analyse van de jaarrekening = financiële analyse
advertisement
ANALYSE VAN DE JAARREKENING = FINANCIËLE ANALYSE Prof. Dr. H. Vandenbussche Naamsestraat 69 Bureau: 04-111 Tel:016/32.69.20 Doelstelling cursus De bedoeling van deze cursus is om de deelnemers vertrouwd te maken met de belangrijkste begrippen en technieken waarvan financiële analysten gebruik maken. Doorheen de cursus zal een welbepaalde onderneming (XYZ) gevolgd worden als ‘case study’ om de gehanteerde methodes te illlustreren. Cursusmateriaal wordt uitgedeeld. 1 Referenties: Cursusnota’s Jaarrekening onderneming XYZ voor twee boekjaren H. Ooghe en C. Van Wijmeersch (1999), Financiële analyse van ondernemingen, Stenfert-Kroese R.H. Parker, Understanding Company Financial Statements, Pinguin (UK) R. Lewis & D. Pendrill, Advanced Financial Accounting, Pitman Publishing, 4rth edition (UK) D. Ordelheide, Transnational Accounting, 2nd edition (a comparative study of accounting standards of 21 countries), 3200 p. 2 Inhoud Deel 1: Situering van de financiële analyse Introductie I. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Doel financiële analyse Inhoud Gebruikers Financiële analyses versus technische analyse Verschillende rechtsvormen en publicatieverplichting Openbaarmaking jaarrekening Documenten voor financiële analyse + Situering van de onderneming XYZ Herwerking van balans en resultatenrekening voor financiële analyse II. 1) 2) Balans Resultatenrekening + toepassing op de onderneming XYZ en bespreking 3 Deel 2: Analysetechnieken voor financiële analyse I. II. III. IV. V. Horizontale of tijdsanalyse Vermogenstroomanalyse Verticale of structuuranalyse Ratio-analyse Sector analyse + toepassing op de onderneming XYZ Appendix Jaarrekening van de onderneming XYZ Verschillende rechtsvormen De jaarrekening in Europese context 4 DEEL 1: Situering van de Financiële analyse I. Introductie 1. Wat is het doel van financiële analyse? Boekhouden = registratie 2. Financiële analyse = interpretatie Wat houdt financiële analyse o.a. in? Liquiditeit, solvabiliteit en rentabiliteit Horizontale en verticale analyse Bronnen en aanwendingen van vermogen Verklaringen en oorzakelijke verbanden 5 3. Wie gebruikt er technieken van financiële analyse? Externe partijen: aandeelhouders, schuldeisers, concurrenten, potentiële overnemers, werknemers overheid, managers Aandeelhouders Werknemers -Jobzekerheid -Participaties en stock options -Looneisen -Rentabiliteit -Risico-niveau: kapitaalstructuur -Dividendenbeleid Jaarrekening Rechtspersoon Natuurlijke persoon -Solvabiliteit en rente -Liquiditeit -Grootte: onderhandelingsmacht Overheid Concurrenten -Marktaandeel -Winst -Capaciteit Schuldeisers Overnemers -Rentabiliteit -Overnameprijs -Activa waardering -Vennootschapsbelasting -BTW -Regulering 6 Hoe verschilt financiële analyse van technische analyse? 4. Technische analyse = grafische analyse van aandelenkoersen over de tijd heen met de bedoeling patronen te kunnen afleiden die helpen bij beslissingen naar de toekomst toe (‘chartisme’) Speculatief: hopend op korte termijn meerwaarde van aandelen Vuistregels mbt koop/verkoopbeslissingen van aandelen Financiële analyse = zoekt meer naar de ‘fundamentals’ door de boekhouding onder de loupe te nemen Voor lange termijn deelname aan het kapitaal van een onderneming Vb. KBC: intrinsiek goede onderneming maar omstandigheden op een bepaald moment kunnen de koers sterk beïnvloeden. 7 5. Verschillende rechtsvormen & publicatieverplichting Een grote onderneming: ‘volledig schema’ van de jaarrekening: Werknemers > 100 Jaaromzet (excl. BTW) > 200 MIO BF Balanstotaal > 100 MIO BF Nota: Vanaf 1/1/1999 heeft een Belgische onderneming de keuze tussen BF en EURO voor het voeren van de boekhouding. 8 6. Openbaarmaking van de boekhouding 1) 2) 3) 4) 31.12.19X1 1) 2) 3) 4) 6 maand na 31/12: goedkeuring van jaarrekening door AV 1 maand na goedkeuring: neerlegging bij Nationale Bank 8 dagen voor logische en rekenkundige controles door NB. Indien de goedkeuring volgt, stuurt de NB de jaarrekening door naar de griffie van de Rechtbank van Koophandel van de plaats waar de hoofdzetel van de onderneming gevestigd is. In het Belgisch Staatsblad verschijnt dan het bericht van de goedkeuring van de jaarrekening van de onderneming. Indien de jaarrekening niet wordt goedgekeurd, wordt ze teruggestuurd naar de onderneming die dan 2 maanden de tijd krijgt om haar werk over te doen. Op het niet respecteren van deze termijnen staan strafrechtelijke en administratieve boetes 9 7. Waarop baseert financiële analyse zich? De gepubliceerde jaarrekening van grote ondernemingen ( > 100 werknemers, omzet > 200 MIO, balanstotaal > 100 MIO) I. II. III. IV. V. VI. VII. De Balans De Resultatenrekening en resultaatverwerking De Toelichting De Sociale Balans Waarderingsregels Het jaarverslag Het verslag van de Commissaris-Revisor In appendix 1 vinden we al deze documenten terug in de jaarrekening van de onderneming XYZ voor twee opeenvolgende boekjaren 19X1 en 19X2. 