Duurzaam Bankieren

Duurzaam Bankieren
9 juni 2016
FairFin vzw
Actuele verhalen brengen rond
geld en het financieel systeem
(deeleconomie, eurocrisis, klimaatcrisis, …)
-
Financieel systeem verduurzamen
(meer kleine banken, grootbanken
duurzamer maken)
-
Mensen en organisaties oproepen
en begeleiden om duurzame stappen
te zetten met hun geld
-
Structuur
•
Wat is duurzaam bankieren?
•
Wat is de staat van de banken?
•
Wat is de staat van de klanten?
•
Wat zijn opties om ethisch te investeren (voor
individu/ voor gemeente)?
•
Hoe kan een gemeente een verschil maken?
•
Tips voor communicatie
•
Tips voor activiteiten
•
Waar kan FairFin mee helpen?
Wat is duurzaam bankieren?
•
•
•
•
•
geen wettelijke norm
Triodos: “Jezelf ethisch noemen, impliceert eigenlijk dat je de
morele waarheid in pacht zou hebben. In plaats van ‘ethische
bank’ hanteren we ‘duurzame bank’. Daarmee bedoelen we
dat we als bank in al onze beslissingen rekening houden met
de gevolgen van onze keuzes en beslissingen voor de natuur,
de cultuur en de samenleving, en met de behoeftes van de
volgende generaties.”
duurzaam betekent ook: zodat het systeem niet omvalt
Het gaat om 'niet-financiële criteria': de invulling ligt bij de
'gebruiker'
maar er zijn wel trends (wapens, klimaat, mensenrechten,
corruptie, ...)
De Staat van de Banken: het beleid
www.bankwijzer.be
- Screening op 8 thema’s: klimaat, natuur, mensenrechten, arbeidsrechten, bonussen,
belasting & corruptie, transparantie, wapens
- Samen met 11.11.11, CNCD-11.11.11, Amnesty, Oxfam, ACV, CSC, BBLV, NBV, Financité
– In 8 landen: Nederland, Frankrijk, België, Zweden, Duitsland, Japan, Indonesië, Brazilië
– Gefinancierd door SIDA (Zweeds Ministerie Ontwikkelingssamenwerking)
De Staat van de Banken:
investeringen
“Dirty Profits”: investeringen in bedrijven die schadelijke activiteiten uitvoeren
> een steekproef naar wat een bank echt doet met haar geld
> zoekt link tussen 'onze' banken en ca. 25 controversiële bedrijven
(op basis van NGO-onderzoek)
> grootbanken ING, Deutsche Bank en BNP Paribas worden telkens gelinkt aan
meer dan 20 van de 25 onderzochte bedrijven
Filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=lurZo4p7A4E
“Onze toekomst ondermijnd”: klimaatschadelijke investeringen
> grootbanken wereldwijd investeren negen keer meer in fossiele brandstoffen
Dan in hernieuwbare energie
> In België ook, m.u.v.: KBC dubbel zoveel, Belfius en Triodos meer in hernieuwbaar
Filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=1Tx_vHnLKOQ
De Staat van de Banken: reële economie
De Staat van de klanten
– Veel aandacht voor duurzaam bankieren, zeker ook
bij organisaties
– Financiële crisis: link banken met miserie en
zoektocht naar veilige bank/ banken
– Rente staat laag: openheid om andere zaken met
geld te doen
Opties individu: duurzaam sparen
van www.moveyourmoney.be
Opties individu: duurzaam beleggen op de beurs
Van www.fairfin.be/denk-na-of-je-wilt-beleggen:
Beleggen op de beurs draait om financieel rendement, de intentie om te helpen is meestal
nauwelijks aanwezig
Een gedachtenexperiment: vergelijk een persoonlijke lening aan vrienden om een bedrijfje te starten
met een belegging in een aandeel van een beursgenoteerd bedrijf. De lening geef je om je vrienden
vooruit te helpen. Deze intentie om te helpen is bij de belegging meestal nauwelijks aanwezig.
Wanneer je een vriendenlening geeft, doe je dat meestal totdat hun project gerealiseerd en terugbetaald
is. Bij het beleggen is die lange termijnrelatie meestal afwezig: je geld komt terecht in de wereld van
het kopen en verkopen van waardepapieren. Als de beurskoers van het aandeel hoog staat, zal je
geneigd zijn om het weer te verkopen.
Het bedrijf waarvan je een aandeel koopt/verkoopt krijgt geen extra geld in het laatje door de
handel op de beurs
Opnieuw een gedachtenexperiment: stel je voor dat je een beursgenoteerd aandeel verkoopt.
Dan krijg jij dat geld, en niet het bedrijf waarvan je dat aandeel hebt.
