pgo 1 hoe ontstaan aardbevingen en waar vinden

PGO-leidraad Algemene NatuurWetenschapen
module
Artikel (titel)
Module 3, Biosfeer
Aardbevingen – hoe ontstaan ze en waar vinden ze plaats?
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen
Wereldomroep: Een wereldomroep is een radio-omroep die uitzendingen verzorgt voor luisteraars buiten
het eigen land. Afhankelijk van het land en de financiële middelen waarover de omroep beschikt kan dit
beperkt zijn tot het gebied rondom het land, maar veel grotere en rijkere landen beschikken over een
omroep die over een groot deel van de wereld uitzendt.
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel
Hoe ontstaan aardbevingen, waar vinden ze plaats en waarom vinden ze dáár plaats?
3. Analyseer het artikel / de rode draad
De aarde bestaat uit verschillende lagen. Binnenin de aarde is de kern, met daaromheen de buitenkern, de
mantel en de aardkorst. De aardkorst en de buitenste lagen van de mantel bestaan uit enorm grote
platen. Deze tektonische platen bewegen langs elkaar. Als platen tegen elkaar aan botsen of langs elkaar
schuiven, ontstaat er spanning. Wanneer al deze spanning in één keer vrijkomt, ontstaan er trillingen. Als
deze trillingen het aardoppervlak bereiken ontstaat er een aardbeving.
De kracht van een aardbeving wordt weergegeven door middel van de schaal van Richter. Deze loopt van
1 tot 9, waarbij 1 staat voor een zeer lichte beving die geen schade tot gevolg heeft en 9 voor een zeer
zware beving waarbij vrijwel niets overeind blijft staan.
Veel zware aardbevingen vinden plaats op plekken waar tektonische platen botsen of langs elkaar
schuiven. Dit is in landen rondom de Grote Oceaan, zoals Japan, China en Australië. Ook in het
Middellandse Zeegebied, de Himalaya en bij Indonesië vinden regelmatig aardbevingen plaats. Op andere
plaatsen, zoals in Nederland, vinden ook aardbevingen plaats maar deze zijn vaak licht.
De zwaarste beving die in Nederland gemeten is was op 13 april 1992 bij Roermond. Deze had een kracht
van 5,8 op de schaal van Richter.
4. Orden de ideeën uit de analyse van het probleem
~ Binnenin de aarde is de kern, met daaromheen de buitenkern, de
mantel en de aardkorst. De aardkorst en de buitenste lagen van de
mantel bestaan uit tektonische platen. Als platen tegen elkaar aan
botsen of langs elkaar schuiven, ontstaat er spanning. Wanneer al
deze spanning in één keer vrijkomt, ontstaan er trillingen. Als deze
trillingen het aardoppervlak bereiken ontstaat er een aardbeving.
~ Schaal Van Richter (zie plaatje rechts onder)
~ Landen rondom de Grote Oceaan, zoals Japan, China en Australië
ontstaan de meeste aardbevingen. Ook in het Middellandse
Zeegebied, de Himalaya en bij
Indonesië vinden regelmatig
aardbevingen plaats. Ook in
Nederland ontstaan ze, maar deze zijn vaak licht.
5. formuleer leerdoelen
1. ‘’De kracht van een aardbeving wordt weergegeven door middel van de schaal van Richter. Deze
loopt van 1 tot 9…’’ Als er een aardbeving plaatsvindt, hoe meet men de Schaal Van Richter dan
precies?
2. ‘’..tektonische platen botsen of langs elkaar schuiven..’’ Wat word er bedoeld met ‘botsen’ en hoe
‘botsen’ deze tektonische platen?