De Namen van God - Temple of Starlight

Blad 17
December 2011
Het is misschien een wat curieus onderwerp, maar toch eentje dat al denkend over
de numerologie plotseling om meer aandacht vroeg. Het is een oud thema dat
hiervoor net niet genoeg “vlees” had om er een stukje aan te wijden.
De Namen van God
In de Joodse traditie weet niemand de naam van God uit te spreken, iets wat mij heel lang heeft
verbaasd. Het verhaal gaat namelijk dat de medeklinkers van de naam, YHVH, wel bekend waren
maar niemand wist welke - en hoe - de klinkers toegevoegd moesten worden.
Dat is natuurlijk absurd, het aantal klinkers is beperkt en de permutaties van de naam dus eindig.
Dat dit verhaal een sprookje is om de onmogelijkheid aan te geven om God te benoemen moet
duidelijk zijn. Mijn verbazing hierboven was dan ook het gevolg van onwetendheid, ik weet nu dat
YHVH Heer betekent en een aanspreektitel is en geen naam.
De andere kant van het verhaal, dat diegene die de naam wel kent alles gedaan kan krijgen, is
waarschijnlijk wel waar, maar niet te realiseren.
De echte naam van de God is waarschijnlijk de naam die Hij zich zelf geeft, zoals hij zich zelf in
zijn diepste wezen noemt, want wie anders kan dat doen?
En die naam is dan waarschijnlijk met recht onuitsprekelijk, tenzij God natuurlijk in het Nederlands
denkt.
Dan zou God Klaas kunnen heten, de naam die in de jaren 60 overal in Amsterdam op muren
opdook, in mijn herinnering meestal in blauw:
KLAAS KOMT !
1
Niemand die toen wist wie Klaas was of wie dat op de muren schreef, speculaties alom. Het had
daardoor meer effect op mij dan het overbekende “Jezus redt” dat ik dagelijks zag, in rood neon
boven op de Nicolaas kerk vlak bij het station. Al te bekend maakt onbemind, en in zekere mate
geldt dat ook voor de namen van Goden. De Romeinse Goden Mars en Venus worden
bijvoorbeeld gemakkelijk verward met de planeten met de zelfde naam. En de planeet symbolen
respectievelijk % en $ worden bovendien dagelijks gebruikt voor “mannelijk” en “vrouwelijk”. En
dank zij reclame is het geen wonder dat iemand bij de naam Mars eerder denkt aan chocolade dan
aan de Romeinse God van de oorlog.
In de magie wordt de voorkeur gegeven aan de naam “Jehovah Tzabaoth” in plaats van “Heer der
Heerscharen” en zelfs dat klinkt al beter dan “Legeraanvoerder”
Deze vreemde naam schept afstand en daarmee ontzag dat in veel mindere mate geldt voor de
vertaling van deze naam. Elke nog onbekende “Barbaarse Naam“ heeft aantrekkingskracht, totdat
we zo vertrouwd zijn geworden met de klanken dat ze hun “betovering” verliezen.
We kennen Jehovah Tzabaoth uit de bijbel, waar de naam Jehovah (YHVH) en de andere
Godennamen, bijvoorbeeld El vaak met andere woorden als Yireh, Nissi, Ro'i, gecombineerd
worden, waardoor er weer nieuwe Godennamen ontstaan. De naam El betekend God en wordt
ook als achtervoegsel gebruikt in de vele namen van engelen. MichaEL bijvoorbeeld dat zoveel
betekend als “Wie is als God”
Voor ons Nederlanders zijn deze namen slechts klanken zonder betekenis, wat klaarblijkelijk ook
voor onze eigen voornamen geldt. Maar namen zijn in feite etiketten waarmee je individuen - en
dingen - van elkaar kunt onderscheiden. Dat onderscheid wordt gemaakt door te omschrijven wat
de eigenschappen of de functie van een persoon of ding is. Zo zijn ook veel Godennamen in
wezen functie omschrijvingen, al is dat niet altijd meer te achterhalen, gezien de lange
geschiedenis die sommige namen hebben.
