Fijn wonen op de beste plek! Hoe gaat u wonen als u ouder wordt? De meeste mensen willen zo lang mogelijk blijven wonen in de huidige eengezinswoning en de veilige buurt waar ook de kinderen zijn opgegroeid. Dat voelt fijn en vertrouwd. Relatief weinig mensen vragen zich op tijd af of deze woning ook goed past in een andere levensfase. Een fase waarbij zaken als ouder worden, andere financiële mogelijkheden, een nieuwe tijdsbesteding en lekker genieten misschien vragen om een ander type woning of woonplek. Ook de nu nog heerlijke tuin, het onderhoud aan de woning, de trap naar de bovenverdieping en de afstand tot voorzieningen kunnen in de toekomst behoorlijke obstakels worden. Inventariseer uw woonwensen tijdig Bij het ouder worden, krijgt u hoe dan ook te maken met belangrijke woonvragen. Sluit uw huidige woning nog aan op uw woonwensen voor de toekomst? Staat het huis op de goede plek met de noodzakelijke winkelvoorzieningen, openbaar vervoer en plekken voor maatschappelijke activiteiten in de buurt? Misschien wilt u wat meer comfort en luxe, gelijkvloers wonen, uw geld besteden aan andere dingen of gewoon goedkoper wonen. Maar denk ook aan de hoogte van uw inkomen na het pensioen, de aanwezigheid van een partner en/of kinderen en de organisatie en kosten van eventuele zorg. Tenslotte spelen de beschikbaarheid van een andere woning en verkoopbaarheid van uw huidige woning een grote rol als u onverhoopt toch moet verhuizen. Het is daarom aan te raden uw woonwensen in een vroeg stadium in kaart te brengen en na te denken over een nieuwe woonplek of aanpassingsmogelijkheden van de huidige wo- ning. Op deze manier kan een gedwongen verhuizing worden voorkomen. Aanpassen of verhuizen Twee zaken zijn van belang bij het maken van deze keuze: staat de huidige woning op de goede plek en is deze technisch en tegen aanvaardbare kosten aan te passen? De juiste plek wordt natuurlijk bepaald door uw wensen voor de ideale omgeving. Bedenk daarbij dat in de huidige situatie veranderingen kunnen optreden zoals de verhuizing van uw fijne buren, het sluiten van de supermarkt, het verdwijnen van het pinapparaat en andere ontwikkelingen waardoor de nu geschikt geachte woonomgeving niet de oude blijft. Staat uw woning echter nabij de gewenste blijvende voorzieningen en is thuiszorg goed mogelijk dan wordt de aanpasbaarheid van uw woning bepaald door het huidige ontwerp, de regels van het bestemmingsplan en uiteraard uw financiële mogelijkheden. Als u alles afwegende besluit om toch te verhuizen en al uw woonwensen op een rijtje heeft gezet waar zou uw ideale woning dan moeten komen te staan? Wilt u huren of kopen en tegen welk bedrag? Wanneer zou u erover willen beschikken? WoonGraag kan u bij het vinden van de ideale woning ondersteunen terwijl u zelf de regie houdt. De zorg is in verandering U zult vast hebben vernomen over het kabinetsbesluit om zorgbehoevenden zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Sinds 1 januari 2015 is toelating tot een verpleeghuis alleen mogelijk voor mensen die langdurig zorg nodig hebben met permanent toezicht of 24 uur per dag zorg nabij. De vrije keuze is vervallen. Bij opname in een verpleeghuis geldt na 6 maanden een hoge eigen bijdrage van maximaal € 2.301 per maand als u en uw partner niet meer thuis wonen. Voor thuiszorg geldt een lage eigen bijdrage van € 160 tot € 839 per maand. Wonen met thuiszorg is dus aanzienlijk goedkoper! Later in deze krant leest u hierover meer. Uw gemeente investeert in passende huisvesting WoonGraag onderzoekt woonbehoefte ouderen Uw gemeente heeft zichzelf onder andere ten doel gesteld om de ontwikkeling van passende huisvesting te stimuleren in de vorm van levensloopbestendige woningen op goede locaties. Het gaat om woningen die zo gebouwd zijn dat de bewoners erin kunnen blijven wonen, ook als hun levensomstandigheden veranderen. Dit in combinatie met ondersteuning waarbij, op grond van de ‘eigen kracht benadering’, projecten van formele en informele zorg