plan van aanpak - Jong Helmond Lekker Gezond

PLAN VAN AANPAK
‘Op eigen kracht naar een gezonde toekomst’
Fase 2
Project in kader van programma ‘Gezonde toekomst dichterbij’
(gebiedsgerichte aanpakken) van Fonds NutsOhra
januari 2016
PLAN VAN AANPAK
Op eigen kracht naar een gezonde toekomst
Fase 2 Project in kader van programma ‘Gezonde toekomst
dichterbij (gebiedsgerichte aanpakken)’ van Fonds NutsOhra
Januari 2016
Auteurs:
Paula Dijkema, GGD Brabant-Zuidoost
Yvonne de Bont, Jong Helmond Lekker Gezond
Marieke Arts, LEVgroep
Met dank aan:
Ellen van Bree, Joost Verspaget, werkgroepleden en projectgroepleden
2
Voorwoord .............................................................................................................................................. 4
1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 5
2.
Conclusies verkenning (fase 1) ........................................................................................................ 6
3.
Doelen en projecttheorie .............................................................................................................. 11
4.
Doelgebied en specifieke doelgroepen ......................................................................................... 14
5.
Projectorganisatie ......................................................................................................................... 16
6.
Interventies ................................................................................................................................... 19
7.
Borging .......................................................................................................................................... 25
8.
Evaluatie ........................................................................................................................................ 26
9.
Financiën ....................................................................................................................................... 30
Bijlage 1
Overzicht van kansen en mogelijkheden per onderwerp ............................................. 31
Bijlage 2
Samenwerkende organisaties en hun expertise ........................................................... 34
Stichting Jong Helmond Lekker Gezond ........................................................................................ 34
GGD Brabant-Zuidoost .................................................................................................................. 34
LEVgroep........................................................................................................................................ 35
JIBB ................................................................................................................................................ 36
Gemeente Helmond ...................................................................................................................... 36
Basisschool Silvester-Bernadette .................................................................................................. 36
BBS De Vuurvogel .......................................................................................................................... 37
Sint Leonardus Speeltuinvereniging .............................................................................................. 37
Healthy Sisters ............................................................................................................................... 37
Sportschool El Maach .................................................................................................................... 38
Bijlage 3
Beschrijving interventies ............................................................................................... 39
3
Voorwoord
Hierbij wil ik alle buurtbewoners en organisaties die bijgedragen hebben aan de totstandkoming van
dit Plan van Aanpak heel hartelijk danken voor hun enorme inzet gedurende de afgelopen zes
maanden. Er is veel werk verzet.
De eerste fase heeft inzicht opgeleverd in:




de gezondheidstoestand van de bewoners in de buurten;
de bestaande initiatieven op het gebied van gezondheid in de buurten;
de plaatsen waar bewoners samenkomen en vindbaar zijn voor activiteiten;
de wensen en behoeften van de bewoners in de buurten.
Op basis van deze inzichten zijn interventies geformuleerd die aansluiten bij de wensen en behoeften
van de buurtbewoners en die hen helpen hun gezondheid te verbeteren. In dit hele proces is het ook
gelukt om beter kennis met elkaar te maken. Het verheugt mij zeer dat hieruit ook al nieuwe vormen
van samenwerking zijn ontstaan.
Ik ben van mening dat er een evenwichtig plan ligt met een duidelijke visie. De gekozen interventies
zullen een extra impuls geven aan de integrale aanpak van de gezondheidsachterstand in de buurten.
Ook zullen ‘onze’ interventies de activiteiten die in het projectgebied al plaatsvinden versterken
en/of aanvullen.
Aan de totstandkoming van dit plan van aanpak werkten mee:
Leerlingen van basisschool Silvester-Bernadette en basisschool De Vuurvogel, Jongeren van ROC ter
Aa, jongeren van het Helmonds Vakcollege, jongeren via contacten van LEVgroep, ouders van de
ouderkamer van De Vuurvogel, individuele geïnteresseerde buurtbewoners, Speeltuin Leonardus,
Beweegtuin Leonardus, Vereniging Wijkbeheer Binnenstad, wijkraad Helmond-Oost, basisschool De
Vuurvogel, basisschool Silvester-Bernadette, basisschool De Goede Herder, het Armoedeplatform,
GGD Brabant- Zuidoost, Jong Helmond Lekker Gezond, Stichting JIBB, LEVgroep, gemeente Helmond,
Zorgboog, Savant-Zorg, Healthy Sisters, Gezondheidscentrum Leonardus en Woonpartners .
Nogmaals, allemaal heel hartelijk dank voor jullie bijdrage!
Met gezonde groet,
Jan van der Heijden
Voorzitter Jong Helmond Lekker Gezond
4
1. Inleiding
Na een eerste verkennende fase in de periode juli 2015 t/m januari 2016 presenteren wij hierbij ons
door een groot aantal partijen gedragen plan van aanpak.
Bij het ontwikkelen van het plan van aanpak zijn zowel de werkgroepen, bestaande uit professionals
en enkele bewoners, als de projectgroep, nauw betrokken geweest.
Als uitgangspunt voor de in dit plan van aanpak beschreven interventies dienden de uitkomsten van
de dataverzameling en gesprekken die we in de eerste fase hebben gevoerd met zowel bewoners als
professionals (zie documenten ‘Procesbeschrijving’ en ‘Startfoto’).
De uitkomsten zijn vervolgens door een viertal werkgroepen verder uitgewerkt in een aantal
voorstellen voor interventies voor fase 2.
Wij vinden het belangrijk om te onderstrepen dat de interventies die we in het doelgebied willen
uitvoeren aansluiten bij de interventies die al door andere organisaties en projecten worden
uitgevoerd (denk aan activiteiten van bijvoorbeeld de gemeente, LEVgroep, JIBB, GGD en Jong
Helmond Lekker Gezond). De interventies waarvoor we geld aanvragen zijn specifiek bedoeld om de
‘moeilijk bereikbare’ doelgroepen in deze buurten te ondersteunen bij het verbeteren van hun
gezondheid.
In dit plan van aanpak treft u in hoofdstuk 2 de belangrijkste conclusies van de verkennende fase
aan. In hoofdstuk 3 worden de doelstellingen en het logische projectmodel beschreven en in
hoofdstuk 4 het doelgebied, specifieke doelgroepen en vindplaatsen.
De projectorganisatie komt in hoofdstuk 5 aan bod, gevolgd door een beschrijving van de
interventies in hoofdstuk 6. In hoofdstuk 7 gaan we in op de borging van de interventies. In
hoofdstuk 8 volgt een beschrijving van de evaluatie. Tot slot komen in hoofdstuk 9 de financiën aan
bod.
5
2. Conclusies verkenning (fase 1)
In fase 1 is een startfoto gemaakt met behulp van gegevens die deels al voorhanden waren en deels
verzameld zijn ten behoeve van dit project. In dit verband zijn ook twee gespreksronden uitgevoerd
met bewoners en professionals (zie procesbeschrijving fase 1). De startfoto geeft een beeld van de
opbouw van de bevolking van het projectgebied, de leefomstandigheden van de inwoners en de
gezondheidssituatie. Ook (andere) factoren die van invloed zijn op de gezondheid, zoals
eenzaamheid en leefwijzen, komen hierin terug. Via de eerste gespreksronde is inzicht verkregen in
de behoeften, wensen en mogelijkheden voor verbetering van de gezondheid van de bewoners van
het doelgebied (zie startfoto pagina 17). De belangrijkste conclusies hiervan staan hieronder
samengevat:
Onderwerpen om de (ervaren) gezondheid te verhogen
1. Zorg voor je kind: gezond opgroeien, opvoed- en gezondheidsvaardigheden bij ouders
2. Gezond eten en drinken bij kinderen (en ouders)
3. Bewegen en sporten: motivatie, veilige speelplaatsen, laagdrempelige beweeg/sportlocaties
(kinderen en ouders)
4. Toegankelijkheid (bekendheid, financiële en/of culturele drempels, taalbarrière) van
ondersteunende voorzieningen: Stichting Leergeld, Jeugdhulp, welzijnsvoorzieningen, cursussen.
5. Woonklimaat: vocht, tocht en schimmel, verwarmen en ventileren
6. Sociaaleconomische situatie: armoede als drempel voor gezond opgroeien
7. Sociale cohesie en betrokkenheid op elkaar: ontmoeting en omgang tussen kinderen en ouders;
verbinding van verschillende etnische groepen;
8. Roken, alcohol en drugs
Vindplaatsen voor het bereiken / samenwerken met de bewoners
a. Basisscholen, enkele kinderdagverblijven en peuterspeelzalen;
b. Huisartsen: Gezondheidscentrum Leonardus, Gezondheidscentrum Leliestraat, Huisartsen ’t
Heelhuis en huisarts Pril;
c. Moskeeën en RK Kerk;
d. Buurtpreventieteams en buurtactieteams;
e. (Sport)verenigingen (buiten het gebied), sportscholen (El Maach, Fit4Women) en
(sport)activiteiten en evenementen georganiseerd door Stichting JIBB en LEVgroep;
f. Bestaande groepen en (jaarlijks terugkerende) activiteiten, zoals bij de Beweegtuin, de speeltuin
Leonardus, Ouderkamer op basisschool de Vuurvogel, activiteiten in wijkhuis de Fonkel en
buurthuis ’t Huukske, braderieën en buurtdagen, etc.;
g. Bewonerscommissies (één of enkele straten, georganiseerd vanuit woningcorporatie);
h. Via woningcorporaties (Woonpartners en Volksbelang);
i. Stichting Leergeld, Super Sociaal (voedselbank nieuwe stijl Helmond) en Ruilwinkel.
6
In het projectgebied staan twee basisscholen, De Vuurvogel en Silvester-Bernadette. Deze bereiken
samen ongeveer 50% van de kinderen tussen de 4 en 12 jaar die in het gebied wonen. De andere
helft van de kinderen woonachtig in het gebied zit op diverse scholen buiten het doelgebied. Van de
leerlingen van de Vuurvogel woont ongeveer 86% in het gebied, van de Silvester-Bernadette
ongeveer 66% 1. Hierdoor zal slechts een klein deel van het effect van interventies via deze
vindplaatsen wegvloeien naar gezinnen buiten het gebied. Van drie andere basisscholen, zoals De
Goede Herder, de Islamitische school en De Rank, die buiten het gebied liggen, woont ongeveer 15 25% van de leerlingen in het projectgebied. In het project zullen wij deze scholen zo mogelijk als
vindplaats meenemen.
Overige bevindingen
 Extra impuls
Er gebeurt al heel veel in het gebied (zie ook Startfoto). Veel partijen zijn actief, o.a. op het
terrein van gezondheidsbevordering en welzijnswerk. Er wordt samengewerkt en ingezet op een
integrale aanpak, maar dat komt nog onvoldoende van de grond. Een belangrijke uitdaging van
dit project is een extra impuls te geven aan die samenwerking en vanuit een gezamenlijk doel
een échte integrale aanpak te ontwikkelen voor verbetering van de ervaren gezondheid van de
bewoners. Dit vergt dat partijen nog beter van elkaar weten wat zij (kunnen) doen, elkaar willen
en weten te vinden en kennis willen delen. Bovendien betekent dit dat zij bewoners altijd vanuit
het belang van diezelfde bewoner doorverwijzen en daarbij zorgen voor een warme toeleiding
naar de andere partij. In fase 1 zijn de eerste stappen in dit proces gezet en is hiervoor een
breed draagvlak gecreëerd.
 Bewonersparticipatie
De inwoners van het doelgebied zijn niet gemakkelijk te activeren. In fase 2 zal de nodige
energie en tijd moeten uitgaan naar het motiveren en activeren van bewoners om mee te doen
en mede eigenaar te worden van de projectactiviteiten.
 Positieve gezondheid en zelfredzaamheid
Een positieve benadering is belangrijk: inhaken op de behoeften, wensen en eigen
mogelijkheden van de inwoners en het versterken van hun eigen kracht (positieve gezondheid,
positief coachen).
 Ontwikkeling van het kind en voordeel voor ouders
Ouders zijn gemotiveerd als het gaat om de gezondheid en de ontwikkeling van hun kind. Door
dat centraal te stellen kunnen we hen bereiken. Om een duurzame gedragsverandering bij de
ouder tot stand te brengen is het van belang dat deze zelf de voordelen ervan inziet. Dat hoeft
niet direct gerelateerd te zijn aan een gezonde leefstijl of gezondheid. Het voordeel van
1
Percentages zijn berekend op basis van cijfers van leerlingenaantallen op regulier en speciaal basisonderwijs
van november 2015, verkregen van de gemeente Helmond.
7
gedragsverandering of meedoen aan een interventie kan juist liggen op het vlak van
bijvoorbeeld sociale contacten, goede ontwikkelingskansen voor het kind of geldbesparing.
 Het projectgebied omvat vijf buurten die elk eigen karakteristieken hebben. Interventies zullen
soms op één buurt gericht moeten zijn, soms voor het hele doelgebied. Ook kunnen deze vaak
het beste via specifieke vindplaatsen plaatsvinden.
 Omdat er al veel gebeurt, is het van belang aan te sluiten bij bestaande projecten, interventies
en voorzieningen, waarin ook bewoners actief betrokken zijn of kunnen worden.
 Het is belangrijk om gebruik te maken van kanalen en media die aansluiten bij de doelgroep,
bijvoorbeeld sociale media bij jongeren.
 Er is behoefte aan interventies op collectief en individueel niveau. Een combinatie is nodig om
een positief gezonde omgeving te creëren (collectieve insteek) en om risicogezinnen te
bereiken, motiveren voor en ondersteunen bij gezondheidsverbetering (individuele insteek).
