Nederlandse literatuur 18

Nederlandse literatuur
…in de achttiende en negentiende eeuw
De 18de eeuw
Historische context
Vrijheidsoorlog
in Amerika
Engeland
met haar
koloniën
REVOLUTIE!!!
In 1799 grijp ik de
macht: Napoleon
Bonaparte. De Revolutie
is dan voorbij!
Franse
Revolutie
Historische context
Pruikentijd
Machtstrijd in de Republiek. 3 partijen:
1. De stadhouder en zijn aanhang
2. De regenten
3. De patriotten (wilden meer invloed
voor de burgerij!)
In economisch opzicht ging de
Republiek in de 18de eeuw ook
achteruit: de Industriele
Revolutie liet in de Nederlanden
op zich wachten (de rijke
regenten investeerden niet, maar
rentenierden…)
Eind 18de eeuw: Frankrijk valt de
Republiek binnen en sticht de Bataafse
Republiek.
Culturele context
Ik ben Immanuel Kant, een
Wat kan
Watikmoet
filosoof. Twee vragen
weten?
ik
doen?
stonden
voor
mij centraal:
KENNIS
Via zintuiglijke
waarneming = ervaring
Bijv. Tijd, Ruimte &
Causaliteit
Via RATIO
WAARHEID
Culturele context
Verlichting
Vanuit de burgerij
Kern: zelfstandig, kritisch denken:
rationeel zijn en op basis daarvan
handelen
KENNIS BEVORDERT DEUGD
Onderwijs en verspreiding van
kennis als belangrijk middel
tegen vooroordelen.
Culturele context
Ratio en kennis moesten ervoor zorgen dat mensen (van
de burgerij) mondig gemaakt werden!
Montesquieu hier: ik pleitte voor
verdraagzaamheid en
godsdienstvrijheid.
Ik ben J.J. Rousseau. Ik vind
dat de mens vervreemd is
van zichzelf en misvormd
door de maatschappij. Terug
naar zijn oorsprong!!! Door
goede opvoeding.
Culturele context
Kunstenaar als opvoeder en opinievormer
pruiken
Kapotte
pijpen en
drankflessen
Dus
waarschijnlijk:
regenten
Drankmisbruik,
dronkenschap:
sluit ratio uit!!
Is dus slecht!
Culturele context
renaissance
classicisme
Het classicisme wordt in de 18de eeuw
aangepast aan de opvattingen van de burgerij:
nadruk op eenvoud, zakelijkheid, regelmaat etc.
16/17 eeuw;
vooral voor
“geleerden”
Voorzetting van
renaissancegedachte,
eind 17de
eeuw/midden 18de
eeuw…
Literaire ontwikkelingen
BURGERIJ
SCHRIJVERS ZIJN OPVOEDERS EN
OPNIEVORMERS
Literaire ontwikkelingen
Ik ben Pieter Langendijk en
schreef classicistisch komedie.
Naar voorbeeld van Franse
classicistisch toneel. Het stuk
bevat wel duidelijk een les voor
de burgerij (Het wederzijdse
huwelijksbedrog)
De opvattingen van de
verlichting worden
gepropageerd: deugd,
redelijkheid, tolerantie etc.
Kritiek op ondeugden.
Ik ben Justus van Effen.
Ik richtte naar Engels
voorbeeld een
spectatoriaal tijdschrift
op in Nederland: De
Hollandsche Spectator