Aardbeving in het nieuws!

actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Kopieerblad 1 ● Aardbeving in het nieuws!
Aardbeving in het nieuws!
Wat weet je over de aardbeving die heeft plaatsgevonden?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Waar heeft de aardbeving plaatsgevonden? Duid dit aan op de wereldkaart.
Voeg hier eventueel een artikel over de aardbeving bij.
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Kopieerblad 2 ● Dossier aardbeving
De aarde beeft!
Hoe ontstaat een aardbeving?
De aardkorst is niet één geheel maar bestaat uit verschillende stukken die als een
legpuzzel in elkaar passen. Die stukken noemen we "tektonische platen", en die
platen bewegen ten opzichte van elkaar.
Als de platen langs elkaar heen bewegen, gaat dat niet
altijd even soepel. De platen geven veel weerstand en
houden elkaar tegen. Er ontstaat een grote spanning, die
duurt totdat de platen ineens losschieten. Dat losschieten
geeft een enorme schokgolf: een aardbeving!
Je weet nu dat het de schokgolven zijn die een
aardbeving waarneembaar maken. Natuurlijk
zijn die schokgolven niet overal even sterk en
is de aardbeving dus niet overal even krachtig.
De energie van de schokgolven is het grootste
bij het hypocentrum van de aardbeving. Het
hypocentrum is het punt, diep in de aarde,
waar de aardbeving plaatsvindt. Dat kan wel
honderden kilometers onder de grond liggen. De plaats aan het aardoppervlak die
zich recht boven dat hypocentrum bevindt, noemen we het epicentrum. Op die
plaats veroorzaakt de aardbeving meestal de meeste schade. Hoe verder een plaats
zich van het epicentrum bevindt, hoe zwakker de schokgolven zijn. Maar ook veel
verder weg kan de aardbeving gevoeld worden.
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Hoe wordt een aardbeving gemeten?
Een aardbeving wordt gemeten met een seismometer.
Deze meet de kracht van een aardbeving.
Misschien heb je weleens gehoord van de schaal van
Richter? Dat is een schaal die de kracht van een
aardbeving weergeeft. Een aardbeving met een 1 op de
schaal van Richter is een heel lichte aardbeving. Je zal
ze bijna niet voelen. Een aardbeving met 9 op de schaal
van Richter is de zwaarste aardbeving die kan
voorkomen.
De tabel hiernaast geeft je een idee van de
schade die een aardbeving kan aanrichten.
De getallen op de schaal van Richter
worden hier vergeleken met de schade die
een aardbeving kan aanrichten als het
epicentrum zich in een dichtbevolkt gebied
bevindt, zoals Brussel of New Delhi. Daar
wonen immers heel veel mensen dicht bij
elkaar.
Aardbevingen met waarde 3 zijn goed
voelbaar en aardbevingen met waarde 5
zijn
zware
aardbevingen.
Vanaf
een
waarde van 7 spreken we van zeer zware
aardbevingen.
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Wat moet je doen bij een aardbeving?
In landen waar meer gevaar is voor aardbevingen, worden gebouwen anders
gebouwd (bijvoorbeeld: twee kleinere gebouwen i.p.v. één groot gebouw; een
rechthoekige vorm i.p.v. bijvoorbeeld een H-vorm; een maximale afstand tussen de
muren van 6 meter; …).
Ook zijn er rampenplannen voorzien waaraan de mensen zich moeten houden
wanneer er een aardbeving plaatsvindt. Eerst en vooral moet je een goede
schuilplaats vinden. Blijf zeker uit de buurt van hoge gebouwen of bomen. Binnen
schuil je het best onder een tafel of bureau of in een hoek van de kamer. Spiegels en
ramen moet je zeker vermijden.
Wat zijn de gevolgen van een aardbeving?
De gevolgen van aardbevingen hangen af van de kracht van de aardbeving. Bij
kleine aardbevingen kunnen er kleine deeltjes van het gebouw afbreken of
openscheuren.
Naarmate dat de aardbeving groter wordt,
zal de schade ook groter worden. Er
kunnen
branden
ontstaan,
gebouwen
kunnen onder water lopen of wegen
worden kapot gescheurd. Ook lawines
(sneeuwverschuivingen) kunnen gevormd
worden. In het ergste geval ontstaan
tsunami’s (zeebevingen).
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Kopieerblad 3 ● Werkblaadje aardbeving
De aarde beeft!
Zet de zinnen in de juiste volgorde. Nummer ze van 1 tot en met 4. (1 = eerst,
4 = laatst)
….. De schokgolven bereiken het aardoppervlak.
