Top margin 1

MEMO/08/740
Brussel, 26 november 2008
Op weg naar herstel: het cohesiepakket. Vragen en
antwoorden over de bijdrage van het cohesiebeleid
aan het Europese economische herstelplan
Wat is de rol van het cohesiebeleid in het herstelplan?


Het cohesiebeleid is goed voor een derde van het budget van de EU: 347
miljard euro zal worden geïnvesteerd in ongeveer twee miljoen
medegefinancierde projecten in regio's en lidstaten in de gehele EU in 20072013. Deze investeringen vormen een betrouwbare bron van financiering in de
reële economie voor het aanpakken van uitdagingen op de lange termijn. Ze
zijn gericht op het creëren van duurzame banen en groei door het
ondersteunen van prioriteiten van de Lissabonstrategie, zoals moderne
infrastructuurnetwerken, toegang tot breedband, steun voor kleine
ondernemingen, innovatie, het milieu, menselijke hulpbronnen en opleiding.
De bijdrage van het cohesiebeleid aan het herstelpakket bestaat uit een
verscheidenheid van wetgevende en andere maatregelen. De voornaamste
doelstelling is het tempo van de betalingen aan de lidstaten te versnellen en de
toegang tot de structuurfondsen te vergemakkelijken, waardoor de uitvoering
van projecten in het veld sneller zal kunnen verlopen en het vertrouwen in en
de dynamiek van de Europese economie gestimuleerd zullen worden.
Hoeveel hebben de lidstaten al aan voorschotten ontvangen?
In 2007-2008 hebben alle lidstaten 5% van hun totale toewijzingen van de
structuurfondsen ontvangen van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
(EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF). Wat het Cohesiefonds betreft,
hebben Spanje, Portugal en Griekenland voorschotten ontvangen ter hoogte van 2%
in 2007 en 3% in 2008. De EU-12-lidstaten ontvingen 2,5% in 2007 en 4% in 2008.
Voorfinanciering
Commissie
Relatieve
waarde
2007
2008
2007-2008
Absolute
waarde
(x miljard €)
2007-2008
Structuurfondsen
EU-15
2%
3%
5%
7,60
EU-12
2%
3%
5%
5,70
EU
Grensoverschrijdende
samenwerking
2%
3%
5%
0,39
2%
3%
5%
0,51
2,5%
4%
6,5%
3,80
Cohesiefonds
EU-15 (3 landen)
EU-12
TOTAAL
18,00
2
Hoe hoog zijn de in het herstelplan geplande extra voorschotten voor
2009?
De Commissie stelt voor om de verordeningen betreffende het EFRO, het ESF en
het Cohesiefonds aan te passen om aanvullende voorschotten mogelijk te maken,
en wel als volgt:


voor de structuurfondsen zullen de EU-12-lidstaten een aanvullende 2%
ontvangen in 2009, oftewel 2,3 miljard euro (naast de al geplande 2%) en de
EU-15 zullen 2,5% ontvangen, ongeveer 3,8 miljard euro. Programma's die
onder de EU-doelstelling grensoverschrijdende samenwerking vallen, zullen
ook 2% aanvullende voorschotten ontvangen in 2009, ongeveer 155 miljoen
euro;
voor het Cohesiefonds zijn er geen veranderingen: Spanje, Griekenland en
Portugal zullen een voorschot van 2,5% ontvangen in 2009, en de EU-12lidstaten 4%.
In totaal zullen deze maatregelen voor de 27 lidstaten een extra injectie van
6,25 miljard euro betekenen, binnen de overeengekomen financiële enveloppe
voor de afzonderlijke lidstaten.
Voorfinanciering van de
Commissie in
2009
Aanvullende
voorschotten in
2009 uit hoofde van
het herstelplan, in
miljarden € (in %
van de totale
toewijzing)
Voorschotten in
2009 vóór het
herstelplan, in
miljarden € (in %
van de totale
toewijzing)
Totale
voorschotten
in 2009 in
miljarden €
Structuurfondsen
EU- 15
0
3,80 (2,5%)
3,80
EU-12
2,29 (2%)
2,29 (2%)
4,58
EU Grensoverschrijdende
samenwerking
0,08 (2%)
0,16 (2%)
0,24
0,26 (2,5%)
0
EU-12
2,37 (4%)
0
2,37
Totaal
5,0
6,25
11,25
Cohesiefonds
EU-15
(3 landen)
0,26
Wanneer zullen deze nieuwe voorschotten worden uitbetaald?
In 2009 zullen de voorschotten zo snel mogelijk na vaststelling van de betreffende
gewijzigde verordening worden uitbetaald, normaliter binnen dertig dagen.
3
Hoe werkt het systeem van de cohesiebetalingen in de praktijk?