10 I. Vaste activa I. II. III. IV. Eigen vermogen Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Liquiditei VI. VII. I. II. III. IV. V. VI. Vorderingen op meer dan 1 jaar Voorraden en bestellingen in uitvoering Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarde Reserves Overgedragen winst/verlies Kapitaalsubsidies Voorzieningen & uitgestelde belastingen VII. opeisbaarheid V. Balans Voorzieningen voor risico’s en kostten Uitgestelde belastingen Schulden VIII. IX. X. Geldbeleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen viii. ix. x. Schulden op meer dan één jaar Schulden op ten hoogste 1 jaar Overlopende rekeningen Activa = Passiva Bezittingen = Schulden 11 II. Resultatenrekening en resultaatverwerking Resultatenrekening (in staffelvorm) I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten Bedrijfswinst/Bedrijfsverlies Financiële opbrengsten Financiële kosten Winst/Verlies uit de gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Uitzonderlijke opbrengsten Uitzonderlijke kosten Winst/Verlies voor belastingen Belastingen op het resultaat Winst/Verlies van het boekjaar Onttrekkingen aan de belastingsvrije reserves Overboeking naar de belastingsvrije reserves Te bestemmen winst/verlies van het boekjaar 12 (vervolg) Resultaatverwerking A. Te bestemmen winstsaldo/verliessaldo A.1. Te bestemmen winst/verlies van het boekjaar A.2. Overgedragen winst/verlies van het boekjaar B. C. D. E. F. Ontrekking aan het eigen vermogen Toevoeging aan het eigen vermogen Over te dragen resultaat Tussenkomst van de vennoten in het verlies Uit te keren winst 13 III. Toelichting Hierin vinden we meer details over bepaalde onderdelen van Balans en Resultatenrekening Voorbeeld uit de toelichting (onderneming XYZ) III. Staat van de materiële vaste activa a) Aanschaffingswaarde Per einde van vorig boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Aanschaffingen incl. gepr. VA Overdrachten en buitengebruikstellingen Overboekingen van een post naar andere Per einde boekjaar b) Meerwaarden Per einde van vorig boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekt Verworven van derden Afgeboekt Overgeboekt van één post naar andere Per einde boekjaar c) Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van vorig boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekt Teruggenomen want overtollig Verworven van derden Afgeboekt Overgeboekt van één post naar andere Per einde boekjaar d) Netto boekwaarde per einde boekjaar Terreinen en gebouwen 1231955 10688 (11716) 1230927 153800 (6074) 147726 1026669 42288 (15071) 1053886 324767 Balans: BW 14 IV. Sociale balans Staat van de tewerkgestelde personen I. A. B. Werknemers ingeschreven in het personeelsregister Uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen Tabel van de personeelsbewegingen tijdens het boekjaar II. A. B. Ingetreden Uitgetreden III. Staat over het gebruik van de maatregelen ten gunste van de werkgelegenheid tijdens het boekjaar IV. Inlichtingen over de opleidingen voor de werknemers tijdens het boekjaar 15 V. Waarderingsregels De wetgever laat keuzes toe i.v.m. waardering van Actief- en Passiefposten. Vb.: Materiële vaste activa: gevolgde afschrijvingsmethode Voorraden: LIFO, FIFO Vorderingen: de gebruikte wisselkoers in geval van vreemde munten 16 VI. Jaarverslag Hierin geeft het management van een onderneming rekenschap over het gevoerde beleid: Belangrijke ontwikkelingen Commentaar op de jaarrekening Voorstel tot winstverdeling 17 VII. Verslag van commissaris-revisor De Commissaris-revisor is een onafhankelijke externe expert die zich moet uitspreken over: – – Getrouw beeld Continuïteit Soorten verslagen van de Commissaris-Revisor: A. De goedkeurende verklaring Zonder voorbehoud (‘unqualified audit report’) Met voorbehoud (‘qualified audit report’) Voorbeeld: wel getrouw beeld maar voorbehoud mbt de continuiteit B. De niet-goedkeurende verklaring Afkeurende verklaring (‘adverse audit opinion’) Voorbeeld: geen ‘getrouw beeld’ Onthoudende verklaring (‘disclaimer of opinion’) Voorbeeld: onvoldoende informatie Nota: belangenvermenging mogelijk? (zie krantenartikel) 18 8. Situering van de onderneming XYZ Onderneming XYZ is actief in de transportsector, meer bepaald in het ontwerpen en de constructie van rijwielen voor het spoor en de tram. In deze sector werkt men op bestelling. 1. GROEPSSTRUCTUUR Uit de toelichting: staat V.A. ‘Deelnemingen en Maatschappelijke rechten in andere ondernemingen’, leiden we af dat XYZ behoort tot een groep met volgende structuur in het jaar X2: Moedermaatschappij Canada XYZ EV = 1.872.596.000 BEF A EV = 338.740.000 FRF NR = 50.519.000 FRF Frankrijk B EV = 96.206.000 BEF NR = 117.213.000 BEF België C EV = 9.201.000 GBP NR = -28.000 GBP Engeland D EV = 83.673.000 ATS NR = -36.377.000 ATS Zwitserland 99% 0.01% 100% 99% E EV = 71.898.000 BEF NR = -10.502.000 BEF België F EV = 17.907.000 BEF NR = -10.502.000 BEF België G EV = 63.569.000 DEM NR = -4.087.000 DEM Duitsland H EV = 596.233.000 BEF NR = 15.826.000 BEF België 40.9+59.1 % 99.99+0.01 % 99% 85.3% 19 Bespreking groepsstructuur XYZ Informatie hierover in de toelichting Staat V.A. ‘Deelnemingen en Maatschappelijke Rechten in andere ondernemingen’ Moeder – Dochter (XYZ) relatie: - mogelijkheid tot inter-groep leningen en andere ondersteuning - meer mogelijkheid tot autofinanciering bij dochter Moeder (XYZ) – Dochter relatie: - positief/negatief indien dochters winstgevend/verlieslatend zijn - bij XYZ zijn 5 van de 8 dochterondernemingen verlieslatend in 19X2 20 2. VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR In 19X1: – Verlies van 1.866 mio BF: overgedragen naar jaar X2 – Kapitaalverhoging van 2.971 mio BF – Verkopen van een deel in een verbonden onderneming (B) In 19X2: – Nettowinst van 589 mio BF maar negatief bedrijfsresultaat en financieel resultaat – Kapitaalvermindering waarbij overgedragen verliezen werden afgeboekt allicht om aan de alarmbelprocedure te ontlopen (indien het netto-actief kleiner is dan ¼ van het maatschappelijk kapitaal) – Overgedragen verliezen naar X3 (1.8 mia BF) 21 3. VERSLAG VAN DE COMMISSARIS-REVISOR Voor beide jaren: goedkeurend verslag zonder voorbehoud: ‘getrouw beeld en continuïteit’ (mede dank zij de steun van de moeder) 19X1: continuïteit? beraadslaging 19X2: - afboeken van verliezen - daling van de schulden 22 II. Herwerking van Balans en Resulatenrekening De Balans 1. Vóór herwerking: DE BALANS ACTIVA Vaste activa I. II. III. IV. Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa V. VI. VII. VIII. IX. X. Vorderingen op meer dan 1 jaar Voorraden en bestellingen in uitvoering Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Geldbeleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen PASSIVA Eigen vermogen I. II. III. IV. V. VI. Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarde Reserves Overgedragen winst/verlies Kapitaalsubsidies Voorzieningen & uitgestelde belastingen VII. Voorzieningen voor risico’s en kostten Uitgestelde belastingen Schulden viii. ix. x. Schulden op meer dan één jaar Schulden op ten hoogste 1 jaar 23 Overlopende rekeningen Na herwerking: Uitgebreide vaste activa I. II. III. IV. V. Oprichtingskosten IMVA MVA FVA Vorderingen > 1 jaar Eigen vermogen I. II. III. IV. Permanent V. vermogen VI. Kapitaal Uitgiftepremies HWMW Reserves Overgedragen winst Kapitaalsubsidies Beperkte vlottende activa VI. VII. VIII. IX. X. Voorraden Vorderingen < 1 jaar Realiseerbare activa Geldbeleggingen Overlopende rekeningen Liquide middelen Vreemd vermogen LT VI. VII. Voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden > 1 jaar Vreemd vermogen KT IX. X. Schulden < 1 jaar Overlopende rekeningen 24 Toepassing op onderneming XYZ Herwerkte balans + bespreking van 2 opeenvolgende boekjaren X1 en X2 19X2 19X1 0 7075 607732 319895 240011 47741 0 85 0 7483528 6653994 6653994 0 0 0 0 618658 324767 229420 64379 0 92 0 8996397 8166843 8166843 0 0 0 0 829534 827202 2332 0 0 0 0 0 829554 827202 2352 0 0 0 8098335 9615055 ACTIVA I. Oprichtingskosten II. Immateriële vaste activa III. Materiäle vaste activa A. Terreinen en gebouwen B. Installaties, machines en uitrusting C. Meubilair en rollend materieel D. Leasing en soortgelijke rechten E. Overige materiële vaste activa F. Activa in aanbouw en vooruitbetalingen IV. Financiële vaste activa A. Verbonden ondernemingen 1. Deelnemingen 2. Vorderingen B. Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 1. Deelnemingen 2. Vorderingen C. Andere financiële vaste activa 1. Aandelen 2. Vorderingen en borgtochten in contanten V. Vorderingen op meer dan één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen => Uitgebreide vaste activa 25 19X2 19X1 4678591 2980814 85692 0 0 0 0 2895122 1697777 1800581 1633475 167106 0 0 0 16952 5333385 3510539 69715 0 0 0 0 3440824 1822846 1897452 1749137 148315 366000 0 366000 12816 6496124 7609653 26668 35681 6522792 7645334 14621127 17260389 ACTIVA (vervolg) VI. Voorraden en bestellingen in uitvoering A. Voorraden 1. Grond- en hulpstoffen 2. Goederen in bewerking 3. Gereed product 4. Handelsgoederen 5. Onroerende goederen bestemd voor verkoop 6. Vooruitbetalingen B. Bestellingen in uitvoering VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen VIII. Geldbeleggingen A. Eigen aandelen B. Overige vorderingen X. Overlopende rekeningen = realiseerbare activa IX. Liquide middelen => beperkte vlottende activa TOTAAL DER ACTIVA 26 PASSIVA I. Kapitaal A. Geplaatst kapitaal B. Niet opgevraagd kapitaal II. Uitgiftepremies III. Herwaarderingsmeerwaarden IV. Reserves A. Wettelijke reserves B. Onbeschikbare reserves 1. Voor eigen aandelen 2. Andere C. Belastingvrije reserves D. Beschikbare reserves V. Overgedragen winst of verlies VI. Kapitaalsubsidies = eigen vermogen VII. Voorzieningen en uitgestelde belastingen A. Voorzieningen voor risico’s en kosten 1. Pensioenen en soortgelijke verplichtingen 2. Belastingen 3. Grote herstellings- en onderhoudswerken 4. Overige risico’s en kosten B. Uitgestelde belastingen VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financiële schulden 1. Achtergestelde leningen 2. Niet achtergestelde obligatieleningen 3. Leasingschulden en soortgelijke schulden 4. Kredietinstellingen 5. Overige leningen B. Handelsschulden 1. Leveranciers 2. Te betalen wissels C. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen D. Overige schulden = vreemd vermogen op lange termijn permanent vermogen 19X2 19X1 3500000 3500000 0 0 89115 102354 22255 0 0 0 80099 0 -1823986 5113 1872596 6721046 6721046 0 0 89115 103587 22255 0 0 0 81332 0 -5634209 6383 1285922 874801 860249 584216 0 47700 228333 14552 2762670 332539 0 0 0 0 332539 0 0 0 2386652 43479 3637471 5510067 966212 949980 690908 0 47700 211372 16232 5610711 1070571 449250 0 0 0 621321 0 0 0 4494043 46097 6576923 7862845 27 PASSIVA (vervolg) 19X2 IX. Schulden op ten hoogste één jaar A. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B. Financiële schulden 1. Kredietinstellingen 2. Overige leningen C. Handelsschulden 1. Leveranciers 2. Te betalen wissels D. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen E. Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Belastingen 2. Bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden X. Overlopende rekeningen = vreemd vermogen op korte termijn vreemd vermogen TOTAAL DER PASSIVA 19X1 9022835 2871306 719575 2 719573 2276562 2262716 13846 2390219 759069 28114 730955 6104 9339240 3689180 1621849 0 1621849 2078657 2046377 32280 1420443 521373 91419 429954 7738 88225 58304 9111060 9397544 12748531 15974467 14621127 17260389 28 Bespreking herwerkte balans XYZ: Gezonde structuur? ( = LT-financieringsmiddelen voor LT-Activa) Maw permanent vermogen in evenwicht tov uitgebreid vast actief? 