Valse Meeldauw op Druif

Plant Biocontrol
International
biologisch beheersen; onderzoek en advies
Barend de Voogd
Onderzoek
Biologische Beheersing van
3 schimmels in DRUIF
(Echte- en Valse Meeldauw en
Grauwschimmel)
Wintercursus
BWB
28 oktober
2013
Barend de
Naar welke ziekteverwekkers wordt gekeken binnen
dit onderzoek?
Echte meeldauw
(= wit ziekte)
Valse meeldauw
Grijsrot
Echte Meeldauw op druif
Oïdium of Uncinula necator
Valse Meeldauw op Druif,
Plasmopora viticola Grijs Rot op Druif,
Botrytis cinerea
Waarom dit onderzoek?
. Chemische (bestrijdings-)middelen belastend
. Chemische (bestrijdings-)middelen werken tijdelijk
. Ziektedruk neemt in NL sterk toe
. Toelating EU chemische middelen in druiventeelt
>>0! (2015)
. Ecologische systeem benadering
Welke schimmels binnen dit
onderzoek?
• Echte meeldauw (“Oidium”)
• Valse meeldauw (“Peronospora”)
• Grijs schimmel (“Botrytis”)
Schimmels en….schimmels
Echte meeld.
+
Grijsrot:
“schimmels”
Valse
meeldauw:
Oomyceten
BIOLOGISCH BESTRIJDEN VAN
ZIEKTEN
Met Biologisch Bestrijden worden verschillende
dingen bedoeld.
Je gebruikt:
• plantversterkende middelen- (organo-) chemisch
•
eigen afweerprikkelende stoffen- uit levende
organismen
• concurrentie/ roof
levende organismen
BIOLOGISCHE BEHEERSING
WAT IS DAT ?
De drie belangrijkste principes voor
Biologische Beheersing
-gebruik van levende organismen
-gebruik van hun producten
-gebruik van een biologisch proces
om ziekte of plaag ecologisch te beheersen.
BIOLOGISCHE BEHEERSING
WAT IS DAT ? -1gebruik van levende organismen
Bij gebruik van levende organismen is er steeds
directe regulatie, fysiek, chemisch of ecologisch.
Lieveheersbeestje >>> bladluizen
Sluipwesp larve
>>> rups
Roofmijt
>>> plantenmijt
Oorworm
>>> schimmel
Schimmel
Bacterie
>>> rups, bacterie of schimmel
>>> schimmel
BIOLOGISCHE BEHEERSING
WAT IS DAT ? -2gebruik van hun producten
Uitscheidingen van een organisme, of
organisme zelf, kunnen beperkend of
dodelijk werken op ziekte/plaag.
Peniciline (van schimmel Penicilium sp.) op
bacterie- of schimmelgroei.
BIOLOGISCHE BEHEERSING
WAT IS DAT ? -3gebruik van een biologisch proces
Niet-ziekteverwekker wekt plant-reactie op, waardoor pathogeen
niet meer binnen kan dringen
Bladoppervlak laten bezetten door niet-ziekteverwekker>>>>geen
plek en voedsel voor pathogeen
Infectiekans uitstellen, zodat levenscyclus van pathogeen niet rond
komt in gastheer>>>> geen her-infectie meer
(B.v. Bloeitijd van plant vervroegen, zodat infectie te laat komt.
Pre-infectie forceren, waarmee plant afweer tijdig op orde heeft)
Welke kwaliteiten voor een biologisch beheersings
organisme(BBO) op druif?
•
ongevaarlijk voor gastheer
•
mag wijngisten en smaak niet beinvloeden
•
onschadelijk voor mens en dier
•
zeer snelle groeier onder buiten-conditie
•
sterk competitief om voedselbron van pathogeen
•
populatie leeft lang genoeg
•
kan zich snel hervestigen in effectieve dichtheid
Welke opties
1 Mijten en insecten>>>> verkeerde schaal, kans op schade
2 Bacterien, gisten , actinomyceten en schimmels>>>> juiste
schaal en timing
3 Virussen>>>> nauwelijks beheersbaar, moeilijke relatie met
schimmels
1 Mijten en insecten als
infectieschild
• Mijten
+ kunnen grote hoeveelheid aanwezig pathogeen verteren in korte tijd =verlaging
infectiedruk.
