zaden in het plantenpaleis

2013 V.U. Steven Dessein — Nationale Plantentuin van België, Nieuwelaan 38, 1860 Meise
1
4
ZADEN
IN HET
PLANTENPALEIS
EEN SPEURTOCHT IN MABUNDU
2
5
Nationale
Plantentuin
van België
3
?
Wat zie je op deze tekening?
De mensen uit de middeleeuwen dachten
dat de katoenplant er zo uit zag!
Wat denk jij? Hoe zouden ze op dit gekke
idee gekomen zijn?
KATOEN
1
... BESTAAT NIET
Luister naar wat de mensen uit de middeleeuwen
vertelden over de katoenplant:
Daar ver in India groeide een wonderbaarlijke boom.
Aan de takken van deze boom groeiden héél kleine
lammetjes. De takken waren erg buigzaam. Als de
lammetjes honger hadden liet de boom zijn takken
groeien tot op de grond. Zo konden de lammetjes bij
het gras.
Hoe het echt zit?
VO O R I N D E K L A S O F T H U I S
HET KATOENSCHAAP ...
RIJST EN ZIJN NEEFJES
VO O R I N D E K L A S O F T H U I S
Hieronder zie je verschillende soorten granen.
Duid de rijst aan.
Ken je de namen van de andere soorten?
RIJST
2
Een verhaal over rijst uit India
Toen de aarde nog jong was, was alles beter
dan nu. De mannen en vrouwen waren sterker
en mooier. Het fruit groeide overvloediger aan
de bomen en was zoeter dan nu. Rijst was het
belangrijkste voedsel van de mensen, en ook de
rijstkorrels waren veel groter. Ze waren zo groot
dat de mensen na het eten van één rijstkorrel
al genoeg hadden. En wat meer was: de mensen
moesten niet zwoegen en zweten op de velden
om de rijst te oogsten. Want zo gauw de rijst rijp
was, vielen de korrels van de planten en rolden ze
vanzelf naar de dorpen, tot in de rijstschuren.
In één bepaald jaar, toen de rijstoogst nog
overvloediger was dan anders, zei een weduwe
tegen haar dochter: “Onze graanschuren zijn
te klein. We moeten ze afbreken en er grotere
bouwen”.
Toen de rijst op de velden rijp was, waren de oude
graanschuren afgebroken maar de nieuwe nog
niet klaar. Er werd koortsachtig verder gewerkt,
maar het mocht niet baten. De rijpe rijst kwam al
aangerold en bedolf de plaats waar de rijstschuren
gebouwd werden. De weduwe werd zenuwachtig.
Geërgerd nam ze een rijstkorrel vast, sloeg erop
en riep: “Kunnen jullie niet wachten op het veld
tot we klaar zijn? Stoor ons niet terwijl we aan het
werk zijn!”.
Hierop brak de rijstkorrel in duizenden stukjes en
zei: “Voortaan zullen we wachten op het veld, tot
we gewenst zijn”.
Sinds die dag zijn rijstkorreltjes piepklein en
moeten de mensen keihard werken onder de
blakende zon om de rijst te oogsten en hem veilig
in de graanschuren op te bergen.
?
Doen graansoorten je aan
andere (wilde) planten denken?
?
Waarom zien de kokosnoten aan onze
boom er helemaal anders uit dan de
kokosnoten die je in de winkel koopt?
KOKOSNOOT
3
ZEEREIS
Kokospalmen vind je op de meest afgelegen
eilanden midden in de oceaan.
Hoe komen ze daar terecht? Dat vroeg de
beroemde wetenschapper Charles Darwin zich al
af. “Zouden ze misschien kunnen drijven op zee, en
zo verspreid geraken?”, dacht hij.
Als echte wetenschapper bedacht hij een
experiment om uit te zoeken of dat mogelijk is.
Kunnen zaden gedurende weken of maanden op
zee dobberen? En zouden er dan toch nog plantjes
uit kunnen groeien? En lukt dat bij alle planten?
VO O R I N D E K L A S O F T H U I S
HOE ZIT DAT?
?
Bedenk een experiment om dat uit te
zoeken en voer het uit op school of thuis.
Geen inspiratie? Kijk dan eens onderaan
dit blad.
