Titel van het project De effectiviteit van lichaamseigen chondrogeen

1
Titel van het project
De effectiviteit van lichaamseigen chondrogeen geïnduceerde
mesenchymale stamcellen (MSCs) (Arti-cel PLUS) met Equine Allogene
Plasma (EAP) als excipient in een geïnduceerd posttraumatisch inflammatie
model bij paarden - een Proof of Concept studie.
Looptijd van het project
18 weken/groep (2 groepen), uitgevoerd binnen de 4 jaar na goedkeuring.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Paard - Ontsteking - Stamcel - Werking
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden (maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het beoordelen van niet lichaamseigen mesenchymale stamcellen na
injectie in een geïnduceerd posttraumatisch inflammatie model.
Kraakbeenschade bij paarden en mensen is vaak onherstelbaar, vooral
wanneer het zich voordoet op plaatsen waar artrose door voortdurende
wrijving van de aangrenzende botten is veroorzaakt. Moderne
behandelingen zijn gebaseerd op het gebruik van anti-inflammatoire
stoffen en schokdempende gels. Helaas zijn deze werkwijzen tijdelijk en
creëren vaak een verlenging van langdurige verwondingen. Omdat is
aangetoond dat stamcellen regeneratieve en immunomodulerende
eigenschappen hebben, zouden paarden en mensen in de toekomst kunnen
profiteren van deze vorm van therapie. Veel onbeantwoorde vragen
omtrent dit soort therapieën dienen nog onderzocht te worden.
14 paarden
Alle paarden kunnen matige zwelling, pijn en / of kreupelheid als gevolg van
de inductie van het inflammatiemodel ondervinden. Aan het einde van de
studie worden alle paarden geeuthanaseerd.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit onderzoek maakt deel uit van een Europees veterinair geneesmiddelen
registratie, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) vereist daarom
een Proof of concept studie. Dit soort onderzoek moet worden uitgevoerd
in het doeldier, in casu paarden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal gebruikte dieren is gebaseerd op regelgeving, medische,
dierenwelzijn en statistische overwegingen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit onderzoek maakt deel uit van een Europees veterinair geneesmiddelen
registratie, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) vereist daarom
een Proof of Concept studie (PoC). Dit soort onderzoek moet worden
uitgevoerd in het doeldier, in casu paarden. Om stress te verminderen,
zullen de paarden verdoofd worden vóór de behandeling. Een dagelijkse
observatie van de dieren zal plaatsvinden, in geval van ernstige lijden zal
het paard in kwestie uit de studie worden uitgesloten en de nodige
medicatie worden toegediend.
2
Titel van het project
Looptijd van het project
De veiligheid en werkzaamheid van equine niet lichaamseigen
geïnduceerde chondrogene mesenchymale stamcellen (MSCs) (Arti-cell
PLUS) met Equine Allogeen Plasma (EAP) als dragerstof bij patiënten met
gewrichtsontsteking - een veldonderzoek.
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Paard - Ontsteking - Gewricht - Stamcel - Werking
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het beoordelen van de veiligheid en werkzaamheid van gewrichtsinjecties
met niet lichaamseigen geïnduceerde chondrogene mesenchymale
stamcellen bij paarden met natuurlijk voorkomende gewrichtsontsteking
van de onderste ledematen.
Kraakbeenschade bij paarden en mensen is vaak onherstelbaar, vooral
wanneer het zich voordoet op plaatsen waar artrose door voortdurende
wrijving van de aangrenzende botten is veroorzaakt. Moderne
behandelingen zijn gebaseerd op het gebruik van anti-inflammatoire
stoffen en schokdempende gels. Helaas zijn deze werkwijzen tijdelijk en
creëren vaak een verlenging van langdurige verwondingen. Omdat is
aangetoond dat stamcellen regeneratieve en immunomodulerende
eigenschappen hebben, zouden paarden en mensen in de toekomst kunnen
profiteren van deze vorm van therapieën. Veel onbeantwoorde vragen
omtrent dit soort therapien dienen nog onderzocht te worden.
100 paarden
Alle paarden vertonen milde tot matige zwelling van de gewrichten, pijn en
/ of manken voor de studie begint. Aan het einde van de studie, wordt een
verminderde kreupelheid verwacht in beide behandelingsgroepen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Deze studie is een onderdeel van een Europees Veterinair Geneesmiddelen
registratie, het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) vereist
daarom een klinische veldstudie. Dit soort onderzoek moet worden
uitgevoerd in het doeldier, in casu paarden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal gebruikte dieren zijn gebaseerd op regelgeving, medische,
dierenwelzijn en statistische overwegingen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit onderzoek maakt deel uit van een Europees Veterinair Geneesmiddelen
registratie, het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) vereist
daarom een klinische veldstudie. Dit soort onderzoek moet worden
uitgevoerd in het doeldier, in casu paarden. Om stress te verminderen,
zullen de paarden enigszins verdoofd worden vóór de behandeling.
3
Titel van het project
De veiligheid van niet lichaamseigen chondrogeen geïnduceerde
mesenchymale stamcellen (MSCs) (Arti-cel PLUS) met Equine Allogene
Plasma (EAP) als excipient voor intra-articulair gebruik in paarden - een
Target Animal Safety (TAS) studie.
Looptijd van het project
6 weken/ groep (2 groepen), uit te voeren tot 4 jaar na goedkeuring.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Paard - Ontstekening - Stamcel - Veiligheid
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden (maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het beoordelen van veiligheid en biologische verdeling van niet
lichaamseigen mesenchymale stamcellen na injectie in een kogelgewricht
van gezonde paarden.
Kraakbeenschade bij paarden en mensen is vaak onherstelbaar, vooral
wanneer het zich voordoet op plaatsen waar artrose door voortdurende
wrijving van de aangrenzende botten is veroorzaakt. Moderne
behandelingen zijn gebaseerd op het gebruik van anti-inflammatoire
stoffen en schokdempende gels. Helaas zijn deze werkwijzen tijdelijk en
creëren vaak een verlenging van langdurige verwondingen. Omdat is
aangetoond dat stamcellen regeneratieve en immunomodulerende
eigenschappen hebben, zouden paarden en mensen in de toekomst kunnen
profiteren van deze vorm van therapie. Veel onbeantwoorde vragen
omtrent dit soort therapieën dienen nog onderzocht te worden.
16 paarden
Alle paarden kunnen milde tot matige zwelling, pijn en / of kreupelheid als
gevolg van de intra-articulaire injectie ondervinden. Aan het einde van de
studie, wordt een geringe tot geen kreupelheid verwacht. Acht paarden die
met stamcellen behandeld werden, zullen worden geeuthanaseerd, de
andere paarden zullen worden hergebruikt in een volgende studie.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit onderzoek maakt deel uit van een Europees veterinair geneesmiddelen
registratie, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) vereist daarom
een Target Animal Safety studie (TAS). Dit soort onderzoek moet worden
uitgevoerd in het doeldier, in casu paarden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De door de richtlijnen (VICH GL43) voorgeschreven aantallen worden
gevolgd en een uitzondering werd bekomen waardoor de controledieren
niet geëuthanaseerd moeten worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit onderzoek maakt deel uit van een Europees veterinair geneesmiddelen
registratie, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) vereist daarom
een Target Animal Safety studie (TAS). Dit soort onderzoek moet worden
uitgevoerd in het doeldier, in casu paarden. Om stress te verminderen,
zullen de paarden enigszins verdoofd worden vóór de behandeling. Een
dagelijkse observatie van de dieren zal plaatsvinden, in geval van ernstige
lijden zal het paard in kwestie uit de studie worden uitgesloten en de
nodige medicatie worden toegediend.
4
Titel van het project
Plaatsen van een penscanule bij schapen als donor van pensvocht bij in
vitro studies
Looptijd van het project
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
schapen, penscanule, verteerbaarheid, in vitro
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Door het plaatsen van een permanente penscanule bij de schapen kan
gemakkelijk pensvocht genomen worden. Het pensvocht wordt gebruikt als
inoculum bij in vitro studies om het verteringsproces in de pens na te
bootsen. Monsters van rundveevoeders worden geïncubeerd met
gebufferd pensvocht om de verteerbaarheid van de organische stof of van
de celwanden te bepalen. Deze parameters zijn belangrijk om de potentiële
voederwaarde voor herkauwers in te schatten.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De in vitro pensvochttechniek is een betrouwbare, relatief snelle methode
om de verteerbaarheid en potentiële voederwaarde van rundveevoeders in
te schatten. Een goede inschatting van de voederwaarde is nodig om
herkauwers passend te voorzien van de benodigde nutriënten, zodat ook
de verliezen naar milieu toe kunnen beperkt worden. Het is een
alternatieve methode voor omslachtige, tijdrovende en dure in vivo
verteringsproeven met schapen of koeien.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
4 schapen
De schapen worden eerst gecastreerd onder verdoving, hetgeen tijdelijk
stress en mogelijks pijn na de ingreep veroorzaakt. Enkele weken later,
eveneens onder verdoving, wordt de penscanule geplaatst, hetgeen ook
tijdelijk stress en mogelijks pijn veroorzaakt. Bij het afnemen van pensvocht
kunnen de dieren stress hebben. De dieren worden gehouden zolang ze
leven en hun canule behouden.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De in vitro techniek met pensvocht als inoculum is de meest betrouwbare
labomethode om de verteerbaarheid van rundveevoeders in te schatten.
Het is een alternatief voor tijdrovende en dure in vivo verteringsproeven
met schapen of koeien.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In het Editorial van Animal Feed Science and Technology vol. 171 (2012)
wordt gesteld dat om effecten van ongebruikelijke pensinocula te
reduceren er minimum drie dieren moeten gebruikt worden. We stellen
voor om steeds over vier dieren met penscanule te beschikken. Er wordt
pensvocht afgenomen van drie dieren, terwijl het vierde dier als reserve
dient.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor het bepalen van de in vitro verteerbaarheid volgens de
standaardprocedure (Tilley en Terry, 1963) wordt pensvocht van schapen
voorgeschreven; uit de literatuur blijkt dat het verteringsvermogen van
schapen vergelijkbaar is met dat van runderen. De castratie en fistulatie
van de schapen is een eenmalige ingreep uitgevoerd door een ervaren
dierenarts. Het afnemen van pensvocht gebeurt door ervaren laboranten.
5
Titel van het project
Looptijd van het project
Vergelijking van 3 zinkbronnen op de pensfermentatie en
voederafbreekbaarheid met 3 koeien voorzien van een pensfistel
2 maanden: februari-maart
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zink, melkkoeien, pensfermentatie, voederafbraak
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Met deze proef willen we het effect van 3 zinkbronnen nagaan op de
pensfermentatie (pH, ammoniak, vluchtige vetzuren) en op de
afbreekbaarheid van droge stof, ruw eiwit, zetmeel en celwanden in de
pens. Tevens wordt de Zn-concentratie in het bloed bepaald. De proef
wordt uitgevoerd met 3 koeien voorzien van een pensfistel in een Latijns
vierkant design met 3 perioden van 2 weken.
Zink is belangrijk voor het immuunsysteem van het dier; het stimuleert het
herstel van wonden, zorgt voor sterke hoeven en vermindert het celgetal in
de melk. Voor lacterende Holsteinkoeien wordt 40-50 mg/kg DS in het
rantsoen aanbevolen. Bij hoge dosissen vertraagt Zn de vrijstelling van
ammoniak uit ureum, waardoor er minder risico is op intoxicatie en
verhoogt Zn het aandeel propionzuur in het pensvetzurenpatroon
waardoor een betere energiebenutting wordt bekomen.
Deze proef wordt uitgevoerd op vraag van de firma Animine, die zijn
product Hizox, een zeer poreus ZnO, wil vergelijken met gangbare ZnO en
Zn-sulfaat, omdat hun product effectiever zou zijn en het milieu minder
belasten.
3 Holstein-Friesian melkkoeien, die eerder voorzien werden van een
pensfistel (EC 2013/207)
De dieren worden aangebonden tijdens de proef van 8 weken om
individuele voedering toe te laten alsook voor manipulaties via de
pensfistel (nemen van pensvocht, inbrengen van nylonzakjes voor studie
van de voederafbreekbaarheid). Verder zullen de dieren korstondige
pijn/stress ondervinden bij het prikken van bloed in de halsader.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Voor dit type onderzoek zijn geen alternatieve dierloze methodes
voorhanden
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor het vergelijken van de 3 Zn-bronnen zijn 3 dieren het minimum aantal.
Om zoveel mogelijk tijdseffecten uit te schakelen wordt de proef
uitgevoerd in een Latijns vierkant design.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het is de bedoeling de zinkbron te gebruiken bij melkvee. Een directe studie
op het pensmilieu is de meest aangewezen methode om de effectiviteit van
het product na te gaan. Op elke ligplaats ligt een rubberen mat om het
comfort te verhogen.
6
Titel van het project
Looptijd van het project
Het effect van verschillende doses NSP-enzyme op de prestaties van
kalkoenen die een voeder op basis van tarwe, sojaschroot en rogge kregen
112 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
kalkoenen, voeder, NSP-enzyme
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze proef is een nieuw ontwikkeld NSP-enzyme te registreren
zodat het toegelaten wordt als voederenzym bij kalkoenen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Dit onderzoek gaat na in welke mate het nieuw ontwikkeld NSP-enzyme de
productieparameters (zoals bvb diergewicht en voederconversie)
bevordert. Een NSP-enzyme helpt het dier immers bij de vertering van
NSP's (non-starch-polysaccharides), die talrijk aanwezig zijn in granen, maar
niet goed verteerd kunnen worden door pluimvee.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Kalkoenen: 720
P1: licht: voor 180 dieren is het mogelijk dat een (ongekend) licht ongemak
ervaren wordt door het toedienen van een hogere dosis van het enzyme in
het voeder.
De dieren zullen op slachtleeftijd commercieel geslacht worden; omwille
van de registratieproef werd hiervoor een derogatie aangevraagd en deze
werd goedgekeurd.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het betreft diersoortspecifiek onderzoek. Voor in vivo proeven bij
vleeskippen zijn geen alternatieve dierloze methodes beschikbaar.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt een evenwicht gezocht om enerzijds een minimum aan dieren te
gebruiken en anderzijds om toch voldoende dieren te hebben om
eventuele significante verschillen te kunnen aantonen. Hiertoe werd een
poweranalyse uitgevoerd.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het enzyme is ontwikkeld voor kalkoenen, waardoor in vivo onderzoek bij
kalkoenen onder praktijkbezetting nodig is. De behandeling zal
normaalgezien niet leiden tot problemen. Er wordt een tweedagelijkse
controle uitgevoerd door ervaren dierenverzorgers en technici. Indien er
problemen worden waargenomen, worden de dieren uit proef genomen,
en bij vermoeden van ziekte of lijden, wordt een dierenarts geraadpleegd.
De dieren zijn op strooisel gehuisvest, waardoor natuurlijk gedrag kan
uitgeoefend worden.
7
Titel van het project
Looptijd van het project
Kunnen biomerkers voor oxidatieve stress en inflammatie inzicht bieden in
de gezondheidstatus van de darm van gespeende biggen?
5 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
varken spenen darmgezondheid biomerkers
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Bij het spenen worden de biggen gescheiden van de moederzeug en
moeten ze zich aanpassen aan het eten van vast voeder. Deze aspecten
kunnen lijden tot ischemie, oxidatieve stress, inflammatie en
weefselschade t.h.v. de darm. Om te achterhalen of voederadditieven deze
negatieve effecten in de darm kunnen inperken moet er gezocht worden
naar biomerkers in het bloed die de gezondheidsstatus van de darm
reflecteren.
Voederbedrijven trachten deze nadelige effecten zoveel mogelijk te
verhelpen door de samenstelling van voeder te optimaliseren.
Voederproeven zijn echter vnl. gebaseerd op gegevens zoals het
lichaamsgewicht en voederopname of maken gebruik van de ‘body
condition scoring’ techniek. Deze parameters zeggen niets over de
gezondheidsstatus van de darm zelf. Indien er biomerkers in het bloed
gevonden kunnen worden die extra informatie kunnen bieden over
eventuele oxidatieve schade en inflammatie is dit voordelig voor
toekomstige voederstudies.
Er zullen 96 biggen (Pietrain x Ra-SE genetics) in de proef worden
opgenomen.
Alle biggen zullen op herhaaldelijke tijdstippen gewogen worden. Bij 56 van
deze biggen zal er op verschillende tijdstippen bloed worden genomen (P1).
Deze laatste 56 dieren zullen ook worden geëuthanaseerd voor verder
morfologisch onderzoek. De overige dieren zullen verder worden opgefokt.
Aangezien er gezocht wordt naar biomerkers in het bloed die indicatief
kunnen zijn voor schade t.h.v. de darm is het gehele dier nodig. Er zijn
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
intestinale cellijnen die één van de te bestuderen biomerkers uitscheiden
na schade, maar relevante concentraties die in het bloed terecht zullen
komen kunnen hier niet mee achterhaald worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken is in dit geval geen diermodel aangezien dit onderzoek wordt
uitgevoerd om de varkenssector te bevorderen. De dieren zullen dagelijks
geobserveerd worden en indien er problemen vermoed worden, zal de
bedrijfsdierenarts worden geconsulteerd.
Met behulp van statisticalsolutions.net werd een groep grootte van 8 tot 10
dieren bekomen wanneer gegevens van biggen met een verschillende
redoxstatus, een α-waarde van 0.05 en een power van 80% werd genomen.
Na deze power analyse werd geopteerd om per tijdspunten het minimum
aantal dieren, nl. 8 biggen per groep, te euthanaseren.
8
Titel van het project
Verbeteren van uitloopgebruik door vleeskippen
Looptijd van het project
10 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskippen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
1) Het volgen van uitloopgedrag van langzaam groeiende vleeskuikens,
gehuisvest in mobiele stallen met uitloop. Dit zal gebeuren aan de hand van
zenders die aan de kippen worden bevestigd, en observaties.
2) Onderzoeken of opfokcondities een invloed hebben op uitloopgedrag. Er
zijn aanwijzingen in de literatuur dat omgevingsverrijking in het vroege
leven kippen minder angstig maakt, en dit heeft mogelijk ook een invloed
op hun uitloopgedrag.
3) Onderzoeken of dieren die veel gebruikmaken van de uitloop meer of
minder angstig zijn dan dieren die dit weinig doen.
4) Vleeskwaliteit, botkwaliteit, productieparameters en smaak vergelijken
tussen kippen die de uitloop veel en weinig gebruiken
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Als kippen de uitloop beter gebruiken kan dit voordelig zijn voor hun
welzijn, en ook voor het milieu (minder puntvervuiling). Door te
onderzoeken welke factoren een rol spelen in uitloopgebruik, kan hierop
ingespeeld worden. Er kan bijvoorbeeld geselecteerd worden op hybrides
die geschikter zijn voor uitloopsystemen dan de huidige lijnen. Ook zouden
de opfokcondities aangepast kunnen worden zodat deze optimaal zijn voor
het systeem met uitloop.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Vleeskippen: 440
P1: De dieren zullen enige stress ondervinden tijdens de gedragstesten en
het bevestigen van de zenders, maar dit is steeds van korte duur.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het betreft diersoort specifiek onderzoek. In dit geval gaat het over een
onderzoek dat meerdere factoren en hun interacties omvat. De
complexiteit van dit onderzoek kan niet bereikt worden via een dierloze
methode
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt een evenwicht gezocht om enerzijds een minimum aan dieren te
gebruiken en anderzijds om toch voldoende dieren te hebben om
eventuele significante verschillen te kunnen aantonen. Er mogen volgens
de wetgeving maximaal 400 dieren op het gebruikte perceel worden
gehouden. Er zijn echter maar 4 groepen, wat het aantal herhalingen al
minimaal maakt.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De behandeling zal normaalgezien niet leiden tot problemen. Indien er
toch problemen worden waargenomen, dan worden de dieren uit proef
genomen. Bij vermoeden van ziekte, wordt een dierenarts geraadpleegd.
9
Titel van het project
Looptijd van het project
‘REDUCTIE VAN MYCOBACTERIUM AVIUM SUBSP. PARATUBERCULOSIS
(MAP) BESMETTING VIA DECONTAMINATIE VAN DE BIESTMELK –
Consumeerbaarheid en functionaliteit van gedecontamineerde biestmelk’.
1 jaar: April 2015 - April 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Paratuberculosis, MAP, Biest, Holstein, kalf
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
MAP is een pathogene bacterie die paratuberculose, een ongeneeslijke
darmontsteking, veroorzaakt bij runderen. In de bestrijding van
paratuberculose is een goede screening en het verwijderen van besmette
dieren noodzakelijk. Enkel jonge kalveren kunnen na besmetting met MAP
zelf de bacterie uitscheiden in de mest. Daarom is het belangrijk om de
besmetting van deze kalveren te voorkomen. Het toedienen van MAP vrije
biestmelk is daarbij cruciaal, aangezien biest- en kalvermelk belangrijke
besmettingsroutes zijn. Biestmelk is levensnoodzakelijk voor het kalf,
omwille van de antistoffen noodzakelijk voor de immuniteit van het jonge
kalf en kan niet vervangen worden door kunstmelk.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
In dit project wordt zowel een methode ontwikkeld voor het MAP vrij
maken van biestmelk die op kleine schaal op de hoeve kan gebruikt worden
als een methode voor behandeling van biestmelk op grote schaal die
centraal kan georganiseerd worden en biestmelk oplevert die commercieel
verkrijgbaar is aan een redelijke prijs. Via deze dierproef zal de
consumeerbaarheid en de behandelde biestmelk getest worden, alook de
opname van antistoffen uit de behandelde biest door het kalf.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Aan deze proef zullen 18 Holstein kalveren deelnemen, verdeeld over 3
behandelingsgroepen.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De biest wordt toegediend volgens het protocol dat standaard gebruikt
wordt op het ILVO bedrijf. Er worden geen negatieve gevolgen verwacht
door het toedienen van de biest. Indien het kalf na geboorte niet spontaan
gedronken heeft binnen de 2 uur, zal de eerste biest toegediend worden
via een slokdarmsonde. Dieren die onvoldoende antistoffen opgenomen
hebben uit de behandelde biest kunnen mogelijks vatbaarder zijn voor
ziektes (bv. diarree of longproblemen).ILVO hecht veel belang aan een
goede hygiëne op het bedrijf om besmetting te voorkomen. Daarnaast
worden dieren vanaf leeftijd van 14 dagen gevaccineerd.De gezondheid van
de dieren zal 2x daags opgevolgd worden door ervaren dierverzorgers. In
geval van ziekte (diarree), zullen de dieren de nodige zorgen en
behandeling krijgen in overleg met de dierenarts.
Een beperkt ongemak kan veroorzaakt worden door de bloednames op dag
0 en 3 na geboorte.
De dieren maken deel uit van de ILVO jongveekudde en na de proef blijven
alle dieren deel uitmaken van de kudde.
Het doel van dit onderzoek is het commercialiseren van de methodes voor
het MAP vrij maken van de biest. Belangrijke vereisten die gesteld worden
aan de behandelde biest zijn een goede opname door het kalf en een goede
opbouw van hun immuniteit. Het is absoluut noodzakelijk om dit te testen
bij kalveren. Er zijn geen dierloze alternatieven bekend om dit te testen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Op basis van een literatuurstudie werd beslist om met groepjes van 6
kalveren per behandeling te werken om de immunoglobulineopname te
controleren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het is absoluut noodzakelijk om in deze proef te werken met kalveren van
melkkoeien (Holstein ras). MAP kan immers grote economische gevolgen
hebben voor de melkveehouderij maar ook een risico inhouden voor de
volksgezondheid aangezien er aanwijzingen zijn dat rauwe en
gepasteuriseerdemelk en kazen een mogelijke besmettingsroute voor de
mens vormen. De dieren zullen gehuisvest worden in hokken die voldoen
aan alle richtlijnen. Het welzijn en de gezondheid van de dieren wordt 2x
per dag opgevolgd. Indien nodig zullen de dieren de gepaste behandeling
krijgen. De bloednames worden uitgevoerd door opgeleide mensen die de
handeling goed onder de knie hebben en dit met minimaal ongemak voor
de dieren kunnen uitvoeren.
10
Titel van het project
Effect van zinkbron op zinkverteerbaarheid bij biggen
Looptijd van het project
5 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
varken voederopname zink
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In deze proef willen we nagaan of de opname van zink door de big kan
verbeterd worden door andere zinkbronnen te gebruiken
Als zink beter verteerd wordt kan er in een latere fase minder toegevoegd
worden en komt er minder in het milieu
30 biggen
De dieren zullen individueel worden gehuisvest, waarbij ze wel neuscontact
kunnen hebben. Er worden regelmatig mestmonsters genomen voor
analyse. Op het einde van de proef wordt de helft van de dieren gedood
om stalen te nemen van spier en lever. De andere helft wordt
aangehouden als vleesvarken.
Een evaluatie van de werkzaamheid in een levend dier is noodzakelijk. Voor
dit type onderzoek naar voederopname is geen dierloze methode
voorhanden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Uit ervaring (eerdere verteringsproeven) weten we dat dit een minimum
aantal is om betrouwbare resultaten te bekomen
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het onderzoek richt zich specifiek op voeder voor biggen, dus enkel via
onderzoek met biggen kunnen met de grootste betrouwbaarheid
uitspraken gedaan worden. Het ongemak wordt geminimaliseerd door de
dieren balletjes te geven als hokverrijking. Ze worden ze van nabij
opgevolgd door ervaren dierenverzorgers. Als een dier ziek is of niet wil
eten wordt het uit proef genomen
11
Titel van het project
"Kan kunstmelk op basis van weipoeder concentraat gebruikt worden voor
de opfok van Belgisch witblauwe (BWB) kalveren, zonder prestatieverlies in
vergelijking met kunstmelk op basis van mager melkpoeder".
Looptijd van het project
1 jaar: mei 2015 - oktober 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Belgisch witblauw, kalf, opfok, kunstmelk
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In de praktijk wordt voor de opfok van BWB klaveren meestal kunstmelk op
basis van minimaal 50% magere melkpoeder (MMP) gebruikt. Kunstmelk op
basis van MMP is duurder dan kunstmelk op basis van goedkopere
plantaardige eiwitten en weipoeder concentraten (WPC). BWB kalveren
hebben een hoog geboortegewicht maar een lagere voeder opname,
waardoor ze specifieke voedingsbehoeften en voederschema’s voor opfok
vereisen. BWB rundveehouders verkiezen in praktijk nog altijd een rijkere,
maar duurdere kunstmelk op basis van MMP. Via deze proef willen we
nagaan of deze keuze terecht is, of BWB kalveren het even goed kunnen
doen met een goedkoper melkpoeder op basis van WPC.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
BWB kalveren worden in de praktijk vaak met kunstmelk opgefokt.
Kunstmelk op basis van WPC wordt in de praktijk al courant gebruikt voor
Holstein kalveren, maar BWB houders verkiezen in praktijk nog altijd een
rijkere, maar duurdere kunstmelk op basis van MMP. Indien via deze proef
kan aangetoond worden dat ook BWB kalveren het even goed kunnen doen
met een goedkoper melkpoeder op basis van WPC, kan dit voor de
vleesveehouden leiden tot een besparing in de kosten voor jongvee opfok.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Aan deze proef zullen 60 Belgisch witblauwe kalveren deelnemen, verdeeld
over 2 behandelingsgroepen.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Beide types kunstmelk worden reeds jaren in de praktijk gebruikt bij
Holstein kalveren. Uit het verleden is gebleken dat de behandeling met
deze 2 types kunstmelk de gezondheid van de dieren niet negatief
beïnvloedt. Mogelijk kan een bepaald type kunstmelk leiden tot meer
voedingsdiarree of een tragere groei.
Een beperkt ongemak kan veroorzaakt worden door de bloednames op dag
3 na geboorte. De vaarskalveren maken deel uit van de ILVO jongveekudde
en na de proef blijven alle dieren deel uitmaken van de kudde. De
stierkalveren zullen na het beeindigen van de proef verkocht worden.
De kunstmelkpoeders die in deze studie getest zullen worden, zijn in de
praktijk reeds in gebruik en werden reeds onderworpen aan de vereiste
kwaliteitscontroles alvorens ze op de markt gebracht werden. In deze
studie willen we beide kunstmelkpoeders testen bij één specifiek ras,
namelijk het Belgisch witblauw, en de kalveren evalueren op groei,
gezondheid en voederopname.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt uitgegaan van de veronderstelling dat kunstmelk op basis van
WPC gelijkwaardig is aan kunstmelk op basis van MMP voor de opfok van
BWB kalveren. Beide melkpoeders zullen niet gelijkwaardig bevonden
worden indien de kalveren in beide groepen meer dan 5 kg verschillen in
lichaamsgewicht of indien het verschil in krachtvoeder opname groter is
dan 10 kg op week 16 na geboorte. Een power analyse werd uitgevoerd op
basis van een vergelijkbare proef die in 2006 uitgevoerd werd aan het ILVO.
Hieruit kon besloten worden dat voldoende power zal verkregen worden
met 30 kalveren per groep.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
BWB kalveren hebben specifieke vereisten voor opfok in vergelijking met
andere rassen. We willen het effect van verschillende kunstmelkpoeder
specifiek testen bij dit ras.
Uit het verleden is gebleken dat deze 2 types melkpoeder de gezondheid
van de dieren niet negatief beïnvloeden. Mogelijk kan een bepaald type
kunstmelk leiden tot meer voedingsdiarree of een tragere groei. De dieren
worden gehuisvest in hokken die voldoen aan alle richtlijnen. Het welzijn en
de gezondheid van de dieren wordt 2x per dag opgevolgd. In geval van
ziekte zullen ze de nodige zorgen krijgen in overleg met de
bedrijfsdierenarts. De bloednames worden uitgevoerd door opgeleide
mensen die de handeling goed onder de knie hebben en dit met minimaal
ongemak voor de dieren kunnen uitvoeren.
12
Titel van het project
Looptijd van het project
Is er een interactie tussen de genetica van de beer en de zeugenlijn op de
efficiëntie van de spieropbouw van de nakomelingen?
3 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleesvarken, eindbeer, zeugenlijn, spieropbouw
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Met deze proef willen we nagaan of er een interactie is tussen de genetica
van de beer en de zeugenlijn op de efficiëntie van de spieropbouw van hun
nakomelingen. Gaan de nakomelingen van beer A en zeugenlijn A
efficiënter spieren aanzetten dan de nakomelingen van beer A en
zeugenlijn B?
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het is belangrijk voor de varkenshouder om te weten of de genetica van de
beer en de zeugenlijn een effect hebben op de efficiëntie van de
spieropbouw, om zo een optimaal vleesvarken te produceren. Bovendien
zullen dieren die efficiënter spieren opbouwen minder stikstof uitstoten
naar het milieu.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
180 varkens (90 Danbred x Piétrain en 90 Topigs x Piétrain)
Er is een mild ongemak te verwachten doordat er éénmalig bloed zal
afgenomen worden wanneer de dieren 105 kg wegen. De vleesvarkens
worden afgemest zoals in de praktijk en naar het slachthuis gebracht
wanneer ze het vooropgestelde slachtgewicht (110 kg) bereikt hebben.
Het onderzoek beslaat een groot deel van de levenscyclus en evalueert de
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
uiting van genetische kenmerken. Daar bestaan op heden geen alternative
dierloze methodes voor
Met behulp van een statistische poweranalyse werd een evenwicht gezocht
om enerzijds een minimum aan dieren te gebruiken en om anderzijds toch
voldoende dieren te hebben om eventuele significante verschillen te
kunnen aantonen.
Het betreft diersoort specifiek onderzoek. De behandeling zal
normaalgezien niet leiden tot problemen. Bij vermoeden van ziekte, wordt
een dierenarts geraadpleegd.
13
Titel van het project
Verbeteren van uitloopgebruik door vleeskippen.
Dit is een herhaling van proef 2015/245. Omdat veel metingen enkel op
groepsniveau gedaan konden worden, waren er per ronde slechts 2
herhalingen mogelijk; dit was statistisch gezien niet voldoende om
conclusies te kunnen trekken.
Looptijd van het project
10 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskippen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
1) Het volgen van uitloopgedrag van langzaam groeiende vleeskuikens,
gehuisvest in mobiele stallen met uitloop. Dit zal gebeuren aan de hand van
zenders die aan de kippen worden bevestigd, en observaties.
2) Onderzoeken of opfokcondities een invloed hebben op uitloopgedrag. Er
zijn aanwijzingen in de literatuur dat omgevingsverrijking in het vroege
leven kippen minder angstig maakt, en dit heeft mogelijk ook een invloed
op hun uitloopgedrag.
3) Onderzoeken of dieren die veel gebruikmaken van de uitloop meer of
minder angstig zijn dan dieren die dit weinig doen.
4) Vleeskwaliteit, botkwaliteit, productieparameters en smaak vergelijken
tussen kippen die de uitloop veel en weinig gebruiken
Als kippen de uitloop beter gebruiken kan dit voordelig zijn voor hun
welzijn, en ook voor het milieu (minder puntvervuiling). Door te
onderzoeken welke factoren een rol spelen in uitloopgebruik, kan hierop
ingespeeld worden. Er kan bijvoorbeeld geselecteerd worden op hybrides
die geschikter zijn voor uitloopsystemen dan de huidige lijnen. Ook zouden
de opfokcondities aangepast kunnen worden zodat deze optimaal zijn voor
het systeem met uitloop.
Vleeskippen: 440
Het verwachte niveau van ongemaks is P1: De dieren zullen stress
ondervinden tijdens de gedragstesten en het bevestigen van de zenders,
echter dit is steeds van korte duur.
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit onderzoek is specifiek gericht op vleeskippen. Het gebruik van een
alternative dierloze methode is in dit geval onmogelijk
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt een evenwicht gezocht om enerzijds een minimum aan dieren te
gebruiken en anderzijds om toch voldoende dieren te hebben om
eventuele significante verschillen te kunnen aantonen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het betreft diersoort-specifiek onderzoek dat zal worden opgevolg door
wetenschappers en techniekers met een uitstekende kennis over de zorg
voor vleeskippen. De gezondheid van de kippen zal niet in het gedrang
worden gebracht door de behandeling tijdens de dierproef. Indien er toch
problemen worden waargenomen, dan worden de dieren uit proef
genomen. Bij vermoeden van ziekte zal een dierenarts geraadpleegd
worden.
14
Titel van het project
Looptijd van het project
Ondervinden vissen stress door manipulatie en door blootstelling aan de sig
sparker?
2 dagen acclimatiseren + 1 dag experiment
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
stress, larven, juvenielen, sparker
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
ja
ja
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het eerste doel is om de stress te bepalen die vissen ondervinden door
behandeling (vb. verplaatsen van aquarium). Er zal tevens gekeken worden
naar de stress die larven en juvenielen ondervinden door de ontladingen
van de sig sparker. Dit toestel wordt gebruikt in seismisch onderzoek en
ontlaadt elke seconde. De max en min ontlading wordt gebruikt. Zo kan het
stress niveau bekeken worden bij twee verschillende geluidsdrukken. De
geluidsdruk bij 500 joule is vergelijkbaar met een heislag tijdens de
constructie van offshore windmolenpalen. Het hoofddoel is om te kijken of
de sparker een alternatief biedt voor veldexperimenten tijdens de
constructiefase van windmolenparken,
Er wordt onderzocht of de sig sparker een waardig alternatief biedt voor de
extreem uitdagende veldexperimenten. De impact van sterke
geluidsdrukken bij vissen moet onderzocht worden. Als dit kan onder
gecontroleerde laboratorium condities zal het onderzoek vlotter en sneller
verlopen. Bovendien ligt het frequentiegebiek iets hoger dan de echte
heislagen waardoor het belang van frequenties vergeleken kan worden met
het veldexperiment
1200 zeebaarzen waarvan 900 larven
Er wordt weinig effect verwacht. Er kan acute stress ontstaan maar deze zal
geen blijvende effecten veroorzaken. Dit hebben we reeds in een
veldexperiment gezien (Debusschere et al, 2014). Ze zullen geen
weefselschade, gehoorschade oplopen. Ze worden onmiddellijk in de
vloeibare stikstof overgebracht waardoor ze instant bevriezen. Hierdoor
wordt cortisol, rna en lactaat goed bewaard.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit experiment onderzoekt de impact van het heien, dit is het inkloppen
van de 400 ton monopaal funderingen van windmolens op zee, op vissen.
Dit gebeurt door het geluid na te bootsen. Zonder vissen kan deze impact
niet bepaald worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal vissen is tot een minimum herleid. Er is minimum 300 mg
biomassa vereist per cortisol analyse. Hiervoor moeten er 30 larven
samengenomen worden. Minstens 2 juveniele vissen zijn er nodig per
behandeling om het zuurstofverbruik te kunnen meten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De geselecteerde soort is zeebaars, deze wordt in alle experimenten binnen
dit onderzoek gebruikt. Zeebaars is een commercieel belangrijke soort in de
visserij en aquacultuur. Ze is relatief gemakkelijk te kweken en aan te
houden onder laboratoriumcondities. De duur van de blootstelling is tot
een minimum beperkt. Ze kunnen 2 dagen aan hun nieuwe omgeving
(experimentele aquaria) wennen.
15
Titel van het project
Het uitmeten van de individuele methaan en koolstofdioxide emissie bij
vaarzen van het Holstein en Belgisch witblauwe ras met de GreenFeeds in
praktijkomstandigheden.
Looptijd van het project
10 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
methaan, melkvee, vleesvee, microbioom
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Methaan emissie is een actueel probleem voor de rundveesector, niet
alleen voor de melkveesector maar ook de vleesveesector moet evolueren
naar een milieuvriendelijkere productie. De meest voorkomende melk- en
vleesvee rassen in Vlaanderen zijn resp. de Holstein en het Belgisch
Witblauwe (BWB) ras. BWB runderen staan bekend voor hun sterke
bespiering en goede voederomzet, wat vermoedelijk een gunstig effect
heeft op de emissies. In deze proef willen we de methaan en CO2 emissies
van Holstein en BWB vaarzen, vergelijkbaar qua leeftijd, in vergelijkbare
omgeving en op een gelijk rantsoen, uitmeten met de GreenFeed
meetinstallatie. Indien verschillen in emissies gevonden worden tussen de
rassen, zal nagegaan worden of deze verklaard kunnen worden op basis van
de microbiële gemeenschappen in de pens.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
In deze studie zal nagegaan worden of er ras specifieke verschillen zijn in
methaan en CO2 emissie tussen Holstein en BWB runderen en of deze
verschillen kunnen gelinkt worden aan ras- of individuele verschillen in
voederomzet. Vervolgens zal onderzocht worden of eventuele verschillen in
emissie verklaard kunnen worden door verschillen in microorganismen in
de pens. Deze resultaten kunnen de basis vormen voor verdere
maatregelen om de methaan emissie bij melk- en vleesvee te verminderen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
8 Holstein Friesian vaarzen, 8 Belgisch Witblauwe vaarzen
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Er worden geen negatieve effecten verwacht door de methaan metingen
met de Greenfeed. De Greenfeed werkt als een normale
krachtvoederautomaat, maar telkens een dier komt eten wordt de
methaan en CO2 uitstoot gemeten in de uitgeademde lucht. Om de
microbiële organismen in de pens te onderzoeken zullen op 2 tijdstippen
pensstalen genomen worden door via de muil en slokdarm een sonde in te
brengen in de pens. De dieren kunnen kortstondig stress ondervinden door
het inbrengen van de sonde en het passeren van de sonde doorheen de
slokdarm. De wetenschappelijke literatuur en praktijkervaring van
diergeneeskundigen geven aan dat dergelijke procedures goed verdragen
kunnen worden. Na de proef blijven de dieren verder deel uitmaken van de
ILVO rundveekudde.
Er zijn geen dierloze alternatieven voor dit onderzoek.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
8 koeien is het minimum aantal dieren nodig om de variatie in
methaanemissie op te vangen. Ook voor het verder onderzoek naar de
microbiële gemeenschap in de pens zijn 8 biologische herhalingen nodig om
betrouwbare resultaten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
In deze proef willen we onderzoeken of er verschillen in methaan
emissie zijn tussen enerzijds melkvee en anderzijds vleesvee rassen. We
hebben gekozen voor de meest voorkomende rassen in Vlaanderen.
Bovendien staat het BWB ras gekend om zijn goede voederomzet, wat
nog een bijkomend argument is om met dit ras te werken.
De dieren kunnen zich tijdens de proef vrij bewegen in hun normale
omgeving. Het nemen van de pensstalen kan kortstondig stress of
ongemak veroorzaken. Daarom wordt het aantal staalnames beperkt tot
het minimum en uitgevoerd door ervaren mensen. De gezondheid van
de dieren wordt nauwgezet opgevolgd door ervaren dierenverzorgers.
Indien nodig wordt de dierenarts ingeschakeld en de staalname gestopt.
16
Titel van het project
Kwantificeren van het viscositeitsreducerend effect van xylanase
Looptijd van het project
39 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskuikens- NSP-xylanase-viscositeit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Deze proef kadert in het O&O project (IWT): “degrade to upgrade:
unravelling the mode of action of non-starch polysaccharides degrading
enzymes.” Het doel van dit project is om door middel van onderzoek een
antwoord te vinden op volgende vraag: Welke bijdrage heeft elk van de 3
werkingsmechanismen van NSP enzymes tot het verbeteren van de
prestaties en gezondheid van vleeskippen: 1) verlagen van de viscositeit, 2)
opheffen van het kooi-effect en 3) prebiotische werking? Daarbij zal
getracht worden om een regressiemodel te ontwikkelen om de relatie
tussen deze werkingsmechanismen, metabole parameters,
prestatieparameters en de eigenschappen van het voeder te ontrafelen.
Met de resultaten van dit project zal enerzijds het werkingsmechanisme
van NSP enzymen ontrafeld worden. Het ontwikkelde regressiemodel zal
gebruikt kunnen worden voor de ontwikkeling van nieuwe enzymmengsels.
Met de resultaten van dit project zal de levenscyclus van de huidige
xylanasen verlengd worden en zal men meer gerichte enzymmengsels
kunnen aanwenden in functie van de samenstelling van het voeder. Dus
volgens de noden van het specifieke voeder.
112 vleeskuikens Ross 308 met P1
Beperkt ongemak door stress tijdens de voor- en hoofdperiode in de
verteringskooien (112 dieren, P1). De kooien kunnen als een
dieronvriendelijker huisvesting beschouwd worden, waar de dieren beperkt
zijn in bewegingsruimte. Deze dieren worden na de hoofdperiode
geëuthanaseerd ter bepaling van verschillende parameters. De dieren van
de zootechnische proef (1568, P0) komen via een erkende slachterij in het
handelscircuit.
Het doel van het project is nagaan wat het werkingsmechanisme is van NSP
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
enzymes. Deze enzymes werden ontwikkeld om grondstoffen op te
waarderen en een gezondheidsbevorderend effect te hebben op pluimvee.
Om de effectieve werking van deze enzymen aan te tonen moeten in vivo
proeven uitgevoerd worden met vleeskuikens. Enkel door het uitvoeren
van dergelijke proeven zijn de bekomen resultaten toepasbaar in de
praktijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De keuze van het aantal herhalingen/dieren in deze proef is enerzijds
gebaseerd op een aanbevolen bezettingsdichtheid enigszins conform met
de gangbare bezetting op de vleeskuikenbedrijven en anderzijds zijn de
aantallen/herhalingen ook gebaseerd op reeds eerder uitgevoerde proeven
in kader van dit IWT O&O project. Referentie: Christophe M. Courtin et al.
2008. Dietary Inclusion of Wheat Bran Arabinoxylooligosaccharides Induces
Beneficial Nutritional Effects in Chickens. Cereal Chem. 85(5):607–613
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De behandeling zal normaal gezien niet leiden tot problemen, indien er
toch problemen worden waargenomen dan worden de dieren uit proef
genomen.
Bij vermoeden van ziekte wordt een dierenarts geraadpleegd.
17
Titel van het project
Verbeteren van uitloopgebruik door vleeskippen.
Dit is een herhaling van proeven 2015/245 en 2015/250. Omdat veel
metingen enkel op groepsniveau gedaan konden worden, waren er per
ronde slechts 2 herhalingen mogelijk; dit was statistisch gezien niet
voldoende om conclusies te kunnen trekken.
Looptijd van het project
10 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskippen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
1) Het volgen van uitloopgedrag van langzaam groeiende vleeskuikens,
gehuisvest in mobiele stallen met uitloop. Dit zal gebeuren aan de hand van
zenders die aan de kippen worden bevestigd, en observaties.
2) Onderzoeken of opfokcondities een invloed hebben op uitloopgedrag. Er
zijn aanwijzingen in de literatuur dat omgevingsverrijking in het vroege
leven kippen minder angstig maakt, en dit heeft mogelijk ook een invloed
op hun uitloopgedrag.
3) Onderzoeken of dieren die veel gebruikmaken van de uitloop meer of
minder angstig zijn dan dieren die dit weinig doen.
4) Vleeskwaliteit, botkwaliteit, productieparameters en smaak vergelijken
tussen kippen die de uitloop veel en weinig gebruiken
Als kippen de uitloop beter gebruiken kan dit voordelig zijn voor hun
welzijn, en ook voor het milieu (minder puntvervuiling). Door te
onderzoeken welke factoren een rol spelen in uitloopgebruik, kan hierop
ingespeeld worden. Er kan bijvoorbeeld geselecteerd worden op hybrides
die geschikter zijn voor uitloopsystemen dan de huidige lijnen. Ook zouden
de opfokcondities aangepast kunnen worden zodat deze optimaal zijn voor
het systeem met uitloop.
Vleeskippen: 440
Het verwachte niveau van ongemaks is P1: De dieren zullen stress
ondervinden tijdens de gedragstesten en het bevestigen van de zenders,
echter dit is steeds van korte duur.
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit onderzoek is specifiek gericht op vleeskippen. Het gebruik van een
alternative dierloze methode is in dit geval onmogelijk
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt een evenwicht gezocht om enerzijds een minimum aan dieren te
gebruiken en anderzijds om toch voldoende dieren te hebben om
eventuele significante verschillen te kunnen aantonen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het betreft diersoort-specifiek onderzoek dat zal worden opgevolg door
wetenschappers en techniekers met een uitstekende kennis over de zorg
voor vleeskippen. De gezondheid van de kippen zal niet in het gedrang
worden gebracht door de behandeling tijdens de dierproef. Indien er toch
problemen worden waargenomen, dan worden de dieren uit proef
genomen. Bij vermoeden van ziekte zal een dierenarts geraadpleegd
worden.
18
Titel van het project
Looptijd van het project
Effecten van huisvesting, lichtschema's en voederverstrekking op de
performantie, het metabolisme, de botontwikkeling en eischaalkwaliteit bij
leghennen tot einde van verlengde leg.
70 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
leghennen, verlengde cyclus, voeding, management
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Deze proef kadert in het doctoraatsonderzoek: “het langer aanhouden van
leghennen”. Het doel van dit project is om volgende vraag te kunnen
beantwoorden: Hoe verandert het calcium (Ca) en fosfor (P) metabolisme
met de leeftijd van de leghennen en hoe kunnen we met de juiste
nutriëntenvoorziening en management (voedersturing, verlichting en
huisvesting) een langere legcyclus ondersteunen zonder kunstmatige rui
toe te passen?
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Indien bovenstaande vraag beantwoord kan worden dan zal er kennis zijn
omtrent het langer aanhouden van leghennen met behoud van een goede
ei(schaal)kwaliteit. Het langer aanhouden zal kunnen gebeuren via
veranderingen in voederstrategieën en/of managementstrategieën zonder
gebruik van kunstmatige rui.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Leghennen waarvan 960 met P1 omwille van weging en 720 met P1
omwille van euthanasie (in totaal 1680 pijnklasse P1 licht)
Beperkt ongemak door stress tijdens het individueel wegen van de dieren
op 6 verschillende tijdstippen gedurende de legronde (960 dieren, P1). Ook
zullen op deze tijdstippen 10 dieren per behandeling geëuthanaseerd
worden (= 720 met P1).
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Aan de hand van pilootproeven werd aangetoond welke behandelingen
kunnen resulteren in behoud van eischaalkwaliteit bij oude leghennen.
Omdat deze behandelingen aangewend zouden kunnen worden in de
praktijk, is onderzoek op praktijkschaal vereist. De enige optie dus is om na
te gaan of de effecten op kleine schaal ook aantoonbaar zijn op
praktijkschaal. Deze valorisatie bij leghennen is vereist vooraleer de
behandelingen aangewend zullen worden in de praktijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Omdat de behandelingen op praktijkschaal getoetst worden, worden heel
veel leghennen opgevolgd. Namelijk alle leghennen aanwezig op het
proefbedrijf te Geel worden opgevolgd. Deze hebben P0, maar omwille van
weging en euthanasie zullen een aantal leghennen enig ongemak ervaren
(P1). Voor dergelijke parameters moet de steekproefgrootte voldoende
groot zijn om te komen tot statistische verschillen, rekening houdend met
de v van vermindering. Omdat deze proef gedurende 70 weken loopt
worden op verschillende tijdstippen analyses uitgevoerd.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het is diersoortspecifiek onderzoek. De behandeling zal normaal gezien niet
leiden tot problemen. Indien er toch problemen worden waargenomen dan
worden de dieren uit proef genomen. Van zodra een dier uit leg gaat of de
eikwaliteit onvoldoende is voor commerciële doeleinden wordt dit als een
eindpunt aanzien. Bij vermoeden van ziekte wordt een dierenarts
geraadpleegd.
19
Titel van het project
Looptijd van het project
Bepalen werking fytase aan de hand van zootechnische prestaties, tibia as
gehalte en strooiselkwaliteit + voetzoollesies bij vleeskuikens tot op
slachtleeftijd
39 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskuikens, fytase, besparend effect
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Minerale P bronnen worden schaars, maar P is van belang voor pluimvee,
onder andere voor de botstructuur. Via toevoeging van het enzyme fytase
aan het voeder wordt het niet-beschikbaar P uit de plantaardige
grondstoffen gedeeltelijk beschikbaar gemaakt voor pluimvee zodat minder
mineraal P moet toegevoegd worden aan het voeder. Verder blijven de P
(en Ca dat gelinkt is aan het P gehalte) behoeften voor pluimvee een grijze
zone. Uit de literatuur blijkt ook dat het toevoegen van fytase aan het
voeder niet alleen P en Ca besparend werkt maar ook kan resulteren in een
betere benutting van energie en aminozuren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Met deze proef willen we enerzijds nagaan in welke mate verdere reductie
van P, Ca, energie en aminozuren opgevangen kan worden door het
toevoegen van een nieuw ontwikkeld fytase. De optimale dosering van dit
fytase zal ook duidelijk worden via deze proef. Dit resulteert zowel in een
economisch, nutritioneel als ecologisch voordeel met name aanwezige P in
pluimveevoeder wordt meer beschikbaar, het antinutritioneel aspect van
het onbeschikbare fosfor wordt gereduceerd, minder mineraal P moet
toegediend worden en minder onbenut P komt in het milieu terecht.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
mannelijke vleeskuikens ROSS 308 26 PK1
Matige ernst: manipulatie omwille van weging op d13, d26 en d39. Scoren
voetzoollesies op d39 en euthanasie van 4 dieren per pen voor bepaling
tibia as gehalte. Verder worden de dieren gehuisvest onder
praktijkomstandigheden (38kg/m²)
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Om na te gaan wat de mogelijke effecten zijn van het nieuw ontwikkeld
fytase op de performantie, strooiselkwaliteit en voetzoolgezondheid bij
vleeskuikens moeten in vivo testen uitgevoerd worden. Via deze proef wil
men ook bepalen welke dosering van het fytase toegevoegd moet worden
aan het voeder om te komen tot optimale prestaties en een zo hoog
mogelijke reductie van de nutriënteneisen in het voeder mbt. calcium,
fosfor, energie en aminozuren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De keuze van het aantal herhalingen/dieren in deze proef is gebaseerd op
enerzijds een aanbevolen bezettingsdichtheid conform de gangbare
bezetting op de vleeskuikenbedrijven en anderzijds op basis van de
sterftegraad tijdens de eerste levensweek. Het aantal is bovendien
gebaseerd op gebruikelijke aantallen die terug te vinden zijn in de literatuur
en op basis van vorige proeven (Delezie, E. et al., 2015).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het fytase is onder meer ontwikkeld voor vleeskuikens, daarom moet
nagegaan worden wat het effect in vivo is bij deze dieren. De dieren
worden niet gehuisvest conform de normen van proefdieren: maar er
wordt geopteerd voor een bezettingsgraad die meer vergelijkbaar is met de
praktijk. Verder wordt een 2-dagelijkse controle uitgevoerd mbt. voeder- en
watervoorziening en het stalklimaat. De dieren zitten op een strooisellaag
zodat natuurlijk gedrag kan uitgeoefend worden. Indien een dier mogelijk
ongemak ervaart omwille van ziekte of verwondingen, dan wordt de
bedrijfsdierenarts gecontacteerd.
20
Titel van het project
Looptijd van het project
Chirurgisch aanbrengen van een pens- en/of duodenumcanule bij
productief melkvee. Gebruik van deze dieren in onderzoek naar
pensafbreekbaarheid en darmbeschikbaarheid van macro- en
micronutriënten , in onderzoek naar fysiologie van pens en darmstelsel, in
onderzoek naar genomische diversiteit van de pensflora,
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
penscanule darmcanule voeding
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
nee
n
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
nee
gezondheid of het welzijn van mens of dier
n
Behoud van soorten
nee
n
Hoger onderwijs of opleiding
nee
n
Forensisch onderzoek
nee
n
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
nee
niet gebruikt in andere proeven
n
Een groot deel van het rantsoen van runderen bestaat uit ruwvoeders en
bijproducten met sterk variërende samenstelling en voederwaarde. Labotechnieken kunnen deze voederwaarde niet steeds nauwkeurig genoeg
inschatten. De doelstelling van dit project is het bepalen van voederwaarde
en nutriëntenbeschikbaarheid via internationaal aanvaarde in vivo
referentiemethoden zijnde in situ technieken. Twee bijkomende
doelstellingen zijn onderzoek naar pensfysiologie (pH, ammoniak, vluchtige
vetzuren) en diversiteit van het pensmicrobioom.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Een correcte voederwaardering laat toe om het nutriëntenaanbod via het
rantsoen zo goed mogelijk af te stemmen op de behoeften van de dieren.
Dit zal bijdragen tot een betere gezondheid van het dier, een beter
inkomen voor de boer en minder grote impact op het milieu (verlaagde
import van sojaschroot, verminderde ammoniakemissie, verlaagde
methaanemissie). Het gebruik van deze referentiemethodes mbt
voederwaardering zorgt bovendien voor de validatie van alternatieve labomethodes, waardoor het gebruik van dergelijke in vivo methodes beperkt
kan worden
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
21 volwassen runderen van Holstein Friesian ras
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De operatie waarbij de penscanule en/of duodenumcanule aangebracht
wordt kan leiden tot een matig niveau van ongemak. De dieren blijven deel
uit maken van de melkveekudde op het bedrijf.
Het onderzoek, waarvoor deze dieren gebruikt zullen worden spitst zich toe
op het rantsoen en de voederwaardering voor rundvee (melk- en vleesvee).
Runderen zijn herkauwers met 4 magen, waaronder de pens met een
typische flora en een unieke fysiologie en werking van het intestinaal
apparaat. Om die reden kan dergelijk onderzoek niet uitgevoerd worden
met andere diersoorten dan schaap of rund. Voor energiewaarderingsonderzoek worden ook schapen gebruikt, maar voor eiwitwaarderingsonderzoek is het gebruik van melkkoeien voor in situ
technieken absoluut noodzakelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren is gebaseerd op literatuurgegevens over de te
verwachten variatie binnen dergelijk onderzoek (Guan et al., FEMS 2008;
Welkie et al., J. Anaerobe 2010; Weimer et al., J. Dairy Sci 2010; Pinloche et
al., PLOS 2013; Ellison et al., DNA Research 2013) en houdt rekening met de
fysiologische cyclus van melkkoeien (lactatie-droogstand-nieuwe kalving).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het onderzoek spitst zich toe op het rantsoen en de voederwaardering voor
rundvee (melk- en vleesvee). Runderen zijn herkauwers met 4 magen,
waaronder de pens met een typische flora en een unieke fysiologie en
werking van het intestinaal apparaat. Om die reden kan dergelijk
onderzoek niet uitgevoerd worden met andere diersoorten dan schaap of
rund.
Verdoving tijdens de operatie en pijnstillende medicatie in de dagen na de
operatie worden gebruikt om het ongemak tot een minimum beperken.
21
Titel van het project
Verbeteren van uitloopgebruik door vleeskippen
Looptijd van het project
10 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskippen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze studie is het onderzoeken van het effect van zenders op
het gedrag van langzaam groeiende vleeskippen. Dit is noodzakelijk omdat
in latere proeven beoogd wordt om deze zenders te gebruiken om het
uitloopgedrag van deze dieren te volgen, en daarom is het belangrijk om te
weten of de zenders zelf een effect hebben op bijv. de bewegingen of
activiteit van de dieren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Als kippen de uitloop beter gebruiken kan dit voordelig zijn voor hun
welzijn, en ook voor het milieu (minder puntvervuiling). Door te
onderzoeken welke factoren een rol spelen in uitloopgebruik, kan hierop
ingespeeld worden. Er kan bijvoorbeeld geselecteerd worden op hybrides
die geschikter zijn voor uitloopsystemen dan de huidige lijnen. Ook zouden
de opfokcondities aangepast kunnen worden zodat deze optimaal zijn voor
het systeem met uitloop.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Vleeskippen: 60
Het verwachte niveau van ongemaks is P1: De dieren zullen stress
ondervinden tijdens het bevestigen van de nek-tags en de zenders, maar dit
is steeds van korte duur. De dieren worden aan het eind van de proef
particulier verkocht (levend).
Dit onderzoek is specifiek gericht op het gedrag van vleeskippen. Voor dit
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
type onderzoek is geen alternatieve dierloze methode voorhanden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt een evenwicht gezocht om enerzijds een minimum aan dieren te
gebruiken en anderzijds om toch voldoende dieren te hebben om
eventuele significante verschillen te kunnen aantonen. Er is gekeken naar
een vergelijkbaar onderzoek in de literatuur, en er is overlegd met een
statisticus.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit onderzoek is specifiek gericht op vleeskippen, en zal worden opgevolg
door wetenschappers en techniekers met een uitstekende kennis over de
zorg voor vleeskippen. De gezondheid van de kippen zal niet in het gedrang
worden gebracht door de behandeling tijdens de dierproef. Indien er toch
problemen worden waargenomen, dan worden de dieren uit proef
genomen. Bij vermoeden van ziekte zal een dierenarts geraadpleegd
worden.
22
Titel van het project
Looptijd van het project
Bepalen van de verteerbaarheid van rundveevoeders met hamels voor het
afleiden van de netto-energiewaarde
december 2015 tot juli 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
schapen, verteerbaarheid, voederbieten, energiewaarde
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Voederbieten (VB) zijn een energierijk voeder, maar worden nagenoeg niet
meer geteeld omwille van het arbeidsintensieve karakter van de teelt en
het vervoederen. Bovendien kunnen ze niet jaarrond vers bewaard worden.
De recente Europese wetgeving ivm een verplichte derde teelt en betere
mechanisatie kan VB opnieuw in de belangstelling plaatsen. Om VB langer
te bewaren, onderzoeken we mengkuilen van VB met verschillende
bijproducten. De bedoeling van de dierproef is om de verteerbaarheid van
deze mengkuilen te bepalen met schapen om de ergiewaarde voor rundvee
(VEM voor melkvee en VEVI voor vleesvee) te kunnen berekenen. Deze
verteringsproeven worden uitgevoerd met mengkuilen van voederbieten
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Door een nauwkeurige kennis van de voederwaarde van mengkuilen van
voederbieten, kunnen deze op een adequate manier ingeschakeld worden
in het rundveerantsoen. Op die manier is de aanbreng met nutriënten
beter afgestemd op de behoeften van de dieren, wat de diergezondheid en
de rendabiliteit van het bedrijf ten goede komt. Daarenboven wordt de
uitstoot van nutriënten naar het mileiu beperkt.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Er worden 7 mannelijke schapen gebruikt.
Tijdens en na de castratie, die onder verdoving gebeurt, kunnen de dieren
tijdelijk wat pijn en stress ondervinden.
Tijdens de voor- en proefperioden op de verteringskooien kunnen de
dieren ongemak hebben door stress, aangezien ze beperkt zijn in
bewegingsruimte en geïsoleerd zijn van de omgeving en sociaal contact
met andere dieren.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Over de energiewaarde van mengkuilen van voederbieten met
bijproducten bestaan geen eigen data noch literatuurgegevens. Het is
derhalve niet mogelijk door middel van chemische analyse of in vitro
technieken de energiewaarde in te schatten. De beste benadering om de
energiewaarde voor rundvee af te leiden is via verteringsproeven met
schapen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor het uitvoeren van de verteringsproeven met schapen volgen we het
protocol van het Centraal Veevoederbureau van Nederland, dat
verantwoordelijk is voor de uitgave van veevoedertabellen. Daarin wordt
gesteld dat minimum 4 dieren nodig zijn, maar omwille van mogelijke uitval
door oa voederweigering worden 2 extra dieren gebruikt. Het zevende dier
wordt als reserve gebruikt.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor het bepalen van de energiewaarde voor rundvee worden
verteringsproeven met schapen uitgevoerd, omdat schapen een
vergelijkbaar verteringsvermogen hebben als runderen, maar minder
voeder nodig hebben en beter handelbaar zijn. Na elk van de 6
verteringsproeven in de verteringskooien, worden de dieren enkele dagen
in een ingestrooide loopbox gebracht om te recupereren. Verder staan de
dieren onder supervisie van ervaren technici, die indicaties van stress en
ongemak direct opmerken en de nodige maatregelen nemen om dit op te
lossen,
23
Titel van het project
Vergelijkende studie naar het effect van LALSIL Fresh (firma Lallemand)
kuiladditief toegepast bij het inkuilen van snijmais, op de
kuilfermentatiekarakteristieken en op de voederopname bij BWB vaarzen.
Looptijd van het project
Totale proef: 7 maand - Dierproef: 3,5 maand
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
maiskuil, kuiladditief, BWB, voederopname, groei
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Deze proef kadert in een contractonderzoek voor de firma Lallemand
Animal Nutrition naar het gebruik van het kuiladditief LALSIL FRESH met de
Lactobacillus buchneri stam bij het inkuilen van snijmais. Dit additief zou
een positief effect hebben op de bewaarbaarheid van de kuil, op de
smakelijkheid van de maiskuil en zou kuilverliezen door gisten en
schimmels verminderen. In deze proef zal, naast onderzoek naar de
kuilkwaliteit ook een voederproef uitgevoerd worden met Belgisch
witblauwe (BWB) vaarzen om het effect van het kuiladditief op de
voederopname en de dierprestaties (dagelijkse groei, voederefficiëntie) te
onderzoeken.
Een verbeterde ruwvoederkwaliteit en betere kuilbewaring kan
economische winst opleveren voor de veehouder.
Ruwvoeder van goede kwaliteit brengt meer energie en/of eiwit aan wat
maakt dat er minder krachtvoeder of grondstoffen moeten aangekocht
worden, wat de voederkost voor de veehouder drukt. Daarnaast zorgt
kwalitatief en smakelijk ruwvoer voor een hogere opname en betere
penswerking, wat een positief effect kan hebben op de groeiprestaties en
diergezondheid.
20 Belgisch witblauwe vaarzen: 10 controle dieren en 10 behandelde
dieren
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Op basis van een literatuuronderzoek en op basis van de resultaten van een
voederproef met een vergelijkbaar kuiladditief uitgevoerd met melkvee op
ILVO dier, worden geen negatieve gevolgen voor de dieren verwacht door
de voederproef of ten gevolge van het kuiladditief. Om de individuele
voederopname te registeren zullen de dieren gedurende 3 maand
aangebonden worden in een bindstal. De dieren zullen naast elkaar
aangebonden staan en visueel contact is mogelijk. Het aanbinden kan
mogelijk een hoger risico op pootproblemen met zich meebrengen. De
ernst van de effecten worden als licht ingeschat. Na de proef blijven de
dieren deel uitmaken van de ILVO vleesvee kudde.
Er bestaat geen alternatieve methode waarbij geen dieren gebruikt worden
voor dit onderzoek. De effecten van het Lalsil Fresh kuiladditief op de
voederopname en prestaties bij vleesvee kan enkel getest worden via een
dierproef met de betreffende diersoort.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren is berekend via een statistische power analyse op basis
van resultaten uit dierproeven met andere diersoorten of andere
runderrassen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De firma is specifiek geïnteresseerd in de effecten van het kuiladditief op
de voederopname en dierprestaties bij vleesvee van het Belgisch witblauwe
ras. Dit kan enkel getest worden via een dierproef met de betreffende
diersoort en ras. Om het mogelijke ongemak door aanbinden te
minimaliseren worden de bindplaatsen bedekt met zachte rubbermatten,
speciaal ontworpen voor gebruik in aanbindstallen. Door kanalen aan de
onderzijde van de mat wordt het water goed afgevoerd en heeft de mat
elasticiteit. Deze rubbermatten zullen het sta- en ligcomfort verbeteren. De
mestplaats wordt ingestrooid.
24
Titel van het project
Looptijd van het project
Effect van een essentiële oliënmengsel op de melkproductie en
methaanuitstoot bij hoogproductief melkvee
6 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Essentiële oliën / methaan / melkvee / pensflora
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In het kader van de klimaatdoelstellingen wordt getreefd naar een
vermindering van methaanuitstoot door rundvee/melkvee. Tests binnen
eerdere projecten (vb. SMEthane) toonden aan dat essentiële oliën hierin
potentieel hebben. Tijdens een lopende voederproef bleek dat dieren die
gesupplementeerd worden met dit mengsel van essentiële oliën minder
ruwvoeder nodig hebben voor dezelfde productie. Naar aanleiding van die
bevinding rijzen er vragen rond energiebenutting in de pens. Het nemen
van bloedstalen om te kijken naar parameters rond energiebalans en het
analyseren van pensmicrobioom kunnen een antwoord helpen geven op
het werkingsmechanisme van dit product op pensniveau.
Methaan is naast een klimatologische factor ook een nutritioneel
probleem, aangezien 5-12% van de door herkauwers opgenomen energie
verloren gaat via de methaanuitstoot. Het verminderen van de
methaanuitstoot kan dus ook resulteren in een verhoging van de
voederefficiëntie. Dit onderzoek kan dus (1) bijdragen tot het bereiken van
de klimaatdoelstellingen (2) de rundveesectors helpen om de
methaanreducties die van hen verwacht zullen worden in de toekomst te
kunnen realiseren, en (3) het verhogen van de voederefficiëntie
32 volwassen dieren van Holstein Friesian ras
Bij de dieren zal bloed afgenomen worden uit de jugularis vene, en via
intubatie met een captatiesonde zal pensvocht worden afgenomen. Dit kan
pijn en ongemak veroorzaken bij de dieren, maar dit is van korte duur
(pijnklasse licht). De dieren worden erna terug opgenomen in de kudde.
Eerder publicaties hebben aangetoond dat het werkingsmechanisme van
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
essentiële oliën ter hoogte van de pens of pensflora (in geval van in vitro
simulatie) niet steeds dezelfde is. Daarom is ook in vivo onderzoek
(voederproef) nodig.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren per behandeling (1 controle groep en 1 behandelde
groep) werd bepaald door powercalculatie (verwachte power van 80%). In
elke groep zullen 16 dieren opgenomen worden
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Runderen zijn herkauwers met 4 magen. De pens heeft een typische flora
en een unieke fysiologie, en de werking van het intestinaal apparaat is
complex. Om die reden kan dergelijk onderzoek niet uitgevoerd worden
met andere diersoorten.
Ongemak wordt tot een minimum
herleid: de procedures worden uitgevoerd door een ervaren proefleider.
De dieren werden gedurende de proef gehuisvest in een vrije ligboxenstal.
25
Titel van het project
Vleeskippenverteringsonderzoek met emulgatoren
Looptijd van het project
13 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vleeskippen, emulgator, vertering
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van dit onderzoek is nagaan op welk gebied en in welke mate de
verteringsefficiëntie van vleeskippen verbetert door gebruik van
emulgatoren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Dit onderzoek gaat na op welk niveau de efficiëntie verbeterd wordt. Deze
wordt verwacht op niveau van de vetverteerbaarheid, maar de mate van
verbetering kan verschillen. Er wordt tevens nagegaan in welke mate de
emulgatoren de eiwitverteerbaarheid beïnvloeden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Vleeskippen (Ross308): 270, allen mannelijk
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Het is mogelijk dat de dieren tijdens de voor- en hoofdperiode een beperkt
ongemak door stress ervaren in de verteringseenheden. De eenheden
kunnen als een dieronvriendelijkere huisvesting beschouwd worden, waar
de dieren beperkt zijn in bewegingsruimte. Voor de bepaling van de
mest/voeder verhouding zullen ook twee deprivaties (korte duur, met
enkel onthouding van voeder) plaatsvinden. De dieren worden vervolgens
verder gehuisvest op strooisel tot slachtleeftijd om commercieel geslacht te
worden.
Voor verteringsproeven moeten in vivo testen uitgevoerd worden; er zijn
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
geen beschikbare alternatieven
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal herhalingen en het aantal dieren is gebaseerd op de literatuur
(Bourdillon et al. 1990, Europese referentiemethode) en op basis van vorige
proeven (Maertens et al. 2015).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De emulgatoren werden ontwikkeld voor vleeskuikens. Daarom moet
nagegaan worden wat het effect in vivo is bij deze dieren. Er wordt een 2dagelijkse controle uitgevoerd. De dieren worden enkel tijdens de
verteringsproef op de verteringseenheden gehouden (een beperkte
oppervlakte, zodat een correcte staalname kan gebeuren); ervoor en erna
zitten ze op een strooisellaag zodat natuurlijk gedrag kan uitgeoefend
worden. Indien een dier ongemak ervaart (omwille van ziekte,
verwondingen,enz) wordt de bedrijfsdierenarts gecontacteerd.
26
Titel van het project
Opfriscursus diergeneeskunde en diergeneeskundige handelingen VARKEN
voor inspecteurs FAVV
Looptijd van het project
één namiddag, 1 februari
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
staalnames, varken, inspecteurs FAVV
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
je
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze opleiding is de algemene fysiologie, anatomie, welzijn en
belangrijkste ziekten bij varkens en de staalnames die hierbij horen op te
frissen voor inspecteurs van het FAVV. Deze inspecteurs zijn niet
noodzakelijk afgestudeerd als dierenarts met afstudeerrichting varken, of
moeten niet dagelijks staalnames bij varkens uitvoeren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De dierenartsen van het FAVV vervullen een belangrijke taak in het
herkennen en rapporteren van ziekten bij varkens die van belang kunnen
zijn voor de veiligheid van de voedselketen.Hiervoor is het ook belangrijk
dat ze de nodige staalnames kunnen uitvoeren. De cursus is gericht op het
herhalen van de noodzakelijke informatie om deze belangrijke ziekten te
kunnen herkennen en de nodige staalnames (bloedafname, neusswab,
mest- en speekselmonsters) uit te kunnen voeren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Varken, 12, één varken per deelnemer (max. 12 cursisten)
De varkens dienen voor de bloedafname en neusswab gestropt te worden
(lus rond de bovenkaak). Hierdoor kunnen zij een korte periode van stress
ervaren. Het verzamelen van de mest zal indien mogelijk gebeuren zonder
het stroppen van de dieren. Bij het verzamelen van speekselstalen zullen er
kauwtouwen in de hokken worden gehangen waar nadien het speeksel zal
uitgewrongen worden. De dieren blijven in het hok tijdens en na de
handelingen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Vanuit het FAVV werd gevraagd om op levende varkens te oefenen en niet
op diermodellen omdat het belangrijk is dat de inspecteurs de nodige
stalen in het veld kunnen verzamelen. Hierdoor is het dus niet mogelijk om
alternatieven te gebruiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er werd gevraagd dat iedere inspecteur kan oefenen op één varken, er zijn
12 deelnemers max. dus zullen er max. 12 varkens worden gebruikt.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Aangezien de inspecteurs na de cursus in staat moeten zijn om indien nodig
de noodzakelijke stalen te kunnen verzamelen, is het bijgevolg niet
aangewezen om op een andere diersoort de staalname te oefenen. De
inspecteurs van het FAVV zijn zelf dierenarts en de stalen zullen onder
toezicht genomen worden van een ervaren varkensdierenarts. Deze stalen
worden tevens routinematig voor diagnostische doeleinden genomen in
het veld. De dieren kunnen niet verdoofd worden aangezien ze onder
verdoving de nek niet meer mooi zullen strekken, hetgeen noodzakelijk is
wanneer er bloed wordt genomen.
27
Titel van het project
Evaluatie van vismigratie met behulp van akoestische telemetrie
Looptijd van het project
max. 5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vismigratie, knelpunten
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
je
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
je
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde
neen
dieren, niet gebruikt in andere proeven
Waterbouwkundige constructies (stuwen, sluizen, terugslagkleppen)
verhinderen vissen in hun levensnoodzakelijke stroomop- en afwaartse
migraties. Met akoestische telemetrie onderzoeken we de impact van de
constructies op de migratieroutes om aanbevelingen te doen over het
visvriendelijke beheer van het waterniveau. Constructies zoals pompen,
vijzels en turbines kunnen vissen verwonden of doden bij de passage door
deze installaties.
De resultaten van dit onderzoek kunnen leiden tot beter (visvriendelijker)
beheer van de waterniveau-regulerende constructies door bijv. aangepast
spuibeheer of aanleg van vispassages enerzijds, en bedrijfsvoering van de
installaties door bijv. aanpassing van het toerental, de periode waarin
gepompt wordt of het type vijzel waarmee gepompt wordt anderzijds.
Bovendien zullen de resultaten en aanbevelingen van dit onderzoek in
rekening gebracht worden bij de ontwerpfase van de bouw van nieuwe
constructies en installaties.
kwabaal (500), grote modderkruiper (500), Europese meerval (500),
kopvoorn (500), paling (500), zalm (500), zeeprik (100), rivierprik (500)
(maximale aantallen)
Het effect van akoestische telemtrie op het leven en gedrag van de vis is
minimaal. Mogelijks ondervinden de vissen tot enkele dagen na de
operatie last van de operatie, zonder verdere invloed op hun levenswijze.
Alle individuen worden terug uitgezet in het wild.
Alternatieve methoden zijn afwezig.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voorgaand onderzoek wordt geraadpleegd om een goede inschatting te
maken van het noodzakelijke en haalbare aantal te onderzoeken
individuen dat nodig is om een goede inschatting te maken van het
populatiegedrag (referenties zie onderaan). Algemeen kan ook
aangenomen worden dat min. 10 datapunten beschikbaar moeten zijn per
onderzochte variabele om een voldoende hoge betrouwbaarheid van de
statistische test te verzekeren (Zuur et al. 2009).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Afhankelijk van de vraagstelling wordt beroep gedaan op een specifieke
soort (indien voldoende goede natuurlijke status) of (als de vraag geen
specifieke soort betreft) op de meest dominante soort in het onderzochte
systeem. De natuurlijke densiteit wordt geëvalueerd a.d.h.v.. de standaard
visbestandsopnames. Het stressniveau van de dieren tijdens de operatie
(akoestische telemetrie) wordt geminimaliseerd m.b.v. verdoving en
knooploze (diepe leef)netten. Bovendien worden alle dieren in het wild
uitgezet.
28
Titel van het project
Looptijd van het project
In vivo karakterisatie van de genoomstructuur en levencyclus van
Leishmania (Viannia) sp amastigoten
3 years
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
muis, Leishmania braziliensis, cutaan, oor
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
We bestuderen de levenscyclus van de Protozoa Leishmania braziliensis en
andere soorten van het Viannia subgenus, verantwoordelijk voor ernstige
klinische vormen van leishmaniasis in mensen (mutilatie, falen van de
behandeling). We ontdekten dat het klinisch relevante stadium
(amastigoot) regelmatig multinucleaire vormen in vitro toont. Dit is een
doorbraak in de biologie van deze parasiet, maar moet in vivo bevestigd
worden. We willen hiervoor muizen infecteren en parasieten isoleren uit
oorletsels en (lymphatische nodes) lymfeklieren en deze karakteriseren
door beeldvorming (imaging) en moleculaire technieken.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het begrijpen van de levenscyclus van leishmania in een experimenteel
zoogdier is essentieel om de pathologie bij de mens beter te begrijpen. Er
blijven onbeantwoorde vragen zoals pathogeniciteit (waarom kunnen
sommige stammen metastaseren?), persistentie van de parasiet gedurende
jaren en falen van de behandeling zonder drug resistentie. Deze abnormale
multinucleaire amastigoten zouden hierin een belangrijke rol kunnen
spelen. Ook voor drug design (wat wordt hiermee bedoeld? dit is niet
duidelijk!) is het belangrijk om experimentele in vivo modellen te verfijnen
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
Mus musculus (BalbC), 30 dieren voor piloot experiment met stam 1; indien
positief zullen 9 andere Leishmania stammen bestudeerd worden (totaal
300 muizen + 50 extra voor mogelijke herhalingen = 350)
Anesthesie en infectie (subcutaan in het oor) zullen P1 stress veroorzaken.
Met Viannia, blijft het oorletsel zeer klein en geneest die spontaan; zonder
een formele pijn indicator (wat wordt hiermee bedoeld?), scoren we een
P2 stress. Op het einde van het experiment zal euthanasie met CO2 een P1
stress veroorzaken.
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Zoals eerder gezegd, werd onze eerste ontdekking in vitro gedaan. Dit zou
een cultuur artefact kunnen zijn en deze ontdekking moet absoluut in vivo
bevestigd worden. Alle studies over pathogeniciteit of drug actie kunnen in
vitro beginnen (zoals we deden) maar moeten in de finale stap in vivo
bevestigd worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We limiteren ons aan een piloot experiment met minimaal aantal muizen
om significante conclusies te kunnen trekken
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het muisoormodel is bevestigd voor cutane leishmaniasis; dit model geeft
de mogelijkheid om snel resultaten te hebben (dus vermijden van lang
onderhoud van de dieren) en na een acute fase, genezen de letsels
spontaan. Anesthesie wordt gebruikt tijdens infectie; indien sommige
muizen anders zouden reageren (bv als necrosis verschijnt of bloeden),
worden de muizen geëuthanaseerd. Op het einde van het experiment
gebeurt euthanasie met CO2.
29
Titel van het project
Looptijd van het project
Gebruik van Interferon-beta reportermuis ter ondersteuning van de
ontwikkeling van gesproeidroogde Poly (I:C) formulaties als profylaxis voor
infecties van de bovenste luchtwegen
1-2 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Interferon-beta, reportermuis, Poly IC, profylaxis
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van dit project is om de in vitro activiteitsdata van verschillende
Poly IC formulaties te bevestigen in een in vivo setting m.b.v. een
interferon-beta reportermuis als ondersteuning voor de vroege
ontwikkeling van profylactische formulaties die infecties van de bovenste
luchtwegen tegengaan. Deze studies geven een eerste translatie o.b.v.
activiteit van de formulaties en hierdoor worden nadien enkel de actieve
formulaties getest in een in vivo Infuenza challenge model. Zo worden geen
onnodige formulaties in muis getest (voorgaande experimenten leerden
ons dat sommige formulaties met eenzelfde in vitro activiteit zich, om
ongekende redenen, totaal anders gedragen in het in vivo challenge model
geheel anders). M.b.v. het interferon-beta reporter model kunnen we dit
effect beperken en beperken we ook de pijn en discomfort bij de muizen
waarbij de formulaties niet blijken te werken zoals verwacht o.b.v. in vitro
data.
Hiermee hopen we (een) optimale formulatie(s), dosis en dosisregimen te
kunnen identificeren ter ondersteuning van en voorbereiding op de
klinische trials die lopende zijn voor het project. Het uiteindelijke doel is
een profylactische behandeling te ontwikkelen voor luchtweginfecties zoals
rhinovirus en coronavirus. De preventie van infecties van de bovenste
luchtwegen is van belang voor patiënten met hart- of longziekten en ook
om de economische verlies/kosten te reduceren veroorzaakt door infecties
door het verkoudheidsvirus.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Zoals hierboven al vermeld kan de implementatie van dit muismodel
binnen het project zorgen voor een gestandaardiseerde flow van
experimenten (in vitro activiteit van formulaties, in vivo activiteit van
formulaties en in vivo profylaxis effect na virale challenge). Hierdoor zullen
geen formulaties die eenzelfde in vitro activiteit tonen, getest worden op
hun anti-virale eigenschappen, waar ze totaal verschillende activiteit
vertonen. Het IFN-beta muis model geeft een eerste indicatie over hoe de
formulaties zich in een in vivo setting gedragen (o.b.v. interferon respons).
Enkel de meest actieve formulaties worden nadien getest op hun mogelijk
profylactisch effect na virus challenge. Daarom zijn de in vivo experimenten
zo belangrijk voor de ontwikkeling van deze formulaties voor humaan
gebruik.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Tijdens deze experimenten zullen transgene muizen (albino C57BL6,
Ifnb1tm2.2Lien x Tyrc2J) gebruikt worden. In totaal gaat het om +/- 120
dieren.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De negatieve effecten voor de dieren tijdens deze experimenten zijn
beperkt. De graad van ernst komt overeen met een P1 pijnlevel. De dieren
zullen tijdens het experiment mogelijke stress of discomfort ervaren tijdens
de IN toediening van de formulaties en het IV toedienen van luciferine bij
de optische beeldvorming. De dieren kunnen hergebruikt worden in een
volgend experiment als de interferon-waarden terug genormaliseerd zijn.
Nadien worden ze geëuthanaseerd m.b.v. CO2.
De muis is een belangrijk model om de activiteit van formulaties uit de in
vitro assays te bevestigen in een in vivo model. Dit model geeft een
indicatie dat de formulaties al dan niet actief zijn in een in vivo setting.
Hierdoor zullen enkel de formulaties met een gekende in vitro en in vivo
activiteit getest worden op hun in vivo antivirale effecten. Om onduidelijke
redenen gebeurde het dat formulaties met eenzelfde in vitro activiteit toch
verschilden in antivirale activiteit. Een deel van deze laatste studies kunnen
vervangen worden door eerst de in vivo activiteit van verschillende
formulaties te testen alvorens deze te testen in een antiviraal muismodel.
Het is van belang dat een goede in vitro-in vivo translatie of correlatie
gevonden wordt en er hierdoor geen onnodige aantallen muizen gebruikt
worden bij het testen van formulaties. Het is onmogelijk om deze methode
te vervangen door een dierloze methode, Deze experimenten zijn wel
degelijk nodig om deze formulaties te ontwikkelen voor humaan gebruik.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Dit protocol is opgesteld door Stefan Lienenklaus (Helmholtz-Zentrum für
Infektionsforschung, Braunschweig, Duitsland). Het gaat om een
gestandardiseerd en gevalideerd protocol. Hierdoor blijft het aantal muizen
voor een interne validatie beperkt. Ook kunnen zowel mannelijke als
vrouwelijke dieren van de interne kweek gebruikt worden. Muizen uit een
voorgaande studie kunnen ook herbruikt worden als de interferonwaarden
terug genormaliseerd zijn. Deze factoren dragen bij tot het verminderen
van het aantal proefdieren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Zoals hierboven al vermeld wordt dit muismodel frequent gebruikt in het
lab van Stefan Lienenklaus en reeds enkele jaren voert het Helmholtz-
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zentrum für Infektionsforschung experimenten uit voor het Poly IC project.
Deze diersoort en dit model geven op een vrij eenvoudige en accurate
manier de interferon respons van een bepaalde formulatie weer m.b.v.
optische beeldvorming. De intensiteit van het signaal geeft een indicatie
over de activiteit van de formulatie en dit geeft een eerste in vitro-in vivo
correlatie van de formulatie. Het ongemak voor het dier blijft vrij beperkt.
Enkel tijdens de intranasale toediening van de formulaties en tijdens de
intraveneuze toediening van luciferine ondervinden de dieren slechts een
mild ongemak.
30
Titel van het project
Cardiovasculaire metingen in vrij bewegende getelemetreerde ratten.
Looptijd van het project
Oktober 2013 - Oktober 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Apeline, hartfalen, LAD-ligatie, Myocardiale ischemie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Er is nood aan een voorspellende biomarker (meetbare aanwijzing voor een
bepaalde biologische toestand) voor hartfalen in de kliniek. De huidige
beschikbare biomarkers hebben geen voorspellende waarde. Het
voorgestelde onderzoek zou bekijken wat de rol is van apelin (een eiwit in
het bloed) als voorspellende biomarker in de fase voorafgaand aan
hartfalen. Een verandering in het Apelin eiwit gedurende het verloop van
hartfalen zou werken als een potentiële biomarker.