1 Totdat Beatrix met CLAUS trouwde, toen leek de leus op een uitgekomen voorspelling.
In de Westerse magische traditie wemelt het van de
vreemde namen, er lijkt een voorkeur te bestaan om deze
te gebruiken. Laten we het de “Barbaarse Namen techniek”
noemen. Het is vergelijkbaar met de bedwelming die uitging
van de Latijnse RK-mis, waar je na een onbegrijpelijke tekst
van de priester soms met een korte even onbegrijpelijke
tekst antwoordde. Priester: “Dominus vobiscum“ en dan wij:
“Et cum spiritu tuo”
Hoe vreemd de fascinatie voor het onbegrijpelijke is zien we
in de naam Tetragrammaton als krachtnaam. Dit woord
betekent niets meer dan “vier tekens” en daarmee worden
de vier letters van de Hebreeuwse Godsnaam YHVH
bedoeld. Het tetragrammaton is in wezen geen Godsnaam
maar een Grieks woord dat een substituut is geworden
voor een Hebreeuwse God en als zodanig gebruikt. (Het heeft wel 5 lettergrepen en past dus
mooi om een pentagram !)
Overigens is de “Barbaarse Naam techniek” slechts de oppervlakkige kant aan het gebruik van
Godennamen in de Magie.
Laten we even terugkeren tot de Hebreeuwse Godennamen, de namen die geassocieerd worden
met de tien Sephiroth van de Boom des levens.
Sefirah
Gods naam
Vertaling
Kether
Chokmah
Eheieh
Yah
Ik ben
Heer
Binah
Chesed
Tifareth
Geburah
Netzach
Hod
Yesod
Malkuth
Jehova Elohim
El
Jehovah Eloah ve-Daath
Elohim Gibor
Jehovah Tzabaoth
Elohim Tzabaoth
Shaddai El Shai
Adonai Ha Aretz
Heer God
God
Heer God van Kennis
Almachtige God
Heer der Heerscharen
God van de Heerscharen
Almachtige Levende God
Heer van de Aarde
Bij het bekijken van de vertaling van deze namen zal opvallen, dat ze inderdaad niet meer zijn dan
etiketten, titels.
Zo was de aanspreektitel “Heer” voor de Godheid in de culturen van het Midden-Oosten heel
gewoon en in elke taal klinkt dat anders bijvoorbeeld als “Baal”
Het is niet helemaal bekend welke Goden er allemaal Baal (of Bel) werden genoemd. Maar elke
grote stad kende wel een God die Heer werd genoemd. Ongetwijfeld zal er ook toen religieuze
strijd zijn geweest al wordt dat door tegenstanders van het monotheïsme ontkend. Polytheïsten
worden in religieus opzicht verdraagzamer gedacht dan mensen die slechts in één God geloven.
De bijbel blijft tenslotte een bron van bewijzen voor de religieuze oorlogen van het monotheïsme.
Maar of polytheïsten echt verdraagzamer zijn is maar de vraag. Maar dat de strijd tussen het
monotheïsme en het polytheïsme zijn sporen heeft achtergelaten in onze ideeën en cultuur is
duidelijk.
Zo kennen we Baal nu als afgod en komt de naam Baal (of Bel) voor in de naam van twee Prinsen
van de Hel: BeëlzebuB (Heer van de Vliegen) en Belphegor. Respectievelijk staan deze namen
oorspronkelijk voor de Goden Baal ZebuL - Heer van het Huis en Baal Peor die ik eufemistisch
maar een vruchtbaarheids god zal noemen.
Veel van de Goden van de oude culturen zijn zo in demonen veranderd. Osirus werd Oriax, de
Godin Maat wordt Marax, twee demonen van de Lemegeton, een middeleeuwse grimoire. Of dit
laatste klopt is misschien de vraag, maar het is een feit is dat veel Goden niet meer zijn dan de
demonen van de anders gelovigen. En omdat grimoires of “toverboeken” vroeger met de hand
werden overgeschreven, zijn er een aantal variaties in de namen van de demonen ontstaan.
Nu is de term Baal Zebul - Heer van het Huis, eerder een titel dan een Naam en het is vandaag de
dag nog steeds een traditie de Godheid aan te duiden met een titel, een gebruik dat al eeuwen
oud is. Zo kennen we de 50 namen van Marduk uit de antieke kleitabletten een reeks van titels en
beschrijvingen van de Godheid.