worden opgezet. Belangrijk aandachtspunt hierbij is om gezamenlijk naar een creatieve aanpak van wonen, zorg- en welzijnsvraagstukken te zoeken zodat het voorzieningenniveau in elke kern op een passend niveau kan worden gehouden. In overleg met uw gemeente brengt WoonGraag via een animo-inventarisatie de woonbehoefte en woonwensen van 55-plussers in beeld. Dit onderzoek moet uitwijzen of er behoefte is aan nieuwe woonlocaties voor de realisatie van levensloopbestendige en comfortabele (betaalbare) huur- en koopwoningen voor mensen van 55 jaar en ouder met en zonder de mogelijkheden op (zorg)ondersteuning. Mocht dit het geval zijn, dan zal samen met de gemeente gezocht worden naar geschikte en betaalbare locaties, zowel voor nieuwbouw als voor bestaande panden die in aanmerking komen voor transformatie naar woningbouw. Voor deze locaties wordt vervolgens een plan met levensloopbestendige woningen gemaakt. Geïnteresseerden kunnen zich dan aanmelden voor een woning. Het kan gaan om zowel huur- als koopwoningen. Persoonlijke woonwensen WoonGraag werkt geheel vraaggestuurd en brengt samen met u in kaart wat uw persoonlijke woonwensen zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de gewenste woonkern, de grootte, het type en de indeling van uw woning. Verder wordt gevraagd welk budget u wilt inzetten en of u wilt huren of kopen. Mocht u samen met andere mensen willen wonen in een collectief dan kunt u dat ook aangeven. Van de inventarisatie maakt WoonGraag een rapportage die aan de gemeente wordt aangeboden. Lees in deze speciale krant hoe de gehele procedure van WoonGraag eruit ziet en hoe u zich daarvoor kunt aanmelden. Wietske en Herman (58 en 64 jaar): Wietske: “Mijn man en ik hebben ons eigen huis gebouwd. Wat is WoonGraag? We zijn er na ons trouwen komen wonen, de kinderen zijn er opgegroeid. We zijn laatst bezig geweest om het aan te laten passen zodat we er samen oud in zouden WoonGraag is een ervaringsgestuurde totaalaanpak voor het realiseren van betaalbare levensloopbestendige huur- en koopwoningen in verschillende types voor iedereen maar met een accent op ouderen. WoonGraag begeleidt na een animo-inventarisatie, het gehele proces vanaf het eerste initiatief tot oplevering. Ook in de gebruiksfase wordt ondersteuning geboden. Bijvoorbeeld bij de coördinatie van het vastgoedbeheer of het inschakelen van ondersteunende diensten. WoonGraag-woningen staan op uitgekiende plaatsen en zijn, behalve bij een gedwongen opname in een verpleeghuis, geschikt om altijd fijn in te blijven wonen. kunnen wonen. We hebben een lokale aannemer laten komen en samen hebben we toen een plan gemaakt om de woning te verbouwen. De kosten waren enorm. Een slaapkamer beneden was niet mogelijk en voor de traplift (mijn man heeft problemen aan zijn heup) was geen ruimte. Er moest ook een nieuwe riolering komen voor een badkamer beneden. Dat was bij elkaar allemaal veel te duur. We hebben toen met pijn in ons hart het huis verkocht. Voor dat geld hebben we een gelijkvloerse woning in het centrum van het dorp gekocht. We wonen nu heerlijk. Alles dicht in de buurt. Winkels, kapper, de Als één van de volgende vraagstukken voor u actueel is, kan het interessant zijn om contact met ons op te nemen: 1. Uw huidige woning staat niet op de ideale plek om oud in te worden, is niet geschikt in verband met afnemende mobiliteit, kans op eenzaamheid of een (toenemende) zorgvraag. U blijft graag wonen in uw bestaande woonplaats dichtbij winkels en voorzieningen. U wilt graag geholpen worden bij het vinden van een geschikte woning met wellicht lagere woonlasten. 2. U hebt met vrienden het idee opgevat - of zoekt medebewoners - om samen een woningbouwproject te starten of u kent een aantrekkelijke locatie waar u na aanpassing in een levensloopbestendige woning oud wilt worden. 