Betalingen door de Commissie worden verricht in drie stappen:
 voorfinanciering (voorschotten)
 tussentijdse betalingen
 betaling van het saldo
Nadat de Commissie een besluit heeft genomen betreffende een operationeel
programma, wordt een voorfinancieringsbedrag toegewezen voor de periode 20072013. Dit bedrag wordt in termijnen betaald, zoals aangegeven in bovenstaande
tabellen. De tussentijdse betalingen worden verricht op basis van bewijsstukken
betreffende de uitgaven die door de lidstaten bij de Commissie worden ingediend.
Hoe kunnen de lidstaten hun aandeel van de financiering van het
cohesiebeleid, ter hoogte van de uit Brussel ontvangen middelen,
opbrengen nu hun nationale schatkisten al onder zware druk staan?
De voorschotten zijn bedoeld om te zorgen voor een onmiddellijke kasstroom in de
beginfase van de programmeringsperiode, om de betalingen aan de begunstigden
van het project te vergemakkelijken. De lidstaten zijn verplicht zich te houden aan de
minimumpercentages voor nationale medefinanciering zoals aangegeven in de
verordeningen (die variëren van 15% tot 50%, afhankelijk van het programma), maar
het systeem is flexibel. Lidstaten kunnen de communautaire en nationale bijdragen
variëren voor individuele projecten in het kader van een programma: zo zouden
bijvoorbeeld bepaalde operaties in 2009 voor 100% door de structuurfondsen
gefinancierd kunnen worden, op voorwaarde dat dit later weer gecompenseerd wordt
door nationale financiering voor andere operaties tegen het einde van de
programmeringsperiode.
Welke andere wetgevende wijzigingen zouden overwogen kunnen
worden?
De Commissie heeft ook nog andere wijzigingen van de wetgeving voorgesteld, die
hoofdzakelijk gericht zijn op het versnellen van de uitvoering in het veld. Het doel is
meer in het bijzonder:
- het versnellen van de uitvoering van grote projecten, door declaraties te
accepteren nog voordat een project formeel goedgekeurd is door de
Commissie;
- het vereenvoudigen van de regels voor subsidiabiliteit, om forfaitaire
vergoedingen voor bepaalde overheadkosten mogelijk te maken (bv. gedeelde
schoonmaak- en beveiligingsdiensten in bedrijvenparken). Daartoe zal een
wijziging van artikel 56 van de algemene verordening betreffende de
structuurfondsen noodzakelijk zijn;
- het vereenvoudigen van de verwerking van voorschotten aan begunstigden in
de vorm van overheidssteun. In de praktijk betekent dit dat deze voorschotten
100% van de steun zouden mogen bedragen, met inachtneming van de andere
voorwaarden.
4
Al deze wetgevingswijzigingen zullen door de Raad goedgekeurd moeten worden
voordat de genoemde maatregelen in praktijk gebracht kunnen worden.
Welke ondersteuning kunnen lidstaten ontvangen van de Europese
Investeringsbank (EIB) of van andere financiële instellingen, om te
voorkomen dat de projectpijplijn droogvalt?
De Europese Commissie, de EIB, de Europese Bank voor Wederopbouw en
Ontwikkeling en de Kreditanstalt für Wiederaufbau hebben een gezamenlijk initiatief
opgezet onder de naam JASPERS ("Joint Assistance in Supporting Projects in
European Regions") om lidstaten en regio's te helpen bij de voorbereiding van grote
projecten (projecten die meer dan 25 miljoen euro kosten, in het geval van
milieuprojecten, of meer dan 50 miljoen euro voor projecten op andere terreinen). De
Commissie wil, samen met haar partners, de mogelijkheden om gebruik te maken
van JASPERS aanzienlijk uitbreiden, door het personeelsbestand voor de
technische bijstand met 25% op te voeren, met ingang van 2009. Er zouden dan
meer dan 70 deskundigen (nu 58) beschikbaar zijn om de lidstaten te helpen bij de
technische voorbereiding van grote projecten, zodat die sneller uitgevoerd kunnen
worden.
Moedigt de Commissie lidstaten aan om nieuwe prioriteiten te stellen
inzake
cohesie-investeringen,
gezien
de
huidige
onzekere
economische situatie?
De Europese Commissie verzoekt de lidstaten om na te gaan of de prioriteiten en
doelstellingen eventueel aangepast kunnen worden met het oog op het versnellen
van uitgaven op terreinen met meer groeipotentieel. Daarbij valt te denken aan meer
aandacht voor maatregelen inzake energie-efficiëntie, ook in de bouw, en voor
ondersteuning van kleine en middelgrote ondernemingen, die de motor van de groei
van de Europese economie vormen. De Commissie zal nauw samenwerken met het
Europees Investeringsfonds (EIF) en andere partners om de bestaande bepalingen
inzake financiële producten voor kleine en middelgrote ondernemingen te
stroomlijnen en uit te breiden, in het kader van het JEREMIE-initiatief ("Joint
European Resources for Micro to Medium Enterprises"). Daarnaast zal de
Commissie samen met het EIF, de EIB en alle lidstaten begin volgend jaar twee
specifieke netwerkplatforms lanceren, die als forum voor de uitwisseling van
informatie, advies en goede praktijken kunnen dienen.