 Door inwoners een vriendin, buurvrouw of familielid mee te laten nemen wordt de drempel
verlaagd om deel te nemen. Tegelijkertijd neemt het aantal bereikte personen en daarmee de
impact toe.
Bewoners en professionals hebben in de eerste gespreksronde ook diverse kansen en mogelijkheden
voor concrete projecten/activiteiten genoemd. In de bijlage vindt u een overzicht van deze kansen en
mogelijkheden gerangschikt per onderwerp ( bijlage 1). In de tweede ronde gesprekken met
bewoners en professionals zijn op basis van de lijst met mogelijke onderwerpen (zie hierboven) vijf
onderwerpen geprioriteerd, te weten:





Gezond eten en drinken ( voor jongeren 0-18 jaar en hun ouders)
Zorg voor je kind
Bewegen ( voor jongeren 0- 18 jaar en hun ouders)
Sociale cohesie / betrokkenheid bij elkaar
Sociaal economische situatie / armoede
Op basis hiervan is een inhoudelijk kader ontworpen (zie figuur 1).
In fase 2 stellen we drie onderwerpen centraal:
•
Gezond eten en drinken
•
Gezond opgroeien en opvoeden
•
Gezond Bewegen
Bovengenoemde onderwerpen zijn de ‘hoofdthema’s’ waar we in de tweede fase aan gaan werken.
8
De onderwerpen sociale cohesie en sociaal economische situatie (armoede) worden als nevendoel of
randvoorwaarde rond de hoofdthema’s meegenomen. Dit geldt ook voor andere onderwerpen die
minder hoog geprioriteerd zijn maar in de gesprekken wel als belangrijke voorwaarden voor de
gezondheidsverbetering benoemd zijn: armoede, laaggeletterdheid, bekendheid en toegankelijkheid
van voorzieningen, samenwerking tussen professionals en vrijwillige inzet van bewoners.
De uit ronde 1 gedestilleerde kansen en mogelijkheden behorende bij de drie gekozen
hoofdthema’s zijn in gespreksronde 2 besproken en geprioriteerd. In werkgroepen zijn deze
kansen en mogelijkheden verder uitgewerkt tot (mogelijke) interventies. Deze staan in
hoofdstuk 6 beschreven.
9
Figuur 1. Algemeen kader voor fase 2
10
3. Doelen en projecttheorie
Algemeen doel van het project is:
Verbetering van de ervaren gezondheid van ouders en kinderen woonachtig in de buurten
Leonardus, Zonnekwartier, Weverspoort, Vossenberg en Bloemenbuurt.
Dit willen we bereiken door middel van de volgende doelen:
1.
2.
3.
4.
5.
Ouders en kinderen zijn bewuster bezig met gezond eten en drinken.
Ouders en kinderen ervaren een verbetering in het opvoed- en opgroeiklimaat, zowel in de
eigen vaardigheden en zelfvertrouwen als in omgevingsfactoren.
Omgevingsfactoren: o.a. armoede, laaggeletterdheid, toegankelijkheid voorzieningen, veilig
sociaal klimaat.
Ouders en kinderen doen meer aan actief bewegen en/of sport.
Er is er geen toename in het aantal kinderen (0-12 jaar) met overgewicht.
Buurtbewoners en verschillende etnische/culturele groepen ontmoeten elkaar meer.
Om deze doelen te behalen zijn twee strategische doelstellingen geformuleerd. Wij menen dat deze
essentieel zijn als randvoorwaarden voor het slagen van de interventies en de duurzaamheid van de
resultaten van het project bevorderen.
1.
2.
Bewoners zijn meer actief betrokken in initiatieven voor verbetering van de ervaren
gezondheid.
De samenwerking tussen professionals is verbeterd (er is meer en meer sprake van een echte
integrale aanpak).
Bovendien zijn een aantal doelstellingen (interventie-uitkomsten) geformuleerd op tussenliggend
niveau. Dit zijn de beoogde uitkomsten van de gekozen interventies, gegroepeerd volgens de
thema’s: algemeen (thema-overstijgend), gezond eten en drinken, gezond opgroeien en opvoeden
en gezond bewegen.
1. Algemeen
1.1 Bewoners vergroten hun zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en sociale contacten door eigen
initiatieven en samenwerking met professionals.
1.2 Bewoners, professionals en lokale ondernemers hebben meer aandacht voor gezondheid (en
de drie thema’s) en ervaren dat ‘meedoen’ aan gezonde activiteiten leuk is en in hun voordeel
is.
1.3 Professionals en actieve bewoners weten elkaar te vinden, zorgen voor warme toeleiding van
bewoners en zetten in op zelfredzaamheid op het gebied van o.a. gezond opgroeien en
opvoeden, gezond eten en drinken en gezond bewegen.
11
2. Gezond eten en drinken
2.1 Moeders en grootmoeders hebben meer kennis en zelfvertrouwen om hun kinderen (0-12)
gezond te leren eten en drinken.
2.2 Kinderen en ouders kiezen vaker (bewust) voor een gezonde snack als zij in de Speeltuin
Leonardus zijn en ervaren dat de gezonde keuze ook aantrekkelijk kan zijn.
2.3 Jonge ouders vergroten hun kennis en zelfvertrouwen om gezond te koken voor hun gezin.
3. Gezond opgroeien en opvoeden
3.1. a. Kinderen doen positieve ervaringen op en ontdekken en ontwikkelen talenten die bijdragen
aan hun zelfvertrouwen en ervaren gezondheid.
3.1. b. Ouders zijn zich bewust van het gezondheidseffect van deelname van hun kinderen aan
sport-, beweeg- en spelactiviteiten en andere recreatieve activiteiten.
3.2 Ouders met opvoedvragen voelen zich ondersteund en hebben meer zelfvertrouwen en
vaardigheden m.b.t. de opvoeding van hun kind (4 t/m 12 jaar).
3.3 Ouders van risicokinderen zijn zich bewust van de factoren die de ontwikkeling van hun kind (4
t/m 12 jaar) stimuleren en belemmeren en voelen zich gesteund bij het vinden van
mogelijkheden om de ontwikkeling van hun kinderen optimaal te ondersteunen.
4. Gezond bewegen
4.1 Ouders en kinderen voelen zich (mede) eigenaar van beweegroutes in hun directe omgeving
en maken hier ook gebruik van.
4.2 Jongeren (12 t/m 18 jaar) participeren in laagdrempelige sport- en beweegmogelijkheden in de
buurten.
4.3 Kinderen en ouders ervaren dat spelen op bekende speel- en sportlocaties in de buurt plezierig
en (sociaal) veilig is en de onderlinge contacten in de buurt versterkt.
4.4 Moeders vergroten hun motivatie en zelfvertrouwen m.b.t. een gezonde leefstijl dankzij
laagdrempelige beweeg- en sportmogelijkheden voor alleen vrouwen waarin ook aandacht is
voor gezond eten.
Bovenstaande doelen passen in een logische opvolging van middelen en organisatie (input) via
interventies en interventie-uitkomsten naar doelen en het einddoel (logisch projectmodel). Dit is in
figuur 2 schematisch weergegeven.
In hoofdstuk 6 gaan we nader in op de interventies. In hoofdstuk 8 beschrijven we op welk niveau en
hoe we het behalen van de doelstellingen gaan evalueren.
12
Figuur 2 Logisch model van het project
13
4. Doelgebied en specifieke doelgroepen
Het doelgebied wordt gevormd door de buurten Leonardus, Heipoort (in de volksmond Weverspoort
en Zonnekwartier), Vossenberg en Beisterveld ( in de volksmond Bloemenbuurt) (zie figuur 3).
Figuur 3 Kaart projectgebied
Kenmerken van de inwoners van het doelgebied
In de vier buurten wonen in totaal 11.433 mensen. De bevolking van deze buurten samen is iets
jonger dan de inwoners van Helmond gemiddeld. Er wonen hier relatief veel mensen met een
allochtone afkomst: 15% heeft een westers allochtone etniciteit en 30% een niet-westerse
allochtone etniciteit. In Helmond gemiddeld is 12% westers allochtoon en nog eens 12% nietwesters allochtoon. In dit gebied wonen bovendien relatief veel alleenstaanden en
eenoudergezinnen. Het aandeel huishoudens met een laag inkomen ligt in de vier buurten tussen
14
de 52% en 63%, tegenover 42% in Helmond gemiddeld. De werkloosheid en het aantal
bijstandsuitkeringen in de buurten is relatief hoog. Ook zien we hier een hoog percentage
huishoudens dat gebruik maakt van vier of meer regelingen of voorzieningen (stapeling),
zoals bijvoorbeeld de WMO, AWBZ, Wajong, bijstand, WW, Speciaal onderwijs, enzovoorts.
De woningvoorraad in het gebied bestaat voor 70% uit huurwoningen, een aanzienlijk groter
deel dan in Helmond gemiddeld (46%)(Gemeente Helmond, 2013 en 2015). Het betreft
voornamelijk vooroorlogse woningen. In twee buurten heeft inmiddels renovatie en/of
nieuwbouw plaatsgevonden. In een derde buurt, Leonardus, staat dit voor de komende jaren
op het programma.
Voor een uitgebreidere beschrijving van de kenmerken van de buurten verwijzen wij u naar
de startfoto.
Hoofddoelgroep
De algemene doelgroep waar wij ons binnen dit project op richten zijn gezinnen, waar tenminste één
ouder en één kind (0 t/m 18 jaar) aanwezig is.
Specifieke doelgroepen en vindplaatsen
In de verkennende fase zijn naast de prioritering van onderwerpen en het verkennen van kansen en
mogelijkheden voor concrete activiteiten ook vindplaatsen voor het bereiken van de doelgroep en
samenwerken met bewoners benoemd (zie startfoto). Op basis van de genoemde vindplaatsen is
contact gezocht met zoveel mogelijk van de in hoofdstuk 2 genoemde partijen. Op dit moment heeft
dit geresulteerd in samenwerking voor de opzet en uitvoering van interventies met de volgende
partijen:
 Basisscholen De Vuurvogel, Silvester-Bernadette en zo mogelijk De Goede Herder voor het
bereiken van kinderen van 4 t/m12 jaar en hun ouders.
 Speeltuin Leonardus voor het bereiken van kinderen van 2 t/m12 jaar en hun ouders
 Stichting JIBB voor het bereiken van kinderen van 4 t/m 18 jaar
 Sportschool ‘El Maach’ voor het bereiken van allochtone moeders
 Healthy Sisters voor het bereiken van allochtone moeders
Met de Stichting Leergeld wordt ten behoeve van muziekeducatie nog contact gezocht bij het verder
uitwerken van de interventie ‘Verlengde schooldag’ (zie hoofdstuk 6).
Met de buurtpreventieteams, moskeeën en kerken, gezondheidscentra, peuterspeelzalen en
kinderdagverblijven, bewonerscommissies en ondernemers in het gebied is nog geen samenwerking
bereikt voor betrokkenheid in interventies. Wellicht kunnen deze partijen als het project loopt nog
aanhaken. Dit geldt ook voor de Ruilwinkel en de Super Sociaal. We zullen hen hiertoe (opnieuw)
uitnodigen
15
5. Projectorganisatie
Voor de uitvoering van dit projectplan willen we gaan werken met een projectgroep en een
begeleidingsgroep. De projectleider is verantwoordelijk voor het behalen van de
programmadoelstellingen. De formele verantwoordelijkheid voor het project ligt bij het bestuur van
Jong Helmond Lekker Gezond. Zij stelt ook de projectleider aan.
Projectgroep
De projectgroep bestaat uit Jong Helmond Lekker Gezond, GGD Brabant-Zuidoost, LEVgroep en
Stichting JIBB. De dagelijkse voortgang wordt begeleid door de projectleider. De projectleider zal
regelmatig overleggen en sparren met de andere leden van de projectgroep: de onderzoeker van de
GGD Brabant-Zuidoost, de netwerker van LEVgroep en de manager van Stichting JIBB.
Begeleidingsgroep
De begeleidingsgroep geeft sturing aan het programma en neemt besluiten ten aanzien van de
voortgang. De leden van de begeleidingsgroep zetten zich in als ambassadeur voor het programma
en proberen bewoners en eigen medewerkers te enthousiasmeren om deel te nemen aan het
programma. De begeleidingsgroep komt twee maal per jaar bij elkaar. Uit de leden van de
begeleidingsgroep wordt een voorzitter gekozen. Besluiten worden genomen met meerderheid van
stemmen van op de vergadering aanwezige leden.
In de begeleidingsgroep nemen de volgende organisaties zitting:
1. Actieve bewoners ( minimaal 2)
2. Wijkraad Binnenstad
3. Wijkraad Helmond Oost
4. Gezondheidscentrum Leonardus
5. Armoedeplatform
6. GGD Brabant-Zuidoost
7. LEVgroep
8. Jong Helmond Lekker Gezond
9. Gemeente Helmond
10. JIBB
11. Basisschool Silvester-Bernadette
12. Basisschool De Vuurvogel
13. Basisschool De Goede Herder
14. Vertegenwoordiger communicatie
16
Interventies
Aan de opzet en uitvoering van de interventies werken de volgende partijen mee:
1. Bewoners
2. Jong Helmond Lekker Gezond (JHLG)
3. LEVgroep
4. Stichting JIBB (JIBB)
5. GGD Brabant-Zuidoost (GGD)
6. Basisschool De Vuurvogel
7. Basisschool Silvester-Bernadette
8. Speeltuinvereniging Leonardus
9. Healthy Sisters
10. Sportschool El Maach
11. Gemeente Helmond
In bijlage 2 staat een beschrijving van de organisaties die meewerken aan de interventies.