19X2: UVA: 8.098.335 BF PV: 5.510.067 BF PV < UVA: niet in evenwicht dwz dat sommige UVA gefinancierd worden met KT schuld risico! Reden: de grote verliezen uit het verleden kalven EV af 29 Actief: UVA > Beperkt Vlot. Activa: dit is normaal, gegeven dat het hier om een industriële onderneming (productie-) gaat. Bij een handelsonderneming verwacht je het omgekeerde. FVA is een belangrijke post op het actief. Deze post bestaat uit ‘Vorderingen’ en ‘Deelnemingen’. Gegeven de besproken groepsstructuur gaat het hier om deelnemingen in andere ondernemingen. Binnen de voorraden merken we duidelijk dat hier op bestelling gewerkt wordt. Er is geen voorraad handelsgoederen (distributie!). Vorderingen < 1 jaar zijn gedaald tussen X1 en X2. Gerelateerd tot de omzet? (zie later) Geldbeleggingen zijn volledig van de balans verdwenen in X2. Uit de toelichting blijkt dat een termijnrekening bij een kredietinstelling is afgelopen. 30 Passief Opvallend veel VVKT: 9.111.060 BF onverantwoord gegeven de structuur van het actief De beperkt vlottende activa zijn niet voldoende om de KT schuld te voldoen (zie bespreking Netto Bedrijfskapitaal) Het permanent vermogen bestaat in hoofdzaak uit VVLT eerder dan EV Het eigen vermogen is flink gedaald: er is een kapitaalvermindering gebeurd ter compensatie van een deel van het overgedragen verlies. Schuld > 1 jaar: ongeveer met de helft teruggevallen tussen X1 en X2. Schuld < 1 jaar: constant gebleven. 31 2. Resultatenrekening Vóór herwerking: Kosten Resultatenrekening (in scontrovorm) Opbrengsten Bedrijfskosten Financiële kosten Uitzonderlijke kosten Herwerking: Bedrijfsopbrengsten Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten D C D C + - - + Opsplitsing tussen kaskosten (personeelskosten,…) en niet-kaskosten (afschrijvingen, waardeverminderingen, voorzieningen, …) om beter inzicht te krijgen in de geldstromen van de onderneming. Dit doen we voor elke component van de resultatenrekening (bedrijfs-, financieel-, en uitzondelijk resultaat) 32 Na herwerking: Bedrijfsresultaat: Bedrijfsopbrengsten (excl. Subsidies) - Bedrijfs-kaskosten ( excl. Personeelskosten) = Bruto toegevoegde waarde - Personeelskosten (excl. Niet-kaskosten) = Bruto bedrijfsresultaat vóór niet-kaskosten (a) - Niet-kaskosten (afschrijvingen, waardeverminderingen, voorzieningen) = Netto bedrijfsresultaat na niet-kaskosten Financieel resultaat: Financiële opbrengsten - Financiële kosten (excl. Kosten verbonden aan schulden) = Bruto Financieel Resultaat (b) - Niet-kaskosten = Netto-Financieel Resultaat na niet-kaskosten 33 Uitzondelijk resultaat: Uitzonderlijke opbrengsten - Uitzonderlijke kaskosten = Bruto Uitzonderlijk Resultaat (c) - Uitzonderlijke niet-kaskosten = Netto Uitzonderlijk Resultaat voor niet-kaskosten Totaal resultaat: Bruto Resultaat vóór niet-kaskosten (a+b+c) - Niet-kaskosten = Netto resultaat vóór financiële kosten - Financiële kosten verbonden aan schulden = Winst of verlies van het boekjaar voor belasting - Belastingen op het boekjaar = Winst na belastingen Voorbeeld: 2 ondernemingen met gelijke winst maar andere structuur 34 Toepassing op onderneming XYZ Herwerkte resultatenrekening en resultaatverwerking X2 X1 Bedrijfsreslutaat Bedrijfsopbrengsten excl. subsidies - internmediair verbruik = Bruto TW - Personeels- en andere bedrijfskosten excl. Niet-kaskosten = Bruto-bedrijfsresultaat - Bedrijfs niet-kaskosten = Netto-bedrijfsresultaat na niet-kaskosten 11119070 8671964 2447106 2443031 4075 175142 -171067 10620667 9433660 1187007 2334186 -1147179 253279 -1400458 121757 35054 67463 123248 54294 470359 -416065 -88194 0 -88194 1329513 1346 1328167 41723 1286444 23597 1095 22502 252910 -230408 Finnancieel resultaat Financiële kasopbrengsten (excl. Kap. Subsidies) - V.C. Andere financiële kaskosten excl. Disconto van vorderingen en voorzieningen met financieel karakter = Bruto Financieel resultaat voor niet-kaskosten - Financiële niet-kaskosten = Netto Financieel Resultaat na niet-kaskosten Uitzonderlijk resultaat Uitzonderlijke kasopbrengsten - Uitzoncerllijke kaskosten = Bruto-uitzonderlijk resultaat voor niet-kaskosten - Uitzonderlijke niet-kaskosten = Netto Uitzonderlijk resultaat na niet-kaskosten 35 X2 X1 Totaal resultaat Bruto totaal resultaat voor niet-kaskosten - Niet-kaskosten = Netto resultaat na niet-kaskosten, voor financiële kosten en belastingen - Financiële kosten van het VV = Winst of verlies van het boekjaar voor belasgingen - Belastingen op het resultaat van het boekjaar = Winst of veflies van het boekjaar na belastingen Onttrekkingaan de belastingvrije reserves Overboeking naar de belastingvrije reserves = Te bestemmen winst van het boekjaar 1386536 687224 699312 111369 587943 0 587943 -1234 -1212871 506189 -1719060 148166 -1867226 0 -1867226 -1234 589177 -1865992 0 -5045032 3221046 -1823986 0 0 0 -1823986 0 -5634209 0 -5634209 0 0 0 -5634209 Resultaatverwerking A Te bestemmen winstsaldo Te verwerken verliessaldo = B Onttrekking aan het eigen vermogen = Te bestemmen of te verwerken totaal - C Toevoeging aan het eigen vermogen + Tussenkomst vennoten in het verlies - F Uit te keren winst = Over te dragen resultaat (winst of verlies) 36 Bespreking resultatenrekening van XYZ Totaal resultaat: Van verlies in X1 (-1.867 MIO) naar winst in X2 (587 MIO) Netto resultaat: dezelfde tendens 2 mogelijke verklaringen: minder Niet-kaskosten in X2 en/of meer bruto resultaat Er zijn méér niet-kaskosten in X2 maar de stijging van het brutoresultaat is sterker! (door uitz. res.) Bruto resultaat = kasopbrengsten – kaskosten (= Cash flow) is negatief in X1 en positief in X2 dwz dat er terug voldoende grote kasopbrengsten zijn ter dekking van de uitgaven. Welke van de drie deelcomponenten van het resultaat is verantwoordelijk voor het totaal resultaat? 