Leerlijn ICT

Leerlijn gebruik van ict – Duits aso
Beginsituatie van de leerlingen in de tweede graad: De leerlingen hebben nog geen Duits gehad. Zij zijn in principe wel vertrouwd met het
gebruik van ict in de andere talen. In de vorige jaren maakten zij daarenboven kennis met ict als apart vak of met ict geïntegreerd in de bestaande
vakken.
Beginsituatie van de leerlingen in de derde graad: De leerlingen hebben minimum 1 uur Duits gehad in de tweede graad.
Einddoelstellingen op het einde van de derde graad:
De leerlingen kunnen in communicatieve situaties zelfstandig en zo efficiënt en functioneel mogelijk gebruik maken van ict in al zijn facetten
om lees- en luisterteksten te ontsluiten, boodschappen te schrijven, hun spreekvaardigheid te ondersteunen. Ze gebruiken ict ook om hun eigen
taalleervaardigheid zelfstandig verder uit te bouwen.
Begripsverklaring:
Het begrip ‘ict’ wordt in deze leerlijn eng geïnterpreteerd, bedoeld wordt hier het gebruik van allerlei softwareprogramma’s en tools op laptop of
pc en het didactisch gebruik van het internet. Ict in brede zin omvat daarenboven overhead, allerlei audio- en videodragers.
Legende bij de tabellen:
LPD: leerplandoelstellingen
LIH: leerinhouden
PDW: pedagogisch-didactische wenken
SET: specifieke eindtermen
Cursief gedrukt: rechtstreekse verwijzing naar ict-gebruik in het leerplan.
Normaal gedrukt: leerplandoelstellingen, leerplaninhouden en pedagogisch-didactische wenken die ook met ict verwezenlijkt kunnen worden.
Voor de vaardigheden beperken we ons hier tot de authentieke opdrachten strictu sensu. Daarnaast heb je uiteraard ook de gedidactiseerde en in
die zin dus semi-authentieke opdrachten die worden aangeboden, zoals webquests, etc.
Tweede graad – tweede leerjaar
Landeskunde
Luistervaardigheid
Leesvaardigheid
Schrijfvaardigheid
LPD: De leerlingen kennen belangrijke Duitstalige bronnen: (…),
internet
LIN: enkele interessante Duitse internetadressen en zoekmachines
Derde graad
LPD: De leerlingen kennen de communicatiekanalen waarmee ze in de
Duitstalige realiteit kunnen doordringen en kunnen er trefzeker gebruik van
maken (SET 7)
LIN: Voorzetting en verankering van de in de tweede graad vereiste kennis
en attitudes.
PDW: In geen geval mogen de LIN als contextloze weetjes worden
aangeboden, maar ze moeten via (…), e-mailcontacten, internetzoektochten,
(…) zoveel mogelijk bij de actualiteit aansluiten (SET 8)
(…) het is de bedoeling dat de leerlingen na een tijd zelf het initiatief nemen
en de veelvuldige contactmogelijkheden op lange termijn kunnen en willen
invullen
LPD: De leerlingen kunnen teksten op het taalniveau van
LPD: De leerlingen begrijpen (…) de opdrachtsaanwijzingen op audiomedia
nieuwsberichten en interviews bij een normale beluistering globaal (…) intensief (SET 1)
en cursorisch (…) en korte eenvoudige teksten ook selectief en intensief Ze begrijpen authentieke (…) teksten, met of zonder beeldondersteuning
begrijpen.
(…)
PDW: De tekstkeuze moet verscheiden zijn.
PDW: Luistervaardigheid en zelfstandig leren en werken en
Het gebruikte materiaal en de daarbij horende opdrachten moeten
zelfverantwoordelijk leren gaan uitstekend samen. (…) Daarvoor moet er
authenticiteit nastreven (…)
een ruim en gedifferentieerd tekst- en oefenaanbod ter beschikking staan,
waarmee geregeld gewerkt wordt
LPD: De leerlingen kunnen teksten op het taalniveau van een
LPD: De leerlingen begrijpen de schriftelijke instructies intensief
krantenartikel bij een rustige lezing globaal en cursorisch en korte,
LIN: Schriftelijke instructies (…, computerinstructies, …) (SET 1)
eenvoudige teksten ook selectief en intensief begrijpen.
LPD: Ze begrijpen authentieke teksten (…)
De leerlingen kunnen efficiënt gebruik maken van een tweetalig
De leerlingen kunnen efficiënt gebruik maken van een vertalend of
woordenboek
verklarend woordenboek (ook online) (SET 10-11)
PDW: De tekstkeuze moet verscheiden zijn.
