help, ik kan mijn kinderen geen leefbaar bedrijf laten

1
Knelpunten en aanbevelingen
Dirk Lips, Voorzitter
Na een ruim jaar werking van vzw Boeren op een Kruispunt kunnen we stellen dat onze
ervaringen op de land – en tuinbouwbedrijven pijnpunten binnen de sector boven water
brengen. De werking van vzw Boeren op een Kruispunt gaat ‘beyond counting victims’, naar
beleidmakers, landbouworganisaties en collega land- en tuinbouwers toe willen we enkele
ervaren knelpunten bespreken.
1. Alle noodzakelijke competenties geraken niet in één hoofd.
‘Help, ik heb geen tijd om de administratie op het bedrijf bij te houden, als ik te laat ben dreig
ik een boete of een afhouding te krijgen’
Veel succesfactoren op een land- en tuinbouwbedrijf vergen heel wat competenties van de
land- en tuinbouwer. Het toekomstgericht bedrijf vereist van de bedrijfsleid(st)er permanente
stand-by, een correct opgevolgde administratie, een vlotte arbeidsorganisatie, zelf hard en
efficiënt kunnen werken, een goed financieel beheer, uiterst professionele teelttechnische
kennis en bekwaam zijn als elektricien, bouwvakker, mecanicien, ICT-er. Al die competenties
geraken niet meer in één hoofd. Je kan in land- of tuinbouw “om finaciële redenen” niet zo
gemakkelijk met velen het bedrijf leiden en competenties samenbrengen.
Vzw Boeren op een Kruispunt stelt vast dat bedrijven die door technische, financiële,
persoonlijke of markt- omstandigheden niet alle aspecten van een modern ondernemerschap
op een rijtje krijgen, in problemen komen. De lasten van de administratie van het bedrijf
worden door veel boeren en tuinders als een probleem ervaren.
De wetgeving en regels die betrekking hebben op een bedrijf is zo uitgebreid en verandert
regelmatig: bijgevolg kent niemand in Vlaanderen nog alle wetgeving waaraan een boer of
tuinder moet voldoen om te mogen ondernemen.
In één vijfde van de bedrijven kunnen boer en boerin samen niet meer dan 20.000 euro netto
arbeidsinkomen verzamelen, en dit met 5000 uur arbeid. Dit is omgerekend een netto loon
van nog geen 4 euro per uur. Het is heel begrijpelijk dat deze bedrijven in de onmogelijkheid
verkeren om advies in te winnen aan een prijs die hoger ligt dan 1 euro per minuut.
We adviseren daarom dat –vooraleer de overheid beslissingen neemt- de invloed van
deze beslissingen op de land- en tuinbouwbedrijven zelf wordt afgetoetst.
Het zou de sector al heel veel helpen, mocht er een centrale databank zijn, waar alle
maatschappelijke eisen, wetten en decreten in mensentaal worden uitgelegd.
Via tal van registraties weten overheidsinstellingen straks meer over het bedrijf dan de
bedrijfsleider zelf: kan de overheid deze gegevens niet terug ter beschikking stellen?
Denken we maar aan de massa gegevens die geregistreerd zijn bij de
Mestbank,Agentschap Landbouw en Visserij,, Sanitel, Dimona,
En als er dan iets fout loopt, is toch meer redelijkheid nodig in het tweedekansbeleid.
Vzw Boeren op een Kruispunt pleit voor een empatische en correcte begeleiding vóór
een bestraffing.
2
2. Vlaamse Land- en Tuinbouw is bij de beste van de Europese klas
‘Help, ik krijg geen correcte prijs voor mijn mooi product’
De Vlaamse land- en tuinbouw levert producten van heel hoge kwaliteit. De verwachte
appreciatie door industrie en consument laat zich niet altijd voelen in de producentenprijs.
Vlaamse Land en Tuinbouw moet nu eindelijk eens kiezen voor respect en zelfrespect.
Er mag gesteld worden dat zoveel technische, financiële en arbeidsinzet en professionalisme
bij de Vlaamse familiale land- en tuinbouwbedrijven behoort bij de top van Europa.
Vzw Boeren op een Kruispunt wil alle agrarische ondernemers wijzen op hun eigen
verantwoordelijkheid om zichzelf en mekaar te helpen en te informeren: u kan zelf
meer dan u denkt.