+ zoeken zelf naar aanwezig pathogeen
- bereiken pas voldoende dichtheid NA infectie
- gevoelig voor bestrijdingsmiddelen
- laten vaak kleine infectie-resten achter
• Insecten
+ schonen vooral de bloeiwijze/vrucht
-
werken grof
gevoelig voor superpredatie
-
bereiken voldoende dichtheid pas laat in seizoen
-
weinig pathogeen specifiek
Schimmel-muggen tegen schimmel
(Fusarium controle door schimmel-mug
voeding )
Goede bodemmijten in compost
Virussen als infectieschild
Het inzetten van een virus is zo
riskant, vanwege snelle mutaties, dat
tot nu toe er geen succesvolle
introducties zijn uitgevoerd. Bovendien
is een virus gebaat bij overleven van
z’n gastheer: het pathogeen.
Bacterien als infectieschild
• Bacterien
+ groeien zeer snel als bescherm-film
blad+bloem+wortel
+ pathogeen specifieke voeding+ interactie
+ werken 365d/jaar, dus ook op overlevingsvormen
- interactie met gisten
- sterk weersafhankelijk
- moeilijke rekolonisatie
- kan pathogeen worden
Actinomyceten als infectieschild
• Actinomyceten(
)
Actinomyces (from Greek "actis" ray,
beam and "mykes" mucus, fungus) is a genus of the actinobacteria class of bacteria. (wikipedia)
+ groeien als gisten, maar geclusterd
- vergen soms een speciale voedingsbron
+/-hoge afscheiding van verschillende anti-biotica, sterke
rem op pathogeen
+ zijn redelijk weer-bestendig >>> goede
her-vestigingskansen
+ redelijk pathogeen specifiek
Gisten als infectie-schild
• Gisten
+ groeien supersnel over blad- + bloemoppervlak…
goede concurrent
+ gebruiken eenvoudige bouwstoffen, ~ gelijk aan
schimmels
+ liefst uit druif-eigen populatie
+ scheiden verschillende rem-stoffen af (geen resistentie
opbouw)
- her-vestigen verloopt moeizaam
- weinig specificiteit t.a.v. pathogenen
Schimmels als infectieschild
• Schimmels
+ robuuste groei,
directe concurrentie met patghogene schimmel
- groeisnelheid kan erg verschillen, maar minder dan
gisten/actinomyceten
+ kennen vaak een specifieke relatie met het pathogeen
+ zijn zwakker dan gisten(dus vinificatie-veilig)
- vragen naast suikers ook N-bron, soms uit plantensap
- kunnen zelf pathogeen worden
Echte Meeldauw op druif
Oïdium of Uncinula necator
Echte Meeldauw op druif
Vorming cleistothecien
Echte Meeldauw op druif -2-
Groei en sporenvorming
echte meeldauw(witziekte)
Cyclus Echte Meeldauw
Echte Meeldauw-1• Echte Meeldauw
Kent meerdere wegen van infectie, verspreiding en
overleving.
Deze schimmel heeft geen verwonding nodig en leeft OP het
blad/vrucht, laat plantcel in leven
[infectie blad+vrucht via haustoria van conidien of direct vanuit
overlevingsstruktuur via wind+water in voorjaar (dan rust)]
groeit ‘s zomers sexueel en a-sexueel OP het blad van
droogtestress planten bij lage en hoge RH,
van waaruit
Diavoorstelling
her-infectie.
maken
(kiemsporen bevatten zelf 70% vocht)
[Classificatie: Ascomycota—Erysiphales --Deuteromyceten—
Oidium = Uncinula necator]
Valse Meeldauw op Druif,
Plasmopora viticola Infectie via huidmondje door
valse meeldauw
Microscoop Valse meeldauw universiteit Karlsruhe.wmv
Zoosporen zoals bij valse
meeldauw
(Phytophtora
ramorum)
Valse Meeldauw-2-
Cyclus Valse Meeldauw
Dank aan Jan Kees Goud
Valse Meeldauw,
Plasmopora viticola Voor geslaagde infectie van gastheer
-
geen verwonding nodig, binnen via huidmondje
-
plantcellen blijven zolang mogelijk intact
-
Infectie eerst vanaf de grond (overlevingssporen) of
vanuit geinf. bast, later ook met de wind of via waterfilm .
