Paragraaf 3 Politieke partijen

Paragraaf 1 Wat is politiek
Zaken van algemeen belang waar politici over beslissen
 Openbare orde en veiligheid
 Buitenlandse betrekkingen
 Infrastructuur
 Welvaart
 Welzijn
 Onderwijs
Kenmerken parlementaire democratie
 Burgers hebben politieke grondrechten
o Stemrecht vanaf 18 jaar
o Oprichten van politieke partij of vereniging
o Demonstreren of andere manier van meningsuiting
 Politieke besluitvorming
o Staten-Generaal (1e en 2e Kamer) worden gekozen door geheime stemmingen
o Wetten vastgelegd door Staten-Generaal en regering
 Vrije media
o Geen toestemming nodig voor publicaties en uitzendingen
o Overheid moet zorgen dat media over juiste informatie beschikken
Kenmerken Dictatuur
 Politieke macht in handen van kleine groep mensen
 Grondrechten niet beschermd
 Geen vrije pers (censuur)
 Oppositiepartijen verboden
 Grote militaire rol
 Verkiezingsfraude
 (Bekende dictaturen: China en Noord-Korea; dictaturen veranderd in democratie:
Tsjechië, Egypte, Tunesië en Libië)
Paragraaf 2 Politieke stromingen
Nederland kent 3 ideologieën of stromingen:
 Liberalisme (vrijheid)
o Idealen:
 Stimulering markteconomie
 Terughoudende rol van de overheid; alleen handhaving van orde en
gezag
 Socialisme (gelijkwaardigheid)
o Communisten (of marxisten)
o Sociaaldemocraten
o Idealen:
 Eerlijke verdeling van inkomen, kennis en macht
Maatschappijleer - Parlementaire Democratie

 Bescherming van de zwakkeren
 Sturende rol van de overheid om sociale gelijkheid te realiseren
Confessionalisme (harmonie)
o Gespreide verantwoordelijkheid
o Zorgzame samenleving
o Aanvullende rol van de overheid ter ondersteuning van particuliere
organisaties
2 versimpelde indelingen:
 Progressief
 Conservatief
Nog 3 indelingen:
 Rechts (VVD en PVV)
 Links (PvdA, SP en GroenLinks)
 Politieke midden (CDA, CU en D66)
Iedere ideologie heeft ideeën op het gebied van:
 Waarden en normen (bijv.: Hoeveel persoonlijke vrijheid? Hoe gaan we om met
culturele verschillen?
 Sociaaleconomische verhoudingen (bijv.: Wat is de rechtvaardige verdeling van
welvaart?)
 Machtsverdeling in de samenleving (bijv.: Moeten werknemers meer te zeggen
hebben in hun bedrijf?)
Paragraaf 3 Politieke partijen
Soorten partijen
 Ideologische partijen
 One-issuepartijen
 Protestpartijen
 Populistische partijen
 Niet-democratische partijen
Functies politieke partijen:
 Integratiefunctie
 Informatiefunctie
 Participatiefunctie
 Selectiefunctie
Paragraaf 4 Verkiezingen
Kiezen van politici op verschillende niveaus
 Europees parlement
 Tweede Kamer
Maatschappijleer - Parlementaire Democratie