….. Twee tektonische platen botsen tegen elkaar.
….. Jarenlang duwen twee tektonische platen met een enorme kracht tegen
elkaar. Hierdoor wordt er energie opgestapeld en er ontstaat een soort van
‘energiebom’.
….. De energiebom ontploft. Hierdoor wrijven de platen tegen elkaar en er
komen schokgolven vrij.
Benoem de onderdelen.
…..…..…..…..…..
…..
…..…..…..…..…..
…..
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Vul het kruiswoordraadsel in.
1. Waar kun je je het best verschuilen in je kamer bij een aardbeving?
2. In gebieden waar veel aardbevingen voorkomen moeten mensen een ... volgen.
3. De aardkorst bestaat uit verschillende puzzelstukken of ....
4. Het punt op het aardoppervlak waar de aardbeving het meest voelbaar is.
5. Wat is een groot gevolg van een aardbeving in de zee of oceaan?
6. Aardbevingen worden gemeten op een schaal van ...
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Kopieerblad 3 ● Werkblaadje aardbeving - correctiesleutel
De aarde beeft!
Zet de zinnen in de juiste volgorde. Nummer ze van 1 tot en met 4. (1 = eerst,
4 = laatst)
4 De schokgolven bereiken het aardoppervlak.
2 Twee tektonische platen botsen tegen elkaar.
1 Jarenlang duwen twee tektonische platen met een enorme kracht tegen
elkaar. Hierdoor wordt er energie opgestapeld en er ontstaat een soort van
‘energiebom’.
3 De energiebom ontploft. Hierdoor wrijven de platen tegen elkaar en er
komen schokgolven vrij.
Benoem de onderdelen.
epicentrum
hypocentrum
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Vul het kruiswoordraadsel in.
B U R
E A
U
A
P
M
L
P
E
A
E
P
T
S U N
E
P
C
N
L
E
A
N
N
T
A M
I
R
I
C
H
T
E
R
U
M
1. Waar kun je je het best verschuilen in je kamer bij een aardbeving?
2. In gebieden waar veel aardbevingen voorkomen moeten mensen een ... volgen.
3. De aardkorst bestaat uit verschillende puzzelstukken of ....
4. Het punt op het aardoppervlak waar de aardbeving het meest voelbaar is.
5. Wat is een groot gevolg van een aardbeving in de zee of oceaan?
6. Aardbevingen worden gemeten op een schaal van ...
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
Kopieerblad 4 ● Zelf een aardbeving nabootsen
Zelf een aardbeving nabootsen
Platen bewegen
Ontdek wat er gebeurt wanneer twee tektonische platen tegenover elkaar bewegen.
Dit heb je nodig:
 schoendoos
 zand
 schaar
Zo ga je te werk:
1. Duid op de langste kanten van de schoendoos de helft aan. Trek een lijn van
boven naar beneden.
2. Knip op die lijn de schoendoos in twee gelijke helften.
3. Zet de schoendoos terug in elkaar. Zorg ervoor dat beide stukken met elkaar
overlappen, dus in elkaar schuiven.
4. Vul de doos met een laag zand (ongeveer de helft). Druk het zand heel goed
aan.
5. Zo meteen ga je de twee helften van de schoendoos naar elkaar toe duwen.
Voorspel wat er zal gebeuren.
O Het zand komt in het midden omhoog.
O Het zand komt aan de buitenste rand in de doos omhoog.
O Het zand komt over het hele oppervlak omhoog.
6. Voer de proef nu verder uit. Duw de twee helften van de doos naar elkaar toe.
Schrijf op wat er gebeurt:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
7. Druk eerst het zand weer heel stevig aan. Trek nu de twee delen van de doos
uit elkaar. (Let op: niet volledig!)
Schrijf op wat er gebeurt:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving
kopieerbladeren
De aarde beeft
Ontdek wat schokgolven doen en welke invloed ze hebben op de omgeving.
Dit heb je nodig:
 een tafel
 zand
 een rubberen hamer
Zo ga je te werk:
1. Strooi wat zand uit over de tafel.
2. Zo meteen ga je met de hamer tegen de rand van de tafel kloppen.
Voorspel wat er zal gebeuren.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
3. Klop met je hamer tegen de rand van de tafel.
Schrijf op wat er gebeurt:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
De klop van de hamer stelt hierbij het hypocentrum voor. De schokgolven die
hierdoor ontstaan, doen het zand verschuiven.