Jaarcongres Credit Management WERKKAPITAALBEHEE R strategisch en ... statisch! Houten, donderdag 22 maart 2012 Drs. Jean Gieskens AC CCM QT 1 Working Capital Money Machine 2 Money Machine Rappaport LT KT KT KT & LT 3 Dynamisch werkkapitaalbeheer PROCESSEN : -/- Purchase to Pay (PtP) : Inkoop order(s) + Stock to Fulfill (StF) : + Production to Stock (PtS) : Inbound logistics Verwerking inkoop factuur Inbound logistics Voorraad goederen en grondstoffen Voorraad goederen en grondstoffen + Order to Cash (OtC) : Betaling inkoop factuur Voorraad gereed product Productie Voorraad gereed product Verkoop order(s) Voorraad gereed product Outbound logistics Facturatie Ontvangst betaling BALANSPOSITIES : Crediteuren CREDIT - geïnduceerde vlottende passiva : DEBET - geïnduceerde vlottende activa : Voorraden Financieringsbehoefte Werkkapitaal WIP Voorraden Transit WIP Debiteuren 4 DWC: Processen Purchase-to-pay Stock-to-fulfill Order-to-cash DSO DPO DIO DBO DWO 5 Production-to-stock Jaarrapport 1. Jaarrekening - Balans Jaarrapport: verzameling jaarstukken - Resultatenrekening - Kasstroomoverzicht (IFRS) - Toelichting 2. Jaarverslag - Toestand per balansdatum - Gang van zaken tijdens boekjaar - Toekomstparagraaf 3. Overige gegevens - Accountantsverklaring - Winstbestemming - Bijzondere zeggenschapsrechten - Winstbewijzen - Gebeurtenissen na balansdatum - Nevenvestigingen 6 Jaarrekening Art. 362 BW Boek 2 De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. AMvB: - Besluit modellen jaarrekening - Besluit actuele waarde - Besluit fiscale waarderingsgrondslagen 7 Maatschappelijk verkeer? ... belanghebbenden & belang 8? Balans . . / . . / . . (model B) A Vaste Activa I Immateriële Vaste Activa (IVA) A I II III IV Passief Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agio Herwaarderingsreserve Wettelijke en statutaire reserves 1 kosten van oprichting en van uitgifte van aandelen 2 kosten van onderzoek en ontwikkeling 3 consessies, vergunningen en intellectuele eigendom 4 goodwill 1 wettelijke reserves 5 vooruitbetaald op IVA 2 statutaire reserves II Materiële Vaste Activa (MVA) V Overige reserves VI Onverdeelde winst 1 bedrijfsgebouwen en -terreinen 2 machines en installaties 3 andere vaste bedrijfsmiddelen 4 vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en 1 voor pensioen vooruitbetaald op MVA 2 voor belastingen niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar 3 overige 5 B Voorzieningen Resultaat III Finaniciële Vaste Activa (FVA) C Langlopende schulden (nog voor meer dan één jaar) 1 deelnemingen in groepsmaatschappijen 2 vorderingen op groepsmaatschappijen 1 converteerbare leningen 3 andere deelnemingen 2 andere obligaties en onderhandse leningen 4 vorderingen op participanten en op 3 schulden aan kredietinstellingen maatschappijen waarin wordt deelgenomen 4 vooruitontvangen op bestellingen 5 overige effecten 5 schulden aan leveranciers en handelskredieten 6 overige vorderingen 6 te betalen wissels en cheques 7 schulden aan groepsmaatschappijen 8 sculden aan participanten en aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen 9 belastingen en premies sociale verzekeringen 10 schulden terzake van pensioenen B Vlottende Activa I Voorraden Liquiditeit 11 overige schulden 12 overlopende passiva D Kortlopende schulden (ten hoogste één jaar) 1 grond- en hulpstoffen 2 onderhanden werk (ohw) 1 converteerbare leningen 3 gereed product en handelsgoederen 2 andere obligaties en onderhandse leningen 4 vooruitbetaald op voorraden 3 schulden aan kredietinstellingen 4 vooruitontvangen op bestellingen II Vorderingen 1 op handelsdebiteuren 5 schulden aan leveranciers en handelskredieten 2 op groepsmaatschappijen 6 te betalen wissels en cheques 3 op participanten en op maatschappijen 7 schulden aan groepsmaatschappijen waarin wordt deelgenomen 8 schulden aan participanten en aan maatschappijen 4 overige vorderingen 5 van aandeelhouders opgevraagde stortingen 9 6 