• Hoe is hypotheekverstrekking geregeld? • Hoe wordt de maximale hypotheek bepaald? • Energiezuinige woningen Hypotheekmarkt bank consument Hypotheken zijn ingewikkeld bank adviseur consument Toezicht DNB bank adviseur consument Nationale Hypotheekgarantie (jaren 80) VROM BZK Wonen DNB Nibud bank adviseur NHG consument Gedragstoezicht (jaren 00) VROM BZK Wonen Min Fin DNB AFM Nibud bank NHG consument Gedragscode (2007) VROM BZK Wonen Min Fin DNB AFM Nibud bank NHG consument 2013 VROM BZK Wonen Min Fin DNB AFM Nibud bank NHG consument Maximale financieringslasten • Bevordering eigenwoningbezit • Geen overkreditering • Betaalbaar nu en in de toekomst • Langdurige verplichting: risico’s • Individuele afweging vs. geautomatiseerd beslissen Bestedingspatroon Modaal inkomen € 33.000 inkomen woonlasten energie & water lokale belastingen verzekeringen telefoon, tv, internet vervoer kleding inventaris ziektekosten voeding huishoudgeld overig totaal uitgaven saldo basis voorbeeld 2000 2000 242 390 99 109 0 46 149 149 52 62 13 208 50 91 91 162 23 23 191 197 60 127 73 324 1043 1888 957 112 Individueel vs. gemiddeld • Uitgaven achterhalen • Gedrag verantwoorden bij bank / adviseur • Schatten voor nieuwe situatie • Geautomatiseerd proces • “Objectieve” beoordeling • Tijd = geld Methode betaalbare woonlasten Samenvattend • Minimale uitgaven zijn gewaarborgd • Van elke euro meer inkomen gaat de helft naar overige uitgaven en de helft is beschikbaar voor woonlasten • Woonlasten = hypotheek + overige eigenaarslasten Toekomst Risico’s Kansen Rentestijging Rentedaling Inkomensdaling - Vrijwillig (kinderen) - Onvrijwillig (werkloosheid) - Pensionering Uitgavenstijging - Inflatie - Kinderen - Scheiding Inkomensstijging - Carrière - (CAO-)loonstijging Waardedaling woning Waardestijging woning Uitkomst • Financieringslastpercentages naar inkomen en rentestand – – – – – Vaste inkomensbestanddelen Tweede inkomen telt niet volledig mee Minimale rente als korter dan 10 jaar vast Boven 55 jaar ook toetsen bij na pensionering Rekening houdend met andere financiële verplichtingen (leningen, alimentatie) • Maximum t.o.v. waarde woning (2013: 105%) Niet helemaal vast • Afwijken mag: – Uitzicht op inkomensstijging – Verwacht inkomen uit vermogen – Energiezuinige woning – Oversluiten – Andere goede reden (Volg of leg uit/Comply or explain) Per 1-1-2013 • 8.000 euro extra hypotheek als: - Er sprake is van een woning met label A++ - Er sprake is van het treffen van energiebesparende voorzieningen Energiebesparende voorzieningen • gevelisolatie, dakisolatie, vloerisolatie, leidingisolatie, energie-zuinige kozijnen, deuren en daarmee gelijk te stellen constructieonderdelen, hoog rendement beglazing (HR++), installatie voor warmteterugwinning, energiezuinige ventilatie, inclusief hoog-rendementventilatoren, hoogrendementketels, warmtepompen, zonneboilers, zonnecellen of een combinatie daarvan Energie en waarde woning • Van 2013 tot 2018: • Hypotheek van 105% -> 100% waarde woning • Voor treffen van energiebesparende voorzieningen blijft het 106%. Waarom is energiezuinigheid woning afwijkingsmogelijkheid? • Lagere energierekening is meer budgettaire ruimte voor consument • Kenmerk woning: – Geen gedragsaspect – Bestendige situatie – Dus niet hele energierekening! Gebouwgebonden energiekosten (2012) A++++ Vrijstaand A+++ A++ A+ A B C D E F G -9 3 -2 18 40 74 109 156 222 2-onder-1-kap -31 -22 -22 -8 10 34 60 92 141 Tussenwoning -38 -30 -34 -21 -6 13 35 64 102 Flat -50 -43 -45 -33 -22 -10 7 32 59 TOTAAL -35 -27 -29 -15 0 21 44 75 118 Praktische voorwaarden • Voor standaardnormen: – Energiezuinigheid woning moet simpel te meten en uit te drukken zijn • Explain-situatie: – Extreem energiezuinige woningen – Geldverstrekker moet goed gedocumenteerd verhaal hebben voor de toezichthouder KISS