Veel recenter is de lijst van de “99 Schone Namen van Allah”; en nog steeds krijgen jongetjes
namen die regelrecht uit deze lijst zijn gelicht bijvoorbeeld: Hakim, Hamid en Malik. Die komen van
Al Hakim - de Wijze , Al Hamid - de Prijzenswaardige, Al-Malik - de Koning, namen van God. Dit is
geen ongewoon verschijnsel het Hindoeïsme kent de 1000 namen van Shiva en de 108 namen
van Krishna. De Indiase Godinnen Parvati en Lalita krijgen net als Cybele uit het Midden Oosten
het zelfde etiket namelijk de “Godin met de 10.000 Namen”
Dergelijke naamlijsten zijn ook bekend uit het Christendom en het meest geliefd is natuurlijk de
“Litanie van Loreto”, de litanie van de namen van Maria, waarvan ik sommige nog steeds uit mijn
hoofd ken: Zetel van Wijsheid, Toren van Ivoor, Huis van Goud, Mystieke Roos en dan ietsje
verder: Morgenster. Maar in het latijn klinkt dat natuurlijk veel indrukwekkender: Sedes Sapientiae,
Turris Eburnea, Domus Aurea, Rosa Mystica en Stella Matutina.
Die laatste naam is interessant vanwege de verbinding met Venus. En vanzelfsprekend is ook
“Maria” een vorm van de “Godin met de 10.000 Namen” die we uit het oude tweestromenland
kennen.
Elk pantheon kan worden beschouwd als een verzameling Goden die elk een ander aspect van de
“Natuur” vertegenwoordigen. Ook de meer abstractere eigenschappen als liefde, hoop, geluk,
enzovoorts worden belichaamd als een God. Zo hebben we een God van oorlog en een God van
vrede. Hoewel vaak deze twee strijdige lijkende functies ook door de zelfde god uitgevoerd kan
worden; de oorlogsgod rustend is vrede en actief is oorlog. We zien ook dat eigenschappen die
van elkaar kunnen worden afgeleid vaak bij één God terecht komen. Zo is Hermes de
boodschapper van de Goden, die daarmee tegelijkertijd de God van de handel en dus ook die van
de dieven is geworden.
Ook in onze drie monotheïstische religies vinden we hetzelfde mechanisme van splitsen terug.
Hier worden deze krachten niet verdeeld in “vormen”, maar in “namen”. De opsplitsing van de
Hebreeuwse God in onder andere de 10 kabbalistische namen hebben we al genoemd. Het
christendom kent de drie éénheid, drie verschillende Godvormen, die ook zo worden afgebeeld,
Vader, Zoon en Heilige Geest.
In een uitstekend boek2 over magie van David Conway, waarschuwt hij tegen het werken met
demonen, maar, vervolgt hij: als je toch met demonen wil werken, neem dan de demonen die je
kent. En dat geldt ook naar mijn idee voor Goden. Het Hebreeuwse pantheon is redelijk bekend en
wordt al eeuwen magisch gebruikt. En daarmee zijn ook de energieën die met het gebruik van
deze Godennamen gemoeid zijn min of meer vastgelegd.
Moeilijker ligt het bij de onbekendere pantheons, hoewel ook redelijk bekende, zoals bijvoorbeeld
het Griekse pantheon ons nog kan verrassen. Zo weet bijvoorbeeld niet iedereen dat Aphrodite,
Godin van Schoonheid en Liefde een donkere kant heeft, die Melanis, “de Zwarte” en
Androphonos, “Slachter van mensen” genoemd wordt. Natuurlijk is er een verklaring die zegt dat
ze “de Donkere” Skotia genoemd wordt omdat mensen meestal de liefde in het donker bedrijven
en de slachter omdat mensen door de liefde geveld worden. En ook wel omdat het orgasme “de
kleine Dood” wordt genoemd. Maar er is ook een naam die haar benoemt als “Zij van de Tomben”
Epitymbria, wat het ergste doet vermoeden.