Wellicht kan de voorlichtingsdienst van de overheid deze continue opdracht mee
ondersteunen.
Voorbeeld van eigen verantwoordelijkheid:
Ons vleesvee behoort ontegensprekelijk tot het beste vleesvee in de wereld. Nergens worden
zo’n kwaliteitsdieren gefokt als hier.
Toch slagen de 1000 vleesveebedrijven, die hun hoofdinkomen moeten halen uit vleesvee, er
niet in om deze sector veel dynamiek te geven. En wellicht ligt de fout voor een groot deel bij
de sector zelf.
Veehouder leren mekaar niet vermarkten:
Enerzijds is er bij veel collega’s geen marktkennis (wat kan de markt geven) en anderzijds
kunnen veel veehouders slecht de productwaarde van hun vee inschatten (gewicht x
classificatiewaarde)
Heel de keten moet meer investeren in begeleiding en opleiding:
Blijvende opleiding over genetica en voeding is absoluut noodzakelijk.
Regelmatige analyse van de rendabiliteit in de keten kan onze ondernemers alleen maar
helpen: ofwel door een redelijker deel van de marge binnen te halen ofwel door hefbomen te
krijgen van de ketenpartners, die zorgen voor een duurzame winst.
Alle initiatieven om de land- en tuinbouw terug zichtbaar te maken voor de consument en
de buurt, moeten aangemoedigd worden.
Opendeurdagen, stagedagen, hoevetoerisme, hoeveproducten kunnen hierbij helpen.
Vzw Boeren op een Kruispunt wil de hele keten wijzen op het topniveau van de
agrarische ondernemers, die het verdienen om beloond te worden voor hun arbeid en
kapitaalinzet.
De administratie en het beleid moet niet strenger willen zijn dan de eisen van Europa, als
dat de concurrentiepositie schaadt. Voor die gevallen waar de distributie de strengere
eisen stelt, moet het beleid ervoor zorgen dat de vergelijking met importerende landen
eerlijk gevoerd wordt.
3
3. Bewustmaking eigen verantwoordelijkheid van de producenten.
‘Help, ik voel me zeer onzeker als ik met de aanhangwagen naar de veiling ga leveren, andere
telers lijken te bluffen over hun opbrengsten, waarom zijn sommige collega’s niet eerlijk over
de kostprijs en de opbrengst?’
Een toegenomen competitie zorgt voor achteruitgang van sociale relaties en vertrouwen
binnen de land- en tuinbouw. Vzw Boeren op een Kruispunt dringt echter aan op een groter
bewustzijn van de eigen verantwoordelijkheid van de sector zelf .
Door hun engagement bij de oprichting van de vzw Boeren op een Kruispunt waren de
landbouworganisaties zich daarvan reeds bewust.
Vzw Boeren op een Kruispunt wil ook de individuele ondernemers oproepen tot
• Meer engagement in politiek en syndicale organisatie om mekaar te helpen.
• Meer solidariteit tussen collega’s, familie, buren.
• Samenwerking (formeel in een coöperatie of informeel tussen buren, collega’s en
familieleden) aan gezonde groei binnen de maatschappelijke en technische
normen.
Met eenvoudige initiatieven kan de sector al heel wat helpen realiseren:
 Door marktinformatie te delen (mekaar leren handel drijven
 Door eerlijke ervaringsuitwisseling (bijvoorbeeld in de bedrijfsleiderskringen en
andere fora).
Wellicht moeten we deze oproep ook verruimen: eigenlijk is heel de keten
verantwoordelijk voor alle schakels van de keten.
Ketenbelang is op de lange termijn ook eigenbelang.
Medezeggenschap en samenwerking in de keten is absoluut noodzakelijk, met oog voor de
noden van alle schakels (en niet alleen voor de noden van de sterkste schakels).
4
4. Een beleid voor ALLE boeren en tuinders
a. Druk voor bedrijfsspecialisatie
‘Help, ik durf niet meer naar de vergadering, want ik kan niet meer volgen’
Vandaag krijgen we de indruk dat vooral de groeibedrijven de aandacht van het beleid
krijgen.
 Hoe groter het bedrijf, hoe meer financiële buffer er nodig is om markt- en
teeltschommelingen te kunnen opvangen.
 Veel bijkomende managementeisen worden slechts haalbaar voor gespecialiseerde
bedrijven. Waar komen die managementstijlen vandaan?