PDW: Het einddoel is een zo breed mogelijk gamma van teksten zo volledig
Het gebruikte materiaal en de daarbij horende opdrachten moeten
mogelijk begrijpen (…)
authenticiteit nastreven (…)
Leesvaardigheid en zelfstandig leren en werken en zelfverantwoordelijk
leren gaan uitstekend samen. (…) Daarvoor moet er een ruim en
gedifferentieerd tekst- en oefenaanbod ter beschikking staan, waarmee
geregeld gewerkt wordt
LPD: De leerlingen kunnen met hulpmiddelen (..., werken met
LPD: De leerlingen kunnen vlot en zo correct mogelijk een beperkt aantal
bouwstenen, …) zeer korte boodschappen schrijven.
teksten invullen, aanvullen, transfereren of met hulpmiddelen (…)
produceren
Ze maken efficiënt gebruik van hulpmiddelen: (…), bouwstenen,
woordenboek, (…) tekstverwerkingsprogramma (SET 11)
LIN: De taalhandelingen die nodig zijn voor het schriftelijk formuleren van
(…), e-mails, (…).
PDW: In het schrijven dringen zich zeer snel en zeer indringend nieuwe
elementen op: tekstverwerking, e-mail. We moeten voor deze elementen
nadrukkelijk oog hebben. Het is nuttig als er kansen worden geboden op
contact met Duitstalige websites (…) E-mailprojecten met een Duitstalige
partnerklas, internetprojecten met aanmaak van een website kunnen heel
motiverend werken (SET 3, 4, 7,9)
Het is duidelijk dat volledig vrij schrijven niet haalbaar is. In vrijwel alle
gevallen moeten de leerlingen hun hulpmiddelen kunnen en willen gebruiken
(…), cd-roms met briefmodellen, e-mail-modelteksten (…)… (SET 12)
Grammatica
Woordenschat
Zelfstandig leren
Ict
LPD: De leerlingen kunnen bronnen hanteren waarmee ze de van het
Nederlands afwijkende kenmerken van het Duits morfo-syntactisch
systeem in het geheel kunnen situeren
LPD: De leerlingen maken in luister- en leesteksten kennis met een
heleboel woorden die ze door bronnengebruik, contextinzicht (…)
begrijpen en zinvol in de samenhang kunnen situeren.
De leerlingen gebruiken in spreek- en schrijfsituaties een aantal
woorden die ze door bronnengebruik, contextinzicht (…) begrijpen en
zinvol kunnen inzetten.
De leerlingen worden aangezet tot het zelfstandig organiseren en
verwerken van Verwendungsvokabular.
Het vak biedt kansen genoeg. We denken aan geïndividualiseerde
leesopdrachten, …, aan eigen internetonderzoek…
ICT dient ruim aandacht te krijgen en moet dus beschikbaar zijn.
Internet is onontbeerlijk. Cd-rom’s, computerprogramma’s… kunnen
vooral voor zelfstandig leren worden ingezet. De aanzet kan in de klas
gegeven worden…
LPD: De leerlingen maken in luister- en leesteksten kennis met een heleboel
woorden die ze door bronnengebruik, contextinzicht (…) begrijpen en
zinvol in de samenhang kunnen situeren. (SET 11)
De leerlingen gebruiken in spreek- en schrijfsituaties een aantal woorden en
uitdrukkingen die ze door (…), contextinzicht, (…) en bronnengebruik
begrijpen en zinvol gebruiken. (SET 11)
Ze kunnen Verstehens- en Verwendungsvokabular zelfstandig organiseren
en verwerken.
Ze kunnen verklarende woordenboeken en vertaalwoorden-boeken (ook
online) gebruiken. (SET 10-11)
PDW: Moeilijke woordenschat bij lees- en luistervaardigheid kan als
Verstehenshilfe worden aangeboden.
ICT dient ruim aandacht te krijgen en moet dus beschikbaar zijn. We denken
hier aan alle media die kunnen bijdragen tot een hoger leertempo, die
inspelen op de vertrouwdheid met beeldcultuur, die kunnen tegemoetkomen
aan de voor onze leerlingen belangrijke eis naar afwisseling en
authenticiteit, en waarvan het gebruik eigen communicatieve mogelijkheden
biedt.
(…) De kansen die software, e-mail en internet bieden, mogen ook voor
Duits niet ongebruikt blijven. Ze kunnen voor zelfstandig leren en voor
opdrachten thuis en op school worden ingezet.
