Bouwwerken van de 19e eeuw tot en met ca

Bouwwerken van de 19e eeuw tot en met ca. 350 v. Chr. in Rome
Hut van Romulus
Drie palen in de grond. Hut uit de bronze tijd, we weten niet of Romulus er echt heeft gewoond, maar het is het oudste
teken van beschaving in Rome.
21 april 753 BC = verjaardag van Rome/stichtingsdatum
Grot van Romulus
Deze plek werd vermoedelijk vereerd door de oude Romeinen als de plaats waar een wolvin de legendarische
stichters van Rome de tweeling Romulus en Remus redde van de dood.
Lapis Niger
Graf van Romulus – figuur 7
Hier sloot Romulus vrede met Titus Tatius. De bliksem is er ingeslagen, daarom werd het gezien als een heilige plaats.
Er is geen lijk gevonden. Lapis Niger betekent letterlijk: “zwarte steen.”
Cloaca Maxima
Een groot riool/afwateringskanaal dat in de Tiber uitmondt. Heeft er voor gezorgd dat delen van Rome droog zijn
komen te liggen en bewoond kon worden.
Cloaca = riool
Muur van Servius Tullius
De oude stadsmuur om Rome. Servius Tullius zou hem hebben afgemaakt.
(eerste) Regia
De opperpriester woonde hier. Hier werden de jaarboeken bewaard (annales maximi) Staat op het Forum Romanum.
(blz 24-25 van het Rome boek)
(eerste) Curia Hostilia
Eerste senaatsgebouw gebouwd door koning Tullus Hostilius. Deze stond op het Forum Romanum. In 52 v. Chr.
afgebrandt. (blz 17 van het Rome boek)
Comitium
Een plein waarvandaan de consuls het volk toespraken, en waar de verkiezingen gehouden werden. Dit lag schuin
voor het senaatsgebouw.
(eerste) Vesta-tempel
Tempel gewijdt aan Vesta, de godin van het haardvuur. De Vestaalse maagden hielden een eeuwig vuur brandend. In
Vesta's tempel werd ook het Palladium bewaard, een eeuwenoud beeld van Pallas. Als het vuur zou doven of het
beeldje kwijt zou zijn zou het catastrofale gevolgen hebben voor het Romeinse volk.
Tempel van Jupiter Capitolinus
Etruskische tempel voor de Capitolypse triade:
 Juno
 Juppiter
 Minerva
Figuren 8-10 van de stencils met plaatjes.
Tempel van Castor en Pollux
Castor en pollux waren zonen van Zeus en de Spaanse koningin Leda. De jongens waren goede ruiters. Castor werd
gedood in een strijd. Pollux werd door Zeus onsterfelijk gemaakt, maar Pollux wilde dit delen met zijn broertje. Zeus gaf
hen toestemming om dagelijks van plek te wisselen. Zij hebben hun tempel te danken aan een verschijning op aarde.
(bladzijde 27 in het Rome boek)
Tempel van Saturnus
De tempel van Saturnus is een Romeinse tempel gewijd aan Saturnus, een romeins mythologisch figuur. God van de
landbouw
Aqua Appia
De eerste aquaduct, 12km. Deze aquaduct loopt dwars door Rome en komt in de Trevi-fontein uit. Gebouwd door
Appia. Gebouwd omdat er niet genoeg water was voor de (ongeveer) 600.000 inwoners van Rome. (figuur 13 van de
stencils met plaatjes)
Via Appia
Eerste “via” (weg) van de Romeinen. Via’s waren van essentieel belang om legers snel mee te kunnen vervoeren en
goed handel te kunnen drijven.
Bouwwerken van ca. 350 tot 32 v. Chr. in Rome
Victoria-tempels, bv op Largo Argetina (oude Marsveld)
Gebouwd door een veldheer die een oorlog heeft gewonnen (en zich ernstig had verrijkt)
Eerst mocht een overwinnende veldheer een triompftocht maken. Alleen hier waren eisen aan gesteld. Het moest een
overwinning in het buitenland zijn geweest waar minimaal 5000 tegenstanders bij gestorven waren.
