België bood lang weerstand - Museum van de Nationale Bank van

De Standaard, 27/12/2008
België bood
lang weerstand
België is al een tijdje een buitenbeentje in de eurozone. Begin
volgendjaar zal allicht blijken dat
onze economie in 2008 nog met
1,4procent gegroeid is, zegt de Nationale Bank, een percentage
waar heel wat andere landen van
de euro zone slechts van kunnen
dromen.
Onze economie, vindt ING, heeft
de jongste maanden bewezen dat
ze de internationale schokken
beter kon opvangen dan heel wat
buurlanden. Belangrijk is vooral
dat de bedrijven bleven investeren en dat er netto nog banen bleven bijkomen. Koppel dat aan de
automatische loonindexering en
het reëel beschikbare inkomen
van de Belgen - en dus hun consumptie - verzwakte minder dan
in bijvoorbeeld Duitsland of
Frankrijk.
'Maar nu blijkt', zo zegt de bank,
'dat de veerkracht van de Belgische economie haar limiet heeft
bereikt, wat in de tweede helft van
dit jaar tot een forse vermindering van de economische activiteit leidde.' Het ondernemersvertrouwen belandde in september
al op het laagste peil in vijfjaar, en
dat in alle sectoren.
KBCwaarschuwde er enkele weken geleden ook al voor, en nu
lijkt het bevestigd te worden: de
groeivertraging bij onze buurlanden doet nu ook België de das om.
Zeventig procent van onze export
gaat richting eurozone. De buitenlandse handel zal de komende
maanden dus geen steunpilaar
zijn voor de economie.
De binnenlandse vraag al evenmin, want het beschikbare inkomen van de gezinnen is, ondanks
de automatische loonindexering,
aangetast door de prijsstijging
van olieproducten en voeding.
Volgens ING hebben de Belgische
gezinnen het voorbije jaar al flink
wat spaargeld in de strijd gegooid
om ervoor te zorgen dat hun consumptie sneller kon blijven toenemen dan hun reëel beschikbare
inkomen.
De cijfers van de Nationale Bank
bevestigen dat. De spaarquote het deel van het beschikbare inkomen dat we niet meteen uitgeven
- daalde het voorbijejaar van 13,5
tot 12,5procent. Bij het begin van
het decennium werd nog ongeveer één euro op zes gespaard.
Volgens de Nationale Bank is die
'ontsparing' waarschijnlijk een
tijdelijk fenomeen geweest. Nu de
gezinnen beginnen te beseffen
dat de crisis niet snel voorbij zal
zijn, willen ze hun zwaar geteisterde spaarpot weer op peil brengen.
De financiële crisis kostte de Belgen dit jaar immers naar schatting125 miljard, of12.500euro per
hoofd, kinderen inbegrepen. Op
de meeste Europese beurzen leden de beleggers dit jaar een gemiddeld verlies van ongeveer
45 procent. De waarde van onze
'netto financiële activa', becijferde de Nationale Bank, verminderde daardoor met 15procent. Als de
beurzen niet snel herstellen, kan
een daling van die omvang de consumptie in ons land de komende
twee tot drie jaar met 1,5procentpunt doen afnemen.
Positief is ook in ons land dat de
inflatie fors is afgenomen - volgend jaar nog 1,9 procent, verwacht de Nationale Bank - maar
daartegenover staat een minder
snelle toename van het aantal banen. Deprognoses lopen sterk uiteen. Volgens ING zijn het er netto
niet meer dan 47.000, terwijl de
Nationale Bank het op 68.000
houdt. In 2007 kwamen er netto
nog 77.000 banen bij, maar dat
was wel het beste jaar sinds lang.
Definanciële crisis kost overigens
ook de overheid - dus de belastingbetaIer - handenvol geld.
Het afgelopen jaar besteedde zij
6,1procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan kapitaalinjecties, kredieten en waarborgen aan diverse banken. Gelukkig
staan daartegenover potentiële
inkomsten uit dividenden en rente op leningen en waarborgen, die
de begroting vanaf volgend jaar
licht positief zullen beïnvloeden,
als er tenminste geen beroep
wordt gedaan op die waarborgen.
De overheidsschuld als percentage van het bbp zal daardoor eind
dit jaar opgelopen zijn van
83,9 tot 87,8 procent. Dat is hetzelfde peil als in 2006. Na jarenlange inspanningen
om de
schuldgraad te verlagen is het nu
de allereerste stijging in meer dan
een decennium. En daarbij mogen we niet vergeten dat het effect
van de vergrijzing op de openbare
financiën vanaf 2014, uiterlijk
2015 duidelijk voelbaar zal worden.
De Nationale Bank verwacht volgend jaar een begrotingstekort
van bijna 2 procent. Het Internationaal Monetair Fonds ziet het
zelfs oplopen tot 2,5 procent, en
de regering verwacht pas tegen
2012weer een licht overschot. Van
al de mooie plannen om een overschot op de begroting op te bouwen waarmee de financiële kosten van de vergrijzing - meer gepensioneerden, meer gezondheidsuitgaven,
minder
beroepsactieven - gefinancierd
konden worden, is dus niets in
huis gekomen.