Hartfalen leidt vaak tot ernstige verslechtering van de algemene toestand
of tot de dood . Het eiwit Apelin kan dienst doen als biomarker voor
vroegtijdige opsporing/interventie bij hartfalen in de kliniek. De
vroegtijdige opsporing en behandeling van hartfalen kunnen de
levenskwaliteit verbeteren en de medische kosten en lasten verminderen in
de kliniek.
We zullen maximum 120 ratten per jaar gebruiken.
Het dier krijgt een toestelletje ingeplant dat ECG- en bloeddrukwaarden
kan bepalen en die dan via een zendertje draadloos kan doorsturen naar de
onderzoeker. Hartfalen wordt in het dier opgewekt door het operatief
afklemmen van een kransslagader.
De operatie gebeurt onder algemene verdoving en pijnstillers worden nog
gegeven gedurende meerdere dagen na de operatie..
Op het einde van de experimenten worden de dieren pijnloos gedood door
toediening van een overdosis verdovingsmiddel.
Om het verloop van harfalen in de mens zo goed mogelijk na te bootsen is
een chirurgisch model van hartfalen in dieren onontbeerlijk. Deze
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
aandoening kan niet nagebootst worden in een diervrij model.
We gebruiken het minimum aantal dieren om relevante resultaten te
bekomen.
Het model voor hartfalen in de rat is vergelijkbaar met het hartfalen bij de
mens.
We zullen de dieren zeer zorgvuldig observeren om te garanderen dat ze
niet lijden. We volgen de dieren op door middel van telemetrie, een
methode waarbij een kleine zender in het dier wordt ingeplant. Op deze
manier kunnen we de benodigdge gegevens verzamelen zonder het dier te
verstoren.
31
Titel van het project
Rodent DSS colitis PD model
Looptijd van het project
31 jul 2015 - 31 jul 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Rat, muis, DSS, colitis, COX
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De uiteindelijke bedoeling van dit project is om gebaseerd op een gekend
model ‘binnen huis’ een screening model te ontwikkelen en te gebruiken
bij knaagdieren om de anti-inflammatoire activiteit (farmakodynamiek) na
te gaan van compounds in de mucosalaag van het colon, na inductie van
colitis b.m.v. dextran sulfaat sodium (DSS) toegediend gedurende meerdere
dagen via het drinkwater. Om het model te valideren zullen in het kader
van dit pilootproject referentiestoffen (COX1 inhibitors, COX2 inhibitors,
non-selective COX inhibitors, NSAID’s) getest worden.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Ten behoeve van een project rond ontwikkeling van geneesmiddelen ter
behandeling van darmkanker is het voor de firma van belang om een
relevant knaagdierenmodel te ontwikkelen en dit in te zetten bij de selectie
van potentieel nieuwe geneesmiddelen. Het is daarbij van belang dat
stoffen die mogelijk effectief in de mens kunnen zijn geselecteerd kunnen
worden terwijl stoffen die dat niet zijn ook geïdentificeerd kunnen worden.
Dit model moet dus een goede voorspellende waarde hebben voor het
ziektebeeld - en de behandelingsmogelijkheden in de mens.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Sprague Dawley ratten (Charles River, Germany ): 60 st
& C57Bl6 muizen (Charles River or Janvier): 60 st
Toepassing van de 3Vs
De eerste dagen van de DSS behandeling verwachten we relatief weinig
negatieve effecten (p1) maar vanaf de 3de behandelingsdag gaat de colitis
aanleiding geven tot merkbare symptomen (p2) die mogelijk nog beïnvloed
worden door de referentiestoffen. Uit de literatuur is geweten dat de colitis
transiënt is en ongeveer 7 dagen aanhoudt na het stopzetten van DSS.
Uiteindelijk gaan de dieren binnen de week na het beëindigen van de DSS
behandeling geëuthanaseerd worden om de door colitis aangetaste dikke
darm te verwijderen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Deze studie kan enkel in vivo gebeuren, omdat het uiteindelijk de bedoeling
is om na te gaan wat er gebeurt met teststoffen (op verschillende wijzen
toegediend) in een intact organisme.
De vooropgestelde aantallen zullen nodig zijn om het dierenmodel op punt
te stellen omdat er ook verschillende referentiestoffen zullen worden
toegediend. Om zeker te zijn dat het model voldoet als screening moeten
de farmakodynamiek van de refs goed gekend zijn. Nadien volgt een
evaluatie van het screeningsmodel die aanleiding zal geven over het al dan
niet verder gebruiken ervan.
Uit de literatuur (zie refs onder punt 9) hebben we kunnen concluderen dat
er bij de knaagdieren goede species (rat en muis) zijn om dit DSScolitismodel te initialiseren, waarbij we de beoogde parameters, PD,
biomerkers op een wetenschappelijk correcte wijze kunnen evalueren.
32
Titel van het project
Collectie van blanco stalen
Looptijd van het project
januari 2014-januari 2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Bloed, urine, blanco stalen, faeces, saliva
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Tijdens het traject van geneesmiddelenonderzoek is er soms nood om te
kunnen beschikken over weefselstaaltjes zoals bloed of lichaamsvochten
zoals urine van onbehandelde dieren. Deze stalen worden gebruikt om
analysemethoden op punt te zetten die dan later tijdens het traject
gebruikt worden bij de effectieve dierproeven of om in vitro methoden te
ontwikkelen.
Dit project leidt tot gevalideerde analysemethoden zodat dierproeven
betrouwbaar uitgevoerd kunnen worden alsook tot materiaal dat gebruikt
kan worden om in vitro proeven te ontwikkelen en uit te voeren en draagt
op die manier bij tot de ontwikkeling van geneesmiddelen binnen
verschillende therapeutische domeinen.
Rat:0-250
Muis:0-500
Hamster:0-125
Gerbil:0-125
Cavia:0-125
Hond:0-125
Varken:0-125
Dit project omvat het verzamelen van stalen zoals bloed en urine die met
minimaal ongerief verzameld kunnen worden. Eventueel ongerief zou
kunnen voortkomen vanwege de prik van een naald, stress/angst tijdens de
manipulatie of het kortdurend individueel huisvesten voor het opvangen
van urine.
Tot op heden zijn er geen methoden die zonder dieren in te schakelen dit
soort stalen kunnen aanleveren.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er worden niet meer dieren per keer ingezet dan noodzakelijk om de
hoeveelheden zoals vereist in het labo aan te leveren, maar met dien
verstande dat het ongerief bij de te bemonsteren dieren tot een minimum
kan worden beperkt.
Diersoort wordt gekozen oa. in functie van de diersoort waarvoor de
testmethode op punt gezet moet worden. Verschillende elementen dragen
ertoe bij dat ongerief tot een minimum kan worden beperkt: dieren zijn
sociaal en gewend aan contact met personeel; honden en varkens worden
getraind aan de handelingen noodzakelijk voor bloedafname; urinecollectie
gebeurt op niet-invasieve manier door dieren in een kooi te plaatsen waar
de spontaan geloosde urine kan opgevangen worden; personeel is opgeleid
en competent in de uit te voeren handelingen; er wordt gewerkt volgens
door de dierenwelzijnscel uitgevaardigde procedures die vastleggen welk
bloedvolume maximaal mag afgenomen worden en welk interval minimaal
gerespecteerd moet worden vooraleer het dier in een andere dierproef
mag worden ingezet.
33
Titel van het project
Veiligheidsstudies in grote geanestheseerde proefdieren
Looptijd van het project
11 sep 2015 - 11 sep 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het onderzoeken van bijwerkingen en veiligheidsmarges van nieuwe
medische stoffen die de laatste fase van ontwikkeling ingaan m.b.t. de drie
vitale orgaanstelsels: hart- bloedvatenstelsel, ademhalingsstelsel en
centraal zenuwstelsel in ge-verdoofde grote proefdieren zoals: hond,
varken en minipig.
De studies dragen bij aan het in kaart brengen van de veiligheid van nieuwe
medische medicamenten voordat deze in de mens worden gebracht.
Verder worden tijdens deze studies nieuwe en betere risico indicatoren
bestudeerd m.b.t. de voorspelbaarheid in de mens.
Honden (150 per jaar), varkens (1 per jaar) en minipigs (20 per jaar). Bij
validatie- en referentie studies wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van
zogenaamde “hergebruikte” honden.
De dieren ondervinden slechts een minimaal negatief effect, de dieren zijn
gedurende de gehele test onder verdoving en worden na de test niet meer
bij bewustzijn gebracht maar zullen inslapen.
Voordat testen uitgevoerd worden op grote dieren, zijn er al verschillende
veiligheidstesten uitgevoerd waarbij geen proefdieren aan te pas komen
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
(zogenaamde in vitro-testen)maar ook een (of indien nodig meerdere) test
op kleine proefdieren. Deze testen zijn alleen bedoeld voor het evalueren
van de veiligheid van potentieel nieuwe geneesmiddelen met een
specifieke aandacht voor mogelijke onschadelijke bijwerkingen op hart&bloedvatenstelsel, ademhalingsstelsel en/of het centraal zenuwstelsel bij
doses die optreden bij de therapeutische dosering en veelvouden
daarboven (die bereikt kunnen worden door bijvoorbeeld accidentele
overdosering).
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De dieren worden optimaal gebruikt door verschillende doseringen te
testen, door zoveel mogelijk verschillende parameters te meten en door
resultaten van vehicle experimenten optimaal in verschillende studies te
hergebruiken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De hond wordt algemeen aanvaard als diersoort voor veiligheidsstudies.
Varken en minipig zijn diersoorten die afhankelijk van de compound target
een betere voorspelling geven ten aanzien van mogelijke effecten in de
mens. De dieren worden tijdens de gehele test onder diepe verdoving
gehouden en worden niet meer bij bewustzijn gebracht. De diepte van de
verdoving wordt gecontroleerd door de Narcotrend.
34
Titel van het project
Looptijd van het project
Herhaalde dosis intraveneuze infuus toxiciteitsstudie in de hond tot 3
maanden
08-jan-2015 – 08-jan-2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Algemene toxicologie, IV dosering, herhaalde dosering
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze studie is het onderzoeken van de potentiële toxiciteit van
teststoffen, wanneer deze intraveneus worden toegediend gedurende een
periode van maximaal 3 maanden.
Het definiëren van het toxicologisch profiel van teststoffen om klinische
proeven en registratie van het geneesmiddel te ondersteunen.
Beagle honden, gemiddeld 96 per jaar (maar afhankelijk van het aantal
studies i.e. 32 honden per studie)
Toxicologische effecten worden verwacht in de hoge dosisgroep en kunnen
voorkomen in de lagere dosisgroepen.
Verwachte pijnniveau: matig
Alle dieren worden geëuthanaseerd op het einde van de studie.
Er zijn geen alternatieve methodes beschikbaar.
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Cfr 1) OECD guidelines for Testing of Chemicals (No. 409), current version
2) Toxicological Principles for the Safety Assessment of Direct Food
Additives and Color Additives in Food, “Redbook II”, US FDA Washington
DC. Current version
3) Guidelines for non clinical studies of drugs Manual, Ministry of Health
and Welfare – Japan. Current version
4) ICH Harmonized Tripartite Guideline SA3. Note for guidance of
toxicokinetics: The assessment of systemic exposure in toxicity studies.
Current version.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De hond wordt geselecteerd op basis van beschikbare data (toxiciteit,
farmacologie en farmacokinetiek).
Welzijn van de dieren wordt minstens 1 maal per dag vastgesteld.
In geval van klinische observaties, wordt de Study director en de dierenarts
geconsulteerd, en afhankelijk van de ernst van de situatie, wordt er actie
ondernomen (dosisverlaging, stoppen van de studie, euthanasie).
35
Titel van het project
Looptijd van het project
Testen van de effectiviteit van nieuwe geneesmiddelen tegen tuberculose
in muizen
10 dec 2015-10 dec 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Tuberculose, muis
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
Zoeken naar nieuwe actieve geneesmiddelen en combinaties van
geneesmiddelen tegen tuberculose.. Behandeling van resistente
tuberculosis en verkorten van de duur van behandeling voor zowel
resistente en drug sensitieve tuberculosis.
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Nieuwe behandelingen tegen ongevoelige tuberculose.
Verkorten van de behandelingsduur: voor de bestaande geneesmiddelen is
de behandelingsduur twee jaar.
We zullen maximaal 500 muizen per jaar gebruiken.
In het chronisch model, wordt er gestart met behandeling 14 dagen na
besmetting. Omdat de muizen besmet worden met een lage dosis
tuberculose-bacteriën, , is er geen verlies in lichaamsgewicht en ook geen
sterfte. In dit geval kan pijn, ongemak en stress gezien worden als matig.
Muizen worden op het einde van de studie geëuthanaseerd voor de telling
van bacteriën.
In het non-established model is de besmetting dezelfde als bij het
established (cronisch) model, maar de muizen worden behandeld vanaf
dag1 na besmetting gedurende 4weken. Effectiviteit van de behandeling
wordt op dezelfde manier geëvalueerd als in het chronisch model.
Om de ingewikkelde interactie tussen de tuberculose-bacteriën en het
afweersysteem te bestuderen, moeten we levende dieren gebruiken.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Statistici berekenen het aantal benodigde muizen om met een zo klein
mogelijk aantal dieren bruikbare resultaten te bekomen.
We gebruiken muizen als model, omdat dit muismodel al 70 jaar als
standaard wordt gebruikt. De onderzoeksresultaten hebben een goede
voorspellende waarde voor de situatie bij de mens.
36
Titel van het project
Spontane en teststof gemedieerde motorische activiteit
Looptijd van het project
24 feb 2015 – 24 feb 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het wel of niet aanwezig zijn van effecten op spontane locomotie of op
locomotorische activiteitsveranderingen veroorzaakt door een stof met
gekend werkingsmechanisme helpen om het pharmacodynamisch profiel
van een nieuwe stof te evalueren, zowel wat betreft gewenste als nietgewenste effecten. De testen kunnen gebruikt worden om stoffen te
screenen op zowel gewenste als niet gewenste eigenschappen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Door een vergelijking te maken met de effecten van klinische referentie
stoffen, kan gepoogd worden de gewenste klinische werking te verbeteren
(lagere dosis, kortere of langere werkingsduur, grotere specificiteit, etc.).
Profilering van stoffen in verschillende motoractiviteitstesten helpt ook het
werkingsmechanisme van nieuwe farmacologische klassen te begrijpen.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Veranderingen van motor activiteit zijn meestal duidelijk zichtbaar en
veroorzaken een onnatuurlijk gedrag. Daarom wordt matig ongerief
gescoord. Veel van de gebruikte agentia (amphetamine, phencyclidine,
cocaine, etc) geven echter juist een gevoel van wel bevinden bij de mens en
ook dieren zullen dergelijke stoffen zelf toedienen als ze daartoe de
mogelijkheid hebben. Overte gedragsveranderingen leiden derhalve niet
noodzakeijk tot ongemak.
Muizen en ratten. Per treatment groep n = 3 voor screening, n = 5 voor
ED50 bepaling. Factor 4 tussen doseringen voor screening, factor 2 voor
ED50 bepaling. Verdere schatting van de vereiste aantallen is niet mogelijk
en hangt sterk af van de lopende projecten en de vragen die zich daar
stellen.
Effecten op locomotie zijn het eindresultaat van een multifactorieel proces
en kunnen niet in een reageerbuis bestudeerd worden.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Door gebruik te maken van strikte alles-of-niets criteria en stoffen dosis per
dosis te screenen kan met een minimaal aantal dieren gebruikt worden.
Stoffen worden bovendien eerst gekarakteriseerd in relevante in vitro
systemen.
Knaagdieren zijn de meest gebruikte diersoorten in medicinal onderzoek.
Activiteits profilering in knaagdieren maakt het mogelijk om speficiteits en
veiligheidsmarges te bepalen in een klinisch perspectief. Alle studies
worden gedaan door goed getrainde laboranten en de dieren worden
gehuisvest onder optimale condities voor dierverzorging.
37
Titel van het project
5-Choice Continuous Performance Task (5-CCPT)
Looptijd van het project
24 jul 2015 - 24 jul 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Aandachtsstoornissen worden geassocieerd aan verschillende
psychiatrische en neurodegeneratieve aandoeningen. We gebruiken de 5ccpt om de effecten op de aandacht van bepaalde manipulaties te
evalueren.
De 5-ccpt werd voorgesteld als translationeel model voor humane cognitie.
Daardoor kan het gebruik van deze test de snelheid en voorspelbaarheid
van onderzoek naar behandelingen zoals Alzheimer en schizofrenie
verhogen. Onderzoek met dit model kan resulteren in betere
behandelingen voor deze aandoeningen.
We verwachten enkel muizen te gebruiken voor deze test. We verwachten
minder dan 200 dieren per jaar te gebruiken.
De ongewenste effecten van dit model zijn minimal. Dieren hebben een
beperkte toegang tot voeder (90% van vrij gevoederde dieren) om hen te
motiveren om de test uit te voeren voor een voedselbeloning. Hoewel dit
enige stress kan veroorzaken, wordt een beperkt voederregime voor
proefdieren in het algemeen geassocieerd met een betere gezondheid.
Dieren krijgen ook teststoffen toegediend. Deze procedure kan enige stress
en ongemak veroorzaken. De teststoffen zelf hebben vaak nog onbekende
eigenschappen die eventueel ongewenste effecten kunnen
teweegbrengen.
Op dit moment is het onmogelijk om complex gedrag zoals cognitie te
onderzoeken met enkel cellulaire modellen of computermodellen.
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hopen een maximum aan kennis te vergaren uit elk gesacrifieerd dier
door het studieontwerp binnen het dier, geschikte gegevensanalyse en de
beste aanpak op gebied van gedrag.
De meeste cognitiemodellen worden enkel uitgevoerd in het knaagdier of
niet-humane primaten. Hoewel er vooruitgang is op het gebied van vissen
of ongewervelden, is het gebruik van deze diersoorten beperkt wanneer
complexe menselijke gedragingen gemodelleerd moeten worden door de
verschillen in het centrale zenuwstelsel. Daarenboven is hun biologie
zodanig verschillend van de mens dat het moeilijk is om voorspellingen te
maken over teststofeffecten. Waar mogelijk worden de dieren in een
sociale omgeving gehuisvest met kooiverrijking. Teststoffen worden
zorgvuldig toegediend om het ongerief voor het dier te beperken en
problemen die voortkomen uit de toediening van een teststof worden
opgevolgd in samenspraak met een dierenarts.
38
Titel van het project
Microdialyse
Looptijd van het project
12 juni 2015-12 juni 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Bewijs leveren voor het werkinsmechanisme van nieuw ontwikkelde drug
kandidaten binnen de complexiteit van het brein in vivo, het controleren
van locale farmacokinetische activiteit in relatie tot eerdere in vitro
bevindingen, onder meer met het doel doseringsniveau en regime te
optimaliserem. Hiertoe worden gericht een of meerdere microdialyse
probes geinsereerd in het knaagdier brein, waarmee samples uit de
extracellulaire omgeving genomen kunnen worden om zo concentraties te
bepalen van endogene en exogene stoffen met een laag moleculair
gewicht. Analyse van de genomen samples kan zowel online als offline
plaatsvinden. Cruciaal hierbij is dat samples genomen worden van
vrijbewegende, niet-geanesthetiseerde dieren (eventueel onder video
monitoring), die hiertoe geinstrumenteerd zijn met gids cannules in een
kortdurende chirurgische ingreep.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De ziekte van Alzheimer ( AD) is een neurodegeneratieve aandoening met
een zware impact op de gezondheid en de kwaliteit van het leven, en wel in
toenemende mate gezien de vergrijzing van de westerse bevolking . Het
verloop van AD is progressief en de ziekte verergert in functie van de tijd. Er
is een grote behoefte aan nieuwe geneesmiddelen aangezien momenteel
geen behandeling beschikbaar is die het ziekte proces stopt danwel
omkeert of waarbij er een blijvend gunstig effect is op het cognitieve
functioneren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Ratten en muizen zullen worden gebruikt, waarbij het aantal sterk
afhankelijk is van het aantal te testen teststoffen dat beschikbaar komt
vanuit de projecten: maximaal 400 dieren per jaar worden voorzien.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
Enig ongerief kan optreden als gevolg van de chirurgische instrumentatie;
adequate pijnbestrijding en peri-operatieve zorg zullen dit ongerief tot een
minimum beperken.
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het brein is een zeer complex biologisch system. Het betrouwbaar bepalen
van effecten van nieuwe medicatie op het functioneren van het brein dient
noodzakelijkerwijs omwille van de complexiteit in levende dieren te
gebeuren.
Voor het brekenen van het correcte, benodigde aantal dieren in de
experimentele groepen zijn statistische toetsen ontwikkeld en toegepast (in
samenwerking met biostatisticus).
De reden voor het gebruik van knaagdieren is de beschikbaarheid van een
uitgebreide wetenschappelijke literatuur en de beschikbaarheid van
achtergrondgegevens (experimentele data). De dieren worden gehuisvest
volgens de wettelijke normen en anesthetica / analgetica worden gebruikt
om pijn te minimaliseren. Alle dieren worden dagelijkse geobserveerd door
bevoegde en goed opgeleid personeel . Dieren, die onaanvaardbaar
ongemak ervaren, worden op pijnloze wijze gedood . Professionele
veterinaire zorg is te allen tijde beschikbaar.
39
Titel van het project
5 Choice serial reaction time task
Looptijd van het project
24 juli 2015 - 24 juli 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Cognitie, aandacht, uitvoerende functie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Onderzoek naar nieuwe medicijnen voor de behandeling van Alzheimer.
Beter werkzame medicijnen dan de huidige behandelingsstandaard voor de
behandeling van Azlheimer.
Rat, ~100/jaar
Geen ongewenste effecten, geen ongerief.
Studie van cognitieve functies vereist intacte hersenen in een intact dier.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Teststoffen worden geselecteerd op basis van bewijs dat het gewenste
werkingsmechanisme bereikt wordt en op afwezigheid van neveneffecten
die zouden kunnen interfereren met de normale prestaties van de dieren in
de test.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De rat wordt routinematig gebruikt in studies om de cognitieve functie te
evalueren. De procedure veroorzaakt geen schade aan de dieren.
40
Titel van het project
Immuniteitsstudie in OmniRat voor de ontwikkeling van een HIV-1 vaccin
Looptijd van het project
23 apr 2015-23 apr 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
immuniteit, OmniRat, transgeen, vaccin
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In gewone ratten is de productie van antilichamen tegen HIV-1 zeer
beperkt. In deze studie willen we onderzoeken of de productie van
antilichamen tegen HIV-1 beter is in het transgene OmniRat model. Deze
hypothese is gebaseerd op deze referentie uit de literatuur: Journal of
Immunology 2013 Feb 15 / 190(4):1481-90.
Het uiteindelijke doel is de ontwikkeling van HIV-1 vaccin. Dergelijke
ontdekking kan een grote stap betekenen voor de bestrijding van de
dodelijke ziekte. Naar zo ’n vaccin wordt al heel lang gezocht.
Twee soorten: 20 wild type Sprague Dawley en 20 transgene OmniRatten.
De pijn die deze dieren zullen ervaren is zeer beperkt. Ze wordt veroorzaakt
door injectie van de virale vectoren of door het verzamelen van bloed. In
beide gevallen is inbrengen van een naald de actie die de meeste pijn
veroorzaakt. Die actie is zeer kort in tijd en aantal herhalingen (10 per dier
verspreid over 98 dagen). Alle bestanddelen van het vaccin werden getest
in een toxiciteit studie in konijnen en daarin werd geen teststof
gerelateerde toxiciteit waargenomen, behalve een milde lokale
ontstekingsreactie.
Er zijn geen beschikbare computer, in vitro, of ongewervelde diermodellen
beschikbaar die de complexe immuunprocessen die dit onderzoek vereist,
kunnen dupliceren. Daarom zal is het gebruik van een gewerveld diermodel
essentieel.
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Tijdens het verloop van dit project gaan we op basis van verschillende
doseringstitraties de variatie van de verkregen gegevens bestuderen en
bekijken wat het minimaal aantal dieren is dat nodig is om statistisch
onderbouwde data te genereren. We hebben gegevens van
konijnenstudies waar men een goede differentiatie in een virale
neutralisatie assay (VNA) zag tussen groepen van 5 dieren. In die studies
was de gemiddelde standaarddeviatie ongeveer 0,25 (op logaritmische
schaal). Dit betekent dat men met een groepsgrootte van 5 dieren met 80%
zekerheid een verschil van 0.5 log kunnen detecteren tussen twee groepen
wat aanvaardbaar is.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het complexe immuunsysteem van zoogdieren wordt niet voldoende
vervangen door lagere organismen om de immunogen en antigen
ontwikkeling van vaccincomponenten in te schatten. Indien het geteste
OmniRat model een goede inductie van neutraliserende
antilichaamreacties vertoont, kan het aantal tests in primaatmodellen
worden verminderd.
41
Titel van het project
Ontwikkeling van een gastro intestinal permeabiliteits model in de rat
Looptijd van het project
16 maart 2015 – 16 maart 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Modelontwikkeling
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Om een goede risicoschatting te kunnen maken van medicijnen die tegen
(dikke) darm kanker worden ontwikkeld hebben we een nood om
referentiestoffen te vinden welke in een vroeg stadium veranderingen in
het darmweefsel kunnen detecteren.
Wanneer een geschikte referentiestof is gevonden kan deze ingezet
worden in de verplichte overheidstesten die uitgevoerd worden ter
beoordeling van giftigheid en bijwerkingen van nieuwe medicijnen. Deze
extra informatie is van belang om een goed afgewogen keuze te kunnen
maken welke medicijnen verder ontwikkeld kunnen worden voor gebruik in
de mens.
Rat, +/- 120 dieren
Daar er lichte tot middelmatige schade aan de darmen veroorzaakt dient te
worden om de werking van een referentiestof te kunnen testen kan dit
leiden tot diarree, locale darmwand irritatie en in het ergste geval ulceratie
al wordt getracht dit laatste stadium te vermijden. De studies zijn verder
opgezet om van korte duur te zijn (max 7 dagen) om het ongerief verder te
beperken. Daarnaast zullen de dieren ongerief ondervinden van
bloedafnames. Dieren worden na de laatste studiehandeling
geeuthanaseerd. Indien de gezondheid van een dier sterk achteruit gaat
gedurende de studie zal eerder ingegrepen worden.
De test wordt in dit geval specifiek voor de rat ontwikkeld. Ook al zou er in
eerste instantie een cellijn gebruikt worden om naar effecten te kijken dan
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
nog zal dit daarna in een dier getest dienen te worden. Dit komt omdat een
celmodel geen rekening kan houden met de aanwezigheid van stress,
microflora, darm vulling en darm peristaltiek. Deze factoren hebben een
gote invloed op het regelen van de permeabiliteit. Wel worden
toekomstige medicijnen eerst op celmodellen getest voordat ze naar het
dier gaan. Deze test dient ter opvolging van effecten en is niet bedoeld als
eerstelijnscreening.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We hebben andere studies bekeken waar men darm permeabiliteit heeft
proberen te meten, zij het met andere methodes die voor ons doel niet
bruikbaar zijn. Van hieruit hebben we een schatting gemaakt van het aantal
dieren waarmee we een robuuste verandering zouden moeten kunnen
aantonen. Wanneer we meer inzicht krijgen in de biologische spreiding van
ons model kunnen we berekenen of we ook met minder dieren toe kunnen
komen. Mocht dit het geval zijn, dan zullen we het diergebruik
verminderen voor opvolgende proeven.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De rat wordt gebruikt voor deze proefopzet omdat het tevens de diersoort
is waarvoor deze test moet werken. Om ongemak te minimaliseren is de
studie opzet kortdurend van aard ( maximaal 1 week) waardoor langdurig
ongerief wordt vermeden. Tevens worden dieren dagelijks geobserveerd en
gewogen om de gezondheid nauwlettend in de gaten te houden
42
Titel van het project
Looptijd van het project
Ex vivo bepaling van neurotransmitters en signaalmoleculen (vb
gefosforyleerde eiwitten) in de hersenen.
11 september 2015-11 september 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Phosphoprotein, cAMP, cGMP, microwave
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Bepaal ex vivo de veranderingen in de concentratie aan intra-of
extracellulaire neuronale merkers in verschillende regio’s in de hersenen na
behandeling met stoffen die de neuronale activiteit kunnen beïnvloeden
teneinde de hersenactiviteit van deze stoffen te evalueren;
De methode laat toe de hersenactiviteit aan te tonen van stoffen die een in
vitro activiteit hebben op doelwitten met een therapeutisch belang en laat
dus toe stoffen te selecteren voor verdere ontwikkeling voor behandeling
van neurologische aandoeningen
Rat en muis; Bij benadering 200 muizen, 400 ratten
Ernst van negatieve effecten: P1 of P2
Aan het einde van het experiment worden de dieren opgeofferd via fixatie
van de hersenen door middel van gefocuseerde microgolf-irradiatie van
geïmmobiliseerde dieren ter hoogte van de hersenen . Dit is een procedure
die in minder dan 1 seconde resulteert in de dood van de dieren.
Er is voorlopig geen alternatieve manier om hersenpenetratie en
hersenactiviteit aan te tonen. Ook is er geen alternatieve manier om de
neurotransmitter/fosforylatiepatroon van eiwitten te behouden in
hersenweefsel.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal te testen stoffen wordt geminimaliseerd door preselectie op
basis van in vitro en ADME-eigenschappen. Statistische analyse werd
uitgevoerd op de initiële data om de noodzakelijke groepgrootte te
bepalen;
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Rat en muis worden gekozen om de vertaalslag te kunnen maken naar
gedragsmodellen of transgene modellen waarin de stoffen worden getest.
Dieren worden gemonitord gedurende de periode tussen behandeling en
opoffering van de dieren. Indien er uitzonderlijk een sterk lijden zou
worden waargenomen onder invloed van de toegediende stof wat niet de
verwachting is, worden de dieren onmiddellijk opgeofferd om het lijden te
verkorten.
43
Titel van het project
Gedrags phenotypes in knaagdieren
Looptijd van het project
29 sep 2015 - 29 sep 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Alzheimer, motoriek, gezichtsvermogen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Deze testbatterij gaat na of nieuwe verbinding of genetische veranderingen
effect hebben op de visuele, motor- en lichaamsfuncties van knaagdieren.
Hiermee kunnen eventuele ongewenste neveneffecten van potentiele
nieuwe therapieën op deze functionele parameters gedetecteerd worden,
zodat een veiligheidsmarge voor mogelijk gebruik bij de mens kan
ingeschat worden. Daarnaast kunnen de resultaten ook gebruikt worden
om effecten van de behandelingen in andere tests te interpreteren
(bijvoorbeeld: men moet zeker zijn dat het gezichtsvermogen intact is
gebleven wanneer een dier gebruikt wordt in een procedure met een
visuele factor). Genetische veranderingen kunnen inzicht geven in evolutie
van ziekteprocessen en de effecten daarvan op deze functionele
parameters. Men kan zo ook de efficaciteit van potentiele nieuwe
therapieën op een ziekteproces onderzoeken.
In dit protocol zullen voornamelijk muizen getest worden, maar ook ratten.
Ongeveer 50 studies per jaar, afhankelijk van het studieopzet worden 5 tot
30 dieren per studie gebruikt.
Deze procedure is niet belastend voor de dieren: zij zullen bijgevolg geen
stress ondervinden.
Het is enkel mogelijk om deze parameters te meten in levende dieren.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Vermits enkel therapeutische interventies getest worden die eerder
geëvalueerd werden voor relevante farmacologische activiteit in vitro is het
aantal dieren voor deze test beperkt. Het geschikte aantal dieren per
behandelingsgroep zal worden bepaald op basis van een statistische
power-analyse en zal zo een optimaal gebruik van aantallen garanderen.
Deze procedure werd ontworpen om te onderzoeken of het mogelijk is
motorische en/of visuele problemen van dieren als gevolg van farmaca of
genetische manipulatie snel en efficient te identificeren. De dieren worden
onderhouden en verzorgd volgens de geldende richtlijnen.
44
Titel van het project
Galcollectie en enterohepatische circulatie in de hond
Looptijd van het project
1 jaar (29 mei 2015-29 mei 2016)
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
gal, cannulatie, hond
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel is om gal te collecteren om het effect van enterohepatische
hercirculatie op het plasmaprofiel te evalueren en om metabolieten te
meten.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het meten van de hoeveel teststof die via de gal afgevoerd wordt en om
een idee te krijgen hoe voeding en daarbij horende enterohepatische
recirculatie de biobeschikbaarheid van een teststof in mensen kan
beïnvloeden. Honden zijn beter vergelijkbaar met mensen dan ratten wat
betreft voederpatroon (maaltijd vs. Continu).
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Beagle honden. Tien tot twintig per jaar.
Herstel van de operatie (plaatsing van cannules) voor alle dieren.
Verstoorde galvloei (te grote resistentie) kan resulteren in leverschade
(zichtbaar door chronisch verhoogde leverenzymes). Incidentie in het
verleden (met T-catheter): 2/9 dieren.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Evaluatie van grotere cannules (met exteriorisatie van de cannules) in een
poging om de resistentie van de galvloei te verminderen.
45
Titel van het project
In vivo tau imaging
Looptijd van het project
september 2015 – aug 2016,
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Tau, in vivo imaging
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Neuro-imaging wordt gebruikt in de diagnose van meerdere zenuwziekten
In het kader van Alzheimer’s disease worden verschillende imaging ligands
voor abeta en tau ontwikkeld. Er is echter nood aan een specifiekere tau
ligand om intraneuronale fibrillen op te sporen, niet alleen voor diagnose
maar ook voor evaluatie van eventuele behandelingen.
Deze studie heeft als doel het in vivo visualiseren van tau proteïnen in
transgene muizen via een fluorescent gemerkte tau antilichaam en
vergelijken van deze techniek met de ex vivo immunofluorescentie van tau.
Met deze techniek kunnen bijkomend individuele dieren opgevolgd worden
in de tijd. Als de in vivo imaging goed correleert met de werkelijke
hoeveelheid tau, dan kan deze techniek gebruikt worden in de beoordeling
van potentiële diagnosetechnieken of behandelingen voor AD.
In deze pilootstudie zullen 16 dieren gebruikt worden.
Voor deze techniek is enkel anesthesie noodzakelijk. Er worden geen
negatieve effecten verwacht van de geïnjecteerde antilichamen. De
anesthesie/ademhaling kan tijdens de procedure regelmatig gecontroleerd
worden via een camera in het toestel.
Na de imaging zullen de dieren geëuthanaseerd worden zodat stalen van
de hersenen kunnen genomen worden voor immunofluorescentie.
Een in vivo model is nodig voor het evalueren van potentiële
behandelingen.
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In vivo imaging heeft als voordeel dat de dieren meermaals kunnen
gebruikt worden en aldus individuele opvolging van tau ontwikkeling in de
tijd mogelijk is. Indien deze techniek goed blijkt te correleren met een ex
vivo techniek, zullen minder dieren gesacrifieerd moeten worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De techniek kan gebruikt worden in de monitoring van dit preklinische
model.
46
Titel van het project
Oncologie In Vivo
Looptijd van het project
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Xenograft, castratie, biopsie, tumorcellen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Opdat onderzoekers zouden begrijpen hoe kanker zich ontwikkelt en
verspreidt in het lichaam en om nieuwe en meer effectieve manieren te
vinden om kanker te diagnosticeren en behandelen is het nodig om
onderzoek uit te voeren op levende dieren. In dit project worden nieuwe
doelen in de behandeling van kanker bestudeerd in meer relevante
modellen (hogere meercellige organismen) en vergeleken met wat gekend
is in de menselijke aandoening. De diermodellen beschreven in dit project
zijn representatief voor zulke processen en de wegen betrokken bij
tumorvorming. De kennis opgedaan met deze experimenten zal ons begrip
verhogen en helpen om medicatie die de tumorgroei remt te
ontwerpen/ontwikkelen.
Het onderzoek in diermodellen die menselijke kanker nabootsen zal
gebruikt worden om medicijnen te evalueren die ontwikkeld worden met
het doel om menselijke kankervorming en –groei te voorkomen. De
diermodellen beschreven in dit project worden ontwikkeld en gebruikt met
de bedoeling om menselijke kankers na te bootsen, de weefsels waarin
kankers zich ontwikkelen en de betrokkenheid van het immuunsysteem bij
kanker.
Om onze diermodellen het best te karakteriseren en teststoffen te
evalueren om er zeker van te zijn dat ze actief zijn in het voorkomen en
afremmen van kankergroei en dit te vertalen naar gebruik in de mens,
houden we rekening met het aantal teststoffen dat getest moet worden
alsook de variabiliteit die eigen is aan de diermodellen. We verwachten 12
muizen voor elke teststof en elke proef te gebruiken, met 8 teststoffen per
proef en 100 proeven per jaar. We verwachten 12 ratten te gebruiken voor
elke teststof per proef, met 5 teststoffen per proef en 20 proeven per jaar.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
We verwachten dat de Chirurgie (onder verdoving) en het herstel van de
Chirurgie, implanteren van de tumorcellen en de daaropvolgende groei van
de tumor oncomfortable zal zijn voor de dieren. Dit ongerief kan in
sommige situaties verminderd worden door het gebruik van pijnstilling.
Waar geen pijnstilling gebruikt kan worden, worden de dieren van nabij
opgevolgd voor ongerief zoals gemeten door het aanwezig zijn van
ongunstige tekenen zoals gewichtsverlies, diarree, verminderde beweging
of minder goed kunnen rechtkomen. Als deze ongunstige tekenen niet
opgelost raken binnen een specifieke tijd eigen aan deze tekenen of het
model, zal het dier op een humane manier gedood worden.
Diermodellen voor kanker bieden een levend system waarin de interactie
van medicijnen met tumorcellen, het immuunsysteem en de omgeving
bestudeerd kan worden. Deze interacties kunnen direct in verband
gebracht worden en vertaald worden naar de menselijke situatie, het
uiteindelijke doel van onze medicijnen, wat bijna altijd onmogelijk is zonder
gebruik te maken van dieren. Muizen en ratten met een volledig
immuunsysteem laten ons toe om de rol te begrijpen van het afdoden van
antilichamen door het immuunsysteem. Ze geven ook informatie over de
interactie van het immuunsysteem met het medicijn. Muizen en ratten
zonder volledig immuunsysteem hebben niet de immuuncellen om een
immuunrespons op te zetten tegen humane tumorimplantaten, waardoor
de tumor kan groeien en de tumoromgeving bestudeerd kan worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De teststoffen die in onze diermodellen getest worden worden eerst
onderzocht met proefbuismethodes waardoor enkel teststoffen met een
positieve activiteit in die opstelling verder gaan naar dierproeven. Er is ook
ondersteuning voor statistische en klinische vormgeving, wat kan helpen
om de gegevens gegenereerd in de dierproeven te vertalen naar de
menselijke situatie, en dit vermindert het aantal dierproeven die
uitgevoerd moeten worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zowel muizen als ratten vertegenwoordigen de beste modellen beschikbaar
om het menselijke immuunsysteem en de interacties met tumorvorming en
–groei te bestuderen buiten het klinische onderzoek. Ook kan de
farmacodynamica en farmacokinetiek van het betrokken medicijn enkel in
zulke modellen onderzocht worden, gezien deze interacties niet opgevolgd
kunnen worden in in vitro testen.
Het welzijn van de dieren wordt tweemaal per week nagegaan wanneer
ook het lichaamsgewicht en de tumorgroei wordt opgemeten, of vaker in
specifieke situaties zoals afgesproken met de ethische commissie. Tijdens
deze opvolging wordt het dier ook nagekeken voor wat betreft klinische
tekenen van onwelzijn en we hebben specifieke criteria voor humane
eindpunten gedefinieerd.
47
Titel van het project
Neuronale degeneratie en disconnectie in de ziekte van Alzheimer
Looptijd van het project
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Prepulse inhibitie, hersenfunctie, Alzheimer
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Een van de symptomen van schizofrenie en van dementie is een defect
filtermechanisme dat normaliter de verwerking van alle sensorische input
in de hersenen reguleert. Afwijkingen in dit mechanisme leiden tot een
storing in het verwerken van informatie door de hersenen. Deze test is
translationeel en deficits kunnen opgewekt worden in rat en muis dmv
psychotrope stoffen of door genetische manipulaties. Het doel van deze
test is het karakteriseren van farmaca met mogelijke antipsychotische of
cognitieverbeterende werking.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Deze test kan leiden tot de ontdekking van stoffen met antipsychotische of
cognitie verbeterende werking. Daardoor is het mogelijk dat deze stoffen
efficiënter en veiliger werken of minder bijwerkingen vertonen.
Tenslotte kan deze test bijdragen om een beter inzicht te krijgen in de
pathologie van schizofrenie en verloop van dementie gerelateerde ziekten.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Rat en muis, 12-16 per behandelingsgroep
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Toediening van psychotrope stoffen kan leiden tot neveneffecten
(hallucinaties) die van voorbijgaande aard zijn en eerder een beperkte
invloed hebben. Toegediende teststoffen werden vooraf geëvalueerd op
hun tolereerbaarheid zodat discomfort als gevolg daarvan beperkt zal
blijven tot P1.
Presentatie van akoestische tonen aan de dieren volgens het protocol van
deze test is zodanig kort (enkele milliseconden) dat de invloed ervan vrijwel
nihil is.
Dieren worden direct na de test geëuthanaseerd door middel van CO2 of
worden naar een andere procedure getransfereerd in geval van
phenotypering.
Het is enkel mogelijk om dit fenomeen te induceren en te meten in levende
dieren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Vermits er alleen stoffen getest worden die eerder geëvalueerd werden
voor relevante farmacologische activiteit in vitro is het aantal dieren voor
deze test beperkt. Het aantal dieren per behandelingsgroep werd bepaald
op basis van een statistische power-analyse en garandeert zo een optimaal
gebruik van aantallen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
PPI is een cross-species fenomeen en is goed gedocumenteerd voor het
gebruik van knaagdieren in deze test. Deze test is eerder gevalideerd in rat
en muis met hedendaagse antipsychotica en heeft zijn translationele
waarde reeds bewezen.
De dieren worden onderhouden en verzorgd volgens de geldende
richtlijnen.
48
Titel van het project
Looptijd van het project
Kweek van genetisch gewijzigde muizen voor onderzoek naar de ziekte van
Alzheimer
1 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Transgeen, tau, amyloid, pathologie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Ontwikkeling van therapieen die de progressie van de ziekte van Alzheimer
kunnen vertragen of stoppen. Het doel is het kweken van muizen die twee
genetische kenmerken dragen waarvan men weet dat ze een rol spelen in
de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer bij de mens. Deze muizen
worden bekomen door 2 muizenlijnen, te weten PS19 en APPPS1, te
kruisen die elk één van deze genen dragen. Op deze manier kan het effect
van beide eigenschappen tegelijkertijd bestudeerd worden om zo een beter
inzicht te krijgen in hoe de ziekte van Alzheimer zich ontwikkelt en
behandelingen kunnen ontwikkeld worden.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Geneesmiddelen die patienten met (risico op) de ziekte van Alzheimer sterk
verbeterde levenskwaliteit kunnen bieden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
We zullen maximaal 1000 muizen per jaar kweken.
We weten dat de PS19-muis vanaf 9 maand ouderdom verlamd kan
geraken. Daarom vermoeden we dat dit ook bij de nakomelingen uit de
kruising kan gebeuren. Mocht dit zo zijn, dan is het ongerief voor deze
dieren matig.
De dieren worden gekweekt als proefdieren voor onderzoek naar nieuwe
geneesmiddelen voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer.
De werking van het gezonde en zieke brein en achterhalen of nieuwe
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
behandelingen resultaat hebben, kunnen we enkel bestuderen in levende
organismen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We kweken enkel die muizen die we nodig hebben voor het onderzoek.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De technieken om genen te verwijderen of aan te passen in dieren zijn het
best gekend en ontwikkeld in de muis. Dit maakt de muis tot de
voorkeurdiersoort voor dit type van onderzoek. Bovendien is de werking
van het muizenbrein in vele opzichten vergelijkbaar met de werking van de
hersenen van de mens, zodat onderzoeksresultaten in grote mate
voorspellend zijn voor de effecten bij de mens. Alle dieren worden dagelijks
gecontroleerd en bij ernstig lijden worden ze geëuthanaseerd. Verder
worden de eerste dieren die geboren worden uit deze kruising opgevolgd
volgens de Europese richtlijnen. Zo kunnen we onverwacht ongerief snel
herkennen en passende maatregelen nemen.
49
Titel van het project
Looptijd van het project
Testen van de veiligheid van een nieuwe hart katheter in minipigs onder
narcose.
3 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Minipig, anaesthesie, ablatie catheter, pacing procedure
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het project test de veiligheid van een nieuwe catheter. De testen die
gebeuren zijn op aanvraag van de autoriteiten nadat er bij mensen
hartritme stoornissen optraden bij het gebruik van de te testen katheter.
De katheter zal in de toekomst gebruikt worden voor het opsporen en
verhelpen van arrhythmieën (ritme stoornissen) in de boezem en kamer
van het hart bij mensen. Dit onderzoek draagt dus bij aan een betrouwbare
en veilige katheter.
Er zullen uitsluitend minipigs gebruikt worden. Dit zal een gering aantal zijn
van maximaal 6 dieren. Indien mogelijk zullen we proberen zoveel mogelijk
dieren herbruiken uit andere studies.
Er zullen tijdens de hele procedure uitsluitend minimale negatieve effecten
zijn voor de dieren. Dit zal zijn een premedicatie (injectie in de nek), een
inductie van de anesthesie (injectie in de nek), een intubatie in de luchtpijp
en het opstarten van een diepere anesthesie (injectie in het oor). De 2
laatste handelingen worden gedaan als het dier al in een lichte roes is en
hebben dus ook minimale negatieve effecten op het dier.
Om karakteristieken van teststoffen of geïmplanteerde instrumenten of
katheters te testen en eventuele negatieve effecten te onderzoeken wordt
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
er zoveel mogelijk nagestreefd een situatie te creëren die ook in de mens
zich kan voordoen. Daarom wordt er gebruik gemaakt van een minipig invivo model.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We gebruiken slechts enkele dieren (max 6) en indien mogelijk zijn deze
dieren allemaal afkomstig uit een andere test en worden de dieren dus
terug in studie gezet.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken en de minipig worden gezien als het meest gelijkende diermodel
ten aanzien van de mens op cardiovasculair gebied. Verder heeft de
volwassen minipig veel minder last van hart ritme stoornissen en wordt
daarom ook gezien als een bruikbaar diermodel om dit soort onderzoek te
verrichten.
Om het ongemak voor de dieren te minimaliseren worden de dieren in
slaap gebracht en na het experiment geëuthanaseerd.
50
Titel van het project
Looptijd van het project
Telemetrie met ECG en Arteriele bloeddruk, temperatuur en
activiteitsmeting in individueel gehuisveste wakkere ratten
dec 2015 – dec 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Chirurgie - Telemetrie – pharmacodynamie – wakkere ratten – CVveiligheid
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Cardiovasculaire veiligheid: inschatten van ongewenste effecten van
teststoffen op het cardiovasculaire systeem.
In een vroeg stadium vermijden dat medicatie ontwikkeld wordt die
cardiovasculaire risico’s inhoudt voor vrijwilligers en patiënten. Hoe
vroeger de ongewenste CV en ECG effecten van een mogelijk geneesmiddel
worden gedetecteerd, hoe minder dieren er uiteindelijk gebruikt worden
en hoe meer kostbaar tijdverlies vermeden kan worden.
Gezonde mannelijke en vrouwelijke ratten (bijvoorbeeld: Sprague-Dawley
rats (SD Crl:CD (SD) IGS, Lewis LEW/Crl), 250 400 g)
Proberen om een CV veiligheidsmarge in te schatten, rekening houdend
met de telemetrie resultaten, met ongewenste (klinische, gedrags-)
effecten en met PK en andere proefdierstudies. We testen nooit duidelijk
toxische dosissen en verwachten een gering pijnniveau gedurende normale
experimentele procedures. Enkel tijdens en kort na de implantatie van de
telemetrie-apparatuur wordt een matig pijnniveau verwacht (p2), voor
verdere studies wordt een laag pijnniveau verwacht (p1).
Na in vitro testen, weefselmodellen en geanestheseerde modellen is dit
holistische model (waar slechts enkele stoffen getest worden) de laatste
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
stap voor de stof verder in de kliniek getest wordt.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Alle geïmplanteerde dieren kunnen hergebruikt worden in verschillende
studies. enkel de levensduur van de batterij, technische problemen van het
geïmplanteerde toestel en de leeftijd van de rat zijn limiterende factoren).
Ook wordt meestal gewerkt in een cross-over design waardoor slechts 4 tot
6 ratten nodig zijn om een studie af te ronden (in overleg met biostatistici).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het cardiovasculaire telemetrie model in de rat is aanvaard als een goed
translationeel model om vooral cardio hemodymamische en, in mindere
mate, ECG-effecten van stoffen in ontwikkeling te evalueren.
Dieren kunnen langer worden gevolgd (b.v. 24 uur en meer), waar
geanestheseerde dieren tot slechts maximaal 2 uur kunnen worden
gevolgd en de dieren kunnen zich ook vrij bewegen, wat leidt tot minder
stress. Ook chronische effecten van stoffen kunnen worden geobserveerd.
51
Titel van het project
Testen van een anaesthesie procedure in de minipig
Looptijd van het project
2 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Minipig, anaesthesie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het project is bedoeld om een nieuwe anaesthesie procedure uit te testen
voordat deze gebruikt gaat worden in een studie waarbij we er zeker van
willen zijn dat de dieren stabiel en betrouwbaar in slaap zijn tijdens de
operatie.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Deze studie is vooral bedoeld zodat de dieren later tijdens een operatie
geen last/pijn ondervinden. Deze voor-experimenten worden dus gedaan in
het belang van het dier.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Er zullen uitsluitend minipigs gebruikt worden. Dit zal een gering aantal zijn
van maximaal 3 dieren.
Toepassing van de 3Vs
Er zullen tijdens de hele procedure uitsluitend minimale negatieve effecten
zijn voor de dieren. Dit zal zijn een injectie in de nek, en later een injectie in
het oor en het inbrengen van een slangetje in de luchtpijp. De 2 laatste
handelingen worden gedaan als het dier al onder een lichte verdoving is. Bij
het “ontwaken” uit de anaesthesie kunnen ook negatieve effecten
optreden, dit zullen slechts minimale effecten zijn omdat er geen
chirugische ingrepen zijn gebeurd. De dieren zullen uiteindelijk in een
vervolg experiment worden gebruikt met een overdosis anaesthesie als
eind.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het testen van een anaesthesie procedure kan alleen in dieren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We gebruiken slechts enkele dieren (–1 - 3 stuks).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De onderzochte anaesthesie zal gebruikt worden in latere experimenten
met minipigs.
Om het ongemak voor de dieren te minimaliseren worden de dieren
gekalmeerd met Stresnil, onder anesthesie gebracht in stappen en uitvoerig
en continu geobserveerd bij bewustzijn komen.
52
Titel van het project
In vivo weefsel- en orgaan collectie
Looptijd van het project
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Chirurgie, PK, PD, biopsie, non-rodent
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Nemen van weefselstalen en/of lichaaams vloeistoffen voor het bepalen
van bepaalde parameters (farmacokinetiek (PK), farmacodynamie(PD)) die
nodig zijn bij het verder begrijpen/ontwikkelen van een geneesmiddel .
De informatie verzameld over de PK en PD in een preklinische species, is
noodzakelijk voor een accurate predictie naar de klinische situatie.
In sommige gevallen is het niet mogelijk om bepaalde wetenschappelijke
vragen te beantwoorden in een klinische situatie (eg, het is moeilijk om in
klinische studies verschillende leverstalen of galstalen te nemen), deze
technieken kunnen hierin helpen.
Honden: 50/jaar
Mini pigs: 15/jaar
Konijnen: 30/jaar
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dieren zullen hierbij blootgesteld worden aan gering tot matig ongerief. In
sommige gevallen is chirurgie nodig om het staal te bekomen. Dit gebeurt
steeds onder anesthesie en met adequate pijnstilling en zo mogelijk via
verfijnde minimaal invasieve technieken zoals endoscopie. In andere
gevallen worden dieren ingezet die uitgerust zijn met onderhuidse poortjes
zodat het nemen van het staal (nadat de dieren eenmalig geopereerd zijn
geweest) kan gebeuren op het wakkere dier door middel van een kleine
prik vergelijkbaar met wat toegepast wordt bij humane patienten uitgerust
met een onderhuids poortje. Dieren die geopereerd worden krijgen
pijnstillende en antimicrobiële middelen pre- en post-operatief toegediend.
Alle dieren worden dagelijks opgevolgd, en bij vermoeden van pijn of
complicaties wordt de dierenarts erbij geroepen. Dieren kunnen na
gebruik, hergebruikt worden in eenzelfde type van experimenten, ingezet
worden als orgaanleverancier voor in vitro proeven of (tenzij
geïmplanteerde apparatuur niet zonder risico te verwijderen is) afgestaan
worden voor adoptie.
De beoogde parameters kunnen enkel in een in vivo situatie beoordeeld
worden omdat alle in vivo fysiologische processen die deze parameters
beïnvloeden nodig zijn en er geen alternatieve dierloze methodes voor
bestaan.
Op basis van historische gegevens en om statistisch relevante informatie te
bekomen worden minstens 3 dieren per groep ingesloten.
Een grotere diersoort laat toe om meerdere parameters individueel op te
volgen in de tijd. Om praktische redenen (omgang, training en gebruik)
wordt als non-rodent species in de eerste plaats voor de hond gekozen.
Indien chirurgie nodig is, worden de nodige maatregelen getroffen om
ongemak tegen te gaan (anesthesie, pijnstillers).
53
Titel van het project
Looptijd van het project
Enkele dosering escalatie toxiciteitsstudie gevolgd door een herhaalde
dosis toxiciteitsstudie in honden of mini varkens
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
algemene toxicologie, geneesmiddelenonderzoek, bijwerkingen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze studies is een keuze te kunnen maken of een nieuw
kandidaat medicijn veilig genoeg is om verder te ontwikkelen voor
toepassing in de mens. Daarom onderzoeken we de bijwerkingen van
potentiele nieuwe medicijnen, enerzijds na een enkele dosis en anderzijds
na herhaalde dosissen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Door deze proef in een vroeg stadium uit te voeren kunnen we de meest
veelbelovende en veilige medicijnen verder laten gaan in ontwikkeling.
Deze vroege selectie op veiligheid zorgt er voor dat er niet onnodige
proeven gedaan worden in het verdere ontwikkelingstraject wat ongemak
bij proefdieren en mogelijk ook bij mensen bespaart.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
We verwachten duidelijke bijwerkingen van de medicijnen te zien bij de
dieren die de hoogste dosering krijgen. De lagere dosering proberen we zo
te schatten dat er geen of slechts geringe bijwerkingen te zien zijn. Het type
bijwerkingen is afhankelijk van het soort medicijn dat getest wordt, maar
we proberen het ongemak voor het dier te beperken tot kortdurend,
middelmatig ongemak. Indien het ongemak onverwacht toch ernstig is, zal
onder toezicht van een dierenarts bepaald worden hoe het dier verder
behandeld dient te worden. Aan het eind van de proef worden de dieren
op een pijnloze wijze gedood om de inwendige organen te onderzoeken op
schade veroorzaakt door het kandidaat medicijn.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Beagle honden, gemiddeld 80 dieren per jaar (40 mannetjes en 40
vrouwtjes).
Minivarkens, gemiddeld 9-18 dieren per jaar
Alle dieren zijn speciaal gefokt om in te zetten in dierproeven.
Op dit moment is er geen andere methode, welke een volledig lichaam kan
nabootsen met al zijn functies. De aanwezigheid van deze functies is
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
noodzakelijk om de werkelijke veiligheid van een nieuw medicijn te kunnen
bepalen. We voeren deze proeven uit in honden of varkens omdat we voor
de beoordeling van veiligheid niet alleen mogen vertrouwen op verzamelde
gegevens in knaagdieren. Zij kunnen namelijk ongevoelig zijn voor bepaalde
bijwerkingen die voor de mens van groot belang zijn.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Wetenschappers wereldwijd hebben bekeken wat de minimale vereisten
zijn om veiligheid goed te kunnen beoordelen en de conclusies zijn
opgenomen in internationale richtlijnen. Het aantal dieren en de opzet van
de proef ligt in lijn met deze voorschriften. Hierdoor kunnen we
waarborgen dat de uitkomst van de proef te gebruiken is en dieren dus niet
voor niets ingezet worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben gekozen voor de hond/mini varken omdat van de nietknaagdieren in deze soorten de meeste kennis aanwezig is met betrekking
tot bijwerking van medicijnen. Hierdoor kunnen we de geziene
bijwerkingen beter begrijpen. De dieren worden minimaal 1x per dag
beoordeeld op hun algemene welzijn. Indien we merken dat het welzijn van
het dier achteruit gaat overleggen we met een dierenarts of het nog wel
verantwoord is om dit dier in de proef te houden of dat er maatregelen
genomen dienen te worden. Deze maatregelen kunnen zijn: (tijdelijk)
stoppen met de proef, de dosering verlagen of indien het dier ernstig
ongemak vertoond het dier vroegtijdig laten inslapen.
54
Titel van het project
Looptijd van het project
Opzetten van een kweek van muizen waarin een specifiek doeleiwit in de
hersenencellen ontbreekt.
2.5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Transgeen, pathologie, ziekte van Alzheimer
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Opzetten van een beperkte kweekkolonie van een transgene muizenstam
die zal kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een merkerstof voor een
specifiek doeleiwit in hersencellen. Een goed werkende merkerstof zal
vervolgens kunnen gebruikt worden om nieuwe stoffen te identificeren die
inwerken op dit doeleiwit. Deze stoffen worden dan verder onderzocht en
ontwikkeld voor de behandeling van verstoorde werking van de hersenen
bij patienten met de ziekte van Alzheimer.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Geneesmiddelen die patienten met de ziekte van Alzheimer een sterk
verbeterde levenskwaliteit kunnen bieden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis: ongeveer 250 dieren die de genetische modificatie zullen dragen.
Het is reeds bekend dat het volledig ontbreken van dit doeleiwit in muizen
al tijdens de zoogperiode leidt tot diverse gedragsafwijkingen en vele pups
komen te overlijden. Het doel is om bij deze dieren al op de leeftijd van 2 a
3 weken de hersenen te gebruiken voor het onderzoek.
Een merkerstof voor een bepaald doeleiwit kan enkel bestudeerd worden
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
door de effecten op natuurlijk hersenweefsel afkomstig van dieren die dit
doeleiwit bezitten (gewone muizen) te vergelijken met dat van muizen
waarin het ontbreekt.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Met hersenweefsel van het beperkte aantal dieren dat in dit project
gekweekt zal worden kan een groot aantal mogelijke radioliganden getest
worden.
Volgens de literatuur treedt ongerief enkel op bij de dieren waar het
doeleiwit volledig ontbreekt. We beperken het ongerief tijdens de
onderhoudskweek door een kweekschema te gebruiken waarbij dieren
waarin dit doeleiwit volledig ontbreekt niet verwekt worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De technieken om genen te verwijderen of aan te passen in dieren zijn het
best gekend en ontwikkeld in de muis. Dit maakt de muis tot de voorkeur
diersoort voor dit type onderzoek. Bovendien is de werking van het
muizenbrein in vele opzichten vergelijkbaar met dat van de mens, zodat
onderzoeksresultaten in grote mate voorspellend zijn voor de effecten bij
de mens.
Alle dieren worden dagelijks opgevolgd door ervaren dierenverzorgers en
een bedrijfsdierenarts. Verder hebben we op basis van beschikbare
informatie criteria vastgelegd (waaronder een maximum leeftijdsgrens van
21 dagen) om te vermijden dat dieren waarin het doeleiwit volledig
ontbreekt in een fase van ernstig lijden zouden komen. Alle ongerief zal
goed in kaart gebracht worden via interne evaluaties overeenkomstig het
“Working document on genetically altered animals”, goedgekeurd door
nationale bevoegde instanties volgens Directief 2010/63/EU tijdens de
vergadering in Brussel op 24 Januari 2013”.
55
Titel van het project
Langdurige canulatie van de portale vene bij de hond
Looptijd van het project
5 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Hond, portale vene, verblijfscanule
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In het kader van farmacokinetische predictie, is het in sommige gevallen
nodig om de mate van metabolisme in darm of lever te kennen. Het
vergelijken van stof concentraties in de portale vene met de perifere
circulatie geeft additionele informatie over het metabolisme in de lever.
Om de invloed van de lever op de beschikbaarheid van een geneesmiddel
in het lichaam te kunnen inschatten, is het nodig om te weten hoe dit
middel doorheen de darmen komt. Door de concentratie van dit
geneesmiddel in de algemene bloedsomloop te vergelijken met die in het
bloed van de portale vene van de lever, kunnen we een goede inschatting
maken hiervan .
Sommige nieuwe geneesmiddelen blijken sterk afgebroken of onvoldoende
opgenomen te worden door het lichaam. Met dit onderzoek kunnen we
uitmaken of dit komt door afbraak in de darmen of in de lever of door
slechte opname. Daarnaast kunnen we achterhalen of een nieuw
geneesmiddel voor leveraandoeningen wel de gewenste eigenschappen
heeft.
Maximum 15 honden per jaar
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er bestaat een licht ongemak door het chirurgisch inbrengen van een
buisje, ook catheter genoemd, in de portale vene. Deze ingreep voeren we
uit onder algemene verdoving met aangepaste pijnbestrijding
Nadat we een nieuw geneesmiddel hebben toegediend, zullen we
makkelijk en zonder bijkomende belasting voor de dieren bloed kunnen
afnemen. We verwachten geen ernstige bijwerkingen van de nieuwe
geneesmiddelen.
Dieren waarbij de instrumentatie (catheters) niet meer functioneel is,
ontwikkelen hierdoor geen gezondheidsproblemen en kunnen ingezet
worden voor andere goedgekeurde experimenten. Op het einde van elk
experiment vindt een evaluatie plaats van het welzijn en de gezondheid van
elke hond zodat mocht er zich toch een probleem voordoen, vermeden kan
worden dat het dier verder ingezet zou worden.
Mocht de catheter na een tijd niet meer bruikbaar zijn, zullen we de dieren
in een andere proef gebruiken als hun gezondheidstoestand het toelaat.
Om de lotgevallen van een nieuw geneesmiddel in het lichaam te kunnen
bestuderen, hebben we een levend dier nodig.
We zullen de honden die voorzien zijn van een catheter meerdere keren
achter elkaar inzetten voor het bestuderen van verschillende nieuwe
geneesmiddelen. Zo kunnen we het aantal dieren beperken. Enkel als we
meerdere dieren tegelijk nodig hebben, zullen we meer dieren van een
catheter voorzien.
Omdat er tussen verschillende diersoorten soms verschillen bestaan in de
manier waarop een geneesmiddel opgenomen of afgebroken wordt,
moeten we naast knaagdieren ook grotere dieren gebruiken. Daarbij kiezen
we voor de hond, omdat die beter te vergelijken is met de mens en ook
makkelijker inzetbaar is dan bijvoorbeeld varkens.
De catheters worden ingeplant door ervaren chirurgen en worden ook vaak
doorgespoeld met een antistollingsstof, zodat ze lange tijd bruikbaar blijven
om bloed af te nemen. Zo doende hebben we ook minder dieren nodig.
56
Titel van het project
Looptijd van het project
Onderzoek naar de accuraatheid van de penetratiediepte en het afgeleverd
volume van een nieuwe injectietechniek bij biggen
5,5 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Injectie, huid, vaccinatie, biggen, naald
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Tegenwoordig worden de meeste vaccins toegediend in de spier.
Onderzoek heeft echter uitgewezen dat de reactie van het afweersysteem
3 tot 5 keer zo sterk is wanneer het vaccin wordt toegediend in de onderste
huidlaag (dermis).
Om deze injectie te geven, wordt
gebruik gemaakt van een vaak pijnlijke techniek die veel ervaring vergt van
de arts. Hierdoor gaat soms vaccinatiestof verloren door het aanprikken
van de verkeerde huidlaag. Om deze problemen op te lossen heeft
Novosanis nv VAX-ID™ in ontwikkeling. Deze nieuwe injectietechniek laat
een loodrechte injectie toe waardoor steeds de correcte huidlaag wordt
aangeprikt. Voordat de techniek op mensen kan worden getest, moet de
accuraatheid van de penetratiediepte van de naald en de afgeleverde stof
worden nagegaan op levende biggen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
VAX-ID zal na onderzoek op biggen geoptimaliseerd kunnen worden voor
gestandarsdiseerde injecties in de dermis van volwassen personen (18-65).
Omdat injecties in de huid een sterkere reactie van het afweersysteem
uitlokken vergeleken met injecties in de spier, zullen meer mensen kunnen
gevaccineerd worden met dezelfde hoeveelheid antistof. Dit zal op termijn
het probleem van vaccin tekorten aanpakken. Bovendien beschikt het
apparaat over een uniek deactivatie mechanisme dat hergebruik en
prikaccidenten voorkomt. Verder zal vaccinatie van personen met
naaldfobie gemakklijker verlopen aangezien de naald verborgen zit in de
behuizing.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
Er zullen naar schatting 20 biggen (Topigs 40) worden gebruikt
De biggen worden gesedeerd alvorens de injectie met VAX-ID uit te voeren.
Uiteindelijk zullen de biggen 30 minuten na injectie worden opgeofferd om
de huid rondom de prik te analyseren met behulp van histologie.
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Om nieuwe medische toestellen of medicatie op de markt te brengen,
dienen deze eerst grondig te worden getest in diermodellen. Op deze
manier kunnen mogelijk bijwerkingen worden gedefinieerd en aangepast.
Aangezien biggen zeer dicht aanleunen tegen de mens wat betreft
structuur van de huid, is het aangewezen deze injectiemethode te testen
op deze dieren. Er zijn geen alternatieve of lagere diermodellen die
evenwaardige informatie kunnen opleveren. De techniek werd wel eerder
getest op resthuid verkregen van mensen en biggen om de techniek reeds
te optimaliseren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De biggen die gebruikt worden tijdens dit onderzoek zijn afkomstig van
eerder uitgevoerde studies. Op die manier worden ze hergebruikt en
hoeven geen 'nieuwe' biggen nutteloos te worden opgeofferd. De
handelingen verricht tijdens de eerder uitgevoerde studies zullen geen
effect hebben op de resultaten van dit onderzoek. Verder werd een
statistische analyse uitgevoerd voor het bepalen van het aantal biggen die
nodig zijn opdat accurate resultaten kunnen worden verkregen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Biggen worden gebruikt tijdens dit onderzoek omdat ze een gelijkaardige
huidstructuur hebben in vergelijking met de mens. Verder is ook het
immuunssysteem van een big vergelijkbaar met datgene van de mens.
Ongemak tijdens de injectie wordt voorkomen door het toedienen van
sedatie. Hierdoor zullen de biggen minder angstig zijn en zich rustiger
gedragen.
57
Titel van het project
Anticoagulantia in schapen gebruikt in cardiovasculair onderzoek
Looptijd van het project
8 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
anticoagulantia, bloedstolling, schaap, cardiovasculair onderzoek,
post-operatief
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Schapen worden vaak gebruikt in cardiovasculair onderzoek omdat hum
bloedstollingssysteem het meest gelijkaardig is aan dat van de mens.
Daarbij is er vaak nood aan een post-operatieve anticoagulante
behandeling, maar vaak worden humane protocols toegepast op schapen
om het onderzoek beter te kunnen extrapoleren naar humane
toepassingen. Deze pilootstudie is een aanzet tot een geschikt postoperatief anticoagulant protocol dat specifiek toepasselijk is op schapen.
Hierbij worden de vaakst gebruikte geneesmiddelen (enoxaparine en
aspirine) bij de humane protocols bestudeerd voor hun toepasselijkheid in
schapen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Een geschikt post-operatief anticoagulant protocol voor schapen die
gebruikt worden in cardiovasculair onderzoek zorgt voor een betere
efficientië van de uitvoering van zo'n onderzoek en zal zorgen voor een
verbetering van het welzijn van deze dieren. Wanneer er minder medicatie
moet toegediend worden dan eerst vermoed werd, is dit beter voor de
dieren. Wanneer blijkt dat de dosis of de frequentie van toediening
verhoogd moet worden, om drop-outs en trombo-embolische complicaties
te vermijden, draagt dit ook bij tot de efficiëntie van de studie en bijgevold
een lager aantal dieren in zo'n onderzoek te moeten gebruiken.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
9 volwassen vrouwelijke schapen
Er worden bloedstalen genomen van de schapen op 12 tijdstippen,
verdeeld over 8 dagen tijd. Op 5 dagen in die periode wordt 1 keer per dag
een dosis (40 mg) enoxaparine subcutaan toegediend.
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het doel is net om een geschikt post-operatief anticoagulant protocol te
ontwikkelen specifiek voor deze dieren, er bestaan geen in vitro
alternatieven
De schapen die gebruikt worden, zullen na de studie voor andere studies
gebruikt kunnen worden, aangezien er geen blijvende effecten verwacht
worden.
Schapen worden in groep gehuisvest en hebben toegang tot buitenbeloop.
58
Titel van het project
Pre-klinische training van artsen in het gebruik van een medisch hulpmiddel
voor het spoelen van de darmen in een varkensmodel
Looptijd van het project
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
colonoscopie / Motus Cleansing System (MCS) / training / varken
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Colonoscopie is een procedure waarmee de inwendige wand van het colon
in beeld gebracht kan worden. Het wordt beschouwd als een van de beste
methoden om de mucosa te inspecteren en abnormaliteiten zoals lesies,
poliepen, adenoma's te detecteren. Vooraleer tot inspectie te kunnen
overgaan, moet het colon zo goed mogelijk gereinigd worden.
Onvoldoende reiniging leidt immers tot een verhoogde kans op het missen
van abnormaliteiten en tot een hogere kost als de procedure moet
herhaald worden. Motus GI heeft daartoe een systeem ontworpen (MCS,
Motus Cleansing System) dat kan aangesloten worden op de colonoscoop.
Zodoende kunnen reiniging, screening en behandeling in 1 procedure
uitgevoerd worden. Personen die deze procedure wensen uit te voeren,
moeten deze techniek eerst aanleren door middel van training op levende
dieren alvorens deze techniek uit te voeren in de humane geneeskunde.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Grondige reiniging van het colon voorafgaand aan de eigenlijke screening,
verhoogt aanzienlijk de effectiviteit van het onderzoek. De kans op het
missen van abnormaliteiten wordt verkleind en hogere kosten door
herhaling van de procedure worden vermeden. Door middel van het MCS
kan de reiniging, screening en behandeling van het colon in 1 procedure
uitgevoerd worden. Door middel van training op levende dieren kunnen
personen noodzakelijke ervaring opdoen met deze techniek, alvorens deze
uit te voeren in de humane geneeskunde.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
Er zal 1 varken per persoon gebruikt worden. Aangezien de groep bestaat
uit 9 personen (1 'trainer' en 8 'trainees'), zullen er in deze studie 9 varkens
gebruikt worden.
De procedure wordt onder volledige anesthesie uitgevoerd. Een geringe
mate van stress en pijn kan ondervonden worden tijdens de
intramusculaire injectie om de dieren in slaap te brengen. Aangezien het
geen invasieve procedure betreft, zouden de dieren na de ingreep voor een
andere studie gebruikt kunnen worden. Indien er echter geen andere
studie loopt waarvoor deze dieren geschikt zijn, zullen ze geëuthanaseerd
worden.
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Om ervaring op te doen met het MCS, is het noodzakelijk om een zo
gelijkaardig mogelijke situatie na te bootsen als in de humane wetenschap.
Een levend colon met fecale resten is aldus noodzakelijk. Het varken is
reeds eerder gebruikt als een model voor het humane gastro-intestinale
systeem en is omwille van zijn anatomische en fysiologisch eigenschappen
hiervoor zeer geschikt.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aangezien het de bedoeling is dat elke deelnemer zich oefent in het
reinigen van het colon en daarna deze reiniging beoordeelt, kan een
tweede deelnemer niet op hetzelfde varken oefenen. Er is aldus 1 dier per
persoon noodzakelijk. De groep bestaat uit 1 'trainer' en 8 'trainees', dus
zullen er in deze studie 9 varkens gebruikt worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken is omwille van zijn gelijkaardige anatomische en fysiologische
eigenschappen zeer geschikt als een model voor het humane gastrointestinale systeem. De procedure wordt uitgevoerd onder algemene
anesthesie. Indien de varkens na de procedure blijven leven (voor gebruik
in een ander experiment) wordt indien nodig gebruik gemaakt van
pijnstillend medicatie.
59
Titel van het project
Evaluatie van de chirurgische procedure en korte termijn respons tov
een nieuw retinaal implant. Pre klinische haalbaarheidsstudie
Looptijd van het project
2 weken
Trefwoorden (maximaal 5 woorden
/ 50 karakters)
Anterieure en posterieure oog segmentenor
BRI - Bio Retin Implant
Phako
Retina
Retinal Prostheses
Vitrectomy
Doelstelling van het project
Fundamental research
Translational or applied research
ja
neen
Regulatory testing and routine production
neen
Protecting the natural environment in the interests of the health
or welfare of man or animal
Preserving species
neen
Higher education or training
neen
Forensic investigation
neen
Beschrijf de doelstellingen van het
project (bijv. de wetenschappelijke
onbekenden, of wetenschappelijke
of klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Maintaining colonies of genetically modified animals used in
neen
other trials
Het doel van de studie is om de haalbaarheid van een nieuw retinaal
implant in een varkens, op een veilige manier en met minimale post
operatieve complicaties na te gaan. Daarnaast wil men de implantatie
techniek optimaliseren en de set up en gebruik van benodigde
apparatuur door ervaren chirurgen identificeren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden of
hoe kan dit project nuttig zijn voor
mensen of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Degeneratie van de retina heeft een grote impact op de levenskwaliteit,
evenals enorme economische gevolgen. Een retinaal implant dat kan
communiceren met de binnenste functionele lagen van de retina kan de
rol van de gedegenereerde fotoreceptoren overnemen en zo het zicht
herstellen. Op dit moment zijn volgende implantaten beschikbaar: Argus
(Second Sight) and Alpha IMS (Retina Implant). Deze implantaten zijn
werkzaam, maar de noodzaak voor biocompatibele en duurzame
implantaten blijft bestaan. Het hulpmiddel dat in deze studie getest
wordt komt aan de 3 tekortkomingen tegemoet: het is niet oplosbaar, er
is geen stroomvoorziening nodig en het is minder complex om te
implanteren.
Welke diersoorten zullen gebruikt
worden en wat is bij benadering
het aantal van deze dieren?
2 landras varkens
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte negatieve
effecten voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte graad
van ernst van deze effecten en wat
is het uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het noodzakelijk
is om dieren te gebruiken en
waarom er geen alternatieve
dierloze methode kan gebruikt
worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd wordt
dat enkel het minimum aantal
dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom het
gebruikte diermodel het meest
verfijnd is met inachtname van de
wetenschappelijke doelstellingen.
Verklaar de algemene maatregelen
die zullen genomen worden om de
negatieve effecten op het welzijn
van de dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene maatregelen
om ongemak (pijn) dieren te
minimaliseren.
Bijwerkingen van de procedure worden tot een minimum herleid.
Chirurgie vindt plaats onder steriele omstandigheden, uitgevoerd door
een bekwame viteroretinale chirurg. Mogelijke bijwerkingen zijn
ontsteking, infectie en synechea. De dieren worden dagelijks opgevolgd
en behandeld wanneer nodig. In volgende gevallen zal overgegaan
worden tot euthanasie: gewichtsverlies > 20%, leed zoals apathie,
nervositeit, pijn (met de kop tegen de muur drukken, kantelen van de
kop), onsteking of infectie die niet geneest mits behandeling, of tekenen
van pathologie: excessieve secreties, blepharospasmen.
Men wil de reactie van het oog op de chirurgische procedure en op de
aanwezigheid van het implant nagaan (post operatieve complicaties en
adverse events). Daarom zijn er geen in vitro alternatieven.
2 dieren zijn voldoende voor de klinische observaties door een bekwame
vitreoretinaal chirurg
Een varkensoog is een goed model voor het humaan oog wat betreft
structuur en formaat. Retina lagen, dikte en cel densiteit centraal in de
retina zijn vergelijkbaar met die van de mens. De dieren worden dmv
een intramusculaire injectie onder anesthesie gebracht. De procedure
duurt ongeveer 1 uur, en vindt plaats onder steriele omstandigheden. De
procedure vindt plaats in 1 oog. Gedurende 14 dagen worden
oogdruppels en oogzalf toegediend.
60
Titel van het project
Veiligheidsstudie van een retinaal implant.
Looptijd van het project
12 weken
Trefwoorden (maximaal 5 woorden
/ 50 karakters)
Anterieure en posterieure oog segmentenor
BRI - Bio Retin Implant
Phako
Retina
Retinal Prostheses
Vitrectomy
Doelstelling van het project
Fundamental research
Translational or applied research
ja
neen
Regulatory testing and routine production
neen
Protecting the natural environment in the interests of the health
or welfare of man or animal
Preserving species
neen
neen
Higher education or training
neen
Forensic investigation
neen
Beschrijf de doelstellingen van het
project (bijv. de wetenschappelijke
onbekenden, of wetenschappelijke
of klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Maintaining colonies of genetically modified animals used in
neen
other trials
Het doel van de studie is om de veiligheid van een nieuw retinaal implant
in een varkens model, op een veilige manier en met minimale post
operatieve complicaties, na te gaan
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden of
hoe kan dit project nuttig zijn voor
mensen of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Degeneratie van de retina heeft een grote impact op de levenskwaliteit,
evenals enorme economische gevolgen. Een retinaal implant dat kan
communiceren met de binnenste functionele lagen van de retina kan de
rol van de gedegenereerde fotoreceptoren overnemen en zo het zicht
herstellen. Op dit moment zijn volgende implantaten beschikbaar: Argus
(Second Sight) and Alpha IMS (Retina Implant). Deze implantaten zijn
werkzaam, maar de noodzaak voor biocompatibele en duurzame
implantaten blijft bestaan. Het hulpmiddel dat in deze studie getest
wordt komt aan de 3 tekortkomingen tegemoet: het is niet oplosbaar, er
is geen stroomvoorziening nodig en het is minder complex om te
implanteren.
Welke diersoorten zullen gebruikt
worden en wat is bij benadering
het aantal van deze dieren?
9 landras varkens
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte negatieve
effecten voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte graad
van ernst van deze effecten en wat
is het uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het noodzakelijk
is om dieren te gebruiken en
waarom er geen alternatieve
dierloze methode kan gebruikt
worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd wordt
dat enkel het minimum aantal
dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom het
gebruikte diermodel het meest
verfijnd is met inachtname van de
wetenschappelijke doelstellingen.
Verklaar de algemene maatregelen
die zullen genomen worden om de
negatieve effecten op het welzijn
van de dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene maatregelen
om ongemak (pijn) dieren te
minimaliseren.
Bijwerkingen van de procedure worden tot een minimum herleid.
Chirurgie vindt plaats onder steriele omstandigheden, uitgevoerd door
een bekwame viteroretinale chirurg. Mogelijke bijwerkingen zijn
ontsteking, infectie en synechea. De dieren worden dagelijks opgevolgd
en behandeld wanneer nodig. In volgende gevallen zal overgegaan
worden tot euthanasie: gewichtsverlies > 20%, leed zoals apathie,
nervositeit, pijn (met de kop tegen de muur drukken, kantelen van de
kop), onsteking of infectie die niet geneest mits behandeling, of tekenen
van pathologie: excessieve secreties, blepharospasmen.
Men wil de reactie van het oog op de chirurgische procedure en op de
aanwezigheid van het implant nagaan (post operatieve complicaties en
adverse events). Daarom zijn er geen in vitro alternatieven.
De rationale voor het aantal dieren is gebaseerd op een voorgaande
veiligheidsstudie voor retina implants. Een beschrijvende analyse zal
gemaakt worden.
Een varkensoog is een goed model voor het humaan oog wat betreft
structuur en formaat. Retina lagen, dikte en cel densiteit centraal in de
retina zijn vergelijkbaar met die van de mens. De dieren worden dmv een
intramusculaire injectie onder anesthesie gebracht. De procedure duurt
ongeveer 1 uur, en vindt plaats onder steriele omstandigheden. De
procedure vindt plaats in 1 oog. Gedurende 14 dagen worden
oogdruppels en oogzalf toegediend.
61
Titel van het project
Looptijd van het project
Studie naar het therapeutisch effect van een nieuwe klasse van ROCK
inhibitoren op droge oogziekte in een konijnenmodel
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
ROCK/droge ogen/traanvolume/traankwaliteit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Droge ogen (DES) zijn een vaak voorkomende aandoening die ongeveer
10% van de bevolking tussen 30 en 40 jaar treft. Bij personen boven 45 jaar
loopt dit op tot 20%.De symptomen van DES zijn oogirritatie, verstoord
zicht en het leidt tot een verhoogd risico op corneal infecties en ulceraties.
Er bestaan een aantal behandelingen, maar deze geven maar een tijdelijke
verlichting van de symptomen. Er is dus een duidelijke nood aan meer
effectieve en langer durende therapieën. Initiële studies hebben positieve
effecten aangetoond van ROCK inhibitoren op traanproductie en -kwaliteit.
Dit wijst erop dat ROCK inhibitie een interessante nieuwe benadering is
voor behandeling van DES.
Deze studies zullen de mogelijke therapeutische rol van ROCK inhibitie in
DES aantonen. Deze studies zullen verder aantonen welke van de geteste
inhibitoren, de beste resultaten geeft en deze inhibitor zal dan verder
ontwikkeld worden voor testen in klinische studies.
Konijn - 165
Er wordt verwacht dat de dieren een matige last zullen ondervinden bij de
ontwikkeling van DES. Indien ze pijnlijke symptomen krijgen zoals corneale
beschadiging , ulceratie of conjunctivitis, wordt de nodige pijnstilling
voorzien. Analyse van parameter(traanvolume, traankwaliteit) kan leiden
tot stress bij de dieren. Op het einde van de studie worden de dieren
geëuthanaseerd en zal oogweefsel geïsoleerd worden.
Er bestaat geen in vitro model voor DES. De compounds die gebruikt
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
worden zijn wel reeds uitgebreid getest op hun toxiciteit op relevante
oogcellen en voor hun irritatieprofiel in het ex vivo EVEIT systeem.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Eerdere studies hebben aangetoond dat er 5 dieren/groep nodig zijn om
betrouwbare en reproduceerbare resultaten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het konijn is één van de meest beschreven modellen voor de studie van
DES. Dit diermodel wordt ook door de autoriteiten aanvaard bij de
indiening van het dossier bij de start van klinische studies. De dieren
worden nauwgezet opgevolgd en pijnstilling wordt toegepast indien nodig.
De dieren worden op het einde van de studie geëuthanaseerd door
getraind personeel.
62
Titel van het project
Effect van Lianol en Mona001 op immuunstimulatie in varkens
Looptijd van het project
6 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Lianol / voedingsadditief / diermodel / immuunsysteem
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden (maximaal 700
karakters)
Het voedingsadditief Lianol bestaat uit gefermenteerd aardappeleiwit
en bevordert de groei, vruchtbaarheid en het metabolisme van dieren
onder stress, zoals bv. infectie en ondervoeding. Bij mensen veroorzaakt
veroudering gelijkaardige problemen waardoor Lianol hier ook
toegepast zou kunnen worden. Het doel van dit project is een diermodel
ontwikkelen waarmee enerzijds het biologische werkingsmechanisme
van Lianol kan bestudeerd worden en anderzijds de mogelijke actieve
stof (codenaam Mona001) in Lianol kan geïdentificeerd worden. Er zal
een kunstmatige ontstekingsreactie opgewekt worden in varkens door
injectie met lipopolysaccharide (LPS), een bestanddeel van de bacteriële
celwand.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Lianol werd ontwikkeld als alternatief voor het overmatige gebruik van
antibiotica in de dierproductie, hetgeen grote risico’s inhoudt voor de
consument wegens de ontwikkeling van resistente bacteriën. In het LPS
diermodel kan MonaCell het biologische werkingsmechanisme van Lianol
en Mona001 bestuderen en optimaliseren, en verder ontwikkelen voor
gebruik in nieuwe diersoorten en mensen. Lianol verhoogt immers de
concentratie van een groeihormoon in het serum van proefdieren.