Dat bedrijf kreeg enkel extra geld wanneer het dat aandeel voor het eerst op de beurs aanbood.
Als je belegt draait je geld mee in de effectenhandel op de beurs, en niet in de reële economie.
Kies je toch voor beleggen op de beurs? http://www.fairfin.be/faire-geldwijzer/producten/beleggen
Opties individu: investeer buiten de bank om
Duurzame coöperaties zijn bijvoorbeeld: Ecopower, Alterfin, Oikocredit, Incofin,
Crédal, Hefboom, De Landgenoten, NewB (laatste twee vooralsnog zonder
rendement)
Meer info over deze vormen van belastingvoordeel: http://www.fairfin.be/belastingvoordeel
Opties individu: complementaire munten
Opties individu: druk zetten op systeem voor meer
duurzaamheid...
> Bij je bank: geef een klacht of compliment via www.bankwijzer.be
of ga langs op kantoor
> Bij je universiteit/ werkgever/ gemeente: voor duurzame investeringen
en een duurzaam pensioenfonds
Filmpje Tegenlicht over divestment:
https://www.youtube.com/watch?v=EL3uzljB5fo&feature=youtu.be
(tot minuut 3)
Opties gemeente: investeren in de gemeente!
“Als gemeente Kontich proberen wij zo min
mogelijk overschotten te hebben.
Geld moet een doel hebben.”
Opties gemeente: duurzaam sparen
> juridisch: veel vrijheid
Voorbeeld Stad Genk:
“We hebben momenteel een spaarrekening bij Triodos in het kader van ethisch beleggen. Het
college heeft op 5 juli 2006 beslist om 5% van de beschikbare thesauriemiddelen te beleggen
in ethische formules. Deze beslissing is uitgegaan vanuit de groeiende aandacht voor onder
meer fair trade, ontwikkelingssamenwerking, milieu die als kerngedachte de zorg en het
respect voor huidige én toekomstige generaties heeft. Ook dat de stad een voorbeeldfunctie
heeft inzake duurzaam omgaan met financiële middelen en hiermee een stimulans kan geven
aan de bevolking om het spaargeld te laten bijdragen tot een meer mens- en
milieuvriendelijke samenleving.
De studies waaruit blijkt dat dat beleggingen niet meer risico en rendement opleveren dan
gangbare spaar- en beleggingsproducten, is ook een reden waarom de stad hierin wil
beleggen. Vermits het ethisch beleggen ook wordt aangeboden vanuit de klassieke financiële
instellingen, maar dat de controle van het ethisch karakter moeilijk te bepalen is, werd beslist
om het ethisch spaarfonds via Triodos te openen, vermits zij gespecialiseerd zijn in ethisch
beleggen en toonaangevend zijn binnen de sector.”
Opties gemeente: duurzaam beleggen
> juridisch: veel vrijheid
Voorbeeld Stad Gent:
“We wilden de boodschap ‘speel niet met ons geld’ klaar en duidelijk
laten aankomen. Daarom besloten we 30 miljoen euro kasgelden van de
stad weg te trekken van bij de grootbanken.” Na een marktbevraging
koos Gent ook voor VDK als bancaire partner om duurzaam te beleggen.
Daar vonden ze naar eigen zeggen zowel rendement als
maatschappelijke return: “We verkiezen investeringen in
gemeenschapsopbouw en lokaal verankerde projecten, in plaats van er
een ‘pipo’ in Londen mee te laten speculeren.”
Opties gemeente: duurzaam betaalverkeer
Juridisch: mogelijk na marktbevraging.
Er bestaat geen erkende ranking van duurzame banken.
Mogelijke hulpmiddelen:
– www.bankwijzer.be
– Forum Ethibel
Verschillen:
– BankWijzer houdt naast internationale standaarden sterk rekening
met visie deelnemende NGO's
– Ethibel werkt meer klantgericht, BankWijzer is actiemiddel
Opties gemeente: Think outside the bank
– investeren in coöperaties (2 tips hieronder)
– een eigen gemeenschapsmunt: zelf gekozen doelstellingen
realiseren door wenselijk gedrag te belonen (met wenselijk gedrag
en/of onbenutte capaciteit)
Handboek: https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/
maak-je-buurt-uitmuntend-handboek-gemeenschapsmunten-voor-lokale-besturen-en-organisaties
Oikocredit cvba-so: “We hebben plannen voor een product ‘hernieuwbare energie in het Zuiden’
voor gemeenten. Eventueel met een iets hoger dividend, gekoppeld aan een minimum beleggingstermijn van enkele jaren… verder te onderzoeken. Idee is om de investering te laten gepaard gaan
met een certificaat van co2-reductie. Is hier interesse voor?”