Forum Boarium – tempels Hercules en Portunus
Forum Boarium betekent letterlijk Rundermarkt en dit was de plaats waar in het oude Rome de veemarkt werd
gehouden. Het forum is gelegen op een vlak stuk land aan de Tiber tussen de heuvels Capitolijn, Aventijn en Palatijn.
Hier was oorspronkelijk een doorwaardbareplaats in de Tiber. Hierop stonden tepels van Hercules (typisch ronde
Romeinse tempel) en Portunus. Portunus was de god van de haven, het forum Boarium lag immers aan de Portus
Tibertinus (= een haven) Hercules werd door de Romeinen vereerd als de god van de winst en de kooplieden.
Porticus en horrea als bouwkundig verschijnsel
Een porticus is een zuilengang, een overdekt voetpad. Veel Romeinen stonden hieronder met elkaar te praten. Horrea
is een Romeins pakhuis. Deze gebouwen begonnen de Romeinen te bouwen vanaf de tweede eeuw.
Basilica (basilica Aemilia en basilica Julia) – vs latere basilicae
Een basilica is een multifunctioneel gebouw dat diende als een ontmoetingsplaats; er werd handel gedreven en recht
gesproken.
Basilica vs latere basilicae???
Wordt hiermee bedoeld dat later veel basilicae’s gebruikt werden als kerk. En het ontwerp van veel kerken ook
gebaseerd was op basilicae’s
Thermae
Een therma is een badhuis. Iedereen kon hierin. Het was vooral een manier om te ontspannen en een praatje te
maken. Er stonden veel thermae in Rome. Je kon er meer dan alleen baden (zie Rome boek blz 32)
Tabularium
Gebouwd door Sulla. Niemand weet waar het precies voor diende. Waarschijnlijk een mooi frontje voor het forum.
Theater van Pompeius (eerste stenen theater van Rome)
61 v. Chr. voltooid in opdracht van Pompeius. Gebouwd op het mars veld. Daarvoor waren er geen stenen theaters,
want Romeinen vonden dat voor watjes. (figuur 20 van de stencils met plaatjes)
Forum van Ceasar + tempel Venus
Voor de bouw van het Forum van Caesar moet de Curia opzij, de senaat vergadert voorlopig in het theater van
Pompeus. Figuur 27 van de stencils met plaatjes.
Ceasar heeft zelf de tempel laten bouwen om te benadrukken dat hij van Venus afstamde. (Venus Genetrix)
Altaar en tempel Divus Julius Ceasar
De tempel voor Ceasar is gemaakt vanwege de dramatische gebeurtenissen rond zijn dood. (Rome boek blz 20)
Er werd een altaar midden op het forum gebouwd voor de crematie van Caesar.
Bouwwerken uit de keizertijd (31 v. Chr. – 180 n. Chr.) in Rome
Ara Pacis
Een altaar gebouwd door Augustus, gewijd aan de vrede.
Buitenhuis van Livia in Prima Porta
Livia was de vrouw van Augustus. Augustus liet voor haar een prachtig buitenhuis bouwen (casa Livia)
Forum van Augustus + tempel Mars
Augustus legt zijn eigen forum aan. (figuur 27+28)
Hierop bouwt hij een tempel voor Mars Ultor (“de Wreker)
Tijdens de Slag bij Philippi in 42 v.Chr., waarin Augustus en Marcus Antonius samenwerkten om Caesars dood te
wreken, beloofde Augustus de god Mars Ultor een tempel te zijner ere te bouwen. De tempel was de aanleiding voor
het stichten van het forum. Alhoewel de bouw van de tempel begonnen was in 42 v.Chr., werd hij pas in 2 v.Chr.
opgeleverd.