3. U hebt een leeftijd bereikt waarin u wilt gaan genieten van het leven en wenst tijdig en weloverwogen keuzes te maken over het vervolg van uw wooncarrière. U denkt na over een verantwoorde besteding van uw inkomen en vermogen. Een woning die aan al uw voorwaarden voldoet, op een geschikte plek staat - en waar u ook zorg kunt ontvangen, als dat onverhoopt nodig is - is belangrijk. huisarts. Ik moet er echt niet meer aan denken om elke dag met de auto naar het dorp te moeten. We zitten dichtbij een zorgsteunpunt. Als mijn man het nog slechter krijgt, dan kan hij daar geholpen worden. Of ze komen hier. Dat kon in onze oude woning niet zo makkelijk.” 4. Uw kinderen geven al een tijdje aan dat het verstandig is om na te denken over de mogelijkheden om met of zonder partner zelfstandig te blijven wonen als de gezondheid wat gaat afnemen. Wellicht denkt u regelmatig na over uw nalatenschap en wilt u tijdig maatregelen treffen om uw kinderen na uw overlijden niet op te zadelen met financiële problemen bij het verkopen van de achterblijvende woning en de betaling van successierechten. Nieuwe woonvormen onbekend voor ouderen Nieuwe woonvormen zijn voor ouderen veelal nog onbekend. Dit terwijl die hard nodig zijn omdat verzorgingshuizen sluiten en het overgrote deel van de senioren tot op hoge leeftijd zelfstandig blijft wonen. Ruim de helft van de 75-plussers woont alleen, huurt een woning en overweegt alleen te verhuizen als er zorg en ondersteuning nodig is. Dit blijkt uit onderzoek van Bureauvijftig en het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg. Uit het onderzoek blijkt verder dat 62 procent van de 2.500 55-plussers die deelnamen zich gezond voelt en dat 90 procent tevreden is over zijn woonsituatie. Ruim 30 procent wil nooit meer verhuizen; van de 75-plussers is dat zelfs 44 procent. En toch, als er zorg nodig is, voor partner of zichzelf, of als de huisarts of specialist aandringt, is verhuizen een optie. Er is echter ook een grote groep die wel een verhuizing over- weegt. Belangrijkste reden hiervoor is dat deze groep kleiner wil wonen. Het argument om te verhuizen als er zorg nodig is, geldt vooral voor de groep die nog geen concrete plannen heeft. De meesten zoeken een huis met 500 tot 750 euro aan woonlasten. Een woning met 3 kamers van 80 tot 110 vierkante meter is het ideaal. Ze mikken vooral op verhuizing naar een aanleunwoning (21 procent) of seniorenwoning (29 procent), omdat ze die kennen. 2 Rika (70): “Ik denk dat dit concept voor heel veel oudere mensen een uitkomst kan zijn. Wij ondervinden zelf dagelijks hoe blij we zijn dat we 9 jaar geleden het besluit hebben genomen om ons huis te verkopen en een appartement te kopen; helemaal gelijkvloers, brede gangen en deuren, verhoogde toiletten. Veel mensen denken er veel te laat aan om te gaan verhuizen en soms is het erg lastig om je huis te kunnen verkopen, waardoor ze wel gedwongen worden te blijven zitten waar ze zitten.” Hof van Wognum: fijn en veilig wonen op de beste plek Hof van Wognum is een van die typische projecten van WoonGraag waar fijn en veilig wonen voor senioren wordt gecombineerd met voorzieningen zoals winkels, openbaar vervoer en zorg. Aantrekkelijk gelegen aan de noordzijde van de oude dorpskern van Wognum is het een prachtige plek voor senioren om van het leven te genieten. Animo-inventarisatie Het concept voor Hof van Wognum is tot stand gekomen na een animo-inventarisatie in het voorjaar van 2013 uitgevoerd door WoonGraag onder bewoners van de gemeente Medemblik. Uit de inventarisatie bleek dat bij veel ouderen in Medemblik belangstelling is voor betaalbare, zorggeschikte woningen op centrumlocaties. In de kern Wognum kwam na consultatie van de geïnteresseerden de locatie van de voormalige Hiëronymusschool al snel naar voren als voorkeurslocatie. Deze plek ligt in het centrum van Wognum, dicht bij een groot aantal winkels voor de dagelijkse boodschappen, een aantal maatschappelijke voorzieningen en nabij twee zorgsteunpunten. Stedenbouwkundige opzet Als stedenbouwkundige opzet is door Breddels Architecten uit Heerhugowaard gekozen voor een hofje waarbij de bewoners de keuze hebben om gebruik te maken van