37 Bedrijfsresultaat: Bruto bedrijfsresultaat: negatief in X1 en lichtjes positief in X2 Met name de bruto toegevoegde waarde is gestegen in X2 terwijl personeelskosten nagenoeg gelijk gebleven zijn. Maar negatief Netto Bedrijfsresultaat Financieel resultaat: Dezelfde tendens als het bedrijfsresultaat Verbetering maar nog niet uit de rode cijfers In X2 zijn er zeer grote financiële niet-kaskosten: waardeverminderingen op de dochterondernemingen. Uitzonderlijk resultaat: Uitzonderlijke opbrengsten: in X2 is dit de sterkste stijger van de drie deelcomponenten. Uit het verslag van de Raad van Bestuur kan afgeleid worden dat het hier gaat om een meerwaarde op verkoop van een verbonden onderneming. Dus: De onderneming heeft in X2 terug een positieve cash flow dankzij een uitzonderlijke opbrengst. Dit is echter geen stabiele situatie naar de toekomst toe. Het bedrijfsresultaat is nog steeds te laag. 38 Bespreking Resultaatverwerking XYZ Winst of verlies kan: Gereserveerd worden Uitgekeerd worden Overgedragen worden naar de toekomst Onder A. Te Bestemmen winstsaldo vinden we nog de volgende opsplitsing (zie achteraan in appendix): 1. 2. Te bestemmen winst / verlies van het boekjaar Overgedragen winst / verlies van vorig boekjaar Vandaar dat het saldo dat onder A. staat veel groter is dan enkel wat te bestemmen is van het boekjaar. In beide jaren X1 en X2 is er een totaal te bestemmen verlies dat overgedragen wordt. In X2 wordt een deel van dit gecumuleerde verlies teniet gedaan door afboeking op het eigen vermogen. 39 DEEL 2: Analysetechnieken voor financiële analyse Horizontale of tijdsanalyse I. Ter illustratie: Resultatenrekening over 19X1 19X2 19X1 19X2 IA Omzet 100000 120000 100 120 IIA B C D III V XA XI Handelsgoederen 60000 Diensten en diverse goederen 7500 Bezoldigingen 13300 Afschrijvingen 7500 Bedrijfswinst 11700 Financiële kosten 1700 Belastingen 4000 Winst boekjaar 6000 72600 14380 11870 8250 12900 1500 4560 6840 100 100 100 100 100 100 100 100 121 192 89 110 110 88 114 114 40 BALANS PER .. 31.12.X1 31.12.X2 31.12.X1 31.12.X2 ACTIEF III Materiële vaste activa 70000 69150 VI Voorraden 60000 54000 VIIA Handelsvorderingen 7000 8400 IX Liquide middelen 9000 13000 X Overlopende rekeningen 4000 2000 TOTAAL 150000 146550 100 100 100 100 100 100 99 90 120 144 50 98 PASSIEF I Kapitaal (85 aandelen) IV Reserves VIII Schulden > 1 jaar IX Schulden < 1 jaar TOTAAL 100 100 100 100 100 100 127 72 89 98 85000 85000 15000 19000 10000 7150 40000 35400 150000 146550 41 II. Vermogenstroomanalyse De horizontale analyse kan ook gebeuren door de identificatie van bronnen en aanwendingen van vermogen. Bronnen Passiefstijging • • • Aantrekken van meer kapitaal Het reserveren van winst Aantrekken van meer vreemd vermogen Actiefdaling • De liquidatie van actiefbestanddelen Aanwendingen Actiefstijging • Nieuwe investeringen zowel in vlottend als in vast actief Passiefdaling • • Uitbetaling van winst aan de aandeelhouders Een schuldreductie Bronnen- en aanwendingstabel (= vermogenstroomanalyse) ook wel ‘mutatiebalans’ genoemd. 42 Een voorbeeld volgt: 31.12.X0 31.12.X1 Bron Aanwending Materiële vaste activa 60 80 - 20 Voorraden 40 50 - 10 Vorderingen <= 1 jaar 60 46 14 - Liquide middelen 40 44 - 4 200 220 31.12.XO 31.12.X1 Bron Aanwending Kapitaal 60 60 - - Reserves 60 70 10 - Schulden > 1 jaar 40 30 - 10 Schulden <= 1 jaar 40 60 20 - 200 220 Uit deze mutatiebalans zou worden afgeleid dat de onderneming zich in de afgelopen periode financierde via kortlopende schulden, reserveringen en de afbouw van vorderingen <= 1 jaar. Zij besteedde deze middelen aan een toename van de materiële vaste activa en voorraden, aan de reductie van langlopende schulden en in mindere mate aan de verhoging van de kaspositie. 43 Toepassing op onderneming XYZ Horizontale analyse van 2 boekjaren Een vereenvoudigde stromenanalyse heeft tot doel vast te stellen of de groei (of inkrimping van de balans) op een efficiënte manier is gebeurd. 19X2 Horizontaal Absolute bedragen Aanwending Bronnen 19X1 19X2-19X1 19X2-19X1 ACTIVA I. II. III. IV. V. Oprichtingskostten Immateriële vaste activa Matieriiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen op meer dan één jaar 0 7075 607732 7483528 0 0 0 618658 8996397 0 0 7075 0 0 0 0 0 10926 1512869 0 => Uitgebreide vaste activa 8098335 9615055 0 1516720 4678591 1800581 0 16952 5333385 1897452 366000 12816 0 0 0 4136 654794 96871 366000 0 6496124 26668 7609653 35681 0 0 1113529 9013 6522792 7645334 0 1122542 14621127 17260389 0 2639262 VI. Voorraden en bestellingen in uitvoering VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar VIII. Geldbeleggingen X. Overlopende rekeningen = realiseerbare activa IX. Liquide middelen => beperkte vlottende activa TOTAAL DER ACTIVA 44 19X2 19X1 Horizontaal Absolute bedragen Aanwending Bronnen 19X2-19X1 19X2-19X1 PASSIVA I. II. III. IV. V. VI. Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves Overgedragen winst of verlies Kapitaalsubsidies = eigen vermogen VII. Voorzieningen en uitgestelde belastingen VIII. Schulden op meer dan één jaar = vreemd vermogen op lange termijn permanent vermogen IX. Schulden op ten hoogste één jaar X. Overlopende rekeningen = vreemd vermogen op korte termijn vreemd vermogen TOTAAL DER PASSIVA 3500000 0 89115 102354 -18239 5113 1872596 6721046 0 89115 103587 -5634209 6383 1285922 3221046 0 0 1233 0 1270 0 0 0 0 0 3810223 0 586674 874801 2762670 3637471 966212 5610711 6576923 91411 2848041 2939452 0 0 0 5510067 7862845 2352778 0 9022835 88225 9111060 9339240 58304 9397544 316405 0 286484 0 29921 0 12748531 15974467 3225936 0 14621127 17260389 2639262 0 45 Toepassing op XYZ Horizontale analyse op de balans (mutatiebalans) Bronnen: – Afbouwen van uitgebreide vaste activa (1,5 MIA) – Afbouwen van vlottende activa (1,1 MIA) – Optrekken van EV (587 MIO) Aanwendingen – Afbouwen van het kapitaal (3,2 MIA) – De schulden op LT af te bouwen (2,9 MIA) – De schulden op KT af te bouwen (286 MIO) 46 III. Verticale of Structuuranalyse Hierbij worden diverse posten van de resultatenrekening uitgedrukt als een percentage van de omzet, en de diverse posten van de balans als een percentage van het balanstotaal. Hierbij kan op een eenvoudige wijze de structuur der financiële staten worden belicht waarbij vrij vaak de noodzaak om verder onderzoek wordt gereveleerd. Ter illustratie: (de absolute bedragen zijn dezelfde als deze vermeld bij de horizontale analyse) Resultatenrekening over IA IIA B V D III V XA XI Omzet Handelsgoederen Diensten en diverse goederen Bezoldigingen Afschrijvingen Bedrijfswinst Financiële kosten Belastingen Winst boekjaar 19X1 19X2 100 (60) (8) (13) (7) 12 (2) (4) 6 100 (60) (12) (10) (7) 11 (1) (4) 6 47 Balans per 31.12.X1 31.12.X2 ACTIEF III Materiële vaste acitva VI Voorraden VIIA Handelsvorderingen IX Liquide middelen X Overlopende rekeningen TOTAAL 46 40 5 6 3 100 47 37 6 9 1 100 PASSIEF Kapitaal Reserves Schulden > 1 jaar Schulden <= 1 jaar TOTAAL 57 10 7 26 100 58 13 5 24 100 I IV VIII IX 48 Toepassing op onderneming XYZ Verticale analyse van de balans Verticaal 19X2 19X2 19X1 19X1 Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiäle vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen op meer dan één jaar 0 7075 607732 7483528 0 0 0 618658 8996397 0 0,00% 0,05% 4,16% 51,18% 0,00% 0,00% 0,00% 3,58% 52,12% 0,00% => Uitgebreide vaste activa 8098335 9615055 55,39% 55,71% Voorraden en bestellingen in uitvoering Vorderingen op ten hoogste één jaar Geldbeleggingen Overlopende rekeningen 4678591 1800581 0 16952 5333385 1897452 366000 12816 32,00% 12,31% 0,00% 0,12% 30,90% 10,99% 2,12% 0,07% 6496124 26668 7609653 35681 44,43% 0,18% 44,09% 0,21% 6522792 7645334 44,61% 44,29% 14621127 17260389 100% 100% ACTIVA I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. X. = realiseerbare activa IX. Liquide middelen => beperkte vlottende activa TOTAAL DER ACTIVA 49 19X2 19X1 Verticaal 19X2 19X1 PASSIVA I. II. III. IV. V. VI. Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves Overgedragen winst of verlies Kapitaalsubsidies = eigen vermogen VII. Voorzieningen en uitgestelde belastingen VIII. Schulden op meer dan één jaar = vreemd vermogen op lange termijn permanent vermogen IX. Schulden op ten hoogste één jaar X. Overlopende rekeningen = vreemd vermogen op korte termijn vreemd vermogen TOTAAL DER PASSIVA 3500000 0 89115 102354 -18239 5113 1872596 6721046 0 89115 103587 -5634209 6383 1285922 23,94% 0,00% 0,61% 0,70% -12,48% 0,03% 12,81% 38,94% 0;00% 0,52% 0,60% -32,64% 0,04% 7,45% 874801 2762670 3637471 966212 5610711 6576923 5,98% 18,90% 24,88% 5,60% 32,51% 38,10% 5510067 7862845 37,69% 45,55% 9022835 88225 9111060 9339240 58304 9397544 61,71% 0,60% 62,31% 54,11% 0,34% 54,45% 12748531 15974467 87,19% 92,55% 14621127 17260389 100,00% 100,00% 50 Toepassing op onderneming XYZ Verticale analyse op de balans Totaal der activa ( = totaal der passiva) = 100% FVA maken groot deel uit van de UVA dwz XYZ is zeer sterk afhankelijk van dochters voor resultaat UVA en BVA zijn nagenoeg constant gebleven. PV is aanzienlijk gedaald ondanks een stijging van het EV maar door de grote daling van de VVLT VVKT is sterk gestegen in gewicht op de balans ondanks een daling in absolute cijfers. Balansstructuur X1 Balansstructuur X2 100% 100% UVA 55,39% BVA 44,61% EV 12,81% VVLT 24,88% VVKT 62,31% 100% 100% opeisbaarheid EV 7,45% VVLT 38,10% VVKT 54,45% Realiseerbaarheid NBK UVA 55,71% BVA 44,29% 51 Toepassing op onderneming XYZ Verticale analyse van de resultatenrekening en verwerking (Verkopen = 100%) X2 X1 X2 – X1 11119070 8671964 2447106 2443031 4075 175142 -171067 10620667 9433660 1187007 2334186 -1147179 253279 -1400458 121757 Stijg Dal. X2 X1 498403 761696 1260099 108845 1151254 78137 1229391 x x x x x x x - 99,11% 77,30% 21,81% 21,78% 0,04% 1,56% -1,52% 75,58% 67,14% 8,45% 16,61% -8,16% 1,80% -9,97% 35054 86703 x - 1,13% 0,25% 67463 54294 470359 -416065 123248 -88194 0 -88194 55785 142488 470359 327871 x x - x x 0,60% 0,48% 4,19% -3,71% 0,88% -0,63% 0,00% -0,63% 1329513 1346 1328167 41723 1286444 23597 1095 22502 252910 -230408 1305916 251 1305665 211187 1516852 x x x x x - 11,85% 0,01% 11,84% 0,37% 11,47% 0,17% 0,01% 0,16% 1,80% -1,64% Bedrijfsreslutaat Bedrijfsopbrengsten excl. subsidies - internmediair verbruik = Bruto TW - Personeels- en andere bedrijfskosten = Bruto-bedrijfsresultaat - niet-kaskosten = Netto-bedrijfsresultaat Finnancieel resultaat Financiële kasopbrengsten (excl. Kap. Subsidies) - Financiële kaskosten = Bruto Financieel resultaat - Financiële niet-kaskosten = Netto Financieel Resultaat Uitzonderlijk resultaat Uitzonderlijke