Pantheon (ook Hadrianus)
Gebouwd door generaal Agrippa, een goede vriend van Augustus. Oorspronkelijk gewijd aan Venus, Ceasar en
Augustus. Alleen zou dit niet goed vallen bij de republiekeinen. Vandaar dat de tempel gewijd werd aan voor de
hemelgoden (alle goden)
Het is een Grieks tempelportaal met daarachter een grote ronde koepel (Forum boek blz 71-72)
Theater van Marcellus
De bouw is begonnen door Ceasar en afgeaakt door Augustus. Deze droeg het op aan zijn geliefde neef en
schoonzoon, de jong gestorven Marcellus. Er was plaats voor zo’n 20 000 toeschouwers. Tegenwoordig zitten er
appartementen (peperdure) in. (Rome boek blz 33)
Ostia (gebouwd door Claudius)
Dit was een havenplaats van Rome.
Domus Aurea
Na de brand van Rome is er veel grond vrij. Hier bouwt Nero een groot paleis/huis, dit is het Domus Aurea (= het
gouden huis) In de tuin liet hij een supergroot beeld van zichzelf zetten: het Colossus.
Forum Pacis (gebouwd door Vespasianus)
Forum van vrede.
Amphitheatrum Flavium (Coloseum)
Vespasianus bouwt in de tuin van Nero, pal naast het colossus, het Amphitheatrum Flavium.
Er was plaats voor zoon 55 000 mensen. Titus en Domitianus bouwen verder aan het coloseum.
Titus bouwt een heel groot kelder systeem met liften. Hierdoor konden op allerlei plaatsen wilde dieren de ring in
komen. Domitianus bouwde een waterbak, waarmee het hele coloseum onder water mee gezet kon worden. Dit was
allemaal bijzonder knap voor deze tijd. De bouw van het aphitheater was een politieke daad, waarmee de Flavii zich op
de kaart zetten.
(Rome boek blz 34)
Boog van Titus
De eerste stenen triomfboog. Eerder waren er altijd tijdelijke triompfbogen. Deze boog was ter ere van Titus. Maar toen
hij stierf heeft zijn broer Domitianus overal Titus zijn naam laten wegkrassen en zijn eigen naam erneer gezet.
Circus Campus Martius (Domitianus)
De Campus Martius, in het Nederlands Marsveld, was oorspronkelijk een vlakte ten noorden van het oude Rome.
Later werd het een belangrijke wijk (rione) en bouwden de Romeinen er vele tempels en openbare gebouwen.
Na de Romeinse tijd werd het de drukst bevolkte wijk van de stad en tegenwoordig vormt de Campus Martius het echte
centrum van Rome.
Na een grote brand die de hele wijk in 80 na Chr. in de as legde, begon een nieuwe periode van bouwactiviteit.
Domitianus liet er een tempel voor Minerva oprichten Hij bouwde ook een groot atletiekstadion samen met een odeum.
Palatijn (Domitianus)
Domitianus bouwde een groot huis voor zichzelf op de Palatijn: de Mons Palatinus.
Figuur 26
Forum van Nerva
Nerva liet ook een forum bouwen bij de keizersfora. Figuur 27 en 28.
Forum van Trajanus
Het grootste forum van de keizersfora. Er stonden ook vele gebouwen op zoals bibliotheken en de zuil van Trajanus.
Dit was een troimfzuil opgericht ter herinnering aan de onderwerping van de Daciërs. Hierop staat in reliëf hoe de
expeditie tegen de Daciërs verliep. Later is hierin de as van Trajanus en zijn vrouw gedaan.
Mausoleum van Hadrianus
De Engelenburcht ( Italiaans: Castel Sant' Angelo) is een monument in Rome. De burcht is het oorspronkelijke Moles
Hadriani ("het gevaarte van Hadrianus"), het reusachtige mausoleum (praalgraf) van Hadrianus) dat is gebouwd tussen
135 en 139 onder leiding van de architect Decrianus.