een collectieve en gedeelde omgeving. Indien gewenst kan er ook meer individueel gericht worden gewoond. De architectuur van het plan is karaktervol, enigszins historiserend en gebaseerd op de architectuur van de ‘Amsterdamse School’ met gebruik van traditionele materialen en een Visie WoonGraag WoonGraag helpt mensen bij het vraaggestuurd en persoonsgericht realiseren van individuele doelen op het gebied van wonen. WoonGraag heeft daarbij als visie dat dit het beste kan door het bieden van persoonlijke aandacht die gericht moet zijn op de zorg voor de fysieke, sociale en emotionele behoeften. Daarbij moeten keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid centraal staan. WoonGraag is ervan overtuigd dat een passende en betaalbare levensloopbestendige woning in een veilige omgeving bijdraagt aan het welbevinden van de bewoners. Dit leidt tot een langer leven in goede gezondheid en positieve houding jegens de medemens. Ook als die medemens behoefte heeft aan ondersteuning in de vorm van praktische hulp of een luisterend oor. duurzame detaillering. Kortom, modern en van deze tijd, maar ook met een vertrouwde uitstraling Comfortabel en levensloopbestendig De woningen in Hof van Wognum zijn naast zeer comfortabel ook levensloopbestendig én zorggeschikt waardoor er eventueel 24-uurs zorg ontvangen kan worden. Dit laatste betekent dat er geen noodzaak meer is om te verhuizen naar een zorgaccommodatie. Elke woning biedt een volledig gelijkvloers woonprogramma: een moderne keuken, riante woonkamer, een ruime hoofdslaapkamer, badkamer en gastentoilet. De bouw van Hof van Wognum start in het najaar van 2016. Jaap (78): “Met goede kennissen hebben mijn vrouw en ik gesproken over het verhuizen naar een andere plek voor als dat nodig was. Als je lastiger gaat lopen, dan heb je liever een woning die gelijkvloers is zonder drempels. Maar tot nu toe gaat het prima met ons. Laatst is de vrouw van een oud-collega overleden en zij zorgde altijd voor haar man die lijdt aan COPD. Hij zit nu alleen in zijn huis en komt niet meer naar buiten. Met sneeuw onlangs kon hij niet meer naar de winkel en daardoor had hij haast geen eten meer. Zijn kinderen, twee dochters, wonen niet dichtbij. Voor hen is het moeilijk om voor hun vader te zorgen. Zijn dochters hebben nu tegen hem gezegd dat hij een huis zou moeten zoeken dichtbij de winkels. Ook een plek waar hij makkelijker verzorgd kan worden in verband met zijn COPD. Er is echter voorlopig geen geschikte woning voor hem beschikbaar. Zijn COPD is niet ernstig genoeg voor een opname in een verpleeghuis en er is een wachtlijst voor de 16 aanleunwoningen hier in het dorp. Dit was voor mijn vrouw het sein om ons spoedig te melden voor een nieuwbouwwoning in een seniorencomplex. Nu maar hopen dat er snel iets beschikbaar komt.” 3 Hoe ziet de totaalaanpak van WoonGraag er uit? 1. Bij een animo-inventarisatie wordt verkend wie en hoeveel mensen interesse hebben om aan een woningbouwproject van WoonGraag deel te nemen. 2. Na aanmelding worden persoonlijke woonwensen, locatievoorkeuren, financiële mogelijkheden en ondersteunings­ vragen op het gebied van zorg (als die er zijn) en welzijn geïnventariseerd. 3. Is er nog geen locatie beschikbaar, dan wordt deze samen met de gemeente gezocht. 4. De gezamenlijke woonwensen worden vertaald in een locatie-ontwerp. Met gemeente en zorg- en welzijnsorganisaties wordt onderzocht of het project met ondersteuning kan worden gerealiseerd. Gaat de voorkeur uit naar huurwoningen, dan wordt een verhuurder (corporatie of belegger) gezocht om het plan mee te realiseren. 