Evaluatie en communicatie
De evaluatie wordt verzorgd door een onderzoeker van de GGD Brabant-Zuidoost.
De communicatie wordt verzorgd door een communicatiemedewerker van LEVgroep, GGD, JIBB
en/of Jong Helmond Lekker Gezond.
17
Schematisch ziet de projectorganisatie er als volgt uit:
Begeleidingsgroep
diverse partijen + bewoners
Projectleider
JHLG
Projectgroep
JHLG, LEVgroep, GGD, JIBB
Communicatie
Evaluatie
GGD
JHLG, LEVgroep, GGD, JIBB
Interventies
Bewoners, JHLG, LEVgroep, JIBB, GGD, BS De Vuurvogel, BS
Silvester-Bernadette, Speeltuinvereniging Leonardus, Healthy
sisters, Sportschool El Maach, gemeente Helmond, en andere
partijen die nog mee gaan doen
Figuur 4 Organogram projectorganisatie
18
6. Interventies
Uit de literatuur zijn een aantal factoren bekend die de kans op succes van wijkgerichte
gezondheidsprojecten vergroten. Dit zijn o.a. een integrale aanpak, bewonersparticipatie en breed
draagvlak 2 3. Veel wijkgerichte gezondheidsprojecten of programma’s blijken in de praktijk
onvoldoende integraal te werken. In dit project willen wij juist aan de integrale aanpak een impuls
geven. Ook willen wij zorgen voor versterking van de participatie en draagvlak onder bewoners. Er
moet aansluiting gezocht worden bij de wensen, behoeften en mogelijkheden (competenties, sociaal
kapitaal, enz.) van de bewoners. We gebruiken waar mogelijk de principes van ‘social marketing’.
Daarnaast is het ook van belang draagvlak te hebben van professionals werkzaam in het gebied. In
fase 1 hebben wij met name onder professionals al veel draagvlak gecreëerd door hen actief te
betrekken en een rol te geven in de analyse van de huidige situatie en de keuze en formulering van
interventies en activiteiten.
Programma’s gericht op preventie van overgewicht en gedrag dat hieraan bijdraagt, kunnen het
beste uit meerdere componenten bestaan2. In dit project zetten wij daarom in op bevordering van
gezond bewegen én gezond eten en drinken. Daarnaast zijn de opvoedvaardigheden en andere
omgevingsfactoren in de opgroei- en opvoedsituatie van gezinnen eveneens van belang. Daarop is dit
project ook gericht.
Uit onderzoek naar duurzame wijkgerichte gezondheidsbevordering blijkt dat er meer aandacht
nodig is voor lokale verankering en voor het vergroten van de capaciteiten van de community.4 Door
enerzijds in te zetten op activering en versterking van (de eigen kracht van) inwoners en anderzijds
aan te sluiten bij bestaande initiatieven en het gemeentelijke beleid, en samen te werken met de
belangrijke organisaties in het veld, beogen wij in dit project de bereikte resultaten en effecten te
kunnen borgen (zie ook hoofdstuk 7).
Vanuit het bottom-up traject van fase 1 kiezen wij interventies die door professionals en bewoners
zelf zijn aangedragen en die passen binnen het gezamenlijk opgestelde algemene kader (zie
hoofdstuk 2). Daarnaast hebben we de aangeleverde interventies beoordeeld aan de hand van de
hierboven genoemde succesfactoren voor wijkgerichte gezondheidsprogramma’s. We hierbij de
volgende criteria gebruikt:
 De interventie is gericht op behoefte of wens van bewoners.
 De interventie draagt bij aan het behalen van de doelstellingen (zie hoofdstuk 3).
 Bewoners zijn betrokken bij de uitvoering van de interventie.
 De interventie sluit aan op bestaande en toekomstige beleidslijnen, projecten en initiatieven
2
3
4
Beenackers, M.A. et al (2015). Het terugdringen van gezondheidsachterstanden: een systematisch overzicht
van kansrijke en effectieve interventies. Rotterdam: Erasmus MC Universitair Medisch Centrum.
RIVM: Loket gezond leven. Handreiking gezonde gemeente: startpagina gezonde wijk.
https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/startpagina-gezonde-wijk
Bron: Vermeer, A.J.M. et al. (2012). Duurzame wijkgerichte gezondheidsbevordering: wat is het en welke
factoren spelen een rol? TSG jaargang 90 / 2012 nummer 2, pagina 97-104.
19

Bij betrokkenheid van meerdere professionele partijen wordt integraal gewerkt en gebruik
gemaakt van eenieders expertise.
1. Algemene (thema-overstijgende) interventies
Om te werken aan een échte integrale aanpak zijn een aantal thema-overstijgende interventies
geformuleerd. Deze zijn gericht op versterking van de samenwerking tussen professionals en de
participatie en eigen kracht van bewoners. Het activeren van bewoners om initiatieven te nemen en
mee te doen aan activiteiten die gezondheidsbevorderend zijn, zien we als een belangrijke uitdaging
voor duurzame effecten. Publiciteit en het betrekken van ondernemers zien we als een andere
voorwaarde voor het behalen van de projectdoelen. We gaan drie thema-overstijgende interventies
uitvoeren:
1.1 Een initiatievenbureau. Bewoners uit het doelgebied worden uitgedaagd en geactiveerd om zelf
activiteiten te organiseren die hun gezondheid bevorderen. Doelstelling is dat bewoners hun
zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en sociale contacten vergroten door eigen initiatieven en
samenwerking met professionals.
1.2 Een promotie campagne. We vragen publieke aandacht voor gezondheid en gezonde leefstijl en
laten bewoners zien dat gezond leven niet ingewikkeld hoeft te zijn. Door aan te sluiten bij
bestaande evenementen in de buurt is het bereiken van de doelgroep eenvoudiger en
bewustwording en het aanleren van vaardigheden effectiever. Doelstelling is dat bewoners,
professionals en lokale ondernemers meer aandacht hebben voor gezondheid (en de drie
thema’s) en ervaren dat ‘meedoen’ aan gezonde activiteiten leuk en in hun voordeel is. In de
promotiecampagne zal gebruik gemaakt worden van ‘social marketing’ principes. Dat wil zeggen
dat aangehaakt wordt bij de eigen doelen en belangrijke waarden van de doelgroep.
1.3 Netwerkbijeenkomsten. We organiseren jaarlijks 1-2 bijeenkomsten voor alle professionals en
actieve bewoners. Tijdens deze bijeenkomsten kunnen zij elkaars werk beter leren kennen en
ervaringen delen, bijvoorbeeld met betrekking tot het verloop en de resultaten van de
interventies, het leggen van verbindingen naar voorzieningen die randvoorwaardelijk zijn voor
verbetering van de gezondheid, en het versterken van de eigen kracht (en samenkracht) van
gezinnen. Versterking van de samenwerking en bewonersparticipatie staan centraal. Doelstelling
is dat professionals en actieve bewoners elkaar in de praktijk weten te vinden, zorgen voor
warme toeleiding van bewoners en inzetten op zelfredzaamheid op het gebied van o.a. gezond
opgroeien en opvoeden, gezond eten en drinken en gezond bewegen.
Een nadere uitwerking van deze interventies staat in bijlage 3.
2. Gezond eten en drinken
Wat gezond eten en drinken is, is niet bij iedereen bekend. Bij veel mensen ontbreekt het aan de
juiste informatie en als de informatie aanwezig is, weten ze niet hoe ze hier in de praktijk mee om
moeten gaan. Door niet alleen informatie te geven, maar vooral ook het gesprek aan te gaan en met
20
bewoners aan de slag te gaan, ervaren zij dat gezonde voeding niet vies en/of duur is. Ze leren de,
aangeboden kennis over gezonde voeding te vertalen naar hun dagelijkse praktijk en zo gezonde(re)
keuzes te maken.
Door de partijen die invloed hebben op eet- en drinkgedrag van inwoners van het doelgebied te
betrekken bij het project en bij de uitvoering van de interventies, gaan we hen stimuleren om bij
nieuwe initiatieven al gezonde keuzes te maken. Ook zullen we gebruik maken van ‘social marketing’
principes om scherp te krijgen wat de eigen doelen van de bewoners zijn die in verband gebracht
kunnen worden met gezond eten en drinken (b.v. ‘een goede moeder zijn’, of ‘er goed uit zien’).
Gedurende de project periode zullen we inspelen op nieuwe ontwikkelingen en nieuwe en reeds
bestaande initiatieven in de wijk indien mogelijk koppelen aan het project. Hierbij is samenwerking
en afstemming het sleutelwoord. We gaan drie interventies uitvoeren gericht op het thema gezond
eten en drinken:
2.1 De Mommy & Granny Party’s zijn gericht op het in de thuissituatie verzorgen van voorlichting
over gezonde voeding (huiskamerbijeenkomsten). Gastvrouw bij deze ‘party’s’ is een moeder
die in de wijk/buurt woont. Zij nodigt vrienden en kennissen uit om de party bij te wonen. De
GGD verzorgt informatie over gezond ontbijten, een gezonde luchtrommel en een gezonde
warme maaltijd. Ook zoete drankjes en andere tussendoortjes komen aan bod. De party’s zijn
heel interactief en er is veel ruimte om ideeën en ervaringen uit te wisselen en vragen te stellen.
Doelstelling is dat moeders meer kennis en zelfvertrouwen hebben om hun gezin gezond te
leren eten en drinken.
2.2 Gezonde Speeltuinkantine. De Leonardus speeltuin wil in de toekomst gezonde snacks zoals,
fruit, gezonde broodjes en verse sappen, aanbieden in de kantine. Ze gaat er voor zorgen dat de
gezonde keuze ook een gemakkelijke en aantrekkelijke keuze is. Buurtbewoners gaan de
gezonde snacks maken en promoten en zorgen er voor dat de gezonde snacks aantrekkelijk
gepresenteerd worden. Doelstelling is dat kinderen en ouders vaker (bewust) voor een gezonde
snack kiezen als zij in de Speeltuin Leonardus zijn en ervaren dat de gezonde keuze ook
aantrekkelijk kan zijn.
2.3 Kookworkshops voor jonge ouders. Tijdens de kookworkshops gaan jonge ouders zelf aan de
slag met gezond koken voor hun gezin. De vrijwilligers van de speeltuin verzorgen de werving en
coördinatie van dit project. De inhoudelijke begeleiding wordt in de beginfase door de diëtist
van de Healthy Sisters begeleid. Op termijn is het de bedoeling dat het project geheel voor en
door bewoners wordt voortgezet. Doelstelling is dat jonge ouders hun kennis en zelfvertrouwen
vertrouwen om gezond te koken voor hun gezin.
Bovenstaande drie interventies zijn in bijlage 3 uitvoeriger beschreven.
3. Gezond opgroeien en opvoeden
Gezond opgroeien en een goede opvoeding is niet voor elk kind vanzelfsprekend. Hiervoor is een
bepaald gezinsklimaat nodig, wat in het projectgebied nogal eens ontbreekt. In veel gezinnen zijn
problemen die variëren van schulden, verslavingen tot aan scheidingen of het gebrek aan
21
opvoedvaardigheden. Het is begrijpelijk dat daarbij niet altijd de prioriteit richting gezonde keuzes
gaat en opvoeding gepaard gaat met stress. Dit heeft een ongunstige uitwerking op de ervaren
gezondheid van de ouder en de ontwikkeling en gezondheid van het kind. Er moet daarom breed
ingezet worden, zodat er ruimte kan ontstaan voor een gezonde leefstijl en een betere gezondheid
van kind en ouder. De bekende uitspraak ‘It takes a village to raise a child’ is zeker waar. Daarom
zetten we met de interventies in op zowel het kind en de ouders als de leefomgeving.
Op dit hoofdthema willen we vier interventies inzetten:
3.1 De verlengde schooldag is een interventie die tot doel heeft kinderen na schooltijd meer te
laten bewegen, gezond te leren koken en talenten te ontdekken en ontwikkelen op bijvoorbeeld
creatief of muzikaal vlak. Kinderen geven zelf aan welke activiteiten ze leuk vinden en na
schooltijd willen doen. Per groep worden drie verschillende activiteiten aangeboden. Bij elke
activiteit wordt minstens één bijeenkomst georganiseerd waarbij de ouders betrokken worden.
Voor het uitvoeren van de activiteiten worden in eerste instantie professionele aanbieders
ingezet. Tijdens het project worden bewoners geworven om mee te helpen bij de uitvoering van
de activiteiten. Tijdens het tweede en derde jaar van de uitvoering kunnen zij steeds meer
activiteiten zelfstandig begeleiden (zij krijgen hiervoor een training). Doelstellingen zijn:
1. dat kinderen positieve ervaringen opdoen en talenten ontdekken en ontwikkelen die
bijdragen aan hun zelfvertrouwen en ervaren gezondheid;
2. dat ouders zich bewust zijn van de gezondheidseffecten van deelname van hun kinderen aan
sport- beweeg- en spelactiviteiten en andere recreatieve activiteiten.
3.2 Uitbreiden spreekuur opvoedondersteuning. Op Basisschool Silvester-Bernadette bestaat
behoefte aan meer ruimte voor spreekuren opvoedondersteuning. Door deze uit te breiden met
twee uur per week ontstaat ruimte voor ouders om vragen en problemen tijdig te bespreken en
samen met de opvoedondersteuner (preventief) oplossingen te vinden. Doelstelling is dat
ouders met opvoedvragen zich ondersteund voelen en meer zelfvertrouwen en vaardigheden
hebben m.b.t. de opvoeding van hun kind (4 t/m 12 jaar).