De Commissie wil verder in samenwerking met de lidstaten de wijze van uitvoering
en de inhoud van de programma's vereenvoudigen, teneinde de uitvoering te
bespoedigen.
5
AT
BE
BG
CY
CZ
DE
DK
EE
ES
FI
FR
GR
HU
IE
IT
LT
LU
LV
MT
NL
PL
PT
RO
SE
SI
SK
UK
EUCross
Border
coop
TOTAL
EU-12
EU-15
Overview of Commission's advances to each Member State for the implementation of Cohesion Policy 2007-2013 (in Euro)
European Regional Development
Advances added
Cohesion Fund
Fund
European Social Fund
by the Recovery
Total 2009
2007-2008
Advances 2009
2007-2008
Advances 2009
2007-2008
Advances 2009
Plan
Advances
0
0
26,220,628
0
30,111,965
30,111,965
34,003,301
0
0
0
53,660,880
0
51,587,519
51,587,519
49,514,159
0
59,272,993
23,709,197
87,811,842
266,945,130
148,397,351
91,321,447
160,256,611
64,102,644
5,988,458
2,395,383
7,984,610
24,497,400
13,858,291
8,528,179
13,973,068
5,589,227
188,726,071
75,490,429
349,671,641
1,052,104,179
573,236,459
352,760,898
685,453,031
274,181,212
0
0
469,032,738
0
637,215,407
637,215,407
805,398,076
0
0
0
12,739,431
0
12,739,431
12,739,431
12,739,431
0
19,575,866
7,830,347
45,034,569
136,138,395
74,862,544
46,069,258
93,010,555
37,204,222
402,866,441
0
777,863,024
866,443,350
177,160,650
88,580,325 1,152,859,608
0
0
0
30,928,203
0
39,899,151
39,899,151
48,870,099
0
0
0
269,727,400
0
336,230,526
336,230,526
402,733,653
0
210,250,000
0
408,857,504
501,286,526
184,858,043
92,429,022
607,465,009
0
183,035,063
72,581,771
325,576,648
996,845,944
561,750,554
345,692,649
632,487,192
252,994,877
0
0
18,768,119
0
18,768,119
18,768,119
18,768,119
0
0
0 1,051,365,375
346,900,395
0
699,132,885
699,132,885
0
51,415,336
20,566,135
89,405,142
271,019,713
149,840,323
92,209,430
172,097,518
68,839,007
0
0
1,262,183
0
1,262,183
1,262,183
1,262,183
0
27,532,686
11,013,074
59,813,422
181,217,905
100,085,476
61,591,062
122,000,868
48,800,347
5,600,000
2,240,000
11,119,561
33,604,922
18,469,426
11,365,801
22,198,902
8,879,561
0
0
41,500,137
0
41,500,068
41,500,068
41,500,000
0
485,358,800
194,143,520
860,909,984
2,608,874,120
1,441,462,995
887,054,151 1,666,916,161
666,766,464
325,619,393
0
458,789,875
535,289,013
152,998,276
76,499,138
591,960,356
0
184,207,381
73,682,952
253,212,274
768,521,468
425,907,497
262,096,921
448,823,303
179,529,321
0
0
34,577,558
0
40,652,297
40,652,297
46,727,037
0
37,784,969
15,113,987
53,789,576
164,041,945
91,752,041
56,462,794
96,688,970
38,675,588
74,980,158
29,992,063
149,237,628
454,424,798
253,418,007
155,949,543
298,113,912
119,245,565
0
0
223,745,886
0
247,273,437
247,273,437
270,800,987
0
4,368,057,934
3,853,040,964
515,016,970
2,628,610,617
2,371,102,132
257,508,485
388,456,579
9,936,444,061
4,412,020,090
5,135,967,392
82,992,984
1,847,801,020
1,764,808,036
0
0
3,791,277,173
1,323,477,781
2,467,799,392
0
528,758,858
528,758,858
0
155,382,632
6,250,832,918
2,293,566,894
3,801,883,392
238,375,616
11,256,003,413
6,958,235,920
4,059,391,877
Total advances
2007- 2009,
including the
90,335,894
154,762,558
634,872,084
58,317,217
2,499,519,740
1,911,646,222
38,218,293
323,587,361
2,599,330,048
119,697,453
1,008,691,579
1,503,859,578
2,374,118,753
56,304,356
2,097,398,655
644,372,890
3,786,550
430,836,936
79,873,250
124,500,205
6,202,612,076
1,605,867,038
1,827,459,650
121,956,892
390,267,926
1,080,936,874
741,820,309
626,832,195
29,351,782,580
16,546,774,754
12,178,175,631