En over 500 jaar…?

En over 500 jaar…?
Vroeger werd gedacht dat God alle mensen had geschapen. Iedereen kent het verhaal van
Adam en Eva wel. Toen kwamen echter verschillende wetenschappers waaronder ook
Darwin, die met zijn boek ‘On the Origin of Species by Means of Natural Selection’ de
theorie dat evolutie van soorten wordt gedreven door natuurlijke selectie introduceerde. De
evolutietheorie is nog steeds de krachtigste verklaring voor het ontstaan van leven op aarde.
Als we kijken naar de evolutie van de mens moeten we eerst weten wat de mens is. In
Wikipedia wordt de mens omschreven als ‘een tweevoetige primatensoort uit de familie
Hominidae (mensachtigen)’. De moderne mens zou zijn ontstaan uit eerder levende
primaten, dus wij stammen af van apen. Het is begrijpelijk dat dit nogal een schok was,
aangezien niet lang geleden nog werd gedacht dat de mens het centrum van het universum
was, en dat God alles had geschapen zoals het op dat moment was. Veel onderzoek wijst
erop dat wij inderdaad afstammen van apen en dat chimpansees het meest verwant zijn aan
ons. Dit is heel kort en simpel de geschiedenis van de evolutie. Nu is de vraag, hoe zien wij
de toekomst van de evolutie? Ofwel, hoe ziet het leven op aarde er over 500 jaar, in 2509, uit?
Mijn eerste reactie was: als ik wil weten hoe het leven op aarde er over 500 jaar uit ziet, moet
ik eerst kijken hoe het leven op aarde er 500 jaar geleden uitzag. Ik ging dus kijken naar het
jaar 1509. De Middeleeuwen waren net afgelopen, er bestonden dus al steden, er kwamen
veel ontdekkingsreizen en kolonialisatie, de Renaissance begon al een beetje in Italië,
Nederland bestond nog niet echt, was in elk geval niet erg belangrijk. De mensen waren over
het algemeen een stuk dommer, er was meer armoede, religie speelde een grote rol in het
dagelijks leven van alle mensen, er werden heel veel kinderen geboren, maar er gingen
vooral veel kinderen dood. Mensen leefden ongezonder en gingen eerder dood, hygiëne en
medicijnen waren totaal niet ontwikkeld. Er is dus echt heel veel veranderd in de laatste 500
jaar. Vooral de technologie is onvoorstelbaar vooruit gegaan, en het onderwijs is veel beter.
God speelt een véél kleinere rol, daarvoor in de plaats is wetenschappelijk onderzoek
gekomen. Ook medicijnen zijn nu veel beter. Maar de mens als dier, als levend wezen, is niet
gek veel veranderd. Bijna niet, zou ik zeggen. Ik denk dat de hersenen wel zijn ontwikkeld in
deze 500 jaar, maar verder? 500 jaar is ook eigenlijk helemaal niet zoveel, vooral als je
bedenkt dat leven op aarde ongeveer 3,57 miljard jaar geleden is ontstaan! De theorie van
Darwin beschrijft evolutie als een langzaam en geleidelijk proces, waarbij veel
opeenvolgende kleine veranderingen (adapties) uiteindelijk grote veranderingen tot gevolg
kunnen hebben. Tegenwoordig nemen de meeste biologen aan dat evolutie niet altijd even
snel verloopt. Korte perioden waarin grote veranderingen plaatsvinden wisselen af met
lange perioden die relatief stabiel zijn, waar dus bijna geen veranderingen plaatsvinden.
Over 500 jaar kan de evolutie van de mens dus twee kanten opgaan: de mens verandert
(bijna) niet, of er gebeurt iets waardoor de mens in weinig tijd heel erg verandert.
Stel je voor dat er plotseling een catastrofale klimaatsverandering optreedt, misschien wel
veroorzaakt door het versterkt broeikaseffect en de opwarmende aarde, en dat daardoor
bijna al het leven in de oceaan sterft. Of dat een meteoriet inslaat op de aarde en dat door die
dramatische impact ontzettend veel soorten organismen in een relatief korte tijdsduur
uitsterven. Zelfs zoveel soorten dat we kunnen spreken van een massa-extinctie. Misschien
overleven slechts enkele mensengroepen de catastrofe, maar die leven dan wel onder
vreselijke omstandigheden. Wat gebeurt er dan? Hoe gaat het verder?
Na een massa-extinctie kunnen soorten die de catastrofe overleefd hebben relatief snel
evolueren tot veel nieuwe vormen door snelle diversificatie. Zo zou het dus ook met de mens
kunnen gaan…
Door de nieuwe omstandigheden die zijn ontstaan
door de een of andere catastrofe, zal de mens zich
moeten aanpassen. Als door de klimaatverandering
de wereld over 500 jaar bijvoorbeeld voor 95 % uit
oceaan bestaat, en er is niet genoeg voedsel op het
land, zouden we bijvoorbeeld een soort vismensen
kunnen worden, zoals het Wereld Natuur Fonds
voorstelt. Dit was de nieuwe klimaatcampagne van
het WNF waarbij ze gekozen hebben voor een
vismens: een mens dat zich heeft aangepast aan het
stijgende waterpeil, als gevolg van de
klimaatverandering:
Een geheel andere mogelijkheid is dat de mens zou worden
vervangen door een kunstmatige intelligentie. Of dat de
genetische manipulatie zo geavanceerd wordt dat er over 500
jaar alleen nog maar ‘mooie’ en ‘slimme’ mensen op deze aarde
rondlopen! Maar als er een catastrofale klimaatsverandering
optreedt of er een meteoriet inslaat, lijkt mij het meest
realistisch dat de mens gewoon uitsterft. Misschien niet
meteen, en het zou zelfs kunnen dat de mens de catastrofe zelf
wel overleeft, maar volgens mij is de mens zo ver weg geraakt
van de natuur, dat als zo iets gebeurt, de mens zou uitsterven.
Met ver weg van de natuur bedoel ik dat wij niet meer kunnen
vertrouwen op onze instincten, want die zijn we vrijwel
kwijtgeraakt. We doen alles met technologie en machines, en ik
kan me echt niet voorstellen hoe het zou zijn om zonder al die
technologieën en zonder elektriciteit te leven. Als de mens dus uitsterft lopen er over 500 jaar
dan alleen nog maar dieren rond die de catastrofe (toevallig) overleefd hebben, en die dieren
evolueren dan weer tot andere nieuwe soorten. En dan ontstaat een geheel andere wereld,
met een geheel andere flora en fauna, en misschien gaat het hele evolutie proces zoals wij het
kennen weer precies de andere kant op, dus andersom!
Wij zullen nooit weten wat er zal gebeuren, maar tot die tijd is het leuk om te bedenken wat
er allemaal zou kunnen gebeuren in 500 jaar. Een ding is zeker, in 500 jaar kan veel gebeuren
en kan veel veranderen, dus de wereld zal heel anders zijn dan nu. Hoe anders? Tja, dat is de
vraag!
Chiara Kessler, 4b