Verlaagde gehaltes aan groeihormonen zijn reeds beschreven bij meerdere
ziektebeelden zoals spierafbraak, osteoporose en veroudering. Lianol of
Mona001 zouden in deze domeinen eveneens van toepassing kunnen zijn.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Er zullen maximaal 4 experimenten met 24 varkens per keer uitgevoerd
worden, dus ten hoogste 96 dieren in totaal.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De varkens zullen normaal voeder ter beschikking krijgen en een
dagelijkse orale dosis van Lianol of Mona001 opgelost in een zoete
vloeistof. Het is bewezen dat Lianol en Mona001 niet giftig zijn. Er zal 9
maal een klein volume bloed getrokken worden van de varkens. Er
worden van deze handelingen geen negatieve effecten verwacht. De
éénmalige LPS injectie kan gedurende meerdere uren koorts
veroorzaken en een vermindering van het algemeen welzijn. Deze
effecten worden als een matig ongemak ingeschat. De dieren zullen aan
het einde van de proef op humane wijze geëuthanaseerd worden om
bloed- en weefselstalen te verzamelen.
Aangezien Lianol bestemd is voor dierlijk en (eventueel) menselijk
gebruik, is het absoluut noodzakelijk de werking van het product en de
eventuele actieve stof (Mona001) te bestuderen in levende dieren. Een
tweede reden is dat Lianol inwerkt op het immuunsysteem. Het
immuunsysteem is zeer complex en hangt af van de interactie tussen
allerlei verschillende soorten cellen en signaalmoleculen. Daardoor kan
het niet nagebootst worden in celcultuur, waarin enkel het effect van
Lianol op de afzonderlijke cellen van het immuunsysteem bestudeerd
kan worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het experiment zal in meerdere ronden met een beperkt aantal dieren
(24 varkens per herhaling) uitgevoerd worden. Afhankelijk van de
grootte van de veranderingen in de gemeten parameters zal de proef
herhaald worden totdat er statistische significantie bereikt wordt. Zo
kan het aantal gebruikte dieren beperkt worden tot het minimum. Er
worden maximaal 4 herhalingen verwacht, dus 96 dieren in totaal.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het LPS diermodel is in talrijke wetenschappelijke studies beschreven als
geschikt model voor het bestuderen van onstekingsreacties en het
effect daarvan op groeihormonen. De kortstondige belasting met LPS is
controleerbaar en reproduceerbaar voor volgende studies, en minder
belastend dan een voortdurende infectieziekte. Het varken werd als
proefdier gekozen omdat Lianol commercieel toegepast wordt in de
varkenskwekerij, en omwille van de sterke gelijkenissen tussen de
anatomie en fysiologie van het varken en de mens, aangezien Lianol ook
voor menselijk gebruik kan ontwikkeld worden.
63
Titel van het project
Het effect van ioniserende straling en foliumzuur op sluiting van neuronale
buis, oog ontwikkeling en cognitieve functies in muizen.
Looptijd van het project
tot 1 mei 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
neural tube eye defect cognition
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
ja
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
ja
neen
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart worden(maximaal
700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
neen
gebruikt in andere proeven
Het is geweten dat prenatale blootstelling aan ionizerende straling kan leiden
tot neurale buis defecten en oogafwijkingen, terwijl verder ook de volwassen
cognitie aangetast kan worden. In onze studie willen we een beter begrip
krijgen inzake hoe straling zulke afwijkingen veroorzaakt en wat de diverse
dosissen van x-stralen zijn in dit proces. Gezien het feit dat foliumzuur diverse
soorten neurale buis defecten tot op zekere hoogte kan voorkomen en een
positieve invloed kan hebben op cognitie, zullen we deze stof testen in zijn
capaciteit om straling-geïnduceerde afwijkingen te voorkomen in een pre- en
postnatale toedieningswijze.
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Zwangere vrouwen kunnen blootgesteld worden aan ionizerende straling in
een klinische situatie (diagnostisch of therapeutisch) en de mogelijkheid tot
bestraling door de omgeving (bv. kernramp) is reëel. Bij deze draagt ons
project dus een aanzienlijk socio-economisch belang met zich mee. Nagaan of
pre- en/of postnatale foliumzuur toediening neurale buis defecten,
oogafwijkingen, afwijkend zicht en cognitie na bestraling kan voorkomen of
verbeteren kan leiden tot nieuwe therapiën. Dit kan op zijn beurt weer leiden
tot een vermindering van de sociale kost van dergelijke patiënten.
Toekomstperspectieven zouden kunnen gaan naar de administratie van
foliumzuur bij in utero bestraalde kinderen om diverse ziektebeelden te
behandelen. Bovendien zou dit onderzoek de Europese houding tegenover
foliumzuur en voedselversterking kunnen veranderen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van
deze dieren?
C57bl6/J muizen: 349 gekoppelde vrouwtjes, 522 pups en 1044 embryo's.
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden: welke
zijn de verwachte negatieve
effecten voor de dieren, wat
is de waarschijnlijke of
verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is
het uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
De bestralingsprocedure op zich zal zeer weinig effect hebben op de
gezondheid van de moeder zelf, zowel fysiek als mentaal. De intraperitoneale
injecties zijn snel en efficient en zullen slechts beperkte stress met zich mee
brengen in de dieren, gelijkaardig tot de bloedafname via de kaak. Alle dieren
worden opgeofferd via cervicale dislocatie en zullen als donor dienen voor
biologische stalen (bv. ogen en hersenen) voor diverse studies. Pups met
misvormingen werden reeds beschreven in de literatuur en zullen opgeofferd
worden volgens de humane eindpunten beschreven in de aanvraag. Over het
algemeen is de impact van de studie op de dieren minimaal.
Wij gebruiken de C57bl6/j soort omdat deze in de literatuur beschreven staat
als een interessant model om zicht, cognitie en neurale ontwikkeling. Hoewel
sommige modellen zoals de zebravis en de kip redelijk goed gedefiniëerd zijn
voor moledulaire analyses van de neurale buis, hebben we toch voor de muis
gekozen daar we dan onze microscopische observaties kunnen linken aan onze
macroscopische gedragsstudies. Bovendien is het belangrijk om te vermelden
dat de zebravis relatief radioresistent is, waardoor experimentele dosissen
moeilijk gelinkt kunnen worden aan epidemiologische ontdekkingen.
Momenteel zijn er tot onze kennis geen in vitro modellen die de complexiteit
van embryologische ontwikkeling kunnen evenaren, inclusief alle betrokken
structuren, in de context van ons onderzoek.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren wordt
gebruikt
We hebben al onze experimentele set-ups voorbereid om zo efficiënt mogelijk
alle dieren te gebruiken. We gebruiken bijvoorbeeld dieren van dezelfde nest
voor verschillende experimenten. Door ons sterk te baseren op de literatuur
mikken we op een zo laag mogelijk gebruik van dieren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
We gebruiken C57bl6/j muizen omdat deze zeer sterk gekarakteriseerd zijn
voor neurale buis en oog afwijkingen. Deze soort zijn ooganatomie sluit dicht
aan bij die van de mens inzake ontwikkeling en adulte morfologie. Andere
soorten zoals BalbC hebben mofologische afwijkingen zoals een ontbrekende
pigmentepitheel. Verder hebben studies aangetoond dat het zicht van de
C57bl6/j beter is dan die van veel andere muizensoorten. Over het algemeen is
de ontwikkeling van het zenuwstelsel zeer gelijkaardig tussen muizen en
mensen. Zowat al onze technieken resulteren in weinig discomfort bij de
dieren: we opteerden bijvoorbeeld voor bloedafnames via de kaak in
tegenstelling tot meer ouderwetse en pijnlijkere technieken (retrobulbair en
via de staart vene), omdat het de snelste en minst invasieve methode is.
64
Titel van het project
Looptijd van het project
In vivo evaluatie van de veiligheid en werkzaamheid van een tweeelementen biologische mitraal hartklep in schapen
Juni 2015 - Juni 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Hartklep bioprothese
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
De mitraalklep van het hart stuurt de bloedstroom aan tussen de kamer en
de voorkamer van het linker hart. Een gezonde klep laat toe dat er bloed
stroomt van de voorkamer naar de kamer tijdens de ontspanningsfase en
voorkomt dat er bloed terug naar de voorkamer stroomt tijdens de
contractiefase. Wanneer deze klep niet volledig sluit (door ziekte of
vervorming), stroomt er bloed terug naar de voorkamer met als gevolg een
verminderde bloedstroom naar het lichaam. Om dit te compenseren,
probeert het hart harder te pompen, wat uiteindelijk leidt tot uitzetting van
de linker kamer en hartfalen. De medische nood gelinkt aan falen van de
mitraalklep is zeer groot. De voornaamste risico's geassocieerd met
chirurgische mitraalklep vervanging met een commerciële prothese, zijn de
volgende: 1. vastzitten van een hechting achter een "voetje" van de klep 2.
Obstructie van het outflowkanaal van de linker kamer
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De voordelen van het nieuwe te onderzoeken design zijn: 1. Volledige
eliminatie van het risico op vastzitten van de hechting, in plaats van enkel
vermindering zoals bij het huidige anti-looping systeem toegepast bij de
huidige commerciële mitraalklep prothesen. 2. Verbeterde visibiliteit
tijdens de implantatie (enkel de hechtring wordt gehecht, waarbij het zicht
op het sub-valvulair apparaat behouden blijft). 3. Reductie van uitstulping
van de kamer door een supra-annulaire positionering om obstructie van de
outflow van de linker kamer te voorkomen. 4. Aanpassing door
draaibeweging mogelijk om de uiteindelijke positie van de klep te
optimaliseren met betrekking tot de outflow van de linker kamer.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Soort: Schaap. Aantal : 6 test kleppen + 3 controle kleppen (+ 3 tot 6 dieren
ter veranging van drop-outs, indien nodig).
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Alle chirurgische ingrepen alsook de anesthesie en pijnbestrijding,
gebeuren op dezelfde manier als bij de mens. Er is een zeer doorgedreven
monitoring van de dieren om problemen in een vroeg stadium te
detecteren en aan te pakken. Het is bekend dat schapen zeer goed
invasieve chirurgie verdragen en enkele uren na de operatie zijn al terug te
been. Desalniettemin wordt de ernst van het lijden onmiddellijk
postoperatief als ernstig beschouwd. Adequate pijnbestrijding zal worden
toegepast. Aan het einde van de proef worden de dieren onder algemene
anesthesie geëuthanaseerd omdat de hartklep moet worden geanalyseerd
dmv geavanceerde technieken.
Geen enkele alternatieve in silico of in vitro methode is in staat om de
extreme complexiteit van de interactie tussen het functionele implant en
het gastheer organisme te reproduceren of na te
bootsen.Hartklepprothesen zijn medische hulpmiddelen met langdurig,
direct contact met circulerend bloed. Falen van het device kan snel leiden
tot de door van de patiënt en daarom moet elke mogelijke voorzorg
genomen worden om zoiets te vermijden. Technische vereisten zoals
hydrodynamische en structurele prestatie, mechanische weerstand tegen
slijtage, duurzaamheid, chemische stabiliteit enz. worden individueel getest
dmv speciale in silico, in vitro of ex vivo testen. Desalniettemin kunnen de
synergistische effecten van gastheer-gerelateerde factoren (metabolisme,
helingsrespons van de weefsels) en structureel/mechanische factoren op
lokale en systemische functies enkel benaderd worden in een diermodel
dat representatief is voor de humane situatie.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal te gebruiken dieren in deze studie is gebaseerd op een
doorgedreven risico-analyse. In deze studie wil men vooral de "algemene"
verschillen t.o.v. de bestaande prothesen nagaan, bijvoorbeeld deze die in
50% van de gevallen zouden voorkomen. Om deze "algemene" verschillen
te detecteren, geeft een monstergrootte van 6 dieren 98,5% kans dat
minstens één dier dit effect zal tonen. Als controle zal een minimum aantal
van 3 dieren gebruikt worden om als referentie te dienen, terwijl toch
rekening wordt gehouden met individuele variabiliteit. Om mogelijke dropouts te vervangen door mogelijke fatale complicaties zoals chirurgisch falen
of infectie, worden 3 tot 6 reserve-dieren voorzien.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De gebruikte diersoort is het schaapmodel omdat dit grote diermodel het
meest verfijnde en geaccepteerde model is voor cardiovasculaire
implantaten vanwege 1) de overeenkomsten met het menselijke hart in
termen van anatomie en fysiologie 2) de voorspelbaarheid door het
gebruik als standaardmodel
3) "worst case model" door
versnelde calcificatie
4) praktische
uitvoerbaarhied (gewicht, groei, anticoagulatie)
Pijn bij het dier wordt dagelijks opgevolgd door ervaren dierenartsen en
tevens wordt na elke chirurgische interventie voldoende pijnstilling
toegediend om pijn bij het dier tot een minimum te herleiden. Tijdens de
verdere experimentele periode zal het dier opgevolgd worden en bij pijn of
ongemak zullen pijnstillers worden toegediend.
65
Titel van het project
Effect van totale lichaamsbestraling op het vasculair systeem bij muizen
Looptijd van het project
08/06/2015 - 06/08/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
cardiovasculair systeem; ioniserende straling; atherosclerose
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Voorgaande data van ons lab toont aan dat bestraling van humane
endotheelcellen in cultuur hun normale functie verstoort. Deze afwijkende
functie kan gekoppeld worden aan mechanismen die kunnen leiden tot
hart- en vaataandoeningen. Het doel van dit experiment is om de
geobserveerde effecten en mechanismen te valideren in een klinisch
relevanter model: de muis.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Resultaten uit dit fundamenteel onderzoek zullen gebruikt kunnen worden
om de effecten van ioniserende straling op het cardiovasculair systeem, en
meer specifiek het opwekken van atherosclerose, te verklaren. Met dit
onderzoek verwachten we dat de resultaten (1) bijdragen aan de verfijning
van de huidige modellen die het ontstaan en de voortgang van
atherosclerose voorspellen na blootstelling aan ioniserende straling, (2) ons
toestaan om meer accuratere voorspellingen te doen naar het individueel
opgelopen risico na blootstelling aan straling en (3) op lange termijn de
stralingsbescherming kunnen verbeteren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Muizen, 120
Er wordt weinig stress en pijn verwacht voor de dieren. Bovendien is het
experiment van korte duur. Na bestraling worden de dieren
geëuthanaseerd om het effect na te gaan op het cardiovasculair systeem.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het doel van dit experiment is om de geobserveerde effecten en
mechanismen van bestraalde endotheelcellen te valideren in een muis
model. Resultaten in de muis zijn klinisch relevanter aangezien de
endotheelcellen hier aanwezig zijn in hun normale omgeving. De
voorgaande in vitro testen geven enkel informatie over de endotheelcel op
zich waardoor ze bijgevolg minder toepasbaar zijn voor de mens.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In deze studie maken we gebruik van vijf stralingsdosissen en vier
tijdspunten na blootstelling. Per groep voorzien we 6 muizen, waarop het
totaal terechtkomt op 120 muizen. Dit aantal dieren per groep is
noodzakelijk om goede resultaten te bekomen met een statistische
significantie
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben voor muizen gekozen omdat dit de meest praktische dieren zijn
om het effect van straling op het hart en bloedvaten te bestuderen. Deze
dieren zijn klein, goedkoop en makkelijk te hanteren. Voorts is er al een
heel deel geweten van het effect van straling op de muis, hetgeen de
haalbaarheid ten goede komt. Tijdens deze studie worden er geen
ingrijpende handelingen uitgevoerd en het effect van bestraling geeft
weinig ongemak.
66
Titel van het project
Ischemisch wondheling model in minivarkens
Looptijd van het project
14 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
minivarken
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart worden(maximaal
700 karakters)
nee
n
ja
nee
n
nee
n
nee
n
nee
n
nee
n
nee
n
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde
dieren, niet gebruikt in andere proeven
Chronische, niet helende wonden komen vaak voor bij ouderen,
mindervaliden en diabetes patiënten. Ze veroorzaken pijn en
resulteren in significant meer ziekte, sterfte en financiele druk. De
huidige behandelingsmethoden zijn beperkt en vaak ontoereikend.
REGRANEX(becaplermin) Gel is aangewezen voor de behandeling
van neuropatische zweren aan de lage extremiteiten bij diabetes
patiënten. Deze zweren breiden vaak tot in het onderhuids weefsel
of verder, en hebben een adequate bloedvoorziening.
De werking van REGRANEX Gel is nog niet geëvalueerd voor
drukzweren, zweren met veneuze stase, zweren die niet tot in
onderhuids weefsel dringen en ischemische zweren bij diabetici.
Het doel van deze studie is de werking na te gaan in een
wondhelingsmodel in minivarkens met wonden met beperkte
bloedvoorziening (ischemische wonden).
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
De ontwikkeling van nieuwe behandeling om het ontstaan van de
ziekte tegen te gaan, en recovery te verbeteren, zal een grote
populatie ten goede komen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
Gottingen Mini varkens (n=12)
benadering het aantal van
deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden: welke
zijn de verwachte negatieve
effecten voor de dieren, wat
is de waarschijnlijke of
verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is
het uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
Een zeker graad van pijn kan verwacht worden maar zowel literatuur
als persoonlijke communicatie met andere onderzoeksorganisaties
hebben aangetoond dat dit beperkt blijft, De dieren worden aan het
eind van de proef geëuthanaseerd. De dieren worden opgevolgd
door expert dierenartsen en de nodige pijnbestrijding wordt
toegediend.
Er zijn geen alternatieven om deze studie te vervangen. In vitro
modellen zoals 3D culturen en huid equivalenten zijn gebruikt voor
het screenen van bepaalde componenten, alvorens te starten met in
vivo experimenten.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren wordt
gebruikt
Door preliminaire, uitgebreide in vitro en ex vivo testen kunnen
componenten geëvalueerd worden. Zo kan het aantal dieren voor
het testen van componenten gereduceerd worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
* Dieren worden gehuisvest op een bedding van stro.
* Speeltjes en kettingen zijn aanwezig in de dierverblijven,
* Ongemak bij het dier wordt dagelijks opgevolgd door ervaren
dierenartsen en voldoende pijnstilling toegediend om pijn bij het
dier tot een minimum te herleiden. Tijdens de verdere
experimentele periode zal het dier opgevolgd worden en indien
nodig zal er op advies van ervaren dierenartsen de nodige
behandeling gestart worden.
67
Titel van het project
Looptijd van het project
Studie naar de veiligheid en effectiviteit van het implanteren van een nieuw
soort hartkleppen en bloedvaten in schapen.
1-2 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
hartklep / bloedvat / schapen / bioafbreekbaar
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze studies is het ontwikkelen van een bioafbreekbare
hartklep. Per jaar worden er 100,000 kinderen geboren met een ernstige
hartafwijking, waarvoor ingrijpende operaties noodzakelijk zijn. Op het
moment zijn er alleen niet-levende prostheses op de markt, gemaakt van
metaal, plastic of dierlijke producten. Deze leiden echter tot verschillende
complicaties zoals rejectie, stenose, calcificatie en chronische ontstekingen
waardoor veel prostheses een beperkte levensduur hebben. Dit resulteert
in meerdere ingrijpende operaties voor kinderen. De sponsor heeft een
nieuwe therapeutische categorie ontwikkeld, waarbij gebruik wordt
gemaakt van een biologisch afbreekbaar materiaal in de de vorm van een
bloedvat en/of hartklep. Terwijl de prothese langzaam afbreekt, maakt het
lichaam spontaan nieuw weefsel aan en zal uiteindelijk de functie van deze
prothese overnemen. Er blijft geen lichaamsvreemd materiaal achter, wat
de kans op complicaties, en dus herhaaldelijke operaties verminderd.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Met de kennis uit dit project komen we een stap dichterbij de ontwikkeling
van bioafbreekbare hartkleppen en/ of bloedvaten. Het doel is om een
hartklep- en/of bloedvat vervanging te creeeren welke een leven lang mee
gaat, waardoor er minder ingrijpende operaties noodzakelijk zijn.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In de feasibility studies zullen er 22 schapen worden gebruikt. Hierna volgt
een studie met meerdere (50 schapen) om de lange termijn veiligheid en
effecten te kunnen onderzoeken.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De negatieve effecten voor de dieren zijn minimaal. De eerste dagen zullen
ze pijnstillers toegediend krijgen om te voorkomen dat ze pijn hebben.
Uiteindelijk zullen de dieren geofferd worden om de hartkleppen en/of
bloedvaten te kunnen analyseren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het schapen model dat gebruikt wordt in deze studie is een veelgebruikt
model voor vergelijkbare studies. Dat stelt ons in staat om onze resultaten
ook goed te kunnen vergelijken met andere producten. Verder is het
gebruik van schapen te verantwoorden vanwege de volgende redenen. Ten
eerste bootst het schaap de humane anatomie en fysiologie goed na, wat
het mogelijk maakt om de hartkleppen en/of bloedvaten te kunnen
implanteren op een wijze waarbij de standaard procedures gevolgd kunnen
worden. Ten tweede zijn deze schapen geschikt voor het implanteren van
kleinere hartkleppen, wat relevant is voor de applicatie in kinderen. Ook
heeft het onderzoeksteam uitgebreide ervaring met het gebruiken van
schapen voor dit soort onderzoeken.
Om de functionaliteit van de hartkleppen en'of bloedvaten in combinatie
met de weefselontwikkeling in vivo te kunnen bestuderen is het
noodzakelijk om dieren te gebruiken. Dit is op geen enkele manier in-vitro
te vervangen.
Voorafgaand aan de dierenstudies zijn er uitgebreide in-vitro testen en
analyses uitgevoerd op dezelfde devices als in deze studie geimplanteerd
zullen worden. Na positieve resultaten kan de volgende stap gezet worden,
welke het testen in dieren is. Omdat het om een feasibility studie gaat zijn
de onderzoeksgroepen zo minimaal mogelijk gehouden met een n=3 per
groep. Pas wanneer er hier wederom positieve resultaten geboekt worden
zullen we overgaan tot het testen in grotere onderzoeksgroepen.
68
Titel van het project
Looptijd van het project
Ontwikkeling van een nieuw medisch hulpmiddel (STAR®) voor de drainage
van glaucoom
2 years
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
glaucoom, medisch hulpmiddel, drainage
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Glaucoom is de tweede belangrijkste oorzaak van onomkeerbare blindheid
bij de mens. Het doel van het project is om een nieuw medisch hulpmiddel
te ontwikkelen voor de behandeling van deze oogaandoening. Validatie
van zowel de hulpmiddelen als van de chirurgische techniek en de
werkzaamheid vereist vooraleer men kan overgaan tot implantatie bij de
mens.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Nieuwe drainage hulpmiddelen voor glaucoom kunnen dankzij dit project
ontwikkeld en gecommercialiseerd worden. Deze hulpmiddelen zullen deze
veel voorkomende oogziekte kunnen behandelen waardoor de
levenskwaliteit van de patiënten aanzienlijk zal stijgen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
varken (44) en konijn (92)
De chirurgie vindt plaats onder algemene verdoving. Ontsteking en pijn zal
beperkt zijn, en indien aanwezig zal er een gepaste behandeling ingesteld
worden. De dieren worden dagelijks opgevolgd door gespecialiseerde
dierenartsen. Aan het einde van de studie worden de dieren opgeofferd, en
volgt er een microscopische analyse van de ogen.
Diermodellen zijn onontbeerlijk voor de evaluatie van de integratie,
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
biocompatibiliteit en chirurgische techniek voor de implantatie van
biomaterialen
Alleen het aantal dieren wordt gebruikt, dat nodig is het behalen van
statistisch relevante resultaten.
De implantaten die getest worden zullen ook in het menselijk oog
geïmplanteerd worden. Daarom is het noodzakelijk om een groot
proefdiermodel (waarvan de eigenschappen van het oog overeenstemt met
dat van de mens) te gebruiken. Om wille van ethische redenen wordt het
varkensmodel beschouwd als het meest geschikt. Het konijn is het kleinste
dier dat de implantatie van dergelijk hulpmiddel toelaat, en wordt vaak
gebruikt voor evaluatie van biocompatibiliteit en werkzaamheid. Dieren
worden in groep gehuisvest en kooiverrijking wordt voorzien. In geval van
pijn of ongemak wordt adequate medicatie toegediend.
69
Titel van het project
Nieuwe therapeutische behandeling voor retinopathieën
Looptijd van het project
2 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
posterieure vitreus detachment (PVD), varken oog
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Retinale aandoeningen zijn veel voorkomend en belangrijkste oorzaken van
blindheid in de wereld. De huidige behandelingen zijn vaak geassocieerd
met neveneffecten. Een nieuwe compound is reeds ontwikkeld en
toediening hiervan kan PVD induceren. Dit project zal focussen of PVD
inductie verschillende retinale aandoeningen kan verbeteren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Op basis van de resultaten die in deze studie verzameld worden, zal
uiteindelijk de optimale toedieningsvorm van de compound gekozen
worden .Deze zal daarna uitgetest worden in klinische studies bij mensen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
varken - 78
Alle ingrepen gebeuren onder volledige en plaatselijke verdoving van het
oog. De postoperatieve pijn na de ingrepen is minimaal en beperkt
maximaal tot 1 dag na de ingreep. De varkens zullen dagelijks
gecontroleerd worden, of meer frequent in geval van pijn, discomfort of
ziekte. De pijn in onze experimenten is matig. Indien de varkens toch te
veel pijn zouden lijden, zal euthanasie uitgevoerd worden.
Verschillende celtypes kunnen in cultuur gebracht worden, maar in vitro
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
studies kunnen ons niets vertellen over de complexe structuren,
verbindingen en interacties die plaatsvinden in het visuele systeem. Om
meer inzicht te verkrijgen in oogziekten waarbij complexe interacties van
het visuele systeem een rol spelen, is enkel onderzoek bij
proefdiermodellen mogelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Per experiment wordt de steekproefgrootte berekend die het minimum
aantal dieren aangeeft om significante verschillen te zien. Hierbij wordt de
variatie die in dit soort studies voorkomt, in rekening gebracht. Bovendien
is het noodzakelijk om het experiment ten minste 2x te herhalen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken is een van de meer gebruikte dieren voor oogstudies om de
efficientie van oftalmologische compounds na te kijken. De dierenmodellen
worden uitgebreid besproken in de literatuur, beschikken over een goede
karakterisatie/validatie en kunnen gebruikt worden als ondersteunend
materiaal bij het indienen van een dossier bij de regulatorische
autoriteiten. De dieren worden volgens de algemeen geldende regels
verdoofd en geëuthanaseerd door getraind personeel.
70
Titel van het project
Looptijd van het project
Opwekken van een antigen-specifieke immuunrespons bij kameelachtigen
2016.
1 Jan 2016 - 31 dec 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
llama, alpaca, immunizatie, VHH (Variable domain of the Heavy chain of the
Heavychain antibody)
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden (maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Opwekken van een brede waaier aan antigen specifieke zware-keten
antilichamen in camelidae. Na collectie van bloedstalen (tot 100ml) wordt
het genetisch materiaal dat codeert voor de zware ketenantilichamen
gebruikt om monoclonale VHHs te identificeren. VHHs worden tot expressie
gebracht in bacteriële cellen. Het dier wordt enkel aangewend om het
genetisch materiaal te collecteren en niet voor VHH productie. Deze VHHs
hebben therapeutische of diagnostische toepassingen of kunnen gebruikt
worden als wetenschappelijk reagens.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
VHHs zullen worden gebruikt als onderzoeksreagens voor structurele
biologie en als onderzoekstool voor het onderzoek naar de ontwikkeling
van nieuwe geneesmiddelen. Het gebruik van VHHs bevriest de flexibiliteit
van een eiwit en bevordert aldus de vorming van kristallen. Hierdoor kan de
structuur van belangrijke eiwitten die een rol spelen in het ontstaan van
een ziekte worden gevisualizeerd wat een belangrijke troef is in het
ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen. Recent werd op deze manier
voor het eerst de actieve toestand van een receptor in beeld gebracht
(Rasmussen et al., Nature, 2011) met een nobelprijs als gevolg.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Er worden voornamelijk lama's gebruikt. Maximaal 40 dieren verspreid over
2 jaar tijd zullen worden aangewend. Alpaca's worden enkel gebruikt als er
geen lama's beschikbaar zijn.
De reactie op immunizaties bij lama's is vergelijkbaar met vaccinaties bij
mensen en kan tijdelijke ongemakken veroorzaken (zwelling, lichte koorts,
...). Dieren kunnen reageren op het gebruikte adjuvans (Gerbu) met
veminderde eetlust of stramme spieren als gevolg. Dit houdt normaal niet
langer dan 1 à 2 dagen na de injectie aan.
Bij immunizatie en bloedname wordt zo tewerk gegaan dat de dieren zo
weinig mogelijk stress ondervinden. Stress dient te worden vermeden
aangezien het is geweten dat stress een negatieve impact kan hebben op
het immuunantwoord.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het is tot nog toe onmogelijk om de verscheidenheid van een dierlijke
immuunreactie in vitro na te bootsen.
Per proef worden max 4 dieren gebruikt. Een meer dan 10 jaar lange
ervaring met lama immunizaties leert ons dat dit aantal een brede
diversiteit van VHHs garandeert. Een immuunreactie verschilt van dier tot
dier. Dieren kunnen meerdere proeven doorlopen, een recuperatieperiode
van minimum 3 maanden in acht nemend. De dieren zullen door de firma
of andere onderzoeksgroepen hergebruikt worden in de mate van het
mogelijke.
Omdat zware keten antilichamen uniek zijn voor Camelidae, is de keuze van
lama's en alpaca's evident. Er gaat veel aandacht naar halstermak maken
van de dieren zodat ze gewend zijn aan de handelingen en weinig stress
ondervinden. Om dezelfde reden kan sedatie worden gebruikt bij
bloedname. De dieren verblijven op een faciliteit met veel graasruimte.
Gezonde en stressvrije dieren zijn voor het onderzoek van groot belang
aangezien stress een negatieve impact heeft op het immuunantwoord.
71
Titel van het project
Farmacokinetische studie van Mona003 in varkens
Looptijd van het project
6 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
PRRSV / antiviraal / farmacokinetiek / Lianol
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden (maximaal 700
karakters)
In veldproeven op commerciële boerderijen werd waargenomen dat het
voedingsadditief Lianol bij varkens de resistentie verhoogt tegen infectie
met het porcine reproductive and respiratory syndrome virus (PRRSV).
Lianol bevat hoge concentraties van een specifieke natuurlijke metaboliet
genaamd Mona003. In celcultuur experimenten werd reeds aangetoond
dat Mona003 een remmer is van PRRSV infectie in macrofagen. Om de
antivirale werking van Mona003 optimaal te kunnen testen in een levend
diermodel met PRRSV geïnfecteerde varkens, moeten eerst de
farmacokinetische eigenschappen van Mona003 bekend zijn. Deze zullen
onderzocht worden in dit project.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Gezien de wereldwijde economische impact van PRRSV infecties op de
varkenskwekerij, en het totale gebrek aan antivirale middelen tegen het
PRRSV virus, is onderzoek naar de biologische werking van Mona003 zeer
interessant op wetenschappelijk en commercieel vlak. De
onderzoeksresultaten van deze studie zullen gebruikt worden om een
farmacokinetisch model op te stellen van het gedrag van Mona003 in
levende varkens. Dit model zal vervolgens toelaten de optimale dosering
van Mona003 te selecteren voor de volgende stap in het onderzoek: een
PRRSV infectie-experiment met levende varkens.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In fase 1 worden 2 varkens gebruikt, in fase 2 worden 8 varkens gebruikt.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Tijdens de eerste 2 weken zal er om de 2 dagen bloed getrokken worden
van de biggen. Deze handelingen zullen kortstondig lichte ongemakken
veroorzaken. Na 2 weken worden de dieren gekatheteriseerd onder
narcose. Na deze ingreep zullen de dieren geen verdere ongemakken meer
ervaren van de bloednames tijdens de studie. De toediening van de
verschillende dosissen Mona003 zal zowel via intraveneuze injectie als een
maagsonde gebeuren. Deze handelingen zullen eveneens kortstondig lichte
ongemakken veroorzaken. Aan het einde van de studie worden de dieren
op humane wijze geëuthanaseerd.
Een volledig en correct farmacokinetisch model kan enkel opgesteld
worden met gegevens afkomstig uit levende dieren. Slechts een beperkt
aantal eigenschappen van een molecule kunnen in celcultuur experimenten
getest worden, zoals bijvoorbeeld toxiciteit en stabiliteit. Maar om een
duidelijk totaalbeeld te krijgen van het gedrag van een molecule in een
dier, zijn testen met levende dieren absoluut noodzakelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De studie is opgesteld om het minimaal aantal dieren te gebruiken. In fase
1 worden slechts 2 dieren gebruikt om de juiste dosis Mona003 te bepalen
waarmee in fase 2 zal gewerkt worden. Dit is nodig omdat er in de
literatuur geen informatie te vinden is over het gedrag van Mona003 in het
varken. In fase 2, de eigenlijke farmacokinetische studie, worden 8 dieren
gebruikt om voldoende data te genereren zodat een betrouwbaar model
kan opgesteld worden. Dit is het minimaal aantal dieren dat standaard
gebruikt wordt in de farmacokinetiek.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken. Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het einddoel van dit project is de inhiberende werking van Mona003 tegen
PRRSV infectie te onderzoeken in varkens. Om deze experimenten optimaal
te kunnen uitvoeren is er een farmacokinetisch model nodig van Mona003
in varkens. Er kan bijgevolg geen ander diermodel dan het varken gebruikt
worden. Het ongemak van de dieren wordt geminimaliseerd door ze
individueel te huisvesten op stro en spelmateriaal te voorzien. Door de
katheterisatie wordt het ongemak van herhaalde bloednames vermeden.
72
Titel van het project
Evaluatie van een mesh prototype in een acuut varkensmodel
Looptijd van het project
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek: nee
Translationeel of toegepast onderzoek: ja
Reglementaire testen en routineproductie: nee
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid
of het welzijn van mens of dier: nee
Behoud van soorten: nee
Hoger onderwijs of opleiding: nee
Forensisch onderzoek: no
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
gebruikt in andere proeven: nee
Lifemesh is een zelf fixerende mesh voor hernia’s en bevat 3
componenten: een polypropylene (PP) mesh, ingebed in een adhesieve
laag (coating bestaande uit gelatine en microbieel transglutaminase
enzyme (mTG), met bovenaan een niet adhesieve laag. De adhesieve
laag is droog, maar na contact met lichaamsvloeistoffen, lossen mTG en
gelatine op. De gelatine zorgt voor ondersteuning van de mesh totdat
het weefsel is ingegroeid. De niet adhesieve laag zorgt er voor dat de
mesh niet aan de handschoenen van de chirurg of instrumenten blijft
kleven tijdens de ingreep.
Het is de bedoeling dat deze nieuwe coating gebruikt wordt in
combinatie met commercieel beschikbare synthetische hernia meshes.
Dit type van fixatie geeft fixatie van korte duur (na de chirurgische
ingreep en tijdens de kritische wondhelings periode, totdat voldoende
weefsel in ingegroeid). Deze fixatie maakt mechanische invasieve fixatie
elementen overbodig, en reduceert vergroeiingen en post operatieve
pijn.
Laparoscopische behandeling van hernia’s is minimaal invasief.
Verschillende gerandomiseerde studies hebben aangetoond dat deze
techniek superieur is tov invasieve procedure wat betreft complicaties
tgv infectie, lengte van ziekenhuisverblijf, bloedverlies, cosmetisch
resultaat,..
Het doel van de studie is om het gebruik van de mesh te evalueren in
een acuut varkensmodel.
2 dieren zullen een intra peritoneale laparoscopische mesh implantatie
onder gaan (zonder extra fixatie. Om het aantal dieren te beperken
zullen in elk dier 5 meshen (diameter 17cm) geplaatst worden. Het
gebruik van de mesh wordt geëvalueerd door een bekwame chirurg.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Tijdens de ontwikkeling van de LifeMesh, uitgebreide testen in vitro
werden reeds uitgevoerd.
Een in vivo model is noodzakelijk om ruimtelijke beperkingen, en de
invloed van temperatuur en vochtigheid weer te geven. Beoordeling
van de LifeMesh in een laparoscopische procedure is van belang voor
de aanpassing van het product aan klinische vereisten. Het gebruik van
de mesh zal geëvalueerd wroden door een ervaren chirurg.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Geen. Het dier wordt onder algemene anesthesie gebracht. De
procedure is terminaal, en het dier wordt tijdens narcose opgeofferd.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
2 landras varkens
Er is bestaat ex vivo model dat de omstandigheden van in vivo mesh
implantatie kan simuleren. Temperatuur, vochtigheid, ruimtelijke
beperkingen zijn factoren die het gebruik van het product kunnen
beinvloeden. Deze kunnen in vitro niet nagebootst worden.
Om het aantal dieren te beperken, worden meerdere meshen per dier
geimplanteerd. Twee chirurgen nemen deel aan deze studie. Minstens
4 herhalingen zijn noodzakelijk om de implantatie procedure en het
gebruik van de mesh te kunnen evalueren.
Het varkensmodel is een bestaand en betrouwbaar model voor het
testen van meshen. De grootte en de abdominale wand is gelijkaardig
aan de mens, en maakt gebruik van laparoscopie mogelijk. In vitro
implantatie is niet voldoende, omdat in vivo parameters ontbreken.
Dieren zijn onder algemene narcose tijdens de ingreep, en worden
opgeofferd aan het einde van de ingreep.
73
Titel van het project
Looptijd van het project
Bepaling van de mogelijke radioprotectieve eigenschappen van eetbare
cyanobacteria tijdens bestraling ter hoogte van het bekken in een
muismodel. Acronym: PRotECt
01/12/2015 - 01/12/2016 (totale lengte van het project)
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Arthrospira, Spirulina, radioprotectieve agentia, microbiota
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het hoofddoel van dit werk is het testen en karakteriseren van de
potentiële radioactive eigenschappen van Arthrospira sp., gebruikt als
voedingssupplement tijdens bestraling thv het bekken in een muismodel.
De focus zal liggen op de intestinale microflora alsook op een mogelijke
inflammatiereactie thv de darmcellen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het is van essentieel belang om de precieze impact van consumptie van
dergelijk microbieel voedingssupplement te bepalen op herstel en
preventie van stralings-geïnduceerde schade. Eender welk
voedingssupplement dat kan dienen tot het behouden van een gezonde
microbioma, en tegelijk het voorkomen en reduceren van bv stralingsgeïnduceerde oxidantia kan bewerkstelligen, kan een groot voordeel
betekenen voor personen blootgesteld aan straling of radioactieve stoffen
(astronauten, radiotherapie patiênten, etc.).
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
C57BL/6J mannelijke muizen, 56 muizen.
1 dag van ongemaak is geassocieerd met de dag waarop muizen verdoofd
worden, voorafgaand aan de bestraling, en terug ontwaken na toediening
van antisedan zoals beschreven in het anaestesie-protocol. Naast het
verzamelen van verse stoelgangstalen is er geen enkele bijzondere
handeling van de muizen gepland, behalve op het einde van het
experiment wanneer bloedstalen en stalen van de hersenen, het hart, de
lever en het darmstelsel verzameld worden na euthanasie van het dier.
We zullen geen alternatieve methodes gebruiken, aangezien we het effect
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
van cyanobacteriën, voorzien in het voedsel, zullen nagaan op de
microflora in de darmen, op de darmcellen en op cholesterolniveau's
aanwezig in het bloed.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Een recente publicatie gebruikte 10 muizen per conditie en toonde aan dat
de ontwikkeling van een UVB-geïnduceerde huidtumor significant
verminderde in muizen die een dieet kregen met 10% S; Platensis in
toegevoegd. Hier werd het gebruik van 10 muizen per groep beschreven als
een relatief laag aantal. In ons geval hebben we toch gekozen om 7
biologische replica's te gebruiken, die we in een 'taart' set-up in 1 keer
kunnen bestralen. Dit is maar 1 muis per conditie meer dan in een eerder
uitgevoerde studie (studie nr. EC MxCl 2014 – 031).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Een eerder studie voorzag al voeding voor C57BL/6 muizen
gesupplementeerd met Spirulina platensis, hetgeen dicht aanleunt bij
Arthrospira, om het gastrointestinaal microbioom te onderzoeken. Een
milde verandering in samenstelling van het microbioom werd aangetoond
(gebruik makend van moleculaire 'fingerprinting'), zonder ongemak voor
het dier.
74
Titel van het project
Looptijd van het project
Toepassing van enzymen in plantaardige voeders voor 2 commercieel
belangrijke aquacultuur vissoorten.
Vijf jaar.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Aquacultuur, vis nutritie, NSP, enzymen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Er worden steeds meer laagwaardige plantaardige grondstoffen gebruikt in
aquafeeds. Dit verhoogt de hoeveelheid non-starch polysaccharides (NSP)
wat kan leiden tot een verstoord verteringsproces en bijgevolg
verminderde prestaties. De mechanismen die hiervoor verantwoordelijk
zijn, zijn nog niet duidelijk. Het toevoegen van NSP afbrekende enzymen
kan in sommige gevallen deze effecten verminderen. De doelstellingen van
dit project zijn: 1) het effect bestuderen van NSP op zootechnische
prestaties, darmfysiologie, samenstelling van de microbiële darmflora en
immunologie voor tilapia en karper. 2) het effect bestuderen van NSP
afbrekende enzymen op deze domeinen 3) nagaan of deze effecten
verschillen naargelang de leeftijd van het dier. In dit experiment worden
verschillende dosages van het beste product uitgetest om de optimale
dosage te bepalen.
Het uiteindelijke doel bestaat er in om voor beide soorten een effectief
enymproduct te ontwikkelen dat zal leiden tot goedkoper en meer
duurzaam visvoer (hogere inclusie van laagwaardige grondstoffen). Naast
een duidelijk economisch aspect voor zowel voederproducent als
viskweker, kunnen ook sociale aspecten beschouwd worden: door een
verminderde inclusie in visvoeders, blijven meer hoogwaardige
grondstoffen beschikbaar voor directe humane consumptie. Ook kan
goedkoper visvoeder leiden tot goedkopere vis op lokale markten
waardoor meer mensen toegang krijgen tot deze belangrijke voedingsbron.
Nijl Tilapia (O. niloticus), 600 vissen.
* Aan het begin van de proef wordt bij elke vis een identificatie tag in de
buikholte geplaatst. Deze ingreep is van korte duur (10 seconden) en
gebeurt onder anesthesie. De wonde (5mm) is na 24h reeds dicht gegroeid.
Graad van ernst = licht. * De experimentele periode duurt 16 weken. Elke 4
weken worden de vissen gevangen en gewogen. Dit kan leiden tot lichte
stress waardoor de voeropname de dag van weging lichtjes daalt. * Op 3
tijdstippen worden 48 dieren bloed afgenomen dmv caudale punctie. Dit
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
gebeurt echter na toediening van een zware dosis anestheticum. * Voor
weefsel staalname worden de vissen geëuthanaseerd. * Na afloop van het
experiment worden alle dieren geëuthanaseerd.
Omdat de onderliggende mechanismen die negatieve effecten veroorzaken
nog niet volledig begrepen worden en omdat de oorzaak hiervoor
waarschijnlijk multi factorieel is, zijn dierloze methoden in dit stadium niet
toepasbaar.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Tilapia vertonen een sterk territoriaal en aggresief gedrag. Wanneer dit
gedrag vertoond wordt, zal de dominante vis de onderdanige vissen ernstig
verwonden en zelfs doden. Dit gedrag wordt echter doorbroken wanneer
de dieren aan voldoende hoge dichtheden gehouden worden. Het aantal
vissen dat in de proef gebruikt wordt, is gekozen met het oog op het
vermijden van aggressief gedrag wat tot een verlaagd welzijn zou leiden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
* Het doel van dit project bestaat erin om de effecten van NSP en NSP
afbrekende enzymen te begrijpen en om voor 2 vissoorten een effectief
enzym product te ontwikkelen. Omdat het effect en de formule van het
product soortafhankelijk zijn (omwille van sterk verschillende fysiologie),
kan enkel de doelsoort zelf gebruikt worden. * De dieren worden op het
Aqua-ERF gehouden in een geschikte omgeving, met adequate voeding en
dagelijkse controle hierop. Manipulaties worden tot een minimum herleid,
zijn kort in duurtijd en gebeuren onder anesthesie waardoor slechts een
licht ongerief verwacht wordt.
75
Titel van het project
Looptijd van het project
Antivirale activiteit van FRA® C12 bij een dosering van 3kg/ton voedsel op
IB vaccinatie van vleeskippen gehouden in experimentele units met grond
huisvesting
15 januari 2015 tot 20 februari 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
IB vaccination, broilers, antiviral activity
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze dierproef is het effect van FRA C12 (1-monoglyceride) op
de antistof response geinduceerd door vaccinatie met vet-gecoate virussen
van vleeskippen te evalueren. Aangezien IB vaccin tot deze klasse van
virussen behoort en het in de praktijk standaard gebruikt wordt, bleek deze
een goede kandidaat voor deze proef
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Er werd aangetoond dat het voedingssupplement van FRAmelco, namelijk
FRA C12, een belangrijke antibacteriële en antivirale werking bezit, door
gram-positieve pathogene bacteriën en vet-gecoate virussen tegen te
werken. Het is echter belangrijk te onderzoek of FRA C12, ook niet de
antistof response van vet-gecoate vaccins zal tegenwerken (zoals o.a. het IB
vaccin) aangezien vaccinatie is een belangerijk preventiemiddel voor
infectieuze ziekten bij kippen (zoals het erg besmettelijke infectieuze
bronchitis).
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
168 Vleeskippen
De verwachting is dat de gevaccineerde dieren een beperkt (P1) tot matig
(P2) ongemak zullen ondervinden. Het verwachte lijden zal zich uiten in
lichte symptomen ter hoogte van de luchtwegen gedurende enkele dagen
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het doel is om het effect op bescherming van de dieren en antistof inductie
bij de kippen bekijken, en de proef kan dus enkel met target dieren
uitgevoerd worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aangezien de dieren individueel met een gecontroleerde dosis
gevaccineerd worden, verwachten we een relatief lage variatiecoëfficient
(± 40%). De verwachtte titer na IB primer vaccinatie wordt geschat op 1400
na 2-3 weken. Na booster vaccinatie, wordt een gemiddelde titer van
ongeveer 5000 verwacht. Indien FRA C12 een effect zou hebben op het
vaccin, willen we minimum een verschil van 50% in de titers tussen
behandelde en onbehandelde groep aantonen. De statistische power
analyse (zie hieronder) toont aan dat 16 dieren per behandeling hiervoor
voldoende is.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
IBV infectie komt enkel voor bij kippen. Dus er kunnen enkel kippen
gebruikt worden om IB vaccinatie te testen. De mate van ongemak
worden bijgehouden en geëvalueerd. Bij twijfel wordt de dierenarts
geraadpleegd die kan beslissen de dieren te behandelen of de proef stop te
zetten.
76
Titel van het project
Looptijd van het project
Efficaciteit van verschillende Bacillus amyloliquefaciens stammen
toegediend via het voeder in de controle van subklinische necrotische
enteritis
3 maart 2015 tot 25 maart 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Necrotische enteritis, vleeskip, Bacillus
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van dit project is om de efficaciteit van vier verschillende B.
amyloliquefaciens stammen op zootechnische prestaties en intestinale lesie
scores na experimentele inductie van subklinische necrotische enteritis in
vleeskippen na te gaan. Deze behandelingen zullen vergeleken worden met
een geïnfecteerde controlegroep behandeld met Clostat (ITC) en een
geïnfecteerde niet-behandelde controlegroep (IUC).
Subklinische necrotische enteritis (NE) is een economisch belangrijke ziekte
voor de pluimvee industrie. De ziekte veroorzaakt productieverliezen en
medicatiekosten. De wereldwijde jaarlijkse kost werd geschat op meer dan
2 miljard dollar. In Europa verhoogde de ziekte incidentie na het verbieden
van groei bevorderende antibiotica in voeder. Omwille van deze reden
focussen de huidige NE studies op nieuwe methoden om de ziekte te
controleren.
288 Vleeskippen
Verwacht wordt dat de geïnfecteerde dieren een beperkte hinder zullen
ondervinden (P1). Mogelijks zullen de dieren tijdelijk diarree en
verminderde eetlust vertonen.
Dit project gaat over darmgezondheidbij kippen (necrotische enteritis).
Omdat NE een specifiek probleem is bij pluimvee zullen de testen
uitgevoerd worden op kippen. Tot op heden zijn er geen alternatieven voor
dierproeven voorhanden (Lee et al. 2011; Timbermont et al. 2011).
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het aantal dieren en replicaties is gebaseerd op vorige studies met een
gelijkaardig proefzet (Gholamiandehkordi 2009; Lee et al. 2011).
Omdat NE een specifiek probleem is bij pluimvee zullen de testen
uitgevoerd worden op kippen. Tot op heden zijn er geen alternatieven voor
dierproeven voorhanden (Lee et al. 2011; Timbermont et al. 2011).
Kartonnen platen zullen de roostervloer bedekken gedurende de eerste
levensdagen om het diercomfort te verhogen. Om de huisvesting van de
dieren proper te houden zullen de mestlades regelmatig geledigd worden.
De diergezondheid zal dagelijks opgevolgd worden. Indien het
dierenwelzijn in gedrang komt, zal een gekwalificeerde dierenarts de dieren
behandelen of de studie stop zetten.
77
Titel van het project
Optimalisatie van een subklinisch onstekingsmodel voor vleeskippen en het
anti-inflammatoir potentieel van ketopropig®
Looptijd van het project
10 maart 2015 tot 31 maart 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Inflammation, vleeskip
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze dierproef is een subklinisch experimenteel inflammatie
model in vleeskippen op te zetten die dan kan gebruikt worden om het
effect van anti-inflammatoire producten te testen. Tijdens deze
optimalisatie, zal ook al een eerste test gebeuren met het anti-inflammatoir
product Ketoprofen, om zijn effect op experimenteel geïnduceerde
inflammatie bij vleeskippen te evalueren
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Inflammatie of koortsigheid bij vleeskuikens wordt vaak vastgesteld bij
vleeskuikens. Tot op heden bestaat er geen doeltreffende behandeling. Om
eventuele kandidaat geneesmiddelen te kunnen testen, is het noodzakelijk
om een bruikbaar diermodel hiervoor te kunnen hanteren. Het doel van
deze proef is dan ook een subklinisch experimenteel inflammatiemodel bij
broilers te ontwikkelen en optimaliseren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3 Vs
72 Vleeskippen
De verwachting is dat de geïnfecteerde dieren een matig (P2) tot ernstig
(P3) (namelijk de 2,5mg/kg dosis) ongemak zullen ondervinden (afhankelijk
van behandelingsdosis van LPS). Het verwachte lijden zal zich uiten in
diarree en een mogelijke tijdelijke verminderde eet- en drinklust. Het doel
van deze proef is net om de correcte dosis te gaan bepalen zodanig dat de
ongemakken voor de dieren beperkt kan blijven.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het betreft een proef over inflammatie bij vleeskippen. Dit is een
problematiek specifiek van vleeskippen daarom wordt de proef bij
vleeskippen uitgevoerd. Het is niet mogelijk om deze inflammatie onder
laboratoriumomstandigheden te induceren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren en replicaties werd gebaseerd op gelijkaardige studies
met vergelijkbare design.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het betreft een proef over inflammatie bij vleeskippen. Dit is een
problematiek specifiek bij vleeskippen daarom wordt de proef bij
vleeskippen uitgevoerd. De mate van ongemak worden bijgehouden en
geëvalueerd. Bij twijfel wordt de dierenarts geraadpleegd die kan beslissen
de dieren te behandelen of de proef stop te zetten. De proef heeft mede
met doel het lijden van de dieren in soortgelijke studies in de toekomst tot
een minimum te beperken door de optimale dosis te bepalen.
78
Titel van het project
Anti-inflammatoir potentieel van Ketoprofen OS tegen experimenteel
geïnduceerde ontsteking door LPS in broilers
Looptijd van het project
20 juli 2015 tot 12 augustus 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
ontsteking, broilers
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Met deze studie willen we door middel van eerder ontwikkeld
scoringsmodel voor experimenteel geïnduceerde ontsteking met LPS
(P1521-FP) het dosis-effect van ketoprofen OS gaan uittesten (3mg/kg,
6mg/kg en 12mg/kg lichaamsgewicht)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Inflammatie of koortsigheid bij vleeskuikens wordt vaak vastgesteld bij
vleeskuikens. Tot op heden bestaat er geen doeltreffende behandeling.
Ketoprofen OS had in een eerder preliminaire studie een veelbelovend
effect. Bepalen van de nodige dosis bij een statistisch relevant aantal
dieren is de noodzakelijke volgende stap
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
108 Vleeskippen
De verwachting is dat de geïnfecteerde dieren een matig (P2) tot ernstig
(P3) ongemak zullen ondervindenvan de LPS behandeling. Het verwachte
lijden zal zich uiten in een tijdelijke verminderde eet- en drinklust. Naar het
einde van de proef zal terug spontaan herstel optreden
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het betreft een proef over inflammatie bij vleeskippen. Dit is een
problematiek specifiek van vleeskippen daarom wordt de proef bij
vleeskippen uitgevoerd. Het is niet mogelijk om deze inflammatie onder
laboratoriumomstandigheden te induceren.
Het aantal dieren en replicaties werd gebaseerd op gelijkaardige studies
(P1521-FP, De Boever 2009, 2010) met vergelijkbare design.
Het betreft een proef over inflammatie bij vleeskippen. Dit is een
problematiek specifiek bij vleeskippen daarom wordt de proef bij
vleeskippen uitgevoerd. De mate van ongemak worden bijgehouden en
geëvalueerd. Bij twijfel wordt de dierenarts geraadpleegd die kan beslissen
de dieren te behandelen of de proef stop te zetten.
Het doel van deze proef is net om een behandeling te vinden om deze
ongemakken te verminderen. Ook werd uit vorige optimalisatieproef
(P1521-FP) vastgesteld dat het regelmatig vastnemen van de dieren voor
de vele scoringen, extra stress gaf aan de dieren. In deze proef zijn de
handelingen en tijdspunten van scoring tot een minimum beperkt om deze
extra stress te reduceren
79
Titel van het project
Looptijd van het project
Effect van verschillende aminoglycosiden, Florfenicol en Flavomycine aan
verschillende doseringen op Histomonas infectie van kalkoenen
17 november 2015 - 14-december 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
histomonas,aminoglycoside,florfenicol,flavomycin
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Met deze proef willen we de werkzaamheid van verschillende
aminoglycosiden, florfenicol en flavomycine aan verschillende doseringen
tegen sterfte door histomonas bepalen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Gezien het tekort aan werkzame middelen tegen de fatale ziekte
(histomonosis) bij kalkoenen, zou het vinden van zo'n middel een groot
voordeel betekenen voor de kalkoenkwekerijen
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
180 kalkoenen
Toepassing van de 3Vs
De dieren zullen een beperkt (P1) ongemak ondervinden van de cloacale
inoculatie van histomonas meleagridis
Onbehandelde dieren zullen een ernstig (P3) ongemak ondervinden door
de gevolgen van de histomonosis, welke necrotische letsels veroorzaakt in
lever en caeca van het dier, wat vaak leidt tot sterfte. De bedoeling van de
behandelingen is om deze sterfte en letselvorming juist tegen te gaan.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het doel is om het effect op mortaliteit van de dieren geinfecteerd met
histomonas te bekijken en de proef kan dus enkel met target dieren
(kalkoenen) uitgevoerd worden.
Er wordt verwacht dat de mortaliteit bij de niet behandelde groep 90% zal
zijn, het is maar economisch interessant als minimum de helft van de
dieren toch blijft leven. Met 10 dieren kan significant verschil aangetoond
worden in test groepen als minimum 60% blijft leven.
histomonas infectie induceert voornamelijk mortaliteit bij kalkoenen. Dus
er kunnen enkel kalkoenen gebruikt worden om effect op histomonas
geinduceerde mortaliteit te testen. De mate van ongemak worden
bijgehouden en geëvalueerd. Aangezien mortaliteit de primaire parameter
is in deze proef, moeten dieren echter wel opgevolgd worden tot
natuurlijke dood optreedt.
80
Titel van het project
Kinetiek van prostaglandine E2 na toediening van LPS in broilers
Looptijd van het project
2/dec/15
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
ontsteking, broilers
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
nee
n
Reglementaire testen en routineproductie
nee
n
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
nee
gezondheid of het welzijn van mens of dier
n
Behoud van soorten
nee
n
Hoger onderwijs of opleiding
nee
n
Forensisch onderzoek
nee
n
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
nee
niet gebruikt in andere proeven
n
Met deze studie willen we optimaal gebruik kunnen maken in ons eerder
ontwikkeld ontstekingsmodel van de objectieve bloedparameter
prostaglandine E2, door de precieze piek voor deze ontstekingsparameter
vast te leggen
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Wanneer precies kan vastgesteld worden wanneer LPS (7,5*106 units/kg)
injectie in ons model de piek in PGE2 concentratie induceerd, zullen meer
gestandardiseerde en significante resultaten kunnen bekomen worden bij
het gebruiken van dit model voor het testen medicatie
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
4 Vleeskippen
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
De verwachting is dat de geïnfecteerde dieren een ernstig (P3) ongemak
zullen ondervindenvan de LPS behandeling. Het verwachte lijden zal zich
uiten in een tijdelijke verminderde eet- en drinklust en sufheid. Dieren
zullen nog voor piek van ergste symptomen (5-7h na LPS behandeling)
geeuthanaseerd worden (namelijk 4h na LPS behandeling, na laatste
bloedname)
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het betreft een proef over inflammatie bij vleeskippen. Dit is een
problematiek specifiek van vleeskippen daarom wordt de proef bij
vleeskippen uitgevoerd. Het is niet mogelijk om deze inflammatie onder
laboratoriumomstandigheden te induceren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Uit vorige proeven bleek dat prostaglandine E2 concentratie geen heel
grote variatie vertoonde tussen de kippen met zelfde LPS behandeling. Dus
met 4 dieren zou de kinetiek al duidelijk moeten worden
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het betreft een proef om een ontstekingsmodel bij vleeskippen te
optimaliseren en verfijnen, het is dus noodzakelijk om deze dieren voor de
proef te gebruiken
Het doel van deze proef is net om het ontstekingsmodel te verfijnen die
dan kan gebruikt worden om behandelingen te vinden om de ongemakken
door ontsteking te verminderen. Voor de bloednames zal er eenmalig een
ader aangeprikt worden en goed afgedekt worden na eerste staalname, bij
tweede staalname zal dezelfde prikplaats gebruikt worden om wat bloed te
collecteren, op die manier zal dier maar twee maal geprikt worden (1 keer
voor LPS en 1 keer voor eerste bloedname)
81
Titel van het project
Pilootstudie rond bloed gehaltes en residuen bij vleeskippen na toediening
van verschillende dosissen florfenicol via het drinkwater
Looptijd van het project
16 juni 2015 tot 28 juni 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
florfenicol, residu, vleeskip
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Florfenicol is een vaak gebruikt antibioticum bij runderen en varkens.
Momenteel zijn geen producten geregistreerd bij pluimvee (bron
http://www.cbip-vet.be/nl/texts/NAMOOOL1DL2o.php). Het doel van deze
pilootstudie is een betere inschatting te kunnen maken van de gehaltes in
het bloed en de residuen aanwezig bij vleeskippen na toediening van
verschillende dosissen florfenicol via het drinkwater.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Deze proef zal toelaten een betere inschatting te maken van de gehaltes in
het bloed en de residuen aanwezig bij vleeskippen na toediening van
florfenicol. Op basis van de resultaten kunnen efficaciteitstudies uitgevoerd
worden die kunnen leiden tot registratie van florfenicol bij pluimvee. Na
registratie kan florfenicol in de praktijk ingezet worden om pluimvee
ziekten te bestrijden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
45 Vleeskippen
De verwachting is dat de proefdieren een beperkt (P1) ongemak zullen
ondervinden. Op dag 23 na geboorte zullen bloedstalen genomen worden
uit de pootvene.
De opname van een geneesmiddel in het bloed en het risico op residuen
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
verschilt van diersoort tot diersoort. Om florfenicol bij vleeskippen te
kunnen gebruiken moet dit middel bij vleeskippen getest worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Om de gehaltes aan de residuen in te kunnen schatten met een 95%
betrouwbaarheidsinterval dubbel zo groot als de standaard deviatie zijn 4
dieren noodzakelijk volgens de volgende formule:
n = (2*σ*Zα/2/l)² waarbij σ = de standaarddeviatie, Zα/2 = het 95th
percentiel van een standaard normaal verdeling =1.96 en l = de lengte van
het betrouwbaarheidsinterval.
Gezien de residuen op 3 tijdstippen en voor 3 dosissen zullen bepaald
worden komt het totaal aantal kippen op 36. Omwille van de vaak
voorkomende mortaliteit op vroege leeftijd zullen 45 dieren opgenomen
worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De opname van een geneesmiddel in het bloed en het risico op residuen
verschilt van diersoort tot diersoort. Om florfenicol bij vleeskippen te
kunnen gebruiken, moet dit middel bij vleeskippen getest worden. De mate
van ongemak worden bijgehouden en geëvalueerd. Bij twijfel wordt de
dierenarts geraadpleegd die kan beslissen de dieren te behandelen of de
proef stop te zetten.
82
Titel van het project
Looptijd van het project
Evaluatie van nieuwe kandidaat anti-leishmania geneesmiddelen in het
kader van een ‘lead-optimisation’ programma voor DNDi (Drugs for
Neglected Diseases initiative)
01/2015-01/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
DNDi, Leishmania, parasitology,
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Evaluatie van de in vivo efficaciteit van nieuwe lead verbindingen die een
krachtige en selectieve activiteit in in vitro modellen reeds hebben
getoond, tevens als onderdeel van de structuur-activiteitsrelatie.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De teststoffen werden voordien nog nooit in een in vivo model
geëvalueerd. De voorgestelde studies vormen een essentieel onderdeel om
eerst een ‘proof-of-concept’ vast te leggen en vervolgens verdere ‘leadoptimisation’ te ondersteunen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Muizen (Swiss) 250, muizen (Balb/C) 210, Hamster (Aura) 950, Ratten
(Wistar) 50 (Getallen op jaarbasis)
Voor alle modellen ontstaat afhankelijk van de infectiedosis een acuut (P2)
tot sub-acuut (P1) verlopende infectie die in uitzonderlijke gevallen uitloopt
in sterfte (P3). Om het ernstig ongemak van de dieren te beperken worden
lichaamsgewicht en klinische toestand dagelijks opgevolgd en wordt
overgegaan tot euthanasie indien beide parameters een constante
negatieve evolutie vertonen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De gebruikte dierproeven dienen allen om de activiteit van teststoffen in
vivo te bevestigen nadat ze hun potentie en selectiviteit reeds hebben
bewezen tegen viscerale Leishmania (cfr. In vitro assay). Binnen het
farmacologisch onderzoek zijn dierproeven in dit opzicht onontbeerlijk
omdat farmacokinetische aspecten een belangrijke invloed kunnen hebben
op de farmacologische activiteit.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Gedurende de looptijd van ethisch dossier 2011-74 werden verschillende
experimenten beëindigd en werd een zeer sterke reproduceerbaarheid van
het model vastgesteld. Er werd dan ook in overleg met de internationale
partner DNDi gekozen om het aantal dieren per groep te reduceren van 6
naar 5.
Gedurende de looptijd van ethisch dossier 2011-74 werd een zeer sterke
reproduceerbaarheid van het model vastgesteld. Er werd dan gekozen om
het aantal dieren per groep te reduceren van 6 naar 5.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor kleine hoeveelheden compound is het aangewezen om balb/C muizen
te gebruiken. Toch geeft het hamstermodel een betere benadering van de
werkelijkheid.De hamster blijft lange tijd geïnfecteerd alvorens klinische
achteruitgang wordt vastgesteld wat het model interressant maakt om
verschillende behandelings schemas te valideren.
De dieren worden dagelijks gemonitord om ernstig ongemak vroegtijdig op
te sporen en indien nodig een humaan eindpunt in te stellen.
83
Titel van het project
Looptijd van het project
Conditie-afhankelijke expressie van zang en partnerkeuze in de kanarie
(Serinus canaria)
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
sexuele selectie, genetische conditie, zang
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De theorie van sexuele selectie voorspelt dat de kenmerken die door dit
type selectie druk zijn geevolueerd, een eerlijke indicatie zijn van kwaliteit.
Vrouwen selecteren op basis van deze kenmerken de beste partner.
Kwaliteit is een resultaat van omgevingsconditie, genetische conditie, of
een combinatie van beide. Tot nog toe is het effect van genetische conditie
vrijwel onbekend. In deze studie gebruiken wij inteelt, een simpele en niet
invasive experimentele techniek, om het effect van genetische conditie op
de expressie van zang en partnerkeuze in de kanarie te onderzoeken.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Met dit project wordt een fundamentele theorie in de biologie nader
onderzocht. Sexuele selectie is een belangrijke evolutionaire selectiedruk
die veel (alledaagse) verschijnselen in de natuur verklaart. Daarom zal deze
studie tot een algemeen beter begrip van de natuur om ons heen leiden.
Daar komt bij dat zang een geleerd kenmerk in zangvogels is, met veel
overeenkomsten met het leren van taal in mensen. Deze studie geeft een
uniek inzicht op dat vlak, gezien resultaten geëxtrapoleerd kunnen worden
naar het leren van taal in mensen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Kanarie, +-900
Er worden gedragsobservaties gedaan (zang opname, partnerkeuze testen,
dominantie testen, etc.), en non-invasieve metingen (gewicht, tarsus
lengte, etc.). De meest invasieve handeling is een bloedafname op dag 26,
met als doel de sexe van de vogel en immuniteit te bepalen. De ernst van
deze bloedafname is verwaarloosbaar. Na experimenten worden alle vogels
behouden in de faciliteiten op de universiteit, er worden geen terminale
experimenten uitgevoerd.
Sexuele selectie is een selectie druk die op kenmerken in dieren werkt.
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Zang is een klassiek voorbeeld van sexuele selectie. Gezien zang een
geleerd kenmerk is, is het daarbij een ideaal kenmerk om het effect van
zowel genetische als omgevingsfactoren te kunnen onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Gezien er geen invasieve experimenten worden gedaan, worden vogels
vaak voor meer dan een gedragsstudie tegelijkertijd gebruikt, waardoor er
minder vogels nodig zijn.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De kanarie is een zangvogel, waarbij zang een belangrijke rol in
partnerkeuze en dominantie speelt. Daarbijkomend fokt de kanarie goed in
gevangenschap, en is het een kleine vogel die gemakkelijk in
gevangenschap te houden is. Er is een jarenlange ervaring in de groep met
het houden van deze vogels, en de omstandigheden worden waar mogelijk
geoptimaliseerd om zo min mogelijk ongemak voor de vogels te
veroorzaken. Daarbij wordt geregeld de mening van een gespecialiseerde
dierenarts gevraagd op het gebied van gezondheid.
84
Titel van het project
Inductie van humoraal immuunantwoord in kameelachtigen
Looptijd van het project
april 2015-april 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
immunizatie lama antilichaam DNA
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
De voordelen van therapeutische antilichamen ten opzichte van de
klassieke small molecules is duidelijk bewezen nu meer dan 30 van deze
antilichamen behoren tot de klinische standaarden. De doelstelling van het
project is om nieuwe antilichaam therapeutica te ontwikkelen tegen
recentelijk geidentificeerde doeleiwitten betrokken bij kanker, autoimmuunziekten of infectieziekten. De klassieke methode van het opwekken
van antilichamen is meestal gebaseerd op het injecteren van gezuiverd
doeleiwit in een geschikt organisme. Voor bepaalde klassen van eiwitten is
dit echter niet mogelijk, en vormt injectie van DNA voor het doeleiwit in
combinatie met electroporatie een bewezen alternatief.
Antilichaam therapie vormt een nieuwe generatie van medicijnen, die zich
onderscheidt door de bijzondere gerichtheid van het medicijn. Het
immuunsysteem van de lama vormt een unieke bron van antilichamen,
doordat de antilichamen een sterke gelijkenis met die van de mens hebben.
Deze eigenschap kan de effectiviteit als medicijn bijzonder gunstig
beinvloeden.
Llama glama;maximaal 4 dieren per immunisatie campagne (=
therapeutisch doeleiwit of groep van doeleiwitten)
Beperkt tot matig ongemak van de anesthesie, maximaal 30 minuten.
Lichte wondjes van de injectie met doeleiwit DNA. Er zijn geen blijvende
effecten op de gezondheid van de dieren. Na de anesthesie staan de dieren
snel weer. De dieren zullen na het afronden van de handelingen
getransporteerd worden naar een lama boerderij in Frankrijk.
Het opwekken van een antilichaam respons is een complex proces, waarbij
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
een groot aantal celtypen van het immuunsysteem zijn betrokken. Het is
vergelijkbaar met een vaccinatie; deze kan alleen op een levend organisme
kan worden toegepast. Bovendien is het noodzakelijk de vaccinatie
meerdere malen toe te passen, met tussenpozen van dagen tot weken. Dit
is alleen mogelijk indien we gebruik maken van dieren. Er zijn geen
voorbeelden bekend van in vitro situaties die hebben geleid tot functionele
antilichamen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het gebruik van uitgeteelde lama's heeft tot gevolg dat iedere lama een
andere reactie geeft op de injectie van doeleiwit DNA. Naast de sterkte van
de reactie tegen het totale doeleiwit worden ook verschillen tussen lama's
gevonden in de reactie tegen delen van het eiwit. De ervaring heeft geleerd
dat het gebruik van 4 lama's een voldoende groot repertoire aan
antilichamen geeft om een klinische relevant antilichaam te identificeren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De antilichamen van lama's vertonen een grote gelijkenis met die van de
mens. Voor een therapeutisch effect van deze antilichamen biedt dit grote
voordelen, omdat ze door het menselijke lichaam beter getolereerd
worden dan de veelgebruikte antilichamen met een muizen oorsprong. Om
deze reden vormen lama's de enige bron van antilichamen met dergelijk
eigenschappen. Om het ongemak voor de dieren te verminderen, vinden de
DNA immunisaties plaats onder totale anesthesie. Bloednames zijn door
ervaring inmiddels sterk gereduceerd in aantal en volume en kunnen
zonder anesthesie uitgevoerd worden.
85
Titel van het project
Oxidative stress als een beperking en kost van reproductie
Looptijd van het project
1 december 2015 - 30 september 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
oxidatieve stress, reproductie, kanarie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
Totnogtoe zijn er geen duidelijk experimentele studies/bewijzen voor
verbanden tussen oxidatieve stress (OS) en reproductie, te meer omdat
eerdere studies 'oxidatieve schade' niet gemeten hebben en alle eerdere
studies correlatief waren en geen rekening hielden met mogelijke
'confounding' variabelen. Daarom zullen in dit project de volgende
hypotheses getest worden met kanaries en spreeuwen als modelsoort:
oxidatieve stress heeft een negatief effect op het zanggedrag en de
kwaliteit van de zang.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De bekomen kennis is van fundamenteel belang en aangezien de
mechanismen dezelfde zijn bij alle vertrebraten, is dit onderzoek ook
relevant voor mensen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
30 kanaries en 60 spreeuwen
Het verhogen van oxidatieve stress bij kanaries en spreeuwen door het
toedienen van DL-buthionine-S,R-sulfoximine, dat de concentratie van het
anti-oxidant glutathione vermindert. Dit kan leiden tot verminderde
conditie of lagere toekomstige reproductie. Dieren worden verder in
gevangenschap gehouden tot ze een natuurlijke dood sterven.
Oxidatieve stress kan enkel in levende dieren gemeten worden. Effecten op
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
reproductie kunnen enkel bij levende dieren bestudeerd worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Onderzoek is kostelijk en arbeidsintensief. Aantal dieren is gekozen op
basis van ons eerder onderzoek op oxidatieve stress in kanaries (ook
rekening houdend met de verwachte statistical power die nodig is)
(Costantini et al. 2010, Ibis; Costantini et al. 2014, J Exp Biol) en op ander
onderzoek waarbij sulfoximine in vogels gebruikt werd (Galván and AlonsoAlvarez 2008, PLoS One).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Kanaries en spreeuwen zijn erkende modelsoorten voor dit onderzoek.
Kanaries en spreeuwen kunnen gemakkelijk in gevangenschap gehouden
worden en vertonen er normaal zanggedrag. Dieren worden enkel aan
korte-termijn experimenten blootgesteld die ecologisch relevant zijn (en de
natuurlijke situatie representeren). Het lichaamsgewicht van elk individu
zal om de 2 dagen bepaald worden. De algemene gezondheidstoestand zal
gecontroleerd worden tijdens het voeden (3x per week) en door visuele
controles door de betrokken wetenschapper tijdens de overige dagen.
86
Titel van het project
Oxidative stress als een beperking en kost van reproductie
Looptijd van het project
16 maart 2015 - 30 september 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
oxidatieve stress, reproductie, kanarie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
Totnogtoe zijn er geen duidelijk experimentele studies/bewijzen voor
verbanden tussen oxidatieve stress (OS) en reproductie, te meer omdat
eerdere studies 'oxidatieve schade' niet gemeten hebben en alle eerdere
studies correlatief waren en geen rekening hielden met mogelijke
'confounding' variabelen. Daarom zal in dit project de volgende hypothese
getest worden met kanaries als modelsoort: pre-reproductieve OS
reduceert toekomstige investeringen
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De bekomen kennis is van fundamenteel belang en aangezien de
mechanismen dezelfde zijn bij alle vertrebraten, is dit onderzoek ook
relevant voor mensen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
140 kanaries
Het verhogen van oxidatieve stress bij kanaries door het toedienen van DLbuthionine-S,R-sulfoximine, dat de concentratie van het anti-oxidant
glutathione vermindert. Dit kan leiden tot verminderde conditie of lagere
toekomstige reproductie. Dieren worden verder in gevangenschap
gehouden tot ze een natuurlijke dood sterven.
Oxidatieve stress kan enkel in levende dieren gemeten worden. Effecten op
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
reproductie kunnen enkel bij levende dieren bestudeerd worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Onderzoek is kostelijk en arbeidsintensief. Aantal dieren is gekozen op
basis van ons eerder onderzoek op oxidatieve stress in kanaries (ook
rekening houdend met de verwachte statistical power die nodig is)
(Costantini et al. 2010, Ibis; Costantini et al. 2014, J Exp Biol) en op ander
onderzoek waarbij sulfoximine in vogels gebruikt werd (Galván and AlonsoAlvarez 2008, PLoS One).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Kanaries zijn erkende modelsoorten voor dit onderzoek. Kanaries kweken
gemakkelijk in gevangenschap. Dieren worden enkel aan korte-termijn
experimenten blootgesteld die ecologisch relevant zijn (en de natuurlijke
situatie representeren). Het lichaamsgewicht van elk individu zal om de 2
dagen bepaald worden. De algemene gezondheidstoestand zal
gecontroleerd worden tijdens het voeden (3x per week) en door visuele
controles door de betrokken wetenschapper tijdens de overige dagen.
87
Titel van het project
Looptijd van het project
Verduidelijking van de rol van progranuline in neuroneurale en systemische
ontsteking via een nieuw muismodel
1/12/2013 - 1/11/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
progranuline, knock-out, TBI, FTLD
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Mutaties in het progranuline gen zijn een van belangrijkstee oorzaken voor
verschillende vormen van dementie. In dit project onderzoeken het
samenspel tussen de hersenen en het immuunstelsel en hoe progranuline
een rol speelt bij het moduleren van verschillende celtypes. Specifiek kijken
we naar het gedrag van bepaalde witte bloedcellen, macrofagen, en naar
belangrijke celsignalen die leiden tot het afsterven van de hersenen.
Hoofdtrauma is een andere belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling
van oa FTLD. We onderzoeken de aard en het beginpunt van de
neuropathology na hoofdtrauma in ons model om de rol van progranuline
hierin duidelijk te maken.
De rol van specifieke celtypes en moleculaire pathways die leiden tot de
ontwikkeling van FTLD zullen worden opgehelderd. Dit zal leiden tot de
identificatie van mogelijke, nieuwe doelwitten voor de ontwikkeling van
therapeutica en diagnotische testen voor FTLD en andere vormen van
dementie. Verder zal dit project meer duidelijkheid scheppen over de link
tussen hoofdtrauma en dementie met belangrijke implicaties voor
patienten met hoofdtrauma maar ook voor mensen met een hoog risico op
hoofdtrauma (bijv. opvolging en preventie bij contactsporten).
Voor dit project zullen ongeveer 260 muizen worden gebruikt, waarvan
ongeveer 150 genetisch gewijzigd zijn voor progranuline.
Voor het eerste deel van de experimenten worden de dieren tot
gevorderde leeftijd opgekweekt en wordt hun gedrag geanalyseerd om
klinische uitingen van neurodegeneratie bloot te leggen. Hierbij wordt het
ongemak als licht ingeschat. Bij het tweede deel van het project worden de
dieren blootgesteld aan een hoofdtrauma wat zal leiden tot ernstig
ongemak. Alle dieren worden geëuthanaseerd op de experimentele
tijdspunten.
Om dementie en hoofdtrauma en de daaropvolgende neuropathologie en
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
de effecten van specifieke genen, pathways en immuuncellen op de
hersenen in deze context te bestuderen, is een hoge mate van complexiteit
vereist. Verder is het ook geweten dat bepaalde witte bloedcellen die we
zullen onderzoeken, in vitro conformaties aannemen die in vivo niet
voorkomen. Daarom is het bestuderen van deze celtypes in een
proefdiermodel noodzakelijk om hun gedrag en effect te kunnen begrijpen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Ons laboratorium heeft ervaring heeft in het ontwikkelen en analiseren van
genetisch gewijzigde en traumatische proefdiermodellen waardoor we
beschikken over geoptimaliseerde protocols die ons helpen om de variatie
te reduceren zodat uiteindelijk het aantal proefdieren dat nodig zal zijn om
de te verwachte effecten te observeren, geminimaliseerd kan worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Om dementie te onderzoeken is een minimale complexiteit van de
hersenen noodzakelijk. Ons laboratorium heeft reeds eerder dit genetisch
gewijzigd model ontwikkeld waardoor we reeds over veel ervaring
beschikken met deze soort.
De proefdieren worden in groep gehuisvest. Tijdens de manipulaties
worden ze onder verdoving gebracht. De dieren worden meermaals per
dag opgevolgd.
88
Titel van het project
Looptijd van het project
Validatie van in vivo model voor levermetastasen van colorectale en
borstkanker
Tot juni 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
in vivo model, groeipatroon levermetastasen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In vroeger onderzoek van onze onderzoeksgroep vonden we drie
histologische groeipatronen van levermetastasen. Enkele in vivo studies
toonden dezelfde groeipatronen ook bij levermetastasen van muizen. We
hebben enkele aanwijzingen gevonden voor een mogelijke rol van het
groeipatroon als biomerker. Hiervoor moeten we echter niet-invasieve
methoden hebben om het groeipatroon te beoordelen. Hierbij denken we
aan medische beeldvorming (CT, MRI, PET). Met het ontwikkelen van een
diermodel waarvan we het groeipatroon weten, zullen we dan op zoek
gaan naar beeldvormingskenmerken bij de verschillende groeipatronen.
We zullen deze hierna proberen te extrapoleren naar de menselijke
situatie.
De histologische groeipatronen hebben een mogelijke rol als negatieve
biomerker voor anti-VEGF-therapie en recent ook immuuntherapie. De
mogelijkheid om deze op niet-invasieve manier te kunnen beoordelen zou
ons een stap in de goede richting brengen. De identificatie van
beeldvormingskenmerken in muizen kan hopelijk gebruikt worden voor de
beeldvormingskenmerken die we kunnen gebruiken in het humane model.
Als we de groeipatronen kunnen valideren als een negatieve merker voor
anti-VEGF-therapie, zou dit op termijn een meer gepersonaliseerde
behandeling van patiënten kunnen opleveren. Dit zou op termijn een meer
gepersonaliseerde behandeling van patiënten kunnen opleveren.
Vierentachtig vrouwelijke SCID muizen (12 x 7)
Enkel milde effecten worden verwacht tijdens de injectie aangezien de
implantatie van tumorweefsel onder anesthesie wordt volbracht. De
inductie van tumor zal waarschijnlijk klinische negatieve effecte hebben,
aangezien het agressieve tumorcellijnen zijn die metastaseren (P3). Dit is
echter nodig omdat de visualisatie van de levermetastasen noodzakelijk is.
Op het einde van het experiment zullen de dieren worden opgeofferd door
cervicale dislocatie.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Onze collega’s van het Institute of Cancer Research in Londen, UK, hebben
een methode ontwikkeld om 2 verschillende groeipatronen van
levertumoren te induceren bij muizen. Deze levertumoren hebben dezelfde
groeipatronen als de levermetastasen bij de mens. Aangezien we enkel
deze methode kunnen gebruiken, is het gebruiken van muizen
noodzakelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We gebruiken slechts 6 muizen per groep en dit omdat onze collega’s uit
Londen dit aantal muizen altijd gebruiken. Zij hebben uit ervaring gezien
dat bij dit aantal de power van de statistische testen groot genoeg is. Na
ieder experiment zullen we een evaluatie van de dierproef maken. Als blijkt
dat onze resultaten gehaald zijn, zullen we geen muizen meer gebruiken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er worden SCID muizen gebruik aangezien bij deze muizen in Londen de
groeipatronen veranderd konden worden. Om het ongemak te reduceren
zal kooiverrijking worden toegepast. Er wordt anesthesie toegepast tijdens
het uitvoeren van de FDG PET/C-scan en de MRI-scan Daarnaast zullen de
dieren worden opgeofferd indien ze ongemak ondervinden. Hierbij zullen
humane eindpunten in acht worden genomen. De euthanasie zal
uitgevoerd worden door middel van cervicale dislocatie.
89
Titel van het project
Looptijd van het project
Kunnen slaapstoornissen leiden tot veranderingen in de functionele
connectiviteit in muizenhersenen?
Mei 2015 - December 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Slaap / Alzheimer / MRI / Rs fMRI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Hoewel de link tussen slaap stoornissen en alzheimer reeds is aangetoond
bij mensen en muizen, zijn diepgaande pre-klinische studies naar het
verantwoordelijke mechanisme nog niet gedaan. Om in de toekomst dit
soort studies met transgene Alzheimer muizen te kunnen doen wensen we
eerst een proof of concept studie uit te voeren waarin we nagaan of we
veranderingen in de functionele connectiviteit ten gevolge van slaap
deprivatie kunnen waarnemen door middel van resting state functionale
MRI (Rs fMRI). Indien succesvol, zullen nadien studies ondernomen worden
om eerder genoemd mechanisme te ontrafelen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Indien succesvol, kan Rs fMRI als techniek verder ontwikkeld worden om:
(i) slaap-bevorderende drugs, en hun effect op de Alzheimer pathologie, te
valideren in een (pre-)klinisch stadium en (ii), als mogelijk biomerker voor
Alzheimer wanneer bij patiënten slaap stoornissen opgemerkt worden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
40 wt C57BL6/J muizen.
Tijdens inductie van slaap deprivatie verwachten we lichte stress en
hiermee gepaard gaande een licht fysiek ongemak (P2). Tijdens de
longitudinale follow-up door middel van MRI verwachten we een zeer licht
en kortstondige stress tijdens inductie van de anaesthesie en tijdens het
wakker worden nadien (P1).
Het gebruik van proefdieren is noodzakelijk mits er geen enkel andere
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
methode bestaat om het effect van slaap deprivatie op de hersenen na te
gaan.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We onderzoeken de effecten van acute, totale slaap deprivatie waarbij we
een controle groep en een slaap-gedepriveerde groep muizen hebben. Uit
voorgaande ervaring met Rs fMRI weten we dat er een minimum van 10 a
15 dieren per groep nodig is om statistisch significante verschillen waar te
nemen. Maar, mits dit aantal gebaseerd is op studies waar het effect zwart
/ wit is, en in deze studie we eerder naar zeer subtiele verschillen kijken,
opteren we ervoor om 20 muizen per groep te gebruiken teineinde deze
subtiele verschillen toch significant te kunnen aantonen. Dus, 2*20= 40
muizen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We kiezen voor muizen omdat dit in latere stadia toelaat gebruik te maken
van de vele transgene Alzheimer muizen om de relatie tussen
slaapstoornissen en Alzheimer verder te onderzoeken. Tijdens inductie van
slaap deprivatie worden de muizen dagelijks opgevolgd en visueel
geïnspecteerd op tekenen van stress en ongemak. Tijdens de MRI
acquisitie, worden de lichaamstemperatuur en de ademhaling opgevolgd
en gestuurd.