verspreiding langs 3 wegen:
•
door middel van sporen met een zwemhaar(oösporen)(sex.en a-sex)
•
windsporen (conidien,zoosporen)
•
overlevingssporen.
Valse meeldauw vraagt een hoge RH.
Classificatie: Oomycetes --- Peronosporales--Peronosporaceae ----Plasmopora viticula Vergelijk echte + valse meeldauw
Grijs Rot op Druif,
Botrytis cinerea
Grijs Rot
Edele rot door
Botrytis
Blad
botrytis
= Botrytis cinerea
Verkeerde rot
Herinfectie
vanuit dode tros
Sporen lancering door Botrytis
generatieve fase met “paddestoeltjes” in voorjaar
Bij optillen deksel ontstaat sporen-lancering vanwege
luchtstroming
Grijs Rot op druif
Cyclus Grijs Rot
(naar J.
Rollins)
Grijs Rot
Voor geslaagde infectie van gastheer
• verwonding nodig
• plantcellen sterven snel af na binnendringen schimmeldraden
• Hoge vochtigheid, T vanaf 5 oC
Verspreiding :
• Via sporen uit conidien/sclerotien (a-sex), of ascosporen (sex)
uit apothecium.
• Via besmet plantmateriaal
• Wind /waterspetters
B. cinerea kent vele gastheren naast druif! Maar wordt ook vaak
geparasiteerd.
Concentratie van 500 sporen/M3 lucht>>25% kans op
geslaagdeClassificatie:
infectie. Leotiomyceten --- Helotiales ----Sclerotiniaceae ---- Botrytis(= Botryotinia) cinerea
Sporen uitstoot zoals bij Grijs Rot
(hier: Sclerotinia
sclerotiorum)
Kwaliteiten pathogenen
Echte Meeldauw kiemt bij lage RH en groeit
vnl OP weefsel, dat blijft leven. Overleeft op
knop.
Valse Meeldauw kiemt alleen bij hoge RH en
groeit via huidmond tussen plantcellen, die
blijven leven. Overleeft in bast.
Grijs Rot groeit al bij 5 oC en bij hoge RH;
komt vnl. door plantschade binnen, waarbij hij
vnl. bloem/ vruchtweefsel doodt. Overleeft
winter op dood materiaal.
Welke Biologische Middelen
voorhanden? (zie dia 10)
(Bi-Mi)
• Versterkende middelen: Fosfiet, kiezelzuur,
etherische olien(PrevAm, Karma…….)
• Prikkelende stoffen:
Algen-preparaten(Bio-Imune, ……)
• Levende organismen: Schimmels, Gisten (
Botektor, druif-eigen gisten......)
Citrus-olie en Echte Meeldauw
Effectiviteit van PREV-AM (citrus-olie) op Witziekte in Druif, vgl met zwavel.
Control
Prev-am
zwavel
De elektronenmicroscoop laat zien hoe A. pullulans weefsel
tegen schadelijke organismen beschermt.
• Links: A. pullulans vestigt zich in een microscheurtje.
• Midden: voor zijn snelle vermeerdering worden er
voedingsstoffen opgenomen, waardoor de ontwikkeling
vanBotrytis cinerea (in blauw) wordt afgeremd.
• Rechts: het microscheurtje is afgedicht met A. pullulans.
Een natuurlijke bescherming is aangelegd en het
binnendringen van nieuwe Botrytis cinerea wordt verhinderd.
Welke drempels voor gebruik
Bi-Mi’s
• Toelating
• Effect onder ons klimaat
• Beperkt succes
• Aanpassing pathogeen
Dank voor uw aandacht en
reacties.
Invasie door zoosporen van wortel