Mona Eltahawy over de `Twitterrevoluties`

Mona Eltahawy over de ‘Twitterrevoluties’
Vraag: In hoeverre zijn sociale media nuttig geweest voor recente revoluties?
Antwoord: Ik denk dat mensen het belangrijkst zijn voor elke revolutie, of deze zich nu in de
beginfase, in de middenfase of in de eindfase bevindt; de betrokkenheid en aanwezigheid van
mensen, en hun bereidheid om in opstand te komen tegen regimes en dictators en te zeggen: "Ik tel
mee en laat me niet langer tiranniseren". Zij kunnen sociale media gebruiken als hulpmiddel
waarmee zij dit kunnen zeggen en waarmee zij contact kunnen maken met anderen die dit zeggen,
maar uiteindelijk zijn de belangrijkste componenten van een revolutie mensen en hun
betrokkenheid bij de revoluties die in de echte wereld plaatsvinden.
Vraag: Hoe heeft Twitter bijgedragen aan de Egyptische revolutie?
Antwoord: Ik denk dat Twitter in de Egyptische situatie meer een hulpmiddel was om contact te
maken met de buitenwereld. Aangezien Twitter een middel was waarmee mensen zich
organiseerden, ging het duidelijk meer om communicatie dan om interne organisatie, maar ik denk
dat er in Egypte veel andere en effectievere middelen beschikbaar waren. Sms was waarschijnlijk
veel effectiever dan Twitter omdat meer mensen mobiele telefoons hebben en elkaar eerder
berichten sturen dan dat zij op Twitter gaan. Niet iedereen in Egypte heeft een Twitteraccount en
niet iedereen in Egypte heeft een internetverbinding. Naar mijn idee kan Twitter sommige mensen
dus geholpen hebben bij het leggen van contacten, maar wanneer we nu terugkijken op de rol die
Twitter heeft gespeeld tijdens de revolutie, kunnen we zeggen dat Twitter over het algemeen eerder
een hulpmiddel was voor mensen om te communiceren met de buitenwereld, en de buitenwereld
kon dankzij Twitter op de eerste rang zitten bij de Egyptische revolutie.
Vraag: Was het goed voor de revolutie dat Moebarak de toegang tot internet blokkeerde, of was dit
juist schadelijk?
Antwoord: Ik noem het afsluiten van internet door Moebarak om aan te tonen dat internet niet
cruciaal was voor de revolutie. Internet of sociale media en de mogelijkheid die mensen hebben om
deze te gebruiken waren slechts een paar van de vele hulpmiddelen die zij aangrepen om de straat
op te kunnen gaan en andere Egyptenaren aan te sporen en te inspireren om mee te doen. Het is
grappig dat het afsluiten van internet de revolutie op geen enkele manier heeft beëindigd.
Integendeel: de mensenmassa op straat werd groter. Veel mensen zochten immers thuis informatie
op internet en zij gingen nu de straat op om deel te nemen aan de revolutie. Ik denk dat de revolutie
in Egypte doorgaat. De revolutie is niet voorbij, dus ik praat er nooit over in de verleden tijd, althans,
dat probeer ik. De revolutie gaat door, maar Moebarak zou sowieso ten val zijn gebracht, of hij de
toegang tot internet nu had geblokkeerd of niet. Ik denk namelijk dat er dag in dag uit dynamiek is
opgebouwd, en bovendien waren er genoeg steden en mensen betrokken bij de Egyptische
revolutie: naar schatting tussen de 15 en 20 miljoen. Dus het zou hoe dan ook gebeurd zijn.
Misschien is het sneller gegaan omdat hij internet afsloot? We zullen het nooit weten. Maar hij is
binnen 18 dagen gedwongen tot aftreden.
Vraag: Hebben sociale media de boodschap minder samenhangend gemaakt?
Antwoord: In zekere zin zou dat kunnen omdat niet iedereen toegang tot sociale media heeft, niet
iedereen er gebruik van kan maken en niet iedereen sociale media kan lezen of kan raadplegen. In
mijn lezing gaf ik voorbeelden van de manier waarop ayatollah Khomeini cassettebandjes gebruikte
om zijn boodschap naar Teheran te sturen voordat hij terugkeerde uit zijn ballingschap in Parijs om
deel te nemen aan de Iraanse revolutie, van de manier waarop de fax werd gebruikt bij de
gebeurtenissen op het Tiananmenplein, en van de manier waarop de drukpers werd gebruikt bij de
christelijke reformatie. Dit zijn allemaal hulpmiddelen waarmee iets heel groots heeft kunnen
1
gebeuren. Maar we hebben het nooit over de 'drukpersrevolutie', de 'cassettebandrevolutie' of de
'faxrevolutie'. Uiteindelijk is het de bedoeling dat je mensen bereikt met je boodschap, dat mensen
de straat op gaan en zeggen "dit is de verandering die wij willen". In feite is dit een soort Revolution
101.
Vraag: Hoe kan het management van de sociale media revoluties verder bevorderen?
Antwoord: Wanneer Mark Zuckerberg, Facebook, Google, Yahoo, kortom, al deze bedrijven en hun
leidinggevenden zich iets gelegen lieten aan revoluties, zouden zij waarschijnlijk beter luisteren naar
activisten die hen allemaal doordringen of proberen te doordringen van de verschillende manieren
waarop activisten ter plekke anoniem gebruik proberen te maken van sociale media om de aandacht
te vestigen op politiegeweld, en dit in dikwijls zeer gevaarlijke gebieden, in landen waar hun leven in
gevaar is. Een voorbeeld is het geval van Wael Abbas, een activist in Egypte. Zijn YouTube-account
werd gesloten omdat Abbas een heleboel video's over politiegeweld had geplaatst. Yahoo zei: "U
schendt onze regels omdat uw video's gewelddadige inhoud bevatten". Maar de gewelddadige
inhoud was geen doel op zich. Dit was niet een of andere horrorfilm; in deze filmpjes werd
politiegeweld aan het licht gebracht. En zo ook Facebook: De Facebookpagina "Wij zijn allemaal
Khaled Said", een van de drijvende krachten achter de revolutie in Egypte, werd ook met sluiting
bedreigd, omdat de man die de pagina is gestart - we weten inmiddels dat dit Wael Ghonim was,
een leidinggevende bij Google - de pagina destijds anoniem heeft aangemaakt. Facebook heeft
gedreigd hem te sluiten omdat je geen anonieme pagina's kunt hebben. Dus al deze managers die
niets geven om revoluties en alleen denken alleen aan hun bedrijven en aan het verdienen van geld
zullen moeten begrijpen dat mensen hun middelen gebruiken; mensen maken namelijk gebruik van
Facebook, Google en Yahoo om zichzelf te helpen in gebieden waar zij sterk onderdrukt worden. Ik
vind ook dat deze managers, alleen al uit het oogpunt van maatschappelijk verantwoord
ondernemen, meer zouden moeten luisteren naar activisten zodat zij te weten komen op welke
manier zij hen daadwerkelijk kunnen helpen en in sommige gevallen kunnen bijdragen aan het
redden van levens.
2