Birgit Wijgaerts Pacemaker en ICD

Pacemaker en ICD
aan het levenseinde
Symposium “PZ in hart en nieren”
Hasselt 20 januari 2015
Dr. Birgit Wijgaerts
Met een pacemaker kan je niet sterven!
Een defibrillator afzetten is euthanasie….?
Leidraad “pacemaker en ICD aan het levenseinde”
PST team
ism
dienst CARDIOLOGIE
Inhoud
1. Indeling van de hartstimulatoren
2. Functie aan het levenseinde
3. Na overlijden
4. Nuttige gegevens
1.Soorten hartstimulatoren
• 1. pacemaker
• 2. CTR
• 3. ICD
1)Klassieke pacemaker
• Zorgt voor een minimum hartritme
• Wordt gebruikt bij ritme- en geleidingsstoornissen (tachy/brady)
2) CRT (cardiac resynchronisation therapy)
• Zorgt ervoor dat beide hartkamers gelijktijdig samentrekken en
verhoogt zo de efficiëntie van de hartwerking
• Zorgt voor meer efficiënte pompfunctie
• Wordt gebruikt bij hartfalen
3) ICD (implantable cardioverter defibrillator)
• Geeft een elektrische shock bij een bepaalde levensbedreigende
ritmestoornis (ventrikelfibrillatie)
• Vergelijkbaar met elektroshocks bij een uitwendige reanimatie
2. FUNCTIE AAN HET
LEVENSEINDE
KLASSIEKE PM : ondersteunt ritme
comfortverhogend effect
CRT – PM : ondersteunt pompfunctie
• Vergelijkbaar met medicatie
• Minder kortademigheid, druk op de borst, pijn
• > behouden tijdens palliatieve en stervensfase
ICD
= Inactief aanwezig : draagt niet bij aan comfort
mogelijk electroshock bij VF, in de stervensfase
Kan het stervensproces verstoren
Zo geen reanimatie gewenst (CBT 1, 2..) of overlijden verwacht op
korte termijn: ICD uitschakelen
Via dienst cardiologie/cardiologische wachtdienst
Klas/CRT
pacemaker
Verhoogt comfort
Verstoort sterven
niet
AAN
ICD
Verhoogt
comfort niet
Kan sterven
verstoren
UIT
3. Na het overlijden …
• Alle stimulatoren dienen verwijderd te worden !!
• Begraving: bodemverontreiniging door lithiumbatterij
• Crematie : ontploffing van stimulator
• Door arts in het ziekenhuis
• Door begrafenisondernemer of 2de arts (bij crematie)
• Plaats(en) aanduiden en verwittigen zo ICD niet uitgeschakeld werd !
4. Bij vragen kan U terecht bij
Het Palliatief Support Team
De dienst Cardiologie
Dr. Marc Desmet,
diensthoofd palliatieve zorgen
[email protected], 011/30 93 43
Dr. Paul Dendaele
diensthoofd cardiologie
[email protected] 011/307842
Dr. Birgit Wijgaerts,
palliatief support arts
[email protected], 011/30 85 25
Dr. Johan Vijgen
Kliniekhoofd electrofysiologie
[email protected] 011/307842
Marleen Van Overloop, verpleegkundige-coördinator PST
[email protected], 011/30 85 22