hoe werkt een bank?

HOE WERKT EEN BANK?
Zoals Volvo met onderdelen auto's maakt en Total ruwe olie bewerkt tot benzine, zo is een
bank in essentie een machine om geld om te zetten in andere financiële producten. Banken
verpakken het geld dat ze toevertrouwd krijgen van spaarders of zelf gaan lenen. Ze zetten
het om in woonkredieten, leningen aan bedrijven of beleggen het op de kapitaalmarkten.
Geld is hun grondstof.
Banken maken alleen winst als ze erin slagen hun ingezamelde geld tegen een hogere
vergoeding weer uit lenen. In normale omstandigheden lukt hen dat aardig. Zo sprokkelen ze
geld bij elkaar door op korte termijn geld te lenen - bijvoorbeeld via een spaarboekje of
kasbons - en dat op langere termijn weer uit te lenen - bijvoorbeeld via een woonkrediet met
een looptijd van twintig jaar. De rente op korte termijn ligt doorgaans lager dan die op lange
termijn. Door dat renteverschil kan de bank rente-inkomsten boeken.
Maar soms liggen rente-inkomsten minder voor het rapen. Zo hebben de meeste banken het
moeilijk bij een omgekeerde rentecurve. De intrestvoeten op langlopende producten (zoals
hypotheken) liggen dan lager dan de vergoeding die de bank op korte termijn aan haar
spaarders moet betalen.
Northern Rock kreeg in de loop van het tweede kwartaal met een gelijkaardig probleem af te
rekenen. In haar halfjaarrapport van eind juli schreef de bank dat de vergoedingen voor geld
dat ze leende sneller stegen dan de rente die ze kon aanrekenen voor haar woonkredieten.
'Dit resulteerde in een negatieve impact op onze netto-intrestinkomsten.' Northern Rock haalt
zijn geld typisch op de financiële markten, eerder dan bij particuliere spaarders. Daardoor
was de bank ook kwetsbaarder voor de gevolgen van de Amerikaanse vastgoedcrisis: door
die crisis worden op de financiële markten hogere risicopremies gevraagd. Dat geldt zeker
wanneer de debiteur, zoals in het geval van Northern Rock, zich bezighoudt met vastgoed,
dezer dagen een activiteit die met de nodige scepsis bekeken wordt.
Dat Northern Rock het moeilijk heeft, valt daarom makkelijk te begrijpen. Maar waarom
escaleerden die problemen tot een bijna-faillissement ? Omdat de bank blijkbaar al snel
liquiditeitsproblemen kreeg. Terwijl ze in ijltempo hypotheken uitschreef, hield ze erg weinig
cash in voorraad om haar spaarders te betalen. Bovendien hield ze ook weinig
voorzieningen aan - 67 pond voor elke 180.000 pond aan hypotheken - voor het geval haar
hypotheekklanten hun woningkrediet niet konden afbetalen. Die magere buffers verklaren
waarom Northern Rock cash bij de Bank of England moest vragen. Maar het betekent niet
dat de bank insolvabel is. Met 88 miljard pond aan woonkredieten beschikt Northern Rock
over een flinke portefeuille vorderingen waarmee het klanten kan terugbetalen.
'Toch wordt een liquiditeitsprobleem soms ook een solvabiliteitsprobleem', zegt Paul De
Grauwe. 'De bank zou haar hypotheekvorderingen en andere activa moeten verkopen als
alle klanten hun geld plots zouden opvragen. Maar door de huidige paniek zou de waarde
van die activa wel eens veel lager kunnen liggen dan de marktwaarde van enkele maanden
geleden.'
Bron: © De TIJD - 22/09/2007