doc fileTrefwoorden Verslag 24 september 2015

Verslag Werkgroep Trefwoorden
24/09/2015
Voor verslag: Annika Buysse
Opgemaakt: 30 september 2015
De vergadering begint om 10u en eindigt om 14u40
1
Verslag vergadering ......................................................................................................................... 1
1.1
Goedkeuring verslag vorige vergadering ................................................................................ 1
1.2
Overdracht werkgroep fictie ................................................................................................... 2
1.2.1
Toevoeging kwalificatie ‘personages’.............................................................................. 2
1.2.2
Essays: wanneer fictie/non-fictie? .................................................................................. 2
1.3
ZIZO/SISO................................................................................................................................. 2
1.3.1
ZIZO/SISO: wildplukken ................................................................................................... 2
1.3.2
ZIZO/SISO: indeling boeken over hersenwetenschap ..................................................... 3
1.4
SISO.......................................................................................................................................... 4
1.4.1
SISO: mythologie ............................................................................................................. 4
1.4.2
SISO: lijsten belletrie ....................................................................................................... 4
1.5
Trefwoorden ............................................................................................................................ 5
1.5.1
Specificiteit trefwoorden bij reisgidsen: evaluatie .......................................................... 5
1.5.2
[…] vervolging vs. […] vervolgingen => verschil tussen trefwoorden en thema’s ........... 5
1.5.3
Literatuur i.p.v. letterkunde => verschil tussen trefwoorden en thema’s ...................... 5
1.5.4
Voeding ; foto’s vs. ‘Culinaire fotografie’ ........................................................................ 6
1.5.5
Collages............................................................................................................................ 6
1.5.6
Dubbele trefwoorden ...................................................................................................... 6
1.5.7
Sterrenstelstel ................................................................................................................. 7
1.6
Varia ........................................................................................................................................ 7
2 Aanwezigheden ............................................................................................................................... 8
3 Datum volgende vergadering .......................................................................................................... 8
1 Verslag vergadering
1.1 Goedkeuring verslag vorige vergadering
De aanpassingen aan de ZIZO-codes (hoofdletters vs. kleine letters) zijn doorgevoerd. Bij ZiekteKwalen is de weergave nog niet in orde (nog kleine letters). Gwenny past dit aan.
Het verslag wordt goedgekeurd en is beschikbaar op de Bibnetwebsite.
1.2 Overdracht Werkgroep Fictie
1.2.1
Toevoeging kwalificatie ‘personages’
In RDA kan de kwalificatie 'personage' opgesplitst worden naar specifiekere categorieën bv. Vampier,
Griekse mythologie, ... De algemenere toevoeging ‘personages’ kan ook nog steeds gebruikt worden.
De Werkgroep Fictie was het erover eens om dit bij ons ook in te voeren en meer bepaald om volgende
kwalificaties in gebruik te nemen:
- Mythologie
- Bijbel
- Sprookjes
De Werkgroep Trefwoorden vindt deze kwalificaties echter niet duidelijk en is voorstander van
onderstaande kwalificaties:
- mythologische figuur
- Bijbelse figuur
- sprookjesfiguur
Deze keuze wordt gemaakt om de volgende redenen:
- ook in andere gelijkaardige kwalificatie wordt een persoon en geen begrip
opgenomen (vb. paus , koning, evangelist,…)
- voor de eindgebruiker is het duidelijk om exact te benoemen waar het over gaat
Het voorstel van de werkgroep trefwoorden wordt voorgelegd op de werkgroep fictie van 13/10.
1.2.2
Essays: wanneer fictie/non-fictie?
Op de Helpdesk en op de fora is er regelmatig discussie over het literair type van essays die over een
specifiek onderwerp gaan.
De fictieregelgeving geeft nu de volgende definitie voor ‘Essays’: “Essays zijn verhandelingen waarin
de schrijver zijn/haar ideeën over een wetenschappelijk of maatschappelijk onderwerp
(biotechnologie, kunst, literatuur ...) verwoordt. Essays in een literaire stijl van een literair schrijver
worden bij de fictie geplaatst.”