Provinciale Staten
Gemeenteraad
Redenen voor stem op bepaalde partij
 Standpunten komen overeen met jouw ideeën
 Partij let goed op jouw belangen
 Strategische stem
 Aantrekkingskracht van de lijsttrekker
Paragraaf 5 De regering
Verloop van de kabinetsformatie
1. Adviezen
 Ontvangst van de vice-president van de Raad van State en fractievoorzitters
van politieke partijen van door voorzitter 2e Kamer.
 Op basis van adviezen van bovengenoemde personen wordt een informateur
aangesteld
2. De informateur begint
 Combinatie van partijen met meeste kans van slagen
 Partijen sluiten compromissen (als dat lukt -> coalitie)
 O.l.v. informateur stellen coalitiepartijen regeerakkoorden op
3. De informateur maak af
 Verslag van informateur aan staatshoofd
 Geslaagde coalitie? -> benoeming van formateur (wordt meestal zelf ministerpresident)
4. Op het bordes
 Formateur klaar? -> benoeming van ministers en staatssecretarissen door
staatshoofd
 Bekende foto op het koninklijke bordes
Regering
 Staatshoofd
 Alle ministers
Kabinet
 Alle ministers
 Alle staatssecretarissen
Ministerraad
 Alle ministers
 Voorzitter: premier
Taken staatshoofd
 Handtekeningen onder wetten plaatsen
 Troonrede voorlezen op Prinsjesdag
Maatschappijleer - Parlementaire Democratie


Ministers en staatssecretarissen benoemen
Regelmatig overleg met minister-president
Taken ministers
 Opstellen van wetsvoorstellen
 Uitvoeren van aangenomen wetten
 Jaarlijks opstellen rijksbegroting
Oorzaken kabinetscrisis
 Wanneer ministers het onderling oneens zijn over een of meer kwesties
 Wanneer de meerderheid van de 2e Kamer het kabinet niet meer steunt
Paragraaf 6 Het parlement
Macht van het parlement terug te vinden in:
 (Mede)wetgeving
 Controle van ministers
Wetgevende taak
 Stemrecht bij wetsontwerpen
 Budgetrecht
 Recht van initiatief
 Recht van amendement
Controlerende taak
 Schriftelijk vragen stellen
 Recht van interpellatie
 Parlementaire enquête
 Motierecht
o Motie van afkeuring
o Motie van wantrouwen
Paragraaf 7 Gemeente en provincie
Taken van de provincie
 Ruimtelijke ordening
 Milieu
Machtsverdeling binnen gemeente en provincie
Gemeentebestuur
Volksvertegenwoordiging
Gemeenteraad: Neemt
belangrijke besluiten en
controleert College van
B&W
Provinciaal bestuur
Provinciale staten: Neemt
belangrijke besluiten en
controleert Gedeputeerde
Staten
Maatschappijleer - Parlementaire Democratie
Dagelijks bestuur
Voorzitter
College van B&W: Bereidt
plannen voor en voert
beleid uit
Burgemeester: Voorzitter
van College van B&W en
gemeenteraad
Gedeputeerde Staten:
bereidt plannen voor en
voert beleid uit
Commissaris van de
Koning(in): is voorzitter van
Provinciale Staten en
Gedeputeerde Staten
Paragraaf 8 Politiek in de praktijk
Systeemtheorie/systeemmodel in fasen
1. Invoer
 Actoren:
o Burgers
o Pressiegroepen
o Massamedia
o Politici
 Inhoud:
o Eisen
o Wensen
o Behoeften
2. Omzetting
 Actoren:
o Ambtenaren
o Adviesorganen
o Regering
o Parlement
 Inhoud:
o Agendavorming
o Beleidsvoorbereiding
o Beleidsbepaling
3. Uitvoer
 Actoren:
o Ministers
o Ambtenaren
 Inhoud:
o Besluiten
o Wetten
o Maatregelen
4. Terugkoppeling
Burgerlijke invloed op politiek
 Stemmen
 Lid worden van politieke partijen
 Contact opnemen met politici
Maatschappijleer - Parlementaire Democratie





Verzoek(en) indienen
Media benaderen
Aansluiten bij actiegroep
Bezwaarschrift indienen
Burgerlijke ongehoorzaamheid
Functies van Media
1. Informatieve functie
2. Onderzoekende of agendafunctie
3. Commentaarfunctie
4. Spreekbuisfunctie
5. Controlerende functie
Paragraaf 9 Internationale politiek
Het bestuur van de Europese Unie
 Europese Commissie
 Raad van Ministers
 Europees Parlement
 Hof van Justitie
 Europese Centrale Bank
Maatschappijleer - Parlementaire Democratie