Leg verschillende soorten zaadjes in een kom met flink
gezouten water en kijk wat er gebeurt. Zinken ze onmiddellijk?
Dan kunnen ze zich niet over zee verspreiden. De zaadjes die
blijven drijven, laat je gedurende enkele dagen in het ‘zeewater’
liggen. Plant dan in kleine potjes van elke soort telkens 1 zaadje
dat NIET in het water heeft gelegen en 1 zaadje dat er wel in
heeft gelegen. Ontkiemen ze allebei? En even snel?
CACAO
4
Begrijp jij Azteeks?
Hieronder zie je enkele woorden in het Azteeks,
een beroemde indianentaal. Het zijn woorden voor
vruchten of andere eetbare dingen.Verbind ze met
de juiste woorden in het Nederlands.
Xocoatl
Ahuacatl
Tomatl
Chocolademelk op z’n Azteeks
De Azteken kenden en gebruikten chocolade al
lang voordat wij het kenden. Ze dronken zelfs
‘chocomelk’. Hieronder vind je het recept voor
chocomelk op z’n Azteeks.
Xocoatl
tomaat
?
Avocado
Hoe kan dit?
Waarom begrijp jij plots een indianentaal?
Chocola
VO O R I N D E K L A S O F T H U I S
In g r e d ië n
ten
(de Azteken
2 kopjes melk )
er
gebruikten wat
nkere chocolade
do
g
150 gram er
bruikten
(de Azteken ge
cacaobonen)
rietsuiker
50 gram bruine poeder
el
Een snuifje kane gemalen
je
lt
pe
Een theele
cayennepeper
rode peper of
lle
Een beetje vani
zout
fje
ui
Een mini-sn
B e r e id in g
er).
elk (of het wat
Verwarm de m ehakte chocolade in
ng
Strooi er de fij
.
en roer goed
te
ocolade begint
Wanneer de ch
re
de
an
er alle
smelten, voeg je toe.
n
aa
lade
ingrediënten
en tot de choco
er
ro
er
rd
ve
f
lij
B
lten is.
volledig gesmo
Smakelijk!
KOFFIE
5
ZOEK DE JUISTE VOLGORDE
F
A
I
A
K
Zet de letters in de juiste volgorde in de vakjes.
Je vindt de naam van het werelddeel waar de
koffieplant vandaan komt.
VO O R I N D E K L A S O F T H U I S
R
Hoe de koffie ontdekt werd
De wilde koffieplant groeit in Afrika.
Hoe kwamen mensen op het idee om met de
bitter smakende pitjes van de koffiebessen een
drank te brouwen? Hierover bestaan verschillende
verhalen.
Lang, lang geleden, in de 9de eeuw, was er in Ethiopië
een herder die Kaldi heette.Toen hij op een dag zijn
geiten aan het hoeden was in de bergen, zag hij iets
vreemds. De geiten, die anders zo loom en slaperig
waren op het heetst van de dag, begonnen plots als
gek rond te springen en te dansen. Kaldi begreep
dat dit gebeurde nadat ze de rode bessen van een
struik hadden gegeten en hij besloot de bessen
mee te nemen naar het dorp. Hij gaf ze aan een
monnik van het klooster, die ervan proefde maar ze
meteen weer uitspuwde. “Veel te bitter”, zei hij, en
hij wierp ze in het vuur. Zo gauw de bessen in het
vuur lagen,verspreidden ze een heerlijke geur. Hierop
kwamen alle monniken van het klooster aangelopen.
Ze haalden de geroosterde zaden uit het vuur en
brouwden er een drankje mee. De koffie was geboren!
?
Er bestaat ook een legende die vertelt dat
het geen geiten, maar vogels waren die
van de besjes aten. Wat denk jij? Waren
het geiten of vogels? Of geloof je geen van
beide verhalen? Misschien heb jij wel een
eigen verhaal?
Een speurtocht naar beroemde
zaden in de Kas Mabundu van
het Plantenpaleis.
Nationale
Plantentuin
van België
Nieuwelaan 38, 1860 Meise
TEL +32 (0)2 260 09 70
[email protected]
HET PLANTENPALEIS
MABUNDU
ER
GROEIT
IETS
IN
MEISE !