Bibnet stelt voor om een essay over een specifiek onderwerp altijd bij de non-fictie te plaatsen
(ongeacht of het van een literair schrijver is of geschreven is in een literaire stijl).
De werkgroep trefwoorden is het eens met dit voorstel. Gwenny legt dit nog ter goedkeuring voor op
de werkgroep fictie (13/10). Indien ook zij akkoord gaan, wordt de regelgeving aangepast. Retro
aanpassingen gebeuren door Bibnet, op basis van titels die aangereikt worden door de werkgroep
trefwoorden en de werkgroep fictie.
1.3 ZIZO/SISO
1.3.1
ZIZO/SISO: wildplukken
Vanuit het Bibliografisch Centrum De Kotter kwam de vraag om na te gaan of het niet beter is om alle
boeken over ‘Wildplukken’ onder een specifieke ZIZO/SISO te groeperen.
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
2/8
Huidige SISO’s:
- 628.9 (Voeding ; overige onderwerpen)
- 629.22 (Toepassing van speciale ingrediënten)
- 582.9 (Plantkunde ; overige onderwerpen)
Huidige ZIZO’s:
- EDKOSK (Eten - Drinken > Kookboeken > Specerijen - Kruiden, omdat daar geannoteerd is:
gerechten met wilde vruchten, zaden en bloemen)
- EDKOKO (Eten - Drinken > Kookboeken > Kookboeken, omdat daar geannoteerd is: werken
over ingrediënten)
De werkgroep komt tot volgende conclusie:
- Het is niet mogelijk om alle boeken over ‘Wildplukken’ te groeperen onder één specifieke
ZIZO of SISO, daar de inhoud te divers is (plukken van noten, paddenstoelen, schelpdieren,
maar ook gerechten met de geplukte vruchten,… )
Enkele voorbeelden:
- Publicaties over het plukken en bereiden van diverse vruchten, maar ook schaaldieren e.d.
krijgen als SISO: 629.22 (Toepassing van speciale ingrediënten) en als ZIZO: EDKOKO
(Kookboeken)
- Publicaties over het plukken en bereiden van wilde planten en bloemen krijgen als SISO:
582.9 (Speciale ingrediënten), en als ZIZO: EDKOSK (Specerijen-Kruiden)
- Publicaties over het plukken van paddenstoelen krijgen als SISO: 629.74 (Groenten-fruit) en
als ZIZO PTPAPA (Paddenstoelen).
1.3.2
ZIZO/SISO: indeling boeken over hersenwetenschap
Er doet zich een probleem voor bij werken over hersenwetenschap. Verschillende SISO’s en ZIZO’s
zijn mogelijk en de terminologie is zelden eenduidig.
Bibnet ondernam een poging om schema op te stellen waarin aangegeven wordt welke publicaties
waar thuishoren:
SISO
ZIZO
606.1 = alles over ziektes
in de hersenen
415.3 en 415.4 = alles
over neuropsychologie in
de betekenis van de
relatie tussen de
hersenen en ons gedrag
(meer psychologische
invalshoek)
Neurologische
stoornissen
Hersenen, Emoties
606.51 = de pure
anatomie van onze
hersenen
600.52 = de fysiologie van
Mogelijke
trefwoorden
Neurologie
Voorbeelden
Neuropsychologie
en Hersenen ;
psychologie 
zie-verwijzing
leggen
8936796, 8910598
2061048
Emoties
Menselijk lichaam
Hersenen
Hersenen ;
anatomie
8094941
Hersenen
Hersenen ;
6875719 (staat nu bij
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
3/8
onze hersenen
(stofwisseling in de
hersenen = meer
medische invalshoek)
fysiologie en
600.51), 9082105 (staat
Neurofysiologie  nu bij 606.1)
zie-verwijzing
leggen
Waar gebruiken we welke trefwoorden voor?