Veel van de “kleine” geschiedenissen in de mythologie zijn niet altijd door onze grote westerse
schrijvers opgepikt en juist die verhalen kleuren de Goden net een tikje anders dan wij “weten”.
In de westerse magie kennen we een mengelmoes van namen, die in de loop der eeuwen onder
andere door Joodse en Griekse filters zijn gegaan, maar in principe uit vele bronnen komen.
De namen worden overgenomen uit een andere cultuur en taal, vaak zonder op de hoogte te zijn
van de betekenis. De naam krijgt dan door aanpassen aan de eigen taal en cultuur soms zelf een
eigen nieuwe inhoud.
Het is daarom raadzaam een vreemd pantheon, als het toch gebruikt moet worden, dat met de
nodige omzichtigheid te doen
2 Magic. An Occult Primer David Conway
Hier in het westen worden een aantal pantheons gebruikt, onder andere, de Griekse, Celtische en
Noordse. Vanzelfsprekend is het niet aan te raden om deze door elkaar te gebruiken maar ook
substitutie kent zijn problemen. Elke God en Godin heeft individuele karaktertrekken die niet
overeenkomen met de van de Goden uit het andere pantheon hoewel de functies vergelijkbaar
lijken te zijn.
Zo heeft de Griekse schelm Hermes weinig gemeen met de serieuze Egyptische Thoth, toch
worden de eigenschappen van de planeet Mercurius aan beide toegeschreven. Maar blijkbaar niet
altijd dezelfde eigenschappen. Maar over substitutie van Goden een andere keer meer.
Aanleiding tot het schrijven van dit artikel is het onder staande lijstje geweest. Het komt uit het
oude Mesopotamië en kent een getal toe aan Goden en Godinnen.
God
Godin
Anu
Enlil
Ea / Enki
Nanna / Sin
Utu /Shamash
Iskur / Adad
60
50
40
30
20
10
Antu
Ninlil
Ninki
Ningal
Inanna /Ishtar
Ninhursag
55
45
35
25
15
05
Opvallend hieraan is dat de getallen van de Godinnen allemaal eindigen op het getal 5 en dat de
Goden tientallen krijgen toegekend. Het is duidelijk dat deze getallen niet op de bekende
numerologische alfabet-cijfer omzetting is gebaseerd. Deze getallen vormen een ander facet die
de Goden van elkaar onderscheid en in bovenstaande lijst duidt het misschien ook een zekere
pikorde aan.
Ook het Griekse Pantheon kent een dergelijke cijfer toewijzing.. Het onderstaande lijstje wordt
toegeschreven aan de school van Pythagoras. Hier is een zekere mate van overeenkomst tussen
de numerologische betekenis van de cijfers en het het karakter van de Goden.
1–
2–
3–
4–
5–
Ares
Artemis, Hecate
Hermes
Hera, Leto
Athena
6–
7–
8–
9–
Zeus, Posiedon, Hades, Demeter, Hestia
Hephaestus, Promethues
Apollo, Dionysus
Aphrodite
Merk op dat Ares (%) en Aphrodite ($) respectievelijk het getal 1 en 9 hebben en elkaar dus
aanvullen tot 10. Dat laatste geldt ook voor de echtgenoten Hera (4) en Zeus (6).
Artemis 2=(") en Apollo 8=(!) zijn beide kinderen van Leto (4). De onafhankelijke positie van
Athena (5), de maagd, wordt dan duidelijk.
In het monumentale werk van Israel Regardie “The Complete Golden Dawn System of Magic”
wordt een systeem gegeven om de Hebreeuwse letters om te zetten in beelden. Helaas wordt niet
het hele systeem duidelijk uit de doeken gedaan, maar het geeft wel een beeld hoe een engel er
uit zou kunnen zien.
