Darwin en de evolutieleer

Darwin
en de
evolutieleer
Joost Raeymaekers
science4fun - 16 oktober 2009
Wie was Charles Darwin?
-
Een echte Engelsman uit de
vorige eeuw (geboren in 1809)
-
Wetenschapper
-
Studeerde biologie, de leer van alle levende planten
en dieren
-
Studeerde geologie, de leer van de gesteenten en de
Aarde
-
Maakte een grote wereldreis in 5 jaar met een
zeilschip
Wie was Charles Darwin?
De reis van de HMS Beagle
(1831 – 1836) ging rond de wereld
Darwin was veel zeeziek…
Wie was Charles Darwin?
De reis van de HMS Beagle
(1831 – 1836)
Wat ontdekte Darwin op zijn
wereldreis?
Wat ontdekte Charles Darwin?
-
Darwin ontdekte honderden nieuwe soorten: wieren,
planten, bomen, wormen, spinnen, kevers, reptielen,
vogels en zoogdieren
-
Hij zag dat alle planten en dieren heel goed aangepast
waren om te overleven in hun omgeving
-
Darwin was hierover zeer verwonderd!
Terug in Engeland…
-
Darwin pijnigde zijn hersens over
het ontstaan van al die soorten en
hun aanpassingen
-
Na jarenlang nadenken kwam
Darwin op een nieuw idee over het
ontstaan van alle leven op Aarde
-
Hij publiceerde dit idee in 1859 in
een boek met de titel “Over het
ontstaan van soorten”
Over het ontstaan van soorten
-
Darwin bedacht dat de verschillende dier- en
plantensoorten niet afzonderlijk ontstaan zijn, maar
gemeenschappelijke voorouders hebben
Skelet van
een mens
Skelet van
een gorilla
Over het ontstaan van soorten
-
-
Hij beweerde ook dat bij veranderende
levensomstandigheden enkel de best aangepaste
individuen van een bepaalde soort overleven
Dit proces noemde Darwin natuurlijke selectie
Over het ontstaan van soorten
-
Door natuurlijke selectie en steeds wisselende
omgevingsomstandigheden zullen soorten langzaam
veranderen, of “evolueren”
-
Hierdoor kunnen er ook nieuwe soorten ontstaan
-
Zo werd Charles Darwin de grondlegger van de
evolutieleer
Darwin maakte zich niet geliefd!
Een voorbeeldje van de evolutieleer
• Gelijkenis in lichaamsbouw
- de hand van een mens lijkt op de vleugel van een
vogel of een vleermuis
- Dat wijst op verandering (= evolutie)
Wat wijst er nog op evolutie?
• Gelijkenis in lichaamsbouw
• Fossielen
Fossielen (1)
Ontstaan
bacterie complexe cellen dinosaurus
mens
Fossielen (2)
-Sommige fossielen zijn perfecte
voorbeelden van evolutie
- De Archaeopteryx heeft
kenmerken van zowel een
dinosaurus als van een vogel
Archaeopteryx
Wat wijst er nog op evolutie?
• Gelijkenis in lichaamsbouw
• Fossielen
• Gelijkenis in ontwikkeling
Gelijkenis in ontwikkeling
Embryo’s in ontwikkeling
vroeg
laat
Wat wijst er nog op evolutie?
•
•
•
•
Gelijkenis in lichaamsbouw
Fossielen
Gelijkenis in ontwikkeling
Organen die hun nut hebben verloren
Organen die hun nut verloren hebben
• Waarom hebben
mensen een
staartbeentje?
Wat wijst er nog op evolutie?
•
•
•
•
•
Gelijkenis in lichaamsbouw
Fossielen
Gelijkenis in ontwikkeling
Organen die hun nut hebben verloren
Gelijkaardige genen
Gelijkaardige genen
• Genen bestaan uit een lange code van moleculen die samen
het bouwplan van ons lichaam vormen
MENS
CHIMPANZEE
GORILLA
CCAAGGTCACGACTACTCCAATTGTCACAACTGTTCCAACCGTCACGACTGTTGAACGA
CCAAGGTCACGACTACTCCAATTGTCACAACTGTTCCAACCGTCATGACTGTTGAACGA
CCAAGGTCACAACTACTCCAATTGTCACAACTGTTCCAACCGTCACGACTGTTGAACGA
Genetische code van de chimpanzee, de gorilla en de mens is
bijna identiek!
Wat wijst er nog op evolutie?
•
•
•
•
•
•
Gelijkenis in lichaamsbouw
Fossielen
Gelijkenis in ontwikkeling
Organen die hun nut hebben verloren
Gelijkaardige genen
Verspreiding van levende organismen
Verspreiding van levende organismen
Waar ontstonden de buideldieren?
kangoeroe
De verspreiding van
diersoorten over de
Aarde vertelt ons
meer over hun
evolutie
Kangoeroe
Buidelwolven
Buideldassen
Buidelberen
Wat wijst er nog op evolutie?
•
•
•
•
•
•
•
Gelijkenis in lichaamsbouw
Fossielen
Gelijkenis in ontwikkeling
Organen die hun nut hebben verloren
Gelijkaardige genen
Verspreiding van levende organismen
Weerstand tegen antibiotica
Weerstand tegen antibiotica
Natuurlijke selectie leidt tot de evolutie van de ziekenhuisbacterie
Staphylococcus
Wat wijst er nog op evolutie?
•
•
•
•
•
•
•
•
Gelijkenis in lichaamsbouw
Fossielen
Gelijkenis in ontwikkeling
Organen die hun nut hebben verloren
Gelijkaardige genen
Verspreiding van levende organismen
Weerstand tegen antibiotica
Snelle aanpassing
Snelle aanpassing
Galapagos vinken
- Op de Galapagos-eilanden leven er vinken met
grote snavels om grote, harde zaden te eten
- Er zijn ook vinken met kleine snavels die kleine,
zachte zaden eten
- Vinken met een snavel die niet echt groot is
maar ook niet echt klein, zijn heel zeldzaam in
droge jaren!
Wat wijst er nog op evolutie?
•
•
•
•
•
•
•
•
Gelijkenis in lichaamsbouw
Fossielen
Gelijkenis in ontwikkeling
Organen die hun nut hebben verloren
Gelijkaardige genen
Verspreiding van levende organismen
Weerstand tegen antibiotica
Snelle aanpassing
Dat is een hele boterham!
Conclusie
Darwin mag tevreden zijn!
Vragen???