Les 1 Wat gaan we doen?

Les 3 Wat gaan we doen?
1. VOGGP- opdracht bespreken.
2. Uitleg.
3. Opdrachten.
4. Filmpje Crash Course.
5. Afsluiting.
www.sjlgs.nl
http://www.sjlgs.nl/havo/files/Verschijnsel-Ontwikkeling-Gebeurtenisgedachtengang-en-persoon.pdf
VOGGP =
• Verschijnsel [oorlog, revolutie, verstedelijking]
• Ontwikkeling [opkomst, ondergang,
verslechtering]
• Gebeurtenis [bestorming Bastille, val Berlijnse
Muur]
• Gedachte [Darwinisme, socialisme]
• Persoon [Napoleon, Karel de Grote]
Antwoorden VOGGP- opdracht
• Verschijnsel = landbouw/ domesticatie/
bevolkingsgroei/ stadstaat
• Ontwikkeling = neolithische revolutie/ sedentaire
revolutie / het ontstaan van steden
• Gebeurtenis = ?
• Gedachte = sociale hiërarchie/ Darwinisme/
polytheïsme
• Persoon = Ötzi
Kenmerken tijdvak 1
Tijdvak 1 De tijd van jagers en boeren
(0- 3000 v. Chr.)
Kenmerken:
1. De levenswijze van jagers- verzamelaars.
2. Het ontstaan van landbouw en
landbouwsamenlevingen.
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke
gemeenschappen.
Waar ontstonden de eerste stedelijke gemeenschappen?
Vruchtbare Sikkel / Halvemaan
Mesopotamië
Irrigatielandbouw
Specialisatie
Bijvoorbeeld: 20 boeren produceren het voedsel voor 25 mensen.
5 mensen die geen voedsel meer hoeven te produceren kunnen
andere werkzaamheden gaan doen:
o Besturen, organiseren
(leiders / ambtenaren)
o Bescherming bezit (militairen)
o Ruilen overschot, kopen verkopen (handelaren)
o Contact met de goden (priesters)
o Constructie gebouwen, productie werktuigen etc.
(ambachtslieden)
Het ontstaan van een stad
1. Er wordt landbouw bedreven in een dorp.
2. De landbouw is door irrigatie succesvol: er is een
overschot.
3. Doordat er meer voedsel is, groeit de bevolking.
4. Het overschot zorgt voor handel, want men wil
van de overschotten af.
5. Op strategische plaatsen langs handelsroutes
gaan meer mensen wonen. Er komt specialisatie
en bestuur.
Stadstaat = staat ter grootte van een stad
en haar omgeving. Een stadstaat had een
eigen bestuur, rechtspraak, leger en regels.
De Isjtar-poort van de
stadstaat Babylon.
Kenmerken stadstaten:
1.Specialisten
2.Hiërarchische opbouw samenleving
3.Een godsdienstig centrum
4.Het gebruik van schrift
Koning
+
familie
Priesters
ambachtslieden
BOEREN
Slaven/krijgsgevangenen
Bestuur (namens de
goden), legerleider,
rechter
Contact met de goden
Bouw, productie
Voedselproductie
Polytheïsme = het vereren van meerder goden
"Man cannot make a worm, yet he
will make gods by the dozen."
Michel de Montaigne (1533-1592)
De ziggurat
Vragen
1. Waarom ontstonden de eerste stedelijke
gemeenschappen in Mesopotamië (en Egypte)?
2. In de eerste stedelijke gemeenschappen werd
het spijkerschrift ontwikkeld dat op
kleitabletten werd geschreven. Verreweg het
grootste deel van deze kleitabletten bevatte
administratieve aantekeningen. Geef hiervoor
een verklaring.
3. De stadstaten in Soemerië worden ook wel
‘tempeleconomieën’ genoemd. Leg uit waarom.
Antwoorden
1. De irrigatielandbouw zorgde voor grote oogsten en
bevolkingsgroei. Door de voedseloverschotten
hoefde niet iedereen op het land te werken en
kwam er specialisatie en bestuur.
2. Door de landbouwrevolutie / de eerste steden werd
het noodzakelijk een administratie bij te houden van
de voedselvoorraden waarvoor het (spijker)schrift
werd ontwikkeld.
3. De ziggurat vormde het religieuze centrum van de
stadstaat en had een economische functie: rondom
was handel en werd de belasting geïnd.
Opdrachten bij filmpje
• http://www.sjlgs.nl/havo/van-jagers-verzamelaars-naar-boeren.html
• World History Crash Course.
1. Welke voordelen heeft landbouw?
2. Welke nadelen heeft landbouw?
3. Waarom begon men met landbouw?
Les 3 Huiswerk
Maak een samenvatting van 1.2.
Lever die in via de ELO uiterlijk woensdagavond.
Vergeet er niet ook een VOGGP bij te maken! (heb
je al gedeeltelijk)
2 toetsen voor herfstvakantie 
1 oktober toets kenmerkende aspecten (20 min.)
15 oktober toets tijdvak 1 + 2 (50 min.)