Dit voorbeeld is rechtstreeks overgenomen uit het boek- de engel Sandalphon:
Samekh
Nun
Daleth
Lamed
Peh
Vau
Nun
Mannelijk
Mannelijk
Vrouwelijk
Vrouwelijk
Vrouwelijk
Mannelijk
Mannelijk
Een mager, levendig, mooi hoofd
Stevige hals
Schouders van een mooie vrouw
Goed geproportioneerde borst
Brede sterke heupen
Stevige benen
Pezige voeten, misschien gevleugeld
Het beeld wat ontstaat is een overwegend mannelijk uitziende engel met een redelijk normaal
menselijk uiterlijk. Op een ander niveau echter veranderen de associaties. Zo wordt beschreven
hoe de hals gevleugeld wordt en voor de eerste Nun. Voor de Vau de poten van een stier en voor
de laatste Nun de klauwen van een adelaar gegeven wordt. Andere letters leiden tot nog
extremere hybride vormen en kleuren. Gezien de afschrikwekkende vormen die zo kunnen
ontstaan is het niet verwonderlijk dat de eerste woorden van de engel vaak zijn: “Vrees niet!”
In de Joods/Christelijke traditie worden de demonen beschouwd als gevallen Engelen en in elk
geval hebben ze deze schrikwekkende vormen gemeen.
Deze manier van vormgeven van onstoffelijke wezens op basis van hun naam is zover ik weet
uniek.
De telesmatische (talisman-ische) figuren die ontstaan na deze symbolische constructie methode
geven een beeld van energieën die verder alleen op een abstracte3 manier zijn weer te geven
Herkenbaarheid echter is een belangrijke eigenschap en
abstracties zijn moeilijk te identificeren.
De laat antieke God Abrasax of Abraxas zoals die op
amuletten wordt weergegeven, is een voorbeeld van
herkenbaarheid. De kop van een haan op de romp van
een mens en in plaats van benen twee slangen.
De Griekse letters van Abrasax (ΑΒΡΑΞΑΣ) zijn te
herleiden tot het getal 365, het aantal hemelse sferen
waarover hij heerst en ook het aantal dagen van het jaar.
De zeven letters van de naam Abraxas staan voor de
zeven planeten.
De figuur van Abraxas heeft voor mij altijd een zweem van
kunstmatigheid gehad die bijvoorbeeld de Egyptische
Goden niet hebben. Het is - denk ik - een telesmatische
figuur, bewust ontworpen voor het gebruik op amuletten.
Het is niet een natuurlijk uit het onderbewuste van de
mens ontstane vorm, zoals we dat bij de Griekse God Pan
zien. Abraxas is een tijd lang populair geweest, gezien de
vele Abrasax amuletten die gevonden zijn, maar
uiteindelijk in de loop van de geschiedenis ook weer
verdwenen. De meeste Abrasax amuletten kennen een mengsel van Griekse en Hebreeuwse
namen, bijvoorbeeld IΑΩ ΣΑΒΑΩΘ, Iao Sabaoth, een teken van de vermenging van culturele
invloeden uit die tijd.
Uit de Griekse tijd kennen we een aantal wezens die weliswaar niet tot de Goden gerekend
worden, maar toch een bestaan hebben op meerdere of andere niveau´s dan wij mensen. Dit
wordt tot uitdrukking gebracht door hun hybride vorm. We kennen ze als: Centaur, Sater, Meermin,
Sfinx, Harpij enzovoorts. De Griekse Goden daarentegen kennen allemaal een menselijke vorm
met uitzondering van Pan. Maar de geschiedenis van deze God is allesbehalve helder en hij is
waarschijnlijk ouder dan de Olympische Goden.
Veel van de namen van Goden en Godinnen zijn ons vertrouwd maar er zijn nog heel veel meer
waar we nooit van hebben gehoord. Toch kunnen we lijsten samenstellen die in wezen voor elk
Goddelijk wezen zou kunnen gelden. Deze lijst zou dan bestaan uit algemene functies en
lofprijzingen, waarin het ontzag en de angsten van de mensheid worden uitgedrukt in titels als: “De
Machtige, De Alwetende, De Rechtvaardige”.
Maar ook al onze verlangens krijgen een naam: De Goede, De Lieflijke....
Maar een van de intrigerende namen van God is KA en het komt uit de Indische cultuur. Naar mijn
idee drukt geen andere naam het mysterie beter uit, het betekent: WIE.
Paul van Wierst
3 Bijvoorbeeld met behulp van de vormen van de Elementen, of de Tattva´s