Hulpmiddel voor
opzoekvaardigheid
Bron voor Interkulturelles
zoekmachines
Hulpmiddel voor
interkulturelles
zoekmachines
portale
online naslagwerken
e-mail/ internet (chat,
forum,..)
authentiek materiaal op
internet, cd-rom, dvd
Tweede graad –
leerjaar 2
Enkelvoudig zoeken
zoekmachines kennen
Derde graad –
leerjaar 1
Geavanceerd zoeken
(gestuurd)
zoekmachines, eventueel
enkele portale (juiste
benaming?) en
naslagwerken kennen
zoekmachines kunnen
gebruiken
Derde graad –
leerjaar 2
Spontaan geavanceerd
zoeken
zoekmachines, portale ,
naslagwerken kunnen
gebruiken
e-mail en internet als
contactmogelijkheid met
Duitstalige realiteit
instructies
liederen
korte online audio- en
video-reportages
/documentaires
Bron voor
authentiek audio- en video liederen - videoberichten
luistervaardigheidsopdrachten materiaal:
cd, dvd, internet (online
radio, radioarchieven…)
zoals, berichten, reportages,
documentaires
Hulpmiddel voor
computer als audiodrager
luistervaardigheid
(verschillende players, …)
instructies
liederen
audio- en
videonieuwsberichten
Bron voor
leesvaardigheidsopdrachten
instructies formulieren
online formulieren
korte tekstjes
instructies
nieuwsberichten
artikels met beeld
instructies
langere nieuwsberichten
artikels, met en zonder
beeldondersteuning
online
vertaalwoordenboek
online
vertaalwoordenboek
online vertaal- en
verklarend woordenboek
mindmapping als
Hulpmiddel voor
leesvaardigheid
instructies
online formulieren
online kranten en
tijdschriften
diverse andere websites
online woordenboek
mindmappingsoftware
Extra aandacht voor het alineaire lezen.
online leesstrategieën
zoektool voor
scanvaardigheid
scrollen
Bron voor
spreekvaardigheidsopdrachten
Hulpmiddel voor
redemitteldatabase
spreekvaardigheid
mindmapping (ideeën
ordenen)
powerpoint (ideeën visueel
ondersteunen)
Bron voor
online formulieren invullen online formulieren
schrijfvaardigheidsopdrachten e-cards schrijven
e-cards
discussiefora deelnemen
ppt-voorstelling maken
e-mail schrijven
website bouwen
Hulpmiddel voor
bouwstenen brieven
schrijfvaardigheid
(internet/cd-rom/dvd)
modellen brieven en e-mails
(internet/cd-rom/dvd +
wordinvoegtool)
tekstverwerkingsprogramma
met spellingcontrole
met grammaticacontrole
werkbalk redigeren (word)
mindmapping (ideeën
scrollen – hypertekst –
gebruik van zoektool (in
browser en in andere
programma’s)
leesstrategie
scrollen – hypertekst –
gebruik van zoektool (in
browser en in andere
programma’s)
online telefoneren
redemitteldatase voor
dialogen
informatiebron voor
opdrachten
mindmapping en
powerpoint als
voorbereiding en/of
ondersteuning voor
spreekopdracht
informatiebron voor
spreekopdrachten
online formulieren
e-cards
x
discussiefora
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
ordenen)
online woordenboeken
Bron voor
grammaticaopdrachten
Onderscheid maken tussen:
Trainen/drillen (reproductie)
en transfer
Aandacht hebben voor:
Vorm van feedback
Hulpmiddel voor
grammatica
Bron voor
woordenschatopdrachten
Onderscheid maken tussen:
Trainen/drillen (reproductie)
en transfer
Aandacht hebben voor:
Vorm van feedback
Hulpmiddel voor
woordenschat
Aandacht bij overhoorprogramma’s:
Vertalen versus context
x
x
x
Online grammaticaoefeningen, bv.
hotpotatoes…
x
x
grammatica online
grammatica-controle (word)
zoekmachine
(gram.collocaties)
www.canoo.net
x
x
x
x
x
x
online
woordenschatoefeningen,
bv. hotpotatoes
x
x
x
online woordenboek
zoekmachine
(beeldwoordenboek/
collocaties…)
mindmappingsoftware
vertaalwoordenboek
zoekmachine als
beeldwoordenboek
vertaalwoordenboek
zoekmachine als
beeldwoordenboek/
woordvelden bouwen
vertaal- en verklaarwb.
zoekmachine:
beeldwoordenboek –
collocaties …
woordvelden bouwen
overhoorprogramma’s
lijsten leraar
met leraar lijsten
lijsten opbouwen en
Bron voor bzl
spontaan grijpen naar
Belang van generische
modellen voor werkbladen
trainen van:
 leesvaardigheid
 luistervaardigheid
 schrijfvaardigheid
 spreekvaardigheid
zelfevaluatie
 dialang
 Einstufungstest
 diagnostische tool
x
opbouwen
zelfstandig overhoren
zelfstandig overhoren
x
x
x
uitspraakoefentools
x
x
discussiefora
uitspraakoefentools
x
x
x
x
x