Britt Zee Aristoteles

Door Britt
Zee, 4VB
(103301)
Aristoteles
Aristoteles werd geboren in Stageira (Macedonië), rond 384 v. Chr.,
als een zoon van een rijke bekende lijfarts (Nicomachus) en zijn
vrouw. Hoewel zijn moeder al snel stierf (hiervan is de reden
onbekend) groeide Aristoteles op in de nabijheid van veel medische
zaken, waar hij al erg door geboeid werd. Aristoteles’ vader was
lijfarts van de koning, (Amyntas III) die later de grootvader van
Karel de Grote zou zijn.
Toch stierf de vader van Aristoteles vrij snel (ook hiervan is de
reden onbekend) en Aristoteles werd daarna opgevangen en
opgevoed door zijn oom, Proxenus.
Amyntas III
Toen Aristoteles 17 jaar oud was, vertrok hij naar Athene, naar de
Academie, de school van Plato, waar hij als leerling wel twintig
jaar verbleef. Al snel bleek dat Aristoteles de slimste leerling van
allemaal was, en het duurde niet lang of hij begon Plato te
verbeteren, iets wat volgens hem zijn plicht was om te doen.
Toen Plato stierf, vertrok Aristoteles van de school, waarschijnlijk
omdat hij boos was. Hoewel Plato en hij geen erg goede band
hadden (Aristoteles was een irritante betweter) had Aristoteles
toch gehoopt dat hij misschien het nieuwe hoofd van de school
zou worden. Toen dat niet het geval bleek (de keuze viel op een
neef van Plato) vertrok Aristoteles teleurgesteld met zijn beste
vriend naar het eiland Lesbos, waar hij lang bleef om er planten
en dieren te bestuderen. Ook huwde hij de nicht van zijn beste
vriend, Pythias. Zij stierf in het kraambed, en het kind (een meisje
natuurlijk) werd ook Pythias genoemd.
Plato en Aristoteles
Na die lange tijd trok Aristoteles terug naar Macedonië, waar hij
een andere vrouw huwde en met haar ook een kind kreeg, en waar hij een paar jaar privéles gaf
aan Alexander de Grote, die een heel goede leerling bleek te zijn maar wel vaak
meningsverschillen leek te hebben met zijn leraar. Hierna gaf Aristoteles nog les in zijn zelf
opgerichte school, het Lyceum, afgeleid van Lykeon, wat ‘wandelgang’ betekent. Aristoteles gaf
graag al lopend les. Aristoteles heeft ook nog Kassander (later een invloedrijke koning) en
Ptolemaeus III (later heerser van Egypte) lesgegeven.
Aristoteles heeft lesgegeven tot zeer kort voor zijn dood (die in 322 v.Chr. was). Toen Alexander
de Grote stierf, werd het namelijk duidelijk dat veel mensen Alexander vreselijk vonden en
dachten dat Aristoteles hem alles zou hebben geleerd. Bang dat ze hem zouden vermoorden,
vertrok Aristoteles naar een afgelegen plek, waar maar een jaar verbleef, totdat hij stierf aan een
buikgriep. Hij is 61 jaar geworden.
Na Aristoteles’ dood werden zijn theorieën en ideeën vaak nog gebruikt in de debatten in de
Middeleeuwen, door christenen, hoewel zijn ideeën vaak werden verweven met de ideeën van
Plato, omdat Aristoteles’ werken niet makkelijk te begrijpen waren en heel erg goed verhaspeld
konden worden. Na deze periode werd hij praktisch vergeten.
Van Aristoteles’ dialogen en boeken is niets overgebleven. Het enige wat we van hem kennen (1/5
van wat hij in totaal heeft gefabriceerd) zijn zijn (alsnog omvangrijke) cursusnotities en
lesvoorbereidingen. Deze gingen over:
Logica
Aristoteles bekeek de wereld het liefst via systemen die alles stukje bij beetje uitplozen. Hij
maakte daardoor veel opmerkingen waardoor je zou kunnen denken: “dûh” maar je moet maar
bedenken dat veel burgers echt niet op deze manier nadachten. Een van zijn opmerkingen is ook:
“Als alle mensen sterfelijk worden genoemd, en als de lezers van deze regels mensen worden
genoemd, kun je stellen dat alle lezers van deze regels sterfelijk zijn.” De geschriften die onder
deze ‘wetenschap’, de Logica vallen, zijn er heel erg veel en deze ga ik niet allemaal opschrijven,
maar de bekendste (en meest relevante) is de Analytica, een geschrift dat gaat over het stukje bij
beetje analyseren van de wereld en deze zo beter te begrijpen.
Natuurkunde en wetenschappen
De tijd dat Aristoteles door heeft gebracht met het analyseren van de natuur was enorm, en je
kunt hem gerust een wandelende encyclopedie noemen. Aristoteles heeft geschreven over de
natuur, het universum, de ziel, de hemel, de kringloop van het leven, het menselijke brein en
dromen. Waarschijnlijk nog veel meer, maar deze zijn niet relevant of zijn gewoon niet gevonden.
De geschriften die hij hierover heeft geschreven zijn werkelijk talloos, maar opnieuw schrijf ik
alleen de belangrijkste op: De Fysica. Dit geschrift gaat over het theoretisch bestuderen van de
natuur.
Metafysica
Eigenlijk is Metafysica een vorm van onderzoeken. Alleen onderzoek je niet van een onderwerp
hoe het is ontstaan, beweegt en verandert, maar in hoeverre het is, in hoeverre het een op
zichzelf staand iets is. Zo is een mens iets wat op zichzelf bestaat, maar de emotie verdriet is dat
niet. Volgens deze theorie besta je dus alleen als je er fysiek bent, zonder hulp van andere dingen.
Je bestaat als je van materie bent.
Ethiek
Veel filosofen schreven en vertelden vroeger over ethiek. Vooral Socrates.
Eigenlijk gaat ethiek alleen over omgangsvormen. Een soort etiquette die je
van jezelf moet hebben en die je eigenlijk niet hoort te leren. Maar als je het
niet helemaal weet, kunnen filosofen je dus helpen. Ethiek leert je over hoe
je een goed mens bent, hoe je optimaal leeft en gelukkig wordt, maar ook
hoe de ideale politiek eruitziet. Volgens Aristoteles was je gelukkig als je
logisch na kon denken, filosofeerde, en genoot van het leven. Simpel, toch?
Zijn bekendste geschriften hierover zijn de Ethica en de Politica.
Esthetica
De geschriften van Esthetica gaan vooral over hoe je mensen moet overtuigen en moet spreken in
het openbaar (een bekend geschrift is een les die speciaal voorbereid is voor Karel de Grote), en
over hoe belangrijk poëzie is in de samenleving (heel belangrijk volgens Aristoteles).
Aristoteles was waarschijnlijk een van de laatste mensen die van alles wat er in zijn tijd speelde op
de hoogte was en er alles van wist. De dingen die het belangrijkst waren in de tijd van Aristoteles
waren:
Filosofie (Vooral Natuurfilosofie)
Geneeskunde
Astrologie
(ook kalenders werden rond deze periode uitgevonden)
Bronnen:
De wereld van Sofie, door Jostein Gaarder
Filosofie in beeld, door Margreet de Heer
Aristoteles in 90 minuten, door Paul Strathern
25 Eeuwen westerse filosofie, door Jan Bor
Bekentenissen van een filosoof, door Bryan Magee