Prof. mr. L.G. Verburg

Prof. Mr. L.G. Verburg
Leiden 1 mei 2015
Wet werk en zekerheid (Wwz)
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
De Memorie van Antwoord EK van 1 mei 2014:
•
Wetsvoorstel 33 818 gericht op bevorderen rechtsgelijkheid tussen
werknemers, vereenvoudiging ontslagrecht, sneller laten verlopen van
procedures en meer zekerheid voor de werkgever omtrent de vergoeding
•
Op hoofdlijnen:





Alles in BW
Concrete uitwerking ontslaggronden (en een ‘per grond-benadering’!)
Wettelijke normering van de ontslagvergoeding (‘transitievergoeding’)
Additionele billijke vergoeding bij ernstige verwijtbaarheid werkgever
Per ontslaggrond bevoegdheid bepaald (UWV of rechter)
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Nota nav het Verslag in de EK:
•
Over het verlies van de 685-procedure als ‘smeerolie’: VAAN gaat voorbij
aan de essentie van het ontslagrecht, te weten dat de werknemer zich
beschermd weet tegen ontslag zonder redelijke grond en in het
verlengde daarvan, onzorgvuldig handelen van de zijde van de
werkgever. De rechter kan niet ontbinden als onvoldoende blijkt dat
er een redelijke grond voor ontslag is
•
Over de suggestie dat vast vaster wordt: “een toename dan wel afname
van ontbindingsverzoeken zal mede afhankelijk zijn van hetgeen aan de
rechter wordt voorgelegd die vervolgens moet oordelen of een
werknemer terecht of onterecht voor ontslag wordt voorgedragen”
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Flexibel: concurrentiebeding
•
653 lid 1: onbepaalde tijd, schriftelijk, meerderjarige werknemer
•
Hoofdregel: 653-beding in tijdelijk contract niet geldig
o
o
o
o
o
De uitzondering op de hoofdregel: kan wel bij schriftelijk gemotiveerde zwaarwichtige
bedrijfs- of dienstbelangen (653 lid 2)
De motivering kan staan in het beding zelf, onder het beding, of in een apart document
dat tezamen met het beding wordt opgesteld en getekend
Het opstellen van de motivering dient gelijktijdig met het aangaan van het beding plaats
te vinden en aan de werknemer kenbaar te worden gemaakt
Eerst beoordeelt de rechter of de motivering voldoende dragend is (zo niet, dan
vernietiging, 653 lid 3 onder a); daarna toetsing of de werknemer onbillijk wordt
benadeeld. Als dat laatste het geval is, dan kan hij het beding geheel of gedeeltelijk
vernietigen (653 lid 3 onder b)
Noodzaak vanwege de zwaarwegende belangen moet niet alleen bestaan op het moment
van het aangaan van het beding, maar ook op het moment dat de werkgever zich op het
beding beroept
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Flexibel: ketenbepaling
•
De 3x3x3 regel wordt 3x2x6 (668a lid 1)
•
De ‘tussenpoos’ van zes maanden = dwingend recht
•
Afwijking bij cao van de maximale duur en het maximale aantal contracten beperkt
tot maximaal 6 contracten in maximaal vier jaar en aan voorwaarden gebonden


Alleen mogelijk, indien het uitzendovereenkomsten betreft of ten aanzien van bepaalde functies of
functiegroepen mits gemotiveerd en slechts indien de intrinsieke aard van de bedrijfsvoering dit vereist
‘Intrinsiek’: gaat niet om normale schommelingen in de bedrijfsvoering. Betreft noodzaak die voortvloeit
uit de aard van de bedrijfsvoering in de sector. Gaat om functies/functiegroepen die naar hun aard het
gebruik van tijdelijke contracten rechtvaardigen. In de horeca: de kok valt niet onder de uitzondering, de
bediende die alleen tijdens drukke periodes werkt wel
•
Ketenbepaling geldt ook bij werkgevers die redelijkerwijs ten aanzien van de verrichte arbeid
elkaars opvolger zijn: gaat om verrichten van vergelijkbare arbeid
•
Om als opvolgend werkgever te worden aangemerkt hoeft geen inzicht te bestaan in de
hoedanigheid en geschiktheid van de werknemer (exit Van Tuinen arrest)
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Ketenbepaling: overgangsrecht
•
668a geldt pas als er op of na 1 juli 2015 een (opvolgende)
arbeidsovereenkomst wordt gesloten, uiterlijk zes maanden na de
daaraan voorafgaande arbeidsovereenkomst
•
Nieuwe recht geldt tevens voor de tussenpoos die voorafgaat aan nieuw
contract van na 1 juli 2015, maar niet voor eerdere afgeronde
tussenpozen
•
Hoe zit dit dan ten aanzien van de t-vergoeding in 673 lid 4 (b)?
Schaduw van drie jaar terug tot 1 juli 2012!
•
Hoe te denken over recente rumoer over bedrijven die
uitzendkrachten en bepaalde tijders exit laten gaan vóór 1 juli 2015?
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Structuur ontslagrecht I
•
669 regelt wanneer de werkgever kan opzeggen (‘redelijke grond’) …
maar wel preventieve toets
 deze toets bevordert zorgvuldigheid werkgever en acceptatie werknemer
•
669 lid 3: limitatieve opsomming gronden die een ‘redelijke grond’ opleveren