- ‘Hersenen ; anatomie’: enkel te gebruiken voor atlassen, puur over de anatomie van de
hersenen
- ‘Neuropsychologie’: er wordt een zie-verwijzing gelegd vanuit ‘Hersenen ; psychologie’ en
een scope note toegevoegd: “Bevat publicaties over de relatie tussen hersenen en gedrag”
- ‘Neurofysiologie’: er wordt een zie-verwijzing gelegd vanuit ‘Hersenen ; fysiologie’ en een
scope note toegevoegd: “Bevat publicatie over de stofwisseling in de hersenen”
Na te kijken of te schrappen trefwoorden:
- ‘Neurobiologie’: nakijken, valt mogelijk te herverdelen tussen ’Neurofysiologie’ of
‘Neuropsychologie’?
- ‘Neurologie?’: nakijken
- ‘Hersenen ; filosofie’: nakijken
- ‘Hersenfuncties’: nakijken
- ‘Hersenen’: nakijken, kan waarschijnlijk vaak uitgesplitst worden naar andere bestaande
trefwoorden
- ‘Neuroanatomie’: wordt geschrapt. De publicaties worden bekeken, maar kunnen
waarschijnlijk meestal het trefwoord ‘Neurofysiologie’ krijgen
Bibnet werkt deze nieuwe structuur verder uit met verwijzingen en scope-notes en zal daarna ook
retro aanpassen.
1.4 SISO
1.4.1
SISO: mythologie
Muntpunt stelde volgende vraag: “Heeft iemand een duidelijke visie op wanneer boeken over
mythologie in de 203.1 (Systematische godsdienstwetenschap) komen en wanneer ze in de 829.7
(Volkssprookjes, sagen, mythen, legenden en fabels) komen?”
De werkgroep beslist het volgende:
- Onder 203.1 komt alles waarvan de kern de godsdienst is, waaronder dus ook (GrieksRomeinse) mythologie
- Onder 829.7 komen publicaties waarin ook sprookjes, legenden en sagen aan bod komen
- Onder 908 komen de volkslegenden
1.4.2
SISO: lijsten belletrie
Vanuit BC De Kotter kwam de vraag waar oplijstingen van romans/boeken moeten komen? Hiervoor
zijn nu twee SISO’s in gebruik:
- 015.2 Keuzelijsten belletrie
- 824
Algemene geschiedenis van de letterkunde
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
4/8
Antwoord werkgroep trefwoorden:
- 015.2: keuzelijsten zonder contextualisering / samenvatting / fragmenten
- 824: overzichten van boeken met contextualisering / samenvatting / fragmenten vb. 1001
boeken die je moet gelezen hebben
1.5 Trefwoorden
1.5.1
Specificiteit trefwoorden bij reisgidsen: evaluatie
Op de vorige werkgroep werd een werkwijze voor deeltrefwoorden bij reisgidsen opgesteld. Via een
Google Drive document is geprobeerd om voorbeelden en afspraken vast te leggen. Vraag is of de
werkwijze haalbaar is / waar er moeilijkheden opduiken.
Opmerkingen van de werkgroep:
- HS geeft aan dat de werkwijze te arbeidsintensief is, zowel voor de ontsluiter als de catalograaf
- Muntpunt merkt op dat het inderdaad arbeidsintensief is, maar dat er maar weinig boeken zijn
die op dergelijke manier ontsloten kunnen/moeten worden, waardoor het eigenlijk wel mee
valt. De andere werkgroepsleden beamen.
- De huidige afbakening wordt wel als té sturend ervaren
Voorstel: dieper ontsluiten van de reisgidsen blijft mogelijk, maar wordt enkel toegepast bij
publicaties waarbij de catalograaf denkt dat het een meerwaarde is. Voorlopig worden dergelijke
voorbeelden nog via het forum besproken (via scan titelpagina, inhoudstafel) om af te toetsen of
iedereen het weldegelijk een meerwaarde vindt en of er al dan niet discussies over de toegekende
deeltrefwoorden ontstaan.
