Wat zijn de uitlokkende factoren voor kanker? Dit varieert afhankelijk van het soort kanker In veel gevallen is er geen verklaring waarom een kanker gezwel ontstaat Factoren die een rol kunnen spelen in het ontstaan van kanker kunnen zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Roken Virussen Seksualiteit en seksueel gedrag De pil en hormonale substitutie Voeding en alcohol Lichaamsbeweging / sport Milieu Erfelijkheid Tabak: roken verhoogt het risico op long, mond / keel kanker, blaas en zelfs baarmoederhals kanker. Roken op jonge leeftijd (rond de puberteit) kan het risico op borstkanker op latere leeftijd verhogen. Virussen: de hoge risico types van het humaan papilloma virus (HPV) zijn verantwoordelijk voor quasi alle gevallen van afwijkende uitstrijkjes en baarmoederhals kanker. Dit virus is voornamelijk seksueel overdraagbaar. Het virus is ook verantwoordelijk voor vaginale en anale wratten, kanker van de anus, schaamlippen en zelfs ongeveer de helft van de gevallen van mond/ keelkanker. Seksualiteit en seksueel gedrag: wisselende partners verhoogt het risico op infectie met het humaan papilloma virus (HPV) en daarmee het risico op een afwijkend uitstrijkje of baarmoederhals kanker. De pil en hormonen: Het gebruik van de pil beschermt tegen kanker van de eierstokken. Toch gaat gebruik van de pil op zeer jonge leeftijd of op latere leeftijd gepaard met een hoger risico op borstkanker. Hormonale substitutie: geeft mogelijke bescherming tegen dikke darm kanker maar kan het risico op borstkanker verhogen. Voeding en alcohol: dierlijke vet en zwaarlijvigheid verhogen het risico op borst, dikke darm en baarmoeder lichaam kanker. Overconsumptie van alcohol gaat gepaard met een hogere risico op borstkanker. Lichaamsbeweging / sport: vermindert het risico op borstkanker. Overgewicht verhoogt het risico op borst, baarmoeder en dikke darm kankers. Milieu: Industrialisering en industrie afval gaat gepaard met verhoogd risico op kanker in het algemeen. Alkylphenol polyethoxylates (APEO) zijn hiervan een voorbeeld. Dergelijke producten worden betrokken bij industrie van plastiek, insecticiden, pesticiden, verven, ...etc. In 1992 toonde een onderzoeker dat 60% van APEOs in het grondwater vloeien. Een andere onderzoeker toonde in 1992 de aanwezigheid van 20 van dergelijke produkten in kleine hoeveelheiden in het drinkwater van New Jersy. Labo proeven toonden dat APEOs de groei van kanker cellijnen kunnen activeren. Impact van milieu vervuiling is ook duidelijk in de natuur: • Vervrouwelijking van de mannelijke vissen en krokodillen in het groot meer van Florida in VS. • Vermindering van de mannelijke fertiliteit oa in Vlaanderen met 30-40%. • Vroegtijdige seksuele maturiteit. DDT, een insecticide die gebruikt werd in jaren 60-70 heeft een chemische structuur die erg lijkt op het vrouwelijk hormoon (oestrogeen). Dit gaf een hogere incidentie voor kanker bij landbouwers. Hoewel het gebruik van DDT nu verboden is, blijft het effect ervan nog in de natuur aanwezig omwille van zijn lange halveringstijd (ongeveer 100 jaar). Erfelijkheid: sommige personen lopen meer risico op borst of eierstok kanker door een overgeërfd defect in de genen in onze chromosomen. Een voorbeeld hiervan zijn de BRCA1 en BRCA2 genen. Beide genen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 8-12% van borstkanker gevallen. Erfelijkheid van BRCA1 en BRCA2 gebeurt op een dominante wijze via beide ouders (zowel vader als moeder). BRCA1 en BRCA2 verhogen met >-50% kans op borstkanker op jongere leeftijd en bilateraal. BRCA2 verhoogt ook het risico op mannelijke borstkanker. Familiaal zijn er antecedenten van borst, eierstokken, maag/dikke darm en prostaat kanker. Kandidaten voor erfelijkheidstest (genetisch onderzoek) zijn patiënten met familiale antecedenten van borstkanker, eierstok kanker op jonge leeftijd, dubbelzijdige borstkanker, antecedenten van een mannelijke borstkanker en alle patiënten met borst kanker die van Askhenazi afkomst zijn.