Robert Dilts introduceert `het Veld` binnen NLP

Bianca Minkman
Robert Dilts introduceert 'het Veld' binnen NLP
Workshop Field Based NLP
In een wereld waar het steeds meer lijkt te draaien om 'ik', wordt tegelijkertijd de roep om meer
aandacht voor onze wereld als geheel steeds luider. Niet alleen op het gebied van milieu, klimaat en
sociale samenhang, maar ook spiritueel. Die invloed doet zich nu zelfs ook gelden in het toch vrij
rationeel ingestelde vakgebied NLP. Een van de sleutelfiguren binnen NLP, Robert Dilts, brengt NLP op
een hoger plan door een 'vierde waarnemingspositie' toe te voegen, gebaseerd op 'het veld'.
Tijdens het schrijven van de ledenco-
ker zonder er een show van te
lumn voor het vorige nummer van
maken. Hij stond open voor vra-
INzicht verkeerde ik in de aangename
staat van flow. Ik beschreef de film
“Flow” is de
'What the bleep do we know?!' die mij
tot het verrassende inzicht had geleid
dat er een link is tussen NLP en kwan-
ken in mogelijkheden en dat je gedach-
optimale staat
ming bepaalt de werkelijkheid. Maar wat
sief. Uiteraard zette Dilts de
theoretische kaders, maar we
werden ook aan het werk gezet.
als al je velden
ten- (patronen) de realiteit beïnvloeden.
De structuur van je subjectieve waarne-
de pauzes aan toe bestookt
werd. De driedaagse was inten-
tum-fysica. Het voelde alsof het kwartje
was gevallen: beiden gaan uit van den-
gen, waarmee hij dan ook tot in
'Het veld' is immers vooral iets
om te ervaren. Het begrip 'veld'
staat voor ruimte of energie die
congruent zijn
ontstaat door relaties en interacties, patronen in een systeem
is die werkelijkheid dan? Als je die zelf
(groep, organisatie, verband
inkleurt via je eigen model of the world,
enzovoort). De eerste dag stelde
is het er dan eigenlijk wel? En waar
komt dan die flow vandaan?
hij het 'personal field' centraal,
op de tweede dag draaide het om het 'interpersonal
field' en op de derde dag tenslotte kwam het 'larger
Deze vragen intrigeerden mij zo, dat het geen toeval
field' aan bod.
kan zijn geweest dat juist op dat moment een mailing
van het IEP in mijn mailbox belandde, met daarin de
Personal field
Robert Dilts
aankondiging van een workshop door Robert Dilts over
Het personal field is het energieveld waarmee je
Foto beschikbaar gesteld door het IEP
'field based NLP'! Dilts, de man die ik uit mijn NLP-
lichaam omgeven is. In de verfilming van het boek 'De
opleiding ken als het brein achter de (neuro)logische
celestijnse belofte' van James Redfield werden deze
niveaus (omgeving-gedrag-capaciteiten-waarden en
persoonlijke energievelden letterlijk weergegeven door
Interpersonal field
soms onbekende) persoon uit. Deze persoon stelt hen
overtuigingen-identiteit en visie), zou mij zelf het ant-
een soort wolk van licht en kleuren om iemand heen.
Het interpersonal field is het veld dat ontstaat tussen
(op zijn gevoel) letterlijk zodanig in de ruimte op dat
woord kunnen geven op mijn prangende vragen. Dit
Dat kwam de filmmakers op veel kritiek te staan van
personen bij interactie. Het maken van rapport is de
de onderlinge verhoudingen worden gevisualiseerd. De
mocht ik niet missen. Ik ben dan ook erg blij dat ik,
nuchtere recensenten die het verschijnsel afdeden als
voorwaarde, het hebben van een intentie de basis. Dit
representanten spelen geen rol, want zij kennen de
namens de Redactie INzicht en dankzij de gastvrijheid
'onzin net als aurafoto's'. Het mag dan in deze film tru-
kan positief uitwerken als een 'wij-gevoel', een gevoel
achterliggende problematiek immers niet, maar hande-
van het IEP, de kans kreeg om deze workshop eind
cage zijn, voor een godsdienst als het Sjamanisme bij-
van betrokkenheid bij een groep. De andere kant van
len op basis van 'wat zij aanvoelen'. Dit levert vaak
oktober bij het IEP te volgen.