 Veel lastenboeken worden alleen nog haalbaar voor een gespecialiseerd bedrijf.
Hiermee worden de gemengde bedrijven op korte termijn mee geblokkeerd.
 Investeringen zoals WKK, mestverwerking, melkrobots, eigen verpakking- en
distributiesystemen zijn enkel voor grote bedrijven weggelegd.
De sterkte van gemengde bedrijven is dat ze winsten en verliezen kunnen egaliseren. Door
hun gemengd karakter leunen hun activiteiten dikwijls dichter aan bij het profiel die onze
consument vraagt.
Vzw Boeren op een Kruispunt durft deze immense druk naar groei en specialisatie in
vraag stellen. We zouden liever zien dat het landbouwbeleid zich meer richt op alle
bedrijven, in plaats van enkel op de bedrijven in het kop-peleton.
In de glastuinbouw moeten er dringend oplossingen te bedacht worden voor het
energievraagstuk van de kleinere glastuinbouwbedrijven (< 15.000 m2)
Wordt er nog gezocht naar energieoplossingen voor de kleinere bedrijven?
Welke alternatieve koudere teelten zijn economisch haalbaar voor kleinere
bedrijven?
In de intensieve veehouderij gaat de meeste voorlichting naar de grote
gespecialiseerde groeibedrijven.
Hoe kunnen de kleinere bedrijven (bv <300 biggen per levering) een
evenwaardige prijs krijgen voor hun evenwaardig product?
Hoe kunnen bedrijven die maandelijks een volledige vrachtwagen voeder
kopen dezelfde aankoopvoorwaarden krijgen als de grote bedrijven?
b. Onzekerheid grondgebruik
‘Help, mijn bedrijf is gelegen binnen het stedelijk gebied en ik hoor praten over een stadsbos
in onze buurt, kan ik nog investeringen doen naar de toekomst toe? Mijn zoon is
geïnteresseerd om als landbouwer te starten, maar we zijn zo onzeker over de toekomst van
het bedrijf.’
Claims van andere ruimtegebruikers op het landbouwgebied (bijvoorbeeld uitbreiding
industrie, ontwikkeling bos of natuur, waterlopen) leggen toekomstplannen van bedrijven stil.
Er is een niet te onderschatten psychologisch effect van deze bestaansonzekerheid op de
betrokken bedrijfsleiders en hun gezinsleden.
Op sommige bedrijven is er generaties lang onzekerheid en een gevoel van machteloosheid.
Bedrijfsleiders voelen zich afgeschreven en aan hun lot overgelaten door de beslissers.
Vzw Boeren op een Kruispunt adviseert een duidelijkere communicatie naar de
betrokken land- en tuinbouwers.
Indien er dan toch plaats moet gemaakt worden, adviseert vzw Boeren op een
Kruispunt een respectabele vergoeding, zodat de land- of tuinbouwer elders een
nieuw bedrijf kan uit de grond stampen. Deze vergoeding zou toch hoger moeten zijn
dan de premie, die betrokkenen nu zelf moeten bedingen.
5
5. Boeren leren rekenen in plaats van leren werken
‘Help, ik heb 20 jaar keihard gewerkt en moet vaststellen dat ik niets heb’
In de land- en tuinbouwsector wordt heel wat geïnvesteerd op de familiebedrijven. Bij de
afweging van de geplande investering worden op de bedrijven berekeningen gemaakt,
eventueel onder begeleiding. Soms wordt echter om emotionele redenen geïnvesteerd in
plaats van op basis van economische argumenten. Een verkeerde beslissing rond een
overname of een investering kan grote gevolgen hebben.
Vzw Boeren op een Kruispunt wil de aandacht vestigen op de noodzakelijke en soms vergeten
vergoedingen die meegerekend moeten worden voor eigen kapitaal, arbeid en risico. Een
grondige kostprijsanalyse brengt soms een hogere kostprijs aan het licht dan er altijd
verondersteld werd (zie website). Ieder bedrijf is anders, sectorcijfers projecteren op één
bedrijf kan tot verkeerde veronderstellingen leiden: je kan een gemiddelde cashflow van 250
euro per zeug veronderstellen, maar op een bedrijf waar een productiegetal gehaald wordt van
17 biggen, is er geen cashflow.
De opleiding voor land- en tuinbouwers moet meer op een economische leest
geschoeid worden. Economisch denken is niet vies, maar een basis om te voldoen aan
maatschappelijke normen.