90
Titel van het project
Looptijd van het project
Implementatie en optimalisering van een contrastversterkte MRI techniek om
het glymfatic systeem bij muizen te visualiseren.
May 2015 - December 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
MRI / Contrast-enhanced / Glymphatic system
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid
of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
neen
gebruikt in andere proeven
In 2013 is het glymfatisch systeem geïdentificeerd als de primaire pathway
waarlangs het centraal zenuwstelsel zich ontdoet van metabolische
afvalproducten. Tevens werd aangetoond dat het mogelijk was dit op te volgen
door middel van contrast-gemedieërde magnetische resonantie beeldvorming.
Echter, dit werd enkel in ratten uitgevoerd. Binnen dit project wensen wij deze
technisch moeilijke techniek te implementeren en te optimaliseren in muizen.
Het grote voordeel hiervan zou zijn dat dit toelaat gebruik te maken van de
vele transgene muizenstammen om zo factoren te identificeren die een invloed
uitoefenen op het glymfatisch systeem.
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Indien succesvol, laat dit toe verschillende factoren te testen die het
glymfatisch systeem beïnvloeden. Dit is uitermate belangrijk voor ziektes zoals
Alzheimer waar reeds aangetoond werd dat het glymfatisch systeem
verantwoordelijk is voor de verwijdering van accumulerend oplosbaar amyloid
β. Een accumulatie en aggregatie van Amyloid β is verantwoordelijk voor de
vorming van de karateristieke Alzheimer amyloid plaques. Wanneer we
factoren kunnen identificeren die het glymfatisch systeem positief
beïnvloeden, zou het eventueel mogelijk moeten zijn om zo de verwijdering
van de overvloed aan amyloid β uit de hersenen te stimuleren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van
deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de
We schatten ongeveer een 30 tal muizen nodig te hebben om deze techniek op
punt te stellen. Hiervoor zullen we zoveel mogelijk trachten muizen te hergebruiken uit andere, afgelopen experimenten.
Daar waar CSF collectie bij ratten herhaaldelijk mogelijk is, is dit niet het geval
bij muizen. Mits we een intrathecale injectie willen doen zullen we na opname
van de MRI beelden, deze muizen opofferen zodoende hen pijn en stress te
besparen. Tijdens de inductie van de anesthesie ondervinden de muizen wel
een zeer lichte stress, maar dit is slechts zeer kortstondig.
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er
geen alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
Het gebruik van proefdieren is noodzakelijk mits er geen enkel andere methode
bestaat om het glymfatisch systeem, hetgeen een systemisch proces is, te
bestuderen.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren
wordt gebruikt
Mits het de optimalisatie van een techniek betreft kunnen we niet op voorhand
inschatten hoeveel dieren we juist nodig hebben. Echter, we trachten deze
techniek zo snel mogelijk op punt te stellen zodoende zo weinig mogelijk
muizen te gebruiken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
We kiezen voor muizen omdat dit in latere stadia toelaat gebruik te maken van
de vele transgene muizen om de factoren te vinden die een invloed hebben op
het glymfatisch systeem. Tijdens de MRI acquisitie, worden de
lichaamstemperatuur en de ademhaling opgevolgd en gestuurd. Nadien
worden de muizen opgeofferd door middel van cervicale dislocatie.
91
Titel van het project
Vliegen met de wind. Foerageergedrag en –ecologie van Antarctische stormvogels
in relatie tot wind- en habitatkarakteristieken
Looptijd van het project
01/10/2014 - 30/09/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Antarctische stormvogels / klimaatverandering / wind / zee-ijs / foerageergebied
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
nee
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid
of het welzijn van mens of dier
ja
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of klinische
noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Behoud van soorten
ja
Hoger onderwijs of opleiding
nee
Forensisch onderzoek
nee
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
gebruikt in andere proeven
nee
Klimaatscenario's voorspellen stijgende oceaantemperaturen, veranderingen in
windpatronen en een dramatische afname van zee-ijs in de polaire zones.
Het taxon van de stormvogels behoort tot de meest bedreigde vogelgroepen
wereldwijd. Bovendien zijn stormvogels sterk afhankelijk van de wind om te
vliegen. Wij streven ernaar om het foerageergedrag van vier stormvogelsoorten te
bestuderen door GPS-tracking-gegevens, milieugegevens en dieet analyses (met
behulp van minimaal invasieve methodes) te combineren. Zo zullen we 1) de
foerageerhabitats en hun milieukenmerken identificeren, 2) de windsnelheid en richting koppelen aan de morfologie van de vogels om het vlieggedrag en de kosten
van vliegen te bestuderen en 3) een mogelijke overlap in dieet tussen en binnen
soorten onderzoeken.
Wat
zijn
de
mogelijke
voordelen
die
kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
De resultaten van deze studie zullen in belangrijke mate bijdragen aan onze kennis
van de foerageergebieden van stormvogels. Deze kennis laat toe om voorspellingen
te doen over de mogelijke invloed van een toekomstige klimaatverandering op het
ruimtegebruik van deze soorten. Hierdoor kan een beter beleid opgesteld worden
ten einde de potentiële bedreigingen voor Antarctische zeevogelpopulaties te
identificeren en te beheren. Zo zijn gegevens van ruimtegebruik door zeevogels
(waaronder de stormvogels die we hier bestuderen) nodig opdat de Conservation
Convention for Antarctic Marine Living Resources (CCAMLR) de visserijactiviteiten
binnen de grenzen van het Antarctisch Verdrag efficiënt zou kunnen beheren zodat
bijvangst en concurrentiedruk tussen visserij en zeevogels zouden afnemen.
Welke
diersoorten
zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Volgende soorten zullen bestudeerd worden: zuidelijke stormvogel (Fulmarus
glacialoides), Antarctische stormvogel (Thalassoica antarctica), cape stormvogel
(Daption capense) en sneeuwstormvogel (Pagodroma nivea). Wij streven ernaar
om jaarlijks 15 GPS-toestellen per soort in te zetten. In totaal zullen we dus 120
individuen van een GPS-toestel voorzien.
Indien een vogel die we vangen tekenen van stress vertoond, zal deze vogel niet
langer gehanteerd worden en zullen we een ander individu uitkiezen. Hierdoor
verwachten we dat we mogelijk 5 tot 10 bijkomende vogels zullen hanteren zonder
deze van een GPS-toestel te voorzien.
In het kader van de
handelingen die met de dieren
gesteld worden: welke zijn de
verwachte negatieve effecten
voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
We trachten de negatieve effecten voor de vogels zoveel mogelijk te beperken,
omdat dergelijke effecten ook een negatieve invloed op de kwaliteit van gegevens
en
dus
de
resultaten
van
de
studie
zouden
hebben.
We zullen alle individuen slechts één keer hanteren in de loop van het onderzoek
(met mogelijke uitzondering van de sneeuwstormvogels in het geval dat de
automatisch gedownloade logger niet geschikt blijkt te zijn voor deze
holenbroeders, zie boven). We zullen gebruik maken van de kleinste geschikte GPStoestellen die momenteel op de markt beschikbaar zijn. GPS-toestellen worden
vanop afstand bediend en vallen af na ongeveer 10 weken of uiterlijk tijdens de rui
aan
het
einde
van
het
broedseizoen.
Op deze manier proberen we elke mogelijke bron van stress, met als mogelijk
gevolg dat vogels hun nesten verlaten, te minimaliseren.
Een daling in het broedsucces zou het ergste mogelijk gevolg van onze
onderzoeksactiviteiten kunnen zijn. Onze studiesoorten hebben echter een lange
levensduur en ook onder natuurlijke omstandigheden komen mislukte broedsels
regelmatig voor (bijvoorbeeld als gevolg van predatie of slechte
weersomstandigheden). We verwachten dan ook dat het onderzoek op lange
termijn geen negatieve effecten zal hebben op de individuen die zijn opgenomen in
de studie of op de broedpopulatie als geheel.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Het is nodig om echte dieren te bestuderen - in het wild - om de relatie tussen deze
dieren en milieuomstandigheden te begrijpen. Een studie zonder echte dieren (bv.
Geef
aan
waarom
het door enkel gebruik te maken van computermodellen) voldoet niet om deze
noodzakelijk is om dieren te complexe interactie te onderzoeken en te begrijpen.
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600 We beginnen met een steekproefgrootte van 15 individuen per soort en per jaar
die zullen worden voorzien van GPS-toestellen (dus 120 individuen in totaal). We
karakters)
houden er rekening mee dat sommige individuen hun GPS-toestellen vroegtijdig
Verklaar
hoe gewaarborgd zouden kunnen verliezen of dat sommige individuen niet terugkeren naar de
wordt dat enkel het minimum broedplaatsen omdat hun broedsel mislukte (bijvoorbeeld door ei predatie). Door
aantal dieren wordt gebruikt
telkens 15 individuen op te nemen verwachten we dat we toch van minstens 8-10
individuen per soort en per jaar gegevens kunnen verzamelen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest
verfijnd
is
met
inachtname
van
de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar
de
algemene
maatregelen
die
zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar
de
algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te minimaliseren.
Geen van de vier soorten die we bestuderen in deze studie is momenteel bedreigd,
maar met de voorspelde klimaatveranderingen zal hun leefgebied drastisch
veranderen.
We trachten om stress te minimaliseren door de vogels slechts één keer te
hanteren, waarbij de kop van de vogel gedurende de volledige tijd bedekt wordt.
Tijdens het hanteren zullen we de eieren warm houden en predatie voorkomen.
Ongemak gerelateerd aan de bloedafnamen (<100 µl) zal minimaal zijn. Het
verwijderen van twee veren, het verzamelen van faeces en het aanbrengen van het
GPS-toestel veroorzaken geen pijn. De verwachte duur van de hantering is niet
meer dan 15 min en na het hanteren worden de vogels terug naar hun nest
gebracht.
92
Titel van het project
De rol van herseninflammatie in verworven epilepsie.
Looptijd van het project
01.10.2014-30.09.2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
neuroinflammatie, epilepsie, TSPO, neurosteroïden
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Epilepsie is een ernstige aandoening die gekarakteriseerd wordt door
spontane aanvallen en psychiatrische comorbiditeiten. We onderzoeken
een nieuwe hypothese die herseninflammatie linkt met neurosteroïd
veranderingen tijdens de epileptogenese. Onze hypothese om deze
pathways te koppelen is gebaseerd op de observatie dat 1) TSPO, een
inflammatie-merker, sterk opgereguleerd is in epilepsie en 2) de
belangrijkste functie van TSPO de import van cholesterol is, de
snelheidslimiterende stap in steroïdogenese. Verder onderzoeken we het
potentieel van 1) TSPO als in vivo biomerker en 2) verschillende
inflammatie-modificerende agentia als therapiëen voor epilepsie.
Dit innovatief project zal bijdragen aan ons begrip van de ambiguë
complexiteiten gerelateerd aan herseninflammatie- en neurosteroïdgeïnduceerde effecten op hersenexciteerbaarheid, en mogelijk een
verband tussen de twee pathways leggen. Als de voorgestelde hypothese
correct blijkt zal het ons huidig beeld ivm de rol van herseninflammatie in
epilepsie en psychiatrische condities sterk beïnvloeden. Dit onderzoek kan
TSPO identificeren als een biomerker voor epilepsie en TSPO en
inflammatoire pathways in het algemeen identificeren als therapeutische
targets voor de behandeling en eventueel zelfs de preventie van epilepsie.
Rat, 644 ; Muis, 243
Zowel de status epilepticus als de CCI zorgen voor ernstig ongemak (P3) tot
ongeveer 1-2 dagen na de insult. De dieren worden in deze periode nauw
opgevolgd. Tijdens het verloop van de proef is er blijvend matig ongemak
(P2) door de spontane complex partiële aanvallen die de dieren
ontwikkelen vanaf 2 weken na inductie.
De neuromotor score zal slechts beperkt ongemak (P1) met zich
voortbrengen. Dit bestaat vooral uit het opnemen en observeren van de
dieren.
MRI en PET scans worden onder isofluraan anesthesie uitgevoerd en
brengen slechts gering ongemak (P1) met zich mee. Verwacht wordt dat de
dieren 5-10 minuten na ontwaken van de anesthesie gedesoriënteerd zijn.
Een half uur voorafgaand aan de PET scan met arteriele input functie,
wordt onder isofluraan anesthesie een catheter geimplanteerd voor
bloedafname (femorale slagader). Vervolgens wordt het dier gescand
onder isofluraan anesthesie en worden bloedstalen genomen en plasma
vervanger toegediend. Na de scan wordt de wonde gehecht en krijgt het
proefdier een analgeticum. Matig ongemak (P2) wordt verwacht na het
ontwaken van de scan.
Minimaal 1 week voor de video-EEG opname worden de dieren
geïmplanteerd met permanente EEG elektrodes (P2). Tijdens de operatie
zijn de dieren onder anesthesie en na operatie wordt een analgeticum
gegeven alsook saline, Hartmann of Ringer oplossing om dehydratatie te
voorkomen. Verwacht wordt dat de dieren tot 3 dagen na operatie
gewichtsverlies en verminderde spontane activiteit zullen vertonen. De
elektrodes zelf brengen geen blijvend ongemak voor de proefdieren. Het
aankoppelen van de dieren aan de EEG apparatuur (P1) veroorzaakt
kortstondige stress eigen aan het handelen. Tijdens de EEG opnames
kunnen de dieren vrij bewegen met onbeperkte toegang tot eten en
drinken.
De dieren kunnen matig (P2) ongemak ondervinden, inherent aan de
gebruikte anesthesie en de chirurgische ingreep, bij cel-, MPIO- en/of
lentivirus injectie. Echter, dit ongemak is slechts van korte duur.
De dieren ondervinden erstig ongemak (P3) tijdens de “forced swim test”.
Deze test is slechts van korte duur (10 min).
Indien de dieren tekenen vertonen van overmatig lijden tijdens de proef,
worden ze onmiddelijk geëuthanaseerd.
Op het einde van de proef worden de dieren op een humane manier
gedood voor weefselcollectie en studie van de hersenen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Preklinisch onderzoek naar in vivo PET biomarkers voor neurologische
aandoeningen zoals epilepsie kan enkel in intacte, levende dieren
uitgevoerd worden. Daarentegen wordt humaan onderzoek erg belemmerd
door de moeilijkheid om lange-termijn prospectieve studies tijdens de
ziekteontwikkeling en prodrome fase op te starten. Daarenboven komt
weinig humaan weefsel beschikbaar en worden deze studies bij de mens
belemmerd door de heterogeniteit van de patiëntenpopulaties en de dus
de moeilijkheid om ziektegerelateerde factoren op een systematische
manier te onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er werd een statistische analyse gedaan voor de berekening van het aantal
dieren om te verzekeren dat het aantal dieren niet groter is dan wat
statistisch vereist is om wetenschappelijk relevante resultaten te bekomen.
Elk dier wordt maximaal gebruikt: in vivo experimenten (in vivo
beeldvorming, gedragstesten) worden uitgevoerd, alsook multipele postmortem experimenen op de hersenen (immunohistochemie,
autoradiografie, in situ zymografie). Het gebruik van in vivo experimenten
reduceert het aantal dieren aanzienlijk.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
Voor in vivo beeldvormingsstudies worden ratten gebruikt ipv muizen
omdat ratten het voordeel hebben dat de hersenen groter zijn en daarom
meer geschikt voor PET beeldvorming. De rat heeft ook een grotere
prefrontale cortex dan de muis, welke een interesante hersenstructuur kan
zijn betrokken bij epilepsie. Ratten zijn ook gemakkelijker te behandelen
dan muizen. Voor andere studies worden muizen gebruikt omdat hier
bepaalde transgene lijnen nodig zijn die niet bestaan voor ratten. Na elke
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
operatie en andere zware procedures krijgen de dieren analgetica en
bijkomstige post-operatieve zorg.
93
Titel van het project
De rol van herseninflammatie in verworven epilepsie.
Looptijd van het project
01.10.2014-30.09.2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
neuroinflammatie, epilepsie, TSPO, neurosteroïden
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Epilepsie is een ernstige aandoening die gekarakteriseerd wordt door
spontane aanvallen en psychiatrische comorbiditeiten. We onderzoeken
een nieuwe hypothese die herseninflammatie linkt met neurosteroïd
veranderingen tijdens de epileptogenese. Onze hypothese om deze
pathways te koppelen is gebaseerd op de observatie dat 1) TSPO, een
inflammatie-merker, sterk opgereguleerd is in epilepsie en 2) de
belangrijkste functie van TSPO de import van cholesterol is, de
snelheidslimiterende stap in steroïdogenese. Verder onderzoeken we het
potentieel van 1) TSPO als in vivo biomerker en 2) verschillende
inflammatie-modificerende agentia als therapiëen voor epilepsie.
Dit innovatief project zal bijdragen aan ons begrip van de ambiguë
complexiteiten gerelateerd aan herseninflammatie- en neurosteroïdgeïnduceerde effecten op hersenexciteerbaarheid, en mogelijk een
verband tussen de twee pathways leggen. Als de voorgestelde hypothese
correct blijkt zal het ons huidig beeld ivm de rol van herseninflammatie in
epilepsie en psychiatrische condities sterk beïnvloeden. Dit onderzoek kan
TSPO identificeren als een biomerker voor epilepsie en TSPO en
inflammatoire pathways in het algemeen identificeren als therapeutische
targets voor de behandeling en eventueel zelfs de preventie van epilepsie.
Rat, 644 ; Muis, 160
Zowel de status epilepticus als de CCI zorgen voor ernstig ongemak (P3) tot
ongeveer 1-2 dagen na de insult. De dieren worden in deze periode nauw
opgevolgd. Tijdens het verloop van de proef is er blijvend matig ongemak
(P2) door de spontane complex partiële aanvallen die de dieren
ontwikkelen vanaf 2 weken na inductie.
De neuromotor score zal slechts beperkt ongemak (P1) met zich
voortbrengen. Dit bestaat vooral uit het opnemen en observeren van de
dieren.
MRI en PET scans worden onder isofluraan anesthesie uitgevoerd en
brengen slechts gering ongemak (P1) met zich mee. Verwacht wordt dat de
dieren 5-10 minuten na ontwaken van de anesthesie gedesoriënteerd zijn.
Een half uur voorafgaand aan de PET scan met arteriele input functie,
wordt onder isofluraan anesthesie een catheter geimplanteerd voor
bloedafname (femorale slagader). Vervolgens wordt het dier gescand
onder isofluraan anesthesie en worden bloedstalen genomen en plasma
vervanger toegediend. Na de scan wordt de wonde gehecht en krijgt het
proefdier een analgeticum. Matig ongemak (P2) wordt verwacht na het
ontwaken van de scan.
Minimaal 1 week voor de video-EEG opname worden de dieren
geïmplanteerd met permanente EEG elektrodes (P2). Tijdens de operatie
zijn de dieren onder anesthesie en na operatie wordt een analgeticum
gegeven alsook saline, Hartmann of Ringer oplossing om dehydratatie te
voorkomen. Verwacht wordt dat de dieren tot 3 dagen na operatie
gewichtsverlies en verminderde spontane activiteit zullen vertonen. De
elektrodes zelf brengen geen blijvend ongemak voor de proefdieren. Het
aankoppelen van de dieren aan de EEG apparatuur (P1) veroorzaakt
kortstondige stress eigen aan het handelen. Tijdens de EEG opnames
kunnen de dieren vrij bewegen met onbeperkte toegang tot eten en
drinken.
De dieren kunnen matig (P2) ongemak ondervinden, inherent aan de
gebruikte anesthesie en de chirurgische ingreep, bij cel-, MPIO- en/of
lentivirus injectie. Echter, dit ongemak is slechts van korte duur.
De dieren ondervinden erstig ongemak (P3) tijdens de “forced swim test”.
Deze test is slechts van korte duur (10 min).
Indien de dieren tekenen vertonen van overmatig lijden tijdens de proef,
worden ze onmiddelijk geëuthanaseerd.
Op het einde van de proef worden de dieren op een humane manier
gedood voor weefselcollectie en studie van de hersenen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Preklinisch onderzoek naar in vivo PET biomarkers voor neurologische
aandoeningen zoals epilepsie kan enkel in intacte, levende dieren
uitgevoerd worden. Daarentegen wordt humaan onderzoek erg belemmerd
door de moeilijkheid om lange-termijn prospectieve studies tijdens de
ziekteontwikkeling en prodrome fase op te starten. Daarenboven komt
weinig humaan weefsel beschikbaar en worden deze studies bij de mens
belemmerd door de heterogeniteit van de patiëntenpopulaties en de dus
de moeilijkheid om ziektegerelateerde factoren op een systematische
manier te onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er werd een statistische analyse gedaan voor de berekening van het aantal
dieren om te verzekeren dat het aantal dieren niet groter is dan wat
statistisch vereist is om wetenschappelijk relevante resultaten te bekomen.
Elk dier wordt maximaal gebruikt: in vivo experimenten (in vivo
beeldvorming, gedragstesten) worden uitgevoerd, alsook multipele postmortem experimenen op de hersenen (immunohistochemie,
autoradiografie, in situ zymografie). Het gebruik van in vivo experimenten
reduceert het aantal dieren aanzienlijk.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
Voor in vivo beeldvormingsstudies worden ratten gebruikt ipv muizen
omdat ratten het voordeel hebben dat de hersenen groter zijn en daarom
meer geschikt voor PET beeldvorming. De rat heeft ook een grotere
prefrontale cortex dan de muis, welke een interesante hersenstructuur kan
zijn betrokken bij epilepsie. Ratten zijn ook gemakkelijker te behandelen
dan muizen. Voor andere studies worden muizen gebruikt omdat hier
bepaalde transgene lijnen nodig zijn die niet bestaan voor ratten. Na elke
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
operatie en andere zware procedures krijgen de dieren analgetica en
bijkomstige post-operatieve zorg.
94
Titel van het project
Studie van neuronale connectiviteit in Thy1-YFP en P301S muizen
Looptijd van het project
37 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
neuron, spines, connectiviteit, alzheimer
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het aantal en de vorm van dendritische spines zijn een belangrijke maat
voor connectiviteit in neuronale netwerken. Zo werden er reeds
veranderingen in deze structuur waargenomen in muis modellen voor
neurodegeneratieve aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer. In dit
project wordt deze structuur in drie luiken worden onderzocht. In de eerste
twee luiken zal voor het eerst de rol van dendritische spines in een
muismodel voor de tau pathologieën (zoals de ziekte van Alzheimer) in
intacte neuronale netwerken bestudeerd worden met behulp van weefsel
klaringsmethoden. Het tweede niveau betreft de studie van spines in
neuronale culturen, afkomstig van hetzelfde muismodel.
In dit project wordt de rol van dendritische spines tijdens de
ontwikkelingen van neurodegeneratie in transgene muizen onderzocht op
verschillende experimentele niveaus. In de eerste twee luiken van dit
project worden dendritische spines onderzocht in intacte neuronale
netwerken. Deze aanpak laat een meer grondige analyse toe van het
neuronaal netwerk in zijn geheel, in tegenstelling tot de kleine fragmenten
die momenteel worden onderzocht in weefsel secties. In het derde luik
wordt worden dendritische spines onderzocht in primaire hippocampale
culturen van dezelfde transgene muizen, aangezien dit experimenteel
model meer ruimte laat voor biologische en farmacologische manipulaties.
Er wordt een muismodel voor neurodegeneratie gebruikt (P301S, 9
muizen), één voor connectiviteit te visualiseren (Thy1-YFP, 48 muizen), een
kruising van beide muizen (Thy1-YFPxP301S, 35 muizen), en controle
muizen (Black6, 8 muizen).
In dit project wordt de focus gelegd op de ziekte van Alzheimer. Er wordt
dus een fenotype verwacht dat aanleunt bij de ziekte van Alzheimer,
hoewel de effecten van deze behandelingen op gedragsmatig vlak erg
moeilijk op voorhand in te schatten zijn, wordt na de herstelfase van de
operatie een fenotype verwacht met slechts matige gevolgen voor de
levenskwaliteit van het dier. Bijgevolg verwachten wij een matig (P2)
ongemak voor de dieren tijdens en na de proef.
Ten eerste is het doel van dit project om neuronale connectiviteit in intacte
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
neuronale weefels te bestuderen. Hiervoor is het oogsten van muis weefsel
noodzakelijk. Ten tweede is de structuur van interesse, dendritische spines,
zijn enkel waar te nemen in primaire hippocampale neuronen, en kan
hiervoor niet gebruik worden gemaakt van cellijnen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De combinatie en de ontwikkelde methode in dit project zijn breed
inzetbaar, binnen het centraal zenuwstel én daarbuiten. Zo werd er reeds
interesse getoond van het VIB in Antwerpen om de geklaard weefsel van de
Thy1-YFP muislijn te gebruiken om neurodegeneratie te onderzoeken in het
perifere zenuwstelsel. In deze samenwerking kan uit één dier een dissectie
gebeuren van zowel het hersenweefsel, als perifere neuronale banen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De P301S is een wijdverspreid, gevalideerd model om tau pathologiën zoals
de ziekte van Alzheimer te onderzoeken. In het Thy1-YFP muis model zijn
selectief neuronale cellen fluorescent aangekleurd om neuronale
connectiviteit te bestuderen. Een kruising van beide laat toe om neuronale
connectiviteit te bestuderen in P301S muizen.
Sociale huisvesting en aangepaste kooiverrijking zal worden voorzien
aangezien geen nadelige of positieve effecten op de uitkomst van deze
studie worden verwacht. De handelingen die men moet verrichten worden
uitgevoerd met een minimale verstoring van de dieren.
95
Titel van het project
Looptijd van het project
De impact van de hypothalamus-hypofyse-gonaden (HPG) as op
veranderingen in de functionele hersennetwerken tijdens normale,
versnelde en pathologische veroudering (i.e ziekte van Alzheimer)
01/10/2014 - 30/09/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Hormonen, Alzheimer, Veroudering, Resting state fMRI, Diffusion Tensor
Imaging
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
neen
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Resting state functionele MRI is de optimale techniek om de functionele
connectiviteit (FC) in de hersenen te bestuderen. In dit project willen we
veranderingen van FC opvolgen tijdens normale, versnelde en pathologische
veroudering. De hypothese is dat hormonen uit de HPG-as, bv. oestrogeen,
nauw betrokken zijn bij het in stand houden van een normale werking van
de hersenen. De imbalans van hormonen die ontstaat in menopauzale
vrouwen veroorzaakt mogelijk een versnelde veroudering en zou uiteindelijk
kunnen leiden tot de ontwikkeling van Alzheimer. In dit project willen we
dus de invloed bestuderen van HPG-as gerelateerde hormonen op de
hersenen in verschillende muismodellen.
Het verouderingsproces beïnvloedt verschillende cellulaire processen in het
lichaam, waardoor uiteindelijk neurodegeneratie ontstaat. Dit zal leiden tot
zowel structurele als functionele veranderingen in de hersenen. Omdat de
sturingsmechanismen van het verouderen van het brein nog steeds
grotendeels onbekend zijn, zal dit project bijdragen aan de kennis rondom
verouderings-mechanismen. Deze fundamentele kennis zal helpen bij het
begrijpen van het verhoogde risico op Alzheimer in bepaalde groepen van
de populatie en kan eventueel zelfs leiden tot de ontwikkeling van mogelijke
preventieve behandelingen.
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of klinische
noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de
verwachte negatieve effecten
voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
In totaal zullen 370 muizen gebruikt worden, waarvan 134 transgene muizen
(TG2576, model voor amyloidosis)
Omdat we gebruik maken van niet-invasieve in vivo
beeldvormingstechnieken, verwachten we dat de dieren weinig ongemak
ervaren tijdens de MRI. Rekening houdend met het herstel van anesthesie
na MRI schatten we het ongemak op matig (P2). De operatie, ovariectomie
(OVX), wordt onder verdoving uitgevoerd en gevolgd door behandeling met
een pijnstiller, zodat verwacht wordt dat de geopereerde dieren matig
ongemak (P2) ondervinden na de operatie. Op het einde van het experiment
zullen de dieren opgeofferd worden voor verdere ex vivo analyses.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Omdat we functionele verbindingen in de hersenen willen bestuderen en
willen zien hoe verschillende hersenregio's samenwerken om een bepaalde
functie uit te voeren, kunnen we enkel levende, hogere organismen
gebruiken met complexe hersennetwerken. Vandaar dat muizen gebruikt
zullen worden in dit project. Computer simulatie experimenten zijn niet
gevalideerd voor dit soort experimenten.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Uit ervaring weten we dat we zeker 15 dieren per groep nodig hebben om
betrouwbare rsfMRI resultaten te verkrijgen. Omdat we eventueel uitval van
dieren kunnen verwachten rekenen we daarom 20 dieren per groep.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
TG2576 muizen zijn het meest geschikte model voor deze studie omdat ze
een trage ontwikkeling vertonen van de pathologie. Dit geeft ons de tijd om
de effecten van pathologische veroudering te testen in deze muizen.
Ongemak wordt geminimaliseerd door het uitvoeren van OVX onder
verdoving (ketamine/xylazine) gevolgd door een behandeling met pijnstiller.
Ook MRI wordt uitgevoerd onder verdoving (medetomidine en isofluraan).
Atipamezole (Antisedan) garandeert een snel herstel van de verdoving
tijdens de scans. Het individueel welzijn wordt opgevolgd a.h.v. ademhaling,
hartslag en temperatuur.
96
Titel van het project
Looptijd van het project
De impact van de hypothalamus-hypofyse-gonaden (HPG) as op
veranderingen in de functionele hersennetwerken tijdens normale,
versnelde en pathologische veroudering (i.e ziekte van Alzheimer)
01/10/2014 - 30/09/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Hormonen, Alzheimer, Veroudering, Resting state fMRI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
neen
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Resting state functionele MRI is de optimale techniek om de functionele
connectiviteit (FC) in de hersenen te bestuderen. In dit project willen we
veranderingen van FC opvolgen tijdens normale, versnelde en pathologische
veroudering. De hypothese is dat hormonen uit de HPG-as, bv. oestrogeen,
nauw betrokken zijn bij het in stand houden van een normale werking van
de hersenen. De imbalans van hormonen die ontstaat in menopauzale
vrouwen veroorzaakt mogelijk een versnelde veroudering en zou uiteindelijk
kunnen leiden tot de ontwikkeling van Alzheimer. In dit project willen we
dus de invloed bestuderen van HPG-as gerelateerde hormonen op de
hersenen in verschillende muismodellen.
Het verouderingsproces beïnvloedt verschillende cellulaire processen in het
lichaam, waardoor uiteindelijk neurodegeneratie ontstaat. Dit zal leiden tot
zowel structurele als functionele veranderingen in de hersenen. Omdat de
sturingsmechanismen van het verouderen van het brein nog steeds
grotendeels onbekend zijn, zal dit project bijdragen aan de kennis rondom
verouderings-mechanismen. Deze fundamentele kennis zal helpen bij het
begrijpen van het verhoogde risico op Alzheimer in bepaalde groepen van de
populatie en kan eventueel zelfs leiden tot de ontwikkeling van mogelijke
preventieve behandelingen.
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of klinische
noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project (hoe
kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden of
hoe kan dit project nuttig zijn
voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de
handelingen die met de dieren
gesteld worden: welke zijn de
verwachte negatieve effecten
voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
In totaal zullen 370 muizen gebruikt worden, waarvan 134 transgene muizen
(TG2576, model voor amyloidosis)
Omdat we gebruik maken van niet-invasieve in vivo
beeldvormingstechnieken, verwachten we dat de dieren weinig ongemak
ervaren tijdens de MRI. Rekening houdend met het herstel van anesthesie
na MRI schatten we het ongemak op matig (P2). De operatie, ovariectomie
(OVX), wordt onder verdoving uitgevoerd en gevolgd door behandeling met
een pijnstiller, zodat verwacht wordt dat de geopereerde dieren matig
ongemak (P2) ondervinden na de operatie. Op het einde van het experiment
zullen de dieren opgeofferd worden voor verdere ex vivo analyses.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Omdat we functionele verbindingen in de hersenen willen bestuderen en
willen zien hoe verschillende hersenregio's samenwerken om een bepaalde
functie uit te voeren, kunnen we enkel levende, hogere organismen
gebruiken met complexe hersennetwerken. Vandaar dat muizen gebruikt
zullen worden in dit project. Computer simulatie experimenten zijn niet
gevalideerd voor dit soort experimenten.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Uit ervaring weten we dat we zeker 15 dieren per groep nodig hebben om
betrouwbare rsfMRI resultaten te verkrijgen. Omdat we eventueel uitval van
dieren kunnen verwachten rekenen we daarom 20 dieren per groep.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te minimaliseren.
TG2576 muizen zijn het meest geschikte model voor deze studie omdat ze
een trage ontwikkeling vertonen van de pathologie. Dit geeft ons de tijd om
de effecten van pathologische veroudering te testen in deze muizen.
Ongemak wordt geminimaliseerd door het uitvoeren van OVX onder
verdoving (ketamine/xylazine) gevolgd door een behandeling met pijnstiller.
Ook MRI wordt uitgevoerd onder verdoving (medetomidine en isofluraan).
Atipamezole (Antisedan) garandeert een snel herstel van de verdoving
tijdens de scans. Het individueel welzijn wordt opgevolgd a.h.v. ademhaling,
hartslag en temperatuur.
97
Titel van het project
Looptijd van het project
Beeldvorming van de oxytocine neurocircuits door optogenetische
functionele MRI
1/11/2014 - 31/12/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Optogenetica,DREADD, fMRI, Rs-fMRI, oxytocine
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstelling van dit project is het combineren van optogenetica en
designer receptoren exclusief geactiveerd door designer drugs (DREADD)
techonologie met functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI)
om hersennetwerken te identificeren die door het neurohormoon
oxytocine worden geactiveerd.Deze technieken gebruikt worden om
hersennetwerken, gestimuleerd door oxytocine, te visualizeren. Hierbij zal
een vergelijking gemaakt worden tussen enerzijds activatie van netwerken
door endogeen geproduceerde oxytocine, vrijgesteld door optogenetische
of DREADD stimulatie, enanderzijds activatie door oxytocine, toegediend
via een neusspray.
Verschillende studies hebben reeds aangetoond dat het oxytocine
hersennetwerk in verschillende psychiatrische ziektes zoals autisme,
schizofrenie en angststoornissen aangetast is. Onze resultaten zullen hier
een fundamentele bijdrage leveren aan de kennis inzake oxytocine
netwerken, met de mogelijkheid om nadien nieuwe strategien te testen om
oxytocine hersennetwerken te herstellen. Zo kan het effect van nieuwe
geneesmiddelen gericht op dysfuncitonele oxytocine hersennetwerken
vergeleken worden met een normaal werkend oxytocine hersennetwerken.
In deze studie zullen genetisch gemanipuleerde ratten gebruikt worden.
Het totaal aantal dieren wordt geschat op 120.
Er wordt verwacht dat de dieren matig ongemak (P2) zullen ondervinden
aangezien tijdens de experimenten geen zware ingrepen worden
uitgevoerd. De dieren zullen opgeofferd worden aan het einde van het
experiment
Dit is een experiment dat bedoeld is om een combinatie van optogenetica
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
met functionele MRI te optimalizeren. Verder is ons doel om oxytocine
functionele hersennetwerken te bestuderen, wat enkel in levende dieren
mogelijk is.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Gebaseerd op onze ervaringen met deze techniek is een minimum van 10
dieren nodig om goede groepsanalyses voor functionele MRI metingen te
kunnen uitvoeren. Per groep zullen 5 extra dieren worden toegevoegd om
mogelijke problemen tijdens de studie op te vangen, bijvoorbeeld een
mislukte genetische manipulatie of onbruikbare scans. Op deze manier
wordt gegarandeerd dat uiteindelijk een minimum van 10 dieren per groep
zal overblijven.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben voor ratten gekozen omdat de optogenetische manipulatie
voor deze diersoort reeds op punt gesteld is. Tijdens de beeldvorming
zullen de ratten verdoofd worden om ze te immobiliseren, maar ook om de
stress voor het dier te verminderen. Eventueel ongemak van de dieren zal
strikt worden opgevolgd, waarbij humane eindpunten toegepast zullen
worden. Bovendien zal kooiverrijking aanwezig zijn.
98
Titel van het project
Looptijd van het project
Het bestuderen van de ontwikkeling van functionele en structurele
connectiviteit tijdens ontogenese in de rat
30/04/2015 - 28/10/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
ontogenese, functionele-anatomische connectiviteit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Hoewel veel bekend is over de ontwikkelings-timing en plasticiteit van de
hersenen, is de ontogenie van interregionale verbindingen relatief
onbekend en wordt het onderzoek naar de ontwikkeling van dergelijke l
netwerken bellemerd door de geringe toepasbaarheid van de huidige
optische en electrophysiologische technieken om meerdere gebieden van
de hersenen simultaan te onderzoeken. De combinatie van rsfMRI
(functionele connectiviteit) en DTI (anatomische connectiviteit) zal
bijgevolg ons specifieke functionele en structurele informatie geven over
de ontwikkeling van de hersenen tijdens ontogenie en dit voor ganse
hersenen.
Voor longitudinale studies is het van groot belang om te kunnen
discrimineren tussen natuurlijke, ontwikkeling-afhankelijke weefsel
veranderingen en de veranderingen als gevolg van geïnduceerde ziekten of
letsels.Het onderzoek naar hoe de functionele hersennetwerken ontstaan
van kindertijd naar volwassenheid, verstrekt niet alleen fundamentele
nieuwe inzichten tijdens de ontogenie van complexe hersenfuncties in
normaal ontwikkelende individuen, maar ook tijdens de processen die mis
kunnen gaan in de ontwikkeling.
Er zal gebruik gemaakt worden van wistar ratten. Afhankelijk van de
nestgrootte zullen er een 56-tal pups gebruikt worden.
Verwacht wordt dat de dieren tijdens MRI experimenten matig ongemak
(P2) zullen ondervinden. Een inhalatie-anesthesie met isofluraan zal
worden gebruikt tijdens manipulaties (fixatie in het dierbed voor MRI).
Tijdens de MRI experimenten zullen de dieren verder verdoofd worden met
medetomidine (Domitor, Pfizer, Karlsruhe, Germany). Na de scan wordt de
verdoving opgeheven met atipamezole (Antisedan, Pfizer.) en kunnen ze
recupureren in een specifieke en verwarmde box.
Aangezien we voor de huidige studie het geslaagde pilootexperiment
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
verder willen uitbreiden (rsfMRI en DTI - beide in vivo MRI technieken) - zijn
er voor de huidige studie geen andere methode beschikbaar.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aangezien we eerst een pilootexperiment succesvol hebben kunnen
uitvoeren, hebben we reeds bruikbare data kunnen bekomen uit dit
experiment. Bijgevolg moeten gedeeltelijk geen nieuwe data meer
genereren van een beperkte leeftijdsgroep. Bovendien gaat het om een
loingitudinale studie, waarbij de pups tot 2 keer toe gebruikt worden en we
bijgevolg het gebruik van het aantal dieren tot een absoluut minimum
beperken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Tijdens de MRI experimenten zullen de dieren verdoofd worden met
verdoofd met medetomidine (Domitor, Pfizer, Karlsruhe, Germany). Na de
scan wordt de verdoving opgeheven met atipamezole (Antisedan, Pfizer).
De dieren zullen nauwlettend opgevold worden (temperatuur, ademhaling)
met behulp van specifieke monitoring voor MRI. Na afloop zullen de dieren
in een verwarmde recovery box geplaatst worden.
99
Titel van het project
Looptijd van het project
Amyloid β en slaap problemen, een neurotoxische pas de deux tijdens het
ouder worden?
1/1/2015-31/12/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Alzheimer Sleep Glymphatics MRI EEG
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Heel recent werd een system ontdekt in het centraal zenuwstelsel dat
verantwoordelijk is voor het opruimen van metabolische afvalproducten,
waaronder het oplosbaar amyloid β (Aβ) proteïne. Dit systeem, genaamd
het glymfatisch systeem, is actiever tijdens slaap dan wanneer men wakker
is. In dit onderzoeksproject wensen we de relatie te onderzoeken tussen
slaap (meer bepaald slaap stoornissen), het glymfatisch ssyteem, ouder
worden en oplosbaar Aβ. Mits men zag dat slaap stoornissen gelinked zijn
aan de formatie van Aβ plaques, wensen we na te gaan welke van de 2 zich
eerst voordoet, hoe dit het glymfatisch systeem beïnvloed en of dit
veranderd met ouder worden.
Het fundamenteel begrijpen van de mechanismen achter het samenspel
tussen Aβ, het glymfatisch systeem, ouder worden en slaap deprivatie is
nodig alvorens men in de toekomst kan trachten pharmacologische
producten te ontwikkelen om de efficiëntie van het glymfatisch systeem te
verbeteren. Dit is belangrijk omdat men zo mogelijks de vorming van Aβ
plaques kan voorkomen door het opruimen van oplosbaar Aβ te
stimuleren.
In totaal zullen we ongeveer 570 muizen gebruiken
Terwijl de muizen herstellen van de operatie, ondergaan ze lichte stress of
ongemak. Daarentegen, tijdens de metingen is het niveau van stress, pijn of
ongemak zeer klein. We doen er alles aan om de ademhaling en
lichaamstemperatuur te controleren tijdens de metingen en grijpen in
indien nodig. Tijdens de longitudinale experimenten, inspecteren we de
gezondheidstoestand van de muizen twee maal per week.
Functionele connectiviteit tussen hersen regios, de efficiëntie van het
glymfatisch systeem en slaap patronen zijn systemische gegevens die men
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
enkel in levende dieren kan bestuderen. Er bestaan geen alternatieve
methoden om dit te onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Rs fMRI is de minst gevoelige techniek in vergelijking met EEG en de
visualisatie van het glymfatisch systeem door middel van MRI. We hebben
reeds vele jaren ervaring met Rs fMRI en hierop gebaseerd, zou 20 dieren
per groep voldoende moeten zijn om zelfs kleine veranderingen in
functionele connectiviteit waar te nemen. Net om wille van deze vele
ervaring met de techniek kunnen we zeggen dat we een minimum aan
benodigde dieren kunnen garanderen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We opteren voor muizen omdat dit de enigste soort is waar er een
transgene lijn bestaat die toelaat om door middel van doxycycline de
expressie van amyloid precursor protein te controleren. Tijdens de
longitudinal experimenten worden de muizen 2 maal per week
geïnspecteerd. Tijdens de Rs fMRI en glymfatisch systeem MRI metingen,
houden we nauwlettend de ademhaling en lichaamstemperatuur in de
gaten. EEG wordt toegepast op vrij bewegende muizen, hetgeen dus stress
en ongemak tot een minimum herleidt. Tijdens de operaties zal de
lichaamstemperatuur en algemene gezondheid gecontroleerd worden.
100
Titel van het project
Synthese en evaluatie van nieuwe potente radioliganden voor
beeldvorming van PDE7 in een diermodel van verslaving
Looptijd van het project
01/01/2015 - 31/12/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
PDE7 radiotracer, µPET, addiction
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
neen
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstelling van dit project is om een geschikte PET radiotracer voor
PDE7 beeldvorming te ontwikkelen. Een PDE7 radioligand zal de in vivo
kwantificering toelaten van PDE 7 niveaus in de hersenen en het bied ook
een krachtig hulpmiddel om de betrokkenheid van PDE7 bij de
neuropsychiatrische ziekte verslaving te bepalen. Met alle recente
onderzoek op PDE7-remmers, is er een sterke behoefte aan een geschikte
radiotracer. Voor zover wij weten, zullen wij de eersten zijn om een PDE7
radioligand te ontwikkelen waardoor deze onderzoekslijn een uniek en
innovatief karakter heeft.
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Bij het succes van dit project zal een PDE7 radioligand helpen om de
betrokkenheid van PDE7 in neurologische (Parkinson, Alzheimer,
Huntington-aandoeningen en andere bewegings afwijkingen) te bepalen.
Een PDE7 radiotracer zou ook nuttig zijn bij het ontwikkelen van nieuwe
geneesmiddelen (PDE7-remmers).
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muizen C57BL/6J (n=48)
P1: injectie en anesthesie.
Er is geen PDE7 radiotracer beschreven in de literatuur dus in vivo validatie
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
van nieuwe radiofarmaca moet gebeuren bij muizen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door gebruik te maken van baseline scans is het mogelijk om een interne
controle voor het model te gebruiken wat een extra controle-groep niet
nodig maakt. Dit dringt niet enkel de noodzakelijke hoeveelheid dieren
terug, maar zorgt tevens voor sterkere significante resultaten. Vermits
beeldvorming een niet-invasieve techniek is, is het mogelijk meerdere types
van scans te combineren. Hierdoor kunnen verschillende
hersenmetabolieten in kaart gebracht worden in hetzelfde dier, wat het
totaal aantal dieren vermindert.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Muizen zijn lagere orde dieren die we zullen gebruiken voor de eerste
experimenten (baseline en dosis-respons studie). De dieren zullen in IVCkooien worden geplaatst met kooi-verrijking en zullen dagelijks
gecontroleerd worden.
101
Titel van het project
Looptijd van het project
Stimulatie van de innate anti-tumor immuniteit: evaluatie van hypoxie- en
Toll-like receptor-gerelateerde therapeutische aangrijpingspunten bij
glioblastoom
2015-2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Glioblastoom, immuuntherapie, hypoxie, TLR, HIF
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Dit project onderzoekt een nieuwe immuungebaseerde combinatietherapie
voor glioblastoom (GBM), een ziekte waarvoor momenteel geen effectieve
behandeling bestaat. Doelen: 1) Evaluatie van de therapeutische in vivo
doeltreffendheid van een therapie bestaande uit Toll-like receptoragonisten en hypoxie-induceerbare factor-inhibitoren, gericht tegen GBM.
2) Effect van de combinatietherapie op intratumorale hypoxie en
immuuncelinfiltratie. 3) Bijdrage van verschillende immuuncelpopulaties
aan het therapeutisch effect. 4) Voorgaande punten in een GBM-model van
HIF-overexpressie om te agressiviteit te verhogen en diens bijdrage te
evalueren.
Dit project kan preklinische data vergaren die nodig is om door te kunnen
gaan naar een fase I klinische studie om de voorgestelde
combinatietherapie te testen voor glioblastoom.
Muizen (C57BL/6), 132
De dieren in de controlegroepen en waarbij de TLR/HIFcombinatiebehandeling niet aanslaat, zullen na verloop van tijd ernstig
ongemak (P3) ondervinden met uiteindelijk de dood tot gevolg. De aard
van het ongemak zal dan algemene verzwakking zijn alsook hoofdpijn door
de tumorgroei. Muizen zullen geëuthanaseerd worden voor het hanteren
van humane eindpunten of wanneer de behandelde dieren een overleving
hebben behaald die driemaal zo lang is als de mediane overleving van de
controlegroepen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De complexiteit van de interactie tussen de tumorcellen en de
verschillende componenten van het immuunsysteem alsook de
complexiteit van het tumormicromilieu vereisen een in vivo opstelling om
het effect van een therapeutische interventie te kunnen bestuderen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aan de hand van online sample size calculators is berekend hoeveel dieren
er nodig zijn om een gewenst statistisch verschil te kunnen aantonen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Experimenten worden uitgevoerd op muizen, vanwege de gelijkenissen
tussen muis- en humaan immuunsysteem. Voor de injecties zullen de
muizen gesedeerd worden om ongemak te minimaliseren.
102
Titel van het project
Looptijd van het project
11C-ABP-688 en 18F-MNI-659 microPET karakterisatie van Q175 transgene
muizen
23 juni 2015 - 1 oktober 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Huntington muismodel, PET, MRI, arteriële shunt
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
PDE10 en mGluR5 zijn mogelijke therapeutische targets in de ziekte van
Huntington. Hun expressie en rol worden in deze studie verduidelijkt aan
de hand van in vivo micrPET beeldvorming in een Huntington diermodel.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De eerste resultaten kunnen een toekomstoge longitudinale studie bepalen
die gericht is op het opvolgen van veranderingen die door de ziekte worden
geïnduceerd en deze dan benaderen als therapeutische targets.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Q175 knock-in heterozygous C57BL/6 (en wildtype), n=72
P1: Voor het ondergaan van de scans zal het ongemak dat de dieren
ondervinden zich beperken tot de stress voor anesthesie en voor het
prikken van een naald voor de iv. injecties van de radiotracers. P3: De Q175
knock-in muizen ontwikkelen een pathologie equivalent met de ziekte van
Huntington. De eerste tekenen van motor symptomen vertonen zich vanaf
3-4 maanden oud en atrofie van de hersenen vanaf 8 maanden. De dieren
zullen getest worden vanaf 6 maanden oud. Alle dieren worden opgeofferd
in terminale experimenten (i.e. arterio-veneuze shunt en autoradiografie)
Dit onderzoek gaat dieper in op verbindingen en interacties in het centraal
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
zenuwstelsel die in vitro niet na te bootsen zijn.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Wanneer de proef lopende is zal een power-calculatie uitgevoerd worden.
De huidige inschatting werd echter gemaakt aan de hand van publicaties
die gelijkaardige diermodellen gebruiken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit diermodel is een zeer goed gekarakteriseerd en veelvuldig gebruikt
model voor de ziekte van Huntington. Reeds veel gepubliceerde studies
maken gebruik van dit model. Dieren worden dagelijks individueel
geëvalueerd qua welzijn. Humane eindpunten worden gehanteerd om
dieren te verwijderen uit de proef.
103
Titel van het project
Breder onderzoeksproject: Ontwikkeling van een "negatief" cellulair vaccin
voor de behandeling van multiple sclerose: inductie van langetermijn
tolerantie door het verhinderen van epitope spreading met behulp van
mRNA-geëlectroporeerde dendritische cellen.
Titel van huidige dierproefaanvraag: Oppuntstelling van het protocol voor
de cultuur en de MOG-mRNA-elektroporatie van tolerantie-inducerende
beenmergafgeleide dendritische cellen in muizen.
Looptijd van het project
Start januari 2015, looptijd 18 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
dendritische cellen, mRNA-elektroporatie, muizen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het gebruik van dendritische cellen in de behandeling van
autoimmuunziekten kent een opmars, gezien hun centrale rol in het
aansturen van T-cel reacties die aan de basis liggen van immuunreactie of –
tolerantie. Dit experiment, waarbij gebruik zal gemaakt worden van
beenmerg en milt van muizen voor de kweek en fenotypering van
tolerantie-inducerende beenmergafgeleide dendritische cellen (tolBMDC),
kadert binnen een breder onderzoeksproject naar de ontwikkeling van een
dendritisch celvaccin voor de behandeling van multiple sclerose (MS). Het
kweekprotocol van BMDC zal op punt gesteld worden, gevolgd door
elektroporatie van deze cellen met mRNA coderend voor
myelineantigenen.
Na succesvolle implementatie van het kweekprotocol en gunstige evaluatie
van de expressie van myelineantigenen door de BMDC, kan in een volgend
experiment de in vivo suppressiecapaciteit van de tolBMDC worden
geëvalueerd in een model van experimentele autoimmune encefalomyelitis
(EAE), een muismodel van MS. Dit diermodel vormt een noodzakelijke
schakel in de translatie van fundamenteel onderzoek naar de klinische
praktijk.
Er zal gebruik gemaakt worden van muizen die opgeofferd worden in het
animalarium in het kader van kweekoverschot. Er worden 24 celculturen
gepland, waarvoor in totaal minimaal 30 en maximaal 48 muizen benodigd
zijn. Een eerste goedkeuring werd verkregen voor 6 experimenten. Een
wijziging werd aangevraagd voor 18 aanvullende experimenten.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Huidig proefdierexperiment is een terminaal experiment, waarbij na
euthanasie van de dieren ofwel tibia's en femurs, ofwel de milt zal
gepreleveerd worden. Vóór euthanasie wordt geen pijn en/of lijden
verwacht, anders dan het eventuele lijden verbonden met goede
huisvesting in een animalarium, gezien geen interventies zullen uitgevoerd
worden op de muizen vóór overlijden.
Alternatieve methoden voor onderzoek naar MS, zoals celculturen, lenen
zich voornamelijk tot uitwerking van fundamenteel onderzoek. Er is reeds
veel fundamentele kennis beschikbaar omtrent het gebruik van tolerogene
DC en het EAE-muismodel. Wij stellen daarom dat voor evaluatie van het
klinische effect van DC-vaccinatie een in vivo proefdiermodel aangewezen
is. Bovendien vereist richtlijn 2001/83/EC, naast gegevens uit farmaceutisch
en klinisch onderzoek, gegevens uit preklinisch onderzoek voor het
verkrijgen van een vergunning voor het in de handel brengen van een
geneesmiddel.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Dit experiment betreft de oppuntstelling van een celcultuurprotocol. Op
basis van vorige ervaringen in het Laboratorium voor Experimentele
Hematologie met protocoloppuntstellingen zullen zes van dergelijke
celculturen zullen worden ingezet; dit om een evenwicht te vinden tussen
aantal opgeofferde dieren en voldoende celkweken om
reproduceerbaarheid van de resultaten te kunnen evalueren. Bovendien zal
gebruik gemaakt worden van weefsel van muizen die reeds opgeofferd
worden in het kader van kweekoverschot.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit experiment vormt de aanloop naar een gepland EAE-muismodel, gezien
EAE meest courant geïnduceerd wordt in knaagdieren, en dan in het
bijzonder in muizen. Er zijn verschillende EAE-modellen, die elk hun
bijdrage leveren tot kennis rond gezien tot op heden geen enkel model
volledig het pathofysiologische en klinische beeld van MS weerspiegelt.
Desondanks is EAE-inductie bij C57BL/6 muizen m.b.v. MOG-vaccinatie een
van de meest courant gebruikte modellen. In deze proef wordt vóór
euthanasie geen noemenswaardig lijden verwacht, gezien geen
interventies gepland worden bij de muizen.
104
Titel van het project
Breder onderzoeksproject: Ontwikkeling van een "negatief" cellulair vaccin
voor de behandeling van multiple sclerose: inductie van langetermijn
tolerantie door het verhinderen van epitope spreading met behulp van
mRNA-geëlectroporeerde dendritische cellen.
Titel van huidige dierproefaanvraag: Oppuntstelling van het protocol voor
de cultuur en de MOG-mRNA-elektroporatie van tolerantie-inducerende
beenmergafgeleide dendritische cellen in muizen.
Looptijd van het project
Start januari 2015, looptijd 6 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
dendritische cellen, mRNA-elektroporatie, muizen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het gebruik van dendritische cellen in de behandeling van
autoimmuunziekten kent een opmars, gezien hun centrale rol in het
aansturen van T-cel reacties die aan de basis liggen van immuunreactie of –
tolerantie. Dit experiment, waarbij gebruik zal gemaakt worden van
beenmerg en milt van muizen voor de kweek en fenotypering van
tolerantie-inducerende beenmergafgeleide dendritische cellen (tolBMDC),
kadert binnen een breder onderzoeksproject naar de ontwikkeling van een
dendritisch celvaccin voor de behandeling van multiple sclerose (MS). Het
kweekprotocol van BMDC zal op punt gesteld worden, gevolgd door
elektroporatie van deze cellen met mRNA coderend voor
myelineantigenen.
Na succesvolle implementatie van het kweekprotocol en gunstige evaluatie
van de expressie van myelineantigenen door de BMDC, kan in een volgend
experiment de in vivo suppressiecapaciteit van de tolBMDC worden
geëvalueerd in een model van experimentele autoimmune encefalomyelitis
(EAE), een muismodel van MS. Dit diermodel vormt een noodzakelijke
schakel in de translatie van fundamenteel onderzoek naar de klinische
praktijk.
Er zal gebruik gemaakt worden van muizen die opgeofferd worden in het
animalarium in het kader van kweekoverschot. Er worden 24 celculturen
gepland, waarvoor in totaal minimaal 30 en maximaal 48 muizen benodigd
zijn. Een eerste goedkeuring werd verkregen voor 6 experimenten. Een
wijziging werd aangevraagd voor 18 aanvullende experimenten.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Huidig proefdierexperiment is een terminaal experiment, waarbij na
euthanasie van de dieren ofwel tibia's en femurs, ofwel de milt zal
gepreleveerd worden. Vóór euthanasie wordt geen pijn en/of lijden
verwacht, anders dan het eventuele lijden verbonden met goede
huisvesting in een animalarium, gezien geen interventies zullen uitgevoerd
worden op de muizen vóór overlijden.
Alternatieve methoden voor onderzoek naar MS, zoals celculturen, lenen
zich voornamelijk tot uitwerking van fundamenteel onderzoek. Er is reeds
veel fundamentele kennis beschikbaar omtrent het gebruik van tolerogene
DC en het EAE-muismodel. Wij stellen daarom dat voor evaluatie van het
klinische effect van DC-vaccinatie een in vivo proefdiermodel aangewezen
is. Bovendien vereist richtlijn 2001/83/EC, naast gegevens uit farmaceutisch
en klinisch onderzoek, gegevens uit preklinisch onderzoek voor het
verkrijgen van een vergunning voor het in de handel brengen van een
geneesmiddel.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Dit experiment betreft de oppuntstelling van een celcultuurprotocol. Op
basis van vorige ervaringen in het Laboratorium voor Experimentele
Hematologie met protocoloppuntstellingen zullen zes van dergelijke
celculturen zullen worden ingezet; dit om een evenwicht te vinden tussen
aantal opgeofferde dieren en voldoende celkweken om
reproduceerbaarheid van de resultaten te kunnen evalueren. Bovendien zal
gebruik gemaakt worden van weefsel van muizen die reeds opgeofferd
worden in het kader van kweekoverschot.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit experiment vormt de aanloop naar een gepland EAE-muismodel, gezien
EAE meest courant geïnduceerd wordt in knaagdieren, en dan in het
bijzonder in muizen. Er zijn verschillende EAE-modellen, die elk hun
bijdrage leveren tot kennis rond gezien tot op heden geen enkel model
volledig het pathofysiologische en klinische beeld van MS weerspiegelt.
Desondanks is EAE-inductie bij C57BL/6 muizen m.b.v. MOG-vaccinatie een
van de meest courant gebruikte modellen. In deze proef wordt vóór
euthanasie geen noemenswaardig lijden verwacht, gezien geen
interventies gepland worden bij de muizen.
105
Titel van het project
Looptijd van het project
Studie van de ontwikkeling van functionele en structurele netwerken
tijdens ontogenie in de muis
30 maart 2015 - 30 juni 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
MRI; muis;ontogenie; functionele-anatomische connectiviteit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Resting state fMRI is de optimale techniek om functionele connectiviteit in
de hersenen te onderzoeken. Hoewel er steeds meer literatuur verschijnt
waarin deze techniek wordt toegepast om gezonde en pathologische
situaties te onderzoeken, is er nog steeds weinig geweten over de
ontwikkeling van deze fuctionele netwerken. Om in verdere studies een
duidelijk onderscheid te kunnen maken tussen gezonde en pathologische
veranderingen, is fundamentele kennis over het ontstaan van
geavanceerde functionele netwerken cruciaal. Vandaar dat deze studie zich
zal focussen op deze vraag en gericht zal zijn op de karakterisatie van
netwerk ontwikkeling.
Kennis van de ontwikkeling van functionele netwerken in de hersenen van
de muis zal helpen bij de interpretatie van andere rsfMRI studies die
gericht zijn op het onderzoeken van veranderingen in de hersenen bij bv.
neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer.
Voor dit pilootexperiment zullen in totaal 14 muizen (2 moeders met elk 6
pups) gebruikt worden.
Dit is een niet-invasief experiment waarbij de dieren slechts 2 maal
verdoofd zullen worden voor de MRI metingen. Er zal voldoende tijd tussen
de metingen worden voorzien zodat de dieren volledig hersteld zijn van de
verdoving (1,5u verdoving; 2e meting 10 dagen na de eerste meting).
Vermits alle handelingen, zoals immobilisatie in de scanner, onder
verdoving plaats vinden kan de proef onder matig ongemak
gecategoriseerd worden. Dieren kunnen later herbruikt worden.
We willen functionele verbindingen in de hersenen bestuderen en zien
hoe verschillende hersenregio’s interageren om bepaalde functies uit te
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
voeren. Dergelijke studies kunnen enkel uitgevoerd worden in levende,
hogere organismen met complexe hersennetwerken. Dit pilootexperiment
zal leiden tot basiskennis van de ontwikkeling van functionele
connectiviteit in muizen. Aangezien deze informatie gebruikt zal worden
voor latere experimenten in muizen, heeft dit pilootexperiment enkel nut
in dit dier.
Aangezien het doel enerzijds is om de technieken op punt te stellen en
anderzijds om een goede uitkomst te bekomen, hebben we gekozen voor
een gering aantal dieren. Dit is enkel een op punt stelling, vandaar dat we
slechts 6 pups per groep hebben gekozen.
Omdat er verschillen bestaan tussen ratten en muizen, is het niet mogelijk
om resultaten van de rat te gebruiken voor interpretaties van andere
diersoorten. Aangezien deze proef gebruikt zal worden als referentie voor
verdere studies in muizen, is het noodzakelijk om hier dezelfde diersoort te
gebruiken. De dieren zullen verdoofd worden tijdens de manipulaties om
ze te immobiliseren en om de stress voor het dier te verminderen. Humane
eindpunten zullen gebruikt worden om eventueel ongemak op te sporen.
Ook zal kooiverrijking aanwezig zijn.
106
Titel van het project
Gebruik van anti-oxidanten tijdens de zoogperiode in de IUGR big.
Looptijd van het project
van 01/10/2011 tot 01/10/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
redoxstatus, IUGR big, darmgezondheid, quercetine
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstelling van deze aanvraag is om na te gaan of de oxidatieve- en
redox status van de IUGR big en bijgevolg ook de zoötechnische prestaties
en de overige gezondheidsparameters (barrière functie,
regeneratiepotentieel) van het GIT kunnen worden bijgestuurd door het
toedienen van quercetine bij de selectie (dag 1 post partum) en dagelijks
gedurende de artificiele opfok op de ‘rescue decks’. Stalen worden
genomen op sleutelmomenten tijdens de artificiele opfok (nl bij opzet (dag
3 post partum), na 2 dagen kunstmatige opfok (dag 5 post partum) en na 5
dagen kunstmatige opfok (dag 8 post partum).
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Deze onderzoeksresultaten zullen bijdragen tot daling in de morbiditeit en
mortaliteit in de kraamstal en batterij, verbeterde zoötechnische prestaties
en een beter welzijn van IUGR biggen en een maximaliseren van het
productiepotentieel van de zeug. Het project zorgt voor een duidelijke
toegevoegde waarde voor de Vlaamse varkenshouders, dierenartsen,
adviseurs en de veevoedersector.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
52 varkens
Enkel licht ongemak tijdens de gavage van de antioxidant (quercetine).
Enkel positieve effecten (optimalisatie darmgezondheid) worden verwacht.
De biggen worden geeuthanaseerd om stalen van de dunne darm te
nemen.
Niet van toepassing, het varken staat hier niet model voor een ander dier.
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De selectie van het meest belovende anti-oxidant gebeurde uitgaande van
in vitro experimenten (Vergauwen et al., PlosOne, 2015, in press).
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Poweranalyse morfologie/zoötechnische prestaties (power 95%,
significantie: 5%, SD voor vetgehalte van het karkas van een neonataal
varken: 3.62, beoogd verschil: 1.73, tweezijdige test –
www.statisticalsolutions.net/pss_calc.php) 4 à 5 dieren per tijdspunt.
GSSH/GSH waarden vergelijken tussen vroegspenen en de klassieke
opfokmethode bij de zeug (power 95 %, significantie: 5 %, SD voor deze
verhouding: 0.015, beoogd verschil 0.02, tweezijdige test
www.statisticalsolutions.net/pss_calc.php): 8 dieren per tijdspunt.
Wij opteren om hier 6 dieren als maximale aantal te hanteren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Niet van toepassing, het varken staat hier niet model voor een ander dier.
De selectie van het meest belovende anti-oxidant gebeurde uitgaande van
in vitro experimenten (Vergauwen et al., PlosOne, 2015, in press). In de
rescue deck worden balletjes als kooiverrijking en een ligmat geinstalleerd.
Er is bijkomende warmteverstrekking voorzien door een lamp. De
temperatuur, diergedrag, voederopname worden dagelijks gecontroleerd
en bijgestuurd indien nodig.
107
Titel van het project
Looptijd van het project
Studie naar de regeneratie van specifieke hersenregio's in volwassen
zangvogels
onderzocht door in vivo Magnetische Resonantie Beeldvorming
1-3-2015 tot 1-12-2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravink - regeneratie - neurogenese - zang - MRI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Tot op heden zijn mechanismen gerelateerd met neurogenese en
regeneratie van hersenweefsel niet volledig gekend. Dit project beoogt
beide fenomenen te bestuderen in het zebravink model. Na lesie van een
zangcontrole nucleus zal het herstel van het hersenweefsel op
verschillende tijdstippen opgevolgd worden door Magnetic Resonance
Imaging (MRI). Structurele en functionele connectiviteitsveranderingen
zullen gelinkt worden met gedragsanalyses e.g kwantificatie van zang.
Nadien worden de hersenregio’s die veranderingen tonen op MRI,
onderzocht met histologische technieken om meer inzicht te verkrijgen in
de precieze mechanismen verantwoordelijk voor het weefselherstel.
Dit project zal leiden tot een dieper inzicht in de mechanimsen die
betrokken zijn bij neuroplasticiteit, meerbepaald neurogenese en
regeneratie van hersenweefsel na een lesie. Daarnaast zal dit onderzoek
bijdragen tot de fundamentele kennis van de interactie van het
zangcontrole systeem in zangvogels en het resulterende gedrag (i.e. zang)
dat hierdoor gecontroleerd wordt.
zebravink (Taeniopygia guttata); n = 17 (waarvan Experiment 1: n = 3;
Experiment 2 groep A: n = 8 (herhaaldelijk MRI); groep B: n = 6 (2x MRI,
interne controle))
Implantatie van de cannula kan stress en pijn veroorzaken dit zal zeer strikt
opgevolgd worden (in samenspraak met een dierenarts).
Beeldvormingsexperimenten gebeuren onder lichte anesthesie, waar de
vogels middelmatige stress van kunnen ondervinden. De hersenregio’s die
veranderingen vertonen in het in vivo onderzoek zullen onderzocht worden
door histologie met als doel de onderliggende mechanismen te
identificeren.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit project bestudeert neurogenese, het effect van regeneratie van
hersenweefsel na een neurotoxische lesie en de effecten van de twee
voorgaande fenomenen op het gedrag. Dit kan uitsluitend in levende
organismen onderzocht worden. Enkel zangvogels vertonen
neuroplasticiteit in zulke mate en van deze groep zingen voornamelijk
zebravinken een zeer duidelijk kwantificeerbaar lied dat gecorreleerd kan
worden met de geobserveerde structurele en functionele neuroplastische
veranderingen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door gebruik te maken van in vivo beeldvorming kan een longitudinaal
studie design aangewend worden, wat tot een 3-voudige vermindering van
het aantal proefdieren leidt t.o.v. conventionele technieken zoals
histologie. Voorgaande ervaring toonde aan dat minimum 6 dieren nodig
zijn om voldoende statistische power te verkrijgen. Gezien bij een
longitudinale studie de kans bestaat dat dieren uitvallen, verhoogden we
het aantal naar 6-8 vogels per groep.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zebravinken zijn een uniek model om de effecten van neurogenese en
weefselherstel direct te linken aan een gemakkelijk kwantificeerbaar
gedrag i.e. zang. De vogels zullen conform met de Europese richtlijnen
gehuisvest worden. Tijdens elke procedure onder anesthesie zal de
ademhaling en temperatuur strikt gecontroleerd worden. De
gezondheidstoestand van de vogels zal dagelijks geëvalueerd worden en
indien een dier tekenen van stress, pijn of ander ongemak vertoont, zal
onmiddellijk een dierenarts geconsulteerd worden.
108
Titel van het project
Looptijd van het project
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Knaagdier modellen van MRSA infectie en onderzoek naar ziekte
pathogenese
Start datum: 01/03/2015
Eind datum: 29/02/2020
MRSA, infectie, antibiotica, immuunsysteem
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel is om relevante proefdiermodellen van infectie te onwikkelen
gebruik makende van de ziekenhuisbacterie MRSA. Door specifieke
proefdier-aangepaste MRSA stammen te ontwikkelen kunnen realistische
modellen van longontsteking, endocarditis en osteomyelitis worden
gecreëerd. Specifieke virulentie factoren alsook de immuunrespons van de
gastheer zullen worden onderzocht. Voorts worden deze modellen gebruikt
om een nieuw antibioticum tegen MRSA te testen en te evalueren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Unieke moleculen die gelinked zijn aan de virulentie van MRSA binnen
specifieke niches zoals long en bot infectie, kunnen geïdentificeerd worden.
Deze zullen ons meer inzicht geven in de pathogenese van MRSA infectie
en kunnen op termijn leiden tot mogelijks nieuwe targets voor
therapeutica. Additioneel zullen deze modellen gebruikt worden om een
nieuw anti-MRSA antibioticum te testen, hetgeen directe gevolgen kan
hebben op patiënt behandeling.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muizen(Mus musculus), ongeveer 120 dieren en ratten (Rattus norvegicus),
ongeveer 210 dieren
De proefdieren krijgen precieze dosissen van de bacterie om de humane
pathologie van MRSA infectie in specifieke weefsels zoveel mogelijk na te
bootsen. Daardoor wordt gematigd tot ernstig ongemak verwacht voor
deze proefdieren. Uiteindelijk zullen de proefdieren op voorafgestelde
klinische eindpunten geëuthanaseerd worden.
De delicate wisselwerking tussen de bacterie en het immunsysteem van de
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
gastheer is dermate complex dat het onmogelijk zou zijn om deze te
creëren zonder proefdieren. Het is immers deze wisselwerking die voor de
specifieke virulentie factoren zal zorgen.
Een tweede noodzaak komt er doordat de in vitro antimicrobiële activiteit
van een molecule niet altijd extrapoleerbaar is naar de in vivo situatie.
Daarom is het testen van nieuwe antibiotica noodzakelijk in relevante
proefdiermodellen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Doordat ons labo ervaring heeft in het ontwikkelen en analiseren van
infectiemodellen, hebben wij reeds geoptimaliseerde protocollen die ons
zullen helpen om de variatie te reduceren zodat uiteindelijk het aantal
proefdieren dat nodig zal zijn om de te verwachten effecten te observeren,
zal dalen. Ook zullen wij dezelfde proefdieren gebruiken zowel voor het
testen van het nieuwe antibioticum als voor het onderzoeken van de ziekte
pathogenese.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De ervaring die ons labo heeft in het ontwikkelen van infectiemodellen met
deze proefdieren.
De delicate wisselwerking tussen bacterie en het immuunsysteem alsook
het effect van het metabolisme kan enkel onderzocht worden in
zoogdieren.
De proefdieren worden in groep gehuisvest. Tijdens de manipulaties
worden ze onder verdoving gebracht. De opvolging zal meermaals per dag
gebeuren.
109
Titel van het project
Looptijd van het project
Evaluatie van verschillende methodes voor de collectie van speeksel bij
biggen door middel van proteoomanalyse
1 maand
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Biggen speeksel collectiemethoden proteoomanalyse
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Speeksel heeft de laatste jaren enorm aan belang gewonnen als biologisch
staal voor de reflectie van gezondheidsstatus. Speeksel wordt meestal
gecollecteerd met hulpmiddelen uit katoen. Een nadeel is dat deze
interacties met componenten uit het speeksel kunnen veroorzaken. Om
deze reden zullen in dit experiment nieuwe speekselcollectiehulpmiddelen,
die nog niet eerder werden gevalideerd, worden geëvalueerd bij het
varken. Deze validatie zal gebeuren met behulp van proteoomanalyse
waardoor eveneens kennis van het speekselproteoom van biggen zal
worden uitgebreid.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Aangezien de hulpmiddelen die momenteel worden gebruikt een vertekend
beeld kunnen geven van mogelijke biomerkers in het speeksel is het
aangewezen om te zoeken naar hulpmidddelen die deze interacties minder
of niet vertonen. Dit zal onderzoek naar salivaire biomerkers, bij zowel
mens als dier, kunnen bevorderen. Uitbreiding van de kennis van het
speekselproteoom van varkens is erg waardevol aangezien kennis hierover
gelimiteerd is.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Varken (Sus scrofa) (n = 4)
Bij deze biggen zal er op verschillende tijdstippen speeksel worden
genomen (P1) met verschillende collectiemethoden. Speekselcollectie is
niet-invasief en stress-arm aangezien de biggen niet gemanipuleerd
moeten worden. Deze biggen zullen uiteindelijk worden geëuthanaseerd
voor verder morfologisch onderzoek.
De validatie van verschillende speekselcollectiemethoden zou ook kunnen
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
gebeuren bij andere dieren of mensen. Er werd echter geopteerd om dit
meteen met varkensspeeksel te doen aangezien dit onderzoek kadert in
onderzoek naar de verbetering van de varkenssector. Het betreft hier dus
geen diermodel. De proteoomanalyse, die gebruikt zal worden als erg
sensitieve methode om de speekselcollectiemiddelen te valideren, zal
eveneens meer inzicht bieden in het speekselproteoom van varkens,
aangezien informatie hierover momenteel erg beperkt is.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De biggen worden dubbel gebruikt (experiment: circadiaans ritme van
biomerkers in speeksel; n = 8) waardoor het totaal aantal proefdieren werd
gereduceerd.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken is in dit geval geen diermodel aangezien dit onderzoek wordt
uitgevoerd om de varkenssector te bevorderen. De dieren zullen dagelijks
geobserveerd worden en indien er problemen vermoed worden, zal de
bedrijfsdierenarts worden geconsulteerd. Speekselcollectie is niet-invasief
en stress-arm waardoor extra maatregelen om eventuele pijn en
ongemakken te minimaliseren niet aan de orde zijn.
110
Titel van het project
Looptijd van het project
Kinematische analyse van het geluidsproductiemechanisme bij
trekkervissen (Balistidae)
15/04/2015-15/09/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
biomechanica; kinematica; geluidsproductie; vissen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Trekkervissen (Balistidae) zijn één van de taxa binnen de straalvinnige
vissen die communiceren door middel van geluid. Geluidsproductie bij
trekkervissen werd geobserveerd bij agressie tussen soortgenoten en bij
vluchtgedrag. Elementen van de schoudergordel en regio spelen hierbij
telkens een rol, maar de precieze bewegingen die geluid produceren zijn
dikwijls niet duidelijk. Het doel van dit onderzoek een kinematische
beschrijving te maken van dit gedrag aan de hand van hogesnelheidsröntgenvideo-opnamen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Dit onderzoek is een eerste stap in het beter begrijpen van de functionele
en evolutionaire morfologie bij trekkersvissen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Rhinecanthus aculeatus, 3 individuen
Licht ongemak en stress bij markeerpunt-implantatie onder verdoving en
bij manipulatie van de vissen. De dieren worden nadien terug naar hun
oorspronkelijk verblijf (Aquarium-museum van Luik) overgebracht.
Het betreft een kinematische beschrijving van natuurlijk gedrag.
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Drie individuen is een mimimum om mogelijk afwijkende anatomie en
gedrag te elimineren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Bij deze soort is het geluidsproductiemechanisme onbekend. De duur van
de totale dierproef is zeer kort (65 minuten), er wordt gebruik gemaakt van
verdovingsmiddel (MS222) tijdens merker-implantatie.
111
Titel van het project
Looptijd van het project
De invloed van oplosbaar amyloid op functionele connectiviteit in
muismodellen voor amyloidosis
01/03/2015 - 31/12/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
functionele connectiviteit, amyloid
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
ja
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Onze hypothese is dat oplosbaar amyloid, en niet de amyloid plaques,
toxisch zijn voor neuronen en cognitieve veranderingen veroorzaken in de
ziekte van Alzheimer. De TG2576 muizen zijn een model voor amyloidosis
en vorige studies in ons labo hebben uitgewezen dat ze veranderde
functionele connectiviteit tonen lang voor de aanwezigheid van plaques. In
een volgende studie willen we het oorzakelijk verband tussen oplosbaar
amyloid en veranderde hersenconnecties bewijzen door de muizen te
behandelen met een antlichaam die oplosbaar amyloid verwijdert.
Daarnaast willen we aantonen dat de FC veranderingen die we hebben
geobserveerd niet specifiek zijn voor een bepaald model.
Indien deze studie succesvol is zullen we aantonen dat amyloid in een zeer
vroeg stadium hersenfunctie aantast. Deze informatie is belangrijk voor
onze kennis omtrent mechanismen in de ziekte van Alzheimer i.e. weten
welke factoren hersenfunctie aantasten in welk stadium van de ziekte.
Deze informatie is op zijn beurt dan weer belangrijk voor
geneesmiddelenontwikkeling.
Er zal gebruik gemaakt worden van muizen, de TG2576 en PDAPP muizen,
ongeveer 15-20/experimentele groep.
Er wordt verwacht dat de dieren tijdens MRI experimenten matig ongemak
(P2) zullen ondervinden. Een inhalatie-anesthesie met isofluraan zal
worden gebruikt om stress tijdens manipulaties te verminderen (plaatsing
van de muizen in het dierbed voor MRI). Tijdens de MRI experimenten
zullen de dieren verdoofd worden medetomidine (Domitor, Pfizer,
Karlsruhe, Germany). Na de scan wordt de verdoving opgeheven met
atipamezole (Antisedan, Pfizer.) waardoor de dieren snel weer herstellen.
We willen functionele verbindingen in de hersenen bestuderen en zien hoe
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
verschillende hersenregio's samenwerken om een bepaalde functie uit te
voeren. Zulke studies kunnen enkel uitgevoerd worden in levende, hogere
organismen met complexe hersennetwerken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor de rsfMRI experimenten willen we minstens 12-15 goede datasets per
groep. Dit is gebaseerd op literatuur (Desmond and Glover, 2002) en op
een statistische analyse uitgevoerd in ons labo. Verder willen we dieren
waarvan we rsfMRI data hebben gebruiken voor quantitatieve histologie,
ELISA en electrophysiologie. We beginnen dus met 20 dieren per groep om
te verzekeren dat we een goede statistische power overhouden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De TG2576 muizen zijn het geschikte model voor onze studie omdat ze een
heel trage ontwikkeling vertonen van pathologie. Dit geeft ons veel tijd om
de effecten van oplosbaar amyloid op hersenfunctie te bestuderen.
Veelbelovende resultaten uit een vorige studie hebben reeds uitwezen dat
dit model voor onze doeleinden het meest geschikt is. Het welzijn van de
dieren wordt individueel nagegaan zowel voor als na de proeven en tijdens
de proeven worden ademhaling, hartslag en temperatuur opgevolgd,
112
Titel van het project
Expressie en rol van dipeptidyl peptidasen en verwante peptidasen bij
acute longschade
Looptijd van het project
01/03/2015-31/12/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
DPP4; DPP9; ALI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Dit onderzoek wil de oorzaken en mechanismen die leiden tot longschade
verder uitwerken, met een specifieke focus op DPP4 en DPP9, moleculen
die voorkomen op immuuncellen in het menselijke lichaam. Het model van
acute longschade is longischemie-en reperfusieschade, gelijkend aan de
processen die optreden tijdens een longtransplantatie. Op die manier
kunnen patienten met inflammatoire processen van de long beter
behandeld worden.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
IRI is een belangrijke oorzaak van acuut falen van een transplantatie. De
schok die een orgaan ondergaat door het onderbreken en opnieuw
aansluiten van doorbloeding veroorzaakt talloze biochemische processen.
Door deze verder te ontrafelen kan het perfusaat, de vloeistof waarmee
een orgaan gespoeld wordt tijdens het transport van het orgaan, aangepast
worden om deze processen stil te leggen of zelfs om te keren. Daarvoor is
uiteraard een verder inzicht in deze processen nodig.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
240 C57bl/6 muizen
De dieren worden geopereerd onder narcose. Er wordt gedurende 1 uur
een klem op de bloed-en luchtvoorziening van de linkerlong geplaatst.
Tijdens de ingreep ondervinden de dieren geen ongemak door de narcose.
Postoperatief wordt een pijnstillend middel toegediend om het ongemak te
beperken. Uit eerder onderzoek weten we dat de dieren goed recupereren
na de ingreep en snel normaal gedrag vertonen. Na een bepaalde tijd
worden de dieren opgeofferd door cervicale dyslocatie.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het proces van IRI is zeer complex. Verschillende bloedcellen interageren
met de verschillende soorten long- en vaatcellen. Een in-vitromodel van
longischemie- en reperfusieschade kan onmogelijk dit complexe effect met
talloze biochemische interacties, waarvan er een aantal nog onbeked zijn,
volledig nabootsen. Enkel een diermodel biedt voldoende informatie om
conclusies te kunnen trekken voor toepassing in de humane geneeskunde.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er werd een power-analyse uitgevoerd waarbij de resultaten van een vorige
proef in rekening werden gebracht. Een minimum uitvalspercentage van
10% werd gebruikt. In een vorig experiment waren 6 dieren per groep een
absoluut minimum om significante resultaten te bekomen. Gezien de
complexiteit van de testen die worden uitgevoerd zijn volledige longen
noodzakelijk. Er worden 4 testen uitgevoerd per groep. Er zijn 9 groepen in
totaal (verschillende ischemietijden en verschillende reperfusietijden).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Muizen zijn gemakkelijker te huisvesten dan ratten en nemen minder
plaats in. Voor de muis zijn eveneens genetische knock-outmodellen
beschikbaar. Gezien de muis evolutionair-biologisch dicht bij de mens staat
is het niet mogelijk om lagere diersoorten te gebruiken (aanwezigheid van
longen is immers noodzakelijk). In de literatuur wordt hoofdzakelijk met
ratten en muizen gewerkt voor IRI onderzoek (daarnaast worden ook
schapen en varkens gebruikt). Postoperatief wordt een opiaat toegediend
en wordt het ongemak van het dier gescoord.
113
Titel van het project
Effecten van testosteron op chemische communicatie bij hagedissen
Looptijd van het project
Startdatum:
1/03/2015
Einddatum:
chemische communicatie, hagedissen, testosteron
1/09/2015
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
JA
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde
dieren, niet gebruikt in andere proeven
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Dieren communiceren met conspecifieken en andere
soorten via een grote variëteit aan signalen en displays.
Chemische signalen spelen een belangrijke rol in
intraspecifieke communicatie bij hagedissen. Scent marks
bij hagedissen spelen een belangrijke rol in partnerkeuze
van de vrouw, maar er is weinig geweten over het effect
van verhoogde testosterongehalte bij mannetjes op de
chemische compositie van het secreet, en of vrouwtjes
verhoogde testosteronwaarde in secreet kunnen
waarnemen, en discrimineren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De experimenten die uitgevoerd worden, kunnen de
specifieke rol en effect van testosteron op het chemisch
signaal beschrijven. We verkrijgen inzicht in de manier
waarop testosteron een belangrijk aspect van de
voortplantingsbiologie van hagedissen beïnvloed, namelijk
de communicatie tussen mogelijke partners. Dit project is
erg fundamenteel van aard en levert kennis op inzake
evolutiebiologie (seksuele selectie). Deze kennis kan
worden gebruikt in gedragsstudies en de studie van de
evolutie van seksuele kenmerken.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Gewone muurhagedis (Podarcis muralis): 30 mannetjes 10 vrouwtjes
Minimale effecten. T level zal stijgen, maar blijft binnen de natuurlijke
range.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Nvt
We basseerden het aantal individuen op eerdere
gedragstudies bij reptielen omtrent chemische
communicatie in een experimentele context. (Zie
technische EC-aanvraag voor referenties.)
Deze hagedissensoort is gemakkelijk te houden in
gevangenschap (ondervint weinig stress) en maakt veel
gebruik van chemische communciatie.
Gebruik van een niet-invasieve methode voor het
aanbrengen van T.
114
Titel van het project
Evaluatie van serine protease inhibitoren in een wondheling model
Looptijd van het project
15/03/2015 - 31/08/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Huid-Wondheling-Muis- serine protease inhibitoren
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In deze studie wordt het therapeutisch potentieel bestudeerd van drie
chemische verbindingen (serine protease inhibitoren) en meer bepaald de
invloed op wondheling ter hoogte van de huid. Deze haalbaarheidsstudie
moet leiden tot de selectie van een of meerdere verbindingen die dan
verder zullen gebruikt worden als bioactieve component in formuleringen
die de vorming van littekenweefsel verminderen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Overdreven littekenvorming van de huid treedt vaak op na een trauma,
chirurgische ingreep, brandwonden,… Littekenvorming leidt niet alleen tot
onesthetisch voorkomen van de huid maar resulteert ook vaak in
mechanische problemen zoals contractie van de huid. In deze studie zal het
effect van drie geselecteerde chemische verbindingen worden getest op
wondheling en littekenvorming. De component die de wondheling postitief
beïnvloedt, zal verder worden gebruikt als bio-actieve component om
wondheling te verbeteren en littekenweefselvorming te verminderen in
patiënten.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis (C57/black6)
n = 10
Er wordt gebruik gemaakt van een ‘excisional wound’ model, zoals
beschreven in literatuur. Hierbij worden op de rug van het dier 4 wonden
aangebracht via een biopsie punch. De verwachte graad van ongemak is
gemiddeld (P2). De dierproef zal 2 weken lopen, daarna worden de dieren
geëuthanaseerd en zal de huid thv de wonden worden verwijderd.
