Kwetsbare groepen jeugdigen en (problematisch) middelengebruik

Kwetsbare groepen jeugdigen en
(problematisch) middelengebruik:
visie en interventiematrix
Dike van de Mheen, Anke Snoek, Elske Wits, Jaap van der Stel
IVO Rotterdam
Due to the nature of the treatment,
Kwetsbare jeugd
• opeenstapeling van problemen
• complex samenspel tussen risico- en
beschermende factoren
• problemen ontwikkelen zich
onvoorspelbaar en zijn nog niet
uitgekristalliseerd
Aandachtspunten
 integrale visie nodig (over grenzen
van verslavingspreventie heen)
 achterliggende risico- en
beschermende factoren centraal
stellen
 kennis nodig over methoden voor
preventie, signaleren en aanpakken
Vraagstelling
Resultaten Scoren:
• visieontwikkeling
• inzicht in:
1. risico- en beschermende factoren
2. doelgroepen selectieve &
geïndiceerde preventie
3. beschikbare interventies
4. hiaten
Werkwijze
• literatuurstudie
• veldverkenningen
• expertmeeting
 visiedocument
 overzicht van risicofactoren/groepen
 interventiematrix
Visie
• benader de oorzaken van meervoudige
problematiek in samenhang
• bekijk alles vanuit een
ontwikkelingsperspectief
• houd rekening met de sociale en culturele
context waarin stoornissen ontstaan
• maak bij het uitwerken van plannen
gebruik van inzichten van werkers in de
jeugdzorg
Risico- en
beschermende factoren
Domeinen:
• brede sociale omgeving
• institutionele leefomgeving
• directe leefomgeving
• persoonlijk niveau
Overeenkomstige risicoen beschermende factoren:
• verslaving
• psychische problemen
• delinquentie
• dak- en thuisloosheid
Brede sociale omgeving
Geclusterde risicofactoren:
• armoede
• ongunstige buurtkenmerken
• lage sociaaleconomische status
Institutionele leefomgeving
Geclusterde risicofactoren:
• contact met instituties
• slechte schoolprestaties
• laag schoolniveau
• spijbelen
Directe leefomgeving
Geclusterde risicofactoren:
• middelengebruik ouders
• scheiding van ouders / alleenstaande
ouder / conflicten in gezinsrelaties
• mishandeling en verwaarlozing
• weinig toezicht van ouders
• delinquente vrienden
Persoonlijk niveau (1)
Geclusterde risicofactoren:
• genetische aanleg, hersenanomalie
• negatief denken
• gevoelig voor angst
• sensatiezoekend
• nieuwsgierig en weinig schadevermijdend
• impulsief
Persoonlijk niveau (2)
• lage eigenwaarde
• psychische problemen in het algemeen
• ADHD
• antisociale persoonlijkheidsstoornis
Beschermende factoren
•
•
•
•
Sociale omgeving: sociale controle
Instituties: goede toegankelijkheid (o.a. zorg)
School: goede schoolprestaties
Gezin en leeftijdgenoten:
opvoedingscompetentie ouders, sociale
binding
• Persoonlijkheid: goede zelfregulatie,
eigenwaarde
Interventiematrix
• voor verschillende doelgroepen een
hiaat in de beschikbaarheid van
interventies in Nederland
• inzicht in te ontwikkelen, vertalen of
implementeren interventies uit het
buitenland
Meer nodig voor:
• in armoede levende of gemarginaliseerde jongeren
met een lage sociaal-economische status
• jongeren die omgaan met deviante leeftijdgenoten
• zwerfjongeren
• school-dropouts en spijbelaars
• (v)mbo-leerlingen
• jongeren met psychische of gedragsproblemen
• jongeren die op jonge leeftijd zijn gaan gebruiken
Dank voor uw aandacht!
• Vragen?
• [email protected]
• 010-4253366