen worden ontkoppeld.
Binnen een bedrijf kunnen verschillende soorten
voorraden ontstaan o.a.
 grondstoffen,
 tussenproducten en
 eindproducten.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
27
H5 Voorraden - Belangen
Verkoopmanager wil grote voorraad eindproducten.
Magazijnbeheerder wil zo weinig mogelijk voorraad.
Inkoopmanager wil grote partijen inkopen.
Financieel manager wil
 weinig kapitaal in voorraad,
 maar wil geen nee verkopen.
Productiemanager wil
 grote voorraad grondstoffen en
 groot magazijn voor de tussen- en eindproducten.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
28
H6 Distributie
Distributie brengt goederen van producent naar afnemer:
Naar consument
Business to Consumer B2C
Naar ander bedrijf
Business to Business B2B
Commerciële distributie: distributie als marketinginstrument:
Welke distributiespreiding?
Welke distributiekanalen?
Fysieke distributie:
Beheer voorraad gereed product
Beheer magazijnen
Beheer distributiecentra
Organiseren intern en extern transport
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
29
H6 Logistieke dienstverlener
Bedrijf: terug naar kernactiviteiten  distributie uitbesteden aan logistieke
dienstverlener.
heeft meer expertise,
regelt transport,
doet opslag en handling,
voegt waarde toe (Value Added Logistics) o.a.




herverpakken
recycling
assemblage
testen.
Afhankelijkheid tussen producent en logistieke dienstverlener neemt toe,
maar Supply Chain kan efficiënter worden georganiseerd.
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
30
H7 Transport
Transport tussen verschillende schakels in de keten.
Logistiek is veel meer dan transport
Keuze vervoersmodaliteiten:
 per spoor
 over het water
 over de weg
 door de lucht
 per pijpleiding
Vervoer
in eigen beheer
uitbesteden aan logistiek dienstverlener
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
31
H7 Transport Economie
Voor Nederlandse economie is transport belangrijk.
Via de Noordzee
Via de Rijn naar Duitsland
Rotterdamse haven
Betuwelijn
Schiphol
Om meer te kunnen verdienen:
Value Added Logistics
Boek: Management en logistiek
Auteurs: Roel Grit en Jan de Geus
32