3.3 Extra inzet jeugdgezondheidszorg. Op basisschool De Vuurvogel bestaat de behoefte om extra
uren jeugdgezondheidszorg in te zetten om meer aandacht te kunnen geven aan kinderen met
risicofactoren. In overleg met de school en betrokken partijen zal hier nadere invulling aan
gegeven worden. Het biedt de mogelijkheid om ouders en kinderen met (dreigend) overgewicht
of andere ongunstige factoren in het opgroeiklimaat extra te ondersteunen, buiten de reguliere
contactmomenten in groep 2 en groep 7. Doelstelling is dat ouders van risicokinderen zich
bewust zijn van de factoren die de ontwikkeling van hun kind (4 t/m 12 jaar) stimuleren en
belemmeren, en zich gesteund voelen bij het vinden van mogelijkheden om de ontwikkeling van
hun kinderen optimaal te ondersteunen.
Een nadere uitwerking van deze interventies vindt u in bijlage 3.
22
4. Gezond Bewegen
Bewegen is niet alleen goed om overwicht te verminderen, maar zorgt ook voor ontspanning en
stressreductie. Vaak bewegen of sporten mensen samen met anderen. Op die manier vergroot het
ook de sociale contacten van mensen. De gezinnen uit het projectgebied beschikken niet allemaal
over de financiële middelen om bij een reguliere sportvereniging te gaan. Daarnaast zijn er vaak ook
culturele verschillen waardoor aansluiting lastig is. De wens om te bewegen is er wel, maar daarbij
moeten de randvoorwaarde om te kunnen bewegen of sporten voor de verschillende groepen wel
aanwezig zijn. Middels de interventies die we inzetten worden deze randvoorwaarde verbeterd en de
doelgroep gestimuleerd om zowel te bewegen als anderen in beweging te brengen. Hierbij worden
verbindingen gemaakt en samenwerking gezocht met de sport- en beweeginitiatieven die er al zijn.
Op dit thema willen we de volgende interventies opnemen:
4.1 De beweegroutes. Midden in de buurt/wijk wordt een fysieke beweegroute aangelegd die met
bewegwijzering wordt aangegeven (verzorgd door de gemeente). Bewoners denken mee over
de route, de oefeningen en over welke belangrijke punten (cultureel en maatschappelijk
vastgoed) in de route worden opgenomen. Buurtsportcoaches en wijkwerkers initiëren en
begeleiden activiteiten om het gebruik van de route te stimuleren. Ook kunnen bewoners
ambassadeur van een route worden en meedenken over promotie van de beweegroute.
Doelstelling is dat ouders en kinderen zich mede eigenaar voelen en gebruik maken van
beweegroutes in hun directe omgeving.
4.2 Jongeren in beweging. Samen met jongeren wordt gezocht naar mogelijkheden om te
bewegen/ sporten op speelplekken in de buurten of in sportaccommodaties in de wijk.
Doelstelling is dat jongeren (12 t/m 18 jaar) participeren in laagdrempelige sport- en
beweegmogelijkheden in de buurten.
4.3 Effectief en veilig gebruik van Weverspark en Cruijff Court. In samenwerking met de scholen
wordt een aantal naschoolse activiteiten georganiseerd in het Weverspark of op het Cruijff
Court. Nevendoel bij het organiseren van de activiteiten is de veiligheid op deze plekken te
verhogen en kinderen te leren elkaar te respecteren. Door ook jongeren te betrekken bij het
organiseren van activiteiten op deze plekken, kunnen zij mede ‘verantwoordelijk ‘ gemaakt
worden voor een positieve sfeer op deze speelplekken. Zij kunnen ook ingezet worden als
rolmodellen die broertjes, zusjes, neefjes en nichtjes positief beïnvloeden. Ook ouders wordt
gevraagd te helpen bij het begeleiden van de activiteiten. Zo wordt hun betrokkenheid vergroot.
Doelstelling is dat kinderen en ouders ervaren dat spelen op bekende speel- en sportlocaties in
de buurt plezierig en (sociaal) veilig is en de onderlinge contacten in de buurt versterkt.
4.4 a. Start to be fit. We starten loopgroepen voor allochtone vrouwen, die onder begeleiding van
een trainster toewerken naar gezond hardlopen. Hardlopen is een laagdrempelige activiteit
gezien de lage kosten ervan. Op den duur kunnen de loopgroepen grotendeels zelfstandig
draaien m.b.v. een getrainde vrijwilliger. Doelstelling is dat moeders hun motivatie en
zelfvertrouwen vergroten m.b.t. een gezonde leefstijl dankzij laagdrempelige ‘ladies only’
beweeg- en sportmogelijkheden waarin ook aandacht is voor gezond eten.
23
4.4 b. Ladies Only Sport. Op sportschool El Maach (Leonardusbuurt) en mogelijk bij Fit4women
(Bloemenbuurt) gaan we een ‘ladies only’ sport activiteit opzetten. Hierin wordt niet alleen
aandacht besteed aan het sporten en actief bewegen, maar ook aan gezonde voeding.
Doelstelling is hier net als bij ‘Start to be fit’ dat moeders hun motivatie en zelfvertrouwen
vergroten m.b.t. een gezonde leefstijl dankzij laagdrempelige ‘ladies only’ beweeg- en
sportmogelijkheden waarin ook aandacht is voor gezond eten.
Een nadere uitwerking van bovenstaande interventies vindt u in bijlage 3.
In de eerste anderhalf jaar van het project worden interventie 4.4 a en b geëvalueerd. Ook wordt dan
bekeken of er intussen behoefte bestaat aan andere aanvullende interventies, zoals bijvoorbeeld
uitbreiding van de beweegtuin naar de avonduren.
24
7. Borging
Voor een goede borging van de in hoofdstuk 6 beschreven interventies is het belangrijk dat de
bewoners zich eigenaar gaan voelen van de interventies en gemotiveerd en toegerust zijn de
interventies zelfstandig voort te zetten. Tijdens de projectperiode zal hier veel aandacht aan besteed
worden door nadruk te leggen op het versterken van het zelfvertrouwen, (opvoed)vaardigheden,
talentontdekking en ontwikkeling van de inwoners. Kortom, het project zet in op het versterken van
de eigen kracht van ouders (en kinderen) en de samenkracht van de gemeenschap.
Tijdens het project zetten we, o.a. via de jaarlijkse netwerkbijeenkomsten, in op een hecht netwerk
van professionals en actieve bewoners die integraal met elkaar samenwerken. Zo willen we bereiken
dat professionals en actieve bewoners meer aandacht schenken aan het signaleren en bespreekbaar
maken van risicofactoren bij kinderen en ouders die belemmerend zijn voor de gezondheid.
Armoede, schuldenproblematiek, laaggeletterdheid (moeder- of tweede taal), eenzaamheid, roken in
huis, onbekendheid of het hoogdrempelig zijn van voorzieningen, zijn hiervan voorbeelden. Na
signalering kunnen zij via het opgebouwde netwerk de betrokken ouders en kinderen ‘warm’
toeleiden naar de juiste ondersteuning, zoals Stichting Leergeld, schuldhulpverlening, taalonderwijs,
opvoedondersteuning, etc. Ouders leren zo om ook in de toekomst zelfstandig de weg te vinden naar
dergelijke voorzieningen.
Gedurende het project zal ook worden samengewerkt met andere initiatieven en bestaande
projecten of voorzieningen in het gebied. Enkele van deze initiatieven zijn: herstructurering
Leonardusbuurt; het T-lab waarbij gekeken wordt naar talenten die aanwezig zijn in de wijk en
ingezet kunnen worden ten behoeve van de wijk; Match Mentor, waarbij vaak gebruik gemaakt
wordt van sport en bewegen als middel om jongeren nieuwe vaardigheden aan te leren; de
Voorleesexpress waarbij het thema gezondheid op verschillende manieren terug kan komen middels
voorleesboekjes; en het Vliegertapijt, een samenwerkingsverband tussen LEVgroep en twee
kunstenaars om middels creatieve activiteiten bewoners op een laagdrempelige manier samen te
brengen. Uit dit laatste initiatief is ook de ‘groene lijn’ ontstaan, een moestuinen project midden in
de wijk. Het project ‘Van grijs naar groen’ zal in 2016 uitvoering gaan krijgen in de binnenstad,
waarbij moestuinen gebruikt worden om sociale samenhang te creëren, mensen zelfvoorzienend te
laten zijn en met een klein budget rond kunnen komen.
Daar waar na de projectperiode nog inzet van professionals noodzakelijk is, is het van belang dat de
interventies aansluiten bij bestaande beleidslijnen en passen bij de reguliere kerntaken van de
verschillende participerende organisaties (denk aan gemeente, JIBB, LEVgroep, GGD/JGZ en Jong
Helmond Lekker Gezond). Hier is bij het ontwikkelen van de interventies al rekening mee gehouden.
25
8. Evaluatie
Ten behoeve van de evaluatie hebben we nagedacht over welk soort onderzoek voor dit programma
het meest wenselijk en geschikt zou zijn. We hebben de verschillende opties en de voor- en nadelen
van de verschillende soorten onderzoek afgewogen. Resultaat hiervan is dat voor ons programma
actiebegeleidend onderzoek het best lijkt te passen.
Actiebegeleidend onderzoek biedt de mogelijkheid om het project tijdens de rit tijdig bij te stellen en
het draagt bij aan de samenwerking en participatie van alle betrokkenen.5 Zouden we kiezen voor
een effectevaluatie op niveau van het hele projectgebied met een nulmeting en een meting aan het
eind van het project, bijvoorbeeld aan de hand van kenmerken als het % inwoners met een goed
ervaren gezondheid of het % kinderen dat voldoet aan de norm gezond bewegen, dan kunnen we de
uitkomsten ervan niet toeschrijven aan de interventies die we in dit project uitvoeren. Andere
interventies, buiten het kader van dit project, en andere ontwikkelingen in het gebied, of op het
niveau van heel Helmond of Nederland, kunnen hiervoor (mede) verantwoordelijk zijn. Hiervoor
corrigeren is niet eenvoudig. Bovendien is het de vraag of we van een project met deze omvang een
meetbaar effect mogen verwachten op niveau van alle gezinnen in het doelgebied.
Aan de hand van het logisch projectmodel (zie hoofdstuk 3) kiezen we indicatoren waarmee we de
resultaten en effecten van de individuele interventies kunnen meten. Hierbij zullen we ook de
samenwerking en bewonersparticipatie meenemen. Door de evaluatie te richten op de interventies
en werkprocessen/strategische doelen, krijgen we tussentijds zicht op de successen en knelpunten
en kunnen verbetermogelijkheden opgepakt worden.
De evaluatie bestaat uit de volgende onderdelen:
Op niveau van interventies (output)
1. Activiteitenregistratie: o.a. type activiteit, thema, beoogd resultaat, doelgroep, aantal
bijeenkomsten, initiatiefnemer(s), aantal deelnemende inwoners (+ enkele demografische
kenmerken) en naam van de betrokken partijen in organisatie/uitvoering/sponsoring, etc..
Hiervoor zal een eenvoudig format worden gemaakt, tenzij het reeds bestaande
registratiesysteem van de uitvoerende organisatie(s) de gewenste gegevens voldoende dekt. De
5
Actiebegeleidend onderzoek kenmerkt zich door een actiegericht en participatief karakter. De uitkomsten
van evaluatie worden direct teruggekoppeld naar de praktijk, op basis waarvan gezamenlijk wordt besloten of
en hoe de uitvoering in de praktijk aangepast moet worden. De evaluatie wordt zoveel mogelijk samen met de
betrokken partijen, waaronder de doelgroep, uitgevoerd. Inwoners en professionals krijgen daarmee een
belangrijke stem. Actiebegeleidend onderzoek heeft dus twee functies: de evaluatiefunctie en de actiefunctie.
Er is sprake van een terugkerende cyclus van actie-evaluatie-terugkoppeling en aanpassing (nieuwe actie). De
participatie van betrokkenen in de evaluatie en directe terugkoppeling van de resultaten bevordert hun
motivatie en eigenaarschap. Actiebegeleidend onderzoek draagt daarmee bij aan samenwerking en participatie
van alle betrokkenen.
Bron: Wagemakers et al, 2007. Actiebegeleidend onderzoek ter bevordering van intersectorale samenwerking en
bewonersparticipatie: de ervaringen met het wijkgezondheidswerk in Eindhoven. TSG, jaargang 85/2007 nummer 1.
26
uitvoerende partijen zijn verantwoordelijk voor de activiteitenregistratie. De onderzoeker
begeleidt en verzamelt de registratiegegevens, analyseert deze en koppelt de resultaten terug aan
de projectgroep en de betrokken partijen. Deze worden periodiek besproken door de
projectgroep en de begeleidingsgroep.
2. Procesevaluatie van interventies. Deze evaluatie richt zich op de proceskant van de interventies.
We streven ernaar om dit bij tenminste twee interventies (gemiddeld) per jaar uit te voeren. Het
gaat hierbij om de tevredenheid over en successen en knelpunten in de organisatie, uitvoering,
samenwerking met diverse partijen, bereik en betrokkenheid van bewoners, etc. De resultaten
vormen eventueel aanleiding voor aanpassing van de interventie. De keuze van de methode en
instrument wordt per interventie gekozen. Veelal zal gebruik worden gemaakt van een
groepsgesprek, individuele interviews of een korte vragenlijst op niveau van samenwerkende
partijen en/of deelnemers van de interventies.
Op niveau van doelstellingen (interventie-uitkomsten)
3. Effectevaluatie van interventies. Van tenminste twee interventies (gemiddeld) per jaar zal een
voor- en nameting worden uitgevoerd voor evaluatie van de doelstelling(en). Soms zullen we
ervoor kiezen om de effectevaluatie bij dezelfde interventie uit te voeren als waar een
procesevaluatie plaatsvindt. De keuze van indicatoren hangt af van de doelstelling en verwachte
resultaten. Zoveel mogelijk nemen we de ervaren gezondheid hierin mee. De evaluatiemethode
en instrumenten worden in overleg met de uitvoerende partijen en betrokken bewoners gekozen.