A. Het knelpunt van ondernemerschap is meestal het inkomen.
Kan de afweging ‘is het haalbaar, zowel economisch, sociaal, maatschappelijk?’ ook
in de naschoolse vorming en onderzoek meer aandacht krijgen? Dit zal de landbouwer
meer motiveren om het onderzoeksadvies op te volgen.
B. Kosten zijn dikwijls hoger dan voorgesteld in de voorlichting.
Voorlichtingspublicaties gaan vaak uit van de optimale kostprijsstructuur. Het
verschil tussen deze theorie en de praktijk zorgt heel dikwijls voor grote problemen.
De keten realiseert zich heel dikwijls niet wat er op de bedrijven (en in de sector
echt gebeurt.) Zij houdt veel te weinig rekening met de noodzakelijke
arbeidsvergoeding, conjunctuurschommelingen en normale teeltrisico’s. Vanuit
hun ijver naar bijkomende omzet worden heel wat investeringen gefinancierd op
bedrijven, die er niet klaar voor zijn.
C. Intern groeien is de gezondste groei
‘Help, toen we beslisten een nieuwe stal te bouwen werd alles ons voorgerekend, we wilden
bouwen maar men raadde ons aan om voor dubbel zoveel dieren te investeren als we eerst in
gedachten hadden, nu de stal er staat lukt het ons niet de bank af te betalen’
Vzw Boeren op een Kruispunt stelt dat groot zijn en continue groei geen doel op zich mogen
zijn voor de landbouwbedrijven. Schaalvergroting is niet de enige weg.
Vzw Boeren op een Kruispunt zoekt samen met de bedrijfsleid(st)ers naar hefbomen door
betere arbeidsorganisatie, betere technische resultaten, minder kosten, minder
administratietijd, meer tijd voor opleiding, meer kwaliteitstijd voor jezelf en je gezin, pas na
optimalisatie komt uitbreiding. Het beste uit je bestaand bedrijf halen zonder extra
investeringen te doen? Dat kan!
D. Crisispreventie door economische aanpak.
Een bedrijf haalt snelst voldoende marge om een probleem op te lossen,
als het bewijst met zijn bestaande bedrijfsmiddelen het beste uit de kan te halen.
6
6. Juridisch Vacuüm bij stopzetting
‘Help, ik word gedwongen om te stoppen, maar weet niet welke toekomst me te wachten
staat”.
Een landbouwer die door de rechter beschouwd wordt als industriële vetmester of industriële
fokkerij krijgt het statuut van handelaar en kan door de rechtbank van koophandel failliet
worden verklaard.
Landbouwers-niet-handelaars kunnen niet terugvallen op de faillissementswet maar moeten
zich tot de arbeidsrechter (voorheen beslagrechter) wenden voor een collectieve
schuldenregeling .
Beide regelingen verschillen nog al wat de afwikkeling en gevolgen betreft.
Onzekerheid is troef nu er nog al wat verschillen zijn bij de beoordeling van de criteria in de
verschillende rechtsgebieden waardoor iemand in het ene rechtsgebied wel als handelaar maar
in het andere niet als handelaar beschouwd wordt.
Bovendien blijken curatoren in geval van faillissement of schuldbemiddelaars in geval van
collectieve schuldbemiddeling weinig voeling te hebben met de landbouwer en zijn bedrijf.
Vzw Boeren op een Kruispunt zou graag dit juridisch vraagstuk opgelost zien, zodat
bedrijfsleiders die geconfronteerd worden met een gedwongen stopzetting kunnen
inschatten welke procedure hen te wachten staat.
Bedrijven in de knel hebben recht op betere begeleiding. Leveranciersschulden moeten
zichtbaar gemaakt worden in de bedrijfseconomische boekhouding.
Hoeveel tijd krijgt een ondernemer om zijn hefbomen uitwerking te laten hebben?
Hoe kan de ondernemer in deze tussenperiode beschermd worden tegen schuldeisers?
De begeleiding van landbouwbedrijven in de risicozone moet gebeuren door erkende
organisaties, die mee kunnen denken vanuit de specifieke situatie van het
landbouwbedrijf.
Een eenvoudig gerechtelijk akkoord, waarbij intresten voorlopig bevroren worden om
tot een geleidelijke afwikkeling van de stopzetting te komen is daarbij wenselijk.