kasopbrengsten - Uitzoncerllijke kaskosten = Bruto-uitzonderlijk resultaat - Uitzonderlijke niet-kaskosten = Uitzonderlijk resultaat na nietkaskosten 52 X1 X2 – X1 1386536 687224 699312 -1212871 506189 -1719060 111369 587943 0 X2 X1 Stijg Dal. 2599407 181035 2418372 x x x - 12,36% 6,13% 6,23% -8,63% 3,60% -12,23% 148166 -1867226 0 36797 2455169 0 x x x x 0,99% 5,24% 0,00% 1,05% -13,29% 0,00% 587943 -1867226 2455169 x - 5,24% -13,29% -1234 -1234 0 x x -0.01% -0,01% 589177 -1865992 2455169 x - 5,25% 13,28% -5045032 3221046 -1823986 0 0 0 -1823986 -5634209 0 -5634209 0 0 0 -5634209 589177 3221046 3810223 0 0 0 3810223 x x x x x x x x x x - 100,0% -63,85% 36,15% 0,00% 0,00% 0,00% 36,15% 100,00% 0,00% 100,00% 0,00% 0,00% 0,00% 100,00% X2 Totaal resultaat Bruto totaal resultaat - Niet-kaskosten = Netto resultaat voor financiële kosten en belastingen - Financiële kosten van het VV = Winst of verlies voor belasgingen - Belastingen op het resultaat van het boekjaar = Winst of veflies van het boekjaar na belastingen - Onttrekking/Overboeking naar belastingvrije reserves = Te bestemmen winst van het boekjaar Resultaatverwerking A Te bestemmen winstsaldo = B Onttrekking aan het eigen vermogen = Te bestemmen of te verwerken totaal - C Toevoeging aan het eigen vermogen + Tussenkomst vennoten in het verlies - F Uit te keren winst = Over te dragen resultaat 53 Toepassing op onderneming XYZ Verticale analyse op de resultatenrekening Totaal der verkopen (RR) = 100% Grote stijging van Bruto TW tov Verkopen In X2 is Bruto bedrijfsresultaat 0.04% dwz dat per 100 BF dat de onderneming verkoopt, ze slechts 0.04 BF aan bedrijfsopbrengst realiseert. Op bedrijfsactiviteiten wordt per 100 BF, 1,52 BF verlies gemaakt Groot gewicht van het uitzonderlijk resultaat in X2 Verticale analyse op de resultaatverwerking Te bestemmen winst = 100 % • In X2 een grote onttrekking aan het EV 54 IV. Ratio-analyse Liquiditeit – Netto Bedrijfskapitaal = Permanent vermogen – Uitgebreid Vast Actief = Beperkt Vlottend Actief – VVKT NBK > 0 gezond – Current Ratio = Beperkt Vlottend Actief / VVKT CR > 1 (‘kritische waarde’) NBK > 0 – Acid Ratio = (Beperkt Vlottend Actief - Voorraden – Overlopende Rekeningen)/ schuld < 1 jaar – Voorraadrotatie = Kostprijs van de verkopen / voorraden en bestellingen in uitvoering Hoeveel maal de gemiddelde voorraad verkocht wordt. 55 Gezonde situatie: NBK = PV – UVA NBK = BVA - VVKT ACTIEF Uitgebreide Vast activa (UVA) PASSIEF vaste activa vorderingen op meer dan 1 jaar eigen vermogen voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden op ten meer dan één jaar Permanent Vermogen (PV) NBK NBK Beperkte vlottende Activa (BVA) voorraden en bestellingen in uitvoering vorderingen op ten hoogste 1 jaar geldbeleggingen liquide middelen overlopende rek. actief Schulden op ten hoogste 1 jaar overlopende rekeningen van passief Vreemd Vermogen KT (VVKT) NBK > o ‘gezond’ (genuanceerd) 56 – Aantal dagen voorraad = Voorraden en Bestellingen in uitvoer / (kostprijs van de verkopen / 365) – Aantal dagen klantenkrediet = Handelsvorderingen / [(verkopen + BTW) / 365] – Handelsschulden = (Aankopen + BTW) / 365 Aankoop Leverancier Betaling Leverancier Verkoop aan klant Aantal dagen leverancierkrediet Betaling klant Klantenkrediet Aantal dagen voorraad Te financieren periode 57 Solvabiliteit – Algemene schuldgraad = VV / EV of VV / TV – Financiële onafhankelijkheid = EV / VV of EV / TV – Zelffinancieringsgraad = (Reserves + Overgedragen Resultaat) / TV Rentabiliteit – Verkoopmarge = Bedrijfsresultaat / Verkopen – Rendabiliteit TV = (Winst + Financiële lasten) / TV – Rendabiliteit EV = Winst / EV – Financiële hefboom = Rentabiliteit EV / Rentabiliteit TV De Hefboom wordt groter naarmate er minder met EV en meer met VV gefinancierd wordt. Financiële hefboom > 1: positieve hefboomwerking 58 Toegevoegde Waarde en personeelskosten Productiviteit personeel = Toegevoegde waarde (herwerkte RR) / Aantal personeelsleden (sociale balans) Aandeel van de personeelskosten in de toegevoegde waarde Hiervoor enkel de post ‘Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen’ nemen. 59 Toepassing op onderneming XYZ Liquiditeit Netto Bedrijfskapitaal X2 X1 NETTO BEDRIJFSKAPITAAL Permanent vermogen - Uitgebreide vaste activa = Netto bedrijfskapitaal 5510067 8098335 7862845 9615055 -2588268 -1752210 Zowel in X 1 als in X 2 is het NBK negatief, wat suggereert dat het permanent vermogen kleiner is dan de uitgebreide vaste activa. Dit betekent dat vaste activa ten dele gefinancierd worden met kortlopende schuld wat risico’s inhoud voor wat betreft de aflossing van die schuld. 60 Current and acid ratio ACID TEST RATIO = T/N * 100 Met: T = vorderingen op ten hoogste één jaar + geldbeleggingen + liquide middelen N = schulden op ten hoogste één jaar T/N CURRENT RATIO = T/N * 100 Met: T = beperkte vlottende activa N = vreemd vermogen op korte termijn T/N X2 X1 1827249 2299133 9022835 9339240 0,202513844 0,246179882 6522792 9111060 7645334 9397544 0,715920211 0,813545965 << 1 <1 Vergelijk met de sector 61 Voorraadrotatie, klantenkrediet en leverancierskrediet X2 X1 10971628 4678591 2,35 155,65 15221751 5333385 2,85 127,89 7496084 2980814 8136792 3510539 2,51 145,14 2,32 157,48 Rotatie van de geproduceerde voorraden en bestellingen in uitvoering T: Kostprijs van de verkopen N: Voorraad GIB, gereed product, OG bestemd voor verkoop en BIU Ratio: T/N aantal dagen voorraad 11389657 1697777 6,71 54,41 15452202 1822846 8,48 43,06 AANTAL DAGEN KLANTENKREDIET T: handelsvorderingen < 1 jaar (+ geëndosseerde handelseffecten) N: verkopen + BTW op verkopen Breuk: aantal dagen klantenkrediet 1633475 12270257 0,13 48,59 1749137 15033794 0,12 42,47 2276562 9299350 0,24 89,36 2078657 10068790 0,21 75,35 VOORRAADROTATIE Rotatie van de voorraad (algemeen) T: Kostprijs van de verkopen N: Voorraden en bestellingen in uitvoering Ratio: T/N aantal dagen voorraad = (1/rotatie)x365 Rotatie van de voorraad handelsgoederen en grond-en hulpstoffen T : aankopen N : Vooraad grond-en hulpstoffen, handelsgoederen, onroerend goed bestemd voor verkoop en vooruitbetalingen Ratio: T/N Aantal dagen voorraad AANTAL DAGEN LEVERANCIERSKREDIET T: handelsschulden < 1 jaar N: verkopen + BTW op verkopen Breuk aantal dagen leverancierskrediet 62 Situatie in X 1: Aankoop bij de leverancier 75 d Betaling van de leverancier Verkoop aan Betaling door de klant 42 d de klant 53 d 128 d voorraad Te financieren periode: 95 dagen Situatie in X 2: Aankoop bij de leverancier 89 d Betaling van de leverancier 67 d Verkoop aan de klant 49 d Betaling door de klant 156 d voorraad Te financieren periode: 116 dagen 63 Solvabiliteit X2 X1 GRAAD VAN FINANCIËLE ONAFHANKELIJKHEID = T/N*100 met: T = eigen vermogen N = totaal der passiva T/N 1872596 14621127 1285922 17260389 0.128074669 0.074501334 De graad van financiële onafhankelijkheid is duidelijk te laag (13% in X2). Dit is ook te zien als men vergelijkt met de resultaten van de andere bedrijven in deze sector (gemiddelde van de sector is 17.2). Hierdoor is de bescherming van de schuldeisers zeer laag. Positief is dan echter wel dat de graad van financiële onafhankelijkheid stijgt. Dit komt door de relatieve en absolute stijging van het eigen vermogen (zie verticale analyse). Dit is zeker niet te danken aan een kapitaalverhoging, vermits het kapitaal daalt met +/- 3221046. De onderneming heeft tijdens X2 wel een deel van de verliezen afgeboekt op het kapitaal (kapitaalsvermindering van 3221045700, zie jaarverslag), maar dit heeft geen effect op de totale som aan eigen vermogen. Wel heeft de onderneming dit jaar winst geboekt en heeft ze dit bedrag overgedragen naar volgend boekjaar. Dit heeft wel een effect op het eigen vermogen, met name een stijging. Nochtans moet opgemerkt worden dat voor een productie onderneming een dergelijk lage solvabiliteitsgraad zeker negatief werkt op de continuïteit van de onderneming en mogelijke terugbetalingsproblemen van de schulden kan meebrengen indien de rentabiliteit onvoldoende hoog is. 64 X2 X1 ZELFFINANCIERINGSGRAAD = T/N*100 met: T = reserves + overgedragen winst of verlies N = totaal vermogen T/N -1721632 14621127 -5530622 17260389 -0.11774961 -0.32042279 De zelffinancieringsgraad is een indicator van: 1. de gecumuleerde rentabiliteit uit voorgaande boekjaren en het boekjaar zelf 2. van de dividend- en reserveringspolitiek 3. van de leeftijd van de onderneming (bij jonge ondernemingen is deze ratio namelijk eerder laag). Voor beide jaren is deze ratio negatief (-0.12 en -0.32) en dit omwille van de overgedragen verliezen die niet door reserves opgehaald kunnen worden. De zelffinancieringsgraad wordt in X2 artificieel verhoogd doordat het overgedragen verlies aangezuiverd werd in X2 door het verminderen van het kapitaal. De onderneming is dus duidelijk niet in staat zelf een eventuele expansie te financieren; ze is volledig afhankelijk van de kredietverleners. M.a.w. financieel kan de onderneming totaal geen weerstand bieden. 65 Rentabiliteit X2 X1 4075 11218590 0.00 -1147179 14051744 -0.08 -171067 11218590 -0.02 -1400458 14051744 -0.10 587943 -1867226 1872596 0.31 1285922 -1.45 BRUTO VERKOOPMARGE = T/N*100 met: T = bedrijfsresultaat voor niet-kaskosten N = verkopen T/N NETTO VERKOOPMARGE = T/N*100 met: T = bedrijfsresultaat na niet-kaskosten N = verkopen T/N RENTABILITEIT VAN HET EIGEN VERMOGEN = T/N*100 met: T = netto resultaat van het boekjaar = winst of verlies van het boekjaar (uit herwerkte RR) N = eigen vermogen T/N 66 X2 X1 NETTO RENTABILITEIT VAN HET TOTAAL VERMOGEN = T/N*100 met: T = winst van het boekjaar - verlies van het boekjaar + belastingen op het resultaat van het boekjaar + kosten van schulden + bedrag van het disconto ten laste van de onderneming bij de verhandeling van vorderingen - door de overheid toegekende interestsubsidies, aangerekend op het resultaat N = totaal der activa T/N 587943 0 0 111369 0 -1867226 0 0 148166 0 0 0 14621127 17260389 0,05 -0,10 FINANCIËlE HEFBOOM = T/N*100 met: T = rentabiliteit van het eigen vermogen N = rentabiliteit van het totaal vermogen 0,313972154 -1,452052302 0,047828871 -0,09959567 T/N 6,564490157 14,57947226 67 Toegevoegde waarde en personeelskosten Toegevoegde Waarde per personeelslid = Bruto toegevoegde waarde / aantal personeelsleden Voor onderneming XYZ in het jaar X1 geeft deze ratio: 1.187.007/1319,3 = 900 BF Hiermee zit de onderneming bij de 25% laagsten van de sector (zie sectoranalyse) Aandeel van de personeelskosten (enkel de post ‘Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen’) in de toegevoegde waarde Voor X 1 wordt deze ratio:2.303.389/1.187.007 = 194% De personeelskosten zijn maw dubbel zo groot als de toegevoegde waarde terwijl het gemiddelde in de sector 88.7% is. In dit licht lijken de afvloeiingen die de onderneming in X2 doorvoerde, gerechtvaardigd. Als we nu deze ratio bekijken voor het jaar X2 dan zien we het volgende: Aandeel van personeelskosten in de toegevoegde waarde: 2.413.326/2.447.106 = 99% Na de ontslagen ziet deze ratio er al heel wat beter uit! 68