Wondheling is een erg complex proces en in vitro modellen weerspiegelen
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
meestal slechts bepaalde aspecten van het helingsproces. De predictieve
waarde van in vitro modellen is vaak te laag voor translationele studies. In
vitro modellen zijn erg waardevol bij het zoeken naar de ‘targets’ van
medicinale producten. Aangezien in deze studie de targets reeds gekend
zijn, is een in vivo studie de volgende stap.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Een statische analyse werd uitgevoerd gebaseerd op de resultaten van
eerdere gelijkaardige studies en bevestigt dat 10 dieren volstaan voor deze
studie. (power 0.8 en minmaal verschil van 25%)
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
In pre-klinisch in vivo onderzoek rond wondheling is de muis het meest
gebruikte proefdier. Andere modellen zoals het varken, staan dichter bij de
humane situatie maar omwille van praktische redenden, de mogelijkheid
tot gebruik van transgene dieren en de goede reproduceerbaarheid van het
model wordt de muis het meest gekozen.
Het aanbrengen van de wonden gebeurt onder narcose. Vlak voor de
operatie wordt pijnstilling toegediend. Daarna wordt pijnstillende
medicatie toegediend na 4-6 uur. Extra dossisen worden gegeven om de 812u, tot 2 dagen na de ingreep of langer indien nodig.
115
Titel van het project
Looptijd van het project
Bepalen van het circadiaans ritme van salivaire biomerkers voor stress bij
biggen
1 maand
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Biggen speeksel biomerkers circadiaans ritme
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het bepalen van stress bij varkens is erg belangrijk, aangezien dit het
welzijn van biggen/varkens nadelig beïnvloedt, het immuunsysteem kan
verzwakken en dagelijkse groei kan vertragen. Evaluatie kan o.a. gebeuren
via biomerkers in het bloed. Maar doordat het collecteren van bloed
gepaard gaat met stress kan dit leiden tot foute conclusies. Daarom wordt
het collecteren van speeksel verkozen boven bloed. Wanneer er echter een
circadiaans ritme voorkomt bij deze biomerkers kan er eveneens een
vertekend beeld van stress bekomen worden. Door kennis te hebben van
dit fenomeen zal met deze variabele basisconcentraties rekening kunnen
gehouden worden bij de evaluatie van stress.
Er zijn al studies verricht naar het circadiaans ritme bij bepaalde biomerkers
van stress bij biggen. Voor cortisol is o.a. geweten dat dit fenomeen
optreedt. Aangezien cortisol nadelen heeft als biomerker voor stress wordt
er gezocht naar mogelijke alternatieven. Gegevens over sommige andere
biomerkers zijn schaars of contradictorisch. In dit onderzoek zullen twee
relevante mogelijke salivaire biomerkers voor stress worden onderzocht. Er
zal worden nagegaan wat de basisconcentraties van deze biomerkers zijn
bij jonge biggen en of ze een circadiaans ritme vertonen. Deze informatie is
belangrijk bij de verdere validatie van deze eiwitten als biomerkers voor
stress.
Varken (Sus scrofa) (n = 8)
Bij deze biggen zal er op verschillende dagen, doorheen de dag speeksel
worden afgenomen (P1) met kauwsponsjes. Speekselcollectie is nietinvasief en stress-arm aangezien de biggen niet gemanipuleerd moeten
worden. Deze biggen zullen uiteindelijk worden geëuthanaseerd voor
verder morfologisch onderzoek.
Aangezien de verschillende mogelijke biomerkers voor stress bij biggen
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
zullen worden getest op de aanwezigheid van een circadiaans ritme, is het
noodzakelijk om ook effectief biggen te gebruiken en geen andere
diersoort. Doordat een speekselname niet-invasief kan gebeuren, zal
hierdoor geen pijn veroorzaakt worden bij de biggen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Via een Power & Sample Size Calculator (www.statisticalsolutions.net) is
het aantal dieren statistisch berekend. Indien gegevens van verschillende
biomerkers, een α-waarde van 0.05 en een power van 80% wordt
genomen, werd maximaal een ‘sample size’ van vier dieren bekomen.
Aangezien we in dit project ook willen nagegaan of er een significant
verschil bestaat tussen zeugen en beren zal het uiteindelijke aantal liggen
op acht biggen (4 x 2). De biggen worden dubbel gebruikt (experiment:
evaluatie van speekselcollectiemethoden) waardoor het totaal aantal
proefdieren werd gereduceerd.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken is in dit geval geen diermodel aangezien dit onderzoek wordt
uitgevoerd om de varkenssector te bevorderen. De dieren zullen dagelijks
geobserveerd worden en indien er problemen vermoed worden, zal de
bedrijfsdierenarts worden geconsulteerd. Speekselcollectie is niet-invasief
en stress-arm waardoor extra maatregelen om eventuele pijn en
ongemakken te minimaliseren niet aan de orde zijn.
116
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van neuroglobine in neuronale plasticiteit en apoptose: een
functionele en structurele karakterisatie.
01/04/2015 - 01/04/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Neuroglobine, neurogenese, neurodegeneratie, ALS
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, je
niet gebruikt in andere proeven
Recent werd ontdekt dat neuroglobine (Ngb), een heemeiwit dat tot
expressie komt in het zenuwstelsel, additionele functies heeft naast zijn
lage zuurstoftransportcapaciteit. Ngb wordt opgereguleerd door en werkt
beschermend tegen ischemische schade, maar wordt ook opgereguleerd
tijdens neuronale differentiatie. Derhalve geloven wij dat Ngb een centraal
eiwit is in het behoud van de homeostatische balans in het zenuwstelsel.
De mechanismen die Ngb aanwendt voor deze functies zijn echter nog niet
gekend. Dit project wenst bij te dragen aan een betere kennis van de
regulerende netwerken en routes die Ngb gebruikt in het uitvoeren van
haar taken als anti-apoptotisch eiwit en neurotrofe factor.
De bovenstaande cascades zullen bestudeerd worden in een model van
amyotrofe laterale sclerose (ALS). Dit is niet enkel de meest voorkomende
vorm van neurodegeneratie van het motor neuron systeem, de
onderliggende pathologie vertoont ook verschillende overeenkomsten met
een fysiologische veroudering. Tot op heden zijn er geen gegevens
beschikbaar over de betrokkenheid van neuroglobine in ALS, ondanks de
duidelijke overeenkomst in functies van neuroglobine en dysfunctionele
cascades in ALS. Het ontrafelen van de fundamentele moleculaire basis van
de betrokken mechanismen zal bijdragen tot een beter inzicht in endogene
beschermende mechanismen in het centraal zenuwstelsel.
Deze studie maakt gebruik van muismodellen (n = 411).
Dieren die deelnemen aan de gedragstesten zullen een beperkt (P1)
ongemak ervaren. De andere experimenten zijn terminal van aard. De
experimentele procedures zullen bijgevolg pas uitgevoerd worden na
humane euthanasie van de dieren door cervicale dislocatie. Muizen die een
SOD1-G93A transgen bevatten zullen een toenemende mate van ongemak
ervaren naarmate de neurodegeneratieve pathologie vordert. Dieren zullen
tremoren, een gestage daling van poot grip sterkte, en een verminderde
coördinatie ontwikkelen, hetgeen uiteindelijk zou resulteren in een fatale
verlamming. De dieren zullen echter worden geëuthanaseerd als ze een
score van 4 bereiken volgens het ALSTDI neurologisch scoringssyteem.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit onderzoek zal interactienetwerken en signalisatiecascades bestuderen
van neuroglobine, met name deze die het aanwendt om bij te dragen tot
het behoud van weefselhomeostase in het centrale zenuwstelsel.
Neurogenese, het vervangen van gestorven cellen door nieuwe cellen,
gegenereerd in stam cel niches, draagt hier o.a. aan bij. Derhalve kan de
vereiste complexiteit alleen worden bereikt in een in vivo situatie. Het
gebruik van levende dieren is ook noodzakelijk i.v.m. de geplande
gedragsstudies.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal gebruikte dieren is niet groter noch kleiner dan statistisch
vereist om wetenschappelijk relevante resultaten te bekomen. Het aantal
dieren werd bepaald aan de hand van gegevens uit de literatuur.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Een muismodel werd gekozen o.w.v. de reeds bestaande literatuur data die
voor een goede kadering van de gegevens van deze studie kunnen zorgen.
Bovendien is het ons doel om een nieuw chronisch oxidatief stressmodel te
maken door te kruisen met een reeds bestaand muismodel. Een wekelijkse
evaluatie van lichaamsgewicht en ALSTDI neurologische scoring zullen
worden gebruikt om zowel de ziekteprogressie als het welzijn van de
muizen in deze studie op te volgen. Voedsel pellets zullen op de
kooibedding voorzien worden indien één achterpoot een ALSTDI score van
2 bereikt.
117
Titel van het project
Synthese en evaluatie van PET radioliganden van MMP9-beeldvorming in
een tumor model.
Looptijd van het project
01/04/2015 - 31/12/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
MMP9 radiotracer, µPET, colo-205
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
neen
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstelling van dit project is om een geschikte PET radiotracer voor
MMP-9 beeldvorming te ontwikkelen. Een MMP-9 radioligand zal de in
vivo kwantificering toelaten van MMP-9 niveaus in de colorectal kanker
tumor en het bied ook een krachtig hulpmiddel om de betrokkenheid van
MMP-9 in kanker. Met alle recente onderzoek op MMP-9-remmers, is er
een sterke behoefte aan een specifieke radiotracer.
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Bij het succes van dit project zal een MMP-9 radioligand helpen om de
betrokkenheid van MMP-9 in colorectal kanker model. Een specifieke
MMP-9 radiotracer zou ook nuttig zijn bij het ontwikkelen van nieuwe
geneesmiddelen (MMP-9-remmers) en in de evaluatie van de MMP-9 rol bij
verschillende ziekten modellen
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Naakt muizen CD1-/- (n=52)
Terminal
Er zijn geen specifieke MMP-9 radioliganden als omschreven in vivo
validatie moeten worden uitgevoerd bij muizen
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door gebruik te maken van baseline scans is het mogelijk om een interne
controle voor het model te gebruiken wat een extra controle-groep niet
nodig maakt. Dit dringt niet enkel de noodzakelijke hoeveelheid dieren
terug, maar zorgt tevens voor sterkere significante resultaten. Vermits
beeldvorming een niet-invasieve techniek is, is het mogelijk meerdere
types van scans te combineren. Hierdoor kunnen verschillende
hersenmetabolieten in kaart gebracht worden in hetzelfde dier, wat het
totaal aantal dieren vermindert.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Muizen zijn lagere orde dieren die we zullen gebruiken voor de eerste
experimenten (baseline en dosis-respons studie). De dieren zullen in IVCkooien worden geplaatst met kooi-verrijking en zullen dagelijks
gecontroleerd worden.
118
Titel van het project
Looptijd van het project
Evaluatie van 99mTc-duramycin voor beeldvorming van TRAILgeïnduceerde tumor celdood: een vergelijkende studie met 18F-FDG
1/04/2015 - 31/12/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
apopotosis, radiotracer, SPECT, PET
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstelling van het project is de specificiteit van accumulatie van
99mTc-duramycin in met therapie behandelde tumoren te valideren. De
performantie van 99mTc-duramycin voor monitoring van tumor respons op
therapie zal eveneens vergeleken worden met die van de huidige klinische
standaard in de nucleaire geneeskunde, 18F-FDG.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Door 99mTc-duramycin te valideren voor de monitoring van de respons van
een patiënt op therapie kan onnodige toxiciteit voor de patiënt door niet
gepaste therapie worden vermeden alsook de kost door niet effectieve
therapie. Het kan dokters helpen om patiënten te classificeren naargelang
hun prognose en kan helpen om een gepersonaliseerde follow-up strategie
te bepalen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis CD1-/- naakt, 20 dieren
Terminale experimenten worden uitgevoerd. Tijdens het experiment wordt
een matig level van ongemak verwacht bij de dieren (P1-P2). Waar nodig
wordt anesthesie gebruikt en er worden humane eindpunten gebruikt voor
beslissing tot euthanasie.
Het is niet mogelijk om een therapie die apoptose induceert in tumoren te
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
evalueren en de klinische relevantie van de probe na te gaan zonder tumor
modellen en immuun deficiënte muizen te gebruiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Standardisatie van omgeving, genotype en microbiologische kwaliteit helpt
inter-en intra-experiment variatie te reduceren, waardoor de sensitiviteit
en de reproduceerbaarheid van de resultaten gemaximaliseerd wordt en
dus het aantal dieren gereduceerd kan worden. Het gebruik van nietinvasieve beeldvorming (SPECT, PET) laat ook een reductie van het aantal
dieren toe. Een schatting van het aantal dieren werd gedaan op basis van in
house ervaring. Het aantal dieren is beperkt tot een minimun zonder
statistische relevantie te verliezen met het oog op mogelijkse toekomstige
klinische translatie.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Om in vivo een tumor therapie te kunnen evalueren is er nood aan een in
vivo tumor model dat enkel opgezet kan worden met behulp van
immuundeficiënte muizen zoals de CD1-/- stam. Dit zijn makkelijk
hanteerbare dieren die toelaten om tumorcellen te innoculeren zonder
afstotingsverschijnselen. Anesthesie wordt gebruikt tijdens beeldvorming.
Humane eindpunten (gewichtsverlies > 20%, tumor grootte > 10% totaal
lichaamsgewicht, dyspnoe, tremor, abnormaal gedrag, andere zichtbare
tekens van lijden) worden gebruikt bij beslissing tot euthanasie.
119
Titel van het project
Looptijd van het project
Het effect van dexmedetomidine op centrale sensitizering in een ratmodel
van trigeminale neuropathische pijn
11/03/2015 - 27/05/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Neuropatische pijn sensitisatie α2-adrenoceptor
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
Steeds meer wetenschappers en clinici raken overtuigd van de cruciale rol
die het intrinsiek pijnmodulerend systeem (onder de vorm van
descenderende zenuwbanen uit o.a. de locus coeruleus in de hersenstam
naar de dorsale hoorn van het ruggenmerg) speelt in de fysiopathologie
van multiple chronische pijnsyndromen. De exacte onderliggende
mechanismen en ergo de therapeutische opties zijn echter nog niet
opgehelderd.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Gezien chronische pijn vaak kadert in een dysfunctie van het centrale
zenuwstelsel zou de mogelijkheid om deze neuronale veranderingen
(centrale sensitisatie) te kunnen onderdrukken/omkeren (desensitisatie),
een stap voorwaarts in de behandeling van multiple chronische
pijnsyndromen kunnen betekenen. Door chronische pijnpatiënten
professioneel actief te houden of te herintegreren op de arbeidsmarkt, zou
dit mogelijks een gunstige socio-economische impact kunnen hebben.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Sprague-Dawley ratten, N=48
Uit voorgaande, gelijkaardige proeven blijkt dat het ongemak eerder matig
is; met uitzondering van de specifieke gedragsafwijkingen gelinkt aan het
afbinden van de infraorbitale zenuw (i.e., verhoogde grooming en een
verhoogde responsiviteit op von Frey haar stimulatie van het infraorbitale
zenuwgebied) kunnen geen duidelijke gedragsafwijkingen geobserveerd
worden die wijzen op een ernstig ongemak.
Uit een literatuurstudie blijkt dat er geen alternatieve dierloze methoden
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
bestaan om spontane neuropatische pijn te bestuderen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De data van de meest recente dierproef in hetzelfde diermodel werden
gebruikt om het vereiste aantal dieren te berekenen waarbij een Power
van 0.8 wordt bekomen. Hieruit blijkt dat 12 dieren per experimentele
groep noodzakelijk zijn.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het infraorbitaal zenuw ligatie model werd origineel ontwikkeld bij ratten.
Sindsdien zijn er, voor zover wij weten, geen modellen in andere
diersoorten ontwikkeld waarbij op een gelijkaardige manier spontane
neuropatische pijn kan onderzocht worden. Het ongemak beperkt zich bij
deze dieren tot het specifieke onderzoeksonderwerp van deze studie
(verhoogde grooming en allodynie) en kunnen daarom, met uitzondering
van de in deze studie onderzochte analgetica (i.e., dexmedetomidine) niet
verder behandeld worden zonder de uitkomst van de studie ernstig te
compromitteren.
120
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van regulatoire T-cellen en Th1-/Th17-/Th22-cellen in de
fysiopathologie van niet alcoholishe steatohepatitis (NASH) in muis en
mens
01/10/2015 - 30/09/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
NASH, T-cellen, resveratrol, adoptive transfer
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Gezien de stijgende prevalentie van NASH en, obesitas en diabetes,
waarmee dit ziektebeeld is gerelateerd, bestaat er een actuele bedreiging
voor de volksgezondheid. Tot op heden zijn er geen medische
therapeutische opties voor handen. Er zijn aanwijzingen dat bepaalde
cellen van het immuunsysteem (T-cellen) een rol spelen in het ontstaan van
NASH. Deze cellen zullen worden bestudeerd in verschillende weefsels
(lever, bloed, lymfeklieren en vetweefsel). Bovendien zal het effect van
verschillende interventies (dieet, anti-oxidant en T-celtransplantatie) op
deze immuuncellen in kaart worden gebracht.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
NASH wordt gerekend tot een van de belangrijkste oorzaken van
levercirrose. Bovendien kan dit ziektebeeld aanleiding geven tot
levertumoren. Omwille van de stijgende prevalentie, gepaard gaande met
de obesitas- en diabetesepidemie van deze tijd, dringt het identificeren van
nieuwe therapeutische targets zich op. Er zijn aanwijzingen dat er bij NASH
een verstoring aanwezig is in de balans tussen verschillende cellen van het
immuunsysteem (T-cellen). Ingrijpen op dit onevenwicht vormt een nieuwe
therapeutische optie die mogelijk kan leiden tot de creatie van een
medische, curatieve behandeling.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
muis (C57BL/6), 136 dieren
Er zal bij de dieren een steatohepatitis worden uitgelokt door middel van
een vetrijk dieet. Dit gaat niet gepaard met pijn. Na een aantal weken
(minimum 20, maximum 32) zullen de dieren worden opgeofferd onder
algehele anesthesie en zal de analyse van de doelweefsels plaatsvinden.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Deze studie zich richt op de gehele metabole en immunologische toestand
die zich voordoet bij NASH en de complexe interactie van het
immuunsysteem en verschillende lichaamscompartimenten in normale en
obese omstandigheden. Derhalve is studie op een volledig organisme, zoals
de muis, noodzakelijk. In vitro studies kunnen bevindingen in deze studie
verder onderbouwen of mechanismen ondersteunen, maar zijn niet in staat
om ‘whole-body’-veranderingen en interacties zoals in in vivo modellen te
vervangen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Op basis van vijf recente studies, waarvan een plaatsvond in ons eigen labo,
werd het aantal muizen per groep bepaald (n=8). Aangezien er echter een
grote batterij aan analyses zal gebeuren op de proefdieren verwachten wij
niet voldoende materiaal te kunnen preleveren per dier. Derhalve werden
de aantallen opgetrokken naar 20 dieren per lot in het eerste experiment (2
x 20 dieren, rekening houdend met de leercurve) en naar 16 dieren per lot
in het tweede en derde experiment (2 x 3 x 16 dieren).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het uitlokken van NASH bij de muis middels een vetrijk dieet is een goed
bestudeerde methode, waarover ook in ons labo veel ervaring bestaat. De
muis vormt bij NASH de laagst mogelijke diersoort, waarvoor
extrapoleerbaarheid van de data naar een humaan model mogelijk is. De
dieren zullen worden gehuisvest in groep en kooiverrijking (speelkoker) zal
worden voorzien. In geval van een vetrijk dieet zullen er houten
kauwstaafjes (preventie overgroei tanden) worden voorzien. Voldoende
nestmateriaal zal ook aan elke kooi worden toegevoegd.
121
Titel van het project
Gebruik van de transgene zebravislijn tg(fli:EGFP) voor de validatie van
nieuw geïdentificeerde genen voor thoracale aorta-aneurysmata.
Looptijd van het project
28/02/2015 - 31/12/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Marfan, aorta-aneurysma
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
je
niet gebruikt in andere proeven
ADPKD patiënten hebben vaker aorta-aneurysma’s (AA) en vice versa
worden bij patiënten met AA frequenter kysten in de nieren aangetroffen.
Deze klinische overlap suggereert een verband tussen ADPKD en AA maar
de pathogenese van beide aandoeningen is nog niet volledig begrepen. In
een familie met ADPKD en AA werd in het DNA een duplicatie van zeven
genen geïdentificeerd. Om te onderzoeken of één gen van de
gedupliceerde regio verantwoordelijk is voor het geobserveerde aneurysma
fenotype of meerdere genen hiervoor aan de basis liggen, zullen alle genen
afzonderlijk en in combinatie met elkaar tot overexpressie gebracht
worden in transgene zebravisembryo’s (D.rerio).
Cardiovasculaire aandoeningen vormen de belangrijkste doodsoorzaak in
de westerse wereld. Door nieuwe genen te karakteriseren die aan de basis
liggen van ADPKD en AA zullen we de pathogenese van beide
aandoeningen en de betrokken pathways beter kunnen begrijpen. De
verworven inzichten bieden ook nieuwe mogelijkheden voor het
ontwikkelen van preventieve therapieën die inwerken op deze pathways.
Binnen dit project zullen 2500 zebravis embryo’s gebruikt worden (D. rerio).
De 30 adulte vissen zullen uitsluitend gebruikt worden voor eiproductie en
zijn nodig om de kolonie in stand te houden. Volgens de nieuwste Europese
richtlijn betreffende de bescherming van dieren die voor wetenschappelijke
doeleinden worden gebruikt (2010/63/EU) en het daarmee samengaande
uitvoeringsbesluit van de commissie (2012/707/EU), moeten vissen als
proefdieren beschouwd worden vanaf het moment dat zij in staat zijn zich
onafhankelijk te voeden. Voor zebravissen is dit vanaf de vijfde dag na
bevruchting (120 hpf). De experimenten in dit dossier zullen gebruik maken
van zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vier dagen. Het gaat hier dus
reeds om een alternatieve test, niet om een dierproef.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De adulte zebravissen worden enkel voor eiproductie gebruikt en steeds
gehouden in optimale en stabiele water en temperatuurs-omstandigheden.
Hierdoor wordt er een uiterst minimale stressreactie geïnduceerd bij de
adulte vissen. De zebravislarvae worden geanestheseerd met MS-222 4
dagen na fertilisatie vooraleer hun morfologie bestudeerd wordt.
Uiteindelijk worden de zebravislarvae geëuthanaseerd door een overdosis
MS-222. Aangezien dit gebeurd voor 120 hpf is er geen sprake van een
dierproef.
Volgens de nieuwste Europese richtlijn betreffende de bescherming van
dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt
(2010/63/EU) en het daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de
Europese Commissie (2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren
beschouwd worden vanaf het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk
te voeden. Voor zebravissen is dit vanaf de vijfde dag na bevruchting (120
hpf). De experimenten in dit dossier zullen gebruik maken van
zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vier dagen. Het gaat hier dus reeds
om een alternatieve test, niet om een dierproef.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door de adulte vissen in de meest optimale omstandigheden te huisvesten
levert dit een eiproductie van hoge kwaliteit op. Hierdoor worden zo weinig
mogelijk embryo’s geproduceerd die niet aangewend kunnen worden voor
de experimenten. Daarnaast zijn alle aangewende technieken reeds
geoptimaliseerd waardoor er dus geen dieren gebruikt moeten worden om
de technieken nog op punt te stellen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben gekozen voor een zebravismodel omdat de genen die we willen
bestuderen orthologen in de zebravis hebben. Bovendien wordt in deze
transgene lijn het cardiovasculair systeem groen fluorescent aangekleurd
waardoor dit zeer nauwkeurig bestudeerd kan worden. Hoewel het niet
verwacht wordt tijdens deze studie, zullen dieren geëuthanaseerd worden
wanneer er sprake blijkt te zijn van onproportioneel lijden.
122
Titel van het project
Looptijd van het project
Pathogenetische studie van de intersectie van twee frequente monogene
aandoeningen: het Marfan syndroom en autosomaal dominante
polykystische nierziekte (ADPKD).
01/01/2012 - 31/12/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Polykystische nierziekte, Marfan, aorta-aneurysma
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
ADPKD patiënten hebben vaker aorta-aneurysma’s (AA) en vice versa
worden bij patiënten met AA frequenter kysten in de nieren aangetroffen.
Deze klinische overlap suggereert een verband tussen ADPKD en AA maar
de pathogenese van beide aandoeningen is nog niet volledig begrepen. In
een familie met ADPKD en AA werd in het DNA een duplicatie van zeven
genen geïdentificeerd. Om te onderzoeken of één gen van de
gedupliceerde regio verantwoordelijk is voor het geobserveerde fenotype
of meerdere genen hiervoor aan de basis liggen, zullen alle genen
afzonderlijk en in combinatie met elkaar tot overexpressie gebracht
worden in zebravisembryo’s (D.rerio).
Door nieuwe genen te karakteriseren die aan de basis liggen van ADPKD en
AA zullen we de pathogenese van beide aandoeningen en de betrokken
pathways beter kunnen begrijpen. De verworven inzichten bieden ook
nieuwe mogelijkheden voor het ontwikkelen van preventieve therapieën
die inwerken op deze pathways.
Binnen dit project zullen 800 zebravis embryo’s gebruikt worden (D. rerio).
De 10 adulte vissen zullen uitsluitend gebruikt worden voor eiproductie.
Volgens de nieuwste Europese richtlijn betreffende de bescherming van
dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt
(2010/63/EU) en het daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de
commissie (2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren beschouwd
worden vanaf het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk te voeden.
Voor zebravissen is dit vanaf de vijfde dag na bevruchting (120 hpf). De
experimenten in dit dossier zullen gebruik maken van zebravisembryo’s tot
op de leeftijd van vier dagen. Het gaat hier dus reeds om een alternatieve
test, niet om een dierproef.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De adulte zebravissen worden enkel voor eiproductie gebruikt en steeds
gehouden in optimale en stabiele water en temperatuurs-omstandigheden.
Hierdoor wordt er een uiterst minimale stressreactie geïnduceerd bij de
adulte vissen. De zebravislarvae worden geanestheseerd met MS-222 4
dagen na fertilisatie vooraleer hun morfologie bestudeerd wordt.
Uiteindelijk worden de zebravislarvae geëuthanaseerd door een overdosis
MS-222. Aangezien dit gebeurd voor 120 hpf is er geen sprake van een
dierproef.
Volgens de nieuwste Europese richtlijn betreffende de bescherming van
dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt
(2010/63/EU) en het daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de
Europese Commissie (2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren
beschouwd worden vanaf het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk
te voeden. Voor zebravissen is dit vanaf de vijfde dag na bevruchting (120
hpf). De experimenten in dit dossier zullen gebruik maken van
zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vier dagen. Het gaat hier dus reeds
om een alternatieve test, niet om een dierproef.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door de adulte vissen in de meest optimale omstandigheden te huisvesten
levert dit een eiproductie van hoge kwaliteit op. Hierdoor worden zo weinig
mogelijk embryo’s geproduceerd die niet aangewend kunnen worden voor
de experimenten. Daarnaast zijn alle aangewende technieken reeds
geoptimaliseerd waardoor er dus geen dieren gebruikt moeten worden om
de technieken nog op punt te stellen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben gekozen voor een zebravismodel omdat de genen die we willen
bestuderen orthologen in de zebravis hebben. Bovendien zijn de niertubuli
in de mens en de zebravis zeer gelijkend waardoor de resultaten goed
geëxtrapoleerd kunnen worden naar de mens en geen hogere organismen
nodig zijn. Hoewel het niet verwacht wordt tijdens deze studie, zullen
dieren geëuthanaseerd worden wanneer er sprake blijkt te zijn van
onproportioneel lijden.
123
Titel van het project
Looptijd van het project
Een functionele studie van de mechanismen die aan de basis liggen van
sex differentiatie in de zebravis
1/02/2015 - 31/10/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravis, sex differentiatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
ja
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
De processen die aan de basis liggen van geslachtsdifferentiatie of sex
differentiatie, een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling waarin de
geslachtorganen gevormd worden, zijn nog niet goed gekend. In deze
studie bestuderen we de rol van genen, die eerder gekoppeld werden aan
geslachtsdifferentiatie, in geslachtsdifferentiatie. We zullen dit proces
experimenteel verstoren door zebravisembryo’s bloot te stellen aan
endocrien verstorende stoffen, en vervolgens wijzigingen in de expressie
van deze genen onderzoeken. Dit zal ons toelaten de mechanismen aan de
basis van sex differentiatie beter te begrijpen.
In de eerste plaats zal dit project bijdragen aan onze fundamentele kennis
van sex differentiatie in ontwikkelende gewervelde dieren, waaronder ook
de mens.
In de tweede plaats kan dit project de noodzakelijke mechanistische
informatie leveren voor de ontwikkeling van alternatieve testen voor de
veiligheidsanalyse van chemische stoffen. Volgens de Europese REACH
wetgeving moet voor alle chemicaliën die geproduceerd worden in
volumes van meer dan 1 ton per jaar een evaluatie van de veiligheid
uitgevoerd worden, bij voorkeur aan de hand van alternatieve nietproefdier testen.
zebravis (Danio rerio): 960
De zebravissen zullen blootgesteld worden aan concentraties van
endocrien verstorende stoffen die leiden tot problemen met de
geslachtsdifferentiatie. Het gaat hier om gevoelige effecten op
weefselniveau waarvan we niet verwachten dat ze tot ongemak of pijn
lijden. Op het einde van de blootstelling zullen de dieren geëuthanaseerd
worden zodat de geslachtsorganen histologisch kunnen onderzocht worden
en de expressie van relevante genen bepaald kan worden.
Momenteel is de noodzakelijke informatie om effecten van chemicaliën op
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
geslachtsdifferentiatie te onderzoeken aan de hand van alternatieve testen
niet voor handen. Dit project zal precies deze informatie leveren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren werd berekend op basis van de internationaal erkende
OECD testrichtlijn (Testing Guideline TG 234: Fish Sexual Development
Test).
Een belangrijke doelstelling van dit project is het leveren van de
noodzakelijke informatie voor het ontwikkelen van alternatieve testen. Dit
zal in de toekomst het aantal proefdieren dat nodig is om effecten op
geslachtsdifferentiatie in te schatten verminderen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De zebravis vormt een goed alternatief voor hogere vertebraten zoals
muizen, ratten en apen in onderzoek naar de ontwikkeling van
gewervelden, omdat de ontwikkeling zeer gelijkaardig is in al deze
diersoorten. Algemeen wordt aangenomen dat vissen minder pijn en
ongemak ervaren dan hogere vertebraten.
124
Titel van het project
Looptijd van het project
Transmissie dynamiek van teek-overdraagbare Borrelia en rickettsiale
bacteriën in een tekengemeenschap bij zangvogels - FWO MAND 201412FO115N
01/01/2015-30/09/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zangvogel, teek, transmissie, Borrelia, rickettsia
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Zoönoses hebben een grote invloed op de wereldgezondheid. Interacties
tussen zangvogels en Ixodes teken worden geacht humane infectierisico's
voor teekoverdraagbare ziekten (TBD) te beïnvloeden, maar o.w.v.
praktische moeilijkheden bij het bestuderen van vogels loopt onze huidige
kennis over de rol van vogels in de TBD epidemiologie sterk achter op die
bij zoogdieren. Gebruikmakend van diagnostische testen, trachten we
nieuwe informatie te bekomen over de bijdrage van zangvogels en
vogelteken in de terrestrische cycli van Borrelia burgdorferi s.l. en
rickettsiale bacteriën. We spitsen ons toe op de infectierisico's bij vogels en
de capaciteit van vogelteken om bacteriën over te dragen.
Het uitvoeren van de experimenten zal leiden tot een beter inzicht m.b.t.
de vectorcompetentie van vogelspecifieke teken, en de
reservoircompetentie van de vogelgastheren. Deze resultaten zullen, in
combinatie met het ecologische luik binnen het FWO-postdoc. project, ons
een goed beeld geven van het belang van de vogelspecifieke teken voor het
besmettingsrisico bij mens en dier. Ook zullen we verdere inzichten
bekomen betreffende de spatio-temporele transmissie-dynamieken in het
wild (inclusief sterk verstedelijkte gebieden), dewelke tot nu toe haast niet
onderzocht zijn.
Merel, Vink, Koolmees
Een deel van de dieren uit het wild, zal terug worden vrijgelaten (het
ongemak is in dit geval beperkt tot de duur van het experiment), een
andere deel zal worden geëuthanaseerd door een gespecialiseerde
dierenarts (voor details: zie dossier). De ongemakken beperk zich tot: 1)
Beperkte stress door het manipuleren (te vergelijken met routine vangsten ringwerk). 2) Beperkt ongemak door infestatie met ectoparasieten,
binnen de range van natuurlijke infestaties. De fysiologische schade door
de teken is zeer beperkt, en te herleiden is tot een net meetbare, acute
afname in hematocriet, die na infestatie snel wordt gecompenseerd. 3)
Naast een korte episode die hoogstens tot diarree leidt, geen
ziekteverschijnselen bij kleine zangvogels wanneer geïnfecteerd door
Borrelia of rickettsia.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Fysiologisch en moleculair, vormt de transmissie van teek-overdraagbare
bacteriën een zeer complexe interactie tussen gastheer en teek, ter hoogte
van de huid van de gastheer. Zowel gastheer- als vectorspecifieke
eigenschappen bepalen de finale einduitkomst. Deze karakteristieken zijn
tot op heden niet na te bootsen in vitro, temeer omdat ze niet gedefinieerd
en/of zeer complex zijn.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Een deel van de dieren uit het wild, zal terug worden vrijgelaten (het
ongemak is in dit geval beperkt tot de duur van het experiment), een
andere deel van de dier zal worden geëuthanaseerd door een
gespecialiseerde dierenarts (voor details: zie dossier). Het aantal dieren dat
zal worden geëuthanaseerd, is beperkt tot het minimum om toch
betrouwbare wetenschappelijke uitkomsten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Of bacteriën al dan niet worden overgedragen van een gastheer naar
vector (en vice versa), hangt af van soortspecifieke interacties. Gezien we
inzicht willen verwerven in de transmissiecycli binnen Europa, gemedieerd
door zangvogels en hun tekensoorten, hebben we geopteerd om de meest
algemene vertegenwoordigers van de meest abundante zangvogelgenera
te gebruiken. Dieren worden gehuisvest in optimale condities (voldoende
ruimte,environmental enrichment) gedurende een minimaal vereiste
periode, en worden geïnfesteerd met een aantal endemische teken dat
binnen de natuurlijke range valt.
125
Titel van het project
Invloed van obesitas op het functioneren van het enterisch zenuwstelsel.
Looptijd van het project
5 jaren
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
obesitas, enterisch zenuwstelsel, serotonine, vis
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Obesitas is een complexe multifactoriële ziekte, waaraan jaarlijks meer
mensen lijden. Naast een socio-economische impact, heeft deze ziekte ook
negatieve gevolgen voor de gezondheid. Momenteel, wordt deze ziekte
wereldwijd bestudeerd, echter de impact van obesitas op het functioneren
van het enterisch zenuwstelsel is weinig bestudeerd. Het doel van deze
studie is daarom om na te gaan wat het effect is van obesitas op de
enterische neuronen in de darmwand, en bijgevolg ook de werking van de
darm. In eerste plaats wordt gericht gekeken naar de serotonine-pathway,
omdat de neurotransmitter, serotonine, betrokken is bij vele darmfuncties
en ook bij het verzadigingsgevoel.
Veranderingen in de expressie van neurotransmitters en/of neuropeptiden
door enterische neuronen tijdens obesitas, wijzen ook op wijzigingen in
darmfuncties. Kennis van deze veranderingen zal een belangrijke bijdrage
zijn tot het ontwikkelen van therapeutica om obesitas te behandelen. Zoals
reeds aangegeven is serotonine een belangrijke neurotransmitter, kennis
naar wat de invloed is van obesitas op de serotonine-pathway, zal daarom
belangrijk zijn om therapeutica te ontwikkelen of bestaande therapeutica
te gebruiken in de behandeling van obesitas. Belangrijk hierin is om ook na
te gaan wat bestaande anti-serotonine-receptoren medicatie, veroorzaakt
tijdens obesitas.
Zebravis (wild-type & de transparante mutant, casper); Ongeveer 1200
dieren per leeftijdsstadium zullen gebruikt worden.
De ernstgraad is licht. Dieren gaan voornamelijk lichte hinder ondervinden
van het herhaaldelijk wegen, meten, en verdoven. De ingebrachte beads bij
het gavage-experiment, veroorzaken geen extra last omdat zebravissen wel
eens kleine kiezelsteentjes opeten. De meeste dieren worden
geëuthaniseerd m.b.v. een overdosis verdoving om immunohistochemisch
de darm te onderzoeken. De rest wordt verder gebruikt in het
kweekprogramma.
Obesitas is een pathologische toestand die indirect en direct een invloed
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
uitoefent op diverse orgaansystemen, zo ook op het enterisch
zenuwstelsel. Doel van de studie is om na te gaan wat de effecten binnen
het geheel zijn, waar diverse elementen indirect en direct een rol spelen.
Kortom, het is niet eenvoudig, bijna onmogelijk, om in vitro deze
omstandigheden te creëren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Per leeftijdsstadium en per combinatie van merkers, zijn er voor elke
immunohistochemische analyse, 3 dieren nodig. Voor de motiliteitstesten
en gavage-experimenten, worden er meer dieren gebruikt. Hier moet er
rekening gehouden worden met de factor stress, die een grote invloed
heeft op de te analyseren waarden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor deze experimenten, gebruiken we een lagere vertebratensoort, de
zebravis, welke op genetisch zeer homoloog is met de mens. Deze dieren
zijn gemakkelijk te houden, te kweken, en te verdoven. Voor de
motiliteitsstudie, gebruiken we de transparante mutant, casper, opdat deze
eenvoudig kan gebeuren. Deze dieren worden zo natuurtrouw gehuisvest.
Stress wordt zoveel mogelijk vermeden. Experimenten gebeuren steeds
onder verdoving en m.b.v. een overdosis anaesthicum worden de dieren
geëuthaniseerd.
126
Titel van het project
Looptijd van het project
Het effect van de β3-agonist, Mirabegron, op de autonome baasactiviteit.
Wat is het belang van het "major pelvic ganglion"?
01/03/2015 tot 01/11/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
autonome blaasactiviteit, major pelvic ganglion
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Via dit onderzoek wordt het mechanisme van de generatie en modulatie
van autonome blaasactiviteit verder bestudeerd. Er wordt meer specifiek
achterhaald op welk niveau binnen de blaasbezenuwing, deze autonome
blaasactiviteit het meest wordt beïnvloedt. In voorgaande studies werd er
reeds gesuggereerd dat het "major pelvic ganglion (MPG)" hiervoor
belangrijk wordt geacht. Via de huidige studie kan dit al dan niet worden
geverifieerd. Bijkomend wordt ook het belang van de MPG's in de gunstige
effecten van mirabegron bestudeerd.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het nut van deze studie is het begrijpen van de mechanismen, meer
specifiek het belang van de verschillende niveaus binnen de
blaasbezenuwing zoals op het niveau van het MPG, die autonome
blaasactiviteit genereren alsook hun bijdrage in het ontwikkelen van
overactieve blaas (OAB). Aan de hand van deze studie kan verklaard
worden op welk niveau het gunstig effect van Mirabegron op OAB kan
plaatsgrijpen. Dergelijke kennis kan uiteindelijke bijdragen tot het verder
ontwikkelen en uitbreiden van de therapie, Mirabegron, voor OAB.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Ratten (32)
We hebben hier te maken met terminale experimenten. Het dier wordt
telkens aan het eind van de dierproef geëuthanaseerd. Tijdens de dierproef
wordt een diepe narcose verzekerd. Het dier zou geen pijn mogen
ondervinden.
Het onderzoek bestudeert de fysiologie van de blaas. Voor dergelijke
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
studies zijn geen alternatieven gekend volgens de bronnen: Pubmed, OESO,
ECVAM.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op een voorgaand onderzoek, om te bepalen wat het
minimum aantal vereiste dieren zijn voor het bekomen van een significant
resultaat. Daarnaast proberen we in te schatten in hoeverre we binnen
onze studies bij een dergelijk aantal proefdieren significante resultaten
kunnen bekomen. We komen zo uiteindelijk tot een minimum van 8-10
ratten per groep (3 groepen). Vermits we werken met technieken die niet
eenvoudig zijn en er bij de aanvang van de studie een reële kans is op falen,
wordt een aantal extra dieren meegerekend.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De mannelijke rat beschikt over een duidelijk pelvisch ganglion dat bestaat
uit één structuur. Dit is niet zo bij andere diersoorten. Het pelvisch ganglion
is gemakkelijk te dissecteren en ideaal voor histologische observaties. Heel
wat in vivo studies, naar autonome blaasactiviteit, werden uitgevoerd
binnen een ratmodel. Voor de proef wordt het welzijn geëvalueerd door de
verzorgers van het animalarium. Tijdens de chirurgische procedures
worden reflexen gecontrolleerd, zodat volledige narcose wordt verzekerd.
127
Titel van het project
Expressie en rol van dipeptidyl peptidasen en verwante peptidasen bij
acute longschade
Looptijd van het project
01/01/2015-31/12/2018 (financieel tot 31/12/2020)
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Peptidasen - Acute longschade - Pneumonie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Acute longschade (ALI) blijft wereldwijd de derde belangrijkste
doodsoorzaak.
Ondanks een vermeende rol bij longaandoeningen blijft de kennis over
dipeptidyl peptidasen (DPP’s) bij ALI beperkt. Doel van het project is om
aan te tonen dat DPPs belangrijk zijn in de pathofysiologie van ALI.
We zullen de expressie van DPP’s bestuderen in muismodellen voor zowel
infectieuze als niet-infectieuze ALI, het effect bepalen van de remming van
DPP’s op de uiteindelijke letsels, en nagegaan of DPP’s een rol hebben in
longmacrofagen.
We zullen de bevindingen bij proefdieren vergelijken met metingen in
menselijk weefsel om het translationele potentieel van onze resultaten te
bestuderen.
Acute longschade vormt een belangrijk gezondheids- en sociaal probleem.
De brede klinische context van het project, namelijk ontrafelen van de
mechanismen van acute longschade, is dan ook zeker belangwekkend voor
het grote publiek.
We zijn ervan overtuigd dat de resultaten van het voorgestelde onderzoek
kunnen leiden tot essentieel nieuwe wetenschappelijke informatie die kan
bijdragen tot een goed-gefundeerde beslissing voor het opstarten van
translationeel onderzoek naar geselecteerde peptidasen als biomerkers
en/of therapeutische doelwitten bij acute longschade in patiënten.
360 laboratoriummuizen (Wt C57BL/6J)
De dieren worden geïntubeerd onder narcose. Er wordt dan een zeer kleine
hoeveelheid fysiologische vloeistof in de longen gebracht die ofwel
pathogene longbacteriën ofwel lipopolysachariden bevat, welke acute
longschade zullen veroorzaken. Tijdens de ingreep ondervinden de dieren
geen ongemak door de volledige anaesthesie, en uit eerder onderzoek
weten we dat ze goed recupereren na de kleine ingreep en snel weer
normaal gedrag vertonen. De acute longschade die ontstaat, zal echter wel
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
leiden tot matig of ernstig ongemak dat steeds beperkt wordt in de tijd
doordat de dieren na 24-72u geëuthanaseerd worden d.m.v. een overdosis
anestheticum.
Het project focust op het ontrafelen van de processen die leiden tot acute
longschade (ALI), en in het bijzonder de inbreng van peptidasen. ALI is een
heel complex fenomeen waarbij enkel een in vivo benadering nieuwe
paradigma’s kan opleveren voor de behandeling van pneumonie. Parallel
met de dierexperimenten bestuderen we de expressie van peptidasen in
gezond en pathologisch humaan longweefsel, alsook de activiteit in
broncho-alveolaire lavagevloeistof, met de bedoeling om direct het
translationele potentieel van de data na te gaan en beslissingen te nemen
over meer klinische opvolgstudies.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het voor de experimenten voorgestelde aantal dieren werd geschat
uitgaande van literatuurgegevens en onze eigen ervaring. Omdat
gemiddelden vergeleken worden voor twee onafhankelijke groepen zouden
12 dieren per groep moeten volstaan; vanzelfsprekend zal een minimum
aantal dieren gebruikt worden om tot significante data-analyse te komen.
Gezien de grote complexiteit van de testen die worden uitgevoerd na
euthanasie zullen 3x12 dieren per groep noodzakelijk zijn. Voor de
infectieuze ALI-modellen, en het nagaan van de effecten van peptidaseinhibitoren zijn er 10 groepen voorzien.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Muizen werden als model gekozen in dit GOA-project wegens de unieke
synergie in expertise die aanwezig is binnen de Universiteit Antwerpen
tussen in vivo longonderzoek –infectieuze en niet-infectieuze muismodellen
voor ALI- en gevestigde kennis in verband met morfologische, moleculaire
en functionele microscopische beeldvorming van muizenlongen. Voor dit
onderzoek zijn ‘zoogdierlongen’ essentieel als model en is het dus niet
mogelijk om lagere soorten te gebruiken. Na ALI-inductie wordt het
ongemak van de dieren regelmatig gescoord, en na maximum 24-72u
worden alle dieren geëuthanaseerd.
128
Titel van het project
Looptijd van het project
Optimalisatie van een ratmodel voor vasculaire calcificatie en botpathologie
gerelateerd aan chronisch nierfalen
7 maand
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
nierinsufficiëntie vasculaire calcificatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of klinische
noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet neen
gebruikt in andere proeven
Het doel van deze studie bestaat erin een aangepast diermodel voor
chronisch nierfalen te ontwikkelen waarin een minder bruuske en minder
ernstige vorm van vasculaire calcificatie evenals botpathologie gerelateerd
aan nierfalen geïnduceerd wordt. Dit model moet ons toelaten het effect van
bepaalde compounds op de progressie en/of reversibiliteit van reeds
bestaande vasculaire calcificaties en op het botmetabolisme in de context van
chronische nierfalen te onderzoeken.
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Het is van belang te beschikken over een diermodel van chronisch nierfalen
dat een geleidelijke ontwikkeling van vasculaire calcificatie vertoont en meer
de toestand van vasculaire calcificatie benadert zoals deze zich voordoet bij
patiënten met chronisch nierfalen. Dit model kan dan gebruikt worden om
het effect van therapeutica op de progressie en/of reversibiliteit van reeds
aanwezige calcificaties te evalueren. Vasculaire calcificatie is immers de
belangrijkste doodsoorzaak bij patiënten met chronisch nierfalen, een
patiëntengroep die steeds groter wordt met de vergrijzing van de
wereldbevolking.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van
deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de dieren
gesteld worden: welke zijn de
verwachte negatieve effecten
voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de
dieren?
60 mannelijke Wistarratten
De dieren zullen een dieet toegediend krijgen (0,35% adenine in de eerste 4
weken, 0,25% in de 4 hierop volgende weken) om matige chronische
nierinsufficiëntie te induceren. Het ongemak wordt geschat als matig (P2). De
dieren die dreigen te evolueren naar terminaal nierfalen zullen voortijdig
opgeofferd worden.Tussentijdse bloedstaalnames gebeuren na opwarming
onder een infraroodlamp via de staartvene, zonder anesthesie. Ook hiervan
kunnen de dieren licht ongemak ondervinden (P1). Een aantal dieren zullen
om de twee weken 24 uur in de metabole kooi worden geplaatst (P1).Op het
einde van de studie worden alle dieren geëuthanaseerd voor onderzoek naar
arteriën en bot bij chronisch nierfalen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
Aangezien het de bedoeling is om tijdens deze studie het effect van chronisch
nierfalen (en in de toekomst het effect van therapeutica) op vasculaire
calcificatie en het verstoorde botmetabolisme gelijktijdig te bestuderen, is het
niet mogelijk dit uit te voeren a.d.h.v. in vitro onderzoek. Het volledige
samenspel van (patho)fysiologische mechanismen en interacties tussen
verschillende orgaansystemen in chronisch nierfalen is essentieel voor het
bereiken van waardevolle conclusies.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Per studiegroep worden 8 tot 10 dieren gebruikt. Uit ervaring met vorige
experimentele modellen voor chronisch nierfalen weten we dat dit voldoende
is om statistisch significante verschillen te kunnen waarnemen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te minimaliseren.
Voor deze studie wordt gebruik gemaakt van ratten. Deze diersoort blijkt uit
literatuurgegevens het meest geschikt en gevalideerd om mediacalcificaties
ter hoogte van de arteriën te induceren en bestuderen in de context van
chronisch nierfalen. Alle dieren worden wekelijks gewogen en dagelijks
onderworpen aan visuele inspectie. Wanneer een vermindering van de
activiteit/beweeglijkheid/alertheid gedurende 2 opeenvolgende dagen wordt
geobserveerd, wordt het desbetreffende dier vroegtijdig geëuthanaseerd,
volgens de geldende procedures.
129
Titel van het project
Looptijd van het project
Identificatie en karakterisering van nieuwe causale genen voor autosomaal
recessieve Charcot-Marie-Tooth neuropathieën
01/12/2014 - 30/11/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
CMT, gen ontdekking, perifere zenuw
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
We willen een in vivo functionele test in Drosophila ontwikkelen voor het
prioritizeren van nieuwe varianten om zo een snelle en robuuste
screeningstest te hebben voor de identificatie van plausiblele CMT-genen in
de nieuwe sequentie varianten die de kandidaten dragen.
Als tweede onderzoekslijn, streven wij ernaar om de ziekteverwekkende
mechanisme voor Dominant Intermediaire Charcot-Marie-Tooth
neuropathie type C (DI-CMTC) te ontrafelen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Grootschalige toepassing van deze strategie zal i) de identificatie van de
onbekende genen onderliggend aan de ARCMT biologische complexiteit; ii)
het blootleggen van doelen vatbaar voor farmacologische interventies; iii)
het bevorderen van de kennis van andere aangeboren of verworven
perifere neuropathieën; iv) het verbeteren van de moleculaire diagnostiek,
preventie en begeleiding van de CMT patiënten.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Binnenshuis gegenereerde of aangekochte transgene lijnen van de soort
Drosophila melanogaster, duizenden individuele vliegen zullen worden
gebruikt.
De vliegen in onze experimenten zullen geen of beperkt (P1) ongemak
ondervinden tijdens en na de experimenten.
Het gebruik van dit vliegmodel beschreven door Fang et al. (2012) geeft ons
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
de mogelijkheid van een high throughput screeningstest te ontwikkelen. Dit
kan niet worden bereikt met een ander modelorganisme.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In de meeste experimenten zullen geen vliegen worden opgeofferd. We
zullen regelmatig het welzijn van de vliegen controleren: fitheid,
voedselvoorziening, afwezigheid van parasieten en infecties.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We zullen een high throughput assay ontwikkelen voor het evalueren van
neurodegeneratie als gevolg van het verlies van functie van een bepaald
gen. We zullen ook de rol van YARS onderzoeken in de menselijke
gezondheid en ziekte. Alles bij elkaar zal dit invloed hebben op
onderzoeksdomeinen zoals: Biologie, neurowetenschappen, genetica,
moleculaire biologie, geneeskunde
130
Titel van het project
Looptijd van het project
Sleutelfunctie van locomotie in bigvitaliteit: een vergelijkende studie bij
biggen met
een normaal en laag geboortegewicht,
13/03/2015 - 12/02/2019 (eerste dierproef 12/02/2015)
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
bigvitaliteit, locomotie, geboortegewicht
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
neen
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
We willen locomotie als bruikbare determinant en belangrijke component
van bigvitaliteit bepalen samen met de onderliggende
musculoskeletale/neuronale ontwikkeling. Tot nu toe is onderzoek naar
bigvitaliteit beperkt gebleven tot het onderzoeken van enkele fysiologische
variabelen en vitaliteitsvariabelen. De doelstellingen van deze studie zijn
dan ook het opstellen van datasets om de maturatie van het
locomotiepatroon en -apparaat (coördinatie en controle) bij biggen met
een normaal geboortegewicht / normale vitaliteit en laag geboortegewicht
/ lage vitaliteit in kaart te brengen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De finaliteit van het onderzoek kan op korte, middellange en lange termijn
bekeken worden. Op korte termijn: dierenwelzijn. Waar loont remediëring
nog? Wanneer is het te vroeg om al te euthanaseren? Momenteel heeft
men hier geen idee van en stellen varkenshouders zich de vraag of ze te
vroeg euthanaseren. Middellang: case-study betreffende de
energiereserves bij de big. Op lange termijn zal dit onderzoek meerdere
vervolgstudies mogelijk maken, dit aangezien we gaan kijken naar zowel
het centraal als perifeer zenuwstelsel en spierkarakteristieken.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Varkens (biggen) - 140
Er wordt verwacht dat dierproef 1 en 3 geen negatieve invloed op de
dieren zullen hebben. De dierproeven bestaan uit het zetten van enkele
stappen doorheen een wandelgang. Het uiteindelijke lot van deze dieren
wordt niet beïnvloed door de experimenten, zij blijven bij de zeug op de
varkenshouderij en gaan verder in het normale productieproces. Bij
dierproef 2 worden de dieren onmiddellijk geëuthanaseerd, zonder eerst
deel uit te maken van een experiment.
Het varken staat hier niet model voor een ander organisme of systeem,
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
maar is het onderwerp van het onderzoek zelf.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door het onderzoek op het varkensbedrijf zelf te laten plaatsvinden,
moeten er een minimum aantal dieren gebruikt worden, dewelke nadien
gewoon ter plekke kunnen blijven.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zie 1. Vervanging en 2. Vermindering
131
Titel van het project
Netwerkstructuur van de functionele hippocampus lateralisatie bij vogels.
Looptijd van het project
1-3-2015 tot 1-4-2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
MRI hippocampus lateralisatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Functionele hemisferische asymmetrie is veel voorkomend in het brein van
vertebraten. Er is echter weinig geweten over hemisferische dominantie op
neuronaal niveau en de meeste resultaten zijn gebaseerd op
gedragsonderzoek.
Een belangrijk voorbeeld is dominantie van de linker hippocampus bij
navigatie die van belang is bij het vinden van de weg naar huis (`homing`).
Resting state fMRI kan gebruikt worden om de neuronaal-organizationele
basis van lateralisatie te onderzoeken.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Bevestiging van het nut van deze niet invasieve techniek bij onderzoek naar
lateralisatie en hemisferische dominantie in een gekend model biedt
mogelijkheden voor verder niet invasief onderzoek naar niet gekende
lateralisaties en dominanties die uitermate belangrijk zijn voor het
functioneren van de hersenen in zowel dieren als mensen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Rotsduif, Valentina Figuritas, 4
De dieren ondervinden enkel matig ongemak tijdens de MRI meting. Na de
MRI meting worden de dieren terug overgebracht naar het samenwerkend
labo voor verder onderzoek op het gedrag van de dieren.
Functionele lateralisatie van de hersenen is een complexe eigenschap van
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
het vertebrate brein. Om deze eigenschap te bestuderen en meer inzicht te
krijgen in deze fundamentele opbouw van onze hersenen is het essentieel
te werken met een orgasisme waarin lateralisatie gekend is.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat de door ons te onderzoeken
hypothese aantoonbaar is met dit aantal dieren. Vermindering van het
aantal dieren (minder dan 4) kan onbruikbare (niet valide) resultaten
leveren waardoor de dataset onbruikbaar is wat absoluut vermeden moet
worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Duiven zijn een gekend model voor lateralisatie. Op gedragsniveau is er
veel geweten over dit fenomeen waardoor het aangewezen is de neuronale
basis van het fenomeen in hetzelfde model te bestuderen. Dieren worden met een gevalideerd protocol - getraind voor de meting zodat het stress
niveau en ongemak minimaal is.
132
Titel van het project
Looptijd van het project
Studie van de duale rol van macrofagen bij infectie met het Respiratoir
Syncytieel Virus (RSV): doelwitcel en immunoregulator
1/8/2015 - 31/7/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
monoklonale antilichamen RSV
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In kader van het karakteriseren van RSV infecties bij de macrofaag zullen
monoklonale antilichamen geproduceerd worden tegen verschillende virale
eiwitten. Deze antilichamen laten toe om de geselecteerde antigenen
selectief op te volgen waardoor de verschillende stadia van RSV infectie
gekarakteriseerd kunnen worden.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De macrofaag is een prominente immuuncel in de long, maar vormt tevens
een gastheercel voor RSV. Een goed begrip van de infectie en de
functionele gevolgen, kan een nieuw inzicht leveren in de RSV pathologie
en een aanzet zijn tot de ontwikkeling van nieuwe therapeutisch
moglijkheden. De monoklonale antilichamen zijn tegen algemene RSVeiwitten en kunnen dus, naast de karakterisatie van RSV infectie bij
macrofagen, door verschillende RSV studies gebruikt worden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
muis (BALB/c); 28
De dieren zullen geïmmuniseerd worden met RSV of getransfecteerde 3T3
cellen die RSV proteïnen expresseren. Na de immunisatie zullen de dieren
dagelijks gemonitord worden, waarbij voornamelijk naar het gewicht en de
algemene gezondheidstoestand van de dieren gekeken wordt. Indien de
gezondheidstoestand het toelaat zullen de dieren na ong. 55 dagen
geeuthaniseerd worden waarna de milt wordt gecollecteerd. Indien nodig
zal men vroeger overgaan tot euthanasie. Indien de gewenste
immuunrespons niet verkregen wordt met 3T3 cellen, zal er
overgeschakeld worden naar RSV geïnfecteerde HEp-2 cellen, waarbij de
dieren eerst immunotolerant gemaakt worden voor HEp-2 cellen m.b.v.
cyclophosphamide.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Voor de productie van antistoffen is het gebruik van proefdieren vereist.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
aangezien niet geweten is welk startmateriaal het meest geschikt is voor
mAb productie tegen de geselecteerde RSV-proteïnen worden
verschillende mogelijkheden uitgetest:opgezuiverd RSV, RSV geïnfecteerde
3T3 cellen, getransfecteerde 3T3 cellen die telkens één van de vereiste RSV
proteïne expresseren (F, NS1, NS2, N) en RSV geïnfecteerde HEp-2 cellen.
Voor elk startmateriaal worden 4 muizen gebruikt aangezien de kans voor
niet-reactieve dieren en voor eventuele uitval blijft bestaan
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit is de laagste diersoort die antistofproductie toelaat. De immunisatie van
BALB/c muizen voor de ontwikkeling van antilichamen is een standaard
laboratoriumtechniek. De dieren worden dagelijks opgevolgd vanaf het
ogenblik van infectie (registratie lichaamsgewicht en algemene
gezondheidstoestand) en geëuthanaseerd als hun toestand achteruitgaat.
Daarnaast worden alle handelingen worden uitgevoerd door zeer ervaren
proefdierkundigen.
133
Titel van het project
Ontwikkeling van RIP1F/F LysM-Cre+ ApoE-/- muizen
Looptijd van het project
2 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Necrose, bloedvaten
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
ja
niet gebruikt in andere proeven
We wensen RIP1F/F LysM-Cre+ muizen te kruisen met ApoE-/- muizen
(standaard model voor atherosclerose) waardoor we in vervolgstudies
mogelijke effecten van selectieve uitschakeling van RIP1 in macrofagen van
atherosclerotische plaques kunnen onderzoeken.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De gekruiste dieren kunnen aangewend worden in atherosclerose studies
en meer informatie bieden over de mogelijke invloed van gereguleerde
necrose op de ontwikkeling en stabiliteit van atherosclerotische plaques, en
of het een belangrijke rol speelt bij normale vaatfunctie. Daarnaast kunnen
de gekruiste dieren meer duidelijkheid scheppen of farmacologische
inhibitie van gereguleerde necrose een voordeel biedt bij de behandeling
van patienten met vaatlijden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
4 muizen bij de start van de kruising
Er worden geen negatieve effecten voor de dieren verwacht. De gekruiste
dieren zullen gebruikt worden in atherosclerose studies.
Atherosclerose is een complex pathofysiologisch proces dat enkel in
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
proefdieren (zoals muizen) op een correcte manier kan nagebootst worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Een minimum van 4 muizen is vereist om de kruising te initiëren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Enkel bij muizen zijn de genetische modificaties beschikbaar die we nodig
hebben voor deze kruising. De letsels die muizen in hun bloedvaten
ontwikkelen gelijken sterk op deze van de mens. Bij tekenen van ongerief
(abnormaal eetgedrag, afwezig zijn van huidverzorging of exploratiegedrag)
worden de dieren geeuthanaseerd.
134
Titel van het project
Looptijd van het project
Gebruik van de transgene zebravislijn tg(SR4G) voor de ontwikkeling van
een zebravisembryotest voor de milieurisicoanalyse van farmaca met
oestrogene eigenschappen
01/06/2015 - 31/12/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravis, embryo, oestrogenen, farmaca
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
je
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, je
niet gebruikt in andere proeven
De test die gedurende dit project ontwikkeld zal worden, zal op een korte
tijdspanne en door het gebruik van zebravisembryo’s een alternatieve
manier bieden om stoffen met oestrogeen verstorende eigenschappen te
identificeren en de eventuele negatieve effecten van die producten op de
ontwikkeling van de geslachtsorganen of op de reproductie in te schatten.
Om dit doel te bereiken zullen er verschillende eindpunten geëvalueerd
worden waarbij er onder andere gebruik gemaakt zal worden van een
transgene zebravislijn tg(SR4G).
Voor de huidige milieurisicoanalyes van nieuwe geneesmiddelen wordt er
standaard onder andere een ‘Fish early life stage’ test (OECD TG 210)
uitgevoerd, om effecten op aquatische organismen in te schatten. Bij
potentieel endocrien verstorende farmaca, wordt er een screeningstest
uitgevoerd met adulte vissen om dit potentieel na te gaan (OECD TG 230)
en indien nodig zelfs een sexuele ontwikkelingstest (OECD TG 234). De
nieuwe test zal het voordeel bieden dat er na validatie minder of geen
gebruik meer gemaakt moet worden van proefdieren.
Binnen dit project zullen 20 volwassen dieren gebruikt worden die nodig
zijn om de populatie in stand te houden. Voor de experimenten zullen per
experiment ongeveer 500 zebravisembryo’s gebruikt worden. Volgens de
nieuwste Europese richtlijn betreffende de bescherming van dieren die
voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt (2010/63/EU) en het
daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de commissie
(2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren beschouwd worden vanaf
het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk te voeden. Voor
zebravissen werd bepaald dat zij zich onafhankelijk kunnen voeden vanaf
de vijfde dag na bevruchting. Aangezien de experimenten in dit project
gebruik zullen maken van zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vijf dagen
gaat het hier dus niet om een dierproef maar om een alternatieve test.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De adulte zebravissen worden enkel voor eiproductie gebruikt en steeds
gehouden in optimale en stabiele water en temperatuurs-omstandigheden.
Hierdoor wordt er een uiterst minimale stressreactie geïnduceerd bij de
adulte vissen. De zebravislarvae worden geanestheseerd met MS-222 5
dagen na fertilisatie vooraleer hun morfologie bestudeerd wordt.
Uiteindelijk worden de zebravislarvae geëuthanaseerd door een overdosis
MS-222. Aangezien dit gebeurd op 120 hpf is er geen sprake van een
dierproef.
Volgens de nieuwste Europese richtlijn betreffende de bescherming van
dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt
(2010/63/EU) en het daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de
Europese Commissie (2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren
beschouwd worden vanaf het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk
te voeden. Voor zebravissen is dit vanaf de vijfde dag na bevruchting (120
hpf). De experimenten in dit dossier zullen gebruik maken van
zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vijf dagen. Het gaat hier dus reeds
om een alternatieve test, niet om een dierproef.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door de adulte vissen in de meest optimale omstandigheden te huisvesten
levert dit een eiproductie van hoge kwaliteit op. Hierdoor worden zo weinig
mogelijk embryo’s geproduceerd die niet aangewend kunnen worden voor
de experimenten. Daarnaast zijn alle aangewende technieken reeds
geoptimaliseerd waardoor er dus geen dieren gebruikt moeten worden om
de technieken nog op punt te stellen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben gekozen voor een zebravismodel omdat deze vissoort reeds
gebruikt wordt in de huidige, verplichte testen voor milieurisicoanalyes van
farmaca. Hoewel het niet verwacht wordt tijdens deze studie, zullen dieren
geëuthanaseerd worden wanneer er sprake blijkt te zijn van
onproportioneel lijden.
135
Titel van het project
Looptijd van het project
Specifieke blokkers van autofagie processen door inhibitie van ATG4B? Een aanpak
gebasseerd op drug-like inhibitoren en activiteit-gebaseerde probes.
2015 t/m februari 2017
Trefwoorden (maximaal
5 woorden / 50
karakters)
ATG4b inhibitie, autofagie, everolimus
Doelstelling van het
project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid of
het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
ja
ja
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
ja
Beschrijf de
doelstellingen van het
project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke
vooruitgang geboekt
worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor
mensen of dieren?
(Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat
is bij benadering het
aantal van deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor
de dieren, wat is de
waarschijnlijke of
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
ja
gebruikt in andere proeven
Een aantal preklinishe studies hebben gedemonstreerd dat autofagie inhibitie een
hoge waarde kan hebben in anti-tumorale therapie. Desondanks blijven de bestane
autofagie blokkers onspecifiek en hebben ze limiterende bijwerkingen. Het
blokkeren van de enzymatische activiteit van ATG4B, een specifieke, onmisbare
compontent in het autofagie proces is het doel van een lange en intensieve
onderzoekstocht geweest met tot nu toe weinig succes. In dit project heeft men
een aantal moleculen geïdentificeerd die, met een hoge potentie, een inhiberende
werking op ATG4B hebben zowel op enzymatisch al op cellulair niveau. We zijn
daarom van mening dat een veelbelovende doorbraak binnen handbereik is.
Dit project zou vele patiënten, in het bijzonder zij die tumors hebben, een nieuw
hoop kunnen bieden. Maar het blijft niet daarbij omdat autofagie een belangrijk
component is in vele aandoeningen zoals atherosclerose, alzheimer, parkinson en
vele anderen. Momenteel zijn er moleculen beschikbaar die autofagie kunnen
induceren maar er bestaan geen specifieke autofagie blokkers waardoor onderzoek
naar een zeer cruciaal process zoals autofagie ongemakkelijk blijft.
10 GFP-LC3 muizen zullen worden gebruikt. Deze muizen bevatten een groen
fluorescerend eiwit gekoppeld aan het autofagie-specifieke merker LC3. Deze
toevoeging vergamekkelijkt de detectie van autofagie aanzienlijk.
Dieren zullen enkel met minimale stress te maken hebben. Ze zullen volledig onder
anesthesie liggen (Sevoflurane(R)) en daarna een kleine incisie tussen de oren
krijgen. Een osmotisch minipompje gevuld met vehicle of een potentieel ATG4B
inhibitor zal dan subcutaan geïmplanteerd worden. De dieren zullen daarna
gestarveerd worden voor 48 uur om een sterke autofagie respons op te wekken in
de lever. Daarna zullen ze opgeofferd worden door middel van een overdosis aan
fenobarbital. Post-operatieve pijn zal worden bestreden door een subcutane
verwachte graad van
ernst van deze effecten
en wat is het
uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal
600 karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om
dieren te gebruiken en
waarom er geen
alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
injectie bupronorfine. Wegens de korte duur van het experiment verwachten we
niet veel bijwerkingen of pijn. We zijn van mening dat het belang van nieuwe
ATG4B inhibitoren meer overweegt dan de korte, milde tot middelmatige pijn bij de
dieren.
We hebben al iedere beschikbare methode die niet van proefdieren uitgaat getest
met positieve resultaten. Desondanks kunnen we zonder een in-vivo studie nog
weinig conclusies trekken over de beschikbare compounds en vanwege de
onvervangbare plaats van autofagie blokkers in onderzoek en in kliniek lijkt een
preklinische studie ons zeer belangrijk.
2.Vermindering
(maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe
gewaarborgd wordt dat
enkel het minimum
aantal dieren wordt
gebruikt
Een statistische analyse is al gebeurd, een minimum van 10 dieren is nodig.
3.Verfijning (maximaal
600 karakters)
Verklaar de keuze voor
de gebruikte diersoort
en waarom het
gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op
het welzijn van de
dieren tot een minimum
te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om
ongemak (pijn) dieren te
minimaliseren.
GFP-LC3 muizen zullen worden gebruikt. Deze muizen bevatten een groen
fluorescerend eiwit gekoppeld aan het autofagie merker LC3. Deze additie maakt
detectie van autofagie makkelijker. Deze muizen worden wereldwijd gebruikt om
autofagie aan te tonen. In ons geval zullen we een sterk stimulus geven (starvatie)
en zullen we deze bestrijden met een ATG4B inhibitor. Bupronorfine, gekoppeld
aan het feit dat de experimenten in totaal maar 48 uur duren, zullen verzekeren dat
het discomfort bij de dieren minimaal blijven.
136
Titel van het project
Karakterisatie van de witte hersenmaterie bij het gebruik van diffusie MRI
Looptijd van het project
01/07/2015 tem 30/06/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
dMRI, specifiek, witte materie, biomerker
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Tijdens de vooropgestelde dierproef zullen we een witte materie model
valideren met als doel de specificiteit van diffusie MRI te verhogen en bij
gevolg de interpretatie van deze modaliteit eenduidiger te maken. We
trachten aan te tonen dat het nieuwe model gebruikt kan worden om
bepaalde veranderingen in het diffusie MR constrast toe te kunnen wijzen
aan specifieke microstructurele veranderingen zoals demyelinatie of
axonaal verlies. Beide pathologische processen treden in een vroeg stadium
op bij de Ziekte van Alzheimer. Een vroegtijdige, doch specifieke detectie
van beide processen, zal helpen bij het ontwikkelen van therapien die
verder gaan dan de behandeling van symptomen.
De Ziekte van Alzheimer is een aandoening waarbij microstructurele
veranderingen plaatsvinden ver alvorens de eerste klinische symptomen
zich manifesteren. Daardoor is het nu vaak enkel mogelijk de symptomen
te behandelen, terwijl de pathofysiologie zich verder ontwikkelt. Hierdoor
is het van belang om specifieke biomerkers te zoeken die de verschillende
neurodegeneratieve processen vroegtijdig kunnen vastleggen. Een
biomerker die ziekte in een vroeg stadium kan detecteren kan er voor
zorgen dat huidige medicatie en medicatie in ontwikkeling in een vroeger
stadium kan toegediend worden. Een vroege interventie maakt het
pathofysiologisch proces mogelijk omkeerbaar.
75 Muizen (C57 Bl6 strain)
De Muizen zullen beperkt ongemak ondervinden tijdens de experimenten
daar het om een niet-invasie beeldvormingstechniek gaat. De manipulaties
zijn zeer beperkt en gebeuren onder verdoving. Tijdens de exerimenten
worden de temperatuur en ademhaling gevolgd en indien nodig wordt het
experiment afgebroken. Alle dieren worden opgeofferd na de studie voor
histologische analyse.
Het Cuprizone model heeft de unieke eigenschap dat demyelinatie gevolgd
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
wordt door een spontane remyelinatie in welbepaalde hersenstructuren.
Aangezien diffusie MRI een niet-invasieve scantechniek is, is het mogelijk
om het op welgekozen tijdsstippen het effect van demyelinatie op de
nieuwe diffusie parameters te bestuderen zonder dat intersubject
variabiliteit als ruis binnen je experiment fungeert. Door de parameters te
vergelijken met histologische biomerkers voor demyelinatie en axonaal
verlies, zal deze dierproef dienen als de ultieme validatie die verder gaat
dan simulaties.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het project start met een statistische poweranalyse op basis van eerdere
CPZ bevindingen om het minimaal aantal proefdieren te bepalen dat nog
zal leiden tot de gewenste significant resultaten. We houden echter wel
rekening de mogelijkheid op (natuurlijke) sterfte tijdens de levensomloop.
Verder worden per tijdpunt dieren opgeofferd voor de histologische
studies. Controle dieren zijn noodzakelijk om te kunnen normaliseren voor
leeftijdsgebonden en scantijdstipgerelateerde elementen (bv software
updates van de scanner e.d.)
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het cuprizone model is uniek daar myeline afbraak kan geïntroduceerd
worden in welbepaalde hersenstructuren, die tevens uitermate geschikt
zijn voor witte materiemodelering. Verder keert het proces zich spontaan
om waardoor verschillende tijdsstippen gebruikt kunnen worden om het
proces te bestuderen, waardoor het aantal nodige proefdieren drastich
daalt. Het model is grondig bestudeerd en bedocumenteerd. Vermits het
gaat om een niet-invasieve techniek wordt verwacht dat de dieren een
beperkt ongemak zullen ondervinden. De manipulaties zijn zeer beperkt en
gebeuren onder verdoving.
137
Titel van het project
Evolutie van chemische communicatie in lacertide hagedissen
Looptijd van het project
04/07/2015 - 31/10/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
predatordetectie hersenwerking hagedissen ME-MRI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Prooidieren kunnen hun predators ontvluchten door geuren en visuele
signalen in de omgeving correct te interpreteren. Veel hagedissen maken
gebruik van een vernuftig systeem dat chemische stoffen detecteert om
predators te slim af te zijn. Signalen van geïntroduceerde predators zijn
moeilijk te interpreteren, omdat de hagedissen niet de tijd hebben gehad
om hun systemen af te stemmen op deze signalen. Hier onderzoeken we de
mogelijkheid van hagedissen om een waaier aan predators en hun signalen
waar te nemen. Via nieuwe technologieën wordt een gedetailleerd beeld
gegeven van predatorsignaal verwerking in de hersenen.
Wereldwijd worden veel prooisoorten bedreigd door geïntroduceerde
predators. Door te achterhalen hoe predatordetectie werkt en wat de
snelheid bepaald waarmee prooisoorten zich aanpassen aan nieuwe
predators, kan er beter ingeschat worden welke impact deze predators
uiteindelijk op hun prooi hebben. Door algemene factoren te bekijken,
zoals de geschiedenis van de prooi met inheemse predators, kunnen we
algemene conclusies trekken. De resultaten uit dit onderzoek kunnen dus
ook een toepassing vinden voor prooien anders dan hagedissen. Door met
nieuwe technieken hersensignalen te bekijken wordt ook de fundamentele
kennis over hersenwerking bij hagedissen verrijkt.
karsthagedis (Podarcis melisellensis): 35; levendbarende hagedis (Zootoca
vivipara): 28; bruine anolis (Anolis sagrei): 14; langstaarthagedis
(Takydromus sexlineatus): 17; adder (Vipera berus): 1; gladde slang
(Coronella austriaca): 1
De dieren zullen met de nodige verdoving worden onderworpen aan MRimaging. Dit wordt gezien als een dierproef met een lichte graad van ernst.
De dieren zullen hier op langere termijn geen negatieve effecten van
ondervinden. Op korte termijn kan er een lichte vorm van stress
ondervonden worden door de dieren wanneer zij geconfronteerd worden
met predatorsignalen, bij handeling en toediening van de anesthesie.
Wanneer de dierproef ten einde is worden de karsthagedissen,
levendbarende hagedissen, en twee slangen (wildvangst) weer vrijgelaten
op de plaats van vangst. De bruine anolis en langstaarthagedissen zullen
blijvend en gepast gehuisvest worden in het Labo voor Functionele
Morfologie.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Signaaltransductie in het centraal zenuwstelsel van een organisme is een
complex proces dat niet bestudeerd kan worden zonder het gebruik van
proefdieren. Ook het linken van hersenwerking met gedrag van het dier
kan niet via een alternatieve benadering onderzocht worden. Ook is deze
studie erop gefocust om adaptatie van inheemse prooidieren aan hun
uitheemse predatoren te onderzoeken. Deze inheemse prooi – uitheemse
predator situatie kan niet kunstmatig verkregen worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door dieren te gebruiken van een andere projecten (de bruine anolis)
binnen het labo wordt het aantal gebruikte dieren verminderd. Via een
statistische analyse werd er berekend wat het minimum aantal dieren is
voor het bekomen van statistisch relevante resultaten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Z. vivipara en P. melisellensis zijn algemene soorten. Er is dus geen impact
op lokale populaties. In eerdere studies werd aangetoond dat ze informatie
halen uit geursignalen en P. melisellensis heeft af te rekenen met een
geïntroduceerde mangoeste (een alleseter). T. sexlineatus wordt gebruikt
in een pilootstudie voor het verbeteren van de gebruikte methodes. Ze is
nauw verwant aan de andere hagedissensoorten en heeft eenzelfde
lichaamswerking. Zij is net zoals A. sagrei afkomstig uit de dierenhandel.
Deze tweede kan beter visuele signalen interpreteren.
138
Titel van het project
Evolutie van chemische communicatie in lacertide hagedissen
Looptijd van het project
04/07/2015 - 31/10/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
predatordetectie hersenwerking hagedissen ME-MRI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Prooidieren kunnen hun predators ontvluchten door geuren en visuele
signalen in de omgeving correct te interpreteren. Veel hagedissen maken
gebruik van een vernuftig systeem dat chemische stoffen detecteert om
predators te slim af te zijn. Signalen van geïntroduceerde predators zijn
moeilijk te interpreteren, omdat de hagedissen niet de tijd hebben gehad
om hun systemen af te stemmen op deze signalen. Hier onderzoeken we de
mogelijkheid van hagedissen om een waaier aan predators en hun signalen
waar te nemen. Via nieuwe technologieën wordt een gedetailleerd beeld
gegeven van predatorsignaal verwerking in de hersenen.
Wereldwijd worden veel prooisoorten bedreigd door geïntroduceerde
predators. Door te achterhalen hoe predatordetectie werkt en wat de
snelheid bepaald waarmee prooisoorten zich aanpassen aan nieuwe
predators, kan er beter ingeschat worden welke impact deze predators
uiteindelijk op hun prooi hebben. Door algemene factoren te bekijken,
zoals de geschiedenis van de prooi met inheemse predators, kunnen we
algemene conclusies trekken. De resultaten uit dit onderzoek kunnen dus
ook een toepassing vinden voor prooien anders dan hagedissen. Door met
nieuwe technieken hersensignalen te bekijken wordt ook de fundamentele
kennis over hersenwerking bij hagedissen verrijkt.
karsthagedis (Podarcis melisellensis): 35; bruine anolis (Anolis sagrei): 14;
Acanthodactylus aegyptius: 4
De dieren zullen met de nodige verdoving worden onderworpen aan MRimaging. Dit wordt gezien als een dierproef met een lichte graad van ernst.
De dieren zullen hier op langere termijn geen negatieve effecten van
ondervinden. Op korte termijn kan er een lichte vorm van stress
ondervonden worden door de dieren wanneer zij geconfronteerd worden
met predatorsignalen, bij handeling en toediening van de anesthesie.
Wanneer de dierproef ten einde is worden de karsthagedissen (wildvangst)
weer vrijgelaten op de plaats van vangst. De bruine anolis en A. aegyptius
zullen blijvend en gepast gehuisvest worden in het Labo voor Functionele
Morfologie.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Signaaltransductie in het centraal zenuwstelsel van een organisme is een
complex proces dat niet bestudeerd kan worden zonder het gebruik van
proefdieren. Ook het linken van hersenwerking met gedrag van het dier
kan niet via een alternatieve benadering onderzocht worden. Ook is deze
studie erop gefocust om adaptatie van inheemse prooidieren aan hun
uitheemse predatoren te onderzoeken. Deze inheemse prooi – uitheemse
predator situatie kan niet kunstmatig verkregen worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door dieren te gebruiken van twee andere projecten (A. aegyptius en de
bruine anolis) binnen het labo wordt het aantal gebruikte dieren
verminderd. Via een statistische analyse werd er berekend wat het
minimum aantal dieren is voor het bekomen van statistisch relevante
resultaten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De karsthagedis is lokaal algemeen in Kroatië. Er is dus geen impact op
lokale populaties. In eerdere studies werd aangetoond dat ze informatie
haalt uit geursignalen en af te rekenen heeft met een geïntroduceerde
mangoeste (een alleseter). A. aegyptius wordt gebruikt in een pilootstudie
voor het verbeteren van de gebruikte methodes. Ze is nauw verwant aan
de karsthagedis en heeft eenzelfde lichaamswerking. Zij is gehuisd in het
Funmorph lab en is gewend aan handeling. Dit geldt ook voor de bruine
anolis die beter visuele signalen kan interpreteren (aangetoond in eerder
onderzoek).
139
Titel van het project
Looptijd van het project
Rol van hormoongeïnduceerde epigenetische mechanismen in kritische
periode neuroplasticiteit in de zebravink
1/06/2015 - 31-5-2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravink, plasticiteit, hormonen, epigenetica
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Gedurende de vroege ontwikkeling ondergaan onze hersenen perioden
van uitzonderlijke plasticiteit, ook wel kritische perioden genoemd, waarin
we bijzonder snel nieuwe dingen kunnen aanleren. Zebravinken ondergaan
in hun ontwikkeling een kritische periode waarin ze hun zang aanleren,
waarna deze gekristalliseerd wordt voor de rest van hun leven. De
mechanismen die aan de basis liggen van het openen en sluiten van deze
kritische perioden zijn nog niet goed gekend. In dit project willen we
onderzoeken welke factoren een rol spelen bij het openen en sluiten van
kritische perioden en wat de rol is van geslachtshormonen en
epigenetische regulatie.
Dit onderzoek zal belangrijke inzichten leveren voor het begrijpen van het
funtioneren van de hersenen in het algemeen (controle van leren,effect
van hormonen, etc.) en in de regulatie van kritische perioden, meer
specifiek door de wisselwerking van hormonen en epigenetische
mechanismen. Als we begrijpen hoe plasticiteit gereguleerd wordt op
moleculair niveau, kan onderzocht worden hoe we dit systeem kunnen
manipuleren om in volwassen hersenen opnieuw de uitzonderlijke
plasticiteit van tijdens de kritische periode te kunnen activeren. Dit zou een
nieuwe behandelingsstrategie kunnen betekenen voor een breed scala aan
hersenziekten of –letsels.
zebravink (Taeniopygia guttata); 196 dieren waarvan 106 mannelijke en 90
vrouwelijke zebravinken.
Een deel van deze dieren zal gescand worden met MRI. De MRI zal
uitgevoerd worden terwijl de vogel onder volledige verdoving (isofluraan)
is. Anesthesie kan aan aan het begin en het eind van de verdoving stress
teweeg brengen, waardoor de dieren een beperkt ongemak ondervinden.
De MRI zelf is niet invasief, de anesthesie wordt gebruikt omdat de dieren
stil moeten liggen voor de beeldvorming. De dag voor een MRI experiment
zal de zang van de vogels opgenomen worden. Voor gebruik in moleculaire
testen zullen de dieren op een humane wijze geuthanaseerd worden.
In dit project willen we de mechanismen die aan de basis liggen van het
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
openen en sluiten van kritische perioden onderzoeken. Dit kan niet worden
nagebootst in celculturen. Aangezien het om fundamenteel onderzoek gaat
kunnen we geen simulaties gebruiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren dat gebruikt wordt beperkt tot het minimum aantal nodig
om voldoende statistische power te bekomen. Het aantal proefdieren komt
overeen met de beschikbare literatuur.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zebravinken vertonen een uitzonderlijke plasticiteit tijdens de kritische
periode voor zangleren. Dit zangleren staat onder controle van het
zangcontrolesysteem (ZCS) dat bestaat uit discrete hersennuclei. We
kunnen bijgevolg makkelijk de plasticiteit in dit systeem bestuderen met
MRI en moleculaire technieken. Bovendien is het ZCS bijzonder gevoelig
voor hormonen. Tenslotte lijkt zangleren van de zebravink erg op taal leren
bij de mens en is hun genoom gesequenced. Voor MRI experimenten wordt
de dosis en de duur van de anesthesie worden zo laag mogelijk gehouden
om het ongemak te beperken.