overlopende activa 10 schulden terzake van pensioenen III Effecten IV Liquide middelen Vermogen & Solvabiliteit Actief waarin wordt deelgenomen belastingen en premies sociale verzekeringen 11 overige schulden 12 overlopende passiva 9 Balans . . / . . / . . (model B) Actief Gouden Balans Regel A Vaste Activa I Immateriële Vaste Activa (IVA) A I II III IV Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agio Herwaarderingsreserve Wettelijke en statutaire reserves 1 kosten van oprichting en van uitgifte van aandelen 2 kosten van onderzoek en ontwikkeling 3 consessies, vergunningen en intellectuele eigendom 4 goodwill 1 wettelijke reserves 5 vooruitbetaald op IVA 2 statutaire reserves II Materiële Vaste Activa (MVA) V Overige reserves VI Onverdeelde winst 1 bedrijfsgebouwen en -terreinen 2 machines en installaties 3 andere vaste bedrijfsmiddelen 4 vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en 1 voor pensioen vooruitbetaald op MVA 2 voor belastingen niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar 3 overige 5 Passief B Voorzieningen III Finaniciële Vaste Activa (FVA) C Langlopende schulden (nog voor meer dan één jaar) 1 deelnemingen in groepsmaatschappijen 2 vorderingen op groepsmaatschappijen 1 converteerbare leningen 3 andere deelnemingen 2 andere obligaties en onderhandse leningen 4 vorderingen op participanten en op 3 schulden aan kredietinstellingen maatschappijen waarin wordt deelgenomen 4 vooruitontvangen op bestellingen 5 overige effecten 5 schulden aan leveranciers en handelskredieten 6 overige vorderingen 6 te betalen wissels en cheques 7 schulden aan groepsmaatschappijen 8 sculden aan participanten en aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen 9 belastingen en premies sociale verzekeringen 10 schulden terzake van pensioenen Netto Werkkapitaal 11 overige schulden B Vlottende Activa I Voorraden 12 overlopende passiva D Kortlopende schulden (ten hoogste één jaar) 1 grond- en hulpstoffen 2 onderhanden werk (ohw) 1 converteerbare leningen 3 gereed product en handelsgoederen 2 andere obligaties en onderhandse leningen 4 vooruitbetaald op voorraden 3 schulden aan kredietinstellingen 4 vooruitontvangen op bestellingen II Vorderingen 1 op handelsdebiteuren 5 schulden aan leveranciers en handelskredieten 2 op groepsmaatschappijen 6 te betalen wissels en cheques 3 op participanten en op maatschappijen 7 schulden aan groepsmaatschappijen waarin wordt deelgenomen 8 schulden aan participanten en aan maatschappijen 4 overige vorderingen 5 van aandeelhouders opgevraagde stortingen 9 6 overlopende activa 10 schulden terzake van pensioenen III Effecten IV Liquide middelen waarin wordt deelgenomen belastingen en premies sociale verzekeringen 11 overige schulden 12 overlopende passiva 10 Werkkapitaal • • • • • • • • Werkkapitaal Bruto vs Netto werkkapitaal Inherent vs Autonoom werkkapitaal Net Treasury Netto Werkkapitaalratio Liquiditeit Gouden Balans Regel Zekerheden 11 Kapitaalstructuur A Vaste Activa I Financiële structuur A Eigen Vermogen Immateriële Vaste Activa (IVA) I II III IV kosten van oprichting en van uitgifte van aandelen 2 kosten van onderzoek en ontwikkeling 3 consessies, vergunningen en intellectuele eigendom 4 goodwill 1 wettelijke reserves 5 vooruitbetaald op IVA 2 statutaire reserves II Materiële Vaste Activa (MVA) Passief Vermogensstructuur Gestort en opgevraagd kapitaal Agio Herwaarderingsreserve Wettelijke en statutaire reserves 1 V Overige reserves VI Onverdeelde winst 1 bedrijfsgebouwen en -terreinen 2 machines en installaties 3 andere vaste bedrijfsmiddelen 4 vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en 1 voor pensioen vooruitbetaald op MVA 2 voor belastingen niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar 3 overige 5 X X X Balans . . / . . / . . (model B) Actief B Voorzieningen III Finaniciële Vaste Activa (FVA) C Langlopende schulden (nog voor meer dan één jaar) 1 deelnemingen in groepsmaatschappijen 