Deze zijn laagdrempelig voor zowel professional als bewoner (denk bijvoorbeeld aan
tijdsinvestering, locatie en taalniveau). De resultaten van elke meting worden teruggekoppeld aan
de uitvoerende organisatie(s) en zo mogelijk de deelnemers aan de interventie. Op basis van de
resultaten kan de interventie (een volgende cyclus, serie of groep) aangepast worden of besloten
worden deze niet voort te zetten.
Op niveau van doelen (tussenresultaten-determinanten)
4. Monitoring sportparticipatie en BMI. De enige twee effectindicatoren die we op interventie
overstijgend niveau willen monitoren zijn sportparticipatie en de BMI (overgewicht). We doen dit
op niveau van de twee basisscholen omdat hier de benodigde data al verzameld worden door de
Stichting JIBB en de GGD (Jeugdgezondheidszorg). Sportparticipatie wordt voor alle
schoolkinderen individueel niveau uitgevraagd en geregistreerd. De BMI wordt op één school bij
alle leerlingen in groep 2 en groep 7 vastgesteld en op een andere school bij alle leerlingen in
groep 2 t/m 8 (Beweeg ABC). We hopen dat de optelsom van de effecten van alle interventies
zichtbaar wordt in deze twee indicatoren.
Op niveau strategische doelen
Op het niveau van de strategische doelstellingen (versterken samenwerking en bewonersparticipatie)
zullen we geen specifieke evaluatie-activiteiten uitvoeren. Wel verwachten we op basis van de
27
uitkomsten van de evaluatie-onderdelen 1, 2 en 3 (waarin participatie en samenwerking op
interventieniveau gemeten worden) en de bevindingen tijdens netwerkbijeenkomsten enkele
conclusies te kunnen trekken over het behalen van deze doelstellingen.
28
In figuur 5 staat met een gele ster aangegeven op welke plaatsen in het logisch projectmodel
evaluatie plaatsvindt
Figuur 5 Evaluatie binnen het logische projectmodel
29
9. Financiën
Door de partijen die meewerken aan de interventies die in hoofdstuk 6 beschreven staan is per
interventie een begroting gemaakt.
Deze begrotingen zijn voor zover mogelijk, geheel of gedeeltelijk in de totale begroting verwerkt. De
begroting is in een separaat document aangeleverd.
Hieronder een toelichting op de begroting:







de begroting voor 2016 en 2017 is gemaakt op basis van de door de partijen aangeleverde
kostenraming.
voor 2018 en 2019 zijn nog niet alle aangevraagde middelen aan interventies zijn toegekend.
Dit omdat nu nog niet duidelijk is welke interventies effectief zullen zijn en met welke
interventies we gedurende de projectperiode gaan stoppen omdat zij niet het gewenste
effect opleveren. We willen voor 2018 en 2019 financiële ruimte openlaten voor nieuw te
ontwikkelen interventies.
voor sommige interventies zijn nog stelposten ( verlengde schooldag, jongeren in beweging
en effectief/ veilig gebruik van Weverspark en Cruijffcourt) opgevoerd omdat de planopzet
nog onvoldoende in detail is uitgewerkt.
de posten:” Materialen en hulpmiddelen “en “Overige kosten” zijn geschatte kosten. In dit
stadium kunnen nog geen echt gespecificeerde bedragen worden aangeleverd.
in de begroting wordt ook weergegeven hoeveel inzet (in mensuren) vanuit de reguliere
budgetten van de organisaties als GGD, LEVgroep, JHLG en JIBB wordt ingezet.
de stichting JHLG heeft geen personeel in dienst. Alle gehanteerde tarieven zijn gebaseerd op
de vastgestelde tarievenstructuur van GGD, LEVgroep en JIBB. Deze tarieven zijn inclusief
werkgeverslasten, overhead e.d.
alle begrotingen zijn inclusief, de mogelijk verschuldigde, BTW.
De totale begroting sluit op € 526.772, waar de stichting JHLG uit eigen middelen € 8.338, reguliere
inzet van de GGD, LEVgroep en JIBB € 79.463 en overige subsidies € 38.914 in bijdragen. De aanvraag
aan het Fonds NutsOhra voor de 2e fase bedraagt derhalve € 400.057. Dit overstijgt naar verwachting
de mogelijke te ontvangen bijdrage van € 375.000 met € 25.057.
De stichting JHLG heeft inmiddels een afspraak bij de gemeente om dit verschil te dekken.
30
Bijlage 1
Overzicht van kansen en mogelijkheden per onderwerp
Overall doel: verbetering ervaren gezondheid van gezinnen (tenminste 1 kind (0-18 jaar) + 1 ouder)
in de buurten Leonardus, Weverspoort, Zonnekwartier, Vossenberg en Bloemenbuurt
1.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2.
Gezond eten en drinken
Versterken activiteiten rond gezond eten en drinken op het kinderdagverblijf (0-4 jaar)
Versterken activiteiten rond gezond eten en drinken op basisscholen (4-12 jaar)
Kinderen met overgewicht doorverwijzen (sociale kaart GC Leonardus op dit gebied
actualiseren)
Het aanleggen van moestuinen in de eigen tuin (onder deskundige begeleiding en inclusief
lessen en excursie).
Activiteiten gericht op ouders: bewustwording en vaardigheden rond gezond en goedkoop eten
(supermarktrondleiding, cursus ‘gezonde voeding hoeft niet duur te zijn’ (gezond koken met een
beperkt budget), kookworkshops, Marokkaanse vrouwen willen voorlichting met vertaling en
flyer)
Extra aandacht voor minima: aansluiten bij project van de RK kerk en moskeeën gericht op het
verstrekken van gratis maaltijden, Super sociaal, Hart voor minima (particuliere voedselbank
waar mensen zich via facebook op aan kunnen melden)
Bewegen
0-4 jaar
1. Versterken bewegen op kinderdagverblijven
2. Meer beweegmogelijkheden voor kinderen van 0-4 jaar (veilige locatie, toestellen, toezicht)
4-12 jaar
3. Versterken Onwijs Fit (basisscholen, JIBB, GGD-JGZ): meer kinderen tussentijds (groep 4/5)
oproepen voor gesprek met JGZ en motiveren voor gedragsverandering / naschoolse
(beweeg)activiteiten als daar aanleiding voor is.
4. Versterken bewegen op basisscholen
5. Vergroten naschools sportaanbod voor leerlingen van de basisschool
6. Samen sporten en bewegen. Ouder en kind
7. Organiseren van beweegmogelijkheden voor kinderen van 4-12 jaar in de Fonkel
8. Schoolzwemmen weer introduceren
9. Bevorderen lopen naar school: loopbus /benenwagen.
10. Verbeteren toegankelijkheid Leonardus Speeltuin (kosten abonnement)
31
Veilig buiten spelen (0-12 jaar)
11.Verbeteren van ‘veiligheid’ en speelmogelijkheden in b.v. Weverspark, Johan Cruijff Court,
speelveldje Dijksestraat, ….
Door b.v. aan te sluiten bij project “vreedzame wijk”: project gericht op gemeenschappelijke
waarden / normen; kinderen leren op een vreedzame manier conflicten oplossen en elkaar en
andere buurtbewoners positief te benaderen; er wordt door iedereen gewerkt aan een veilig,
positief sociaal klimaat: zie: https://www.movisi e.nl/tools/vreedzame-wijk
12-18 jaar
12 Passend en financieel haalbaar beweegaanbod voor jongeren 12-18 jaar: winter en zomer;
locaties; begeleiding; betaalbaar lidmaatschap of zaalhuur
Volwassenen
13.Beweegaanbod voor allochtone vrouwen (b.v. via Healthy Sisters, Fit4Women of zelf op te
richten (wandel)groepje).
14.Ouders stimuleren om zelf in beweging te komen en het goede voorbeeld te geven: (-->
vaker lopen en fietsen i.p.v. auto; hardlopen, fietsen is gratis)
15.Wandelroutes bedenken en verspreiden (startpunt is de buurt)
3. Zorg voor je kind (en als ouder voor jezelf)
1. Vergroten naschools aanbod op basisschool): sport, muziek, toneel, techniek,
handvaardigheid, koken, tuinieren
2. Aanbod LEV voor kinderen en ouders, gericht op sova, omgaan met stress, (v)echtscheiding,
opvoeding, budgetcursus, matchmentor, enz. laagdrempeliger aanbieden in de buurten
3. Samen sporten en bewegen: kind en ouder. Ook goed voor relatie
4. Opvoed- en opgroeivragen en zorgen van ouders: versterken van opvoedvaardigheden
ouders/ versterken activiteiten van LEV, BJB, Zorgboog via school, KDV en peuterspeelzaal )
4. Woonklimaat
1. Verbeteren van de luchtkwaliteit in huizen ( o.a. ventilatie): voorlichting gekoppeld aan
renovatie in Leonardusbuurt; ook in nieuwbouwhuizen aandacht voor gezond binnenmilieu.
2. Aandacht voor blootstelling aan rook in huis; voorlichting over belang buitenshuis roken,
stoppen met roken (cursus).
5. Toegankelijkheid voorzieningen
1. Bekendheid vergroten en drempels (financieel, schaamte, tijd, …) wegnemen: Stichting
Leergeld, Wmo-voorzieningen en andere zorg/welzijnsvoorzieningen.
32
6. Sociaaleconomische situatie
1. Via jeugdgezondheidszorg (0-12) bespreekbaar maken van armoede als drempel voor ouders
om hun kind gezond te laten opgroeien (sporten, voeding, kleding, etc.) en toeleiding naar
ondersteuning; via interventie ‘Armoede en gezondheid bij kinderen’ (effectieve interventie).
2. Aansluiten bij bouwsteen ‘inkomensversterking’ uit plan Leonardusbuurt.
3. Aandacht voor drempels bij eenoudergezinnen: geldtekort, tijdtekort, psychische problemen.
7. Sociale cohesie, betrokkenheid op elkaar
1. Participatie van allochtonen in buurtactiviteiten, sport, praatgroep verhogen (drempels
wegnemen (taalbarrières, oppas, vervoer, …).
2. Burencontacten versterken; oog voor elkaar hebben.
3. Stimuleren van actief burgerschap / vrijwillige inzet, bijvoorbeeld opa’s, oma’s,
gepensioneerden, ouders, werklozen, bij activiteiten met kinderen / speeltuinen / .
4. Ontmoetingsplaats(en) en -momenten creëren, bijvoorbeeld bij scholen en buurthuizen en
bijvoorbeeld voor jongeren, zodat ze samen activiteiten kunnen doen (en deze ook
organiseren) (ervaring project Feijenoord-Rotterdam: belangrijke rol ontmoetingsplaatsen in
bevorderen sociale cohesie tussen verschillende etnische groepen).
5. Versterken van de rol van buurtpreventieteams d.m.v. activiteiten gericht op verbeteren
veilig en prettig samenleven in de buurt.
8. Roken, alcohol en drugs en sociaal-emotioneel welbevinden (jongeren)
1. Aansluiten bij programma gemeente Helmond (?).
2. Aansluiten bij activiteiten jongerenwerk.
3. Aansluiten bij bouwsteen ‘jongeren’ uit plan Leonardusbuurt (preventie vroegtijdig
schoolverlaten, sportschool Maach, Match Mentor, …).
4. Activiteiten voor jongeren: sporten, recreatie en culturele activiteiten.
33
Bijlage 2
Samenwerkende organisaties en hun expertise
Stichting Jong Helmond Lekker Gezond
De stichting Jong Helmond Lekker Gezond (JHLG) is een alliantie van maatschappelijk
betrokken private en publieke organisaties op het gebied van de gezondheidszorg, het
onderwijs, de sport en het bedrijfsleven waaronder de voedingsindustrie. Haar doel is een
beweging op gang te brengen binnen de stad om overgewicht onder kinderen van 0 t/m 18
jaar terug te dringen. Dit sluit aan op het gemeentelijk beleid. JHLG maakt sinds 2014 gebruik
van de landelijke aanpak van ‘Jongeren Op Gezond Gewicht’: een ‘community’ aanpak waarbij
partijen zich aansluiten om gezond eten en bewegen voor de jeugd aantrekkelijk en
gemakkelijk te maken. Voor het realiseren van haar doelstellingen maakt JHLG gebruik van
subsidiegelden van ZonMw, Sport- en Jeugdimpuls, en subsidiemogelijkheden binnen
gemeente (o.a. GIDS-gelden), regio en provincie, fondsen en de samenwerking met private
partijen (waaronder winkeliers).
Ervaring / expertise
JHLG richt haar aandacht in het bijzonder op de aandachtswijken Binnenstad, Helmond-West,
Helmond-Oost en Helmond-Noord. Initiatieven liggen op het gebied van het bevorderen van
gezond (op)groeien voor baby’s en peuters (via de methodiek Gezonde Kinderopvang) het
stimuleren en ondersteunen van basis- en middelbare scholen bij de ontwikkeling van een
actief schoolgezondheidsbeleid (via de methodiek Gezonde School), de ontwikkeling van
gezonde sport- en speeltuinkantines, sport- en bewegingsstimulering en het bevorderen van
gezond ontbijten, water drinken en groente- en fruitconsumptie.