Villa Adriana in Tivoli
De Villa Hadriana (in het Italiaans Villa Adriana) is de naam van de uitgestrekte residentie die de Romeinse keizer
Hadrianus (76-138) tussen 126 en 134 liet aanleggen vier kilometer ten zuidwesten van het Latijnse stadje Tibur, het
huidige Tivoli, op ongeveer 31 km van Rome. Het landgoed, met een omtrek van 5 km en een oppervlakte van
ongeveer 120 ha, omvatte een keizerlijk paleis, thermen, bibliotheken, theaters en uitgestrekte tuinen boordevol
kunstwerken. Het geldt als een van de rijkste gebouwencomplexen uit de Oudheid.
Zuil van Marcus Aurelius en Faustina
De zuil op de Piazza Colonna te Rome toont tientallen taferelen van Marcus Aurelius' veldtocht.
(Weet niet of deze goed is)
Overige informatie
SPQR = Senatus populusque Romanus
Ianuspoort: poort waaronder vertrekkende en terugkomende legers onder door gingen. Ging dicht als er geen oorlog
was. Alleen in het jaar 235 v. Chr. en in de tijd van Augustus.
Plebs = proletariers = mensen die alleen maar kinderen hebben (proles = kind) Deze mensen zijn dus erg arm.
Er werd ingesteld dat soldaten betaalt moesten worden. Hierdoor werden legers loyaal aan hun aanvoerder. Dit was
een grote dreiging. De legioenen wouden namelijk hun eigen aanvoerder als leider van het Roemeinse rijk. Hierdoor
ontstond de eerste burger oorlog tussen Marius (populares = van de volkspartij) en Sulla (optimates = van de
senaatspartij)
Sulla wint en neemt de macht. Schrikbewind.
60 v. Chr. eerste driemanschap:
- Crassus (rijk)
- Pompeius (generaal)
- Ceasar (59 v. Chr. consul)
Ceasar wordt proconsul (gouverneur) in Gallië.
Hij zorgt voor loyale legers. In 49 v. Chr. wordt hij teruggeroepen en moet hij zijn leger bij de Rubico (rivier) ontbinden.
Dit doet hij niet.
En dit is ook het begin van de tweede burgeroorlog: Ceasar-Pompeius
Ceasar wint. De senaat + volksvergadering benoemen he tot dictator voor het leven.
Daden:
- Kalender veranderd
- Forum van Ceasar gebouwd
- Venus Genetrix tempel gebouwd (op eigen Forum)
Koningstijd
Romulus: 753-716 vC, stichter van Rome volgens de legende, samen met broertje Remus, nakomelingen van
Aeneas, zijn door een wolvin gezoogd. Romulus en Remus hebben Rome gesticht, op een ideale plek, want er was
een eiland in de Tiber waardoor hij overgestoken kon worden. Romulus heeft Remus gedood en werd de eerste koning
van Rome.
Numa: 716-673 vC: tweede koning van Rome. Door de Sabijnen en Latijnen als koning genoemd na de mysterieuze
verdwijning van Romulus. Er waren geen oorlogen onder zijn bewind. Hij bracht de Romeinen wat bij over godsdienst
en maakte ze wat beschaafder. Hij zorgde voor een politiek en religieus systeem.
Tullus Hostilius: 673 - 641 vC, derde koning van Rome, een Latijn, maar dan strijdlustig, niet vredelievend zoals
Numa, hij was bang dat de roem die de Romeinen hadden gekregen (op gebied van strijd dus) onder Romulus
verloren zou gaan en daarom wou hij oorlog, zodat hij het Romeinse volk weer kon bewijzen. Hij zorgde dat Alba
Longa en Rome versmelten, hij bouwde op het Forum Romanum de Curia Hostilia. Hij verwaarloosde de wetten en
zeden die door Numa zo waren benadrukt en was weer de roemvolle Romein zonder respect voor goden.
