Samen sterk voor preventie Wat kunt u van Esener opsteken over leiderschap van het management en werknemersparticipatie? Naam en titel van de spreker Datum | Titel evenement Veilig en gezond aan ’t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak. Esener – een overzicht van de manier waarop met veiligheids- en gezondheidsrisico's op de werkplek wordt omgegaan in 31 landen In 2009 werden 36 000 managers en vertegenwoordigers van werknemers bij 29 000 bedrijven ondervraagd. Esener stelde vragen over het beheer van veiligheids- en gezondheidsrisico's, de omgang met stress, geweld en pesterijen en de manier waarop werknemers hierbij worden betrokken. www.esener.eu 2 Wat kunt u van ESENER opsteken over leiderschap van het management? De enquête omvatte een aantal hoofdvragen: • Wordt het thema veiligheid en gezondheid regelmatig aan de orde gesteld tijdens vergaderingen van het hogere management? • Bestaat er een beleid, beheersysteem of actieplan op het gebied van veiligheid en gezondheid? en aanvullende vragen, zoals: • Worden hiervoor procedures toegepast? • Hebt u preventieve maatregelen getroffen? • Maakt u gebruik van deskundige informatie? Wanneer de vragen worden gecombineerd kan een samengestelde veiligheids- en gezondheidsscore worden bepaald • Zie de toelichting in het verslag: Management of occupational safety and health – an analysis of the findings of the European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (Esener). Dit verslag is te vinden op: http://osha.europa.eu/en/publications/reports/management-of-occupational-safetyand-health-analysis-of-data-from-the-esener/view www.esener.eu 3 Leiderschap van het management Veiligheids- en gezondheidskwesties die regelmatig tijdens vergaderingen van het hogere management aan de orde worden gesteld % van de vestigingen 100 80 Het is belangrijk om het thema veiligheid en gezondheid tot op de hoogste niveaus te bespreken, zodat het in de belangrijkste bedrijfsprocessen kan worden geïntegreerd en als prioriteit geldt voor de hele organisatie. 60 40 20 0 www.esener.eu 4 Leiderschap van het management Toepassing van een gedocumenteerd beleid, beheersysteem of actieplan op het gebied van veiligheid en gezondheid Een document waarin wordt omschreven hoe veiligheid en gezondheid worden beheerd, inclusief de taakverdeling, is essentieel voor duidelijk en doeltreffend leiderschap. % van de vestigingen 100 90 80 70 60 50 40 30 85% van de managers acht het voeren van een specifiek beleid effectief 20 10 0 www.esener.eu 5 Leiderschap van het management Voorspelde score veiligheid & gezondheid Samengestelde veiligheids- en gezondheidsscore 9 De algemene score is gebaseerd op de gecombineerde antwoorden op negen enquêtevragen over acties en procedures op het gebied van veiligheid en gezondheid. 7.7 7.7 7.7 8 7 5.3 5.2 6 5.1 5 4 3 2 1 0 EL TR CH LU FR LT AT DE LV CY EE CZ PL MT HU SI PT BE SK RO HR NL FI DK IT NO BG ES IE SE UK Land www.esener.eu 6 Leiderschap van het management Grootte van de vestiging en samengestelde score inzake veiligheids- en gezondheidsbeheer Voorspelde score veiligheid & gezondheid 8 7 6 De grootte van de vestiging is de belangrijkste voorspellende factor voor het niveau van het veiligheids- en gezondheidsbeheer. Bij vestigingen met minder dan 150 werknemers neemt het gemiddelde aantal preventieve maatregelen snel af. 5 4 0 100 200 300 400 500 600 Grootte van de vestiging (aantal medewerkers) www.esener.eu 7 Leiderschap van het management Voorspelde score veiligheid & gezondheid Grootte van de vestiging en samengestelde score inzake veiligheids- en gezondheidsbeheer in verschillende landen 9 8 Zweden 7 Spanje 6 Slovenië In sommige landen is er zelfs bij kleine bedrijven sprake van een hoog niveau van maatregelen en procedures op het gebied van veiligheid en gezondheid. We moeten wel bedenken dat deze maatregelen en procedures vaak niet van de grond komen zonder de nodige inzet van het management. 5 4 Duitsland Frankrijk 3 0 100 200 300 400 500 600 Grootte van de vestiging (aantal medewerkers) www.esener.eu 8 Wat kunt u van Esener opsteken over werknemersparticipatie? Hoe is de werknemersparticipatie geregeld? • Directe participatie van de werknemers of door vertegenwoordiging (vertegenwoordiger voor veiligheid en gezondheid, comité voor veiligheid en gezondheid, ondernemingsraad of vakbondsvertegenwoordiging op de werkvloer) • Welke invloed heeft de participatie op het al dan niet toepassen van procedures of maatregelen voor het beheer van veiligheid en gezondheid? Secundaire analyse waarbij naar de werknemersparticipatie én de inzet van het management wordt gekeken • Zie de toelichting in het verslag: Worker representation and consultation on health and safety an analysis of the findings of the European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (Esener). Dit verslag is te vinden op: http://osha.europa.eu/en/publications/reports/esener_workersinvolvement/view www.esener.eu 9 Werknemersparticipatie Regelmatige controle van de werkplek als onderdeel van de risicobeoordeling: het effect van de werknemersvertegenwoordiging % van de vestigingen in de EU-27 100 95 Er wordt vaker een risicobeoordeling gemaakt wanneer er een vertegenwoordiger voor veiligheid en gezondheid is – vooral bij kleine bedrijven. 