GGD Brabant-Zuidoost
De GGD Brabant-Zuidoost ondersteunt de gemeente Helmond bij het ontwikkelen en
uitvoeren van het gezondheidsbeleid. Speerpunten en doelgebieden worden mede op basis
van onderzoek naar de lokale gezondheidssituatie gekozen en vervuld. De GGD monitort de
lokale gezondheidssituatie en heeft tevens een rol in het evalueren van het lokale beleid en
interventies. Daarnaast zet de GGD zich in binnen JHLG bij het bevorderen van de gezondheid
van de jeugd, hetgeen geborgd is in een samenwerkingsconvenant.
Ervaring / expertise:
De GGD levert in de rol van gezondheidsmakelaar een actieve bijdrage in gemeentelijke en
wijkgerichte platforms en overlegverbanden zoals: het Armoedeplatform, de
signaleringsteams en de wijkraden in de Helmondse aandachtswijken. Daarnaast is de GGD
betrokken bij de wijkactieplannen, het armoedebeleid van de gemeente Helmond 2015-2018
en de verbetering van de leefsituatie en gezondheid in de aandachtsgebieden waaronder de
Leonardusbuurt. Daarnaast trekt de GGD het speerpunt gezondheid binnen de aanpak van
laaggeletterdheid waarvoor ook gemeente en LEVgroep onlangs een convenant hebben
gesloten. Lev trekt het onderdeel gezin en gemeente werk.
Vanuit haar wettelijke taak in de jeugdgezondheidszorg maakt de GGD deel uit van het
Centrum Jeugd en Gezin en geeft bijzondere aandacht aan vroegsignalering en ondersteuning
van kinderen (4-18 jaar) met risicofactoren, waaronder sociaaleconomische factoren. Zij
34
verzorgt begeleiding bij overgewicht en geeft voorlichtingen en trainingen. Ook maakt zij deel
uit van de zorgteams van scholen en participeert zij in het signaleringssysteem ‘Zorg voor
jeugd’.
Ervaring in Helmond of andere gemeenten die de GGD meeneemt zijn o.a. het versterken van
gezondheidsvaardigheden, de inzet van allochtone zorgconsulenten en voorlichters eigen taal
en cultuur (VETC), het trainen van andere organisaties om gezondheidsbevordering onderdeel
te maken van hun werk, o.a. scholen, alsook het doen van (evaluatie)onderzoek en het
opstellen van wijkprofielen.
LEVgroep
LEVgroep is gericht op het verbinden van mensen met elkaar in gezinnen, buurten, wijken en
organisaties. Zij werkt met wijkteams bestaande uit professionals met verschillende expertise
(o.a. wijkwerker, jongerenwerk, sociaal raadslieden, maatschappelijk werk, ouderenwerk,
vrijwillige thuiszorg en mantelzorg). Vanuit een generalistische houding activeren zij
wijkbewoners om hun situatie en leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Op basis van
wederkerigheid versterken zij eigen kracht van bewoners, bouwen zij aan sociale netwerken
rond bewoners, stimuleren zij zorg voor elkaar, vrijwillige inzet en bewonersinitiatieven en
bieden collectieve ondersteuning. Zij bevorderen maatschappelijke acceptatie van inwoners
met een beperking en ondersteuningsbehoefte en zijn vangnet voor noodzakelijke
ondersteuning van bewoners.
Ervaring / expertise
De wijkteams van LEV zijn laagdrempelig en zichtbaar in de wijk aanwezig en leggen
verbindingen met belangrijke partners zoals woningcorporaties, wijkraden, wijkverenigingen
en signaleringsteams. De teams zijn gehuisvest in de verschillende wijklocaties en
wijkbewoners kunnen hier dagelijks met al hun vragen op het gebied van wonen, opvoeden,
geldzaken, formulieren, relaties, zorg, werk en vrijwilligerswerk terecht. LEVgroep heeft ruime
ervaring in het werken met westerse en niet-westerse allochtone inwoners. Er zijn groepen
voor niet-westerse allochtone vrouwen waarbij bewegen ingezet wordt als
ontwikkelingsimpuls.
De wijkwerkers ondersteunen initiatieven van wijkbewoners die de leefbaarheid bevorderen.
Zij functioneren als spin in het web en leggen verbindingen in de wijk.
Jeugd- en jongerenwerkers brengen sociaal en economisch kwetsbare jongeren in contact met
meer weerbare leeftijdgenoten en bieden hen daarmee een ander referentiekader en
positieve rolmodellen.
De inzet van de maatschappelijk werker is preventief, oplossingsgericht, kortdurend en leidt
tot versterking van de eigen kracht en sociale participatie van mensen.
De opvoedondersteuner basisonderwijs en voortgezet onderwijs werkt onder de vlag van het
CJG en geeft informatie, advies, voorlichting en kortdurende ondersteuning op het terrein van
opvoeden en opgroeien.
35
JIBB
De stichting JIBB organiseert vanaf 2010 in heel Helmond sport- en beweegactiviteiten voor
kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Zij laten mensen zelf ervaren dat sporten en
bewegen leuk is. Op deze manier proberen zij zoveel mogelijk mensen in beweging te krijgen
én te houden. Zij werken samen met alle scholen in Helmond (basis onderwijs, voortgezet
onderwijs, speciaal onderwijs en beroepsonderwijs). Om zoveel mogelijk mensen te bereiken
en ons aanbod af te stemmen op persoonlijke wensen werken zij ook samen met ruim 70
sportaanbieders, welzijnsorganisaties, wijkverenigingen, BSO organisaties en de gemeente.
Voor het realiseren van haar doelstellingen maakt JIBB gebruik van subsidiegelden van
ZonMw, Sport- en Jeugdimpuls, en subsidiemogelijkheden binnen gemeente (o.a. GIDSgelden), regio en provincie, fondsen en de samenwerking met private partijen (waaronder
winkeliers).
Ervaring / expertise
De stichting JIBB heeft combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches in dienst. Alle
medewerkers hebben een aan sport gerelateerde opleiding. Zij hebben in de afgelopen jaren
veel ervaring en expertise opgebouwd om de nodige sport- en beweegactiviteiten op te
zetten, uit te voeren en uit te bouwen. De combinatiefunctionarissen richten daarbij hun
aandacht vooral op de leeftijdsgroep 0 t/m 18 jaar, terwijl de buurtsportcoaches hun aandacht
in het bijzonder richten op de volwassenen en de ouderen in de aandachtwijken Binnenstad,
Helmond-West, Helmond-Oost en Helmond-Noord.
Gemeente Helmond
De gemeente hecht grote waarde aan participatie en eigen kracht. Daarbij is er een belangrijke rol
weggelegd voor de wijken, en met name de wijkraden. Binnen de Helmondse wijken worden
tweejaarlijks wijkactieplannen opgesteld, in samenspraak met wijkbewoners en vrijwillige en
professionele partijen. In deze wijkactieplannen is gezondheid een terugkerend thema. Binnen
gemeentelijk beleid spelen zowel gezondheidsbeleid als minimabeleid een voorname rol. Wij vragen
onze inwoners om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun situatie, zelf een eerste stap te
zetten om uiteindelijk (weer) zoveel mogelijk zelfredzaam te worden. Ons uiteindelijke doel is dan
ook dat zoveel mogelijk inwoners in staat zijn te leven zonder professionele ondersteuning. En, dat
degenen met minder mogelijkheden niet langs de zijlijn staan. Dit vraagt van ons dat wij ervoor
zorgen dat inwoners van onze stad weten hoe zij die eerste stap kunnen zetten en waar zij terecht
kunnen voor antwoorden op vragen, ondersteuning en voorzieningen.
Basisschool Silvester-Bernadette
De school heeft als visie: “Samenscholen”, met hoofd, hart en handen. Een school die midden
in de maatschappij staat en die uw kind(eren) -samen met u- maximaal wil toerusten op de
maatschappij van de nabije toekomst.” Zij wil een school zijn die werk maakt van een goede
relatie met ouders én kinderen. Ook voor ouders wil zij een school zijn waar zij zich "thuis"
voelen.
36
Het aantal leerlingen bedraagt 360 (november 2015) en ongeveer twee derde deel van hen is
woonachtig in het doelgebied van dit project.
De school hecht veel belang aan sport en bewegen (voor, tijdens en na schooltijd). De school
heeft het certificaat ‘sport en bewegen’ van het Gezonde School vignet behaald. Zij zijn op 17
april 2015 als tweede sportiefste school in Nederland uit de bus gekomen. De school heeft een
eigen sportdocent, die alle kinderen jaarlijks monitort op fysieke en motorische gezondheid.
Silvester-Bernadette heeft een wisselend naschools aanbod voor haar leerlingen. Ze wil dit
samen met externe partners graag uitbreiden om kinderen extra ontwikkelkansen te bieden.
BBS De Vuurvogel
De school heeft als motto: “een school met PIT (Plezier, Inzet en Trots)”. Zij wil dat bereiken
o.a. door het stimuleren het zelfvertrouwen, het begeleiden van leerlingen in het maken van
eigen keuzes binnen hun verantwoordelijkheid en die af te stemmen op hun omgeving.
Kinderen voelen zich veilig en geborgen, ontwikkelen zich in hun eigen tempo en op hun eigen
niveau, waarbij de afstemming naar ouders belangrijk is.
Het aantal leerlingen bedraagt 403 (november 2015) waarvan het ongeveer vier op de vijf
leerlingen uit het doelgebied van dit project komt.
In het beleidsplan voor de komende jaren krijgen sociaal-emotioneel gedrag, sport en
bewegen en voeding de nodige aandacht. De school heeft het Gezonde School vignet
inmiddels behaald voor het thema bewegen en sport. De Vuurvogel werkt verder aan het
behalen van de themacertificaten ‘sociaal’ en ‘voeding’. Ook loopt op deze school een
succesvol naschools judoproject en worden in het kader van “Onwijs Fit” al twee schooljaren
de kinderen op gewicht, lengte en fysieke gesteldheid gemonitord.
Het project sluit volgens de directeur goed aan op de visie van de school.
Sint Leonardus Speeltuinvereniging
Kinderen kunnen tegen betaling van 1,30 - 2,00 Euro komen spelen in de speeltuin van
speeltuinvereniging Leonardus. Als kinderen voor 15 euro per jaar lid worden (of 45 euro per gezin)
krijgen ze:
1. tijdens de openingstijden van de speeltuin vrij entree;
2. vanaf 6 jaar gratis deelname aan hobbyclub (wintermaanden);
3. tot en met 8 jaar gratis deelname St. Nicolaasmiddag;
4. minstens tweemaal per jaar een overzicht van de activiteiten.
Speeltuin Leonardus organiseert gedurende het jaar diverse activiteiten zoals: Fancy Fair,
wandelvierdaagse, muziekbijeenkomsten, Halloween avond, zomerkamp, Kids computer club,
zeskamp, kerstmarkt en paaseieren zoeken.
Healthy Sisters
De Healthy Sisters, twee Marokkaanse zussen uit Helmond, proberen vrouwen te stimuleren tot
gezond eten en meer bewegen op een laagdrempelige manier. Zij doen dit o.a. door te bloggen en
vloggen via een facebook pagina en een eigen website (www.healthysisters.nl). Ook organiseren zij
workshops over gezond koken en cursussen om te leren hardlopen (‘Start tot run’).
37
Sportschool El Maach
Martial Arts Centrum Helmond, ook wel sportschool MAACH genoemd is gevestigd in de binnenstad
van Helmond. Sportschool MAACH is een laagdrempelige sportschool waar iedereen op elk niveau
vanaf 3 jaar welkom is om te sporten. Voor jong en oud zijn er volop mogelijkheden!
Bij Maach kun je boksen en kickboksen, meedoen aan bootcamps, maar Maach organiseert ook
weerbaarheidstrainingen, trainingen omgaan met pesten en trainingen om de weerbaarheid te
vergroten en faalangst te reduceren. Maach heeft ook een Ladies Only programma.
38
Bijlage 3
Beschrijving interventies
1. Thema-overstijgende interventies
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
1.1
Initiatievenbureau
Bewoners vergroten hun zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en
sociale contacten door eigen initiatieven en samenwerking met
professionals.
Gezinnen in het hele doelgebied
Bewoners uit het doelgebied worden gemotiveerd om een
gezondheidsbevorderende activiteit in hun buurt/wijk te
organiseren. Als de activiteit aan een aantal voorwaarden
voldoet (o.a. minimaal 5 buurtbewoners helpen mee in de
organisatie en minimaal 25 bewoners doen mee aan de
activiteit) kunnen zij een aanvraag doen voor financiële
ondersteuning. Daar waar nodig worden zij ook door
professionals ondersteund in de uitvoering. Per jaar worden er
maximaal vier initiatieven gehonoreerd.
Om buurtbewoners te motiveren een aanvraag in te dienen
wordt een campagne georganiseerd en stellen de uitvoerende
organisaties samen met de wijkraden / sleutelfiguren behalve
een communicatie/mediaplan ook de criteria op waaraan de
aanvragen moeten voldoen.
LEVgroep is de kartrekker van de campagne en de beoordeling
van aanvragen. Afhankelijk van welke activiteiten de bewoners
willen organiseren worden b.v. wijkraad, buurtpreventieteams,
GGD, JIBB, scholen, sportverenigingen en lokale ondernemers
betrokken voor de ondersteuning
Bewoners verzinnen zelf een activiteit en gaan deze zelf ook
uitvoeren (eventueel samen met een professional).
De bewoners die een aanvraag gehonoreerd hebben gekregen
zullen gemotiveerd worden om hun activiteit zelfstandig door te
zetten of te herhalen. Al tijdens de uitvoering zal aandacht
besteed worden aan de mogelijkheden hiervoor. Bijvoorbeeld
door dit als onderwerp van gesprek mee te nemen tijdens de
evaluatie van de activiteit. Op dat moment wordt samen met
bewoners bekeken wat er eventueel nog nodig is om zelfstandig
verder te gaan.