Coopkracht: “Op 8 sept. in de Vooruit zoomen we in op 4 commons, hernieuwbare energie, huisvesting, grond en
gezondheidszorg. Gemeenten hebben een rol te spelen in deze context (bv. bevorderen van rechtstreekse
burgerparticipatie in het beheer van de commons, mogelijks zelf aandeelhouder worden, ondersteuningsbeleid
uitstippelen voor coöperaties die commons beheren (bijv. mee naar oplossing zoeken hoe schaarse landbouwgrond of
huisvesting die door gemeenten beheert worden in de handen van burgercoöperaties kunnen gebracht worden, ...)”
Vraag: wat kan de rol van een gemeente zijn binnen dit thema?
Antwoorden:
– niet: mensen doorverwijzen naar bepaalde bank / product
– wel: mensen informeren over de mogelijkheden
Wat werkt daarbij niet:
– insteek financiën
Wat werkt wel:
– thematische insteek: 'klimaat', 'Noord-Zuid', etc. en dan het financiële
daarin meenemen
Tips voor communicatie: met financieel beheerder gemeente
– Duurzaamheid is geen hol begrip, maar je eigen invulling van niet-financiële
criteria
– Het huiswerk begint in de gemeente: welke waarden zijn belangrijk? CO2,
natuur, waardig werk, bonussen, reële economie, ...) Als je dat weet, geraak je
verder bij marktbevragingen en bij je bank
– Duurzaamheid heeft geen prijskaartje!
– Grootbanken beginnen ook te kantelen/ diversifiëren
– Het leeft enorm bij overheden, alle universiteiten in Vlaanderen, …
– Het kan klein beginnen: één spaarrekening/ belegging...
– Geef voorbeelden van andere gemeenten
– Zoek uit naar wie ze luisteren
– Blijf de thematiek aanbrengen: herhaling werkt!
Tips voor communicatie: met bevolking
– “Investeringen van vandaag bepalen de wereld van morgen”
– Verantwoordelijkheid ligt niet bij individu, maar samen hebben consumenten
macht
– Duurzaamheid heeft geen prijskaartje, zelfs belastingvoordelen
– Groepsgevoel: er zijn steeds meer mensen die iets willen, laten we het samen
doen (op één dag of week)
Tips voor communicatie met financiële partner
– Wat is jullie visie op duurzaamheid?
– Hoe selectief zijn jullie? Als bank en per product?
– Hoe transparant zijn jullie? Waar bekom ik aanvullende informatie?
– Wordt jullie beleid/ worden jullie producten extern gecertificeerd?
Campagnes om bij aan te sluiten: divestment
– Klimaatproblematiek wordt gelinkt aan economie (carbon bubbel)...
– … en aan persoonlijk probleem (pensioenen)
Institutionelen hebben hier zowel feitelijke rol (grotere geldstroom) als symbolische rol:
ze moeten erover communiceren
Campagnes om bij aan te sluiten: welke toekomst voor
Belfius?
Verslagen eerste debat 8 juni
Arne van der Wal op Follow The Money - België zit met staatsbank in de maag
Danny Carleer op OpenbareBank.be
Integraal videoverslag voorgesprek met Frank Vanaerschot, Karina Peeters (BBTK)
Luc Soete (LBC), Anton Delbarre (Groen) en Mathias Bienstman (BBL)
Integraal videoverslag debat met Christine Berry (NEF),
Arne Van der Wal (Follow The Money) en Aline Fares (Finance Watch)
Campagnes om bij aan te sluiten: Move Your Money
Move Your Money
– ontstaan uit Occupy Wallstreet: individuen kunnen iets doen!
– tegen grootbanken, voor credit unions, duurzame alternatieven, …
-25– USA, UK, … en vanaf 2015 ook in België (2016: 18 t/m 25 oktober)
Tips voor activiteiten
– Prijsuitreiking (“meest ethische investeerder”, kleurwedstrijd 'duurzaam geld',
beste move in de week, meest actieve LETSer)
– Met scholen: hoe werkt een bank? Wat is ethisch investeren volgens jou?
Creatieve workshop: hoe bank vragen ethisch te investeren?
– Met artsen: weet u hoe uw pensioen wordt belegd?
– Vorming 'Wat doet de bank met mijn geld?' + alternatieven
– Workshop 'investeren in coöperaties' (met VormingPlus, OKRA?), met
minibeurs van coöperatieven
– Filmvertoning (Wallstreet, Inside Job, Demain, The Big Short, The Wolf of
Wallstreet, Dexia: la démocratie confisquée…) met discussie
– Interne vorming op de gemeente
Bedankt voor uw aandacht!
Contact:
Marjon Meijer
[email protected]
022010770 / 0497-693864
www.fairfin.be