voorbeeld is het een zeer reëel uitgangspunt. In onze
de medaille is groepsdruk, zoals bijvoorbeeld bij een
verrassende inzichten op omdat het veelal blijkt te
alledaagse werkelijkheid ervaren wij dit personal field
bende. Hellinger maakt in zijn familieopstellingen ook
kloppen met de werkelijkheid terwijl de representanten
Velden
vaak als 'een goed of slecht gevoel' bij iemand of bij
gebruik van het interpersonal field, in de context van
geen informatie hierover hadden. Het kan dan ook niet
Dilts had maar liefst drie dagen uitgetrokken voor zijn
een plaats. In ons taalgebruik hebben we het over
een familie. In zo'n opstelling beelden de deelnemers,
anders dat zij dit 'door krijgen' van een hoger niveau:
verhaal. Hij toonde zich daarbij een enthousiast spre-
'iemand die al mijn energie opslokt' bijvoorbeeld.
representanten, de familiaire relaties van een (hen
het larger field.
10
I N z i c h t
W i n t e r
2 0 0 6
J e u g d
e n
G e z i n
11
Larger field
is dat de wijsheid die nodig is voor verandering al in
Daarvoor is het nodig om 'uit ons hoofd' te blijven.
Met een gevoel van voldoening en iets bijzonders mee-
Dit larger field, of generative field, is het spirituele
het veld aanwezig is en dat deze ontdekt en vrijge-
Niet nadenken over onze gevoelens of gedachten gaan
gemaakt te hebben, ging ik naar huis. Mijn vragen zijn
veld, het allesomvattende energieveld. Sommige men-
maakt kan worden door de juiste context te creëren
analyseren, maar gewoon zíjn in het hier en nu. Dat
beantwoord. Flow is de optimale staat als al je velden
sen noemen het God, je zou het ook 'ons collectieve
('creating a resource state'). Dat betekent bijvoorbeeld
klinkt heel simpel, maar is het absoluut niet. Dilts hielp
congruent zijn. Dat is helaas niet altijd de realiteit, het
geheugen' kunnen noemen. Dit is het niveau dat
dat de rol van een coach faciliterend moet zijn. De
ons hierbij door een geleide meditatie te doen.
ligt er maar aan hoe je je eigen werkelijkheid inkleurt.
Sheldrake, wetenschapper van de synchroniciteitsleer,
coach brengt niet de oplossing, die ligt immers als
Concentreren op je ademhaling, alle zintuigen wijd
Gelukkig biedt NLP tools om je te helpen congruent te
definieerde als 'morfogenetisch veld': een collectieve
besloten in het veld (de ruimte, energie tussen present
open zetten en gedachten loslaten.
worden. En te weten dat de oplossing al besloten ligt in
bron van informatie waar elk organisme op afstemt en
waaruit het zijn ontwikkelingsinformatie ophaalt1.
of problem state - het hier en nu - en de desired state
- waar je naar toe wil). De coach kan zijn cliënt helpen
Oefeningen
Mozart duidde dit niveau als volgt aan: 'mijn muziek
ontvankelijk hiervoor te worden. Om dat te kunnen,
De materie over de velden is abstract dus daarom
komt niet van mij, maar via mij.'
moet de coach 'zelf centered' zijn, oftewel in contact
waren de oefeningen een belangrijk onderdeel in de
Er is sprake van flow als deze drie velden met elkaar in
met zijn eigen personal field, congruent zijn. Als hij
workshop. Dilts bouwde daarbij op van personal naar
overeenstemming zijn. Dit is alleen te ervaren met
zich daarvan bewust is, wordt het mogelijk het inter-
uiteindelijk large field. Je moet je immers eerst bewust
meerdere zintuigen tegelijk. Flow is zowel visueel,
personal en larger field te ervaren.