90 85 80 75 10 - 19 20 - 49 50 - 249 Totaal 250 - 499 500 + EU-27 gemiddelde Organisaties met vertegenwoordiger voor veiligheid en gezondheid www.esener.eu 10 Werknemersparticipatie Invloed van werknemersparticipatie en inzet van het management op het al dan niet toepassen van een beleid inzake veiligheid en gezondheid 12 Verhouding De inzet van het management houdt verband met de vraag of er een specifiek veiligheids- en gezondheidsbeleid wordt gevoerd en sprake is van 10 werknemersparticipatie (vooral specifiek op het gebied van veiligheid en gezondheid). Het effect is het grootst bij een combinatie van een grote inzet van het management en zowel een specifieke als een algemene vertegenwoordiging van de werknemers. 8 6 4 2 0 geen vertegenwoordiging No representation alleen algemeen General only Low management commitment weinig inzet management alleen only specifiek Specialist beide vormen Both forms High commitment hoge management inzet management Vormen van werknemersvertegenwoordiging: Algemeen — ondernemingsraad en/of vakbondsvertegenwoordiger; Specifiek — commissie voor veiligheid en gezondheid en/of vertegenwoordiger voor veiligheid en gezondheid www.esener.eu 11 Werknemersparticipatie Invloed van werknemersparticipatie en inzet van het management op het nemen van maatregelen om psychosociale risico’s aan te pakken Een combinatie van een grote inzet van het management en werknemersvertegenwoordiging (vooral specifiek op het gebied van veiligheid en gezondheid) heeft opnieuw een sterke invloed op de aanpak van stress, geweld en pesterijen. Geen vertegenwoordiging Alleen algemene vertegenwoordiging Weinig inzet management Alleen specifieke vertegenwoordiging beide vormen Grote inzet management Vormen van werknemersvertegenwoordiging: Algemeen — ondernemingsraad en/of vakbondsvertegenwoordiger; Specifiek — comité voor veiligheid en gezondheid en/of vertegenwoordiger inzake veiligheid en gezondheid www.esener.eu 12 Werknemersparticipatie Waar vinden we een grote inzet van het management gecombineerd met algemene en specifieke werknemersvertegenwoordiging? 100 De traditie van sociale dialoog in 90 de Scandinavische landen vindt vooral haar weerslag bij kleinere 80 vestigingen. 70 60 50 40 30 20 10 0 10 - 19 20 - 49 50 - 249 250 - 499 500+ Vormen van werknemersvertegenwoordiging: Algemeen — ondernemingsraad en/of vakbondsvertegenwoordiger; Specifiek — comité voor veiligheid en gezondheid en/of vertegenwoordiger voor veiligheid en gezondheid www.esener.eu 13 Samenvatting van de belangrijkste conclusies uit de studies over het beheer van veiligheid en gezondheid op de werkplek en werknemersparticipatie Ondernemingen pakken het veiligheids- en gezondheidsbeheer systematisch aan • Het vastleggen van doelstellingen via de kaderrichtlijn lijkt bedrijven succesvol te stimuleren om veiligheid en gezondheid op de werkplek consequent en systematisch aan te pakken. Kleine vestigingen hebben ondersteuning nodig • Bij bedrijven met minder dan 150 werknemers daalt het niveau van het beheer van veiligheid en gezondheid sterk, maar niet in alle lidstaten in gelijke mate. Werknemersparticipatie is een cruciale factor • Vertegenwoordigers op het gebied van veiligheid en gezondheid maken een groot verschil. Zij moeten verder worden ondersteund, met name om de uitdagingen van psychosociale risico’s het hoofd te kunnen bieden. Werknemersparticipatie en leiderschap van het management • Bij bedrijven waar sprake is van een grote inzet van het management en van beide vormen van werknemersparticipatie (specifieke vertegenwoordiging voor veiligheid en gezondheid én vakbond/ondernemingsraad) is de kans dat een specifiek veiligheids- en gezondheidsbeleid wordt gevoerd, 10 keer groter dan bij bedrijven waar dit niet het geval is. www.esener.eu 14 Meer informatie www.esener.eu Hier kunt u: meer te weten komen over Esener publicaties downloaden gebruik maken van ons interactieve tool om resultaten per land, grootte van de vestiging en sector te bekijken www.esener.eu 15