Vzw Boeren op een Kruispunt stelt voor om de faillissementswetgeving humaner
maken door een duidelijke omschrijving van de curator en duidelijke termijnen en
procedures uit te schrijven
7
7. Sociaal vangnet voor zelfstandigen
‘Help, reeds enkele jaren kan ons bedrijf niet meer uitbreiden en is het niet meer rendabel, we
zouden buitenshuis werk moeten gaan zoeken en de dieren wegdoen, maar ik durf niet. Wat
zal mijn familie zeggen? Wat zullen de buren zeggen? Het bedrijf was altijd onze trots, ik kom
nu niet meer buiten’
Land- en tuinbouwers zijn fier op hun bedrijf. Wanneer het bedrijf echter een bron van zorgen
wordt, mag dit er niet toe leiden dat men zich volledig isoleert. Hulp inroepen is geen
schande.
Vzw Boeren op een Kruispunt maakt samen met de land- of tuinbouwer een analyse
van de problemen. Vzw Boeren op een Kruispunt durft verminderen bespreekbaar
maken.
Afbouwen van schulden wordt soms onmogelijk gemaakt
‘Help, mijn schuldeisers voeren de druk zo hoog op, net nu, vlak voor ik kan beginnen oogsten
en leveren, hoe krijg ik uitgelegd dat ik nog wat tijd nodig heb?’
Bij een stopzettingscenario worden banken en leveranciers soms zeer ongeduldig zodat een
goede valorisatie van activa niet kan.
Er is bovendien een sneeuwbaleffect: na verkoop van activa moeten belastingen op
stopzettingsmeerwaarden betaald worden.
Stoppen humaner maken
‘Help, ik ben reeds 3 jaar gestopt als tuinbouwer en dacht een nieuwe start te kunnen nemen,
nu blijkt dat de uitbetaalde VLIF-waarborg bij mij teruggevorderd wordt. Deze
terugvordering zorgt dat ik weer helemaal aan de grond zit.’
Een stopzetting is een ingrijpende gebeurtenis voor de land- of tuinbouwer en zijn gezin. Een
nieuw inkomen moet gezocht worden, eventueel een nieuwe woonst, ...
OCMW’s hebben te weinig oog voor zelfstandigen in moeilijkheden en stuurden meermaals
onze adviesvragers weg zonder enige vorm van hulp of advies. Landbouwers die bijvoorbeeld
nog grond bezitten, worden vaak uitgesloten van enige steun.
Terug op zoek gaan naar werk is geen eenvoudige opgave, zeker als je nog nooit in
loondienst hebt gewerkt, is een werkgever zoeken, waarmee het klikt, moeilijk.
Gefailleerden die een uitkering krijgen onder faillissementsverzekering laten
aansluiten op de vele tewerkstellingsprogramma’s kan een uitweg bieden
Faillissementsverzekering uitbreiden tot een algemene stopzettingsverzekering, zou
ervoor zorgen dat ondernemers die vrijwillig vereffenen ook tijdens de omschakeling
een inkomen hebben.
8
8. Risicobeheer wordt steeds noodzakelijker
‘Help, ondernemen is precies koorddansen in het donker, boven een onzichtbaar vangnet met
veel te grote gaten’
De instabiliteit van prijzen, opbrengsten en inkomens heeft al altijd bestaan in land- en
tuinbouw.
De problemen die zich vandaag voordoen op de bedrijven zijn echter groter dan vroeger.
Hoe groter bedrijf hoe meer financiële buffer er nodig is om markt- en teeltschommelingen te
kunnen opvangen.
Ook het beleid wordt steeds liberaler. Door de impact van de globalisering en vrijhandel en de
afbouw van inkomenssteun, zijn landbouwinkomens op veel bedrijven onzekerder en
instabieler in vergelijking met vroeger.
Hoe liberaler de maatschappij, hoe belangrijker een vangnet wordt.
Vzw Boeren op een Kruispunt vraagt bijkomende inspanningen om een uitgebreide risicoinventarisatie op te stellen.
Bovendien zijn we benieuwd welke systemen er mogelijk zijn om de risico-indekking te
verzekeren voor de zwaksten in de sector, die private premies wellicht ook niet zullen
kunnen betalen.