140
Titel van het project
Looptijd van het project
Rol van hormoongeïnduceerde epigenetische mechanismen in kritische
periode neuroplasticiteit in de zebravink
1/06/2015 - 31-5-2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravink, plasticiteit, hormonen, epigenetica
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Gedurende de vroege ontwikkeling ondergaan onze hersenen perioden
van uitzonderlijke plasticiteit, ook wel kritische perioden genoemd, waarin
we bijzonder snel nieuwe dingen kunnen aanleren. Zebravinken ondergaan
in hun ontwikkeling een kritische periode waarin ze hun zang aanleren,
waarna deze gekristalliseerd wordt voor de rest van hun leven. De
mechanismen die aan de basis liggen van het openen en sluiten van deze
kritische perioden zijn nog niet goed gekend. In dit project willen we
onderzoeken welke factoren een rol spelen bij het openen en sluiten van
kritische perioden en wat de rol is van geslachtshormonen en
epigenetische regulatie.
Dit onderzoek zal belangrijke inzichten leveren voor het begrijpen van het
funtioneren van de hersenen in het algemeen (controle van leren,effect
van hormonen, etc.) en in de regulatie van kritische perioden, meer
specifiek door de wisselwerking van hormonen en epigenetische
mechanismen. Als we begrijpen hoe plasticiteit gereguleerd wordt op
moleculair niveau, kan onderzocht worden hoe we dit systeem kunnen
manipuleren om in volwassen hersenen opnieuw de uitzonderlijke
plasticiteit van tijdens de kritische periode te kunnen activeren. Dit zou een
nieuwe behandelingsstrategie kunnen betekenen voor een breed scala aan
hersenziekten of –letsels.
zebravink (Taeniopygia guttata); 160 dieren waarvan 80 mannelijke en 80
vrouwelijke zebravinken.
Een deel van deze dieren zal gescand worden met MRI. De MRI zal
uitgevoerd worden terwijl de vogel onder volledige verdoving (isofluraan)
is. Anesthesie kan aan aan het begin en het eind van de verdoving stress
teweeg brengen, waardoor de dieren een beperkt ongemak ondervinden.
De MRI zelf is niet invasief, de anesthesie wordt gebruikt omdat de dieren
stil moeten liggen voor de beeldvorming. De dag voor een MRI experiment
zal de zang van de vogels opgenomen worden. Voor gebruik in moleculaire
testen zullen de dieren op een humane wijze geuthanaseerd worden.
In dit project willen we de mechanismen die aan de basis liggen van het
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
openen en sluiten van kritische perioden onderzoeken. Dit kan niet worden
nagebootst in celculturen. Aangezien het om fundamenteel onderzoek gaat
kunnen we geen simulaties gebruiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren dat gebruikt wordt beperkt tot het minimum aantal nodig
om voldoende statistische power te bekomen. Het aantal proefdieren komt
overeen met de beschikbare literatuur.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zebravinken vertonen een uitzonderlijke plasticiteit tijdens de kritische
periode voor zangleren. Dit zangleren staat onder controle van het
zangcontrolesysteem (ZCS) dat bestaat uit discrete hersennuclei. We
kunnen bijgevolg makkelijk de plasticiteit in dit systeem bestuderen met
MRI en moleculaire technieken. Bovendien is het ZCS bijzonder gevoelig
voor hormonen. Tenslotte lijkt zangleren van de zebravink erg op taal leren
bij de mens en is hun genoom gesequenced. Voor MRI experimenten wordt
de dosis en de duur van de anesthesie worden zo laag mogelijk gehouden
om het ongemak te beperken.
141
Titel van het project
Topicaal-toepasbare en langdurig werkzame glucocorticoïde receptor
agonisten voor de behandeling van inflammatoire huidaandoeningen.
Looptijd van het project
01/06/2015 - 01/10/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravis, embryo,glucocorticoïden, farmaca
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
je
niet gebruikt in andere proeven
De test die gedurende dit project ontwikkeld zal worden, zal op een korte
tijdspanne en door het gebruik van zebravisembryo’s een alternatieve
manier bieden om stoffen met glucocorticoïde agonist/antagonist
eigenschappen te identificeren en stuctuur/functie/doserepons relaties te
onderzoeken. Om dit doel te bereiken zullen er verschillende eindpunten
geëvalueerd worden waarbij er onder andere gebruik gemaakt zal worden
van een transgene zebravislijn GRE::LUC.
Voor de huidige milieurisicoanalyes van nieuwe geneesmiddelen wordt er
standaard onder andere een ‘Fish early life stage’ test (OECD TG 210)
uitgevoerd, om effecten op aquatische organismen in te schatten. De
nieuwe test zal het voordeel bieden dat er na validatie minder of geen
gebruik meer gemaakt moet worden van proefdieren.
Binnen dit project zullen 30 volwassen dieren gebruikt worden die nodig
zijn om de populatie in stand te houden. Voor de experimenten zullen
ongeveer 2500 zebravisembryo’s gebruikt worden. Volgens de nieuwste
Europese richtlijn betreffende de bescherming van dieren die voor
wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt (2010/63/EU) en het
daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de commissie
(2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren beschouwd worden vanaf
het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk te voeden. Voor
zebravissen werd bepaald dat zij zich onafhankelijk kunnen voeden vanaf
de vijfde dag na bevruchting. Aangezien de experimenten in dit project
gebruik zullen maken van zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vijf dagen
gaat het hier dus niet om een dierproef maar om een alternatieve test.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De adulte zebravissen worden enkel voor eiproductie gebruikt en steeds
gehouden in optimale en stabiele water en temperatuurs-omstandigheden.
Hierdoor wordt er een uiterst minimale stressreactie geïnduceerd bij de
adulte vissen. De zebravislarvae worden geanestheseerd met MS-222 5
dagen na fertilisatie vooraleer hun morfologie bestudeerd wordt.
Uiteindelijk worden de zebravislarvae geëuthanaseerd door een overdosis
MS-222. Aangezien dit gebeurt op 120 hpf is er geen sprake van een
dierproef.
Volgens de nieuwste Europese richtlijn betreffende de bescherming van
dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt
(2010/63/EU) en het daarmee samengaande uitvoeringsbesluit van de
Europese Commissie (2012/707/EU), moeten vissen als proefdieren
beschouwd worden vanaf het moment dat zij in staat zijn zich onafhankelijk
te voeden. Voor zebravissen is dit vanaf de vijfde dag na bevruchting (120
hpf). De experimenten in dit dossier zullen gebruik maken van
zebravisembryo’s tot op de leeftijd van vijf dagen. Het gaat hier dus reeds
om een alternatieve test, niet om een dierproef.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door de adulte vissen in de meest optimale omstandigheden te huisvesten
levert dit een eiproductie van hoge kwaliteit op. Hierdoor worden zo weinig
mogelijk embryo’s geproduceerd die niet aangewend kunnen worden voor
de experimenten. Daarnaast zijn alle aangewende technieken reeds
geoptimaliseerd waardoor er dus geen dieren gebruikt moeten worden om
de technieken nog op punt te stellen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben gekozen voor een zebravismodel omdat deze vissoort reeds
gebruikt wordt in de huidige, verplichte testen voor milieurisicoanalyes van
farmaca. Hoewel het niet verwacht wordt tijdens deze studie, zullen dieren
geëuthanaseerd worden wanneer er sprake blijkt te zijn van
onproportioneel lijden.
142
Titel van het project
Therapeutisch effect van TGFβ antagonisme of onderdrukking van
inflammatie op de ontwikkeling van renale fibrose na een acute
ischemische nierbeschadiging in muizen.
Looptijd van het project
02/03/2015-1/03/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
AKI to CKD, I/R, fibrose, anti-TGFβ, dexamethasone
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De incidentie en prevalentie van chronisch nierfalen stijgt nog steeds.
Patienten die een fase van acuut nierfalen hebben doorgemaakt, dragen in
belangrijke mate toe aan deze stijging. Behandeling van CKD berust nog
steeds op het onderdrukken van de symptomen in combinatie met dialyse
of transplantatie. Zowel anti-TGFβ als dexamethasone zijn compounds die
inspelen op enkele van de belangrijkste pathways die leiden tot renale
fibrose. Deze compounds werden nog niet in deze setting uitgetest in het
klinisch relevante diermodel van unilaterale I/R.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Dit experiment laat toe het gebruikte diermodel van unilaterale ischemiereperfusie te vaslideren ovoro gebruik om therapeutica in uit te testen, met
het oog op samenwerkingen met de farmaceutische industrie. Verder
kunnen de resultaten met betrekking tot het gebruik van (een acute, korte
behandelingskuur) anti-TGFβ of dexamethasone rechtstreeks relevant zijn
voor de behandeling van patiënten met acuut ischemisch nierfalen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
90 mannelijke C57Bl/6J muizen
P2: de dieren zullen korte tijd matige pijn ervaren na de chirurgische
ingreep en zullen daarna mild ongemak ervaren door de intraperitoneale
injecties. Aan het einde van het experiment zullen de dieren
geëuthanaseerd worden door exsanguïnatie via de retro-orbitale plexus
onder ketamine-xylazine verdoving waarna de beide nieren gepreleveerd
zullen worden.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Verschillende celtypes en pathways zijn betrokken bij de ontwikkeling van
renale fibrose na een acute ischemische beschadiging. Ook het
immuunsysteem en de bloedcirculatie hebben een centrale rol in de
pathogenese van renale fibrose. Om het effect van therapeutica op de
ontwikkeling van renale fibrose te kunnen onderzoeken is het noodzakelijk
in vivo te werken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor het bepalen van de sample size voor dit experiment werd er gebruik
gemaakt van een power analyse en sample size calculator in combinatie
met de expertise van het labo met betrekking tot het gebruikte diermodel.
De verwachte mortaliteit van het diermodel is relatief laag (ongeveer 10%)
en de verwachte variatie binnen groepen bedraagt 20%.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het gebruikte diermodel voor dit experiment, i.e. unilaterale I/R is een vaak
gebruikt model voor onderzoek naar acuut nierfalen. Praktisch is het een
vrij eenvoudig model en daarnaast veroorzaakt het voor de dieren weinig
leed aangezien slechts een van beide nieren beschadigd wordt. Dit
diermodel werd op punt gesteld in de C57Bl/6J, om in toekomste
experimenten fundamenteel onderzoek te kunnen uitvoeren met genetisch
gemodificeerde dieren met deze achtergrond. Vlak na de operatie krijgen
de dieren pijnstilling (buprenorphine 0,5 mg/kg) en gedurende 3 dagen
Dietgel Recovery gel-eten.
143
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van Neureguline/ ErbB groeifactor signalisatie in cardiovasculaire
senescentie
1/09/2015 - 30/09/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Hart en bloedvaten, Neureguline, veroudering
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
je
niet gebruikt in andere proeven
Dit project onderzoekt de rol van een welgekende groeifactor systeem,
NRG/Erbb, in cardiovasculaire veroudering. Het is algemeen aanvaard dat
veroudering het risico op cardiovasculaire aandoeningen verhoogt.
Leeftijdsgerelateerde cardiovasculaire disfunctie wordt beschouwd als een
belangrijke oorzaak van cardiovasculaire aandoeningen, onafhankelijk van
andere risicofactoren. De onderliggende mechanismen van
leeftijdgebonden cardiovasculaire disfunctie zijn nog niet helemaal gekend.
Deze studie is de eerste die de rol van NRG1/ErbB bestudeert in
ouderdomgerelateerde cardiovasculaire aandoeningen. de rol van
NRG1/ErbB bestudeert in ouderdomgerelateerde cardiovasculaire
aandoeningen. Gezien de controverse omtrent de rol van groeifactoren bij
veroudering is het blootleggen van effecten in het verouderende
cardiovasculaire systeem van klinisch belang. NRG1 profileert zich als een
nieuw middel voor de behandeling van systolisch hartfalen maar zijn effect
in het verouderende hart zijn niet gekend. Onze studie brengt aldus nieuwe
inzichten omtrent de gevolgen van NRG1/ErbB groeifactorsysteem voor het
verouderende hart- en vaatsysteem.
muis, 876
Diabete dieren kunnen matige ongemakken hebben zoals gewichtsverlies
en uitwendige tekenen van diabetes zoals overmatige urineproductie. De
graad van ziekte bij deze dieren blijft eerder mild, omdat de dieren zullen
opgeofferd worden in stadia waarin de complicaties van diabetes preklinisch en asymptomatisch zijn. Buiten de periodes van korte stress (uit de
kooi nemen voor weging, glucosemeting) of korte anesthesie (echo
metingen) verblijven de dieren in hun kooi, gehuisvest volgens de
voorgeschreven Europese normen en richtlijnen. Wanneer alle data
verzameld zijn worden de dieren geeuthanaseerd.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het bestuderen van leeftijdgerelateerde cardiovasculaire aandoeningen is
een complex proces met veel parallele oozaken en factoren bij mens en
muis. Om veroudering van hart en bloedvaten te meten hebben we dieren
nodig waarin deze aandoeningen nagebootst worden (diabetes). Om
onderzoek naar de mechanismen te doen, worden cellijnen gebruikt voor in
vitro werk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op de literatuur en een eigen statistische analyse om met
een minimum aantal dieren significante resultaten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Bij tekenen van ongerief (abnormaal eetgedrag, afwezig zijn van
huidverzorging of exploratiegedrag) worden de dieren geeuthanaseerd. We
wensen de functie van hart en de bloedvaten de bestuderen tijdens
diabetes. De bouw van het hart en bloedvaten bij muizen en mensen is
quasi hetzelfde waardoor deze diersoort de voorkeur krijgt in deze studie.
144
Titel van het project
Looptijd van het project
Etomidaat versus isofluraan: de geschiktheid vaststellen van twee
anesthetica voor BOLD-contrast-gebaseerde fMRI experimenten op
zebravinken.
Juli - december 2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Anesthesie - zebravinken - BOLD fMRI - etomidate
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Zebravinken (Zv) worden frequent gebruikt in de studie naar het leren van
verbale communicatie. De studie van deze processen vereist niet-invasieve
beeldvormingsmethoden. Bij deze technieken is algemene anesthesie
noodzakelijk om stress en beweging van de dieren te minimaliseren.
Anesthesie kan echter in sommige gevallen, bv. bij fMRI, een effect hebben
op de resultaten. Etomidate zou weinig effect hebben op de vasculatuur en
kan bijgevolg aanleiding geven tot resultaten die de situatie in wakkere
dieren beter benaderen. Het doel van dit experiment is het gebruik van
etomidate op punt te stellen in Zv en het effect van deze anesthesie op de
resultaten van fMRI onderzoek verder na te gaan.
Allereerst is het de bedoeling om een protocol op punt te stellen voor de
toepassing van Etomidate anesthesie in zebravinken. Dit zal niet alleen
nuttig zijn voor de beelvormingsgemeenschap maar ook meer algemeen
voor alle onderzoekers die studies doen op zebravinken waarbij algemene
verdoving nodig is. Ten tweede zal dit onderzoek bijdragen aan de
fundamentele kennis over het effect van anesthesie op de resultaten van
functionele MRI experimenten.
zebravink (Taeniopygia guttata); 14 + 8 mannelijke, volwassen zebravinken
In het optimalisatie-experiment zal slechts 1 dosis per dier worden getest
zodat ongemak en stress bij de dieren wordt geminimaliseerd. Eens
geoptimaliseerd, zullen de dieren bij de beelvormingsexperimenten onder
verdoving met etomidate of isofluraan slechts middelmatige ongemak
ondervinden. Om stress bij het scannen zonder verdoving te minimaliseren,
zullen de dieren eerst worden onderworpen aan een habituatietraining
waarvan reeds aangetoond is dat ze efficiënt beweging en stress
verminderd tijdens het scannen. Door het matige en niet-invasieve karakter
van deze proef, zullen de dieren na afloop worden opgegeven voor adoptie.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit project heeft als doel de huidige gebruikte technieken voor de studie
van neurale processen en functionele connectiviteit in zebravinken te
verbeteren. Uiteindelijk kunnen deze studies helpen bij het karakteriseren
van de leerprocessing die verband houden met spraak en taal in mensen.
Alternatieve methodes om deze hogere cognitieve processen te
bestuderen zonder het gebruik van proefdieren zijn niet gekend.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal proefdieren nodig om de resultaten met voldoende statistische
kracht te interpreteren staat beschreven in wetenschappelijke publicaties
(te vinden in de gedetailleerde aanvraag). Voor het eerste deel van het
experiment, de optimalisatie van de dosis etomidate, zal men zich baseren
op doses geoptimaliseerd in muizen om zo van een zo accuraat mogelijke
dosis te starten om een minimum aantal dieren te gebruiken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zangvogels zijn een van de weinige diersoorten die vocaal leren en zijn
relatief gemakkelijk te huisvesten in een animalarium. We bestuderen
"age-limited learners" omdat hierbij het vocale leerproces het meest gelijkt
op de humane situatie.
We gebruiken de laagst mogelijke dosis aneasthesie en de kortst mogelijke
scantijd tijdens de experimenten. Na anaesthesie laten we de dieren in
speciaal aangepaste recovery boxen ontwaken.
145
Titel van het project
Looptijd van het project
Evaluatie van de neuroplastische veranderingen teweeggebracht door
repetitive transcraniële magnetische stimulatie in de rat
1 nov 2015 - 1 nov 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
TMS, neuromodulatie, PET, EMG, therapie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS) is een nietinvasieve neurstimulatie techniek die gebruikt wordt bij de behandeling
van medicatie-resistente depressie en wereldwijd getest wordt als
behandeling voor andere aandoeningen zoals angststoornissen, verslaving
en de ziekte van Parkinson. Het exacte werkingsmechanisme en de
optimale stimulatieparameters zijn echter nog niet gekend. Hier wordt
momenteel onderzoek naar verricht bij ratten. Het doel van dit project is
een geminiaturiseerde rat TMS spoel te valideren en optimale
stimulatieparameters te onderzoeken.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De validatie en productie van een TMS spoel voor ratten laat translationeel
onderzoek toe naar het werkingsmechanisme en de optimale
stimulatieparameters voor TMS als behandeling van een brede waaier aan
neurologische en psychiatrische aandoeningen zoals depressie,
angststoornissen, verslavingen,...
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Sprague Dawley ratten, aantal: 105
We verwachten een matig ongemak voor de ratten (P2). Zowel de PET en
CT scans als de neurofysiologische testen gebeuren onder verdoving. De
niet-invasieve stimulatie zal toegepast worden terwijl de rat wakker is, en
zal de dieren een matige vorm van stress bezorgen. Op het einde van de
experimenten, of wanneer humane eindpunten worden bereikt, worden de
dieren opgeofferd.
Omdat we het effect willen nagaan van deze stimulatietherapie op de
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
volledige hersenen, kunnen we de doelstellingen van dit project onmogelijk
behalen als we gebruik maken van individuele neuronen of hersenweefsel.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We voerden statistische power analyses uit om na te gaan hoeveel dieren
er nodig zouden zijn voor de experimenten. Bovendien zijn zowel de
therapie die we bestuderen (rTMS) als de gebruikte techniek om dit te
doen (PET en electrofysiologische metingen) niet-invasieve technieken,
zodat we in één dier verschillende parameters kunnen testen, waardoor elk
dier functioneert als eigen controle. Dit geeft een reductie van het aantal
benodigde dieren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor de beoogde doelstellingen, met uiteindelijke translatie naar
onderzoek bij patiënten, is het gebruik van zoogdieren vereist. We werken
met ratten in de plaats van muizen omdat muizen nog kleinere hersenen
hebben dan ratten, wat de miniaturisatie van de spoel nog moeilijker zou
maken. Tijdens het scannen en de electrofysiologische metingen worden de
dieren verdoofd. Bovendien wordt kooiverrijking voorzien en zullen
humane eindpunten in acht worden genomen zodat de dieren geen
onnodig ongemak zullen ondergaan.
146
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van connexin-gemedieerde intercellulaire signaalgeving in de
verspreiding van gevaar-en dood signalen in TNF-geïnduceerde SIRS.
1/09/2015 - 31/12/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
celdood, radiotracer, SPECT, SIRS
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstelling van het project is het valideren van de rol van gap junctions
en hemichannels, meer specifiek Cx43, in de verspreiding van inflammatie
en celdood in inflammatoire ziektebeelden, meer bepaald sepsis aan de
hand van SPECT beeldvorming van celdood.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Deze studie is het eerste deel van translationeel onderzoek gebaseerd op
voorgaande in vitro studies. De resultaten van dit project zullen meer
kennis geven over hoe gap junction communicatie betrokken is in de
verspreiding van celdood en inflammtie en hoe ze bijdraagt tot
verschillende pathologieën inclusief sepsis. Deze studie is klinisch relevant
en kan aanleiding geven tot de ontwikkeling van nieuwe effectieve
therapieën.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis C57Bl6/J, 33 dieren; Cx43 endothelial specific KO mice, 26 dieren
Terminale experimenten worden uitgevoerd. Tijdens het experiment wordt
een matig level van ongemak verwacht bij de dieren (P1-P2). Waar nodig
wordt anesthesie gebruikt en er worden humane eindpunten gebruikt voor
beslissing tot euthanasie.
Het is niet mogelijk om celdood inductie in vivo in beeld te brengen zonder
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
kleine proefdieren zoals muizen te gebruiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Standardisatie van omgeving, genotype en microbiologische kwaliteit helpt
inter-en intra-experiment variatie te reduceren, waardoor de sensitiviteit
en de reproduceerbaarheid van de resultaten gemaximaliseerd wordt en
dus het aantal dieren gereduceerd kan worden. Het gebruik van nietinvasieve beeldvorming (SPECT) laat ook een reductie van het aantal dieren
toe. Een schatting van het aantal dieren werd gedaan op basis van power
analyse. Het aantal dieren is beperkt tot een minimun zonder statistische
relevantie te verliezen met het oog op mogelijkse toekomstige klinische
translatie.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor het beeldvormingsexperiment worden muizen gebruikt. Dit zijn
makkelijk hanteerbare dieren die toelaten cell dood in beeld te brengen in
verschillende organen met behulp van SPECT beeldvorming. Anesthesie
wordt gebruikt tijdens beeldvorming. Humane eindpunten (temperatuur
<26°C, stuipen, voedingsstop, abnormaal gedrag, andere zichtbare tekens
van lijden) worden gebruikt bij beslissing tot euthanasie.
147
Titel van het project
Looptijd van het project
Predictieve en prognostische beeldvormingsbiomerkers voor medicijnen
gericht tegen de tumormicro-omgeving in longkanker
2 jaar (augustus 2015 - juli 2017)
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
longkanker, PET, SPECT, hypoxie, radiotherapie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of klinische
noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van
deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de dieren
gesteld worden: welke zijn de
verwachte negatieve effecten
voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet neen
gebruikt in andere proeven
Longkanker is een van de belangrijkste doodsorzaken, omdat tumoren vaak
resistent zijn tegen de meest gebruikte therapieën. De tumormicro-omgeving
(bestaande uit o.a. de bloedvaten die de tumorcellen van voedingstoffen en
zuurstof voorzien) speelt een belangrijke rol in deze resistentie. De door de
tumor gevormde bloedvaten zijn lek, waardoor zuurstoftekort ontstaat, wat
de kankercellen nog agressiever maakt. In dit onderzoek worden enkele
radioactieve tracers, die de tumormicro-omgeving in beeld brengen,
gevalideerd als biomerkers die therapie-effect kunnen voorspellen. Een
tweede doel is de creatie van een platform om nieuwe therapieën te testen
aan de hand van deze nieuwe tracers.
Om patiënten te kunnen selecteren die baat hebben bij een therapie gericht
tegen de tumormicro-omgeving, is er nood aan biomerkers. PET en SPECT zijn
erg geschikt voor de detectie, omdat het niet-invasieve technieken zijn
waarmee een proefdier, maar ook de patiënt, in de tijd kan worden
opgevolgd. Ons onderzoek is erg vertaalbaar naar de klinische omgeving.
Indien gevalideerd, kunnen de onderzochte tracers, alsook het gecreëerde
beeldvormingsplatform, een belangrijke rol spelen in het trachten te
verhogen van de levenskwaliteit van longkankerpatiënten.
CD-1 naakte muis (± 162)
We verwachten een matig ongemak (P2) voor de dieren. De tumoren zullen
onderhuids worden ingeplant, want de normale fysiologie van het dier
normaliter slechts minimaal hindert. De toegediende therapieën veroorzaken
normaal gezien geen nevenwerkingen. Tijdens de radiotherapie, PET- en CTscans zullen de dieren worden verdoofd. Op het einde van de experimenten,
of wanneer humane eindpunten worden bereikt, worden de dieren
opgeofferd voor histologische experimenten.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Om de tumormicro-omgeving te kunnen bestuderen, moeten de kankercellen
de kans krijgen tumoren te vormen in hun natuurlijke omgeving (in vivo). Dit
kunnen we onmogelijk stimuleren door de cellen in cultuurflessen of
petrischalen te laten groeien (in vitro). Door de cellen in te planten in muizen,
zullen ze bovendien bepaalde (genetische) eigenschappen behouden die ze
zouden verliezen gedurende in vitro onderzoek. Muismodellen zijn bovendien
vertaalbaarder naar de klinische omgeving.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt.
Alle dieren zullen meerdere experimenten (scans) ondergaan (PET/CT) en
uiteindelijk ook histologie, dus het aantal dieren wordt zo gereduceerd.
Bovendien functioneren ze op die manier als hun eigen controle, doordat ze
opgevolgd worden in de tijd, wat ook een reductie geeft van het aantal
dieren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te minimaliseren.
We werken met naakte muizen die een defect immuunsysteem hebben. Dit is
noodzakelijk omdat we menselijke kankercellen zullen inplanten bij de dieren,
die door een intact immuunsysteem zouden worden verstoten. Ons labo
heeft veel ervaring met de gebruikte diermodellen en de geschiktheid ervan
wordt bovendien bevestigd door verscheidene publicaties in internationale
tijdschriften. Er wordt kooiverrijking voorzien. Dieren zullen verdoofd worden
tijdens beeldvorming. Humane eindpunten zullen in acht worden genomen,
dus de dieren zullen zeker niet sterven ten gevolge van te veel ongemak.
148
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van de perifere ganglia in de ontwikkeling van overactieve
blaaspathologie via blaasobstructie in de rat: mogelijke “site of action” van
mirabegron.
01/10/2015 - 31/10/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
blaasobstructie, ganglia, mirabegron, NVA
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Via een voorgaande studie, zijn we te weten gekomen dat de non-voiding
activiteit (NVA) gedurende blaasvulling wordt gereguleerd ter hoogte van
het pelvisch ganglion. Via de huidige studie willen we in eerste instantie te
weten komen hoe NVA beïnvloedt wordt door de pelvische ganglia in een
model van blaasobstructie (BOO) dat overactive blaasactiviteit (OAB)
ontwikkelt. Dit doen we door NVA te vergelijken tussen een intacte rat en
een rat met de ganglia verwijderd. Daarnaast zullen we binnen dit model
het effect van mirabegron (zowel voor als na het verwijderen van de
ganglia) gaan vergelijken om zo de ganglia als mogelijke "site of action" van
mirabegron te bestuderen.
Via dit onderzoek kunnen we de therapeutische werking van mirabegron
(=succesvolle behandeling voor OAB) beter begrijpen. We willen heel
specifiek te weten komen wat de primaire “site of action” is. Er werd er
altijd vanuit gegaan dat mirabegron rechtstreeks zijn effect uitoefent op de
detrusorspier. Studies tonen nu steeds meer aan dat ook andere
mechanismen belangrijk zijn. Wij willen heel specifiek de rol van de perifere
ganglia in het effect van mirabegron op het verbeteren van OAB
onderzoeken. De behandeling kan in de toekomst aangepast worden naar
deze kennis.
Sprague Dawley rat, n=95
We verwachten na de chirurgische procedures (blaasobstructie) een matige
tot ernstige graad van ongemak. Elk dier zal inflammatie en irritatie
ondervinden. Mortaliteitsfactor is 25% door mogelijke urinaire retentie en
nierfalen. De eerste 3 dagen na chirurgie zijn cruciaal. Pijn wordt verlicht
door antibiotica, pijnstillers, manueel ledigen blaas (reductie mortaliteit!).
Na deze periode vermindert de pijn tot een lichte graad van ongemak. De
dieren worden op einde van de proef opgeofferd: overgang narcose naar
euthanasie.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het onderzoek bestudeert de fysiologie van de blaas. Voor dergelijke
studies zijn geen alternatieven gekend volgens de bronnen: Pubmed, OESO,
ECVAM.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op voorgaande studies. Bij n=15 werd een significant effect
geobserveerd. Daarbij komt nog een mortaliteitsfactor van 25%. We
rekenen dus een n=20 voor elke groep. Het dier wordt 2 x per dag
opgevolgd en krijgt extra aandacht gedurende de eerste 3 dagen na
obstructie. De blaas zal manueel geledigd worden om het mortaliteitscijfer
te reduceren naar een minimum. Ook zal het dier gedurende deze cruciale
periode behandeld worden met antibiotica en pijnstillers.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De rat beschikt over een duidelijk pelvisch ganglion dat bestaat uit één
structuur. Dit is niet zo bij andere diersoorten. Het pelvisch ganglion is
gemakkelijk te dissecteren en ideaal voor histologische observaties. Het
BOO rat model wordt frequent gebruikt voor de studie van OAB. Voor de
proef wordt het welzijn geëvalueerd door de verzorgers van het
animalarium. Tijdens de chirurgische procedures worden reflexen
gecontrolleerd, zodat volledige narcose wordt verzekerd. Na chirurgie
wordt de pijn verzacht door antibioticum, manueel ledigen blaas,
pijnstillers.
149
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van de perifere ganglia in de ontwikkeling van overactieve
blaaspathologie via blaasobstructie in de rat: mogelijke “site of action” van
mirabegron.
01/08/2015 - 31/07/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
blaasobstructie, ganglia, mirabegron, NVA
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Via een voorgaande studie, zijn we te weten gekomen dat de non-voiding
activiteit (NVA) gedurende blaasvulling wordt gereguleerd ter hoogte van
het pelvisch ganglion. Via de huidige studie willen we in eerste instantie te
weten komen hoe NVA beïnvloedt wordt door de pelvische ganglia in een
model van blaasobstructie (BOO) dat overactive blaasactiviteit (OAB)
ontwikkelt. Dit doen we door NVA te vergelijken tussen een intacte rat en
een rat met de ganglia verwijderd. Daarnaast zullen we binnen dit model
het effect van mirabegron (zowel voor als na het verwijderen van de
ganglia) gaan vergelijken om zo de ganglia als mogelijke "site of action" van
mirabegron te bestuderen.
Via dit onderzoek kunnen we de therapeutische werking van mirabegron
(=succesvolle behandeling voor OAB) beter begrijpen. We willen heel
specifiek te weten komen wat de primaire “site of action” is. Er werd er
altijd vanuit gegaan dat mirabegron rechtstreeks zijn effect uitoefent op de
detrusorspier. Studies tonen nu steeds meer aan dat ook andere
mechanismen belangrijk zijn. Wij willen heel specifiek de rol van de perifere
ganglia in het effect van mirabegron op het verbeteren van OAB
onderzoeken. De behandeling kan in de toekomst aangepast worden naar
deze kennis.
Sprague Dawley rat, n=60
We verwachten na de chirurgische procedures (blaasobstructie) een matige
tot ernstige graad van ongemak. Elk dier zal inflammatie en irritatie
ondervinden. Mortaliteitsfactor is 25% door mogelijke urinaire retentie en
nierfalen. De eerste 3 dagen na chirurgie zijn cruciaal. Pijn wordt verlicht
door antibiotica, pijnstillers, manueel ledigen blaas (reductie mortaliteit!).
Na deze periode vermindert de pijn tot een lichte graad van ongemak. De
dieren worden op einde van de proef opgeofferd: overgang narcose naar
euthanasie.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het onderzoek bestudeert de fysiologie van de blaas. Voor dergelijke
studies zijn geen alternatieven gekend volgens de bronnen: Pubmed, OESO,
ECVAM.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op voorgaande studies. Bij n=15 werd een significant effect
geobserveerd. Daarbij komt nog een mortaliteitsfactor van 25%. We
rekenen dus een n=20 voor elke groep. Het dier wordt 2 x per dag
opgevolgd en krijgt extra aandacht gedurende de eerste 3 dagen na
obstructie. De blaas zal manueel geledigd worden om het mortaliteitscijfer
te reduceren naar een minimum. Ook zal het dier gedurende deze cruciale
periode behandeld worden met antibiotica en pijnstillers.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De rat beschikt over een duidelijk pelvisch ganglion dat bestaat uit één
structuur. Dit is niet zo bij andere diersoorten. Het pelvisch ganglion is
gemakkelijk te dissecteren en ideaal voor histologische observaties. Het
BOO rat model wordt frequent gebruikt voor de studie van OAB. Voor de
proef wordt het welzijn geëvalueerd door de verzorgers van het
animalarium. Tijdens de chirurgische procedures worden reflexen
gecontrolleerd, zodat volledige narcose wordt verzekerd. Na chirurgie
wordt de pijn verzacht door antibioticum, manueel ledigen blaas,
pijnstillers.
150
Titel van het project
Looptijd van het project
Een longitudinaal µPET onderzoek en cognitieve evaluatie van een
cerebellair muismodel.
01/08/2015-01/08/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
cerebellum µPET diaschise plasticiteit cognitie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Een longitudinaal neuroimaging onderzoek in combinatie met een
herhaalde motorische en cognitieve opvolging bij muizen zou voor het
eerst de mogelijkheid bieden om de mogelijke neuronale plasticiteit die
optreedt na een cerebellair letsel in beeld te brengen en het belang van de
cerebello-thalamo-cerebrale zenuwbaan voor deze functies te
onderzoeken.
In tegenstelling tot de klinische situatie waarin cognitieve en gedragsmatige
afwijkingen worden toegeschreven aan de cerebrale deactivatie als gevolg
van een cerebellair letsel, worden de afwijkende prestaties op cognitieve
testen na cerebellaire letsels in knaagdieren toegeschreven aan het
aangebrachte letsel, zonder dat de invloed van motorische stoornissen of
omgekeerde cerebro-cerebellaire diaschise is nagegaan. Voor een grondige
validatie van het model en de onderbouwing dat het cerebellum een
belangrijke structuur is voor cognitie en gedrag, is het van belang dat de
functionele veranderingen gelinkt kunnen worden aan de neuronale
wijzigingen ter extrapolatie naar de mens.
+/- 150 C57BL/6J muizen
De muizen zullen kort na de ingreep tijdelijk motorische moeilijkheden
ondervinden waardoor normale voedsel- en vochtinname bemoeilijkt
wordt. Zodra zij voldoende hersteld zijn en met de motorische
moeilijkheden om kunnen, is de activiteit en gewichtstoename gelijk aan de
controlegroep.
Het doel van dit onderzoek is om de invloed van de cerebello-thalamo-
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
corticale verbinding na te gaan op hogere hersenstructuren, de plasticiteit
die optreedt na een cerebellair letsel en dit alles te koppelen aan cognitieve
en motorische vaardigheden. Computermodellen of lagere diersoorten
kunnen ons minder vertellen over de effecten van een dergelijk letsel op
hogere hersenfuncties.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aantallen zijn bepaald aan de hand van wiskundige modellen, gebaseerd op
de gegevens van vergelijkbaar en eerder gevoerd onderzoek. Op die manier
kan er een nauwkeurige voorspelling gemaakt van het minimale aantal
dieren die nodig zijn om significante verschillen te kunnen vinden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
In tegenstelling tot het gebruik van genetische modellen, willen we aan de
hand van een normaal ontwikkeld cerebellum het effect van de manipulatie
duidelijk in beeld brengen. Meer verfijnde technieken hebben dan weer het
nadeel dat niet alle gedragsveranderingen, cognitieve moeilijkheden of
motorische afwijkingen aan bod komen. De muis als proefdiermodel biedt
de mogelijkheid om op een betrouwbare manier de resultaten te
extrapoleren naar de humane situatie.
Het welzijn van de dieren wordt individueel geëvalueerd aan de hand van
een frequent gebruikt pijnevaluatiesysteem. Bijkomend wordt het gewicht
dagelijks gecontroleerd na de ingreep als maat voor algemeen welzijn. Op
die manier kan mogelijk ongemak snel worden gedetecteerd en pijnstilling
of andere zorgen worden toegediend.
151
Titel van het project
Looptijd van het project
Onderzoek naar de rol van heterochromatine eiwit 1 (HP1) bij
genoom(in)stabiliteit in embryonale stamcellen en natuurlijk
geïmmortaliseerde (tumorale) fibroblasten.
1jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
HP1-genomische integriteit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Heterochromatine proteïne 1 is een adaptoreiwit dat epigenetische
histonmodificaties herkent en vertaalt naar biologische functies. In mens en
muis heeft HP1 de isovormen: HP1α, HP1β en HP1γ. Voorafgaand aan dit
project werden ES-cellijnen bekomen die één, twee of drie HP1-isovormen
niet tot expressie brengen.
Om het ontwikkelingspotentieel te evalueren, voeren we nu de
teratomatest uit. Hiervoor zullen de ES-cellijnen intratesticulair
geïnjecteerd worden in immuundefficiënte muizen. Na incubatie zouden
deze moeten uitgroeien tot teratoma’s waarin celtypes van de drie
kiembladen aanwezig zijn (of niet indien HP1 dysfunctie leidt tot grote
ontwikkelingsstoornissen).
Het is het essentieel de kennis omtrent HP1 uit te breiden. Zo heeft kennis
van werkingsmechanismen van HP1 reeds geleid tot technische
toepassingen. Door het chromatinebindende domeinen van lentivirale
vectoren te vervangen door deze van HP1β kan virale integratie, weg van
genenrijke regio’s, gericht worden naar heterochromatine domeinen
binnen het genoom. Deze regio’s in het DNA hebben een laag genenaantal
waardoor zo de kans op insertionele mutagenese beperkt wordt. HP1 kan
ook inzicht leveren in borstkankerpathologie. Herstel van HP1α-expressie
bij metastases in borstkanker, die een verminderde HPα-1 concentratie
kennen, kan het invasief vermogen van de kwaadaardige cellen
verminderen.
Muis, aantal: 36
Dieren zullen lijden onder de tumorformatie in de testis: pijn bij het
expanderen van de tumor & bewegingsbeperkingen. Verwachte ernst P3.
Dieren worden na 2 maanden, of indien te groot lijden vroeger, opgeofferd.
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
In vitro differentiatie is de beste alternatieve methode. Niettegenstaande
kan deze methode een in vivo omgeving nog niet volledig simulerenen en
hebben deze in vitro experimenten bij gevolg een minderwaardige
betrouwhaarheid aan in vivo experimenten.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het laboratorium voor Experimentele Hematologie heeft een nauwe
samenwerking met onderzoekers van STATUA (UA) en CENSTAT (UHasselt).
Voorgaande samenwerkingen leerde ons dat goepen van 5-6 muizen,
welliswaar met multiple analyses per muis, voldoende resultaten kunnen
opleveren voor statistische verwerking van histologische data. Aangezien
de tumoranalyse hier bestaat uit de observatie van het al dan niet aanwezig
zijn van celtypes uit de drie kiembladen, dien ook geen uitgebreide
statistische vergelijking te gebeuren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De teratoma-assay voor muis ES-cellen wordt uitgevoerd in
immuundefficiënte muizen. Maatregelen om pijn te minimaliseren:1x/dag
buprenorfine (0.1 mg/kg) tot 2 dagen na de operatie. Muizen worden
dagelijks gescoord naar gedrag. Indien gedragsveranderingen te veel wijzen
op pijn en stress zullen op basis van humane eindpunten de dieren
geëuthanaseerd worden.
152
Titel van het project
Looptijd van het project
Onderzoek naar cellulaire interacties bij neuroprotectie na implantatie van
interleukine 13- of interleukine 10-exprimerende mesenchymale
stamcellen in inflammatoir hersenweefsel.
01/08/2015 t.e.m. 30/09/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
cuprizone, interleukine-10/13, celtransplantatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Neuroinflammatie staat centraal in verscheidene neurodegeneratieve
aandoeningen zoals multiple sclerose (MS), epilepsie en Alzheimer.
Voorgaande studies hebben reeds uitgewezen dat, in een muismodel van
MS, demyelinatie gepaard gaat met de lokale accumulatie van proinflammatoire immuuncellen in de lesies en dat modulatie van het
fenotype van deze cellen een gunstig effect heeft op de pathologie. In deze
studie willen we onderzoeken welke celtherapie strategieën het meest
succesvol zijn in de modulatie van lesie-geassocieerde immuuncellen en
bijdragen tot een vermindering van pathologie-geassocieerde demyelinatie.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
In deze studie wensen we celtherapie strategieën uit te testen die gebruik
maken van cellen met een verschillende genetische achtergrond dan die
van de patiënt zelf. In vergelijking met het gebruik van lichaamseigen
cellen, laat dit een veel snellere therapeutische interventie toe, hetgeen
cruciaal is na acuut trauma. Vermits neuroinflammatie een algemeen
pathomechanisme is dat bijdraagt tot verscheidene ziekten van het
centraal zenuwstelsel, zal de kennis die met dit onderzoek vergaard wordt
bovendien toepasbaar zijn op verschillende ziektemodellen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
192 muizen
Demyelinatie en inflammatie in het centraal zenuwstelsel zal geïnduceerd
worden door muizen gedurende 4 weken te voeden met een cuprizonegesupplementeerd dieet. Ondanks het feit dat 4 weken voldoende is om
demyelinatie en neuroinflammatie waar te nemen, is er tot op heden geen
evidentie dat muizen op dit tijdstip reeds neurologische schade
ondervinden. Intracerebrale celtransplantatie zal echter tijdelijk voor matig
ongemak zorgen. Muizen zullen na 4 weken cuprizonedieet opgeofferd
worden voor verdere analyse van de hersenen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De complexiteit van pathologie-geassocieerde neuroinflammatie, en lokale
modulatie van deze inflammatie, vereist een in vivo setup.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In samenspraak met de statistische dienst van de universiteiten van
Antwerpen (STATUA) en Hasselt (CENSTAT) werd voor voorgaande,
gelijkaardige experimenten bepaald hoeveel dieren per groep geïncludeerd
moeten worden. Op basis van deze berekeningen zullen verschillen tussen
de groepen voldoende significant zijn, zonder de proefdiergroepen onnodig
groot te moeten maken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het cuprizone-muismodel is een gevalideerd diermodel voor multiple
sclerosis, waarbij demyelinatie wordt veroorzaakt door microglia en
macrofagen, in de afwezigheid van een T cel respons. Dit laat toe om
uitvoerig te bestuderen hoe proinflammatoire microglia/macrofagen in de
hersenen therapeutisch gemoduleerd kunnen worden, zonder dat andere
immuuncelpopulaties de resultaten beïnvloeden.
Muizen die een intracerebrale celtransplantatie ondergaan zullen preoperatief (en post-operatief) een pijnstiller toegediend krijgen.
153
Titel van het project
Looptijd van het project
Hoge frequentie echografie systeem voor in vivo onderzoek ter evaluatie
van penetratiediepte van nieuw ontwikkeld intradermaal injectie device.
start datum: vanaf de goedkeuring project
einddatum: 31/12/2015.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
ultrasoon; injectie, huid
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
ja
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Ultrageluid is veelzijdig en biedt de mogelijkheid om tegen een hoge
snelheid beelden te transfereren van verschillende organen en weefsels.
Klinische ultrageluidtoestellen werken op lage US-frequenties (8-12 MHz)
met hoge indringdiepte, maar hebben een lage ruimtelijke resolutie
waardoor ze niet geschikt zijn voor kleine dieren zoals een muis.
Hoogfrequent ultrageluid biedt een bijna microscopische ruimtelijke
resolutie van ~30 micron (zogenaamde biomicroscopie), en een hoge
tijdsresolutie tot 1000 frames per sec in M-mode onevenaarbaar voor MRI
en CT. Contrastbeeldvorming, 3D-mode beeldvorming en volumeanalyse
zijn mogelijk. De beeldvorming kan onder anesthesie gebeuren
Er kan een correcter beeld worden verkregen van de oppervlakkige
injectiediepte. Zodoende kan over gegaan worden op humane klinisches
studies.
In totaal zullen maximaal 6 ratten en 12 muizen worden gebruikt voor dit
onderzoek. Indien onderzoeksresultaten met regelmaat dezelfde positieve
uitkomst hebben, zal een minder aantal nodig zijn.
Geen. Omdat dit beeldvormingsplatform niet-invasief is kan dezelfde groep
dieren opgevolgd worden in longitudinale studies, waardoor het aantal
dieren substantieel zal verminderen terwijl de accuraatheid van de
verzamelde data zal toenemen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Visualisatie van anatomische structuren en hemodynamische functies invivo en longitudinaal op een niet-invasieve manier, is mogelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren zal afhangen van de onderzoeksprojecten die van dit
toestel zullen gebruik maken. Het juiste aantal zal in hun toekomstige ECD
vermeld worden. Omdat dit beeldvormingsplatform niet-invasief is kan
dezelfde groep dieren opgevolgd worden in longitudinale studies,
waardoor het aantal dieren substantieel zal verminderen terwijl de
accuraatheid van de verzamelde data zal toenemen. (Echocardigraphy in
Mice. S. Gao, D. Ho, D. E. Vatner, and S. F. Vatner. In Curr Protoc Mouse
Biol, 2011 March 1; 1: 71-83.)
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Voor het translationeel onderzoek kunnen geen lagere neurofysiologische
dieren gebruikt worden. We zullen gasanesthesie gebruiken. Proceduretijd
is afhankelijk van de soort data die men nodig heeft. Voor een volledige
cardiale definiëring zal 30 minuten volstaan onder globale anesthesie. Na
de metingen zal er geen ongemak zijn voor de dieren. Tijdens de
ultrasoonmetingen worden volgende bijkomende parameters opgevolgd:
temperatuur, ECG, O2 saturatie, hartritme.
154
Titel van het project
Evaluatie van verschillende 99mTc-duramycin kit formulaties voor
beeldvorming van tumor apoptose
Looptijd van het project
1/10/2015-31/12/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
apoptosis, duramycin, molecular imaging
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Doelstellingen:
1)
Validatie van 99mTc-duramycin voor monitoring van tumor respons op
therapie 2) Evaluatie van de celdood targeting eigenschappen van
verschillende kit formulaties van 99mTc-duramycin met als doel de ideale
formulatie te vinden voor klinische translatie
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Door 99mTc-duramycin te valideren voor de monitoring van de respons van
een patiënt op therapie kan onnodige toxiciteit voor de patiënt door niet
gepaste therapie worden vermeden alsook de kost door niet effectieve
therapie. Het kan dokters helpen om patiënten te classificeren naargelang
hun prognose en kan helpen om een gepersonaliseerde follow-up strategie
te bepalen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis CD1-/- naakt, 108 dieren
Terminale experimenten worden uitgevoerd. Tijdens het experiment wordt
een matig level van ongemak verwacht bij de dieren (P1-P2). Waar nodig
wordt anesthesie gebruikt en er worden humane eindpunten gebruikt voor
beslissing tot euthanasie.
Het is niet mogelijk om een klinische relevante tumor therapie die
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
apoptose induceert in colo205 tumoren te evalueren en de klinische
relevantie van de probe na te gaan zonder tumor modellen en immuun
deficiënte muizen te gebruiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Standardisatie van omgeving, genotype en microbiologische kwaliteit helpt
inter-en intra-experiment variatie te reduceren, waardoor de sensitiviteit
en de reproduceerbaarheid van de resultaten gemaximaliseerd wordt en
dus het aantal dieren gereduceerd kan worden. Het gebruik van nietinvasieve beeldvorming (SPECT) laat ook een reductie van het aantal dieren
toe. Een schatting van het aantal dieren werd gedaan door middel van een
power analyse. Het aantal dieren is beperkt tot een minimun zonder
statistische relevantie te verliezen met het oog op toekomstige klinische
translatie.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Om in vivo een tumor therapie te kunnen evalueren is er nood aan een in
vivo tumor model dat enkel opgezet kan worden met behulp van
immuundeficiënte muizen zoals de CD1-/- stam. Dit zijn makkelijk
hanteerbare dieren die toelaten om tumorcellen te innoculeren zonder
afstotingsverschijnselen. Anesthesie wordt gebruikt tijdens beeldvorming.
Humane eindpunten (gewichtsverlies > 20%, tumor grootte > 10% totaal
lichaamsgewicht, dyspnoe, tremor, abnormaal gedrag, andere zichtbare
tekens van lijden) worden gebruikt bij beslissing tot euthanasie.
155
Titel van het project
Looptijd van het project
Ontogenie van cytochroom P450 activiteit in de zebravis: een in vitro
onderzoek
1 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebravis, embryo, lever, microsomen, CYPs
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De zebravis wordt in toenemende mate gebruikt voor toxicologische
doeleinden. Nochtans is de kennis over de biotransformatiecapaciteit in dit
species heel beperkt, zeker in zebravisembryo's die in toenemende mate
worden gebruikt voor het screenen van potentiële geneesmiddelen op
teratogeniciteit. Hierdoor worden mogelijks schadelijke stoffen gemist. Dit
project zal essentiële informatie opleveren over mogelijke
geslachtsverschillen in CYP activiteit in de adulte zebravis en tevens over de
capaciteit van zebravisembryo's om geneesmiddelen te metaboliseren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Door dit project wordt het zebravisembryo als model voor teratogeniciteit
verder gekarakteriseerd en indien blijkt dat deze embryo's geneesmiddelen
niet kunnen metaboliseren, dan zal dit gevolgen hebben voor het gebruik
van dit alternatief model ihkv screening op teratogeniciteit. Er zal dan een
exogeen metabolisatie activerend systeem nodig zijn om als volwaardig
screening model te kunnen fuctioneren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
zebravis (n= 400)
De vissen worden 1 maal per week (en zeer uitzonderlijk 2 maal per week)
gebruikt voor collectie van eitjes. Hiertoe moeten ze overgebracht worden
(via een schepnetje) naar een groter net. Enkel deze handeling kan enig
ongemak/stress veroorzaken, maar deze is zo miniem dat de vissen geen
vreemd gedrag vertonen of eetlust verliezen. Netgewenning (door kleine
schepnetjes in de aquaria te hangen) kan toegepast worden indien een
nieuwe batch vissen te veel angst vertoont tijdens het experiment, al is dit
zelden tot nooit het geval.
Om de biotransformatiecapaciteit in een diermodel na te gaan, hebben we
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
uiteraard dieren nodig.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Algemeen genomen bekomt men gemiddeld 5 tot 10 mg microsomaal eiwit
per 100 vissen.
Aangezien we voor 1 teststof 500 µg microsomaal eiwit nodig hebben per
batch (rekening houdend met 3 technische replicaten), hebben we dus
voor de 4 teststoffen/geneesmiddelen, 2 mg per biologische batch nodig.
Om onze resultaten statistisch te kunnen analyseren hebben we 5
biologische batchen/replicaten nodig (= 10 mg) en we willen dit doen op
zowel mannelijke als vrouwelijke zebravissen (= 20 mg). Om dus zeker 20
mg microsomaal eiwit te bekomen, hebben we 400 vissen nodig.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zebravissen zijn lagere vertebraten en worden als alternatief model
gebruikt voor knaagdieren in screening op teratogeniciteit. Aangezien de
vissen enkel worden gebruikt voor embryocollectie en terminaal voor het
preleveren van de lever, zullen de dieren slechts minimaal ongemak
ondervinden. Daarenboven zullen de vissen slechts 2x per week gebruikt
worden voor de eileg zodat ze zeker niet overbelast worden.
156
Titel van het project
Looptijd van het project
Spatiaal neglect in knaagdieren: een diermodel om neuroplacticiteit op
netwerk niveau te bestuderen
1/10/2015-1/10/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
neglect, fMRI, optogenetica, DREADD, ephys
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
In dit project bestuderen we hoe de neuroplasticiteit van hersennetwerken
een rol speelt in een diermodel voor spaciaal neglect. Zo zullen state of the
art technieken zoals simultane functionele MRI met electrophysiologische,
optogenetische en pharmacologische technieken als ook gedragstesten
gebruikt worden om zoveel mogelijk inzicht te krijgen over hoe
hersennetwerken zich reorganiseren ter compensatie voor inactieve
regio's. Verder zal dit project ook een therapeutische behandeling testen
om na te gaan of men het spatiaal neglect model deels kan herstellen
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Allereerst zal dit project meerdere innovatieve technieken combineren en
op punt stellen die wetenschappelijk onderzoek naar hersennetwerken
kunnen voorthelpen. Verder zal dit ons meer inzicht geven in hoe
hersennetwerken zich reorganiseren in een diermodel voor spatiaal
neglect. Deze kennis is noodzakelijk om nieuwe hypotheses te vormen voor
mogelijke therapeutische behandelingen. Daarnaast zal het project ook een
therapeutische behandeling testen om te zien of dit deels het spatiaal
neglect model kan herstellen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
288 Ratten
Er wordt verwacht dat de dieren matig ongemak (P2) zullen ondervinden
aangezien tijdens de experimenten geen zware ingrepen worden
uitgevoerd. De dieren zullen opgeofferd worden aan het einde van het
experiment
Het doel van dit experiment is om de plasticiteit van hersennetwerken in
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
een model dat aan spaciaal neglect lijdt te bestuderen en therapeutische
behandelingen te testen. Dit is enkel bij levende dieren van toepassing.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Gebaseerd op onze ervaringen met deze techniek is een minimum van 10
dieren nodig om goede groepsanalyses voor functionele MRI metingen te
kunnen uitvoeren. Per groep zullen 5 extra dieren worden toegevoegd om
mogelijke problemen tijdens de studie op te vangen, bijvoorbeeld een
mislukte genetische manipulatie of onbruikbare scans. Op deze manier
wordt gegarandeerd dat uiteindelijk een minimum van 10 dieren per groep
zal overblijven.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben voor ratten gekozen omdat de meeste technieken die in dit
project gebruikt zullen worden al voor deze diersoort reeds op punt gesteld
is. Tijdens de beeldvorming zullen de ratten verdoofd worden om ze te
immobiliseren, maar ook om de stress voor het dier te verminderen.
Eventueel ongemak van de dieren zal strikt worden opgevolgd, waarbij
humane eindpunten toegepast zullen worden. Bovendien zal kooiverrijking
aanwezig zijn.
157
Titel van het project
Looptijd van het project
De impact van endocriene verstoring op de vertebrate embryonale en
larvale ontwikkeling
1/10/2015 - 31/12/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zebrafish, embryotoxicity
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
ja
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Endocriene verstoring vormt een ernstige bedreiging voor het milieu. De
impact van de aanwezigheid van deze stoffen op de embryonale en larvale
ontwikkeling is zeer slecht en gefragmenteerd gedocumenteerd. Het
zebravisembryo is een geschikt model om dergelijke effecten te
onderzoeken. In dit diermodel zullen we eerst de timing van de normale
activatie van de synthese van geslachtshormonen tijdens de embryonale
ontwikkeling documenteren, naast de tijdsprofielen van de aanwezigheid
van de geslachtshormonen zelf, en van hun receptoren. In een tweede fase
zullen goed gekarakteriseerde endocriene verstoorders gebruikt worden
om het normale ontwikkelingsproces te verstoren.
In de eerste plaats zal dit project bijdragen aan onze fundamentele kennis
van de rol van hormonen in de ontwikkeling van gewervelden.
In de tweede plaats kan dit project de noodzakelijke mechanistische
informatie leveren voor de ontwikkeling van alternatieve testen voor de
veiligheidsanalyse van chemische stoffen. Volgens de Europese REACH
wetgeving moet voor alle chemicaliën die geproduceerd worden in
volumes van meer dan 1 ton per jaar een evaluatie van de veiligheid
uitgevoerd worden, bij voorkeur aan de hand van alternatieve nietproefdier testen.
zebravis (Danio rerio): 4480
Verwachte ernst van het lijden: licht.
De zebravissen zullen blootgesteld worden aan concentraties van
endocrien verstorende stoffen die leiden tot toxiciteit. Het gaat hier om
gevoelige effecten op weefselniveau waarvan we niet verwachten dat ze
tot ongemak of pijn lijden. Op het einde van de blootstelling zullen de
dieren geëuthanaseerd worden voor analyse.
Dit project bestudeert de impact van endocriene verstoring op vertebrate
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
embryonale en larvale ontwikkeling. De studie van de embryonale
ontwikkeling tot op de leeftijd van 5 dagen maakt gebruik van een
alternatieve methode. Voor de studie van de larvale ontwikkeling zijn geen
alternatieven beschikbaar. Om in de toekomst alternatieve testmethodes
te ontwikkelen voor het screenen van endocrien verstorende chemicaliën,
is het nodig de fundamentele kennis van de rol van hormonen in de vroege
vertebrate ontwikkeling, en de manier waarop deze functies verstoord
worden, beter te begrijpen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor de berekening van het aantal gebruikte dieren wordt beroep gedaan
op artikel 19 van OECD Testing Guideline 210 (Fish early-life stage test).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De zebravis is een ideaal modelsysteem in vele wetenschappelijke
disciplines, waaronder de ontwikkelingsbiologie. In combinatie met zijn
status als modelsysteem voor toxiciteitstesten, maakt dit van de zebravis
het model bij uitstek om processen aan de basis van endocriene verstoring
te onderzoeken.
158
Titel van het project
Looptijd van het project
Arteriële stijfheid als doelwit in de behandeling van hypertensie en
eindorgaanfalen
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
arteriele stijfheid, hypertensie, endotheelfunctie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Sinds enkele decennia is het duidelijk dat arteriële stijfheid een belangrijke
risicofactor is voor cardiovasculaire aandoeningen. Recent onderzoek heeft
bovendien aangetoond dat, bij veroudering, arteriële verstijving optreedt
voor hypertensie en niet enkel een adaptatie van de vaatwand aan
verhoogde bloeddruk is. Dit impliceert dat het een veelbelovend target is
voor de behandeling van hypertensie en de geässocieerde cardiovasculaire
aandoeningen zoals hart- en nierfalen. In dit project wordt voornamelijk de
rol van actieve componenten (gladde spiercelfunctie en endotheelfunctie)
in het proces van arteriële verstijving onderzocht.
De behandeling van hypertensieve patiënten richt zich voornamelijk op het
verlagen van de bloeddruk op zich. Jammer genoeg leidt dit in de praktijk
zelden tot een evenredige vermindering van het cardiovasculaire risico op
lange termijn. Recente aanwijzingen suggereren dat arteriële stijfheid een
veelbelovend target is, de moleculaire mechanismen zijn echter complex en
onvoldoende gekend. Dit project tracht meer inzicht te vergaren in de
moleculaire mechanismen die verantwoordelijk zijn voor arteriële
verstijving en bijgevolg potentiële targets voor de behandeling ervan, met
als uiteindelijk doel het cardiovasculair risico op lange termijn succesvol te
verlagen.
Muis, 168
De negatieve effecten zijn beperkt. Alle muismodellen hebben geen
zichtbaar afwijkend fenotype, vertonen normaal gedrag en geen
kenmerken van pijn. Alle experimenten zijn terminaal, d.w.z. dat de dieren
pas gebruikt worden na euthanasie op een humane manier.
Het cardiovasculaire stelsel is uiterst complex en biomechanische
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
veranderingen beinvloeden het volledige cardiovasculaire stelsel, inclusief
target organen zoals het hart en de nieren. Daarom is het cruciaal
organismen te gebruiken met een voldoende ontwikkeld cardiovasculair
stelsel zoals de muis.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er werd een statistische power analyse uitgevoerd om te bepalen hoeveel
dieren strikt noodzakelijk zijn om een bepaald effect op te pikken.
Daarnaast wordt in het labo gebruikt gemaakt van technieken die
geoptimaliseerd zijn voor de studie van muis arteriën en die voldoende
gevoelig zijn om de technische variatie te beperken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Zoals eerder vermeld is een diermodel nodig dat een voldoende ontwikkeld
cardiovasculair stelsel heeft. Hogere diersoorten zoals de rat zullen niet
gebruikt worden omdat de beschikbare technieken voldoende gevoelig en
bovendien geoptimaliseerd zijn voor studie van de muis arteriën. Alle
experimenten zijn terminaal en de dieren ondervinden geen ongemak of
pijn. Het welzijn van de dieren wordt dagelijks nagegaan en de kooien
worden voorzien van kooiverrijking.
159
Titel van het project
Looptijd van het project
Vasculaire calcificatie bij chronische nierinsufficiëntie: optimaliseren van
nieuwe
onderzoeksmodellen, evaluatie van innovatieve
ontrafelen van de
behandelingen en verder
ontstaansmechanismen
3 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vasculaire calcificatie - chronisch nierfalen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het
belang van de gezondheid of het welzijn van mens
of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch
neen
gemodificeerde dieren, niet gebruikt in andere
proeven
Vasculaire calcificaties is een ernstige complicatie bij patiënten met nierfalen
en veroorzaakt een hoge mortaliteit, ook bij diabetici en ouderen. Het doel
van dit project is om nieuwe therapieën die het calcificatieproces in de
vaatwand rechtsreeks inhiberen na te gaan en te vergelijken met de huidige
therapieeën die onvoldoende in staat zijn om dit pathologisch proces te
onderdrukken. Verder wil dit onderzoek ook dieper ingaan op de moleculaire
en celbiologische mechanismen die belangrijk zijn in het ontstaan van
vasculaire calcificatie, meer specifiek op de rol van P2Y2 receptoren in het
calcificatieproces. Op die manier worden nieuwe targets voor therapie
onderzocht.
Een adequate behandeling gericht tegen het ontstaan of de verdere
progressie van vasculaire calcificatie zal de kans op hartfalen significant
verminderen en daarbij ook de mortaliteit terugschroeven in
patiëntenpopulaties die gevoelig zijn voor de ontwikkeling van deze
levensbedreigende complicatie. De innovatieve behandelingen die uitgetest
worden hebben ook als voordeel dat ze via dialyse (intraperitoneaal of
intravenous) toegediend kunnen worden bij patiënten met nierfalen, wat de
therapietrouw significant verhoogt tov de huidige therapie die via (grote)
tabletten wordt toegediend.
Ratten (302) en muizen (73)
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De dieren zullen een dieet toegediend krijgen aangerijkt met adenine om
een matige tot ernstige vorm van chronisch nierfalen te induceren. Het
ongemak wordt geschat als matig (P2). De dieren die dreigen te evolueren
naar terminaal nierfalen zullen voortijdig geëuthanaseerd worden.
Tussentijdse bloednames van de rat gebeuren na opwarming onder een
infraroodlamp via de staartvene, zonder anesthesie (P1). Tussentijdse
bloednames van de muis gebeuren na anesthesie via het oog (P2). Een
aantal dieren zullen op regelmatige tijdstippen 24 uur in de metabole kooi
worden geplaatst (kort verblijf) (P1). Op het einde van de studie worden alle
dieren geëuthanaseerd voor onderzoek naar arteriën en bot bij chronisch
nierfalen.
Nierfalen leidt tot complexe veranderingen in meerdere orgaansystemen
zoals de vasculatuur en het bot. Het volledige samenspel van
(patho)fysiologische mechanismen en interacties tussen verschillende
orgaansystemen in chronisch nierfalen is essentieel voor het bereiken van
waardevolle conclusies en kan niet gesimuleerd worden in een in vitro setup.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De huidige aanvraag omvat een reeks van experimenten. Per experiment
werd een poweranalyse uitgevoerd om het minimum aantal dieren te
berekenen om waardevolle conclusies te kunnen trekken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het merendeel van de studies wordt uitgevoerd in de rat,die blijkt uit
literatuurgegevens het meest geschikt en gevalideerd om mediacalcificaties
in de arteriën te bestuderen in de context van chronisch nierfalen. Knockout
muizen worden gebruikt om de rol van een specifiek eiwit in het
calcificatieproces te bestuderen.Alle dieren worden wekelijks gewogen en
dagelijks onderworpen aan visuele inspectie. Wanneer vermindering van de
activiteit/alertheid gedurende 2 dagen wordt geobserveerd, wordt het dier
vroegtijdig geëuthanaseerd.
160
Titel van het project
Looptijd van het project
Kortsluitingen in het neuronale netwerk. Een nieuwe rol voor B-type
lamines?
01/10/2015-31/09-2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
brein, neuron, kern, lamine, microscopie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Lange-termijn aanpassingen van het brein zoals het geheugen, berusten op
een delicate dialoog tussen neuronen, die wordt gekenmerkt door het
intensief kneden van de celvorm. Recente observaties suggereren dat ook
de celkern sterke vervormingen ondergaat in neurale ontwikkeling, maar
de exacte mechanismen zijn niet gekend. Het doel van dit project is na te
gaan in welke mate structurele componenten van de celkern (de lamines)
een rol spelen bij de vorming en activiteit van neuronale netwerken. Via
genetische en farmacologische behandelingen zullen lamine productie en
kernvorm worden gemoduleerd, waarna de neuronale connectiviteit wordt
bemonsterd met geoptimaliseerde microscopische methoden.
Door een combinatie van moleculaire profilering en kwantitatieve
microscopie hopen wij een mechanistisch verband tussen lamines en
neuronale functie bloot te leggen. Deze nieuwe invalshoek moet bijdragen
tot een beter begrip van de snel expanderende groep van laminopathieën
(zeldzame aandoeningen met lamine mutaties) en moet er mede toe leiden
nieuwe biomerkers en/of medicijn doelwitten te ontdekken, die ook
relevant kunnen zijn voor een groter spectrum aan neuronale
ontwikkelingsstoornissen.
Muis: Black6 WT: 160 vrouwelijke dieren
Het betreft terminale experimenten. De dieren worden met minimale pijn
of stress opgeofferd vooraleer hun weefsels worden gebruikt om
experimenten op uit te voeren.
Onderzoek naar hersenontwikkeling en –plasticiteit, gebeurt best in een
model dat fysiologisch zo getrouw mogelijk is aan het humane systeem. Tot
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
op heden zijn de enige modellen die essentiële in vivo eigenschappen, zoals
synapsvorming en elektrische connectiviteit voldoende behouden, primaire
neuronale culturen uit knaagdieren. Geïmmortaliseerde celtypes of
neuronen afgeleid uit humane pluripotente stamcellen vertonen niet
dezelfde mate van (of helemaal geen) connectiviteit.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De procedure voor neuronale celkweek is reeds geoptimaliseerd in het
labo, waardoor wij steeds het maximaal aantal culturen uit een enkele muis
kunnen extraheren. Op basis van de geplande experimenten is een
realistische schatting gemaakt van het minimaal aantal dieren. Hierbij
wordt reeds in acht genomen dat verschillende analyses (calcium metingen
en morfologische kleuringen) op eenzelfde cultuur kunnen uitgevoerd
worden. Kweekoverschotten worden vermeden doordat drachtige muizen
die niet voor een dierproef worden gebruikt, worden aangewend om de
kweek voor het labo in stand te houden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Knaagdieren vormen een veelgebruikt diermodel voor onderzoek naar
hersenfysiologie. De keuze voor muizen boven bv. ratten is hun beperktere
kweekvereisten en de grotere beschikbaarheid van merkers en transgene
musimodellen voor mentale aandoeningen, waardoor de potentiele
toepasbaarheid van de resultaten behaald in dit project groter wordt. Het
betreft terminale experimenten, waarbij de muizen met minimaal lijden
worden opgeofferd. Eveneens wordt het gedrag van de geopereerde
muizen dagelijks gecontroleerd en worden humane eindpunten in acht
genomen.
161
Titel van het project
Dierexperimenteel onderzoek naar vasculaire grafts in ratten
Looptijd van het project
21 september 2014 - 30 juni 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vascular graft-electrospinning-revascularization
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Het uiteindelijke doel is het ontwikkelen van een vasculaire graft voor
gebruik in de cerebrale circulatie.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Indien de resultaten uit dit onderzoek gunstig zijn, wordt het verantwoord
dit soort grafts te gebruiken in de cerebrale circulatie van patiënten in een
palliatieve situatie waarbij een cerebrale revascularisatie nodig blijkt en de
patiënt bijvoorbeeld te zwaar vasculair belast is om een autologe vene of
arterie te transplanteren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
rattus norvegicus, 64 dieren
De ratten worden tweemaal geopereerd: bij de eerste operatie wordt via
een mediane laparotomie de aorta vervangen door een graft (of bij de
sham wordt een stuk aorta geëxplanteerd en terug geïmplanteerd tijdens
de ingreep), waarna de ratten terug zullen ontwaken. De nodige
anaesthetica en analgetica zullen worden gegeven peri-operatief. Het
geschatte niveau van lijden is P2. Bij explantatie worden de ratten intraoperatief geëuthanaseerd met een overdosis nembutal om hen verder
lijden te besparen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De rat is de laagst mogelijke diersoort met een vasculatuur gelijkend op die
van de mens. Daarenboven heeft de aorta van de rat een diameter
gelijkaardig aan die van de cerebrale bloedvaten.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door gebrek aan gegevens was een poweranalyse niet mogelijk. Gebruik
makend van de resource equation method +20% marge om te
compenseren voor eventuele mortaliteit en afstoting komen we uit op 8
ratten per groepje, dus in totaal zijn 64 dieren nodig.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
diersoort keuze: vide supra. Maatregelen tegen pijn: - Pre-medicatie:
• Buprenorphine, subcutaan in thorax 0,01-0,05mg/kg
• Amoxicilline, subcutaan in thorax 150mg/kg 10 minuten voor start
- Tijdens:
• Infiltratie: lidocaine 1-2%/bupivacaine 0,25-0,5% + 0,1ml adrenaline van
0,001% per 20 ml oplossing
• Inductie: propofol, intraveneus laterale staartvene, 10-12mg/kg
• Onderhoud: propofol, intraveneus laterale staartvene, 0,5-1,0mg/kg
- Post-medicatie:
• Buprenofphine, subcutaan in thorax, 0,01-0,05mg/kg, 2x in 24uur
162
Titel van het project
Looptijd van het project
Het effect van de β3-agonist, Mirabegron, op de autonome baasactiviteit.
Wat is het belang van het "major pelvic ganglion"?
01/03/2015 tot 01/11/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
autonome blaasactiviteit, major pelvic ganglion
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Via dit onderzoek wordt het mechanisme van de generatie en modulatie
van autonome blaasactiviteit verder bestudeerd. Er wordt meer specifiek
achterhaald op welk niveau binnen de blaasbezenuwing, deze autonome
blaasactiviteit het meest wordt beïnvloedt. In voorgaande studies werd er
reeds gesuggereerd dat het "major pelvic ganglion (MPG)" hiervoor
belangrijk wordt geacht. Via de huidige studie kan dit al dan niet worden
geverifieerd. Bijkomend wordt ook het belang van de MPG's in de gunstige
effecten van mirabegron bestudeerd.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het nut van deze studie is het begrijpen van de mechanismen, meer
specifiek het belang van de verschillende niveaus binnen de
blaasbezenuwing zoals op het niveau van het MPG, die autonome
blaasactiviteit genereren alsook hun bijdrage in het ontwikkelen van
overactieve blaas (OAB). Aan de hand van deze studie kan verklaard
worden op welk niveau het gunstig effect van Mirabegron op OAB kan
plaatsgrijpen. Dergelijke kennis kan uiteindelijke bijdragen tot het verder
ontwikkelen en uitbreiden van de therapie, Mirabegron, voor OAB.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Ratten (32)
We hebben hier te maken met terminale experimenten. Het dier wordt
telkens aan het eind van de dierproef geëuthanaseerd. Tijdens de dierproef
wordt een diepe narcose verzekerd. Het dier zou geen pijn mogen
ondervinden.
Het onderzoek bestudeert de fysiologie van de blaas. Voor dergelijke
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
studies zijn geen alternatieven gekend volgens de bronnen: Pubmed, OESO,
ECVAM.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op een voorgaand onderzoek, om te bepalen wat het
minimum aantal vereiste dieren zijn voor het bekomen van een significant
resultaat. Daarnaast proberen we in te schatten in hoeverre we binnen
onze studies bij een dergelijk aantal proefdieren significante resultaten
kunnen bekomen. We komen zo uiteindelijk tot een minimum van 8-10
ratten per groep (3 groepen). Vermits we werken met technieken die niet
eenvoudig zijn en er bij de aanvang van de studie een reële kans is op falen,
wordt een aantal extra dieren meegerekend.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De mannelijke rat beschikt over een duidelijk pelvisch ganglion dat bestaat
uit één structuur. Dit is niet zo bij andere diersoorten. Het pelvisch ganglion
is gemakkelijk te dissecteren en ideaal voor histologische observaties. Heel
wat in vivo studies, naar autonome blaasactiviteit, werden uitgevoerd
binnen een ratmodel. Voor de proef wordt het welzijn geëvalueerd door de
verzorgers van het animalarium. Tijdens de chirurgische procedures
worden reflexen gecontrolleerd, zodat volledige narcose wordt verzekerd.
163
Titel van het project
Looptijd van het project
Slaap deprivatie, oplosbaar Amyloid β en het glymfatisch systeem. Een
neurotoxische triade tijdens de ziekte van Alzheimer?
1/10/2015 - 30/9/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Alzheimer Slaap Glymfatisch MRI EEG
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Heel recent werd een system ontdekt in het centraal zenuwstelsel dat
verantwoordelijk is voor het opruimen van metabolische afvalproducten,
waaronder het oplosbaar amyloid β (Aβ) proteïne. Dit systeem, genaamd
het glymfatisch systeem, is actiever tijdens slaap dan wanneer men wakker
is. In dit onderzoeksproject wensen we de relatie te onderzoeken tussen
slaap (meer bepaald slaap stoornissen), het glymfatisch ssyteem, ouder
worden en oplosbaar Aβ. Mits men zag dat slaap stoornissen gelinked zijn
aan de formatie van Aβ plaques, wensen we na te gaan welke van de 2 zich
eerst voordoet, hoe dit het glymfatisch systeem beïnvloed en of dit
veranderd met ouder worden.
Het fundamenteel begrijpen van de mechanismen achter het samenspel
tussen Aβ, het glymfatisch systeem, ouder worden en slaap deprivatie is
nodig alvorens men in de toekomst kan trachten pharmacologische
producten te ontwikkelen om de efficiëntie van het glymfatisch systeem te
verbeteren. Dit is belangrijk omdat men zo mogelijks de vorming van Aβ
plaques kan voorkomen door het opruimen van oplosbaar Aβ te
stimuleren.
In totaal zullen we ongeveer 340 muizen gebruiken 190 wt C57BL6/J
muizen en 150 transgene muizen)
Terwijl de muizen herstellen van de operatie, ondergaan ze lichte stress of
ongemak. Daarentegen, tijdens de metingen is het niveau van stress, pijn of
ongemak zeer klein. We doen er alles aan om de ademhaling en
lichaamstemperatuur te controleren tijdens de metingen en grijpen in
indien nodig. Tijdens de longitudinale experimenten, inspecteren we de
gezondheidstoestand van de muizen dagelijks. Na de laatste metingen
zullen de dieren opgeofferd worden voor histologie en biochemische
analyses.
Functionele connectiviteit tussen hersen regios, de efficiëntie van het
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
glymfatisch systeem en slaap patronen zijn systemische gegevens die men
enkel in levende dieren kan bestuderen. Er bestaan geen alternatieve
methoden om dit te onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We verwachten dat de variatie op de Rs fMRI metingen groter is dan de
EEG metingen en de visualisatie van het glymfatisch systeem met MRI.
Echter, we hebben reeds vele jaren ervaring met Rs fMRI en hierop
gebaseerd, zou 20 dieren per groep voldoende moeten zijn om zelfs kleine
veranderingen in functionele connectiviteit waar te nemen. De grote
onbekende in het experiment is echter de grootte van het effect dat we
mogen verwachten. Daarom denken we, om wille van onze ervaring met de
techniek , te kunnen we zeggen dat we een minimum aan benodigde
dieren kunnen garanderen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We opteren voor muizen omdat dit de enigste soort is waar er een
transgene lijn bestaat die toelaat om door middel van doxycycline de
expressie van amyloid precursor protein te controleren. Tijdens de
longitudinal experimenten worden de muizen dagelijks geïnspecteerd.
Tijdens de Rs fMRI en glymfatisch systeem MRI metingen, houden we
nauwlettend de ademhaling en lichaamstemperatuur in de gaten. EEG
wordt toegepast op vrij bewegende muizen, hetgeen dus stress en
ongemak tot een minimum herleidt. Tijdens de operaties zal de
lichaamstemperatuur en algemene gezondheid gecontroleerd worden.
164
Titel van het project
“Stille” spanningsafhankelijke K+ kanaal subeenheden – geen eenvoudige
stille omstaanders: analyse van hun farmacologisch profiel, physiologische
rol en gating mechanisme
Looptijd van het project
01/10/2015 - 30/09/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Kv2.1, Kv6.4, KCNE5, DRG, hippocampus
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
neen
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
neen
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
De doelstellingen van dit project zijn: i) de rol van Kv6.4 en KCNE5
karakteriseren in de fysiologie van DRG en hippocampale neuronen, ii) het
bestaan te bevestigen en te verhelderen van de rol van "tripartite"
Kv2.1/Kv6.4/KCNE5 kanaal complexen in DRG en hippocampale neuronen
en iii) de rol van Kv6.4 bevattende kanalen in spermatogenese te
karakteriseren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Extrapolatie van de resultaten naar de mens van een mogelijke rol van
Kv6.4 en/of KCNE5 bevattende kanalen in het zenuwstelsel en
spermatogenese zou de neuronale fysiologie en mannelijke
(on)vruchtbaarheid kunnen helpen begrijpen en zou mogelijks zelfs kunnen
leiden tot het verbeteren van de bestaande behandelingen. Bijvoorbeeld,
zo kan een rol van Kv6.4 en/of KCNE5 bevattende kanalen in hippocampale
en DRG neuronen de behandeling van respectievelijk de ziekte van
Alzheimer en pijn helpen begrijpen en te verbeteren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
muizen - 279
Er zullen geen werkelijke dier experiment worden uitgevoerd op de dieren.
Volwassen en P1-P2 muizen zullen worden gedood en de weefsels die voor
de experimenten gebruikt worden (dwz DRG neuronen, hippocamapel
neuronen en testis), zullen worden geïsoleerd.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Computermodellen kunnen de elektrofysiologische rol van Kv6.4 en/of
KCNE5 bevattendde kanalen in de DRG en hippocampale fysiologie deels
voorspellen maar deze voorspellingen kunnen niet worden geëxtrapoleerd
naar de mens zonder te testen of deze voorspellingen daadwerkelijk
correct zijn.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In het elektrofysiologisch onderzoeksgebied is n = 5 vereist waarbij n het
aantal opnames van verschillende cellen verdeeld over minstend 3
verschillende isolaties, voorstelt. Een lagere n over een lager aantal
isolaties wordt bijna nooit geaccepteerd. Helaas zijn niet alle culturen
optimaal voor elektrofysiologische experimenten wat (meestal) in slechts 1
publicatie waardige opname per isolatie leidt. Daarom zullen we 5 isolaties
uit voeren voor elke experimentele conditie. Echter, als we in staat zijn om
n = 5 in slechts 3 isolaties te bereiken, zullen we zeker stoppen na 3
isolaties.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het muis genoom is volledig gekend en de knock-out methode is
geoptimaliseerd in muizen. Om de resultaten te extrapoleren naar mensen
zullen de eigenschappen van de DRG en hippocamaple neuronen en testis
verkregen uit "wild type" en Kv6.4 en/of KCNE5 knock-out muizen worden
vergeleken. Er zal geen daadwerkelijke dierexperiment uitgevoerd worden
op dieren; dieren worden geëuthanaseerd om weefsels te verzamelen. Als
de dieren echter ziek lijken of vecht wonden vertonen tijdens hun verblijf,
zullen we ze laten inslapen.
165
Titel van het project
Looptijd van het project
Ontrafelen van de cellulaire en moleculaire spelers in neuroprotectie na
implantatie van interleukine 13-exprimerende mesenchymale stamcellen in
inflammatoir hersenweefsel.
01/10/2015 t.e.m. 30/09/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
inflammatie, interleukine-13, celtransplantatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Vernietigende inflammatoire responsen in het centrale zenuwstelsel (CZS)
zijn een kenmerk van neurodegeneratieve pathologieën, met multiple
sclerosis (MS) en hersentrauma als uitstekende voorbeelden die de
complexe interactie aantonen tussen CZS microglia en letsel-infiltrerende
leukocyten. Huidig onderzoek in het laboratorium richt zich op de in vivo
modulatie van neuro-inflammatoire responsen door intracerebrale
implantatie van mesenchymale stamcellen (MSC) genetisch gemodificeerd
ter expressie van interleukine (IL)13, een krachtige stimulator voor het M2a
fenotype in macrofagen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Dit PhD project zal zich enerzijds richten op het ontrafelen van de in vivo
signaalsequenties die leiden tot IL13-gemedieerde inductie van het M2a
fenotype in MSC implant-infiltrerende macrofagen in het CZS, en anderzijds
op het ontrafelen van de cellulaire interacties waarmee M2a macrofagen
de ontwikkeling van microglia/macrofaag-gemedieerde neuro-inflammatie
kunnen moduleren. Door de uitvoering van dit project hopen we een
preklinische rationale aan te bieden voor het gebruik van IL13 als
immuunmodulator in het CZS.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
552 muizen
Toepassing van de 3Vs
Demyelinatie en inflammatie in het centraal zenuwstelsel zal geïnduceerd
worden door muizen gedurende 4 weken te voeden met een cuprizonegesupplementeerd dieet. Ondanks het feit dat 4 weken voldoende is om
demyelinatie en neuroinflammatie waar te nemen, is er tot op heden geen
evidentie dat muizen op dit tijdstip reeds neurologische schade
ondervinden. Beenmergtransplantatie en/of Intracerebrale
celtransplantatie zal echter tijdelijk voor matig ongemak zorgen. Muizen
zullen na 4 weken cuprizonedieet opgeofferd worden voor verdere analyse
van de hersenen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De complexiteit van pathologie-geassocieerde neuroinflammatie, en lokale
modulatie van deze inflammatie, vereist een in vivo setup.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In samenspraak met de statistische dienst van de universiteiten van
Antwerpen (STATUA) en Hasselt (CENSTAT) werd voor voorgaande,
gelijkaardige experimenten bepaald hoeveel dieren per groep geïncludeerd
moeten worden. Op basis van deze berekeningen zullen verschillen tussen
de groepen voldoende significant zijn, zonder de proefdiergroepen onnodig
groot te moeten maken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het cuprizone-muismodel is een gevalideerd diermodel voor multiple
sclerosis, waarbij demyelinatie wordt veroorzaakt door microglia en
macrofagen, in de afwezigheid van een T cel respons.
Muizen die een intracerebrale celtransplantatie ondergaan zullen preoperatief (en post-operatief) een pijnstiller toegediend krijgen. Antibiotica
zal preventief toegediend worden aan muizen die een
beenmergtransplantatie ondergaan.
166
Titel van het project
Looptijd van het project
Farmacologisch profiel van Kv2.1 homomeren en heterotetramerische
Kv2.1/Kv6.4 kanalen is afhankelijk van de kanaal inactivatie
eigenschappen.
Pharmacological profile of homomeric Kv2.1 and heterotetrameric
Kv2.1/Kv6.4 channels is dependent on the channel's inactivation
gating.
01/10/2015 - 30/09/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Kv2.1, Kv6.4, retigabine, 4-AP, hippocampaal
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
The goal of this project is to determine whether the retigabine-induced
Kv2.1 current inhibition observed is of any (clinical) significance by
extrapolating the observed data from heterologous expression system to
native hippocampal neurons.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Extrapolation of the results to humans of a potential role of retigabineinduced Kv2.1 current inhibition might help us to fully understand the
working mechanism of this clinical relevant drug. In addition, inhibition of
Kv2.1 currents could be linked to retigabine's neuroprotective capabilities,
opening the possibility of retigabine application in neurodegenerative
diseases such as Alzheimer's disease.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
mice - 25
No actual animal experiment will be conducted on the animals. P1-P2 mice
will be euthanized and the tissues used for the experiments (i.e.
hippocamapel neurons) will be isolated.
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Computer models might partially predict the electrophysiological role of
reduced Kv2.1 currents (due to inhibition by retigabine) in hippocampal
physiology but these predictions cannot be extrapolated to humans
without testing whether these predictions are actually correct. In addition,
predicting how certain drugs work requires in vivo experiments as
computer models solely predict the outcome of a single effect while
negating pharmacodynamics and many other parameters.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In the electrophysiological research area n = 5 has been expected in which
n represent the number of recordings from different cells spread over at
least three different isolations. A lower n spread over a lower number of
isolations is almost never accepted by reviewers. Unfortunately not all
cultures are optimal for electrophysiology resulting in (most of the time)
only one publication-grade recording per isolation. Therefore, we will
perform 5 isolations for each experimental condition. However, if we are
able to reach n = 5 in only 3 isolations, we will certainly stop after 3
isolations.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
The mouse genome is fully known and the use of mice is well implemented
in our lab. Furthermore, extrapolation of the results to humans of a
potential role of retigabine-induced Kv2.1 current inhibition in the nervous
system might increase our understanding of the Kv2.1 neuronal physiology
and might lead to retigabine application in other diseases (e.g. Alzheimer’s
disease). There will be no actual animal experiment conducted on the
animals; animals are euthanized to collect tissues. However, if animals look
sick or have fighting wounds during housing we will euthanize them.