1.5.2
[…] vervolging vs. […] vervolgingen => verschil tussen trefwoorden en thema’s
Vanuit de werkgroep fictie werd gevraagd om thema’s en trefwoorden op elkaar af te stemmen. Bij
de thema’s wordt steeds ‘vervolging’ gebruikt, terwijl bij de trefwoorden ‘vervolgingen’ gebruikt
wordt.
Er zijn twee ingangen waarop de vraag van toepassing is, namelijk ‘Heksenvervolgingen’ en
‘Christenvervolgingen’.
De werkgroep gaat akkoord om beide trefwoorden om te zetten naar het enkelvoud (vanuit de
vergelijking met het al bestaande trefwoord ‘Jodenvervolging’). Bibnet past aan.
1.5.3
Literatuur i.p.v. letterkunde => verschil tussen trefwoorden en thema’s
Vanuit de werkgroep fictie komt de vraag om het trefwoord ‘Letterkunde’ te vervangen door
‘Literatuur’, omdat ‘Letterkunde’ een verouderde term is.
Mogelijke afwegingen zijn:
- in Nederland werken ze ook nog met ‘Letterkunde’
- SISO gebruikt ‘Letterkunde’
- ZIZO gebruikt ‘Literatuur’
De werkgroep gaat akkoord, maar wijst erop dat dit in het verleden (verslag van 3 juni 2008) ook al
werd behandeld. Toen werd de wijziging niet uitgevoerd omdat er te veel documenten aangepast
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
5/8
zouden moeten worden en de updates uit Open Vlacc ook niet doorstroomden naar de Provinciale
systemen. Bibnet stelt voor om dit nu toch in orde te brengen.
1.5.4
Voeding ; foto’s vs. ‘Culinaire fotografie’
Vanuit BC De Kotter komt de vraag of het nodig is om de twee trefwoorden ‘Voeding ; foto’s’ en
‘Culinaire fotografie’ naast elkaar te behouden.
De betekenis van de trefwoorden is echter verschillend:
- Indien het gaat over de techniek, de ervaring, de omgevingsfactoren van het fotograferen,
gaat het om ‘Culinaire fotografie’.
- Gaat het om foto’s van gerechten, dan is het trefwoord ‘Voeding; foto’s’ van toepassing.
Idem voor gelijkaardige trefwoorden zoals ‘Sportfotografie’ en ‘Sport; foto’s’ of ‘Natuurfotografie’ en
‘Natuur; foto’s’.
Bibnet kijkt alle trefwoorden ‘XXX fotografie’ en ‘XXX ; foto’s’ na en verplaatst de werken waar nodig.
Ter verduidelijking worden scope notes toegevoegd.
1.5.5
Collages
Bibliotheek Antwerpen stelde via het forum voor om het gebruik van het trefwoord ‘Collages’ te
herbekijken. Dit trefwoord wordt nu zowel voor kunstboeken als voor hobbyboeken gebruikt.
Ook het trefwoord ‘Assemblage’ wordt dubbel gebruikt, met name voor boeken over industrie en
voor kunstboeken.
Voorstel: kwalificaties toevoegen
- ‘Collages (knutselen)’ vs. ‘Collages (kunst)’
- ‘Assemblage (kunst)’ vs. Assemblage (industrie)’
De werkgroep merkt ook nog het volgende op:
- ‘Bloemencollages’ mag geschrapt worden
- ‘Fotocollages’ mag herverdeeld worden onder ‘Collages (kunst)’ en ‘Collages (knutselen)’ + er
kunnen volgende verwijzingen gelegd worden:
o ‘Fotocollages (kunst)’ zie bij ‘Collages (kunst)’
o ‘Fotocollages (knutselen)’ zie bij ‘Collages (knutselen)’
Antwerpen zal via het forum een nieuwe verwijzingsstructuur voorstellen. Daarna wordt bekeken
hoe de opkuis wordt aangepakt.
