Marian Leenman, maatschappelijk werker bij het dciaconaal

Voor Marian Leenman, maatschappelijk werker bij het Diaconaal
Maatschappelijk Werk Alblasserwaard/Vijfheerenlanden (DMW), zijn de
vragen van Anne niet onbekend. Ze komt bij tal van cliënten schuldgevoelens
tegen.
Als zich vragen voordoen over schuld en schuldgevoelens is het volgens
Leenman van belang om na te gaan of die reëel zijn of niet. „Als er werkelijk
sprake is van schuld, bijvoorbeeld bij huiselijk geweld of overspel, dan is het
belangrijk om daar wat mee te doen. Je probeert in dat geval met de cliënt enige
afstand te nemen, om zo tot een echte erkenning van schuld te komen.”
Vaak gaat het echter om niet reële gevoelens, weet ze vanuit haar ervaring in het
werk voor DMW, dat in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden het werk voor
stichting Schuilplaats overneemt. „Dan is er meestal een relatie met
identiteitsvragen. Hoeveel erkenning kreeg iemand thuis, hoe komt het dat er
geen gezond gevoel van eigenwaarde bestaat? In die gevallen is men afhankelijk
van de bevestiging van een ander. Je kunt niet altijd rechtstreeks de opvoeders
de schuld geven, dat is al te gemakkelijk. Het is meer een samenloop van
omstandigheden. Ook iemands karakter en het ontwikkelingsproces spelen een
rol.”
Het zijn vaak vrouwen die met onterechte schuldgevoelens rondlopen, is de
ervaring van de maatschappelijke werker. „Veel vrouwen stellen hoge eisen aan
zichzelf en voelen zich dan tekort schieten. Andere veelgehoorde opmerkingen
zijn: ‘als ik nee zeg, voel ik me schuldig’ of ‘ik heb mijn man niet gevolgd in het
maken van een bepaalde keuze’.”
Schuldgevoelens komen verder vaak voor bij een burn-out, in vraagstukken over
de relatie met ouders en familieleden en in relatie tot God. „Bijvoorbeeld als het
gaat over gezinsuitbreiding of verdeling tussen zorgen in het gezin en werk
buitenshuis.”
Onterechte schuldgevoelens gaat Marian Leenman met de zogenaamde
cognitieve therapie te lijf. „Dan probeer je door middel van lees- en
schrijfopdrachten het denken te veranderen en om te buigen in de richting van
eerlijke gedachten. Het gaat erom een balans tussen de zorg voor jezelf en de
zorg voor een ander te vinden. Als je maatstaf bijvoorbeeld is dat je altijd een
leuke moeder moet zijn, gaat het mis.” Met een brede glimlach: „Dat gaat echt
niet lukken.”
Het schuldgevoelvraagstuk gaat mannen niet geheel voorbij. „Maar je hoort er
wel minder over. Dat heeft wellicht te maken met het feit dat vrouwen behoefte
hebben om te praten, terwijl mannen zich terugtrekken als ze het moeilijk
hebben.”
Of ze zelf wel eens last van schuldgevoelens heeft? Marian Leenman zwijgt heel
even. „Ik herken veel vragen wel, maar heb er nu geen of veel minder last meer
van. Dat heb ik geleerd.”
KADER
Marian Leenman adviseert vrouwen die wekelijks en soms zelfs dagelijks met
schuldgevoelens kampen, niet te schromen om aan te kloppen bij het
maatschappelijk werk. „Je hoeft hier niet met grote en ingewikkelde problemen
te komen. Met een aantal gesprekken wordt vaak al snel vooruitgang geboekt.
Met andere, eerlijke gedachten sta je veel vrijer in het leven.”
Ze raadt aan om het boekje „Niets doen, alles mag, over gezond denken en
zelfvertrouwen” van Kees Roest te lezen. Verder is er de cursus
“Zelfvertrouwen”, die door stichting Schuilplaats jaarlijks (soms zelf twee keer
per jaar) in Sliedrecht en Veenendaal wordt gegeven. „Met meer zelfvertrouwen
ben je minder afhankelijk van de meningen van anderen.”
De cursus bestaat uit tien bijeenkomsten en begint dit najaar weer. Inschrijven
kan via de website.
www.stichtingschuilplaats.nl
www.diaconaalmaatschappelijkwerk.nl