167
Titel van het project
Looptijd van het project
Ammoniak transport in marine vissen met een verschillend
stikstofmetabolisme.
3 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Ammoniak, vis, marien, kieuw, huid
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Toxiciteit van ammoniak problematisch in het aquatische milieu en in
aquacultuur. Het zorgt voor chronische stress en beïnvloed de gezondheid
en het welbehagen van vissen. Het transport van ammoniak over de kieuw
is nog niet helemaal opgehelderd, maar recente studies in zoetwater vissen
geven aan dat Rh proteïnen een belangrijke rol spelen. Momenteel is er
nog weinig informatie over Rh proteïnen bij mariene been en
kraakbeenvissen. Er is ook geen consensus over de link tussen transport
van ammoniak en andere ionen. Dit project wil de Rh proteïnen bij mariene
vissen in kaart brengen, hun hun rol in ammoniak transport bestuderen
evenals de mogelijke interacties met andere ionentransporten.
Deze studie draagt bij tot het begrijpen van ammoniaktransport in mariene
vissen. Ammoniak is zowel een afvalstof van hun eigen metabolisme, als
een component van eutroficatie, wat steeds vaker voorkomt in
kustgebieden (vaak samen met hypoxie). Door een beter begrip van de
respons van verschillende groepen dieren (met verschillende
stikstofmetabolismen) kunnen de gevolgen voor deze dieren beter
ingeschat worden.
Teleosten (Scophthalmus maximus): ong. 98 per soort, Elasmobranchii
(Scyliorhinus canicula): ong. 98 per soort, Holocephali (Hydrolagus colliei):
ong. 98 per soort
De verwachtte negatieve gevolgen zijn mild tot matig (tijdelijk beperken
bewegingsvrijheid, injectie). Alle dieren zullen terminaal bemonsterd
worden na toediening van een overdosis verdovingsmiddel.
Deze responsen worden beïnvloed door o.a. intern metabolisme, voedsel
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
en hormonale/neurale regulatie,
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Een minimaal aantal organismen (6-8) wordt gebruikt om de effecten van
normale biologische variatie in te schatten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Bij zoetwatervissen is steeds meer informatie over deze processen
voorhanden. Mariene vissen hebben echter een volledig verschillende
ionhuishouding. Bovendien hebben kraakbeenvissen een verschillend
stikstofmetabolisme waarbij ze ureum opstappelen als osmotisch actieve
stof. Daarom verwachten we een volledig verschillende regulatie van
stikstof houdende afvalstoffen. Blootstellingen aan ammoniak zijn lage
dossissen (10% van een lethale dosis) en slechts bedoeld om een reactie in
transporteiwitten op te wekken. Het is geen toxicologische studie.
168
Titel van het project
Looptijd van het project
Evaluatie van de rol van fosfodiësterase 7 en 10 bij obsessievecompulsieve
stoornissen door positron emissie tomografie
01/10/2015 - 30/09/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
mPET, OCD, Fosfodiësterase 7, Fosfodiësterase 10A
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid
of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
gebruikt in andere proeven
neen
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt
worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor
mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is
bij benadering het aantal
van deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
neen
Patiënten die lijden aan een obsessief-compulsieve stoornis (OCS) symptomen
aanwezig als opdringerig, terugkerende en ongewenste gedachte en
repetitieve gedragingen. De gebruik van serotonine reuptake remmers is de
meest effectieve strategie voor de behandeling van OCS maar tot 40-60% van
de patiënten reageren niet op dit behandeling. Er is dus een behoefte om
nieuwe therapeutische strategieën.
Fosfodiësterase (PDE) remmers 7 and 10A zijn potentiële behandeling in OCS
voorgesteld.
Het doel van dit project is om positron emissie tomografie gebruiken om te
bepalen de rol van PDE7 en PDE10A bij OCS en controleren als PDE7 en
PDE10A remmers als behandeling kunnen worden gebruikt
Dit project kan een belangrijke rol spelen in de verdere ontwikkeling van
nieuwe behandelingen voor OCS.
Muis (C57BL/6J); n= 48
Rat (Sprague Dawley); n = 129
P1: injectie en anesthesie
Na het experiment worden de muizen opgeofferd door cervicale dislocatie
onder isofluraan anesthesie,
Na de proef krijgen de ratten een overdosis nembutal gevolgd door decapitatie.
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal
600 karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er
geen alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
OCS is een complexe ziekte met een grote varietijt aan dysfuncties in het
hersenmetabolisme en de geassocieerde neurotransmitters. Een diermodel kan
een accurate representatie geven van de ziekte door pharmacologische inductie
waarna in-vivo evaluatie in de vorm van mPET kan geassocieerd worden met
gedragsveranderingen. Er zijn geen alternatieve dierloze methodes die dit
kunnen verwezenlijken.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren
wordt gebruikt
Door gebruik te maken van baseline scans is het mogelijk om een interne
controle voor het model te gebruiken wat een extra controle-groep niet nodig
maakt. Dit dringt niet enkel de noodzakelijke hoeveelheid dieren terug, maar
zorgt tevens voor sterkere significante resultaten. Vermits beeldvorming een
niet-invasieve techniek is, is het mogelijk meerdere types van scans te
combineren. Hierdoor kunnen verschillende hersenmetabolieten in kaart
gebracht worden in hetzelfde dier, wat het totaal aantal dieren vermindert.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest
verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot
een minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
Het diermodel wat in deze studie gebruikt wordt is reeds door verschillende
farmacologische en gedragsstudies bevestigd zijnde een goed model voor OCD.
Om eventueel ongemak te vermijden worden dieren getraind om stress te
voorkomen, worden ze geplaatst in IVC-kooien met kooiverrijking en worden ze
dagelijks gecontroleerd.
169
Titel van het project
Looptijd van het project
Aorta-karakterisering van een knockout muismodel voor een recent
geïdentificeerd kandidaatgen van bicuspide aortaklep.
01/10/2015 tot 30/09/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Bicuspide aortaklep - aorta aneurysma
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
neen
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde
neen
dieren, niet gebruikt in andere proeven
Bicuspide aortaklep (BAV) is een congenitale aandoening waarbij de
aortaklep uit twee in plaats van drie klepblaadjes bestaat. BAV is
vaak ongevaarlijk, maar patiënten hebben een 9x hogere kans om
een thoracaal aorta aneurysma (TAA) te ontwikkelen. Recent
identificeerden we in onze onderzoeksgroep drie BAV-patiënten met
zeldzame varianten in een gekend TAA-gen. Tot op heden was er
echter geen indicatie dat dit gen bij de ontwikkeling van BAV
betrokken zou zijn. Bijgevolg willen we in deze studie onderzoeken
of knockout muizen voor dit BAV-kandidaatgen het BAV fenotype
vertonen.
De oorzaak en ontwikkeling van BAV en TAA op moleculair niveau is
nog steeds grotendeels onbekend. Met dit onderzoek willen we een
sluitend verband tussen het nieuwe BAV-kandidaatgen en
verstoorde aortaklepmorfologie aantonen. Dit kan tot exploratie van
nieuwe pistes in het onderzoek naar BAV-gerelateerde TAA leiden,
wat ons een stap dichter zal brengen tot identificatie van vroege
biomerkers en ontwikkeling van preventieve medicatie.
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart worden(maximaal
700 karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van
deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden: welke
zijn de verwachte negatieve
effecten voor de dieren, wat
is de waarschijnlijke of
verwachte graad van ernst
Muizen (N=80)
De dieren kunnen zowel bicuspide aortaklep als aorta aneurysma's
ontwikkelen. Naar analogie met de mens verwachten we dat BAV op
zich geen lijden zal veroorzaken. Ook aorta aneurysma's zijn bij de
mens vaak pijnloos, maar ze kunnen leiden tot een dissectie van de
aorta met de dood tot gevolg. Aangezien we in deze studie het hart
zullen dissecteren, is het lot van de dieren terminaal. Ze zullen op
een ethisch verantwoorde wijze worden opgeofferd.
van deze effecten en wat is
het uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
Deze studie heeft als doel het effect van deficiëntie van het
kandidaatgen op normale septatie van de aortaklep in een
diermodel na te gaan. Dit vereist een modelorganisme dat enerzijds
genetisch modificeerbaar is en anderzijds de complexe humane
structuur van het hart weerspiegelt. De muis is het laagste
organisme dat aan deze voorwaarden voldoet en werd daarom het
geschiktst bevonden.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren wordt
gebruikt
Aortaklepmorfologie zal niet in wild-type muizen onderzocht
worden, aangezien dit reeds uitvoerig in de literatuur beschreven
werd. Bovendien zullen heterozygote en homozygote knockout
muizen met elkaar gekruist worden om zo min mogelijk dieren te
genereren die niet gebruikt zullen worden voor de proeven. Het
aantal benodigde transgene dieren (-/- en +/-) werd aan de hand van
literatuur en een statistische analyse bepaald.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
Een mensenhart is een gespecialiseerd orgaan dat bloed pompt naar
de rest van het lichaam via de aorta, waarbij bepaalde kleppen de
doorstroming van het bloed controleren. Aangezien we het effect
van deficiëntie van het kandidaatgen op de aortakleppen willen
nagaan, hebben we een diermodel nodig dat genetisch
modificeerbaar is en de complexe humane structuur van het hart
weerspiegelt. De muis voldoet aan beide voorwaarden en werd het
geschiktst bevonden. Te groot ongemak wordt vermeden door
humane eindpunten te stellen en de dieren op ethisch
verantwoorde wijze op te offeren.
170
Titel van het project
Looptijd van het project
Karakterisatie van een nieuw immuno-evasiemechanisme van het
respiratoir synyctieel virus (RSV) en evalutie van het belang ervan voor de
ontwikkeling van nieuwe vaccin en ofylactische en/of therapeutische
antistoffen.
1/10-2015 - 30/09/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
RSV immuno-evasiemechanisme
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In dit project zal het proces antilichaam-geïnduceerde internalisatie van het
RSV fusieproteïne in detail ontrafeld worden. Meer specifiek zullen (i) het
proces en de gevolgen ervan voor immuno-evasie worden
gekarakteriseerd, (ii) de betrokken aminozuren van het F proteïne in dit
proces worden geïdentificeerd en internalisatiedeficiënte F proteïnen
worden ontwikkeld, (iii) recombinante virussen met deze mutante F
proteïnen worden geproduceerd en (iv) deze recombinante virussen in een
in vivo muismodel worden geëvalueerd.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Nieuwe bevindingen die voortvloeien uit dit project kunnen resulteren in
nieuwe inzichten in RSV pathogenese en het frequent voorkomen van RSV
herinfecties. Bovendien kan dit project ook bijdragen aan de verbetering
van bestaande immunoprofylaxis en potentiële vaccinkandidaten of leiden
tot de ontwikkeling van nieuwe preventieve of therapeutische
behandelingsmethoden.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
De in vivo karakterisatie zal gebeuren met BALB/c muizen. Naar schatting
zullen er 315 muizen gebruikt worden gedurende dit project.
De negatieve effecten zullen relatief beperkt zijn voor de BALB/c muizen
aangezien de dieren semi-gevoelig zijn voor een RSV infectie. De RSV stam
die gebruikt zal worden om die dieren te infecteren, resulteert in een
verhoogde mucusproductie en verstoorde longfunctie bij de muizen. Op
verschillende tijdstippen na infectie zullen de dieren geëuthanaseerd
worden om een broncho-alveolaire lavage uit te voeren en longen te
collecteren.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
In vitro karakaterisatie is onvoldoende om een duidelijk en correct beeld te
krijgen van dit proces als potentieel immuno-evasiemechanisme. De
invloed op de antilichaamrespons en het verloop van de pathogenese kan
enkel bestudeerd worden in een in vivo muismodel.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren zal beperkt worden door verschillende stalen te nemen
van de muizen die vervolgens gebruikt kunnen worden voor meerdere
experimenten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
BALB/c muizen zijn het best bestudeerde en bovendien het laagst mogelijke
diermodel voor RSV studies. De dieren zijn slechts semi-gevoelig waardoor
er geen ernstige pathologie zal ontwikkelen.
171
Titel van het project
Optimale ouderlijke investering – een strijd tussen de seksen
Looptijd van het project
01.10.2015 - 30.09.2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Seksueel conflict, gedragsecologie, fysiologie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het opvoeden van nakomelingen verloopt alles behalve harmonieus in de
natuur. Één van de familieconflicten is de strijd tussen de ouders over de
optimale tijd en energie investering voor de nakomelingen. Er is duidelijke
onenigheid in de theoretische literatuur over hoe deze familieconflicten
opgelost worden en hoe ouderzorg door beide ouders kan blijven
voortbestaan. Er is een dringende nood aan empirische en experimentele
studies die (1) het onderhandelingsproces tussen beide ouders in kaart
brengen, (2) wat de voor- en nadelen zijn van ouderzorg, (3) wat de
bijdrage is van taakverdeling en (4) of er fysiologische en genetische
beperkingen zijn op de evolutie van ouderlijk gedrag.
De voorgestelde gedragsstudie zal onze fundamentele kennis omtrent het
voorkomen, behoud en evolutie van kenmerken beduidend verbreden.
Meer specifiek wordt het onderhandelingsmechanisme bestudeerd tussen
ouders, welke gedragskenmerken hierbij belangrijk zijn en wat hierbij de
voor-en nadelen zijn. Het ultimate doel is evolutionaire stabiliteit van
ouderzorg te verklaren. Dus onze algemene kennis rond de proximale en
ultimate effecten van gedragsmatige en uiterlijke kenmerken zijn belangrijk
in de brede onderzoeksvelden gedragsendocrinologie, gedragsfysiologie en
evolutionaire- en gedragsecologie.
Gedomesticeerde kanaries: 244 adulten en 448 jongen / Vrijlevende
pimpelmezen: 144 adulten en 792 jongen
Er wordt een zeer beperkt ongemak (P1) verwacht bij de experimentele
dieren. De meest invasieve handelingen zijn het nemen van bloedstalen. Na
deze handelingen wordt normaal gedrag (vb. zang of incubatie van de
eieren) hervat binnen het kwartier. Na het experiment worden alle kanaries
gehuisvest in grote volières voor lange termijn studies binnen onze
studiepopulatie met gekende stamboom. Vrijlevende pimpelmezen blijven
uiteraard in de natuur.
Het begrijpen van oorzaak en gevolg van diergedrag (voornamelijk
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
ouderzorg) staat centraal binnen deze aanvraag. Alternatieve dierloze
methodes zijn daarom onmogelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We hebben onze steekproefgroottes gebaseerd op doelgerichte
poweranalyses. De voorgestelde steekproefgroottes komen overeen met
de gebruikelijke steekproefgroottes in gedragsbiologie (zie bijvoorbeeld
boek Davies et al. 2012. An introduction to Behavioural Ecology)
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Beide studiesoorten worden al decennia lang gebruikt binnen
fundamenteel onderzoek. De biologie ervan is dus uitermate goed gekend.
Alle voorgestelde protocollen zijn eerder gebruikt zonder langdurig
negatieve effecten voor het dier. We duiden erop dat alle metingen
gespreid zijn in de tijd om de impact van de handelingen te reduceren. Alle
vogels worden dagelijks gecontroleerd en wekelijks schoongemaakt
(kanaries). We hebben goede contact met een veearts die helpt met
medische behandeling indien nodig. We gebruiken humane eindpunten als
het dierwelzijn in conflict komt met het onderzoek.
172
Titel van het project
Looptijd van het project
Evalueren van het potentieel gunstig effect van een bestaande anti-virale
drug op nierfunctie and -morfologie in ratten met chronisch nierfalen.
start: 4/9/2015; einde: 4/9/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
CKD, AKI, behandeling
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Recente klinische gegevens suggereren dat een bepaalde anti-virale drug
de "geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR)" kan verbeteren in
patienten met chronische nierziekten. eGFR wordt berekend op basis van
serum creatinine concentraties. Om te evalueren of het gunstig effect van
deze drug echt is en niet gerelateerd aan interferentie met het
creatininemetabolisme, zullen nierfunctie en -morfologie in de tijd worden
opgevolgd in een diermodel van chronisch nierfalen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Indien kan aangetoond worden dat een reeds bestaande/verkochte drug
een gunstig effect op de nierfunctie kan hebben, kan dit voor een
groeiende populatie nierpatiënten een belangrijk uitstel of zelfs het
vermijden van dialyse of transplantie betekenen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Rat (83)
Negatieve effecten: ontwikkelen van chronisch nierfalen. Graad van ernst:
vergelijkbaar met de humane conditie. Lot van de dieren: de studie-opzet is
zodanig opgebouwd dat gestreefd wordt naar een mild nierfalen. Sowieso
worden de dieren ge-euthanaseerd vóór lethaal nierfalen zich inzet.
De studie situeert zich in het onderzoeksveld van renale pathologiën (acuut
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
en chronisch nierfalen). De multicellulariteit en complexiteit van de
nierwerking vereisen een relevant testmodel met een hoge graad van
cellulaire complexiteit en vergelijkbaarheid met de humane nier. Bovendien
moet in de huidige studie onderscheid kunnen gemaakt worden tussen de
serum/urine concentratie van creatinine (i.e. bepaald door productie thv de
spieren, eliminatie thv de nieren, spontane degradateie) en de "echte"
gemeten nierfunctie. Geen niet-diermodel is daarom in staat om de
hypothese te testen.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Inspanningen werden geleverd om de chirurgische procedures and postoperatieve dierverzorging te optimaliseren. Dit resulteerde in een sterk
gereduceerde (of tot nul herleide) mortaliteit. Daarnaast blijkt de gekozen
rattestam redelijk robust, waardoor, de power van de studie in acht
genomen, het aantal dieren per groep gereduceerd werd tov van
voorgaande studies.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Ratten werden gekozen omdat ze het meest gebruikt zijn in dit type
biomedisch/translationeel onderzoek. Daarnaast heeft ons laboratorium
voldoende expertise en worden de beschikbare diermodellen continu
verfijnd. Pijn en ongemak worden geminimaliseerd door het gebruik van
analgetica reeds bij de operatie en bijkomend nadien, indien nodig geacht.
Hiertoe worden de dieren goed geobserveerd. Bovendien werd de studie
zo opgezet dat enkel een mild nierfalen wordt nagestreefd en de dieren
worden geeuthanaseerd vooraleer ze ernstig ziek worden ten gevolge van
chronisch nierfalen.
173
Titel van het project
Flexibiliteit - een bepalende factor voor adaptief oudergedrag
Looptijd van het project
01.10.2015 - 30.09.2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Ouderzorg, co-evolutie, fenotypische plasticiteit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Ouderzorg verhoogt de overlevingskansen van de nakomelingen, maar
heeft tegelijkertijd 'fitness' kosten voor de ouders. Ouders moeten dus
afwegen om te investeren in de huidige nakomelingen of in eigen
onderhoud. Deze 'trade-off' is fundamenteel voor 'life history' theorieën.
De kosten en baten van een ouderlijke beslissing over de mate van
ouderzorg zijn echter niet constant, maar variëren met een groot aantal
omgevingsfactoren. Ouders reageren daarom bij het nemen van ouderlijke
beslissingen op signalen van hun ecologische of sociale omgeving.
Fenotypische plasticiteit, ofwel de flexibiliteit van een kenmerk binnen een
individu in respons tot zijn omgeving, speelt daarom een centrale rol.
Met dit onderzoek zullen wij de kennis van de evolutie van bi-parentale
ouderzorg sterk verbeteren. Wij combineren hiervoor verschillende
complexe methoden, zoals het systematische cross-fosteren van jongen,
gedetailleerde gedragsstudies, als ook het toepassen van analyses van de
onderliggende mechanismen, met name de endocriene processen. Het
onderzoek is ingebed in een langdurige studie, die onder andere bouwt op
de bijdrages van onzalige vrijwillige medewerkers. Dit zorgt ervoor dat de
resultaten van het onderzoek snel teruggekoppeld kunnen worden. Data
kunnen direct implementeert worden in de beheerplannen voor deze
soort.
Kleine mantelmeeuwen (Larus fuscus), 140 adulte vogels, 140 nestjongen.
Er wordt een zeer beperkt ongemak (P1) verwacht . De meest invasieve
handelingen zijn het nemen van bloedstalen, waarvan geen negatieve
volgen te verwachten zijn gezien ook de beperkte hoeveelheid bloed. Het
zijn vrijlevende vogels, en zij verblijven uiteraard in de natuur.
Het begrijpen van de adaptieve waarde van ouderzorg, en de co-
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
evolutionaire processen binnen een familie staan centraal . Alternatieve bv.
dierloze methodes zijn dus niet mogelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De steekproefgroottes zijn gebaseerd op doelgerichte poweranalyses.
Additioneel zijn de voorgestelde steekproefgroottes afgestemd met onze
jarelange ervaring en expertise met gedrags-ecologische studies met deze
als ook andere soorten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Dit project is alleen mogelijk omdat wij gebruik kunnen maken van een
langdurige studie waarbij in de afgelopen decennia honderden kleine
mantelmeeuwen met kleurringen werden voorzien. Er bestaat een nauwe
samenwerking met de betrokken vrijwilligers als ook met het INBO, en
kunnen wij bouwen op de bestaande expertise en kennis. Alle
metingen/testen zijn al eerder toegepast gewest, en zijn afgestemd op
deze soort/populatie. Doorgans staat de gezondheid van de individuele
dieren als ook van de broedkolonie in zijn geheel op de voorgrond.
174
Titel van het project
Looptijd van het project
Investering in ouderzorg in een veranderende wereld - hoe
intrinsieke en extrinsieke factoren de ouderzorgstrategie veranderen
01.10.2015 - 30.09.2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Seksueel conflict, gedragsecologie, ouderzorg
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In lang levende dieren moeten ouders een afweging maken tussen de
investering in hun huidige nakomelingen, en het onderhouden van zichzelf
en hun toekomstige nakomelingen. Deze reproductieve beslissingen
hangen af van zowel intrinsieke capaciteiten als sociale en ecologische
omgevingsfactoren. In deze studie wordt onderzocht hoe (1)
gespecialiseerde foerageerpatronen beïnvloed worden door de behoeften
van de jongen en omgevingsvariatie; (2) ouderzorg wordt gecoördineerd en
welke verdeling van investering het reproductieve succes maximaliseert; (3)
veroudering de reproductieve strategie beïnvloedt door veranderingen in
fysiologie en foerageerefficiëntie.
Het gebruik van nieuwe state-of-the-art technologieën geeft ons de
mogelijkheid om op verscheidene onderzoeksvelden tot nieuwe inzichten
te komen. Op deze manier kunnen we niet alleen ouder investering meten,
maar ook vragen beantwoorden over de verscheidene afwegingen die
ouders moeten maken. Door ons op verschillende aspecten te richten, kan
een vollediger beeld geschept worden van ouderzorg en alle daar
bijbehorende intrinsieke en extrinsieke factoren. Dit levert niet alleen
fundamenteel ecologische kennis op, maar is ook belangrijk op evolutionair
gebied.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Vrij levende kleine mantelmeeuwen: 460 adulten en 650 jongen
Er wordt een zeer beperkt ongemak (P1) verwacht bij de jongen. Voor hun
is de meest invasieve handeling het nemen van bloedstalen. Voor een deel
van de adulten wordt een matig ongemak (P2) verwacht in verband met
het aanbrengen en op langer termijn dragen van een GPS-zender. De
zender weegt met 12 gram minder dan 3% van het lichaamsgewicht. Na
afloop van de studie worden de adulten terug gevangen om de zender te
verwijderen. De dieren worden in hun natuurlijk omgeving bestudeerd en
zullen na afloop van de studie daarom in de natuur blijven.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Het begrijpen van oorzaak en gevolg van diergedrag (voornamelijk
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
ouderzorg) staat centraal binnen deze aanvraag. Alternatieve dierloze
methodes zijn daarom onmogelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We hebben onze steekproefgroottes gebaseerd op doelgerichte
poweranalyses. De voorgestelde steekproefgroottes komen overeen met
de gebruikelijke steekproefgroottes in gedragsbiologie (zie bijvoorbeeld
boek Davies et al. 2012. An introduction to Behavioural Ecology). Een aantal
delen van de experimenten overlappen met elkaar. Door de individuen zo
te selecteren dat ze in één keer gebruikt kunnen worden voor meerdere
experimenten, zonder het ongemak te vergroten, zouden we het aantal
benodigde dieren mogelijk kunnen inperken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Deze studie wordt uitgevoerd op vrij levende kleine mantelmeeuwen (Larus
fuscus). Dit zijn lang levende dieren die elk jaar naar dezelfde plek
terugkeren om te broeden. Deze studie zal worden uitgevoerd in een
kolonie die al jaren lang gemonitord wordt, waardoor de leeftijd en
geschiedenis van een groot aantal individuen bekend is. De aanwezigheid in
de kolonie en het handelen van vogels zal tot een uiterst minimum
gehouden worden. Indien nodig zullen we een vogel naar het VOC in
Oostende brengen wanneer het welzijn door ons toedoen dusdanig
verminderd is.
175
Titel van het project
Seksuele transmissie van Morogoro virus in zijn natuurlijke gastheer,
Mastomys natalensis.
Looptijd van het project
1/10/2017-1/10/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zoonose, arenavirus, Seksuele transmissie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
De voorgestelde dierproef heeft als doel na te gaan of Morogoro virus via
seksueel contact kan worden overgedragen tussen individuen van zijn
natuurlijke gastheer (Mastomys natalensis). De epidemiologie van
arenavirussen is zeer relevant voor de menselijke gezondheid, en het
begrijpen van de transmissie is cruciaal om preventieprogramma’s via
knaagdiervaccinatie of uitroeiingsmethoden te ontwikkelen.
De kennis over transmissie van Morogoro virus zal direct kunnen bijdragen
tot het beter begrijpen van de ecologie van Morogoro virus, en
arenavirussen in het algemeen.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Er wordt verwacht dat de dieren matig (P2) ongemak zullen ondervinden
van de dierproef, omwille van de combinatie van volgende redenen:
- tijdelijke individuele huisvesting.
- eenmalige inoculatie met Morogoro virus. Afrikaanse veeltepelmuizen
kunnen in sommige gevallen zeer milde negatieve gevolgen van infectie
met dit virus, in de vorm van licht, tijdelijk gewichtsverlies (Borremans et
al., 2015).
- kortstondige (max. 1min) manipulaties voor het verkrijgen van
bloedstalen van de retro-orbitale plexus met capillair, onder verdoving.
- verdoving met Isoflurane.
- euthanasie door overdosis Isoflurane en cervicale dislocatie.
Mastomys natalensis - Natal veeltepelmuis.
Dierproef 1: 69 dieren
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aangezien de dieproef als doel heeft na te gaan hoe transmissie van
Morogoro virus in zijn natuurlijke gastheer M. natalensis gebeurt, is het
niet mogelijk deze proef op een andere manier uit te voeren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Aangezien de dieproef als doel heeft na te gaan hoe transmissie van
Morogoro virus in individuen van zijn natuurlijke gastheer M. natalensis
gebeurt, is het niet mogelijk deze dierproef op een andere diersoort uit te
voeren. De dieren zullen matig ongemak (P2) ondervinden van deze
dierproef en zullen gedood worden door middel van een overdosis
Isoflurane, gevolgd door cervicale dislocatie. De dieren worden dagelijks
opgevolgd, en typische tekenen van ziekte of overmatige stress worden
genomen als humaan eindpunt. Er wordt gezorgd voor goede huisvesting
met kooiverrijking.
Dierproef 1: De statische analyse toont aan dat we minimaal 48
receptordieren nodig hebben om de nul hypothese te kunnen verwerpen.
Het aantal donordieren kunnen we hierbij dan beperken tot 21.
176
Titel van het project
Looptijd van het project
Ecologie en transmissiedynamiek van Morogoro virus in zijn natuurlijke
gastheer, Mastomys natalensis.
1/04/2016-1/06/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zoonose, arenavirus, transmissie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
De voorgestelde dierproeven hebben als doel na te gaan hoe transmissie
van Morogoro virus in populaties van zijn natuurlijke gastheer (Mastomys
natalensis) gebeurt. De epidemiologie van arenavirussen is zeer relevant
voor de menselijke gezondheid, en het begrijpen van de
transmissiedynamieken is cruciaal om preventieprogramma’s via
knaagdiervaccinatie of uitroeiingsmethoden te ontwikkelen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De kennis over transmissiedynamieken van Morogoro virus zal direct
kunnen bijdragen tot het beter begrijpen van de ecologie van Morogoro
virus, en arenavirussen in het algemeen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Mastomys natalensis - Natal veeltepelmuis.
Dierproef 1: niet mogelijk om het aantal dieren op voorhand te bepalen.
Dierproef 2: 195 dieren
Dierproef 3: 28 dieren
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Er wordt verwacht dat de dieren matig (P2) ongemak zullen ondervinden
van de dierproeven, omwille van de combinatie van volgende redenen:
- tijdelijke individuele huisvesting.
- eenmalige inoculatie met Morogoro virus. Afrikaanse veeltepelmuizen
kunnen in sommige gevallen zeer milde negatieve gevolgen van infectie
met dit virus, in de vorm van licht, tijdelijk gewichtsverlies (Borremans et
al., 2015).
- kortstondige (max. 1min) manipulaties voor het verkrijgen van
bloedstalen van de retro-orbitale plexus met capillair, onder verdoving.
- verdoving met Isoflurane.
- euthanasie door overdosis Isoflurane en cervicale dislocatie.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Aangezien de dieproeven als doel hebben na te gaan hoe transmissie van
Morogoro virus in natuurlijke populaties van M. natalensis gebeurt, is het
niet mogelijk deze dierproeven op een andere manier uit te voeren.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Dierproef 1: niet van toepassing
Dierproef 2: De aantallen die we gebruiken komen overeen met de
populatiegroottes gedurende verschillende tijdsperioden van één jaar in
natuurlijke omstandigheden. Het is belangrijk om dezelfde
populatiegroottes als in de natuur de gebruiken, juist omdat we zo goed
mogelijk een natuurlijk systeem willen nabootsen.
Dierproef 3: om de transmissiedynamiek te begrijpen is het niet belangrijk
om de overlevingsduur in detail maar wel in grootteorde te kennen.
Daarom zullen we enkel de belangrijkste periodes testen (1-5-14 dagen).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Aangezien de dieproeven als doel hebben na te gaan hoe transmissie van
Morogoro virus in natuurlijke populaties van M. natalensis gebeurt, is het
niet mogelijk deze dierproeven op een andere diersoort uit te voeren. De
dieren zullen matig ongemak (P2) ondervinden van deze dierproeven en
zullen (indien nodig) gedood worden door middel van een overdosis
Isoflurane, gevolgd door cervicale dislocatie. De dieren worden dagelijks
opgevolgd, en typische tekenen van ziekte of overmatige stress worden
genomen als humaan eindpunt. Er wordt gezorgd voor goede huisvesting
met kooiverrijking.
177
Titel van het project
Evaluatie van compounds in een wondheling model
Looptijd van het project
07/09/2015 - 31/12/2015
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Huid-Wondheling-Muis
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In deze studie wordt het therapeutisch potentieel bestudeerd van twee
chemische verbindingen en meer bepaald de invloed op wondheling ter
hoogte van de huid. De te testen producten toonden reeds eerder positieve
resultaten in in vivo experimenten. Deze studie moet meer inzicht geven in
het werkingsmechanisme van deze stoffen. Het uiteindelijk doel is om deze
verbindingen toe te passen in een topicale formulering met bio-actieve
component om de vorming van littekenweefsel te verminderen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Overdreven littekenvorming van de huid treedt vaak op na een trauma,
chirurgische ingreep, brandwonden,… Littekenvorming leidt niet alleen tot
onesthetisch voorkomen van de huid maar resulteert ook vaak in
mechanische problemen zoals contractie van de huid. In deze studie zal het
werkingsmechanisme van twee geselecteerde chemische verbindingen
verder bestudeerd worden in een muis model. Op basis van deze resultaten
kan een bio-actieve component ontwikkeld worden om wondheling te
verbeteren en littekenweefselvorming te verminderen in patiënten.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis (C57/black6)
n = 32
Er wordt gebruik gemaakt van een ‘excisional wound’ model, zoals
beschreven in literatuur. Hierbij worden op de rug van het dier 4 wonden
aangebracht via een biopsie punch. De wonden worden aangebracht onder
narcose en de dieren krijgen post-operatieve pijnstilling. De verwachte
graad van ongemak is gemiddeld (P2). Na de dierproef worden de dieren
geëuthanaseerd en zal de huid thv de wonden worden verwijderd voor
verder moleculair onderzoek.
Wondheling is een erg complex proces en in vitro modellen weerspiegelen
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
meestal slechts bepaalde aspecten van het helingsproces. De predictieve
waarde van in vitro modellen is vaak te laag voor translationele studies. In
vitro modellen zijn erg waardevol bij het zoeken naar de ‘targets’ van
medicinale producten. Aangezien in deze studie de targets reeds gekend
zijn, is een in vivo studie de volgende stap.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Een statische analyse werd uitgevoerd gebaseerd op de resultaten van
eerdere gelijkaardige studies en bevestigt dat 8 dieren volstaan voor deze
studie. (power 0.8 en minmaal verschil van 30%)
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
In pre-klinisch in vivo onderzoek rond wondheling is de muis het meest
gebruikte proefdier. Andere modellen zoals het varken, staan dichter bij de
humane situatie maar omwille van praktische redenden, de mogelijkheid
tot gebruik van transgene dieren en de goede reproduceerbaarheid van het
model wordt de muis het meest gekozen.
Het aanbrengen van de wonden gebeurt onder narcose. Vlak voor de
operatie wordt pijnstilling toegediend. Daarna wordt pijnstillende
medicatie toegediend na 4-6 uur. Extra dossisen worden gegeven om de 812u, tot 2 dagen na de ingreep of langer indien nodig.
178
Titel van het project
Rol van autofagie in het cardiovasculair systeem
Looptijd van het project
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Autofagie, atherosclerose, bloedvaten
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, ja
niet gebruikt in andere proeven
Autofagie is betrokken bij verschillende pathologieën zoals hart- en
leveraandoeningen, kanker, neurodegeneratieve ziekten en gastrointestinale stoornissen. De rol van autofagie in atherosclerose is echter nog
niet helemaal duidelijk. Door gebruik te maken van een muismodel met
een autofagiedefect in macrofagen, gladde spiercellen of endotheelcellen
zal getracht worden om de rol van autofagie in de normale vasculaire
functies en in atherosclerose te definiëren. Ook zal geprobeerd worden om
via de inductie van autofagie atherosclerotische plaques te stabiliseren en
zo klinische complicaties na plaqueruptuur zoals een myocard infarct of een
herseninfarct te voorkomen.
Atherosclerose is één van de belangrijkste doodsoorzaken in de westerse
wereld. Er zijn reeds verschillende aanwijzigingen in de literatuur dat
farmacologische inductie van autofagie gunstige effecten heeft op de
plaquestabiliteit. In dit project zal getracht worden om het effect van
autofagie op de plaqueontwikkeling nog verder te verduidelijken. Het doel
is uiteindelijk om via farmacologische inductie van autofagie bij te dragen
aan de preventie van cardiovasculaire aandoeningen en plotse dood.
Er zullen 560 muizen gebruikt worden in dit project.
Er wordt lichte tot matige hinder verwacht ten gevolge van
atherosclerotische plaque ontwikkeling, het meten van bloeddruk en het
inplanten van osmotische minipompjes (gevuld met potentiële nieuwe
geneesmiddelen). In bepaalde experimenten zullen we gebruik maken van
een recent ontwikkeld muismodel voor het scheuren van
atherosclerotische plaques. Dit model geeft spontaan aanleiding tot
ernstige complicaties zoals een hartinfarct of plotse dood (analoog met de
mens). Alle muizen worden op het einde van het experiment opgeofferd
door toediening van een overdosis slaapmiddel.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Atherosclerose is een complex pathofysiologisch proces dat enkel in
proefdieren (zoals muizen) op een correcte manier kan nagebootst worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op een eigen statistische analyse om met een minimaal
aantal dieren toch significante resultaten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Enkel bij muizen zijn de genetische modificaties beschikbaar die we nodig
hebben voor de geplande experimenten. De letsels die muizen in hun
bloedvaten ontwikkelen gelijken sterk op deze van de mens. Bij tekenen
van ernstige pijn of abnormaal gewichtsverlies (>20%) worden de dieren
geeuthanaseerd.
179
Titel van het project
Looptijd van het project
Stabilisering van atherosclerotische plaques via inhibitie van gereguleerde
necrose
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
necrose, necroptose, atherosclerose
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, ja
niet gebruikt in andere proeven
Gedurende jaren werd necrose als een ongecontroleerd proces
beschouwd. Recente studies hebben aangetoond dat necrose zich ook als
een gereguleerd proces (beter gekend als necroptose) kan manifesteren.
De kinase activiteit van Rip-1 is een belangrijke mediator in de
signaaltransductiecascade van necroptose. In dit project zal het effect van
een Rip-1 gendeletie en farmacologische inhibitie van Rip-1 op de
ontwikkeling van atherosclerotische plaques worden bestudeerd. In een
tweede termijn van het onderzoeksproject zal het voorkomen en de
farmacologische inhibitie van een minder bestudeerde vorm van
gereguleerde necrose, namelijk ferroptose, in atherosclerose worden
onderzocht.
Atherosclerose is één van de belangrijkste doodsoorzaken in de westerse
wereld. Er zijn reeds verschillende aanwijzigingen in de literatuur dat
farmacologische inhibitie van necroptose gunstige effecten heeft op de
plaquestabiliteit. In dit project zal getracht worden om het effect van
necroptose op de plaqueontwikkeling nog verder te verduidelijken. Het
doel is uiteindelijk om via farmacologische inhibitie van necroptose bij te
dragen aan de preventie van cardiovasculaire aandoeningen en plotse
dood.
Er zullen 280 muizen gebruikt worden in dit project.
Er wordt lichte tot matige hinder verwacht ten gevolge van
atherosclerotische plaque ontwikkeling en het inplanten van osmotische
minipompjes (gevuld met potentiële nieuwe geneesmiddelen). In bepaalde
experimenten zullen we gebruik maken van een recent ontwikkeld
muismodel voor het scheuren van atherosclerotische plaques. Dit model
geeft spontaan aanleiding tot ernstige complicaties zoals een hartinfarct of
plotse dood (analoog met de mens). Alle muizen worden op het einde van
het experiment opgeofferd door toediening van een overdosis slaapmiddel.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Atherosclerose is een complex pathofysiologisch proces dat enkel in
proefdieren (zoals muizen) op een correcte manier kan nagebootst worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op een eigen statistische analyse om met een minimaal
aantal dieren toch significante resultaten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Enkel bij muizen zijn de genetische modificaties beschikbaar die we nodig
hebben voor de geplande experimenten. De letsels die muizen in hun
bloedvaten ontwikkelen gelijken sterk op deze van de mens. Bij tekenen
van ernstige pijn of abnormaal gewichtsverlies (>20%) worden de dieren
geeuthanaseerd.
180
Titel van het project
Looptijd van het project
De rol van sclerostine in vasculaire calcificatie en de calcificatieparadox:
noodzakelijk onderzoek in de ontwikkeling van veilige therapieën voor
mineralisatiedefecten in bot en vat
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
vasculaire calcificatie, mineralisatiedefect
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Cardiovasculaire aandoeningen zijn verantwoordelijk voor een belangrijk
deel van de mortaliteit bij patiënten met chronisch nierfalen. Vasculaire
calcificaties vormen hiervan een uitgesproken, en snel progressief
onderdeel.
Sclerostine wordt geproduceerd door bot-cellen en inhibeert bot-vorming
en mineralisatie. Recent werd aangetoond dat dit eiwit ook aanwezig is in
de vaatwand, en daar mogelijk een rol speelt bij de vasculaire calcificaties.
Het doel van het huidig onderzoek is dan ook de rol van sclerostine in de
mineralisatiedefecten van vat en bot, evenals hun wisselwerking, nader te
bestuderen, en dit in het kader van chronisch nierfalen enerzijds, en
osteoporose anderzijds.
Chronisch nierfalen en osteoporose zijn aandoeningen die in stijgende
mate voorkomen in onze huidige samenleving. Beide aandoeningen leiden
bovendien tot een aantal secundaire pathologieën, ten gevolge van de
verstoringen in de mineraalhuishouding. Een adequatere behandeling zou
in vele gevallen de levenskwaliteit van deze patiënten kunnen verbeteren.
Ratten (ongeveer 60) en muizen (ongeveer 440)
Om de effecten van de behandelingen te kunnen uittesten, word er bij deze
dieren nierfalen geïnduceerd door een aangepast dieet. Dit leidt tot een
gedeeltelijke beschadiging van de nieren, waardoor deze slechts beperkt
functioneren, en bot- en vat-aandoeningen veroorzaakt, gelijkaardig aan
deze bij de mens. Ook osteoporose gaat gepaard met vasculaire
calcificaties, en zal bij de proefdieren worden geïnduceerd door
ovariëctomie.
Na het experiment, worden de dieren geeuthanaseerd om weefsel- en bot-
stalen te kunnen verzamelen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Nierfalen en osteoporose leiden tot complexe veranderingen in meerdere
orgaansystemen in het lichaam. Het is tot op heden onmogelijk al deze
effecten en hun onderlinge wisselwerkingen te simuleren in in vitro
onderzoek.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De huidige aanvraag omvat een reeks van experimenten, die tot nu toe nog
nergens werden uitgevoerd. Per experiment en per behandelingsgroep
werd het aantal dieren (5 tot 12 per groep) zo laag mogelijk gehouden,
maar er zijn er toch voldoende om relevante informatie te verschaffen.
Daarnaast omvat een deel van de experimenten in vitro onderzoek,
waardoor het aantal dieren nog verder beperkt wordt.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
In dit onderzoek vormen ratten en muizen het meest geschikte
proefdiermodel. Enerzijds is er van deze dieren reeds heel wat informatie
beschikbaar, en kunnen de resultaten geextrapoleerd worden naar de
mens.
Om het ongemak voor de proefdieren te beperken, worden de handelingen
alleen uitgevoerd door gekwalificeerd personeel. Verder worden de dieren
dagelijks opgevolgd, en indien een dier tekenen van groot ongemak of
lijden vertoont, zal het vroegtijdig worden geeuthanaseerd.
181
Titel van het project
Geavanceerde praktijkgerichte microchirurgie
Looptijd van het project
tweedaagse cursus (oktober 2015 - oktober 2017)
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
microchirurgie - vasculaire anastomosen - training
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
neen
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
ja
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Doel van dit dierproefproject is een zo realistisch mogelijke situatie na te
bootsen voor het verrichten van vasculaire anastomosen om in de
werkelijke operatieve setting zo goed mogelijk resultaat te bekomen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De belangrijkste voordelen van dit project zijn het trainen van chirurgen en
microchirurgen in een zo realistisch mogelijke chirurgische situatie. Met het
oprichten van een internationale microchirurgiecursus voor
cerebrovasculaire anastomosen hopen we meer microchirurgen te trainen
en in de toekomst de patiënten beter te kunnen behandelen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Wisstar ratten. 12 ratten.
De dieren zullen tijdens de proeven met intraperitoneale anesthesie
verdoofd worden, waarna de verschillende anastomosen zullen worden
uitgevoerd. Na de proeven zullen de dieren geëuthanaseerd worden.
Vasculaire anastomosen zijn van cruciaal belang in het behandelen van
vasculaire aandoeningen in de hersenen binnen neurochirurgie, het maken
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
van diepe flappen bij reconstructieve heelkunde binnen NKO en plastische
heelkunde.
Verschillende studies hebben eerder aangetoond dat de basistechnieken
kunnen aangeleerd worden op in vitro modellen, maar specifiekere
technieken best beoefend kunnen worden op in vivo modellen. In vitro
modellen kunnen onvoldoende de intra-operatieve toestand nabootsen,
kan lekkage niet geëvalueerd worden en is er een gebrek aan pulsatiliteit
van het bloedvat.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt een rat per deelnemer voorzien. Er worden 4 reserveratten
voorzien.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Tijdens de proeven zal er gebruik gemaakt worden van ratten (Wisstar). De
in vivo ratmodellen zijn goede alternatieven om een realistische weergave
te bieden voor de intra-operatieve toestand. De dieren zullen tijdens de
proeven geobserveerd worden voor ongemak of lijden. Indien de
voorafgestelde eindtermen voor lijden opgemerkt worden, zullen de
proeven gestaakt worden en de dieren zullen geëuthanaseerd worden.
182
Titel van het project
Looptijd van het project
Bestuderen van de correlatie tussen rsfMRI functionele connectiviteit en
FDG PET glucose metabolisme in de muizenhersenen
01/10/2015 - 01/10/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
functionele connectiviteit, leerprocessen, muis
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
In een vorige proef hebben we gezien dat sommige hersen netwerken een
positieve correlatie tonen tussen FC en FDG opname, en andere een
negatieve correlatie en dit was consistent in 3 muizenstammen. In een
volgende studie willen we ingaan op deze positieve en negatieve correlaties
tussen FC en FDG opname tijdens rust en tijdens hersen activiteit. Onze
hypothese is dat negatieve correlaties tussen deze maten bestaan door
activiteit van default-mode netwerk. Dit netwerk is actief wanneer de
hersenen in rust verkeren, en wordt minder actief wanneer de hersenen
actief een stimulus verwerken.
Tijdens rust, zou het kunnen dat activiteit van het DMN andere hersen
netwerken beïnvloedt, waardoor bepaalde patronen ontstaan in de
correlatie tussen FC en FDG opname. Tijdens activatie zou de invloed van
het DMN moeten wegvallen, en zouden de patronen ook moeten
veranderen. In deze studie willen we de correlatie tussen FC en FDG
opname bestuderen tijdens rust, alsook tijdens hersenactivatie, in gezonde
C57BL/6 muizen. De resultaten van deze studie zouden ons meer inzicht
geven inzake de relatie tussen FC, wat een indirecte maat is voor
hersenactiviteit en afhangt van bloed oxygenatie, en FDG opname, wat een
maat is voor glucose metabolisme in de hersenen.
er zal gebruik gemaakt worden van muizen, N=15
Verwacht wordt dat de dieren tijdens MRI en PET experimenten matig
ongemak (P2) zullen ondervinden. Een inhalatie-anesthesie met isofluraan
zal worden gebruikt tijdens de PET metingen en tijdens de MRI
manipulaties (fixatie in het dierbed voor MRI). Tijdens de MRI
experimenten zullen de dieren verdoofd worden met verdoofd met
medetomidine (Domitor, Pfizer, Karlsruhe, Germany). Na de scan wordt de
verdoving opgeheven met atipamezole (Antisedan, Pfizer.)
We willen functionele verbindingen in de hersenen bestuderen en zien hoe
verschillende hersenregio's samen werken om een bepaalde functie uit te
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
voeren. Zulke studies kunnen enkel uitgevoerd worden in levende, hogere
organismen met complexe hersennetwerken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor de rsfMRI experimenten willen we minstens 12-15 goede datasets per
groep. Dit is gebaseerd op literatuur (Desmond and Glover, 2002) en op
een statistische analyse uitgevoerd in ons labo.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We willen functionele verbindingen in de hersenen bestuderen en zien hoe
verschillende hersenregio's samen werken om een bepaalde functie uit te
voeren. Zulke studies kunnen enkel uitgevoerd worden in levende, hogere
organismen met complexe hersennetwerken. De C57BL/6 muizen worden
enorm veel gebruikt in neurologisch onderzoek, en om transgene dieren te
kweken. Het welzijn van de dieren wordt individueel nagegaan zowel voor
als na de proeven en tijdens de proeven worden ademhaling en
temperatuur opgevolgd.
183
Titel van het project
De invloed van leerprocessen op functionele connectiviteit
Looptijd van het project
01/10/2015 - 01/10/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
functionele connectiviteit, leerprocessen, muis
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In vorige studies hebben we aangetoond dat FC veranderingen
gedetecteerd kunnen worden in een muismodel van amyloidosis in
hersennetwerken die belangrijk zijn voor leren en geheugen. Hoewel er
wordt verondersteld dat FC veranderingen in deze netwerken gelinkt
zouden kunnen worden aan cognitieve veranderingen, moet een causaal
verband nog onderzocht worden in muizen.Voor dit doeleinde, zullen
muizen onderworpen worden aan training in de Morris Water Maze,
waarna ze gescand worden met rsfMRI. De Morris Water Maze (MWM) laat
toe spatiaal geheugen te onderzoeken, en de hippocampus speelt hier dus
een belangrijke rol.
Onze hypothese is dat training in de MWM voornamelijk FC veranderingen
zal veroorzaken in de hippocampus .Als we kunnen aantonen dat FC
veranderingen gelinkt zijn aan cognitieve processen i.e. leren en geheugen,
heeft dit implicaties voor de interpretatie van FC veranderingen in
muismodellen van AD.
er zal gebruik gemaakt worden van muizen, N=40
Verwacht wordt dat de dieren tijdens MRI experimenten matig ongemak
(P2) zullen ondervinden. Een inhalatie-anesthesie met isofluraan zal
worden gebruikt tijdens manipulaties (fixatie in het dierbed voor MRI).
Tijdens de MRI experimenten zullen de dieren verdoofd worden met
verdoofd met medetomidine (Domitor, Pfizer, Karlsruhe, Germany). Na de
scan wordt de verdoving opgeheven met atipamezole (Antisedan, Pfizer.)
We willen functionele verbindingen in de hersenen bestuderen en zien hoe
verschillende hersenregio's samen werken om een bepaalde functie uit te
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
voeren. Zulke studies kunnen enkel uitgevoerd worden in levende, hogere
organismen met complexe hersennetwerken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor de rsfMRI experimenten willen we minstens 12-15 goede datasets per
groep. Dit is gebaseerd op literatuur (Desmond and Glover, 2002) en op
een statistische analyse uitgevoerd in ons labo. Verder willen we dieren
waarvan we rsfMRI data hebben gebruiken voor electrophysiologie. We
beginnen dus met 20 dieren per groep om te verzekeren dat we een goede
statistische power overhouden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We willen functionele verbindingen in de hersenen bestuderen en zien hoe
verschillende hersenregio's samen werken om een bepaalde functie uit te
voeren. Zulke studies kunnen enkel uitgevoerd worden in levende, hogere
organismen met complexe hersennetwerken. De C57BL/6 muizen worden
enorm veel gebruikt in neurologisch onderzoek, en om transgene dieren te
kweken. Het welzijn van de dieren wordt individueel nagegaan zowel voor
als na de proeven en tijdens de proeven worden ademhaling en
temperatuur opgevolgd.
184
Titel van het project
Looptijd van het project
In vivo beeldvormingsbiomerkers in diermodellen met relevantie voor
schizofrenie.
01.12.2015 - 31.12.2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
schizofrenie, maternale immuunactivatie, trauma
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
ja
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Goede biomerkers ontbreken voor schizofrenie. Functionele MRI studies in
schizofrenie patiënten hebben afwijkingen aangetoond in het resting state
fMRI signaal. Wij willen onderzoeken of resting state fMRI een valide
beeldvormingsbiomerker is voor de pathologie in een diermodel met
relevantie voor schizofrenie, namelijk het maternaal immuunactivatie
model. Verder willen we onderzoeken of dit ook kan dienst doen als
prognostische en/of predictieve biomerker. Ten slotte willen we ook
onderzoeken of hersentrauma’s een causale rol spelen in het tot uiting
komen van schizofrene gedragsafwijkingen en wat de onderliggende
mechanismen zijn.
Het identificeren van goede prognostische en predictieve biomerkers helpt
om een betere prognose te kunnen stellen in schizofrenie patiënten en om
beter te kunnen inschatten hoe patiënten zullen reageren op bepaalde
therapieën. Het identificeren van een prognostische biomerker tijdens de
neuro-ontwikkeling (nog voor er duidelijke schizofrene symptomen zijn) zal
ons op lange termijn mogelijk in staat stellen om personen te identificeren
die schizofrenie zullen ontwikkelen en in te grijpen op het onderliggende
ziekteproces nog voor de symptomen tot uiting komen.
Rat: 192, Muis: 66
De maternale immuunactivatie en de Controlled Cortical Impact zorgen
voor matig ongemak (P2) tot ongeveer 1-2 dagen na de insult. De dieren
worden in deze periode nauw opgevolgd. Tijdens het verloop van de proef
is er blijvend matig ongemak (P2) door de psychiatrische en cognitieve
symptomen die de dieren ontwikkelen wanneer ze volwassen zijn.
De neuromotor score zal slechts beperkt ongemak (P1) met zich
voortbrengen. Dit bestaat vooral uit het opnemen en observeren van de
dieren.
MRI en PET scans worden onder isofluraan anesthesie uitgevoerd en
brengen slechts gering ongemak (P1) met zich mee. Verwacht wordt dat de
dieren 5-10 minuten na ontwaken van de anesthesie gedesoriënteerd zijn.
Een half uur voorafgaand aan de PET scan met arteriele input functie,
wordt onder isofluraan anesthesie een catheter geimplanteerd voor
bloedafname (femorale slagader). Vervolgens wordt het dier gescand
onder isofluraan anesthesie en worden bloedstalen genomen en plasma
vervanger toegediend. Na de scan wordt de wonde gehecht en krijgt het
proefdier een analgeticum. Matig ongemak (P2) wordt verwacht na het
ontwaken van de scan.
Minimaal 1 week voor de video-EEG opname worden de dieren
geïmplanteerd met permanente EEG elektrodes (P2). Tijdens de operatie
zijn de dieren onder anesthesie en na operatie wordt een analgeticum
gegeven alsook saline, Hartmann of Ringer oplossing om dehydratatie te
voorkomen. Verwacht wordt dat de dieren tot 3 dagen na operatie
gewichtsverlies en verminderde spontane activiteit zullen vertonen. De
elektrodes zelf brengen geen blijvend ongemak voor de proefdieren. Het
aankoppelen van de dieren aan de EEG apparatuur (P1) veroorzaakt
kortstondige stress eigen aan het handelen. Tijdens de EEG opnames
kunnen de dieren vrij bewegen met onbeperkte toegang tot eten en
drinken.
De dieren kunnen matig (P2) ongemak ondervinden, inherent aan de
gebruikte anesthesie en de chirurgische ingreep, bij cel-, MPIO- en/of
lentivirus injectie. Echter, dit ongemak is slechts van korte duur.
De dieren ondervinden erstig ongemak (P3) tijdens de “forced swim test”.
Deze test is slechts van korte duur (10 min).
Indien de dieren tekenen vertonen van overmatig lijden tijdens de proef,
worden ze onmiddelijk geëuthanaseerd.
Op het einde van de proef worden de dieren op een humane manier
gedood voor weefselcollectie en studie van de hersenen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Preklinisch onderzoek naar in vivo beeldvormingsbiomarkers voor
neurologische aandoeningen zoals schizofrenie kan enkel in intacte,
levende dieren uitgevoerd worden. Daarentegen wordt humaan onderzoek
erg belemmerd door de moeilijkheid om lange-termijn prospectieve studies
tijdens de ziekteontwikkeling en prodrome fase op te starten. Daarenboven
komt weinig humaan weefsel beschikbaar en worden deze studies bij de
mens belemmerd door de heterogeniteit van de patiëntenpopulaties en de
dus de moeilijkheid om ziektegerelateerde factoren op een systematische
manier te onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er werd een statistische analyse gedaan voor de berekening van het aantal
dieren om te verzekeren dat het aantal dieren niet groter is dan wat
statistisch vereist is om wetenschappelijk relevante resultaten te bekomen.
Elk dier wordt maximaal gebruikt: in vivo experimenten (in vivo
beeldvorming, gedragstesten) worden uitgevoerd, alsook multipele postmortem experimenen op de hersenen (immunohistochemie,
autoradiografie, in situ zymografie).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Het voordeel van de rat over de muis is dat de hersenen van de rat groter
zijn en daarom meer geschikt voor moleculaire beeldvorming. De rat heeft
ook een grotere prefrontale cortex dan de muis, welke een interesante
hersenstructuur kan zijn betrokken bij schizofrenie. Ratten zijn ook
gemakkelijker te behandelen dan muizen. Na elke operatie (bv. EEG
elektrode implantatie) en andere zware procedures (hersentrauma etc.)
krijgen de dieren analgetica en bijkomstige post-operatieve zorg.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
185
Titel van het project
Looptijd van het project
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Post-genomische profilering en therapeutische targeting van specifieke en
generieke neurodegeneratieve mechanismen.
Start date: 01-01-2016
End date: 31-12-2018
FTD,TDP-43,disease signature,mass spectrometry
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het voorgestelde onderzoeksproject is gericht op onderzoek naar de
kwantitatieve post-genomische gevolgen van genetische variaties die
aanleiding geven tot FTD-ALS spectrale aandoeningen met TDP-43
proteinopathie. Verschillende genetische defecten geven aanleiding tot een
gelijkaardige TDP-43 proteinopathie, maar hoe deze ziektemechanismen
convergeren is momenteel onbekend. Om dit onderzoek te kunnen voeren,
zal gebruik gemaakt worden van relevante muismodellen voor deze
aandoeningen. Door verschillende weefsels te onderzoeken van deze
modellen kunnen we pathways/netwerken identificeren die betrokken zijn
in het algemene, onderliggende ziekteproces.
De ontwikkeling van een diepgaand post-genomisch inzicht in het
ziekteproces kan ons verder helpen in het begrijpen van ziektegerelateerde pathways/netwerken die TDP-43 proteinopathie mediëren.
Indien succesvol, kunnen geschikte cel systemen ontwikkeld worden die als
basis kunnen dienen voor het screenen en genereren van nieuwe
therapeutica die ingrijpen op het niveau van het moleculair netwerk.
Mus musculus, 264 dieren vereist in totaal
De muis modellen die we onderzoeken voor dit project kunnen geheugen
problemen en/of paralyse ontwikkelen naar analogie met de mens,
aangezien het modellen voor FTD en ALS zijn. Gezien het ziektebeeld op
latere leeftijd tot uiting komt, verwachten we ernstige gevolgen voor het
dierenwelzijn. Aangezien we in deze studie de hersenen en verschillende
perifere organen zullen dissecteren, worden de dieren op een ethisch
verantwoorde wijze geeuthanaseerd.
Dit onderzoeksproject beoogt een systemische analyse van de post-
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
genomische gevolgen van genetische variaties die aanleiding geven tot
FTD-ALS spectrale aandoeningen met TDP-43 proteinopathie. Dit vereist
een modelorganisme dat enerzijds genetisch modificeerbaar is en
anderzijds de complexe humane structuur van de organen weerspiegelt. De
muis is het laagste organisme dat aan deze voorwaarden voldoet en werd
daarom het geschiktst bevonden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De kruisingen die nodig zijn om het minimum aantal dieren te bekomen,
zullen op voorhand berekend worden op basis van kans. Enkel genotypes
zullen met elkaar gekruist worden die zo min mogelijk dieren genereren die
overbodig zijn voor de analyses. Op basis van literatuur en berekeningen
werd het maximum aantal dieren bepaald dat vereist is voor dit project.
Van eenzelfde dier worden alle organen van interesse gedissecteerd, wat
maakt dat elk dier ten volle benut wordt voor analyse.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De fysiologie van muizen leunt zeer nauw aan bij die van de mens (zowel
centraal zenuwstelsel en perifere organen), maar ook de goed beschreven
genetische achtergrond van dit species en de geschiktheid om
gedragsstudies uit te voeren, maken van muizen het meest geschikte
organisme. Muizen zijn bovendien ook het meest kost-effectief in zake van
levensduur en huisvesting. Ongemak bij de dieren wordt vermeden door
het instellen van humane eindpunten en door een dagelijkse controle van
hun gezondheidsstatus.
186
Titel van het project
WATERSIDE: Actieve Passieve Waterpollutie Staalname Apparatuur
Looptijd van het project
goedkeuring van EDC - 24 maanden na start
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
water monitoring, passieve sampler, waterkwaliteit
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
ja
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het project ontwikkelt een actieve passieve water sampler voor
anorganische en organische polluenten. Het apparaat is bedoeld voor de
tijdsgeïntegreerde monitoring van oppervlaktewater en
afvalwaterstromen, waarbij een gecontroleerde waterflux over een array
van sorbenten wordt gestuurd die verschillende klassen van polluenten
accumuleren. De operationele en kinetische karakteristieken van de
sampler worden experimenteel bepaald en de resultaten vergeleken met
biota in het labo en veld. Net in dit laatste ligt de belangrijkste
vraagstelling. In de wetenschappelijke literatuur ontbreken vooral data die
de link leggen tussen het gedrag van de sorbenten en de accumulatie in
biota.
De monitoring van het oppervlaktewater in Vlaanderen en Europa is op
Europees niveau gereguleerd. De deelstaten hebben echter nog heel wat
vrijheidsgraden wat vergelijking van data en normen bemoeilijkt. De
ontwikkeling van een breed inzetbare sampler draagt bij tot een betere
monitoring en een meer onderbouwde bescherming van aquatische
ecosystemen. Dit is in het voordeel van zowel de mens als het aquatische
milieu. Naast het operationele voordeel tegenover biota (duur en complex)
leidt het project tot een dalend gebruik van vissen in de Europese
programma's. Dit maakt een significant verschil, vooral in waterlichamen
die reeds milieu-impact ondervinden en lage biodiversiteit vertonen.
Karper (Cyprinus carpio) - 585 dieren
Tijdens de experimenten is het negatieve effect ingeschat als matig
(moderate). Aan het einde van de experimenten worden de dieren
opgeofferd.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De hoofdreden dat passieve sampling weinig gebruikt wordt in monitoring
is net het ontbreken van data die op een goede manier de link leggen
tussen biota en sorbenten gebruikt in passieve samplers. Dit verklaart
tevens de noodzaak om dieren in te zetten. Er bestaan geen methodes
(invertebraat of in vitro) die het opname- en accumulatiepatroon van
polluenten door vissen kunnen nabootsen. Bij succes kunnen in de
toekomst vissen in monitoringprogramma's minstens deels vervangen
worden door de passieve sampler.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal vissen dat gebruikt wordt is gebaseerd op de standaarden in
wetenschappelijke literatuur, OECD test-protocols en de jarenlange
ervaring van de Sphere onderzoekers op dit gebied. Daarnaast is chemische
analyse van de weefsels op een reeks belangrijke polluenten noodzakelijk,
wat op zijn beurt een minimale weefselhoeveelheid voor analyse dicteert.
Bij succes leidt het project tot een vermindering van proefdieren voor
monitoringprogramma's in de toekomst.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De gekozen soorten zijn gevestigde modelorganismen voor dit type
onderzoek, zowel in wetenschappelijke literatuur als in officiele
monitoringprogramma's. Na afloop van het experiment worden de dieren
opgeofferd via een overdosis verdoving (MS222, geneutralizeerd met
NaHCO3 tot pH 7.5) en decapitatie.
187
Titel van het project
Onderhoud van een levenscyclus van de trematode Schistosoma mansoni
Looptijd van het project
1/11/2015-1/11/2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
schistosomiase, darmontsteking
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
je
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Dit project voorziet in het onderhouden van een levenscyclus van
Schistosoma mansoni in het laboratorium. Deze trematode, of de
antigenen afgeleid van S. mansoni, worden gebruikt in het onderzoek naar
ontstekingsprocessen in de darmwand.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
S. mansoni is cfr. de wereldgezondheidsorganisatie een genegeerde
tropische ziekte die wereldwijd jaarlijks 200 000 doden eist. Het onderhoud
van de levende parasiet in het laboratorium stelt ons in staat dit organisme
te gebruiken in onderzoek naar ziekteprocessen in de darmwand tijdens
schistosomiase, met een focus op interacties tussen enerzijds het
zenuwstelsel en anderzijds het immuunstelsel. Deze inzichten dragen niet
enkel bij aan een begrip van het ziekteproces in schistosomiase, maar ook
van andere gastrointestinale aandoeningen waarbij deze neuroimmuuncommunicatie een rol speelt.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Syrian Gold Hamster, 120
De dieren zullen een matig ongemak (P2) ondervinden. Dit ongemak wordt
beperkt door nauwe opvolging en pijnstilling waar aangewezen. De
weefsels van de dieren worden gedissecteerd voor isolatie van S. mansoni
dus de dieren worden geëuthanaseerd op het einde van het experiment.
S.mansoni kan enkel maar leven via een nabootsing van de natuurlijke
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
levenscyclus van de parasiet. Dit vereist een zoogdiergastheer.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren is bepaald door de minimale opbrengst die nodig is om
een kwaliteitsvolle levenscyclus van S. mansoni te onderhouden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De hamster levert een geschikte opbrengst van parasitaire producten per
proefdier, daar waar kleinere zoogdieren zoals bvb de muis in grotere
aantallen zouden moeten gebruikt worden om dezelfde opbrengst te
genereren. Grotere zoogdieren zouden dan weer een overbodig hoge
opbrengst leveren.
188
Titel van het project
Looptijd van het project
Het gebruik van AAV vectoren voor transfectie van het prenataal enterisch
zenuwstelsel.
1/11/2015-1/11/2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
AAV, neurogastroenterologie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
In dit project wordt het gebruik van adeno-geassocieerde virale vectoren
(AAV) voor onderzoek naar de ontwikkeling van de darmbezenuwing
geëvalueerd. Vectoren kunnen dienen als "leveranciers" van genetische
boodschappen naar een cel. Er zal worden nagegaan of AAV geschikt is om
een genetische boodschap (een zogenaamd transgen) in de
darmbezenuwing, of de voorlopercellen ervan, te brengen voor de
geboorte.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
AAV-gemedieerde inbreng van een transgen in de ontwikkelende
darmbezenuwing opent verschillende mogelijkheden in het onderzoek naar
ontwikkelingsprocessen en ontwikkelingsziekten. Mbv het transgen kunnen
we eiwitten inbrengen die in microscopie kunnen dienen voor de evaluatie
van (het ontstaan van) zenuwactiviteit, doordat ze fluorescent worden
indien de zenuwcel actief is. Een ander transgen kan ook aangewend
worden voor het herstel van genetische defecten die leiden tot
ontwikkelingsziekten.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Muis, 81
De dieren zullen een matig ongemak (P2) ondervinden. Dit ongemak wordt
beperkt door nauwe opvolging, verdoving en pijnstilling waar aangewezen.
De weefsels van de dieren worden gedissecteerd voor morfologische
analyse dus de dieren worden geëuthanaseerd op het einde van het
experiment.
We bouwen parallel aan deze in vivo technieken ook aan in vitro AAV-
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
transductietechnieken om bepaalde cellulaire processen te bekijken, maar
de in vivo toepassing is nodig omdat de ontwikkeling van de
darmbezenuwing een complex multicellulair proces is dat beïnvloed wordt
door omgevingsfactoren die momenteel in vitro onvoldoende kunnen
gesimuleerd worden. In het kader van gentherapie is het nodig dat de
haalbaarheid in vivo uiteraard onderzocht wordt.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal dieren is gebaseerd op het aantal immunohistochemische
kleuringen die nodig zijn om een correcte microscopische studie uit te
voeren. Het aantal dieren is hierbij ingeschat als zijnde nodig voor een
volledige studie van alle neuronale subtypes en steuncellen. Als tijdens de
experimenten blijkt dat een detailstudie niet nodig is omwille van bvb een
zeer hoge transfectie-efficiëntie, dan kunnen we het aantal dieren verder
reduceren zonder daarbij aan wetenschappelijke kwaliteit in te boeten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er wordt geopteerd voor de muis omwille van de beschikbaarheid van een
ruim aanbod van genetisch gemanipuleerde dieren die, in combinatie met
de bestudeerde techniek, verdere gedetailleerde studie vande
darmbezenuwing in de toekomst mogelijk maken. Procedures gebeuren
onder algemene verdoving en dieren worden postoperatief opgevolgd en
behandeld met pijnstillers om het ongemak te beperken. Verder worden
alle huisvestingsrichtlijnen met het oog op een optimaal dierenwelzijn
gevolgd.
189
Titel van het project
Looptijd van het project
EvoMorfs: Continue aanpassing aan de omgeving door 'shape
shifting' machines
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Robotica, Biomechanica, Evolutionaire Biologie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
ja
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt worden
of hoe kan dit project nuttig
zijn voor mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van
deze dieren?
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
Forensisch onderzoek
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde
dieren, niet gebruikt in andere proeven
Het doel van dit project is om machines te ontwikkelen die van
vorm kunnen veranderen, zogenaamde EvoMorfs. Dit zullen de
eerste machines zijn die verschillende taken kunnen uitvoeren
door hun vorm en besturing naadloos en instantaan aanpassen
door een proces van artificiële evolutie. Het project zal deze
technologieën ontwikkelen met een multidisciplinaire aanpak,
waarbij experts in robotica, evolutionaire biologie,
biomechanica, embodied intelligence, and evolutionary
computation samenwerken. De analyse van het
voortbewegingsgedrag van lacertide-hagedissen zal hiervoor als
model gebruikt worden.
Het concept zal getest worden door robots over het puin van
een ingestort gebouw te laten klimmen, zich door smalle
doorgangen te laten wurmen en zich te hervormen bij
beschadigingen. Deze artificiële organismes bestaan uit staven
die van vorm kunnen veranderen door een nieuwe online wirebending technologie. The skelet voorziet de EvoMorfs
structurele rigiditeit, en een zacht omhulsel zorgt voor
ongewoon goede tastmogelijkheden. Het ontwerp en de
controle van deze EvoMorfs en het toepassen van hun
instantane morfologische aanpassingsmogelijkheden zijn een
grote wetenschappelijke uitdaging.
Lacertide-hagedissen met verschillende eco-morfologieën (4-5);
5-10 individuen per soort
Het voortbewegingsgedrag van de hagedissen zal gefilmd
worden met verschillende high-speed videocamera's. De dieren
zullen nadien teruggebracht worden naar de locatie waar ze
gevangen werden, of, als ze in een dierenwinkel aangekocht
werden, zullen ze geëuthanaseerd worden.
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er
geen alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
Het is onmogelijk om voortbewegingsgedrag te bestuderen
zonder dieren te gebruiken.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren
wordt gebruikt
De analyse van de video's is zeer werkintensief, en er zullen dus
niet meer dieren gebruikt worden of meer opnames gemaakt
worden dan strikt noodzakelijk.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest verfijnd
is met inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
Het natuurlijke voortbewegingsgedrag van hagedissen wordt
gekenmerkt door rennen in onderbroken stukjes, hoge
versnellingen en abrupte manoeuvres. Dit soort grillig, hoogst
dynamisch gedrag is noodzakelijke input voor de
computersimulaties en de ontwikkeling van de robots. Gezien
het type van experimenten (video-opnames) is de impact op de
dieren absoluut minimaal.
190
Titel van het project
Studie van syndromaal autisme als gevolg van mutaties in het ADNP gen
Looptijd van het project
2016-2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Autisme, behandeling, ADNP, muismodel
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
ja
niet gebruikt in andere proeven
Vorig jaar ontdekten wij dat mutaties in het gen ADNP een belangrijke
genetische oorzaak van autisme vormen. Het gen codeert een
neuroprotectief eiwit dat betrokken is bij een groot aantal functies in de
cel, onder andere de chromatine (= eiwitten rond het DNA) structuur. Er
werd eerder aangetoond dat veel van de functies van dit eiwit kunnen
worden vervangen door een zeer klein eiwit bestaande uit 8 peptiden, NAP
geheten, dat wordt ontwikkeld als een geneesmiddel onder de naam
davunetide. In dit multidisciplinaire project, willen we de stoornis als
gevold van ADNP mutaties beter begrijpen door de kliniek in de patiënt en
in het diermodel grondig te bestuderen.
Het eerste doel is een betere klinische karakterisering van de aandoening,
die wij berijken door zowel mens als muis grondig te bestuderen. Daardoor
weten de ouders van nieuwe patientjes beter waar ze aan toe zijn. Ook
hopen wij dat onze studie op termijn bij zal dragen aan een gerichte
behandeling van deze aandoening.
Muis, ongeveer 100 exemplaren
De dieren worden achtereenbolgens getest in een serie gedragsproeven.
Het ongemak daarvan kan als gering geschat worden. Na de gedragtesten
worden de dieren geeuthenaseerd.
Het onderzoek richt zich op de neurologische ontwikkelingsstoornissen,
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
stoornissen die ontstaan doordat er een genetische verstoring is van de
ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel. In dit geval bestuderen we een
speciefieke vorm van autisme, veroorzaakt door een mutatie in het Adnp
gen, een gen met een belangrijke functie in de ontwikkeling en
instandhouding van essentiële onderdelen in de cel. In deze studie willen
we cognitieve afwijkingen correleren aan afwijkingen in de hersencellen.
Daarvoor moeten we gedragtesten doen, die alleen bij levende organismen
gedaan kunnen worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door een optimaal kweekschema te gebruiken, dat we eerder ook al
succesvol bij vergelijkbare experimenten met muizen met een ander
genetisch defect hebben gebruikt. Dit schema zorgt ervoor dat er zo min
mogelijk dieren geboren worden die niet gebruikt kunnen worden voor de
proeven. Daarnaast testen we alleen mannetjes, deze hebben geen
oestrogeencyclus die het gedrag sterk beïnvloedt. Daardoor zullen de
resultaten van de testen minder variabel zijn en hoeven we minder dieren
te testen om toch een significant verschil aan te kunnen tonen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We hebben gekozen voor een muismodel omdat het gen dat we
bestuderen een ortholoog in de muis heeft die functioneel zeer verwant is
aan het gen in de mens. Bovendien zijn er voor muismodellen zeer veel
goed gevalideerde gedragstesten beschikbaar. Dit zorgt ervoor dat we de
resultaten beter kunnen extrapoleren naar de bevindingen in onze
patiënten dan wanneer we de experimenten in lagere organismen zouden
uitvoeren. Te groot ongemak wordt vermeden door humane eindpunten in
te stellen en dieren te euthaniseren wanneer er sprake blijkt te zijn van
onproportioneel lijden.
191
Titel van het project
Looptijd van het project
Pilootstudie ter evaluatie van IL-13 producerende stamceltransplanten op
neuroinflammatoire responses na MCAO hersentrauma.
01/01/2016 t.e.m. 30/06/2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
inflammatie, interleukine-13, celtransplantatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
je
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Vernietigende inflammatoire responsen in het centrale zenuwstelsel (CZS)
zijn een kenmerk van neurodegeneratieve pathologieën, met multiple
sclerosis (MS) en hersentrauma (incl. stroke) als uitstekende voorbeelden
die de complexe interactie aantonen tussen CZS microglia en letselinfiltrerende leukocyten. Huidig onderzoek in het laboratorium richt zich op
de in vivo modulatie van neuro-inflammatoire responsen door
intracerebrale implantatie van mesenchymale stamcellen (MSC) genetisch
gemodificeerd ter expressie van interleukine (IL)13, een krachtige
stimulator voor het M2a fenotype in macrofagen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
In deze polootstudie willen we onderzoeken of transplantatie van IL13producerende MSC in het striatum bij muizen in staat is om proinflammatoire microglia en macrofaag immuunresponsen voorkomend na
MCAO stroke te herorienteren naar neuroprotectieve M2 microglia en
macrofaag immuunresponsen. Indien succesvol zullen deze onderzoeksdata
nieuwe onderzoeksaanvragen ondersteunen en op termein leiden tot
nieuwe behandelingsstrategieën voor hersentraumata.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
48 muizen
Toepassing van de 3Vs
Demyelinatie en inflammatie in het centraal zenuwstelsel zal geïnduceerd
worden door muizen gedurende 4 weken te voeden met een cuprizonegesupplementeerd dieet. Ondanks het feit dat 4 weken voldoende is om
demyelinatie en neuroinflammatie waar te nemen, is er tot op heden geen
evidentie dat muizen op dit tijdstip reeds neurologische schade
ondervinden. Beenmergtransplantatie en/of Intracerebrale
celtransplantatie zal echter tijdelijk voor matig ongemak zorgen. Muizen
zullen na 4 weken cuprizonedieet opgeofferd worden voor verdere analyse
van de hersenen.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De complexiteit van pathologie-geassocieerde neuroinflammatie, en lokale
modulatie van deze inflammatie, vereist een in vivo setup.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In samenspraak met de statistische dienst van de universiteiten van
Antwerpen (STATUA) en Hasselt (CENSTAT) werd voor voorgaande,
gelijkaardige experimenten bepaald hoeveel dieren per groep geïncludeerd
moeten worden. Op basis van deze berekeningen zullen verschillen tussen
de groepen voldoende significant zijn, zonder de proefdiergroepen onnodig
groot te moeten maken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het MCAO is een gevalideerd proefdiermodel voor stroke, waarbij
neurodegeneratie wordt veroorzaakt door microglia en macrofaag
immuunresponsen. Muizen die een intracerebrale celtransplantatie
ondergaan zullen pre-operatief (en post-operatief) een pijnstiller
toegediend krijgen.
192
Titel van het project
De coordinatie van het samenwerken
Looptijd van het project
01.04.2013 - 30.06.2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
ouderzorg, gedragsecologie, fysiologie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het opvoeden van nakomelingen verloopt alles behalve harmonieus in de
natuur, en bestaat er onder andere een conflict tussen de ouders rond de
optimale mate van investering in de nakomelingen. Om de fase van
ouderzorg toch optimaal te laten verlopen is er een hoge maat aan
coordinatie nodig, maar hoe die bereikt kan worden is niet volledig
duidelijk. Er is dus een nood aan empirische, experimentele studies naar de
mechnismen die aan de oorzak liggen van (variatie) in coordinatie tussen
ouders. Verder is het belangrijk om de kosten en baten van coordinatie en
taakverdelingen te kennen, om de adaptieve waarde van bi-parentale
ouderzorg in te kunnen schatten.
De hier voorgestelde experimenten zullen onze kennis omtrent de evolutie
en adaptieve waarde van bi-parentale ouderzorg significant verbeteren.
Welke gedragskenmerken hierbij belangrijk zijn, welke fysiologische
processen van belang zijn, en wat hierbij de voor-en nadelen zijn. Het
ultimate doel is evolutionaire stabiliteit van ouderzorg te verklaren. Dus
onze algemene kennis rond de proximale en ultimate effecten van
gedragsmatige en uiterlijke kenmerken zijn belangrijk in de brede
onderzoeksvelden gedragsendocrinologie, gedragsfysiologie en
evolutionaire- en gedragsecologie.
Vrijlevende pimpelmezen: 316 adulten en 2200 nestjongen
Er wordt een zeer beperkt ongemak (P1) verwacht bij de experimentele
dieren. De meest invasieve handelingen zijn het nemen van bloedstalen. Na
deze handelingen wordt normaal gedrag (vb. incubatie van de eieren,
ouderzorg) hervat binnen het kwartier. De pimpelmezen blijven uiteraard
in de natuur.
Het begrijpen van oorzaak en gevolg van variatie in gedrag (voornamelijk
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
ouderzorg) is een centraal onderzoeksaspect binnen de gedrags- en
evolutionaiere ecologie, en dit staat ook centraal binnen deze aanvraag. Er
zijn dus er geen dierloze methodes mogelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We hebben onze steekproefgroottes gebaseerd op doelgerichte
poweranalyses. De voorgestelde steekproefgroottes komen verder overeen
met de gebruikelijke steekproefgroottes in gedragecologie, zoals ook al bij
eerdere experimenten toegepast (zie ook bijvoorbeeld boek Davies et al.
2012. An introduction to Behavioural Ecology). Door een optimale
afstemming van de experimenten op elkaar, waar we echter naar streven,
zal de steekproefgroote mogelijk gehalveerd kunnen worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Pimpelmezen worden frequent gekozen als studiesoort voor gedrags- en
evolutionair-ecologisch onderzoek, en bestaat er dus ruim ervaring met
onderzoek op deze studiesoort. Vandaar ook dat alle voorgestelde
protocollen al eerder toegepast werden, en hun ongerief voor de dieren als
heel beperkt beschouwd kan worden. Desondanks deze kennis blijfen we
gaan voor eventuele aanpassingen die de impact van de handelingen
verder reduceren, door onder andere de duratie van de handlingen verder
in te korten.
193
Titel van het project
Correlatie van gedragsparameters met moleculaire veranderingen
veroorzaakt door blootstellingen van zebravissen aan farmaceutische
polluenten door middel van 3D video tracking en differentiële proteomics.”
(FWO referentienummer: 1501716N, PeopleSoft ID (Antigoon): 32229)
Looptijd van het project
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Fundamenteel onderzoek
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
neen
Reglementaire testen en routineproductie
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In dit FWO-KAN project wordt een gedragsarena opgezet om de
veranderingen in het gedrag van zebravissen na te gaan die werden
blootgesteld aan farmaceutische polluenten. Deze gedragsarena omvat een
video tracking systeem dat ons in staat stelt om het 3 dimensionele zwemtraject van de vissen in kaart te brengen. Uiteindelijk zullen de
geëxtraheerde gedragsparameters gekoppeld worden aan moleculaire
verandingen die de polluenten teweeg brengen die in de toekomst d.m.v.
proteomics experimenten achterhaald zullen worden .
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Bij de meeste video-tracking experimenten wordt het bovenaanzicht of het
vooraanzicht van een aquarium wordt gefilmd. De software kan
automatisch de vissen herkennen en kan vervolgens parameters (zoals de
snelheid,...) berekenen. Omdat de vissen echter in 3 dimensies zwemmen is
het gebruik van een klassieke setup minder nauwkeurig. Daarom stellen we
in dit project voor om met twee camera's te werken of uiteindelijk een 3Dreconstructie van het zwemgedrag te verkrijgen. De geëxtraheerde
gedragsparameters zullen bijgevolg veel accurater zijn. Dit is dan ook het
vernieuwende aspect van het project.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
de zebravis Danio rerio wordt als proefdier gebruikt; ongeveer 300 vissen
zullen gebruikt worden.
De dieren worden blootgesteld aan farmaceutische polluenten en hierdoor
zullen ze lichte tot matige negatieve effecten ondervinden. Op het einde
van de gedragsexperimenten zullen de dieren opgeofferd worden en zal
het materiaal verder gebruikt worden voor proteomics experimenten.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Aangezien we het gedrag van de vissen in kaart willen brengen is het
noodzakelijk om met vissen te werken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aangezien we op dit moment nog geen beeld hebben van de biologische en
technische variatie en standaarddeviaties voor de geëxtraheerde
gedragsparameters kunnen we helaas geen power-analyse uitvoeren om
het minimale aantal proefdieren in te schatten. Door middel van
literatuuronderzoek en eigen ervaringen stellen we volgende setup voor:
We wensen 10 blootstellingsscenario's te onderzoeken waarvoor we steeds
9 vissen in 3 verschillende aquaria zullen gebruiken, per conditie.
11*3*9=297 animals
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De zebravis is een courant gebruikt model systeem in het domein van de
ecotoxicologie. Het genoom is gekend zodat in de toekomst makkelijk
proteomics experimenten kunnen uitgevoerd worden. Verder zijn reeds
enkele gedragsexperimenten uitvoerig beschreven in de literatuur zodat we
onze bevindingen makkelijk kunnen vergelijken. Tijdens de
voorbereidingsfase en tijdens het blootsstellingsexperiment worden de
dieren dagelijks opgevolgd om mogelijk ongemak in kaart te brengen.
194
Titel van het project
WildCog: Evolutie en lokale aanpassing van cognitieve eigenschappen en
hersenstructuur in het wild
Looptijd van het project
December 2015 - December 2016
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Pimpelmezen - koolmezen - Diffusie Tensor MRI
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Cognitie speelt een cruciale rol in de manier waarop organismen
interageren met hun sociale en ecologische omgeving. Ondanks de
vooruitgang in de neurofysiologie van de cognitie in model organismen,
hebben we nog steeds weinig kennis van de neurale structuur van
onderliggende cognitieve eigenschappen van belang in het wild levende
organismen. Ons doel is om de evolutie van de cognitieve eigenschappen in
een wilde vogelsoorten te onderzoeken door het meten van verschillende
cognitieve vaardigheden, neurale structuur via MRI en fitness om zo tot
nieuwe inzichten in variatie en de evolutie van cognitie te komen.