Ancus Martius: 641-616 vC, vierde koning van Rome, kleinzoon van Numa Pompilius. Hij herstelde de dingen die
door zijn grootvader waren gemaakt en door Tullus waren verwaarloosd. Hij liet deze op houten panelen zetten zodat
iedereen het kon lezen (het volk). Hij was vredelievend, waar de Latijen misbruik van maakten door het gebied rondom
Rome te plunderen, maar hij liet zich niet kennen en rukte uit met het leger en liet later de krijgsgevangenen op de
Aventinus heuvel wonen. Hij liet de Janiculum heuvel bij Rome voegen om handel over water te vermakkelijken en
beschermen, hij bouwde zo ook de haven in Ostia. Hij overleed na 24 jaar regeren rustig en tevreden over zijn
prestaties.
Lucius Tarquinius Priscus, 616 -578 vC, vijfde koning van Rome. Hij kwam naar Rome, en toen werd op de
Janiculum heuvel zijn hoed gestolen door een roofvogel die hem later weer terugzette, hij zag dit als voorteken dat hij
koning moest worden. Hij wist zich bij veel mensen geliefd te maken zoals bij de koning Martius, zo kreeg hij en niet de
zonen van Martius het koningschap. Hij was een bekwame leider maar had wel problemen met de religieuze
voorschriften. Hij benoemde Servius Tullius als opvolger, en niet een van zijn eigen zonen, daarom werd hij door de
zonen van Martuis vermoord, aan wie een tweede keer een kans op het koningschap voorbij ging. De koningin zorgde
echter dat ze toch geen koning konden worden en Servius Tullius werd koning. Het Cloaca Maxima werd in de 6e
eeuw v.Chr. onder Tarquinius Priscus als open kanaal gebouwd en werd in de 2e eeuw overdekt.
Servius Tullius: 578-534 vC, zesde koning van Rome, volgens sommigen een lid van koningsgeslacht en volgens
sommigen zoon van een slavin. Hij wou zich verzoenen met de zonen van Martius en bood zijn dochters ten huwelijk
aan. (De zonen en dochters waren allen verschillend van aard, maar zag het goede in hun allen en dacht dat ze
zouden veranderen. Toen echter de dezelfde persoonlijkheden elkaar ontmoetten vermoorden de eerzuchtigen en
boosaardigen (oude Tullia en Lucuis), de jongere Tullia en Aruns, en daarna wist Tullia ook Lucius aan te zetten tot
vermoorden van haar vader. Lucuis wist daarna koning te worden.)
Tulluis was een belangerijk hervormer, hij verdeelde de staat van Rome in bestuurlijke discricten, 6 voor de stad en 26
voor de omliggende landen.
Lucius Tarquinis Superbus: 534-510 vC, zevende en laatste koning van Rome, hij voerde een schrikbewind, hij liet
senatoren die zijn schoonvader hadden gesteund vermoorden. Ook liet hij de panelen waar de wetten
opstonden vernietigen. Hij luisterde ook niet meer naar de senaat, hij was alleenheerser, niemand kon hem vertellen
hoe hij moest regeren, dan zou die persoon geëxcuteerd worden. De Romeinen zetten hun koning af na het akkevietje
met Lucretia, en nadat Brutus had vertelt over deze misdaden. De bevolking wou nooit meer geregeerd willen worden
door een koning. Superbus wou de kroon heroveren en contacteerde aanhangers in de stad, het lekte echter uit en het
plan mislukte, het is hem echter wel gelukt de Etrusken en de Latijnen oorlog aan Rome te verklaren. De Romeinen
wonnen en er kwam een republiek. Vanaf nu kozen de SPQR (Senaat en volk van Rome), twee staatshoofden met
dezelfde macht: de consuls.