worden van je eigen veld, je eigen energie en jouw
kinestetisch als auditief. Flow op zich is - helaas - niet
het veld, is een geruststellende gedachte.
plaats in het geheel (in dit geval was het interpersonal
Bianca Minkman heeft haar eigen bedrijf, Minkman
Journalistieke Producties en is NLP-Master student bij Frank Bruining Personal Training &
Coaching.
te modelleren maar wel de toestand waarin je er het
Omgekeerde piramide van Dilts
field de workshopgroep) alvorens je contact kunt
meest ontvankelijk voor bent ('creating a resource
Derde generatie NLP gaat over het exploreren van de
maken met het large field. Dat voelen van het large
Contact auteur:
state').
wereld van de relationele logica en hoe die te integre-
field was overigens niet altijd makkelijk. Een van de
[email protected]
ren met de logica van de bewuste geest. Dilts geeft
oefeningen om elkaars energie te voelen (interpersonal
Eerste en tweede generatie NLP
uitdrukking aan derde generatie NLP door een omge-
field), was bijvoorbeeld het spiegelen van elkaars
Deze opbouw van velden vertoont een analogie met de
keerde piramide op zijn eigen Piramide van Dilts (de
bewegingen waarbij je telkens een nieuw element
1 'Ik zie, ik zie wat jij niet ziet… NLP and beyond', door
ontwikkeling van NLP in de loop der jaren. De eerste
(neuro)logische niveaus) te plaatsen: de top waar de
moest toevoegen. Op een gegeven moment 'voel je
en tweede generatie NLP zijn gericht op het personal
missie zit, wordt het brandpunt naar de nieuwe pirami-
elkaar aan' en gaat dat 'als vanzelf'. Soms resulteerde
Cathelijne Wildervanck in: INzicht nr. 3-2006
2 Workshopbundel IEP bij workshop Field based NLP door
en interpersonal field, de derde generatie op het larger
de-op-zijn-kop van trans-missie. De spirituele niveaus
zijn familie, professie, gemeenschap en planeet2.
dat voor toeschouwers in een mooi esthetisch bewe-
field.
Oorspronkelijk was NLP als gedachtegoed het resultaat
Robert Dilts, 2006.
gend geheel.
Een oefening die mij wel aansprak, was het brengen
van de bestudering door Bandler en Grinder van thera-
Zingeving
van hulpbronnen uit het interpersonal field naar je per-
peuten die goede resultaten wisten te behalen. De
Als we het over een spiritueel niveau hebben, is de
sonal field. In een opstelling representeerden groepsle-
effectieve technieken en methoden werden in kaart
stap snel gemaakt naar zingeving. Derde generatie NLP
den (het interpersonal field in dit geval) een bepaald
gebracht en gemodelleerd. De therapeutische relatie
speelt zich immers af op identiteitsniveau in plaats van
gevoel dat je hebt (problem state). Vervolgens stelde
vormde de context om veranderingen te realiseren op
het niveau van gedrag of overtuigingen. Hoe past dat
een ander groepslid zich op als het gevoel óver dat
het niveau van gedrag en capaciteiten. Deze fase, die
in het plaatje van de velden? Dilts zegt hierover: “It's
gevoel (daar zit vaak het probleem!). In dezelfde
globaal de jaren zeventig en medio tachtig beslaat,
your job to keep the channel open to let your energy,
opstelling namen representanten plaats die symbool
staat bekend als 'Eerste generatie NLP' .
your field flow into the world. That's your contribution.”
stonden voor de staat die je wilde bereiken (desired
Wie ook een workshop met Robert Dilts wil mee-
Geleidelijk verlegde NLP zijn focus buiten de therapeu-
Hij legt dit uit aan de hand van de niveaus van leren
state) en het gevoel dat je hebt als je deze toestand
maken, krijgt op 25, 26 en 27 januari 2007 de kans.