Allereerst is het de bedoeling om een protocol op punt te stellen voor de
toepassing van isoflurane anesthesie in koolmezen en pimpelmezen. Dit zal
niet alleen nuttig zijn voor de beelvormingsgemeenschap maar ook meer
algemeen voor alle onderzoekers die studies doen op mezen waarbij
algemene verdoving nodig is. Ten tweede zal dit onderzoek bijdragen aan
de fundamentele kennis van de anatomie van deze dieren gelinked met
hun gedrag.
koolmees (Parus Major) en pimpelmees (Cyanistes caeruleus); 8 volwassen
mezen
In het optimalisatie-experiment zal slechts 1 dosis per dier worden getest
zodat ongemak en stress bij de dieren wordt geminimaliseerd. Eens
geoptimaliseerd, zullen de dieren bij de beelvormingsexperimenten onder
verdoving met isofluraan slechts middelmatige ongemak ondervinden.
Door het matige en niet-invasieve karakter van deze proef, zullen de dieren
na afloop worden losgelaten in de natuur (in dezelde regio als waar ze zijn
gevangen).
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Dit project heeft als doel de huidige gebruikte technieken voor de studie
van neurale processen en anatomische connectiviteit in kool- en
pimpelmezen te verbeteren. Uiteindelijk kunnen deze studies helpen bij
het karakteriseren van de leerprocessen die verband houden met spraak en
taal in mensen. Alternatieve methodes om deze hogere cognitieve
processen te bestuderen zonder het gebruik van proefdieren zijn niet
gekend.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal proefdieren nodig om de resultaten met voldoende statistische
kracht te interpreteren staat beschreven in wetenschappelijke publicaties
(te vinden in de gedetailleerde aanvraag). Voor dit experiment, de
optimalisatie van de MRI set-up, zal men zich baseren op studies op zebravinken om zo het aantal dieren tot een minimum te houden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De koolmees is een kleine, niet-migrerende zangvogel van bosgebieden en
een belangrijke soort voor ecologisch onderzoek in Europa. Europese
pimpelmezen zijn kleine vogels, voornamelijk gebruikt als een modelsoort
in studies van ecologie, gedrag, en evolutie. Zangvogels zijn een van de
weinige diersoorten die vocaal leren en zijn relatief gemakkelijk te
huisvesten in een animalarium.
We gebruiken de laagst mogelijke dosis aneasthesie en de kortst mogelijke
scantijd tijdens de experimenten. Na anaesthesie laten we de dieren in
speciaal aangepaste recovery boxen ontwaken.
195
Titel van het project
Rol van autofagie in het cardiovasculair systeem
Looptijd van het project
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Autofagie, atherosclerose, bloedvaten
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
ja
niet gebruikt in andere proeven
Autofagie is betrokken bij verschillende pathologieën zoals hart- en
leveraandoeningen, kanker, neurodegeneratieve ziekten en gastrointestinale stoornissen. De rol van autofagie in atherosclerose is echter nog
niet helemaal duidelijk. Door gebruik te maken van een muismodel met
een autofagiedefect in macrofagen, gladde spiercellen of endotheelcellen
zal getracht worden om de rol van autofagie in de normale vasculaire
functies en in atherosclerose te definiëren. Ook zal geprobeerd worden om
via de inductie van autofagie atherosclerotische plaques te stabiliseren en
zo klinische complicaties na plaqueruptuur zoals een myocard infarct of een
herseninfarct te voorkomen.
Atherosclerose is één van de belangrijkste doodsoorzaken in de westerse
wereld. Er zijn reeds verschillende aanwijzigingen in de literatuur dat
farmacologische inductie van autofagie gunstige effecten heeft op de
plaquestabiliteit. In dit project zal getracht worden om het effect van
autofagie op de plaqueontwikkeling nog verder te verduidelijken. Het doel
is uiteindelijk om via farmacologische inductie van autofagie bij te dragen
aan de preventie van cardiovasculaire aandoeningen en plotse dood.
Er zullen 560 muizen gebruikt worden in dit project.
Er wordt lichte tot matige hinder verwacht ten gevolge van
atherosclerotische plaque ontwikkeling, het meten van bloeddruk en het
inplanten van osmotische minipompjes (gevuld met potentiële nieuwe
geneesmiddelen). In bepaalde experimenten zullen we gebruik maken van
een recent ontwikkeld muismodel voor het scheuren van
atherosclerotische plaques. Dit model geeft spontaan aanleiding tot
ernstige complicaties zoals een hartinfarct of plotse dood (analoog met de
mens). Alle muizen worden op het einde van het experiment opgeofferd
door toediening van een overdosis slaapmiddel.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Atherosclerose is een complex pathofysiologisch proces dat enkel in
proefdieren (zoals muizen) op een correcte manier kan nagebootst worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
We baseren ons op een eigen statistische analyse om met een minimaal
aantal dieren toch significante resultaten te bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Enkel bij muizen zijn de genetische modificaties beschikbaar die we nodig
hebben voor de geplande experimenten. De letsels die muizen in hun
bloedvaten ontwikkelen gelijken sterk op deze van de mens. Bij tekenen
van ernstige pijn of abnormaal gewichtsverlies (>20%) worden de dieren
geeuthanaseerd.
196
Titel van het project
De invloed van oplosbaar amyloïd β op rust status functionele
connectiviteit in de aan- of afwezigheid van amyloïd β plaques.
Looptijd van het project
01/01/2016 - 31/12/2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Alzheimer Functionele connectiviteit Amyloidose
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Rs fMRI is een vaak gebruikte (pre-)klinische techniek in onderzoek rond de
ziekte van Alzheimer. Hoewel veranderingen in functionele connectiviteit
vaak gezien worden in zowel Alzheimer patienten als trangene mouse/rat
modellen, is het niet geweten wat precies de invloed is van oplosbaar
amyloid β op deze functionele connectiviteit in het stadium alvorens er
amyloid β plaques gevormd worden. Door gebruik te maken van een
transgeen muis model (tetOff APP), dat toelaat te kiezen wanneer het
amyloid precursor proteïne tot overexpressie komt, wensen we na te gaan
wat precies de invloed is van oplosbaar amyloid β op de functionele
connectiviteit voor en na de initiële amyloid β plaque vorming.
Indien we zouden begrijpen hoe de pathologie van de ziekte van Alzheimer
veranderingen teweeg brengt in de functionele connectiviteit tussen
hersen regio's, zou Rs fMRI mogelijks verder uitgewerkt kunnen worden tot
een vroege 'biomerker' voor de ziekte van Alzheimer.
We zullen gebruik maken van 231 muizen.
Tijdens de longitudinale studies en de Rs fMRI acquisitie verwachten we
slechts zeer licht ongemak of stress (P1). Dit kan zich dan vooral voordoen
tijdens de inductie van de verdoving of wanneer de dieren wakker worden
van de verdoving. Na de laatste metingen zullen de dieren opgeofferd
worden voor verdere ex vivo analyses.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Functionele connectiviteit tussen verschillende hersenregio's kan men
enkel in levende dieren onderzoeken. Er bestaan geen alternatieve
methoden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor de histologische studie hebben we slechts 3 muizen per groep nodig
mits het effect van amyloidose, een zwart-wit effect is (amyloid plaques zijn
er of ze zijn er niet). Uit ervaring weten we dat 3 muizen per groep hiervoor
voldoende is. Betreffende de Rs fMRI studies kunnen we teren op de vele
jaren ervaring die we binnen het Bio-Imaging lab hebben met deze
techniek. Daardoor kunnen we vol vertrouwen zeggen dat we minimaal 20
dieren per groep nodig hebben om de subtiele verschillen tussen de
groepen onderling te kunnen zien.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
We opteren voor muizen omdat dit de enigste soort is waar er een
transgene lijn bestaat die toelaat om door middel van doxycycline de
expressie van amyloid precursor protein te controleren. Tijdens de
longitudinal experimenten worden de muizen 2 maal per week
geïnspecteerd. Tijdens de Rs fMRI metingen, houden we nauwlettend de
ademhaling en lichaamstemperatuur in de gaten.
197
Titel van het project
Looptijd van het project
In vivo imaging ter inzicht van therapiefalen na miltefosine behandeling:
ontwikkeling van modellen voor viscerale leishmaniasis gebruik makend
van miltefosine-gevoelige en -resistente bioluminiscente stammen.
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Viscerale Leishmaniasis - BLI - therapiefalen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Viscerale leishmaniasis (VL) is een tropische infectieziekte die wordt
veroorzaakt door de protozoa Leishmania donovani en L. infantum en
verantwoordelijk is voor meer dan 20.000 doden per jaar. Controle van de
ziekte is moeilijk door het veelvuldig voorkomen van therapiefalen en
parasitaire resistentie tegen gebruikte geneesmiddelen - zelfs recent
geïntroduceerde. Daarom is het essentieel om inzicht te krijgen in de
mechanismen achter het ontstaan van therapiefalen zulke problemen aan
te kunnen pakken. Hiertoe worden verschillende factoren met betrekking
tot de parasiet, gastheer, en het geneesmiddel (miltefosine) zelf
onderzocht.
Dit doctoraat wilt een inzicht verkrijgen in de multifactoriële oorzaken van
therapiefalen – hier voor MIL – op basis van diermodellen voor viscerale
leishmaniasis (VL) met verschillende bioluminescente Leishmania stammen.
Het gebruik van bioluminescentie (BLI) laat toe om op een niet-invasieve
manier de parasitaire lading en distributie op te volgen in een proefdier
tijdens MIL-behandelingen met verschillende doses en duurtijd. Bovendien
kan door gebruik van een zeer potent luciferase-enzym (PpyRE9) een zeer
laag aantal parasieten toch gevisualiseerd worden in vivo. Deze techniek
kan daarenboven zeer gemakkelijk uitgebreid worden naar andere
geneesmiddelen en andere Leishmania stammen.
BALBc muis: 243 - Syrische goudhamster: 617
BALBc: Ondanks dat de muizen geïnfecteerd worden met viscerale
Leishmania species, ontwikkelen deze geen symptomen (geen
gewichtsverlies) en zullen ze de parasieten spontaan controleren. Ook de
infectie en BLI gebeuren onder verdoving met isofluraan, waardoor het
totale ongemak voor de dieren zeer beperkt blijft (lichte graad van ernst).
Aan het einde van het experiment worden de muizen geëuthanaseerd door
een overdosis CO2. Syrische goudhamster: In tegenstelling tot de BALBc
muizen zullen de hamsters wel symptomen en gewichtsverlies
ontwikkelen. Wanneer de infectie voor lange tijd wordt aangehouden 8 – 9
weken zal de toestand van de dieren verslechteren met de dood tot gevolg.
De experimenten worden beëindigd alvorens de klinische toestand van de
dieren verslechterd. De dieren worden onderworpen aan dagelijkse
controle en indien de klinische toestand voortijdig verergert (uitzonderlijk)
zal een humaan eindpunt worden ingesteld. De verwachte graad van ernst
is hierdoor matig. Aan het einde van een experiment, worden de hamsters
geüthanaseerd door een overdosis CO2.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Aangzien dit onderzoek als doel heeft het infectieverloop voor, tijdens en
na behandeling op te volgen om zo een inzicht te krijgen in het onstaan van
therapiefalen, moet dit in een proefdier gebeuren om enige relevantie te
hebben. In vitro is er bijvoorbeeld een uniforme blootstelling aan het
geneesmiddel, terwijl dit in vivo niet altijd het geval is. Zulke in vivo niches
kunnen een belangrijke aanleiding zijn voor therapiefalen, die dus in vitro
onmogelijk onderzocht kunnen worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door de ervaring van dit labo met VL infecties weten we reeds welke
variatie we kunnen verwachten. Deze blijkt zeer klein te zijn, waardoor met
een minimum aantal dieren per groep (2/3) gewerkt kan worden. Enkel in
experimenten met een langere opvolgingstijd die dus niet herhaald kunnen
worden, worden wat grotere groepen van 6 dieren gebruikt. Om het aantal
dieren verder te beperken, worden de experimenten enkel wanneer nodig
uitgevoerd op alle 5 de Leishmania stammen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
BALBc muizen zijn een model voor een asymptomatische of subclinische VL
infectie, aangezien zij de infectie spontaan kunnen controleren na een
initiële multiplicatie van de parasieten. Sryrische goudhamsters
daarentegen bootsen een fatale symptomatische VL infectie zeer goed na.
Om dit onderzoek zo breed mogelijk te maken, worden beide diermodellen
geïncorporeerd. Het ongemak voor beide diersoorten wordt zoveel
mogelijk gereduceerd door ze te infecteren en imagen onder verdoving en
door dagelijkse opvolging van hun welzijn. Bij de hamsters wordt er indien
nodig een humaan eindpunt ingesteld.
198
Titel van het project
Looptijd van het project
Identificatie van de gemeenschappelijke moleculaire signatuur voor
axonale degeneratie in Charcot-Marie-Tooth neuropathieën als basis voor
de ontwikkeling van therapeutische strategieën.
01/01/2016-31/12/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
neurodegeneratie, transgeen, signatuur
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
ja
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
ja
niet gebruikt in andere proeven
Erfelijke perifere neuropathieën (CMT) zijn zeldzame aandoeningen met
ongeveer 6000 patiënten in België. Tot op heden bestaat er geen effectieve
therapie voor CMT en vormt er zich dus een duidelijke medische nood.
Recent onderzoek, van ons en andere laboratoria, heeft enkele genspecifieke ziekte mechanismen ontrafeld welke leiden tot CMT. Echter,
deze gen-specifieke aanpak is mogelijks onvoldoende om een efficiente
therapeutische strategie te ontwikkelen voor een ziekte—genetisch
divers—als CMT. We stellen daarom voor om een gemeenschappelijke
moleculaire signatuur (CSP) te identificeren, welke de verschilende genen
omvat die betrokken zijn bij axonale vormen van CMT.
Een 'axonale signatuur' voor CMT zal bepaald worden met behulp van
proteoom analyse van isogene cellijnen, welke mutaties dragen in CMT
genen na ontwikkeling met de Crispr/Cas9 technologie. Als een proof-ofconcept zullen we het therapeutisch potentieel van de geïdentificeerde
pathways evalueren. We zullen testen welke medicijnen geherpositioneerd
kunnen worden voor CMT door ze testen in in vitro, en bestaande in vivo
muis modellen op hun capaciteit om de gemeenschappelijke moleculaire
signatuur te moduleren. Dit FWO project G041416N zal nieuwe en
attractieve wegen openen voor therapie ontwikkeling ter behandeling van
CMT neuropathieën.
Voor het in vivo gedeelte verwachten we 6 tot 12 transgene dieren per
genotype te behandelen, waarvan er twee genotypes (HSPB1 en HSPB8)
getest kunnen worden in het UA animalarium.
Drie jong volwassen (8 weken) mannelijke muizen van elk genotype zullen
geëuthaniseerd worden door middel van CO2 inhalatie en vervolgens
gedissecteerd worden ter collectie van de perifere heupzenuw, de
ruggengraad, de hersenen en de spieren. Dit zal gebeuren voor de beide
muismodellen die hier aanwezig zijn. Validatie van de gedysreguleerde
gemeenschappelijke moleculaire signatuur op het niveau van eiwit en
mRNA zal uitgevoerd worden in triplicaten. De biologische triplicaten zullen
nestgenoten zijn om de inter-individuele variatie te reduceren.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Preklinische studies met kleine diermodellen zijn vereist om het
therapeutisch effect van medicijnen na te gaan. Herpositioneerbare
medicijnen zullen gebruikt worden om neveneffecten te reduceren. Het is
echter niet mogelijk om discomfort van de behandeling te voorspellen
vooraleer de CSP zijn geïdentificeerd. Tijdens gedragsstudies worden de
dieren niet verwacht een discomfort te ervaren. Validatie van de CSP in
diermodellen is noodzakelijk zodat de resultaten behaald met isogene
cellijnen geëxtrapoleerd kunnen worden naar relevante in vivo
diermodellen van CMT.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor elk muismodel zullen 10 dieren per genotype behandeld worden. Een
groep van 10 dieren laat toe om robuste statistische analyses te bekomen,
en rekening te houden met de variatie in gedragsstudies.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
De muizen worden verwacht een minimaal discomfort te ervaren tijdens de
'hot plate' sensorische test. Discomfort vanwege de warmte stimulus zal
vastgesteld worden via het gedrag van de muis (lik-reactie van de poten).
Deze test stopt zodra dit gedrag wordt vastgesteld en de muis zal dan
meteen verwijderd worden van de warme plaat. Als zo'n respons uitblijft
(b.v. vanwege sensorische defecten), zal de muis verwijderd worden van de
warme plaat na 20 seconden.
199
Titel van het project
Looptijd van het project
Mechanismen en dynamiek van miltefosine-resitentie in
laboratoriumstammen en klinische veldisolaten van Leishmania donovani
en infantum.
Juni 2016 - Juni 2020
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
DNDi, Leishmania, parasitology, resistentie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Dit project wil inzicht verkrijgen in de multifactoriële oorzaken van MILtherapiefalen en zal specifiek focussen op MIL-resistentie. Allereerst zal
MIL-resistentie op amastigootniveau geselecteerd worden op een brede
selectie aan Leishmania stammen zowel in vitro en in vivo volgens onze
eigen selectieprocedures (13,14). Na verwerving van resistentie zullen deze
stammen fenotypisch en genotypisch gekaraktersiseerd worden. Whole
genome sequencing zal worden aangeworven om mutaties te identificeren
die verantwoordelijk zijn voor het resistente fenotype, terwijl de stammen
fenotypisch gekarakteriseerd zullen worden op hun
geneesmiddelengevoeligheid.
Door een inzicht in de verschillende oorzaken van MIL therapiefalen en
resistentie, kunnen zulke problemen in de toekomst zoveel mogelijk
vermeden. Deze inzichten en modellen kunnen ook uitgebreid worden naar
andere Leishmania stammen en (huidige of toekomstige) geneesmiddelen,
waardoor als het ware een ‘risicoprofiel’ voor therapiefalen kan worden
opgemaakt alvorens deze in het veld gerapporteerd wordt. Dit komt
uiteindelijk ook patienten ten goede, doordat zij minder
behandelingscyclussen zullen moeten ondergaan en minder kans op herval
zullen hebben.
Muis (Balb/C) 232
Hamster (Aura) 431
De geïnfecteerde hamsters zullen bij herval een symptomatische VL infectie
krijgen waarbij ze zullen afvallen en hun algemeen welzijn zal afnemen. De
geïnfecteerde hamsters zullen echter nauwgezet gemonitord worden en
zullen geëuthanaseerd worden bij de eerste tekenen van infectie om hun
ongemak zo klein mogelijk te houden. verwachte graad van ernst (P2). Voor
muizen zal de verwachte ernst slechts P1 zijn gezien zij geen
symptomatiche infectie zal ontwikkelen
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Hoewel de resistente stammen in vitro worden ontwikkeld zal de
karaktisatie voornamelijk in vivo dienden te gebeuren. Onderanderen de
geneesmiddelgevoeligheid, stabiliteit van de resistentie en parasitaire
fitness worden In Vivo geevalueerd.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Uit routine experimenten is gebleken dat de reproduceerbaarheid van de
infecties zeer goed is. Hierdoor kunnen we het aantal dieren per
experiment gevoelig verminderen. Alle stammen zullen pas na grondig in
vitro onderzoek geselecteerd worden voor in vivo infectie waardoor minder
dieren nodig zullen zijn om een stabiele en reproduceerbare infectie te
bekomen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Balb/c muizen zijn veelgebruikte proefdieren in Leishmania onderzoek,
maar zijn een model voor een asymptomatische of subklinische VL infectie,
aangezien zij de infectie spontaan kunnen controleren na een initiële
multiplicatie van de parasieten. Sryrische goudhamsters daarentegen
bootsen een symptomatische VL infectie zeer goed na. Om dit onderzoek
zo breed mogelijk te maken, worden beide diermodellen geïncorporeerd.
Voor beide dieren worden vrouwtjes gebruikt, aangezien ze minder
agressief zijn wanneer ze samen worden gehuisvest.
Door gebruik te maken van bioluminisentie kunnen kan de parasitemie
opgevolgd worden op een niet invasieve manier. Tegelijkertijd kunnen de
dieren dienen als controle voor zichzelf, waardoor er eveneens minder
dieren nodig zijn voor de experimenten. De dieren worden dagelijks
gemonitord om ernstig ongemak vroegtijdig op te sporen en indien nodig
een humaan eindpunt in te stellen.
200
Titel van het project
Looptijd van het project
Tc-99m-HMPAO µSPECT visualizatie van gedragsmatige flexibiliteit na een
cerebellaire lesie in de muis
04/01/2016 t/m 04/01/2019
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Hemicerebellectomie,cognitieve flexibiliteit,SPECT
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In de klinische situatie leidt een cerebellar letsel niet enkel tot motorische
symptomen, maar patiënten ondervinden ook cognitieve problemen, welke
een typische functie van de frontale kwab is. Dit fenomeen wordt verklaard
door een anatomische verbinding tussen het cerebellum, thalamus en de
frontale kwab. Om deze aanname als correct te beschouwen is het van
groot belang te onderzoeken of deze cognitieve symptomen inderdaad te
wijten zijn aan een frontale corticale deactivatie, wat hedendaags nog niet
is onderzocht in een proefdiermodel.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Wanneer er kan worden aangetoond dat een zuiver cerebellair letsel
inderdaad leidt tot een deactivitatie ter hoogte van de frontale cortex, dan
kan dit in de toekomst worden geëxtrapoleerd naar de humane situatie. De
bijkomende validaite van dit model zal aangewend worden om
therapeutische inzichten te verwerven.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
96 C57BL/6J muizen
De muizen zullen kort na de ingreep tijdelijk motorische moeilijkheden
ondervinden waardoor normale voedsel- en vochtinname bemoeilijkt
wordt. Zodra zij voldoende hersteld zijn en met de motorische
moeilijkheden om kunnen, is de activiteit en gewichtstoename gelijk aan de
controlegroep.
Tijdens dit onderzoek wordt er getracht een antwoord te krijgen of de
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
cognitieve gebreken na een cerebellair letsel inderdaad te wijten zijn aan
een corticale deactivatie van de frontale cortex. De cerebro-corticale
verbindingen zijn te complex om in vitro te kunnen bestuderen. Aangezien
het doel van het experiment is om de hersenactiviteit gedurende het
leerproces te visualiseren, is enkel een in vivo model geschikt.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Gezien de interindividuele variatie met betrekking tot cognitieve en
gedragsmatige parameters, dienen er standaard 12 tot 15 muizen per
conditie geïncludeerd te worden in een gedragsstudie. Op basis van een
eerder opgedane ervaring met operant conditionering het is er besloten
om gebruik te maken van 12 muizen per conditie.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
In tegenstelling tot het gebruik van genetische modellen, willen we aan de
hand van een normaal ontwikkeld cerebellum het effect van de manipulatie
duidelijk in beeld brengen. Meer verfijnde technieken hebben dan weer het
nadeel dat niet alle gedragsveranderingen, cognitieve moeilijkheden of
motorische afwijkingen aan bod komen. De muis als proefdiermodel biedt
de mogelijkheid om op een betrouwbare manier de resultaten te
extrapoleren naar de humane situatie.
Het welzijn van de dieren wordt individueel geëvalueerd aan de hand van
een frequent gebruikt pijnevaluatiesysteem. Bijkomend wordt het gewicht
dagelijks gecontroleerd na de ingreep als maat voor algemeen welzijn. Op
die manier kan mogelijk ongemak snel worden gedetecteerd en pijnstilling
of andere zorgen worden toegediend.
201
Titel van het project
Looptijd van het project
Gecombineerde stress in het aquatisch milieu, interacties tussen
antropogene en natuurlijke stressoren op verschillende organisatieniveaus.
4 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Zware metalen, temperatuur, alg, watervlo, karper
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
Reglementaire testen en routineproductie
neen
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het aquatisch milieu staat voortdurend onder antropogene stress waarbij
blootstelling aan mengsels van chemische stoffen een van de belangrijkste
is. In de meeste gevallen is de resulterende milieuimpact een combinatie
van natuurlijke en antropogene stressoren met uiteenlopende
werkingsmechanismen. In dit project onderzoeken we het belang en de
aard van deze interacties in drie modelsoorten en een op mesocosmschaal
gesimuleerd ecosysteem.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De gegenereerde resultaten zullen de responsen en effecten van
moleculair- tot gemeenschapsniveau verkennen onder een reeks van
zorgvuldig geselecteerde, ecologisch relevante en representatieve
milieuscenario's. De wetenschappelijke output beoogt een antwoord te
formuleren op een aantal langdurige en belangrijke vragen in de
ecotoxicologie over het belang van de interacties en combinaties van
natuurlijke en chemische gemengde stress.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Gewone karper, Cyprinus carpio, embryonaal/larvaal: 960, juveniel:8960,
Het grootste deel van de experimenten veroorzaakt slechts zeer lichte
effecten omdat met realischtische milieuscenario's wordt gewerkt, behalve
voor de OECD 'early life stage toxicity test' met embryo's/ larven (tot 28
dagen oud) waar een ernstig effect verwacht wordt.
Deze responsen worden beïnvloed door o.a. intern metabolisme, voedsel
en hormonale/neurale regulatie. Deze organismale responsen zijn ook
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
eindpunten in het onderzoek.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er wordt gewerkt volgens de minimale normen opglegd door de Europese
OECD richtlijnen, en een minimaal aantal organismen wordt gebruikt om de
effecten van normale biologische variatie in te schatten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Vermits er zowel gewerkt wordt in laboratorium omstandigheden als in
semi-natuurlijke omstandigheden werd gekozen voor een vissoort die in
België en Europa wijd verspreid is. De karper is bovendien een vissoort die
goedgekeurd is als testorganisme door de OECD. We volgen naast de OECD
richtlijnen de Canadese CCAC richtlijnen (die het meest relevant zijn voor
vissen) om het welzijn van de proefdieren zoveel mogelijk te bewaken.
202
Titel van het project
Het anti-inflammatoir mechanisme van Neuregulin-1.
Looptijd van het project
1/1/2016 tot 1/1/2018
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, ja
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van deze dierproeven is om het anti-inflammatoir
werkingsmechanisme van neureguline-1 (NRG-1) na te gaan. Recent
onderzoek heeft aangetoond dat NRG-1 de inflammatoire fase afremt in
een model van bleomycin-geïnduceerde huid- en longfibrose en
angiotensine-geïnduceerde cardiale fibrose. Flowcytometrie en histologie
hebben aangetoond dat het aantal inflammatoire macrofagen en
neutrofielen significant gedaald is door NRG-1 behandeling. Er werd ook
aangetoond dat de ErbB4 receptoren aanwezig zijn in geïsoleerde
macrofagen. Op basis van deze gegevens formuleren we de hypothese dat
NRG-1 zijn anti-inflammatoire effecten uitoefent door binding van ErbB4 op
macrofagen.
Dit onderzoek kan toepassing vinden in de behandeling van inflammatoire
en fibrotische aandoeningen zoals systemische sclerose, pulmonaire fibrose
en cardiomyopathie. Op deze moment zijn de behandelingsmogelijkheden
voor inflammatoire en fibrotische aandoeningen nog te beperkt. Verder
kan dit onderzoek aanleiding geven tot het begrijpen van het
werkingsmechanisme van NRG-1, tot nog toe onbekend.
240
De experimenten zullen een licht tot matig ongemak voor de dieren
veroorzaken. De interventies om de ziekte op te wekken zijn mild (injecties
met bleomycine en angiotensine II). De behandeling van de dieren met
NRG-1 verloopt eveneens met geen of weinig ongemak (intraperitoneale
injecties). Bij ingrepen, intratracheale injectie, worden de dieren onder
narcose gebracht. De dieren worden uiteindelijk gedood door cervicale
dislocatie of een overdosis pentobarbital (>150mg/kg).
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het betreft pathofysiologische en pre-klinische onderzoeken, op niveau van
organismen en organen. Dit onderzoek kan niet in proefbuizen uitgevoerd
worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het aantal onderzoeksgroepen is beperkt tot het aantal nodig om de
vraagstelling te beantwoorden. Het minimum aantal dieren per groep werd
berekend volgens statistische berekeningen.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Muizen zijn de laagste diersoorten waarop het probleem van inflammatoire
en fibrotische aandoeningen kan onderzocht worden. Bleomycine is het
meest geschikte dierenmodel aangezien het makkelijk en
reproduceerdbaar is. Het veroorzaakt zowel de inflammatie als fibrose en
het verloopt zonder veel ongemak voor de dieren. Dit geldt ook voor de
angiotensine II behandeling. Ongemakken voor de dieren worden
allertijden beperkt.
203
Titel van het project
Looptijd van het project
Hoe wordt een Salmonella infectie bij duiven overgedragen van ouder naar
jong?
10 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Salmonella, duif, verticale overdracht
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid
of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt
worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor
mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is
bij benadering het aantal
van deze dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
neen
gebruikt in andere proeven
We onderzoeken of Salmonella bij duiven overgedragen kan worden van ouder
naar jong via eieren en / of sperma. Hiervoor onderzoeken we of Salmonella
aanwezig is in de eieren en / of het sperma. Vervolgens zullen we jongen van
besmette duiven opvolgen (gewicht, groei, aanwezigheid Salmonella in hun
mest). Salmonella is, net zoals bij varkens en kippen, een veel voorkomende
bacterie bij duiven die zeer veel ziekte veroorzaakt. Omdat we momenteel niet
weten hoe de bacterie ziekte veroorzaakt, kunnen efficiënte
bestrijdingsmaatregelen zoals vaccinatie niet ontwikkeld worden.
Elk jaar worden vele duiven met Salmonella besmet. Inzicht in de manier
waarop duiven de bacterie kunnen overbrengen naar hun jongen zal belangrijke
informatie verschaffen. Dit kan extra informatie opleveren over de plaats waar
Salmonella zich kan verschuilen in een duif en waarom de bacterie dit doet.
Bovendien zullen we ook informatie verkrijgen over het effect van Salmonella
op de kweek bij duiven. Kennis over hoe Salmonella ziekte veroorzaakt is
noodzakelijk om efficiënte behandelingsmethoden en preventie (vb vaccins) te
kunnen ontwikkelen die de ziekte kunnen bestrijden.
Duiven (40 volwassen duiven, 20 tal jonge duiven per groep zullen vermoedelijk
geboren worden)
In het kader van de
handelingen die met de
dieren gesteld worden:
welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de
dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal
600 karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er
geen alternatieve dierloze
methode kan gebruikt
worden.
Om de duiven met Salmonella te besmetten zal éénmalig Salmonella
toegediend worden via een buisje rechtstreeks in de krop. De mannelijke
duiven zullen vastgenomen worden voor sperma afname en eieren zullen
verzameld worden. Na deze periode mogen de duiven hun eieren zelf
uitbroeden en worden de jonge duiven opgevolgd. Enkele jongen zullen ook
met de hand worden groot gebracht en later weer in de groep geplaatst worden
om deze op te volgen. Van de jongen zal 3 maal, met telkens 14 dagen tussen,
een bloedstaal genomen worden. Ze worden ook elke dag gewogen, tot de
leeftijd van 28 dagen. Deze handelingen brengen een beperkt ongemak met
zich mee. Matig tot ernstig ongemak valt te verwachten bij de geïnfecteerde
duiven, namelijk diarree, minder eten, gewichtsverlies, meer drinken. Uit vorige
studies weten we dat de meerderheid van de duiven weinig ziekte ontwikkelen,
een kleine minderheid van de dieren kan echter ziek worden. De
gezondheidstoestand van alle dieren wordt constant opgevolgd, wat het
mogelijk maakt tijdig in te grijpen indien nodig. Dit wil zeggen dat duiven
waarbij de ongemakken té ernstig worden vroegtijdig op correcte wijze
geëuthanaseerd worden. Na 1 week is te verwachten dat de besmette duiven
herstellende zijn. De helft van de besmette groep zal op het einde van de proef
gedurende 4 dagen alleen gehuisvest worden. Dit om het effect van het alleen
plaatsen te bekijken op de aanwezigheid van Salmonella in de mest. Bijkomend
zal er van deze duiven 2 maal bloed genomen worden. Na deze 4 dagen zullen
alle besmette duiven op correcte wijze worden geëuthanaseerd. Hun organen
zullen voor laboratoriumonderzoek gebruikt worden. De niet besmette duiven
zullen verder gehouden worden.
De bedoeling van dit onderzoek is inzicht te krijgen in de overdracht van een
Salmonella besmetting (wat veelvoorkomend is bij duiven) van ouder naar
jonge duif. Om informatie te krijgen over dit mechanisme en hoe Salmonella in
een groep duiven kan circuleren is het noodzakelijk om een groep duiven te
besmetten met deze bacterie. Een dierloze methode is bijgevolg niet mogelijk.
2.Vermindering (maximaal
600 karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het
minimum aantal dieren
wordt gebruikt
In deze proef zal er gebruik gemaakt worden van 2 groepen van 20 duiven. Per
groep zitten er 10 mannelijke duiven waarvan sperma zal verzameld worden. Er
werd berekend dat dit aantal nodig is om statistische relevantie te bekomen.
Per afname zullen deze duiven net voldoende sperma produceren voor
laboratoriumonderzoek. Om dit alles mogelijk te maken, en omwille van hun
monogame levensstijl, is het noodzakelijk dat elke mannelijke duif een partner
krijgt. Bijgevolg zullen 40 duiven gebruikt worden, wat het minimum aantal
dieren is. Naar schatting zullen er 20 jongen per groep geboren worden.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en
waarom het gebruikte
diermodel het meest
verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
Dit onderzoek spitst zich heel specifiek toe op Salmonella stammen die bij
duiven voorkomen. Bijgevolg zijn duiven de enige geschikte soort voor deze
studie. De duiven worden gehuisvest in de best mogelijke omstandigheden
(volière met kooiverrijking) en hebben al het nodige (nestkasten, grit,
zitstokken, vliegruimte) ter beschikking. Alle handelingen gebeuren door een
ervaren persoon en bovendien zullen de doffers getraind worden voor de
sperma afname, om stress en ongemak te minimaliseren. Alle dieren worden
constant opgevolgd.
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot
een minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak
(pijn) dieren te
minimaliseren.
204
Titel van het project
Looptijd van het project
Het effect van het stimuleren van het verweermechanisme van
zeebaarslarven tegen een ziekteverwekker
6 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
zeebaarslarven, ziekteverwekker, stimulatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Vislarven kennen in de natuur en in de kwekerijen een zeer hoge sterfte
(voor veel soorten is 90% sterfte of meer niet uitzonderlijk). Dit is vaak te
wijten aan bacteriële ziekteverwekkers. Om die problematiek te trachten
op te lossen worden vaak antibiotica gebruikt, maar het veelvuldig gebruik
van deze middelen brengt geen oplossing (o.a. door resistentie) en houdt
risico's in voor de volksgezondheid. Daarom wordt er gezocht naar meer
duurzame bestrijdingstechnieken. In dit onderzoek wordt onderzocht of
het toedienen van bacteriële hitteshockproteinen het immuunsysteem
stimuleren.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
In dit onderzoek zal er gewerkt worden met europese zeebaars, vanuit
economisch oogpunt één van de belangrijkste soorten in Europa en Vibrio
anguillarum, één van de belangrijkste ziekteverwekkers in de aquacultuur.
Het stimuleren van het immuunsysteem kan een duurzaam alternatief voor
antibiotica zijn. Toepassing van deze nieuwe methode zal de aquacultuur
meer duurzaam maken. Een betere overleving van zeebaarslarven zal ook
leiden tot betere (verhoogde) productie voor een groeiende
wereldbevolking.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Europese zeebaars (Dicentrarchus labrax). Aantal dieren: 80 bekertjes met
telkens 12 vislarven = 960 larven van 0,7 mg.
Vibrio anguillarum is een vispathogeen. We verwachten dat sommige
vislarven zullen sterven. De vislarven die niet sterven binnen de 36 uur na
toediening van de ziekteverwekker zullen allemaal gebruikt worden voor
analyses.
Het testen van immunostimulatie bij vissen kan niet zonder dieren. Het
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
ganse dier reageert op een mogelijke ziekteverwekker door het aanmaken
van speciale cellen om de infectie te bestrijden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Om de kans op het bekomen van éénduidig te interpreteren resultaten te
vergroten (en dus het risico de test te moeten herhalen te minimaliseren)
zal er onder sterk gecontroleerde omstandigheden gewerkt worden in een
proefopzet die eerder al geschikt gebleken is voor dit doel. Uit ervaring
weten we dat de overleving van zeebaarslarven heel variabel kan zijn
binnen een experiment. Daarom is het belangrijk te werken met
herhalingen (10) met telkens zo weinig mogelijk larven per herhaling (12).
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er wordt met zeebaarslarven gewerkt, omdat deze soort economisch
belangrijk is en de gebruikte pathogeen veel sterfte veroorzaakt in
aquacultuur. Experimenten uitvoeren op andere soorten, zou niets leren
over de interactie tussen de pathogeen en zeebaars. Het meten van pijn is
bij larven met een lengte van 3 mm (gewicht van ong. 0,7 mg) onmogelijk.
Het ongemak wordt zo laag mogelijk gehouden door de omgevingsfactoren
zo optimaal te houden voor zeebaarslarven: temperatuur van 16°C,
gedempt blauw licht, voldoende zuurstof in het water.
205
Titel van het project
Ontwikkeling van een aanpasbaar vector vaccin tegen porcien respiratoir
en reproductief virus
Looptijd van het project
11 weken
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
PRRSV/ vaccin / varken
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
neen
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
niet gebruikt in andere proeven
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of klinische
noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Porcien Reproductief en Respiratoir Syndroom virus (PRRSV) wordt
wereldwijd beschouwd als de belangrijkste virale oorzaak van
economische verliezen in de varkenssector. Door het genetisch wegdrijven
van het virus geven de huidige vaccins geen of slechts een beperkte
bescherming tegen de momenteel circulerende stammen. Het doel van
deze studie is het bestuderen van de bescherming van een nieuw
aanpasbaar vaccin bij jonge dieren.
Betere bescherming van varkens tegen PRRSV-geïnduceerde ziekte. Dit zal
ervoor zorgen dat de economische verliezen voor de landbouwer
verkleinen. Bovendien zal het mogelijk zijn om het vaccin op een snelle
manier aan te passen aan mogelijke, nieuwe circulerende stammen.
Varkens - 30 (5 groepen van 6 dieren)
De vaccinatie en staalname zullen slechts een geringe graad van ongemak
teweegbrengen (P1). Het vaccin zelf is niet ziekteverwekkend en geeft
geen symptomen (P1). Het challenge virus dat gebruikt wordt is een laag
pathogene stam en geeft slechts milde symptomen (P1). Euthanasie kan
een kortstondig moment van pijn/stress kan veroorzaken (P2).
PRRSV infecteert enkel varkens. Door de complexe immunologische,
serologische, en virologische interacties bij dieren is het niet mogelijk deze
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd wordt
dat enkel het minimum aantal
dieren wordt gebruikt
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve effecten
op het welzijn van de dieren tot
een minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
vaccinatie-challenge studie uit te voeren bij niet-diermodellen.
Het aantal dieren dat nodig zijn per groep om een statistisch significant
resultaat te krijgen werd bepaald aan de hand van een statistische analyse.
Op deze manier wordt het aantal benodigde dieren tot een minimum
beperkt.
PRRSV infecteert enkel varkens. // Voeding en drinkwater zullen
voortdurend ter beschikking zijn. Voor het thermisch comfort van de
dieren zal de temperatuur constant gehouden worden met bijkomende
warmtelamp in het begin van de proef gezien de jonge leeftijd.
Kooiverrijking zal worden voorzien onder de vorm van een ketting en bal.
206
Titel van het project
Ontwikkeling van een oraal geattenueerd rotavirus vaccin voor varkens
Looptijd van het project
1 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
varken, rotavirus, diarree, vaccin, preventie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het rotavirus is een belangrijke oorzaak van diarree bij zuigende en
gespeende biggen. Er is nood aan een werkzaam oraal rotavirus vaccin om
diarreeproblemen op een duurzame manier te controleren. Aan het Labo
Virologie werden 4 vaccinkandidaten ontwikkeld, waarvan hun veiligheid
en vermogen tot opwekken van antistoffen zal geëvalueerd worden.
Vervolgens zal nagegaan worden of de beste kandidaat in staat is om een
virologische bescherming te induceren tegen gelijkaardige wild-type
(homologe) en verschillende (heterologe) rotavirusstammen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Bij succes zal één van de vaccinkandidaten verder ontwikkeld worden tot
een commercieel vaccin. Dit vaccin zal in staat zijn om diarreeproblemen
door het rotavirus te controleren. Hierdoor zal op termijn het verbruik van
antibiotica in de varkenssector afnemen en zal ook de vorming van kiemen
die niet gevoelig zijn aan antibiotica dalen. Dit zal de varkens- en
volksgezondheid ten goede komen. Inzichten uit dit project kunnen
mogelijk ook een bijdrage leveren tot het onderzoek dat gericht is op de
ontwikkeling van nieuwe humane rotavirus vaccins.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
varkens; 160 biggen
De orale vaccinatie en staalnames zullen slechts een geringe graad van
ongemak veroorzaken (P1). Verwacht wordt dat het vaccinvirus of wildtypevirus slechts geringe tot matige symptomen induceert van diarree (P2).
Het doel van dit project is na te gaan of binnen het labo ontwikkelde
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
vaccinkandidaten veilig zijn en een immunologische respons kunnen
opwekken die biggen beschermt tegenover een toekomstige infectie. Dit is
een complex proces dat onmogelijk in een dierloos experimenteel model
kan gesimuleerd worden.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Bij iedere proef wordt gezocht naar het minimum aantal dieren dat een
statistische analyse van de resultaten mogelijk maakt. Voor dit project werd
berekend dat een groepsgrootte van 8 dieren noodzakelijk is.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken is de natuurlijke gastheer van het varkensrotavirus en dus ook
het meest logische proefdiermodel. Voor het thermisch comfort van de
dieren zal de temperatuur constant gehouden worden met bijkomende
warmtelamp. Kooiverrijking zal worden voorzien aan de hand van een
ketting en bal. Het welzijn zal nauwgezet opgevolgd worden door de
verantwoordelijke deelnemers aan de proeven.
207
Titel van het project
Looptijd van het project
Kijkoperatie om darmbeklemming te voorkomen bij paarden: klinische
studie.
2 jaar
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
paard, preventie, buikpijn, kijkoperatie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Buikpijn is een veel voorkomend probleem bij paarden. Bij 7% van de
paarden die voor buikpijn moeten geopereerd worden is het probleem
gelegen ter hoogte van een natuurlijke opening in de buikholte tussen de
lever en de grote bloedvaten waardoor een gedeelte van de dunne darmen
vast komt te zitten en afsterft. Sommige paarden hebben meer kans om dit
probleem te ontwikkelen. Voorafgaand hebben wij een veilige en effectieve
techniek ontwikkeld om deze natuurlijke opening te sluiten. Binnen het
huidige onderzoek willen we deze techniek toepassen op patiënten.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
De onderzoekers willen aantonen dat paarden die een beklemming gehad
hebben met de nieuwe techniek geopereerd kunnen worden om te
voorkomen dat ze in de toekomst opnieuw een beklemming zullen
ontwikkelen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Paarden, 40
Gebaseerd op de ervaring van de onderzoekers die de techniek op punt
hebben gesteld is er slechts zeer matig ongemak te verwachten. Gezien het
om patiënten uit de kliniek gaat zullen de dieren na de ingreep terug naar
huis gaan.
Het ontwikkelen van deze techniek werd voorafgegaan door een
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
uitgebreide anatomische studie. De techniek werd verder verfijnd en
geoefend in een kadavermodel. In het eindstadium van ontwikkeling werd
de techniek op een aantal levende proefpaarden uitgevoerd. Finaal is het
noodzakelijk de techniek op een aantal patiënten toe te passen die een
beklemming gehad hebben om aan te tonen dat er na de ingreep geen
herval van de beklemming meer mogelijk is.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
De onderzoekers garanderen een minimum aantal dieren te gebruiken met
een maximum van 40.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Darmen die vast komen te zitten thv deze opening komen bijna uitsluitend
bij paarden voor. In het eindstadium van ontwikkeling is het noodzakelijk
de techniek op een aantal patiënten uit te voeren. De ingreep zal worden
uitgevoerd na toediening van een kalmeringsmiddel en lokale verdoving. Er
zal tevens morfine worden toegediend. De eerste dagen na de ingreep zal
een pijnstiller worden toegediend zolang als nodig.
208
Titel van het project
Looptijd van het project
Effect van vaccinatie tegen Salmonella typhimurium bij varkens onder
praktijkomstandigheden
1 oktober 2014 - 1 oktober 2017
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Salmonella, vaccinatie, varkens, praktijkomstandigheden
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Salmonella infecties komen erg vaak voor op Belgische varkensbedrijven en
zijn met de huidige middelen lastig onder controle te krijgen. In dit
onderzoeksproject wordt nagegaan in welke mate vaccinatie tegen
Salmonella gebruikt kan worden om de controle van Salmonella bij varkens
te verbeteren. Het verbeteren van de controle van Salmonella
besmettingen bij varkens is niet alleen belangrijk voor de varkens, maar
ook voor de volksgezondheid. Salmonella is namelijk een van de belangrijke
bacteriën die zorgen voor voedsel-gerelateerde uitbraken bij de mens. Het
eten van besmet varkensvlees kan namelijk leiden tot ernstige
maagdarmklachten, met mogelijk dodelijke gevolgen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Aan de hand van de verkregen resultaten kan het effect van de
verschillende vaccinatieschema's worden vastgesteld. Onder andere de
werkzaamheid van het vaccin om de besmettingsgraad, uitscheiding en
mogelijk ook de karkascontaminatie en daarmee het risico voor de mens te
verminderen, zullen worden bepaald. Uiteindelijk zal er een advies gegeven
kunnen worden met betrekking tot de mogelijkheid om vaccinatie tegen
Salmonella in te zetten op varkensbedrijven om zo de controle van
Salmonella bij varkens te verbeteren.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Er worden in 2 werkpakketten veldstudies uitgevoerd op in totaal 6 (3 per
werkpakket) commerciële Belgische varkensbedrijven. Het aantal dieren
dat betrokken wordt in het project is in totaal ongeveer 4.750.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De handelingen die licht ongemak bij de dieren veroorzaken zijn:
vaccinatie, verzamelen van individuele meststalen en het nemen van
bloedstalen. Vaccinatie en bloedname bij zeugen en biggen wordt
routinematig toegepast in de commerciële varkenshouderij en veroorzaken
een minimum aan ongemak voor de dieren. Bovendien zijn deze
handelingen niet gevaarlijk en worden ze steeds uitgevoerd door ervaren
personen. Het verzamelen van individuele faecesstalen rechtstreeks uit het
rectum is geen routinematige handeling in de varkenshouderij, maar wordt
zodanig uitgevoerd dat de dieren een minimum aan ongemak hieraan
ondervinden. Een groot aantal dieren in deze studie zal volgens de
gebruikelijke bedrijfsvoering in varkensbedrijven naar het slachthuis gaan
voor consumptiedoeleinden.
Na afloop van de proef blijven de gebruikte zeugen aanwezig in de
desbetreffende commerciële varkensbedrijven.
Omdat het doel van de studie het bepalen van het effect van vaccinatie
tegen Salmonella typhimurium bij varkens onder praktijkomstandigheden
is, is het gebruik van varkens in een dergelijke veldproef noodzakelijk.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Aan de hand van een statistisch programma is het aantal benodigde
lymfeklieren van slachtvarkens (de belangrijkste parameter) bepaald. Alle
andere aantallen dieren per diergroep die gebruikt worden binnen dit
onderzoek zijn afgeleid van het aantal benodigde dieren voor de
bovenstaande analyse. Bovendien is in de proefopzet rekening gehouden
met het management en de groepsstructuren op commerciële
varkensbedrijven.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Omdat het doel van de studie het bepalen van het effect van vaccinatie
tegen Salmonella typhimurium bij varkens onder praktijkomstandigheden
is, is het gebruik van varkens noodzakelijk. Tijdens de studie wordt slechts
een minimaal ingrijpen in de normale bedrijfsvoering gedaan, waardoor het
ongemak bij de dieren geminimaliseerd is.
209
Titel van het project
Looptijd van het project
verbeteren van de procedure voor testen van een darmbacterie bij het
varken
1 maand
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
verbetering procedure, varken, bacterie, diarree
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Bij varkensbedrijven komt regelmatig een bacterie voor die diarree
veroorzaakt. Als behandeling worden nu antibiotica gebruikt. Dit project
heeft onder andere als doel alternatieven voor antibiotica te zoeken en
labo testen te ontwikkelen die kunnen helpen beslissen of antibiotica echt
noodzakelijk zijn in alle gevallen van deze ziekte. Hiervoor zijn proeven
nodig waarin bijvoorbeeld 2 soorten behandeling vergeleken worden. Om
zulke vergelijkende studies in de toekomst met zo weinig mogelijk dieren te
kunnen doen is het nodig om een procedure te ontwikkelen waarbij 80%
van de geïnfecteerde dieren diarree krijgt. Bij de huidige procedure is dat
maar 50%.
Een gerichter gebruik van antibiotica kan bijdragen tot een algemeen
verminderd gebruik van deze middelen bij varkens. Dit kan bijdragen tot
een grotere veiligheid van de voedselketen en de verspreiding van
antibioticum resistentie verminderen. Als de ontwikkelde labo testen een
juiste indicatie van het verloop van de ziekte blijken te geven, kunnen we
bijvoorbeeld beslissen enkel antibiotica te gebruiken bij die vormen van de
bacterie die bloederige diarree zullen veroorzaken. We willen zulke
vergelijkende studies in de toekomst met zo weinig mogelijk dieren
uitvoeren. Daarom is het nodig de bestaande procedure te verbeteren.
varkens, 18 dieren
De bacterie wordt bij de helft van de dieren in de mond toegediend bij de
andere helft wordt de bacterie met een buisje in de maag toegediend. Die
tweede helft dieren worden eerst twee injecties gegeven, één met een
maagzuurremmer en één met een mild slaapmiddel om het flexibel buisje
tot in de maag te brengen. Uit eerdere proeven weten we dat de dieren
geen koorts krijgen en een goede eetlust houden. De diarree die de dieren
ontwikkelen kan slijmerig en/of bloederig zijn. Er wordt 1 keer bloed
genomen van de dieren. Om op het einde van de proef de dikke darm te
kunnen onderzoeken op letsels veroorzaakt door de bacteriën, worden de
dieren op het einde van de proef op een correcte wijze geëuthanaseerd.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Deze proef maakt gebruik van varkens omdat we later willen onderzoeken
wat bepaalde effecten zijn op deze bacterie bij varkens. Van mogelijke
alternative behandelingen of voorspellende labo testen, worden er eerst
verschillende in het labo getest. Degene die het meest veelbelovend zijn
worden bij dieren getest omdat een goed resultaat in het labo soms bij het
levende dier toch niet het gewenste effect heeft.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
In eerdere dierproeven kregen in groepen van 6 dieren er gemiddeld 3 (+/1) diarree. We willen het gemiddeld percentage dieren dat diarree krijgt nu
optrekken naar 80%. Om dit te doen met zo min mogelijk dieren worden er
nu 9 dieren per groep gebruikt. Bij 9 dieren zouden er nu 80%, dus 7 dieren
(interval 6, 7, 8) diarree moeten krijgen, in plaats van 4 (interval 3,4,5) of
50% zoals gezien bij vorige proeven. Dit is het kleinste aantal dieren waarbij
er minimaal 1 dier verschil is tussen 50% en 80%.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Deze proef maakt gebruik van varkens omdat we later willen onderzoeken
wat bepaalde effecten zijn op deze bacterie bij varkens. De meest
betrouwbare resultaten worden verkregen als we bij de proef de diersoort
gebruiken waar de latere toepassingen voor bedoeld zijn. De varkens
worden per 3 gehouden en er is in het hok ruimte voorzien om te liggen en
te rusten met een extra warmtelamp. De dieren krijgen afwisselend
speelmateriaal (speelballen, speelkettingen, speelring) ter beschikking. Alle
varkens worden twee keer per dag bezocht door een dierenarts waarbij
hun toestand en alle voorzieningen worden gecontroleerd.
210
Titel van het project
Onderzoek naar darmonsteking bij de vleeskip
Looptijd van het project
21 dagen
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Bacillus, bacteriocines, Clostridium perfringens, antibacterieel
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Clostridium perfringens veroorzaakt darmontsteking bij de kip wat leidt tot
een hoger sterftecijfer en ziekte bij deze dieren. In het labo werd
aangetoond dat een bepaalde Bacillus stam heel sterk de groei van deze
Clostridium stam kan remmen. In dit project willen we nagaan of deze
Bacillus stam ook in de darm van de kip bescherming kan bieden tegen C.
perfringens. We kunnen verder onderzoeken hoe deze bescherming tot
stand komt en zo de darmpathologie beter begrijpen.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
In het labo werd aangetoond dat onze Bacillus stam C. perfringens kan
inhiberen. Indien door toediening van deze Bacillus stam aan de kip, de
darm beschermd is tegen C. perfringens, kan de labo test worden
voorgesteld als alternatief voor de dierproef voor het testen van de
activiteit van Bacilli tegen C. perfringens. Daarnaast kunnen we meer leren
hoe deze bescherming tot stand komt en kan dit ook een basis vormen
voor het beter begrijpen van diverse darmaandoeningen bij zowel mens als
dier.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Deze proef wordt uitgevoerd met vleeskippen. Hiervoor zullen 162 kippen
worden gebruikt.
Het gebruike model is een subklinisch model d.w.z. dat de dieren geen
duidelijke klinische symptomen vertonen. Er kan enig ongemak zijn door de
aanwezige darmschade maar er wordt verwacht dat de dieren weinig/geen
ongemak ondervinden. Op de laatste dag van de proef worden de dieren
op correcte wijze geëuthanaseerd. De darm van elke kip wordt verzameld
en het aantal letsels in de darm wordt bepaald.
C. perfringens is een darmpathogeen van vleeskippen. Hoewel de groei-
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
remmende activiteit van Bacillus tegen C. perfringens in het labo werd
vastgesteld, is het belangrijk om dit beschermend effect ook in de darm van
de kip vast te stellen. Zo kunnen verteringsenzymen en de normale microorganismen van de darm een belangrijke invloed hebben op dit effect.
Indien er bescherming kan worden vastgesteld, kan de labotest worden
voorgesteld als alternatief voor het testen van de inhiberende activiteit van
Bacillus tegen C. perfringens.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Via een statistische analyse werd nagegaan hoeveel dieren er per groep
nodig zijn om een relevante daling te bekomen in het aantal darmletsels. Er
werd ook wetenschappelijke literatuur geraadpleegd om na te gaan of de
proef niet reeds uitgevoerd is.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er worden vleeskippen gebruikt omdat C. perfringens specifiek hier
darmschade veroorzaakt. De dieren worden in dit model normaal niet ziek
en zullen dus weinig ongemak ondervinden. Het gedrag van de dieren
wordt dagelijks gecontroeleerd zodat een bepaalde mate van ongemak snel
wordt opgemerkt. Dieren die ernstig ziek zijn zullen op correcte wijze
worden geëuthanaseerd,
211
Titel van het project
Looptijd van het project
Invloed van schimmelgiften en toevoegingsmiddelen voor veevoeder ter
bescherming tegen schimmelgiften en op de opname van veterinaire
geneesmiddelen
De dieren zullen ongeveer 1 maand gehuisvest worden.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
medicinale producten, klei, varken, resorptie
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Bij deze dierproef zullen verschillende geneesmiddelen toegediend worden
aan varkens die voeder krijgen waar een kleimineraal is ingemengd en/of
schimmelgiften (=mycotoxine) in aanwezig zijn. Toevoeging van klei aan
voeder is één van de meest aangewende manieren voor het vermijden van
vergiftiging met schadelijke stoffen die door schimmels in het voeder
terechtkomen. Laboratorium proeven en eerdere dierproeven hebben
aangetoond dat deze kleien ook een invloed kunnen hebben op de opname
van bepaalde geneesmiddelen wat gevaarlijk kan zijn voor het dier en de
mens.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Deze proef zal meer inzichten geven naar de invloed van deze kleien en de
mycotoxinen op de opname van verschillende geneesmiddelen. In geval
van verminderde opname kan de behandeling met geneesmiddelen een
verlies aan werkzaamheid betekenen. In geval van verhoogde opname
kunnen gevaarlijke antibioticaresten in ons voedsel terechtkomen.
Resultaten van deze proef kunnen autoriteiten aanzetten tot het aanpassen
van de regelgeving zodat bepaalde geneesmiddelen niet met bepaalde
kleien samen mogen toegediend worden aan het dier.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
Er zullen 80 varkens gebruikt worden voor deze proef
De geneesmiddelen en kleien worden gebruikt in hoeveelheden die ver
onder de schadelijke hoeveelheid liggen, ongemakken omwille van de
toegediende middelen worden daarom niet verwacht. De gehalten aan
toxinen liggen onder de Europese norm voor veevoeders. De handelingen
omvatten bloedname en het oraal toedienen van geneesmiddel dewelke
matig ongemak bij de dieren veroorzaakt. Na de proef worden de dieren
geëuthanaseerd en worden de organen gebruikt als blanco organen voor
andere proeven.
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Er zijn geen diervrije proeven beschikbaar met een voldoende hoge
voorspellende kracht om de dierproeven te vervangen. De bestaande
diervrije modellen zullen gebruikt worden om de geneesmiddelen te
selecteren om zo het aantal dieren nodig voor de proef te minimaliseren.
Verder is het gebruik van dierproeven om de veiligheid van deze
addititeven te testen verplicht door de Europese overheid.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Gezien de variatie op de geneesmiddelopname tussen de verschillende
dieren in die mate aanwezig is zijn 8 dieren per onderzoeksgroep (test- en
controlegroep) een absoluut minimum om betrouwbare en representatieve
resultaten te produceren. Na de proef zullen de lichamen gebruikt worden
in andere studies.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
het varken werd gekozen omdat dit de doelsoort is voor de geteste
geneesmiddelen en kleimineralen. Het ongemak van de dieren wordt
beperkt door het aantal bloednames te beperken. Dit gebeurt door ervaren
vakmensen die de dieren tijdens de proef goed opvolgen. Er zal tevens
worden ingegrepen indien het lijden van de dieren niet meer te
verantwoorden is voor de kennis die kan worden opgedaan.
212
Titel van het project
Looptijd van het project
De invloed van mycotoxines op de opname van geneesmiddelen en
gifstoffen bij vleeskippen
1 maand
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
mycotoxines / antibiotica / opname vanuit darm
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de
verwachte negatieve effecten
voor de dieren, wat is de
waarschijnlijke of verwachte
graad van ernst van deze
effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Graangewassen kunnen besmet worden met schimmels die gifstoffen
produceren. Deze gifstoffen, mycotoxines genaamd, zijn schadelijk voor het
dier als het deze producten binnenkrijgt via het voeder. Uit voorgaande
studies is gebleken dat deze mycotoxines een nadelig effect hebben op de
darm. De opname geneesmiddelen en giftige stoffen vanuit de darm naar
de bloedbaan kunnen hierdoor worden beïnvloed. In deze studie zal het
verloop (de toxicokinetiek) van een antibioticum (enrofloxacine) en een
stofwisselingsproduct van een mycotoxine (gehydrolyseerd fumonisine B1)
worden nagegaan in kippen die voeder kregen met mycotoxines
(fumonisines).
Deze studie kan een inzicht geven in de nadelige effecten van dit bepaalde
mycotoxine. Bovendien zullen de resultaten van deze studie bijdragen tot
een beter gebruik van antibiotica bij vleeskippen wanneer hun voeder
besmet is met mycotoxines.
Vleeskip (Broiler Ross 308)
De dieren zullen gevoederd worden met een voeder dat al dan niet
mycotoxines bevat. De besmetting van dit voeder is lager dan de wettelijk
toegelaten norm.Vervolgens krijgen de dieren een antibioticum of
stofwisselingproduct van een mycotoxine toegediend. Na beide
toedieningen wordt er bloed afgenomen uit de pootvene om zo het verloop
van het gehalte van de toegediende producten te kunnen volgen gedurende
de tijd. Dit zorgt voor een beperkt ongemak bij de dieren. Aan de
toegediende dosis is het niet schadelijk en worden er bijgevolg ook geen
ernstige effecten verwacht. Na de proef zullen de dieren geëuthanaseerd
worden met een overdosis slaapmiddel.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Het verloop van geneesmiddelen en gifstoffen in het lichaam
(farmacokinetiek / toxicokinetiek) is een complex gegeven die 4
verschillende processen omvat: absorptie, verdeling, verwerking en
uitscheiding. Alle orgaansystemen zijn betrokken bij één of meerdere van
deze processen, wat het gebruik van een dierloze methode niet mogelijk
maakt.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Dit is het minium aantal dieren dat hiervoor gebruikt kan worden,
gebaseerd op ervaring binnen het laboratorium en maximaal aantal
bloednames per dier. Verschillende dieren zullen één van de producten 2
keer krijgen (eens via de krop, de andere keer in de vleugelvene) daardoor
kan het aantal dieren verminderd worden. Wanneer de onderzoekers dit
niet zouden doen, dan zijn er dubbel zo veel dieren nodig.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen
genomen worden om de
negatieve effecten op het
welzijn van de dieren tot een
minimum te beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Er wordt rechtstreeks voor de doeldiersoort geopteerd aangezien
farmacokinetiek / toxicokinetiek sterk diersoortafhankelijk. De dieren
worden dagelijks (voor de proef)/continu (tijdens de proef) geobserveerd
door een dierenarts. Indien deze lijden bij het dier vaststelt zal het dier uit
de proef worden gehaald of voortijdig worden geëuthanaseerd.
213
Titel van het project
Wat is de rol van antioxidanten in de darmgezondheid bij varkens
Looptijd van het project
2 maanden
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
oxidatieve stress, voeder, big, darm
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
In dit onderzoek willen wij het belang van antioxidanten onderzoeken voor
het behoud van een gezonde darm. Deze antioxidanten zijn stoffen die het
lichaam inzet om schade door oxidanten te vermijden. De darm wordt
namelijk dagelijks blootgesteld aan deze schadelijke oxidanten. Echter in
geval van stress of ontsteking nemen deze oxidanten de bovenhand. Vaak
is de bescherming die antioxidanten bieden dan niet voldoende. In dit geval
spreekt men van oxidatieve stress. Er is echter nog maar weinig geweten
over hoe deze schadelijke oxidanten de darm juist beschadigen. Daarom
willen wij dit verder onderzoeken aan de hand van stoffen die oxidatieve
stress in de darm van een varken veroorzaken.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Over de relatie tussen oxidatieve stress en darmgezondheid is nog weinig
maar bekend. Als aangetoond wordt dat een goed evenwicht tussen
oxidanten en antioxidanten wel degelijk bijdraagt aan de gezondheid van
de darm, dan kan dit de weg openzetten naar een betere behandeling van
darmstoornissen bij varkens. Antioxidanten kunnen dan als alternatief voor
antibiotica worden ingezet. Uiteindelijk leidt dit tot gezondere dieren.
Daarnaast draagt dit onderzoek ook bij aan de algemene kennis rond
oxidatieve stress. Dit wordt namelijk ook steeds meer een belangrijk
onderwerp bij het onderzoek rond darmklachten bij de mens.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In dit onderzoek worden 48 varkens gebruikt als proefdier.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Er wordt verwacht dat de oxidatieve stoffen de darmwand matig zullen
irriteren. Dit is noodzakelijk omdat men in dit onderzoek deze vorm van
irritatie verder wil onderzoeken. Door de irritatie wordt een kleine daling
van de voederopname en groei verwacht. Echter omdat de dieren vrij kort
(8 dagen) worden blootgesteld aan de oxidanten, worden weinig negatieve
effecten verwacht op het dierenwelzijn. Na afloop van de proef worden alle
dieren correct geëuthanaseerd. Dit is noodzakelijk om de darm te
bemonsteren en goed te kunnen bestuderen.
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Vooraleer over te gaan tot een dierproef werd eerst in het laboratorium
een uitgebreid onderzoek uitgevoerd. Hier werd duidelijk aangetoond dat
oxidatieve stress de gezondheid van gekweekte darmcellen schaadt. De
darm is echter een zeer complex orgaan dat in het laboratorium niet
volledig kan worden nagebootst. Daarom is een dierproef nodig een om op
een volledige en correcte manier de doelstelling te bereiken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Om het aantal proefdieren te verminderen werd, op basis van de variatie
die gemeten wordt, een statistische berekening gemaakt. Deze berekening
duidde een minimum van 6 dieren aan die nodig zijn per proefvoeder om
voldoende gegevens te verzamelen. In het totaal zullen 8 proefvoeders
worden getest. Deze 8 proefvoeders zijn noodzakelijk om zowel het effect
van 2 verschillende oxidanten te testen, evenals het mogelijks positieve
effect van bepaalde antioxidanten.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken wordt hier gebruikt omdat het varken ook het doeldier is. In de
praktijk hebben deze dieren namelijk vaak last van darmstoornissen.
Daarnaast is het voederen van oxidatieve stoffen een goed afgelijnd model
om het belang van antioxidanten in de darm te onderzoeken. Dit gebeurt
zonder dat de dieren ernstig lijden. Smaakstoffen in het voeder zullen de
onaangename smaak maskeren. De dieren worden gehuisvest in
groepshokken per 6 dieren en conform alle wettelijke vereisten voor
proefdieren. De varkens worden verzorgd door ervaren dierverzorgers en
staan ook onder camerabewaking.
214
Titel van het project
Looptijd van het project
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Sturen van de pensmicrobiota van geiten naar minder methaan d.m.v. een
nutritionele early life programming-strategie
8 maanden (25/02/2015 - 25/09/2015)
early life programming, methaanreductie, voedersupplementen, geiten
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Het doel van dit experiment is het (langdurig) sturen van de
pensmicrobiota van geiten naar minder methaanproductie, d.m.v. een
kortdurende nutritionele interventie. Vernieuwende aspecten zijn het
gebruik van een natuurlijk, praktijkvriendelijk voedersupplement (i.t.t.
reeds geteste synthetische componenten) en het testen van een prenatale
behandeling. Het voedersupplement wordt toegediend vanaf 1 maand vóór
lammeren aan de moedergeiten (op een praktijkbedrijf) en van geboorte
tot spenen aan de lammeren om de initiële implantatie van microben in de
pens te beïnvloeden (early life programming). Hypothese: de gewijzigde
microbiële samenstelling in de pens leidt tot minder methaanproductie.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Methaan is een sterk broeikasgas dat bijdraagt tot de opwarming van de
aarde. Herkauwend vee veroorzaakt een grote methaanuitstoot in landen
waar landbouw een belangrijke sector is, zoals België. Daarnaast betekent
methaanuitstoot ook een energieverlies voor het dier, wat leidt tot
productieverliezen. Het verminderen van de methaanuitstoot in
herkauwers zorgt dus voor een ecologische en economische winst.
Behandeling op jonge leeftijd garandeert een lagere kost (kleine dosis en
korte duur) en vermijdt invloed op smaak van vlees of melk.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
Saanengeit, 40 lammeren
We verwachten licht tot matig ongemak bij de 40 lammeren door
pensstaalname met orale sonde, en licht ongemak bij bloed-, speeksel-, en
fecesstaalname. Na de proef zullen de lammeren (zoals in het normale
bedrijfsleven) geslacht worden.
Huidige in vitro experimenten zijn gericht op het inschatten/screenen van
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
effecten op adulte dieren met een stabiele microbiota. Er zijn echter geen
in vitro modellen beschikbaar die een ontwikkelende microbiële
gemeenschap kunnen simuleren, waarbij rekening wordt gehouden met
een sterke gastheer- en omgevingsinvloed (incl. contact met andere
dieren). Daarom zijn jonge proefdieren noodzakelijk voor het testen van
early life programming processen in deze context.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Het is bij volwassen herkauwers gekend dat de individuele variatie in
methaanproductie groot is. In de literatuur zijn echter tot nu toe geen
gegevens beschikbaar over de variatie van methaanproductie bij jonge
dieren. Het ontbreken van deze informatie maakt een poweranalyse
moeilijk. We baseren ons op soortgelijk onderzoek waarbij een chemisch
supplement gebruikt werd (Abecia et al. 2013), met tien dieren per
experimentele groep.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het betreft diersoortspecifiek onderzoek bij geiten, met eventuele
mogelijkheid tot extrapolatie naar andere herkauwers. Geiten geven de
mogelijkheid om te werken met tweelingen, wat essentieel is in deze
proefopzet. De lammeren zullen tijdens de proef verblijven in een proefstal
te Lanupro (Melle), waar ze dagelijks meermaals zullen worden verzorgd,
gevoederd en opgevolgd. Staalnames worden uitgevoerd door een ervaren
persoon, waardoor het ongemak geminimaliseerd wordt.
215
Titel van het project
Looptijd van het project
Celspecifieke wijziging van de immuniteit ter bescherming tegen
uierontsteking in een muismodel
De experimenten zullen worden uitgevoerd binnen de looptijd van een
Europees project rond mastitis waar onze onderzoeksgroep aan meewerkt.
Het einde van dit Europees project staat gepland in 2017.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
mastitis, muis, preventie, lokale cellen
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde
neen
dieren, niet gebruikt in andere proeven
Mastitis of melkklierinfectie is één van de meest voorkomende
aandoeningen bij melkvee en ontstaat doordat ziekteverwekkende kiemen
de uier van koeien besmetten. Deze ziekte kan nagebootst worden met
een muismodel. In een vorige aanvraag met dit model werd vastgesteld
dat muizen beschermd kunnen worden tegen melkklierinfectie door de
afweer van het dier met een voorbehandeling te verhogen. Met de huidige
aanvraag hebben we als doel te achterhalen welke lokale cellen en
factoren verantwoordelijk zijn voor deze bescherming en zo de infectie
teniet kunnen doen zonder gebruik van antibiotica.
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Mastitis bij melkvee veroorzaakt ernstige economische verliezen en is
daardoor één van de duurste aandoeningen voor de zuivelindustrie. De
uierontstekingen kunnen daarenboven zeer pijnlijk zijn. Verder is de
behandeling van mastitis nog steeds dé nummer 1 reden waarvoor
antibiotica in massale hoeveelheden op een melkveebedrijf worden
gebruikt, wat nefast is voor de volksgezondheid. Met deze aanvraag en de
geplande dierproeven hopen we op termijn bij te dragen aan deze nood
om mastitis beter te bestrijden en het gebruik van antibiotica terug te
dringen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
Maximaal 644 volwassen muizen
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst van
deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Intraperitoneale injecties die worden uitgevoerd om lokale cellen uit de
buikholte te isoleren, veroorzaken geen ernstige pijn of ontsteking en
worden daarnaast enkel toegepast na behandeling met een krachtige
pijnstiller (buprenorfine). De injecties in de melkklieren worden uitgevoerd
onder volledige verdoving (isofluraan-anesthesie). Isofluraan-anesthesie
kan bij het begin en het einde van de verdoving enige stress en dus beperkt
ongemak met zich meebrengen. De veroorzaakte ontstekingsreactie ter
hoogte van de melkklieren veroorzaakt een matig ongemak, gekenmerkt
door roodheid, zwelling, koorts en pijn. Alle dieren worden na afloop van
de experimenten op een humane wijze ingeslapen.
Het muismodel laat toe om een finale dierproef bij het uiteindelijke
doeldier (rund) sterk te beperken in omvang. Er bestaat geen alternatieve
methode voor het muismodel met een gelijkaardige betrouwbaarheid.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Voor de bepaling van het aantal dieren werd rekening gehouden met de
herhaalbaarheid van de waarnemingen, het meenemen van de juiste
controles en het gebruik van het optimaal aantal melkklieren per proefdier.
Zo wordt het aantal dieren beperkt tot het noodzakelijke minimum.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met inachtname
van de wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het muismodel laat toe om een groter aantal proefdieren te gebruiken
(statistische relevantie) en op korte termijn meer parameters te screenen.
Intraperitoneale injecties voor celisolatie gebeurt onder invloed van een
krachtige pijnstiller. De injectie in de melkklieren gebeurt onder volledige
verdoving. Hierdoor ondervindt het proefdier weinig hinder van de
procedures zelf. Er kunnen echter geen pijnstillers/ontstekingsremmers
gegeven worden tijdens het verloop van het experiment, aangezien net de
ontstekingsreactie onderzocht wordt. Bij de huisvesting wordt uitgebreid
kooiverrijking voorzien.
216
Titel van het project
Looptijd van het project
Toxicokinetische studie van gemaskeerde vormen van zearelenon en
deoxynivalenol
De dierenproeven zullen van start gaan zodra standaarden van de
mycotoxines voorhanden zijn. Sommige van deze standaarden moeten zelf
gesynthetiseerd en gekarakteriseerd worden. Een exacte voorspelling van
de looptijd is dus moeilijk maar deze zullen plaats vinden in 2015.
Gedurende deze periode zullen de dieren drie weken verblijven, één week
acclimatisatie en twee weken experimenten.
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
toxicokinetiek, gemaskeerde mycotoxinen, hydrolyse
Doelstelling van het project
Fundamenteel onderzoek
ja
Translationeel of toegepast onderzoek
neen
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, neen
niet gebruikt in andere proeven
Deze experimenten kaderen in een doctoraatsonderzoek naar de orale
opname van (gemaskeerde) gifstoffen geproduceerd door schimmels en
diens invloed op de darmgezondheid. Gemaskeerde gifstoffen zijn
vermomde gifstoffen die klassieke detectiemethoden kunnen ontwijken.
Het doel van dit project is na te gaan hoe deze gifstoffen zich in het lichaam
gaan gedragen. Met andere woorden, worden ze al dan niet omgezet naar
andere vormen, hoe rap kan het lichaam deze verwijderen enzovoort...
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Het project zal inzicht geven in welke mate gemaskeerde toxinen een
bedreiging vormen voor mens en dier. Het zal antwoord bieden op
verschillende vragen. Hoeveel van de toxine wordt opgenomen door de
voeding? Hoe springt het lichaam om met deze toxine? Hoe lang blijft de
toxine aanwezig? Wordt het toxine omgezet naar een eventueel andere
vorm? Dit allen voor mens maar ook voor varken, aangezien dit dier door
zijn voornamelijk graan gebaseerde voeding een hoge blootstelling heeft
aan deze toxines.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
De diersoort in bovenstaand experiment is het varken, dit omdat deze
diersoort een hoge blootstelling aan deze toxines heeft, alsook omdat het
een ideaal model vormt voor de mens in dit proefopzet. Over de hele lijnen
zullen 32 varkens opgenomen worden in de proef.
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
De dieren zullen chirurgie ondergaan ter plaatsing van katheters. Dit
gebeurt onder volledige verdoving. Door katheters zal de verdere last van
de dieren tot een minimum beperkt blijven. Wat betreft de toxines zal de
wettelijk vastgelegde maximale blootstelling niet overschreden worden.
Hiervan wordt dus weinig of geen klinische effect verwacht. Wat betreft
het uiteindelijk lot van de dieren zal gekeken worden naar mogelijke
adoptie. Indien dit niet aan de orde is zullen de dieren op een humane
manier geeuthanaseerd worden
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Door het gebruik van een goed proefopzet kunnen we het aantal dieren
beperken tot een uiterst minimum en toch maximale wetenschappelijke
output verwachten. Verder zullen twee gifstoffen in eenzelfde dier getest
worden hetgeen toelaat het aantal dieren nogmaals te halveren.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
Het varken heeft opmerkelijke overeenkomsten met de mens op vlak van
nier, hart en vaten. Ook het darmstelsel van een varken maakt het één van
de diersoorten bij uitstek en een goed model voor deze studies. Verder
bezit het varken ook een darmwand die zeer gelijkaardig is aan die van de
mens. Alles zal voorzien worden om de dieren hun verblijf zo aangenaam
mogelijk te maken, huizing die voldoet aan alle wettelijke normen,
kooiverrijking (stro, speelballen, kettingen, ...).
Gezien de complexe situatie en het meespelen van meerdere organen in
het verwerken van deze gifstoffen is het niet mogelijk dergelijke testen in
proefbuizen (in vitro) uit te voeren.
217
Titel van het project
Aanleren van hartonderzoek bij de rat
Looptijd van het project
Dit onderzoek zal binnen een termijn van maximum 2 maanden gebeuren
voor de aangevraagde ratten. Het elektrocardiografisch en
echocardiografisch onderzoek per rat zal maximum 2 uur duren. Naarmate
we meer ervaring krijgen in het uitvoeren van deze procedure bij de rat zal
deze tijdsduur zeker verkorten.
rat, echo hart, hartfilmpje
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het project
Beschrijf de doelstellingen van
het project (bijv. de
wetenschappelijke onbekenden,
of wetenschappelijke of
klinische noden die aangekaart
worden(maximaal 700 karakters)
Wat zijn de mogelijke voordelen
die kunnen voortvloeien uit dit
project (hoe kan
wetenschappelijke vooruitgang
geboekt worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor mensen
of dieren? (Maximaal 700
karakters)
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de
gezondheid of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
neen
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren,
neen
niet gebruikt in andere proeven
Om meer te weten te komen over een vaak voorkomende hartaandoening
bij oude ratten, willen we later jonge ratten gedurende de rest van hun
leven opvolgen om zo de ontwikkeling van hartletsels in kaart te brengen.
Deze opvolging zal gebeuren via elektrocardiografisch (= het maken van
een hartfilmpje) en echocardiografisch (= echo van het hart) onderzoek. De
huidige dierproef betreft een voor-onderzoek waarin de metingen
aangeleerd en op punt gesteld zullen worden. Ook zal de grootte van de
meetfouten (= de herhaalbaarheid) die optreden bij deze technieken
nagegaan worden om zo de resultaten die in de finale proef bekomen
zullen worden, correct te kunnen interpreteren.
In deze dierproef zullen de verschillende metingen aangeleerd worden,
zodat deze vaardigheden later efficiënt toegepast kunnen worden. Ook zal
de herhaalbaarheid van de technieken nagegaan worden, zodat we de
latere resultaten correct kunnen interpreteren. In vervolgonderzoek willen
we meer kennis verkrijgen over de aard van de hartletsels bij oude ratten.
Deze kennis is nodig indien men gezelschaps- of proefratten met deze
aandoening wil behandelen.
Welke diersoorten zullen
gebruikt worden en wat is bij
benadering het aantal van deze
dieren?
In het kader van de handelingen
die met de dieren gesteld
worden: welke zijn de verwachte
negatieve effecten voor de
dieren, wat is de waarschijnlijke
of verwachte graad van ernst
van deze effecten en wat is het
uiteindelijke lot van de dieren?
Toepassing van de 3Vs
1.Vervanging (maximaal 600
karakters)
Geef aan waarom het
noodzakelijk is om dieren te
gebruiken en waarom er geen
alternatieve dierloze methode
kan gebruikt worden.
Rat (Rattus norvegicus). Voor het aanleren en op punt stellen zullen
maximum 6 dieren gebruikt worden. Hierbij zullen slechts zo veel dieren
gebruikt worden als nodig om de desbetreffende technieken aan te leren
en op punt te stellen (dit aantal kan niet met zekerheid op voorhand
voorspeld worden, maar naar verwachting zullen dit 3 à 4 dieren zijn). Het
uiteindelijke aantal gebruikte dieren kan dus zeker lager liggen dan het
aangevraagd aantal van 6 dieren. Voor het nagaan van de herhaalbaarheid
zullen maximum 9 dieren gebruikt worden. Statistisch gezien zijn er 6
dieren nodig om betrouwbare conclusies uit een dergelijk voor-onderzoek
te kunnen trekken. We zullen slechts het minimale aantal benodigde dieren
gebruiken. Door een paar extra dieren aan te vragen kunnen we indien
nodig de proef voor een individueel dier stop zetten (bv de rat laten wakker
worden als ze slecht reageert op de verdoving) en in de plaats een ander
dier gebruiken.
Het elektrocardiografisch en echocardiografisch onderzoek zullen
uitgevoerd worden terwijl de rat onder volledige verdoving (isofluraananesthesie) is. Isofluraan-anesthesie kan bij het begin en het einde van de
verdoving stress teweeg brengen, vandaar dat de dieren in dit experiment
naar verwachting een beperkt ongemak zullen ondervinden. Het
elektrocardiografisch en echocardiografisch onderzoek zelf omvat geen
hinder voor de ratten, maar de dieren moeten wel stil liggen voor de
metingen, vandaar de anesthesie. Na afloop van deze dierproef zullen de
gebruikte dieren aangehouden worden in het labo en gebruikt worden om
andere technieken op punt te stellen.
Bij het echocardiografisch en elektrocardiografisch onderzoek wordt de
werking van het hart nagegaan. Momenteel bestaat niet voor alle metingen
die wij willen uitvoeren een "ex vivo" (buiten het dier, op hartpreparaten)
methode. Bovendien is het doel van het uiteindelijke project om de
evolutie van de hartziekte over de tijd na te gaan bij levende dieren. Dus is
het noodzakelijk om voor dit onderzoek levende dieren te gebruiken en de
methode ook zo aan te leren en te onderzoeken.
2.Vermindering (maximaal 600
karakters)
Verklaar hoe gewaarborgd
wordt dat enkel het minimum
aantal dieren wordt gebruikt
Er zullen slechts zo weinig dieren gebruikt worden als nodig om de
technieken aan te leren en op punt te stellen (naar verwachting zullen dit 3
à 4 dieren zijn). Ook voor de herhaalbaarheid zullen we slechts het
minimale aantal benodigde dieren gebruiken. Statistisch gezien zijn er 6
dieren nodig om betrouwbare conclusies uit een dergelijk voor-onderzoek
te kunnen trekken. Door een paar extra dieren aan te vragen kunnen we
indien nodig de proef voor een individueel dier stop zetten (bv de rat laten
wakker worden als ze slecht reageert op de verdoving) en in de plaats een
ander dier gebruiken.
3.Verfijning (maximaal 600
karakters)
Verklaar de keuze voor de
gebruikte diersoort en waarom
het gebruikte diermodel het
meest verfijnd is met
inachtname van de
wetenschappelijke
doelstellingen.
Verklaar de algemene
maatregelen die zullen genomen
Deze dierproef is specifiek bedoeld om hartonderzoek bij de rat aan te
leren. Deze procedure is niet pijnlijk en zal, omdat de dieren stil moeten
liggen, gebeuren terwijl de rat onder volledige verdoving is. Hierdoor zal
het dier van de onderzoekstechnieken zelf geen hinder ondervinden. Er
worden in de huisvesting inspanningen gedaan om het welzijn van de
dieren te verbeteren: zo zal kooiverrijking (klimmogelijkheden,
hangmatten, nestmateriaal, knaaghout, kartonnen doos als schuilplaats,...)
voorzien worden.
worden om de negatieve
effecten op het welzijn van de
dieren tot een minimum te
beperken.
Verklaar de algemene
maatregelen om ongemak (pijn)
dieren te minimaliseren.
218
Titel van het project
Invloed van dosering, toedieningsweg en darmgezondheid op vorming van
resistente bacteriën in de darm van varkens.
Looptijd van het project
De aanvraag omvat meerdere gelijkaardige experimenten, waarbij de looptijd
van elke dierproef maximum 15 dagen zal bedragen.
Antimicrobieel, resistentie, varken, doseringsschema, darmontsteking
Trefwoorden (maximaal 5
woorden / 50 karakters)
Doelstelling van het
project
Fundamenteel onderzoek
neen
Translationeel of toegepast onderzoek
ja
Reglementaire testen en routineproductie
neen
Bescherming van het natuurlijk milieu in het belang van de gezondheid
of het welzijn van mens of dier
Behoud van soorten
neen
neen
Hoger onderwijs of opleiding
neen
Forensisch onderzoek
neen
Beschrijf de doelstellingen
van het project (bijv. de
wetenschappelijke
onbekenden, of
wetenschappelijke of
klinische noden die
aangekaart
worden(maximaal 700
karakters)
Onderhouden van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet
neen
gebruikt in andere proeven
Vier dierproeven met een ander antibioticum worden uitgevoerd. Hierbij zal het
effect van een orale toediening (via de mond) of injectie in de spier alsook van
een variatie in doseringsschema van deze antibiotica, op de darmconcentraties
bij het varken nagegaan worden. Met deze darmconcentraties zal vervolgens de
mate van selectie naar resistente bacteriën worden onderzocht, bij de
indicatorbacterie E. coli. Daarnaast zal er ook een infectiemodel worden
toegepast, waarbij de invloed van een ontsteking van de darm op de opname,
uitscheiding en darmconcentratie van een antibioticum (colistine) zal worden
nagegaan.
Wat zijn de mogelijke
voordelen die kunnen
voortvloeien uit dit project
(hoe kan wetenschappelijke
vooruitgang geboekt
worden of hoe kan dit
project nuttig zijn voor
mensen of dieren?
(Maximaal 700 karakters)
Iedere behandeling met antibacteriële middelen geeft in zeker mate aanleiding
tot het ontstaan van resistente bacteriën. Er is