1.5.6
Dubbele trefwoorden
Gent merkte op dat volgende trefwoorden elkaar inhoudelijk overlappen:
‘Nederlandstalige literaire tijdschriften’
‘Nederlandse literaire tijdschriften’
‘Vlaamse literaire tijdschriften’
‘Literaire tijdschriften ; Nederland’
‘Literaire tijdschriften ; Vlaanderen’
‘Literaire tijdschriften; West-Vlaanderen’
‘Literaire tijdschriften; Sovjet-Unie’
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
6/8
Voorstel:
- ‘Nederlandse literaire tijdschriften’ en ‘Vlaamse literaire tijdschriften’, zie ‘Literaire
tijdschriften ; Nederland’ of ‘Literaire tijdschriften ; Vlaanderen’ .
- Literaire tijdschriften; West-Vlaanderen verplaatsen naar Vlaamse literaire tijdschriften +
extra trefwoord toevoegen om specificiteit niet te verliezen (bv. VWS)
- Literaire tijdschriften; USSR verplaatsen naar Literaire tijdschriften (zonder geleding)
Bibnet past aan.
1.5.7
Sterrenstelstel
Voorstel Gent:
- Sterrenstelsels
x Clusters
x Melkwegstelsels
z.o. Heelal
z.o. Nevels (astronomie)
z.o. Radiosterrenstelsels
z.o. Sterrenhopen
z.o. Melkweg (sterrenstelsel)
-
Melkweg (sterrenstelsel)
z.o. Sterrenstelsels
z.o. Zonnestelsel
Antwerpen merkt op dat de verwijzing zeker wetenschappelijk correct is, maar vermits we geen
kleine letter kunnen gebruiken voor melkwegstelsels zal dit verwarring scheppen. Zo zullen
documenten over Ons Melkwegstelsel waarschijnlijk foutief bij ‘Sterrenstelsels’ terechtkomen.
Antwerpen stelt voor om met een zie-verwijzing te werken: ‘Extragalactische stelsels’ zie bij
‘Sterrenstelsels’ i.p.v. ‘Melkwegstelsels’ zie bij ‘Sterrenstelsels’?
De werkgroep is het hier mee eens, maar stelt voor om ook een Scope note toe te voegen ter
verduidelijking.
Voor de opkuis bekijkt Gent de artikels van Zenit en de boeken die ze zelf in bezit hebben. Antwerpen
bekijkt de overige publicaties.
1.6 Varia
Bibnet
- De trefwoorden over ‘Pensioenen’ worden nog bekeken door Bibnet
AN
- Boeken over softwareprogramma’s krijgen nu ook op de ZIZO-etiketten een kwalificatie (vb. Java
(software)) wat vreemd overkomt bij de gebruikers. Is het mogelijk om voor de AZ-ZIZO’s de
kwalificaties tussen haakjes weg te laten op het etiket? Bibnet en Antwerpen bekijken dit verder.
GE
- Gent merkte op dat de trefwoorden ‘Kunst’ en ‘Kunstenaar’ met tijdsgeleding niet altijd correct
gebruikt worden. Verzamelwerken met kunst uit een bepaalde periode krijgen als trefwoord ‘Kunst
; tijdsperiode’ en niet ‘Kunstenaars ; tijdsperiode’.
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
7/8
2 Aanwezigheden
Organisatie
Aanw./
verontsch.
Gwenny Vlaemynck
Bibnet
A
Tina Weemaes
Bibliotheek Antwerpen
A
Roos Leurs
Bibliotheek Hasselt
A
Juul Brepoels
Bibliotheek Leuven
A
Johan Waumans
Muntpunt
A
Catherine Michielssen
Bibliotheek Brugge
A
Lien De Meester
Bibliotheek Gent
A
Marjan Hauchecorne
Bibnet BC Antwerpen
A
Annika Buysse
Bibnet BC Gent
A
Naam
3 Datum volgende vergadering
De volgende vergadering is gepland op donderdag 19 november 2015 en gaat door in vergaderzaal A
van Bibnet.
Bibnet Bibliografisch Centrum
Vergadering 24/09/2015
8/8