2 vorderingen op groepsmaatschappijen 1 converteerbare leningen 3 andere deelnemingen 2 andere obligaties en onderhandse leningen 4 vorderingen op participanten en op 3 schulden aan kredietinstellingen maatschappijen waarin wordt deelgenomen 4 vooruitontvangen op bestellingen 5 overige effecten 5 schulden aan leveranciers en handelskredieten 6 overige vorderingen 6 te betalen wissels en cheques 7 schulden aan groepsmaatschappijen 8 sculden aan participanten en aan maatschappijen NWK: Netto Werkkapitaal waarin wordt deelgenomen 9 belastingen en premies sociale verzekeringen 10 schulden terzake van pensioenen 11 overige schulden B Vlottende Activa I Voorraden D Kortlopende schulden (ten hoogste één jaar) 1 grond- en hulpstoffen 2 onderhanden werk (ohw) 1 converteerbare leningen 3 gereed product en handelsgoederen 2 andere obligaties en onderhandse leningen 4 vooruitbetaald op voorraden 3 schulden aan kredietinstellingen 4 vooruitontvangen op bestellingen II Vorderingen Autonoom 12 overlopende passiva 1 op handelsdebiteuren 5 schulden aan leveranciers en handelskredieten 2 op groepsmaatschappijen 6 te betalen wissels en cheques 3 op participanten en op maatschappijen 7 schulden aan groepsmaatschappijen waarin wordt deelgenomen 8 schulden aan participanten en aan maatschappijen 4 overige vorderingen 5 van aandeelhouders opgevraagde stortingen 9 6 overlopende activa 10 schulden terzake van pensioenen III Effecten IV Liquide middelen Autonoom waarin wordt deelgenomen belastingen en premies sociale verzekeringen 11 overige schulden 12 overlopende passiva 12 Werkkapitaal Bruto Werkkapitaal = Vlottende Activa Netto Werkkapitaal = Vlottende activa -/- VVK Geïnduceerd Netto Werkkapitaal: (Vl.A -/- Effecten -/- LM) -/- (VVK -/- KT schuld bank) Autonoom Netto Werkkapitaal: (Autonome vorderingen + Effecten + LM) -/- (autonome KT schulden) Net Treasury: (Effecten + LM) -/- (KT schuld bank) 13 G-NWK > 0 G-NWK < 0 NWK > 0 Positie NT > 0 ++ Positie NT > 0 + Positie NT < 0 -/- NWK < 0 Positie NT > 0 + Positie NT < 0 -/- Positie NT < 0 -/- -/- 14 Werkkapitaal verhoudingen • NWK/TA gemiddelden (2008): - handel : 20% - industrie : 15% - transport : 2% • NWK/TA legt niet direct de link met de NWK drivers • De ratio NWK/omzet wordt gebruikt als werkkapitaalratio 15 Handel Activa Passiva Industrie Activa Passiva Transport Activa Passiva 100% 75% 40% Vaste Activa 30% EV 38% EV 62% Vaste Activa 50% 16% Vrd 54% EV 75% Vaste Activa 22% VVL 47% VVL 7% Vrd 25% 34% KT Vord. 40% VVK 23% VVL 23% KT Vord. 23% VVK 10% LM 8% LM Balansgemiddelden HIT sectoren: handel, industrie en transport (Bron: CBS 2008) 18% KT Vord. 6% LM 23% VVK 16 Netto Werkkapitaalratio • Netto Werkkapitaal Ratio = NWK ratio: = (Netto Werkkapitaal / VVK) = Current Ratio - 1 • Norm NWK ratio > 0 à 0,3 17 - NWK >0 G-NWK < 0 A-NWK > 0 Absoluut Statische / boekhoudkundige liquiditeit: - 3rd grade liquidity: Current ratio Vlottende activa / VVK - 2nd grade liquidity: Quick ratio (Vlottende activa - voorraden) / VVK - 1st grade liquidity: Cash ratio (Effecten + LM) / VVK Relatief Liquiditeitratio 18 Gouden Balansregel • Gouden Balansregel Ratio = GBR ratio: Vaste activa / langlopend vermogen = Vaste activa / (EV + Voorzieningen + VVL ) • De GBR geeft de mate aan waarin de vaste activa zijn gefinancierd met langlopend vermogen. • Deze ratio is 'complementair' aan de current ratio. • Minimale norm GBR: < 100%. In deze constellatie is er een overschot aan lang vermogen t.o.v. de vaste activa. Hoe lager het percentage, hoe hoger de liquiditeit. • Normatieve range GBR: 0,5 à 0,8 19 Zekerheden: • Primaire zekerheden: Onroerend goed 80%-100% • Secundaire zekerheden: - verpanding courante inventaris / voorraden - verpanding debiteuren (< 90 dagen) en huurpenningen 30%-45% • Tertiaire zekerheden: - contracten ?% 20 Meer informatie … Strategisch Werkkapitaal Management www.alexvangroningen.nl Vereniging voor Credit Management www.vvcm.nl 21