van open systeem tav gronden (‘verandering van de omstandigheden’) over naar half
gesloten systeem (de h-grond van 669 lid 3 is niet bedoeld als restcategorie)
•
671: de werkgever kan de arbeidsovereenkomst opzeggen, mits de werknemer
hiermee schriftelijk instemt (wetgevingstechniek: realiseert de preventieve toets)
•
Pas op: bij opzegging met instemming (671) is wel een t-vergoeding verschuldigd,
in het geval van een beëindigingsovereenkomst (760b) is geen t-vergoeding
verschuldigd (want geen opzegging…)
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Structuur ontslagrecht II
•
Zonder schriftelijke instemming moet de werkgever in de niet
uitgezonderde situaties toestemming vragen aan UWV (a en b grond van
669 lid 3) c.q. ontbinding vragen aan de rechter (c tot en met h grond van
669 lid 3): de nieuwe dualiteit!
•
Visie wetgever op de nieuwe dualiteit:
 Sluit aan bij bestaande praktijk
 Strookt met expertise
 Past bij belastbaarheid rechterlijke macht
 Behoud UWV als gratis vraagbaak voor vooral MKB
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Opzegging op a- of b-grond en UWV procedure (671a)
•
UWV beslist slechts over toestemming
•
Wwz hoopt op tempoversnelling UWV-procedure, vier weken
streeftermijn (digitalisering procedure)
 Geen mondelinge behandeling
•
UWV oordeelt op basis van aannemelijkheid
•
Toestemming vier weken geldig
•
Opzegtermijnen: 672
 UWV procedure in mindering op opzegtermijnen (672 lid 4)
 Met maand als ondergrens
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Ontbinding op c t/m h-gronden: (671b/671c)
•
Bij onvoldoende grond of opzegverbod geen ontbinding
 Maar: hoe weet je of er in een dossier een goede grond zit??
•
Weigert het UWV/commissie toestemming, dan kan de werkgever (mits
binnen twee maanden!) een ontbindingsverzoek indienen op de a- of bgrond. De rechter toetst aan dezelfde criteria als UWV/commissie
•
Ontbindingsdatum is de datum die anders voor opzegging zou hebben
gegolden. Te verkorten met proceduretijd. Met maand als ondergrens.
 Rechter aan banden!?
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Transitievergoeding I
•
t-vergoeding is bedoeld als compensatie voor de gevolgen van ontslag en om de
werknemer in staat te stellen de transitie te vergemakkelijken
•
t-vergoeding verschuldigd als het dienstverband ten minste twee jaar heeft
geduurd. Het recht geldt, in geval van een tijdelijk contract, ook als op initiatief van
de werkgever niet aansluitend wordt verlengd
•
De wettelijke regeling laat onverlet dat partijen bij het aangaan van de
arbeidsovereenkomst een ruimere vergoeding afspreken
•
Kosten van maatregelen ivm eindigen van de arbeidsovereenkomst, gericht op het
voorkomen van werkloosheid of het bekorten van de periode van werkloosheid, en
kosten verband houdende met de bevordering van brede inzetbaarheid, komen in
mindering (673 lid 6): dode letters?
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Transitievergoeding II
•
Over eerste tien jaar gelijk aan een zesde maandsalaris voor elke periode van zes
maanden (een derde maandsalaris per jaar). Daarna een kwart maandsalaris per
periode van zes maanden (een half maandsalaris per jaar). Bij amvb geregeld
welke looncomponenten meetellen, aansluiting gezocht bij B-factor van
kantonrechtersformule
•
Gemaximeerd op € 75 mille of eenmaal het jaarsalaris als dat hoger is dan 75
mille (673 lid 2)
•
Ketens tellen mee overeenkomstig de (‘nieuwe’) ketenbepaling (met
terugwerkende kracht tot 1 juli 2012
•
Niet verschuldigd bij surseance en faillissement (pre-pack surseances?)
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Transitievergoeding III