De campagne wordt voorbereid in 2016. In 2017 t/m 2019
kunnen aanvragen worden gedaan
Jaarlijks worden tenminste 4 aanvragen gedaan die gehonoreerd
worden. Tenminste 20 bewoners zijn betrokken in een aanvraag
en de uitvoering van de activiteit.
Tenminste 100 buurtbewoners doen mee aan een activiteit.
Professionals hebben op initiatief van buurtbewoners
ondersteuning verleend en samengewerkt.
Professionals en actieve bewoners weten elkaar te vinden.
39
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgebied
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
1.2
PR acties gezonde leefstijl
Bewoners, professionals en lokale ondernemers hebben meer
aandacht voor gezondheid (en de drie thema’s) en ervaren dat
‘meedoen’ aan gezonde activiteiten leuk en in hun voordeel is.
Gezinnen in het hele doelgebied
Ieder jaar wordt gekeken bij welke evenementen en activiteiten
in de buurten aangesloten kan worden om een gezonde leefstijl
te promoten. Per evenement of activiteit wordt gekeken wat de
beste vorm is om informatie over te dragen. Het is hierbij ook
uitdrukkelijk de bedoeling dat de bewoners praktisch aan de slag
gaan. Denk aan het maken van gezonde hapjes en het meedoen
met beweegactiviteiten. Het plan is om ook ondernemers uit de
buurten hierbij te betrekken en hen ook te vragen activiteiten op
het gebied van gezondheid te organiseren. Evenementen die in
aanmerking komen zijn de Heistraatbraderie, burendag en
Helmondo (een multiculturele dag/avond georganiseerd door de
wijkraad). Activiteiten waarbij aangesloten kan worden zijn ‘Piep
zei de Muis’, de ouderkamers en de voorleesexpress (deze
activiteiten bereiken al achterstandsgezinnen).
LEVgroep in samenwerking met GGD en JIBB. LEVgroep is
kartrekker en verzorgt informatie over gezond opvoeden, GGD
verzorgt informatie /activiteiten gezonde voeding en JIBB
activiteiten op het gebied van bewegen.
LEVgroep gaat op zoek naar rolmodellen in de buurten. Deze
rolmodellen kunnen tijdens de evenementen en activiteiten een
voorbeeld zijn voor andere buurtbewoners.
Succesvolle activiteiten kunnen opgenomen worden in het
reguliere takenpakket van LEVgroep, GGD en JIBB
Vanaf september 2016 kan de activiteit starten. Per jaar wordt
bij 3 evenementen en 4 activiteiten aangehaakt. Per jaar wordt
bekeken welke activiteiten succesvol zijn geweest en welke
minder
Gezinnen komen vaker dan nu het geval is in aanraking met de
gezondheidsboodschap. Gezinnen worden vaker gewezen op het
belang van gezonde voeding en meer bewegen. Gezinnen
hebben meer kennis over gezonde voeding en meer bewegen.
Gezinnen worden op meer plaatsen uitgedaagd om gezonde
keuzes te maken.
De samenwerking tussen organisaties, ondernemers en
bewoners op het gebeid van gezondheidsbevordering is
toegenomen en er worden structureel meer activiteiten
georganiseerd.
1.3
Netwerkbijeenkomsten
Professionals en actieve bewoners weten elkaar te vinden,
zorgen voor warme toeleiding van bewoners en zetten in op
40
Projectnummer
Titel
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
1.3
Netwerkbijeenkomsten
zelfredzaamheid op het gebied van o.a. gezond opgroeien en
opvoeden, gezond eten en drinken en gezond bewegen.
Professionals werkzaam in en actieve bewoners woonachtig in
het hele doelgebied
We organiseren jaarlijks twee tot drie netwerkbijeenkomsten,
waarin professionals werkzaam in het gebied, ook zij die (nog)
niet direct meedoen aan interventies van dit project, en actieve
bewoners elkaar en elkaars werk beter leren kennen. Zij worden
gestimuleerd om bewoners proactief te motiveren
(bespreekbaar maken van drempels) en om ‘warm toe te leiden’
naar elkaars voorzieningen. Hierbij is ook een belangrijke rol
weggelegd voor actieve bewoners die andere bewoners kunnen
‘werven’ en activeren. Daarbij gaat het niet alleen toeleiding
naar voorzieningen en mogelijkheden op het gebied van eten en
drinken, opgroeien en opvoeden, en bewegen en sporten, maar
ook om ondersteuning bij armoede (Stichting Leergeld,
schuldhulpverlening, Super sociaal, etc.), laaggeletterdheid,
eenzaamheid, stoppen met roken of psychische problematiek.
Ook worden de deelnemers geïnspireerd om meer in te zetten
op bevorderen van de eigen kracht van de inwoners
(bijvoorbeeld aan de hand van casussen). Tot slot wordt er
gereflecteerd over het verloop en de resultaten van de
interventies en de onderlinge samenwerking.
Jong Helmond Lekker Gezond, GGD, LEVgroep en JIBB
Actieve bewoners worden uitgenodigd deel te nemen aan deze
netwerkbijeenkomsten
Via bestaande netwerken (zoals de wijk gebonden
signaleringsnetwerken) kan opvolging gegeven worden aan deze
netwerkbijeenkomsten
In 2016 één bijeenkomsten van ongeveer 2 uur. In 2017-2019: 2
bijeenkomsten per jaar van ongeveer 2 uur.
Per bijeenkomst deelname van tenminste 15 professionals van
10 verschillende organisaties en 5 actieve bewoners.
Professionals en actieve bewoners hebben meer zelfvertrouwen
en handvatten om te werken aan versterking van eigen kracht
van bewoners.
Professionals en actieve bewoners weten elkaar te vinden en
maken meer verbinding met elkaar.
Meer draagvlak en inzet voor een échte integrale aanpak.
2. Interventies Gezond Eten en Drinken
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgebied
Inhoud
2.1
Mommy & Granny Party’s
Moeders hebben meer kennis en zelfvertrouwen om hun
kinderen ( 0-12) gezond te leren eten en drinken.
Moeders en grootmoeders in het hele doelgebied
Door de samenwerkende organisaties worden moeders
geworven die à la Tupperware een party willen organiseren. Zij
zijn de gastvrouw en nodigen andere moeders / oma’s uit hun
41
Projectnummer
Titel
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
2.1
Mommy & Granny Party’s
netwerk uit voor een gezellig samenzijn bij hen thuis. De
gastvrouw zorgt voor koffie en thee, het programma wordt
verzorgd door een medewerker van de GGD. Deze bespreekt aan
de hand van een interactieve presentatie de thema’s goed
ontbijten, lunch, warme maaltijd, tussendoortjes,
suikerhoudende dranken en oplossingen voor lastige eters. De
medewerker van de GGD sluit hierbij zoveel mogelijk aan bij de
belevingswereld van de aanwezigen, door bijvoorbeeld te vragen
om een foto van het ontbijt of de luchtrommel van hun kind mee
te nemen, de inhoud van de koelkast te bespreken etc. Tijdens
de party’s is er veel ruimte om ervaringen uit te wisselen en
vragen te stellen.
Per party nemen minimaal 6 en maximaal 12 vrouwen deel. De
gastvrouw wordt beloond met een leuke tas met
materialen/boodschappen en een cadeaubon ter waarde van 10
euro. Als er tijdens de party een gast zijn die zich aanmeldt als
volgende gastvrouw, dan krijgt de gastvrouw een extra
cadeaubon van 5 euro.
GGD is kartrekker en verzorgt de uitvoering. LEVgroep verzorgt
de werving in samenwerking met de scholen in het doelgebied,
alsook de Zorgboog en de JGZ.
De party’s vinden in de thuissituatie plaats en worden door de
betreffende moeder zelf georganiseerd. De gastmoeder moet
zelf andere moeders/oma’s uitnodigen en de voor koffie en thee
zorgen
Deze activiteit kan wellicht opgenomen worden in de
programmalijnen Gezond Basisonderwijs van de GGD en
Gezonde Baby en peuter van de Zorgboog
najaar 2016 ontwikkelen party concept; vanaf 2107 starten met
uitvoering van de party’s
Per projectjaar worden 5-10 party’s georganiseerd.
2.2
Gezonde speeltuinkantine
Kinderen en ouders kiezen vaker (bewust) voor een gezonde
snack als zij in speeltuin Leonardus zijn en ervaren dat de
gezonde keuze ook aantrekkelijk kan zijn.
Ouders en kinderen die de Leonardus Speeltuin bezoeken.
Aanbieden van gezonde snacks ( zoals fruit, gezonde broodjes en
verse sappen) in de Leonardus Speeltuin.
Door producten aantrekkelijk te prijzen en op een aantrekkelijke
manier te presenteren de gezonde keuze promoten. Ook ouders
informeren over
Vrijwilligers van de Leonardus Speeltuin in samenwerking met de
GGD (voor voedingsadviezen)
Vrijwilligers uit de buurt. Zij maken de gezonde snacks, zorgen
voor de promotie ervan en geven gezonde snacks een
prominente plaats in de kantine
42
Projectnummer
Titel
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
2.2
Gezonde speeltuinkantine
Aangevraagd budget is voor het aanschaffen van koeling en
koelkast en dekken van aanloopverliezen. Producten moeten op
termijn kostendekkend worden verkocht
Starten met het verstrekken van gezonde snacks in 2016
Kinderen kiezen in de speeltuinkantine vaker een gezonde snack
in plaats van koek, snoep of gesuikerde drankjes wanneer zij
spelen in de speeltuin.
2.3
Kookworkshops voor jonge ouders
Jonge ouders vergroten hun kennis en zelfvertrouwen om
gezond te koken voor hun gezin
Jonge ouders in de Leonardusbuurt
Organiseren van workshops gezond koken voor jonge ouders. De
Healthy Sisters zorgen voor de recepten en inhoudelijke
begeleiding van de workshops.
Kartrekkers zijn de vrijwilligers van de speeltuin. Zij verzorgen de
werving en coördinatie van het project. De inhoudelijke
begeleiding wordt in de startfase door een diëtist (van de
Healthy Sisters) verzorgd. Op termijn wordt het een project voor
en door buurtbewoners.
Vrijwilligers van de speeltuin (buurtbewoners) coördineren,
faciliteren en ondersteunen het project.
Dit project sluit aan bij het huiskamerproject van de speeltuin.
Na afloop van het project wordt een kleine bijdrage gevraagd
van de deelnemers. Aangevraagde budget is voor aanschaf van
materialen die langer gebruikt kunnen worden.
In het najaar van 2016 kan gestart worden met de workshops
10 deelnemers per workshop en 8-10 workshops per jaar
3. Interventies Gezond opvoeden en opgroeien
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
3.1
Verlengde schooldag
a. Kinderen doen positieve ervaringen op en ontdekken en
ontwikkelen talenten die bijdragen aan hun zelfvertrouwen en
ervaren gezondheid.
b. Ouders zijn zich bewust van de gezondheidseffecten van
deelname van hun kinderen aan sport- beweeg- en
spelactiviteiten en andere recreatieve activiteiten.
Kinderen en ouders van Basisscholen De Vuurvogel en SilvesterBernadette, aangevuld met kinderen van andere basisscholen
die in projectgebied wonen.
In de periode mei t/m september 2016 wordt geïnventariseerd
welke verlengde schooldagactiviteiten er per school zijn en op
welke groepen deze zich richten. Vervolgens wordt aan de hand
van een wensenonderzoek bij de kinderen bekeken wat er
ontbreekt. Voor het wensenlijstje wordt samenwerking gezocht
met sportaanbieders , T-lab en andere vrije tijdsaanbieders. Per
43
Projectnummer
Titel
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
3.1
Verlengde schooldag
groep worden minimaal drie verschillende activiteiten
aangeboden. Minimaal 50% van de activiteiten is gericht op
gezondheidsbevordering middels sport/gezonde voeding/leefstijl
activiteiten.
De activiteiten worden meteen na schooltijd aangeboden. Bij
elke activiteit wordt minimaal 1 bijeenkomst georganiseerd waar
de ouders bij betrokken worden. Ouders krijgen dan ook
inhoudelijke informatie over gezondheid. De werving vindt plaats
via school, zodat alle kinderen deel kunnen nemen. Projecten in
het projectgebied die aansluiten bij de doelstellingen van dit
project worden betrokken bij de uitvoering.
De LEVgroep is de kartrekker en coördinator. De basisscholen
werven de deelnemers en praten mee over het programma.
Lev verzorgt creatieve activiteiten. GGD verzorgt
voorlichtingsactiviteiten en JIBB de sportactiviteiten. JIBB
verzorgt ook de training van vrijwilligers
De kinderen mogen zelf aangeven welke activiteiten ze leuk
vinden en graag zouden willen doen. Ze hebben dus invloed op
het programma. Tijdens de loop van het project worden
bewoners geworven om mee te helpen in de uitvoering van het
project. Tijdens het tweede en derde jaar kunnen zij steeds meer
activiteiten zelfstandig begeleiden en invulling geven aan de
verlengde schooldag activiteiten
Door bewoners te trainen in het begeleiden van verlengde
schooldag activiteiten is steeds minder inzet van professionals
nodig en dus ook minder budget. Als het zo loopt als gepland dan
is er goede hoop dat JIBB en de LEVgroep deze activiteit als
reguliere activiteit kunnen opnemen.
Start activiteiten. Ieder jaar na de herfstvakantie
65% van de kinderen op de deelnemende basisscholen nemen
deel aan minimaal 1 activiteit van een verlengde schooldag.