tische wereld, naar het onderwijs, de gezondheidszorg
en veranderen van Bateson.
bereikt zou hebben. Degene die het gevoel voor de
en sales bijvoorbeeld. Uitgangspunt was nog steeds de
Level 0 is de huidige situatie, een automatische
opstelling inbracht, moest vervolgens de plaats inne-
één-op-één relatie, maar nu lag de nadruk op de rela-
respons. Level 1 is een correctieve verandering in dit
men van de representanten. Opvallend was dat de
tie tussen de ander en jezelf, je kern. In deze fase,
gedragspatroon, je probeert iets anders te doen. In
representanten 'als vanzelf' hun houding, plaats of
therapie, een workshop met als thema de helden-
zogenoemde 'tweede generatie NLP', verdiepte NLP
organisaties hebben we het dan over een reorganisa-
intensiteit van beweging of uitdrukking gingen aanpas-
reis, een eeuwenoude blauwdruk voor persoonlijke
zich met inzichten over waarden, overtuigingen, meta-
tie. Bij level 2 switch je naar een ander patroon, van
sen (net als bij familieopstellingen geldt hier de invloed
transformatie.
programma's, tijdlijnen, submodaliteiten en waarneem-
jezelf. Tot nu toe zitten we in het personal field. De
van het larger field). Door één voor één de plaats van
Twee van de meest creatieve en ervaren ontwikke-
posities. Er kwam als het ware een niveau bij.
hulpbronnen van een ander breng je in je eigen veld in
de representanten over te nemen, leek het wel alsof je
op level 3-niveau. Dat is wat we in feite doen als we
blik werd verruimd.
IEP Workshop: 'The Hero's Journey'
door Robert Dilts en Stephen Gilligan
januari 2007 in Groesbeek
Bij het IEP geeft Robert Dilts samen met Stephen
Gilligan, een grote naam in Ericksoniaanse hypno-
laars van veranderingsmodellen laten hun licht
schijnen over de archetypische reisroute voor
Derde generatie NLP
iemand modelleren. Nu is sprake van actie in het inter-
In de jaren negentig zijn daar aandacht voor identiteit,
personal field. Bij level 4-learning, ook wel field lear-
Dilts besloot de driedaagse workshop met een oefening
menselijke verandering.
visie en missie bijgekomen. In deze 'derde generatie
ning, denk of doe je iets wat geen ander eerder heeft
waarbij diverse muziekstijlen de vijf ritmes van
Kernbegrippen zijn transformatie, roeping, zelf-
NLP' ligt de nadruk op verandering in een heel sys-
gedaan. Denk aan het voorbeeld van Mozart die zei dat
Gabrielle Roth representeerden. De ritmes, die duide-
bewustzijn, het verlaten van je 'comfort zone',
teem: de 'vierde waarnemingspositie'. Deze positie
zijn muziek niet vanuit hem kwam, maar dat het hem
lijk in de muziekfragmenten naar voren kwamen,
energie en creativiteit, flexibiliteit, reframing, field
omvat en ontstijgt tegelijkertijd de andere drie posities
'toeviel'. In het bedrijfsleven hebben we het over inno-
waren flow, staccato, chaos, lyrical en stillness. Vanuit
(ik-de ander-de waarnemer). De vierde positie is je
vaties. Om toegang te hebben tot level 4 moet je van-
contact met het personal field ging iedereen bewegen
identificatie met het veld, de energie tussen de drie
uit verbondenheid met jezelf, je kern (personal field) in
op de muziek, zodat er een aparte 'groepssfeer' (inter-
overige posities. De aanname van derde generatie NLP
een staat komen van 'stillness' of 'flow' aldus Dilts.
personal field) ontstond.
12
I N z i c h t
W i n t e r
2 0 0 6
J e u g d
e n
G e z i n
based NLP en het reorganiseren van je levenspad.
Meer informatie: www.iepdoc.nl
13