5. Is het ontwerp voor de betrokken instanties en geïnteresseerden aanvaardbaar en financieel haalbaar, dan wordt het uitgewerkt, en het plan gerealiseerd. Overwaarde vrijmaken voor woningaanpassing erg lastig Uit onderzoek van seniorenorganisatie ANBO is gebleken dat bijna 25 procent van de senioren tegen financieringsproblemen aanloopt als zij de overwaarde op de woning wil benutten voor een woningaanpassing. Aan het onderzoek deden ruim 8.000 ouderen mee. Liane den Haan, ANBO-directeur: “Om langer thuis te kunnen blijven wonen, willen veel senioren met een eigen huis woningaanpassingen doorvoeren. Maar vaak zit de financiële ruimte voor aanpassingen ‘in de stenen’. Er zijn onvoldoende mogelijkheden om overwaarde op het huis om te zetten in financiering. Dat vindt ANBO een gemiste kans.” De belangrijkste reden van deelnemers om deze overwaarde in krediet om te zetten, is het bekostigen van wonigaanpassingen (68%). Ook een aanvulling op het pensioen (35%) en het financieren van zorgbehoeften (33%) worden genoemd.” Den Haan maakt zich ernstig zorgen over de situatie: “Senioren willen graag langer Voorzieningen in de buurt belangrijk voor senioren thuis blijven wonen en ook het regeringsbeleid is daar op gericht. Maar net als het CBS zien wij dat mensen daardoor steeds vaker met beperkingen thuis blijven wonen. Dan zijn er maar twee opties: verhuizen of de woning aanpassen.” Echter, uit het onderzoek van ANBO blijkt dat er grote hindernissen zijn. Verhuizen naar een geschiktere woning gaat niet zo gemakkelijk als gedacht. Ook zouden gemeenten een actievere rol moeten spelen in het helpen bij woningaanpassingen. Den Haan: “In het onderzoek zien we dat senioren die graag hun overwaarde in willen zetten voor aanpassingen óók niet verder komen. Niet voor niets heeft ANBO een Hulpfonds woningaanpassingen opgericht om te helpen. Daarnaast zijn wij in gesprek met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) en willen we met banken ook de discussie aangaan over financieringsproducten om overwaarde vrij te maken.” Senioren willen graag voorzieningen dichtbij hun woning hebben. Echter, als gevolg van bevolkingsontwikkelingen (krimp, vergrijzing, ontgroening), economische en maatschappelijke ontwikkelingen komen deze lokale voorzieningen steeds meer onder druk te staan. Vooral op het platteland. Dreigend tekort seniorenwoningen In 2020 dreigt er een tekort aan seniorenwoningen. Ruim 50% van de gemeenten die meewerkten aan een onderzoek hierover spreekt die verwachting uit. Vier op de tien gemeenten signaleren op dit moment al een tekort aan woningen voor ouderen, met name kleinere gemeenten. Het aantal senioren neemt de komende jaren flink toe door de naoorlogse geboortegolf en de toegenomen levensverwachting. De meeste ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen of moeten dat omdat de zorg voor ouderen steeds meer buiten instellingen wordt geplaatst. Uit het onderzoek blijkt ook dat een groot deel van de gemeenten de feiten over het wonen van senioren nog niet op een rij heeft. Zo heeft slechts 28 procent zicht op de woningen die relatief eenvoudig aangepast kunnen worden voor mensen met een beperking. 55 procent van de gemeenten weet al wel hoeveel woningen in de gemeente al geschikt zijn voor senioren. Animo-inventarisatie Zoekt u een betaalbare en veilige plek om te wonen nu u wat ouder wordt? Een plek dichtbij voorzieningen als winkels, openbaar vervoer en zorg? Een woning waar u tot op hoge leeftijd comfortabel in woont? Neem deel aan de animo-inventarisatie van WoonGraag! Ga naar www.woongraag.nl Animo-inventarisatie www.woongraag.nl 4 Voorzieningen hebben steeds vaker een regionale in plaats van een lokale focus. ‘Mobiele’ senioren hebben hier weinig last van. Senioren met een beperkte mobiliteit des te meer. Dit blijkt uit een analyse van het Fries Sociaal Planbureau van uitkomsten van het Fries Burgerpanel over senioren en voorzieningen. Voor de 65-plussers zijn de huisarts, supermarkt en pinautomaat de belangrijkste voorzieningen om bij in de buurt te wonen. Voor plattelandssenioren is het dorps- of buurthuis belangrijker dan voor de senioren in stedelijke gebieden. Het dorpshuis is als ontmoetingsplaats een belangrijke voorziening. Colofon Redactie: WoonGraag Ontwerp: TOF ontwerp www.tofontwerp.nl WoonGraag [email protected] www.woongraag.nl Druk en verspreiding: Rodi Media, Broek op Langedijk