3.2
Uitbreiden spreekuur opvoedondersteuning
Ouders met opvoedvragen voelen zich ondersteund en hebben
meer zelfvertrouwen en vaardigheden m.b.t. de opvoeding van
hun kind (4-12 jaar)
Ouders van kinderen die op basisschool Silvester Bernadette
zitten (Bloemenbuurt)
De opvoedondersteuner krijgt een vaste ruimte in de school,
zodat ouders haar kunnen vinden. De opvoedondersteuner krijgt
ook vaste spreekuren op school. Formatie wordt opgehoogd
naar 4 uur per week (2 uur extra).
Opvoedondersteuner van LEVgroep in samenwerking met
basisschool Silvester Bernadette ( is vindplaats/locatie)
Bewoners kunnen met hulpvragen bij de opvoedondersteuner
terecht
Wanneer deze opschaling voorziet in een behoefte en er worden
resultaten geboekt in de preventiesfeer, dan kan gemeente
44
Projectnummer
Titel
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
3.2
Uitbreiden spreekuur opvoedondersteuning
gevraagd worden opvoedondersteuner structureel te
financieren.
Start spreekuur september 2016. Tussentijdse evaluatie
december 2016. Indien het in een behoefte voorziet
voortzetting. Daarna ieder jaar in december evaluatie om
eventueel bij te stellen.
We hopen meer mensen preventief te helpen en op het goede
hulpspoor te zetten. Door mensen tijdig te helpen stijgt hun
welbevinden en ervaren gezondheid en die van hun kinderen. De
opeenstapeling van problemen wordt voorkomen
3.3
Extra inzet jeugdgezondheidszorg
Ouders van risicokinderen zijn zich bewust van de factoren die
de ontwikkeling van hun kind (4-12 jaar) stimuleren en
belemmeren, en voelen zich gesteund bij het vinden van
mogelijkheden om de ontwikkeling van hun kinderen optimaal te
ondersteunen .
Ouders van leerlingen (4 t/m 12 jaar) van basisschool De
Vuurvogel.
Inzet van extra uren jeugdgezondheidszorg om meer aandacht
te kunnen geven aan kinderen met risicofactoren. In overleg met
de school en betrokken partijen zal hier nadere invulling aan
gegeven worden. Het biedt de mogelijkheid om ouders en
kinderen met (dreigend) overgewicht of andere ongunstige
factoren in het opgroeiklimaat, zoals armoede,
laaggeletterdheid of psychische problemen bij ouders, extra te
ondersteunen, buiten de reguliere contactmomenten in groep 2
en groep 7. Het gaat enerzijds om vroegsignalering, anderzijds
om motivering voor en toeleiding naar
(ondersteunings)mogelijkheden en activiteiten.
GGD Brabant-Zuidoost en Basisschool De Vuurvogel
Ouders zijn een actieve partner van de professional in het
signaleren van zorgen en behoeften, de analyse van gezondheid
beïnvloedende factoren en het ontdekken van mogelijkheden
voor optimale ondersteuning van de ontwikkeling het kind
Wanneer deze opschaling voorziet in een behoefte en tot de
gewenste resultaten leidt, kan gemeente gevraagd worden
structureel te financieren. Dit zal ook moeten aansluiten bij de
toekomstige ontwikkelingen rond het beleid van de
jeugdgezondheidszorg die samen met gemeente en scholen
worden ontworpen.
Start september 2016. Evaluatie in december 2016 / juni 2017.
Indien het in een behoefte voorziet, voortzetting en aansluiting
op toekomstige beleid van de jeugdgezondheidszorg.
Door extra aandacht voor ouders en kind kunnen zij beter
ondersteund worden. Dit zal ten goede komen aan de
ontwikkeling en ervaren gezondheid van het kind.
45
4. Interventies Gezonde Bewegen
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
4.1
Beweegroutes
Ouders en kinderen voelen zich (mede) eigenaar en maken
gebruik van de beweegroutes in hun directe omgeving
Ouders en kinderen uit Leonardusbuurt en Bloemenbuurt
Aanleg van een fysieke beweegroute met bewegwijzering
midden in de buurt/wijk. Bewoners denken mee over de route
en de oefeningen en over welke belangrijke punten in de buurt
in de route worden opgenomen. Het idee is dat gebruikers langs
het maatschappelijk en commercieel vastgoed van de buurt
gestuurd worden en zo ook de inloop bij deze partijen
gestimuleerd wordt.
De gemeente Helmond en JIBB zijn de kartrekkers.
JIBB en Lev gaan activiteiten organiseren om de route te
promoten. Eventueel te ontwikkelen ‘app’ wordt uitbesteed.
Bewoners denken mee over de route en de oefeningen en
kunnen ambassadeur van een route worden. Ook kunnen zij
meedenken over activiteiten rondom de beweegroute (om het
levend te houden).
Als de route eenmaal aangelegd is kan hij door iedereen in de
buurt gebruikt worden. De buurtsportcoach blijft een belangrijke
rol hebben in de promotie van de beweegroute (reguliere taak).
Gestart wordt met de beweegroute in de Leonardusbuurt. Deze
wordt gekoppeld aan de herstructurering van deze buurt door de
gemeente in de zomer van 2016.
In 2017 of 2018 is de Bloemenbuurt aan de beurt. Succes- en
faalfactoren van de Leonardusbuurt worden meegenomen.
Aanleg van 2 beweegroutes in de buurten Leonardus en
Bloemenbuurt.
Deelname van bewoners aan ontwikkeling van beweegroutes
Buurtsportcoaches maken gebruik van de beweegroutes bij het
organiseren van activiteiten
Derden organiseren activiteiten om gebruik van beweegroute te
stimuleren
Beweegroutes worden gebruikt door bewoners
Beweegroutes stimuleren bewoners om vaker te bewegen
4.2
Jongeren in beweging
Jongeren (12-18 jaar) participeren in laagdrempelige sport- en
beweegmogelijkheden in de buurten.
Jongeren van 12- 18 jaar in het gehele doelgebied
Samen met jongeren wordt gezocht naar mogelijkheden om te
bewegen/ sporten op speelplekken in de buurten of in
sportaccommodaties in de wijk.
Jongeren kunnen zelf aangeven of hun interesse uit gaat naar de
georganiseerde sport ( bij sportverenigingen) of naar b.v.
ongeorganiseerd sporten met vrienden, of het organiseren van
toernooitjes in de buurt. De jongeren worden geholpen om hun
wensen in de praktijk te realiseren. Zo kunnen er
46
Projectnummer
Titel
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
4.2
Jongeren in beweging
sportkennismakingstrajecten georganiseerd worden, maar er kan
ook hulp geboden worden bij het organiseren van toernooien of
het huren van een accommodatie.
JIBB en LEV zijn samen kartrekker. JIBB begeleidt jongeren op
sportief gebied. JIBB kan ook sportkennismakingstrajecten en
sporttoernooien organiseren. LEVgroep helpt bij werving
jongeren en sociale begeleiding.
Jongeren gaan zelf aangeven waar hun interesse ligt.
Jongeren kunnen instromen bij een reguliere sportvereniging,
maar ook is het mogelijk dat zij zelf met een vriendenclubje gaan
sporten op een veldje of in een sporthal. De kosten hiervan
worden na de projectperiode door henzelf gedragen. Contributie
sportclub kan vergoed worden door Stichting Leergeld.
Start werving vanaf mei 2016. Start project september 2016.
Pilot duurt tot juni 2017. Daarna wordt besloten of project
doorgezet wordt.
Meer jongeren (12-18 jaar) zijn (sportief) actief.
Jongeren veroorzaken minder overlast in de buurten
Jongeren hebben hun sociale vaardigheden vergroot
De gymzalen van Silvester-Bernadette en de Fonkel worden
effectiever gebruikt
4.3
Effectief en veilig gebruiken van Weverspark en Cruijff Court
Kinderen en ouders ervaren dat spelen op bekende speel- en
sportlocaties in de buurt plezierig en (sociaal) veilig is en de
onderlinge contacten in de buurt versterkt.
Basisschoolleerlingen uit de Binnenstad
In samenwerking met de scholen wordt een aantal naschoolse
activiteiten georganiseerd in het Weverspark of op het Cruijff
Court. Te denken valt aan Streetdance, acrobatiek, of een
voetbal- of basketbaltoernooi. Ouders en bewoners worden aan
het einde van de activiteit uitgenodigd te komen kijken.
Nevendoel bij organiseren van de activiteiten is de veiligheid op
deze plekken te verhogen en kinderen te leren elkaar te
respecteren. Door ook jongeren te betrekken bij het organiseren
van activiteiten op deze plekken, kunnen zij mede
‘verantwoordelijk ‘ gemaakt worden voor een positieve sfeer op
deze speelplekken.
JIBB en LEVgroep voeren de activiteiten gezamenlijk uit.
Jongeren (12-18 jaar) worden betrokken in het organiseren van
activiteiten voor de basisschoolleerlingen. Ook is het plan
jongeren in te zetten als rolmodel (zij kunnen gedrag broertjes
zusjes en anderen positief beïnvloedden). Daarnaast wordt
ouders gevraagd te helpen bij het begeleiden van de activiteiten.
Tijdens het project wordt contact gezocht met de wijkraad van
de Binnenstad en de buurtpreventieteams. Bewoners, wijkraad
en buurtpreventieteams bespreken samen hoe dit project
voortgezet kan worden. Mogelijk kan ook aangehaakt worden bij
het project ‘Vreedzame wijk’
47
Tijdspad
Verwacht resultaat
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
Start werving mei 2016. Start project september 2016. Pilot tot
juni 2017. Daarna wordt besloten of het project wordt
voortgezet.
Kinderen voelen zich veiliger op de speelplekken Weverspark en
Cruijff Court
Kinderen maken vaker gebruik van Weverspark en Cruijff Court
Kinderen en jongeren hebben geleerd elkaar te respecteren op
de speelplekken
Ouders hebben onderling contacten gelegd en hebben meer
begrip voor elkaar.
4.4
Start to be fit
Moeders vergroten hun motivatie en zelfvertrouwen m.b.t. een
gezonde leefstijl dankzij laagdrempelige Ladies only beweeg- en
sportmogelijkheden waarin ook aandacht is voor gezond eten
Allochtone moeders uit het hele doelgebied
Het organiseren van het hardloopprogramma ‘Start to run’,
waarin deelnemers in 6 weken tijd toewerken naar 3 km achter
elkaar hardlopen. Naast het hardloopprogramma worden er drie
workshops georganiseerd, te weten: verantwoord hardlopen,
gezonde voeding is niet duur en gezond koken.
Healthy Sisters zijn kartrekker. Zij verzorgen het
trainingsprogramma en de voedingsworkshops
Moeders worden deelnemers en kunnen door het goede
voorbeeld te geven ook hun kinderen stimuleren meer te gaan
bewegen. Een aantal moeders kan opgeleid worden tot
hardlooptrainer
Als moeders opgeleid worden tot trainers kunnen deze na drie
jaar zelfstandig de trainingen verzorgen. De sporters wordt na
drie jaar een kleine eigen bijdrage gevraagd voor het verzorgen
van de workshops.
In mei 2016 starten met de werving. Eind mei eerste inspiratie
bijeenkomst over verantwoord hardlopen, in juni start
hardlooptrainingen en workshops gezonde voeding is niet duur
en gezond koken.
Begin 2017 starten met trainen van toekomstige trainers
(bewoners). In september 2017 verzorgen de nieuwe trainers
onder begeleiding hun eerste cursus ‘Start tot run’.
10-30 moeders en hun dochters (vanaf 14 jaar) starten in 2016
met de cursus ‘Start tot run’
Eind juli 2016 kunnen de deelnemende moeders 3 km achter
elkaar hardlopen
Eind oktober 2016 kunnen de deelnemende moeders 5 kilometer
achter elkaar hardlopen
Begin 2017 melden minimaal 5 moeders zich aan voor de
trainerscursus.
In september 2017 verzorgen 2 moeders de training ‘Start tot
run’ (onder begeleiding)
48
Projectnummer
Titel
Doelstelling
Doelgroep
Inhoud
Samenwerkende organisaties
Betrokkenheid bewoners
Borging
Tijdspad
Verwacht resultaat
4.5
Ladies Only Sport
Moeders vergroten hun motivatie en zelfvertrouwen m.b.t. een
gezonde leefstijl dankzij laagdrempelige Ladies only beweeg- en
sportmogelijkheden waarin ook aandacht is voor gezond eten
Allochtone moeders uit het hele doelgebied
Bij vrouwen die zich aanmelden voor het beweegprogramma
worden eerst lengte en gewicht, bloeddruk en fitheid gemeten.
Daarna starten zij met het beweegprogramma waarin lessen
Zumba, Bodystep, Taebo, fitness en weerbaarheid en
zelfverdediging zijn opgenomen.
Naast de beweegmomenten zijn er een aantal
voorlichtingsmomenten ( ook in eigen taal) op het gebied van
voeding opgenomen, verzorgd door diëtisten uit de wijk.
Sportschool Maach is kartrekker. Lokale diëtisten verzorgen
workshop voeding (Samira Laboudi en Najima Kharbouch ( =
Healthy Sister). JIBB buurtsportcoaches coördineren het project.
Doordat de moeders vaak ook degenen zijn die koken voor het
gezin komen de voedingsadviezen ook ten goede aan andere
gezinsleden
Deelnemers betalen na de pilotperiode contributie. Hiervan
worden docenten en zaalhuur betaald. Gevraagde budget is voor
coördinatie in de opstartfase
Start werving vanaf mei 2016. Start project september 2016.
Einde project september 2019.
Instroom van 30 moeders per jaar. Totale instroom per jaar is 90
moeders.
Verbetering van testgegevens (BMI, hartslag, bloeddruk, fitheid)
Verandering van houding en gedrag t.a.v. bewegen en gezonde
voeding
49
De uitwerking van het plan van aanpak is mede mogelijk gemaakt door:
50