9
9. De hulpvraag is groot/ return is veel groter
‘Help, ik heb twijfels bij ons bestaand bedrijf, kan iemand met mij meedenken hoe we het
terug rendabel kunnen maken?’
Efficiënte agrarische hulpverlening is moeilijk.
Aangezien we uitgaan van het zelfbeschikkingsrecht van iedere hulpvrager, is het de
hulpvrager die zelf de stappen moet zetten om zijn situatie te verbeteren.
Ook bij onze doelgroep worden we geconfronteerd met mensen die heel moeilijk te bewegen
zijn.
Men spreekt over een houding die aangeleerde hulpeloosheid genoemd wordt. Ondernemers
die al jaren verschillende inspanningen hebben gedaan, om hun persoonlijke situatie te
verbeteren, hebben vanaf een bepaald moment de kracht niet meer om ook maar iets te
proberen.
Deze aangeleerde hulpeloosheid proberen we te doorbreken door met onze bedrijfservaring op
korte termijn hefbomen te realiseren.
In andere gevallen zijn zelfstandige hulpvragers slachtoffer van hun eigen trots of fierheid.
Door een foto te maken van de mogelijkheden en beperkingen van hun bedrijf en hun
persoonlijke situatie, willen we hun ambities realistische proporties geven, met respect voor
het individu.
Tenslotte kampen onze hulpvragers soms met psychosociale problemen zoals stress, depressie
of zelfs burn-out. Deze problemen verhinderen meestal iedere positieve verandering op het
bedrijf en moeten in eerste instantie aangepakt worden. Terwijl we onze standaard aanpak
voorbereiden, zorgen we in deze gevallen voor een simultane begeleiding door een
psychotherapeut of geneesheer.
Het is in deze gevallen cruciaal dat we de juiste argumenten vinden om de hulpvrager te
motiveren zelf mee te werken om zijn levenssituatie te verbeteren.
De medewerkers van Vzw Boeren op een Kruispunt zijn hulpverleners, maar geen doetjes.
Om boeren en tuinders in moeilijkheden efficiënt te kunnen helpen, hebben we blijvend nood
aan
 ervaren medewerkers, die voldoende bedrijfskennis blijven houden om
oplossingsstrategieën uit te werken.
 voldoende communicatiemiddelen om beschikbaar te blijven.
 middelen om de mogelijkheid te houden mensen op hun bedrijf (aan de keukentafel) te
ontmoeten.
Daarom willen we iedereen vragen met ons mee te denken over de subsidiëring en sponsoring
van onze vereniging zonder winstdoel.
10
10. vzw Boeren op een Kruispunt is in ieders belang.
Kostprijs van de vzw is laag, maar de return is veel groter.
Kleine inzet zorgt voor een grote hefboom
De sociale gevolgen van ‘kruispuntsituaties’ zijn niet in geld uit te drukken: depressie, burnout, zelfmoordgevaar, gedwongen stopzetting…. leiden dikwijls tot onherstelbare schade bij
mensen. Kinderen van ouders met dergelijke problemen hebben het lastiger om
zelfvertrouwen en vertrouwen in de toekomst te bouwen.
Geen enkele ondernemer kiest vrijwillig voor de stress, die illegaliteit met zich meebrengt:
toch kunnen we sommige gebeurtenissen begrijpen, zonder ze goed te keuren. Wie echt
gelooft dat hij met foute praktijken zijn bedrijf kan redden, doet soms onverantwoorde dingen.
Maar weinigen doen dit zomaar uit zichzelf: het is dikwijls de omgeving (schuldeisers) die
hen hiertoe dwingt.
Het voorkomen van uitwassen van bedrijfsproblemen is echter in het belang van heel de
sector. Een fout, die wijd in de media wordt uitgesponnen, kan een consumentenmarkt voor
maanden verlieslatend maken.
Leden in moeilijkheden blijven voor de belangenorganisatie of coöperatie evenwaardige
leden, die moeten geholpen worden. Bij zware moeilijkheden is het echter voor de leiding niet
altijd eenvoudig om dit individuele ledenbelang te blijven verdedigen.
Vzw Boeren op een Kruispunt richt 90% van zijn tijd in de directe individuele begeleiding
van boeren en tuinders in moeilijkheden.
Indirect heeft de hele sector baat bij onze inspanningen.
Daarom onze slotvraag:
Kunnen onze klanten bij het opstellen van uw volgende meerjaarse begroting
rekenen op uw steun?
11