•
Bij ontslag 50 jaar of ouder (673a): vanwege de vooralsnog slechtere
(‘achterblijvende’) arbeidsmarktpositie geldt tot 1 januari 2020 (673a lid 4) een
hogere berekeningsmaatstaf voor de t-vergoeding, mits de werknemer ten minste
10 jaar in dienst is geweest (referte-eis). Maatstaf dan één maand per dienstjaar
over de dienstjaren na 50
o
•
Uitzondering op dit overgangsregime voor kleine werkgevers met 25 werknemers of
minder
Overbruggingsregeling voor klein MKB. Werkgevers met minder dan 25
werknemers mogen bij de berekening uitgaan van de duur van het dienstverband
te rekenen vanaf 1 mei 2013. Deze datum sluit aan bij datum sociaal akkoord (11
april 2013). Voorwaarden: ontslag vanwege een a-grond, ingegeven door de
slechte financiële situatie waarin de werkgever verkeert. De regeling geldt tot 1
januari 2020
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Billijke vergoeding
•
Voor uitzonderlijke gevallen (‘muizengaatje’) voorziet de Wwz in een
additionele billijke vergoeding (bij ernstig verwijtbaar handelen of nalaten
werkgever)
•
De rechter bepaalt de hoogte van de billijke vergoeding. Het gevolgencriterium
speelt geen rol, dat is verdisconteerd in de t-vergoeding
•
Voorbeelden :
 Als gevolg van laakbaar gedrag van de werkgever is de relatie verstoord.
 De werkgever discrimineert, de werknemer maakt bezwaar en er ontstaat een onwerkbare
situatie.
 Grovelijk niet nakomen van verplichtingen met gevolg een verstoorde relatie. Denk aan ernstige
veronachtzaming van re-integratieverplichtingen.
 Valse grond voor ontslag met als enig doel een onwerkbare situatie te creëren.
 Arbeidsongeschikt raken als gevolg van verwijtbaar onvoldoende zorg voor de
arbeidsomstandigheden.
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Vernietiging van de opzegging door de rechter
•
681: de opzegging zonder in- of toestemming of strijd met opzegverbod is, op
verzoek van de werknemer, vernietigbaar (of billijke vergoeding)
•
Vernietiging betekent: de arbeidsovereenkomst is met terugwerkende kracht in
stand gebleven: loon te betalen en t-vergoeding te restitueren
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Herstel dienstverband door de rechter
•
682: het door een geldige opzegging beëindigde dienstverband is, op
verzoek van werknemer, herstelbaar (of billijke vergoeding)
 Toetsing ktr op basis van dezelfde ontslagcriteria als bij UWV
•
Rechter herstelt niet zelf, maar draagt werkgever op dit te doen
•
Rechter bepaalt in beginsel te zijner discretie modaliteiten herstel
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Systeemrisico’s
•
Rechter gebonden aan ontslagcriteria en aan de ‘per grond benadering’
•
Samenloop van gronden:




a grond: via UWV en d/e/g grond via ontbinding ktr
toestemmming UWV: mogelijkheid van herstel/
weigering UWV: ontbinding ktr op a grond (dus tweede ontbindingsroute!)
alles met hoger beroep en cassatie
•
Rechter zal minder snel ontbinden dan onder ‘oud’: lagere wettelijke
vergoeding; hoger beroep/cassatie; geen grip op samenhang exit/geld;
geen grip op einddatum
•
Positie werkgever ten aanzien van zieke werknemer verslechtert :
o Transitievergoeding in beginsel verschuldigd bij einde na twee jaar
o De ontbindingsrechter kan bij a-grond niet ontbinden tijdens eerste twee jaar
van ziekte
 Zieke werknemers buiten afspiegeling te houden
Prof. Mr. L.G. Verburg, 1 mei 2015
Wwz
Slotoverwegingen
•
Wwz is experiment en nog gevaarlijk ook
 perceptie = werkelijkheid!?
•
Vast vaster/flex minder flex: kan dat?
•
Positie grote werkgever versus MKB: MKB op weg naar nieuwe
samenwerkingsvormen!?
•
Wwz gereed gemaakt voor ‘ontvangst’ ambtenaren?