Een OOG (Observatie Onbewust Gedrag)

Een OOG (Observatie Onbewust Gedrag)-ronde is gericht op het veiliger maken van de
situatie op het moment en op langere termijn het veranderen van het veilig gedrag van
medewerkers. Het uiteindelijke doel is het aantal incidenten verder terug te dringen.
Het lopen van een zogenaamde Observatie Onbewust Gedrag-ronde (afgekort OOG-ronde)
wordt veelal uitgevoerd in de (petro)chemie. Ook in andere bedrijfstakken wordt het nut van
het lopen van OOG-ronden steeds meer ingezien. OOG is gericht op het veiliger maken van
de situatie op dat moment en op langere termijn het veranderen en verbeteren van het veilig
gedrag van medewerkers door het verbeteren van de communicatie, de bewustwording en de
betrokkenheid van de medewerkers. Het uiteindelijke doel is het aantal incidenten nog verder
terug te dringen.
Kort samengevat komt het erbij een OOG ronde op neer dat twee of meer personen een
werkplek bezoeken, daar ter plekke het gedrag van de medewerkers die er werkzaam zijn
observeren, dat zij hun waarnemingen bespreken met de betrokkenen en rapporteren middels
een OOG-ronde formulier.
Zoals de naam OOG al aangeeft, gaat het om het observeren van Onbewust (onveilig) Gedrag.
Ofwel, tijdens een OOG-ronde dient ervan te worden uitgegaan dat niemand bewust risico’s
neemt om zichzelf of anderen letsel en/of schade toe te brengen. Het is heel belangrijk om
vanuit deze gedachtegang een OOG-ronde te lopen. Dit bevordert een objectieve observatie
en een open constructieve dialoog tussen de observatoren en de betrokkenen. Op deze wijze
wordt de kans groter dat een duurzame verandering/verbetering in het (veilig) gedrag wordt
gerealiseerd.
Vijf fasen van het uitvoeren van een OOG-ronde
Het uitvoeren van een OOG-ronde kent een vijftal fasen:
1. Voorbereiden
2. Observeren
3. Communiceren
4. Rapporteren
5. Opvolgen en terugkoppelen
1. Voorbereiden
Het spreekt voor zich dat een goede voorbereiding voorafgaande aan het uitvoeren van een
OOG-ronde noodzakelijk is. De volgende aspecten zijn van belang bij de voorbereiding:
•
•
•
Neem voldoende tijd voor het uitvoeren van een OOG-ronde, zodanig dat elke fase
voldoende aandacht krijgt.
Breng jezelf vooraf op de hoogte van de locatie waar de werkzaamheden worden
uitgevoerd. Bij wie moet je je vooraf melden? Welke instructies dien je zelf te hebben
gevolgd, Welke vergunningen en/of PBM’s zijn nodig om de werkplek/locatie te
mogen bezoeken?
Kijk wat er in een voorgaande OOG-ronde is waargenomen en kijk in de aankomende
uit te voeren OOG-ronde of er verandering/verbetering van het gedrag is te zien.
2. Observeren
Wanneer je observeert, moet je je richten op de handelingen in de specifieke situatie. Dit doe
je door je zelf de volgende vragen te stellen:
1. Is dit normaal?
2. Wat zou er mis kunnen gaan?
3. Zou het werk op een veiligere manier of onder veiligere omstandigheden kunnen
worden uitgevoerd?
Bij het observeren gebruik je al je zintuigen (zien, horen, ruiken) om gevaarlijke situaties te
herkennen.
Bij het observeren kan je kijken naar de volgende aandachtsgebieden:
•
•
•
•
•
•
Positie en handelingen
Werkplek
Gereedschappen en materieel
Persoonlijke beschermingsmiddelen/uitrusting
Procedures: regels en werkaanpak
Milieu
Veelal zijn bovengenoemde aandachtsgebieden vermeld op het OOG-ronde formulieren en is
er ruimte om per aandachtsgebied een beoordeling te geven. Zie als voorbeeld het OOG-ronde
formulier.
3. Communiceren
Na je observatie ga je in gesprek met de werknemers die je hebt geobserveerd.
Je stelt je zelf voor en legt het doel uit van het gesprek. Probeer tijdens het gesprek een sfeer
te creëren waarin jullie gezamenlijk praten en nadenken over de wijze waarop het werk (nog)
veiliger kan worden uitgevoerd. Stel open vragen die beginnen met wie, wat, waar, hoe en
luister aandachtig. Probeer vragen die beginnen met het veroordelende ‘waarom’ te
vermijden. Vaak zal deze vraag ertoe leiden dat de aangesproken persoon zijn handelen gaat
verdedigen.
Het spreekt vanzelf dat als je tijdens een OOG-ronde onveilige situaties en handelingen
observeert, je dit meldt en/of indien mogelijk zelf ingrijpt.
4. Rapporteren
Bij voorkeur vul je samen met de geobserveerde medewerkers het OOG-ronde formulier in.
Door dit samen te doen ontstaat er een dialoog en discussie en komen achterliggende
oorzaken van (onbewuste) handelingen en gedrag ongemerkt en op een natuurlijke wijze ter
sprake. Vervolgens maak je afspraken over wie, op welke termijn de actie neemt die
voorkomt uit de waarneming. Naast een omschrijving van de waarnemingen wordt op het
OOG-ronde formulier de volgende aanvullende informatie vermeld:
•
•
•
De locatie waar de observatie van de werkzaamheden heeft plaatsgevonden.
De datum en het tijdstip waarop de OOG-ronde is uitgevoerd.
De namen van de deelnemers aan de OOG-ronde.
5. Opvolgen en terugkoppelen
Vervolgens dient er voor worden gezorgd dat de actiepunten door de actiehouder binnen de
gestelde termijn worden gesloten. Dit kan worden geborgd door periodiek aandacht te
besteden aan de openstaande acties. Nadat de actie is gesloten dient dit te worden
teruggekoppeld aan de betrokkenen. Op deze wijze laat je zien dat er ook daadwerkelijk iets
gebeurt met de acties die in gezamenlijk overleg tijdens de OOG-ronde zijn geformuleerd en
dat het verbeteren van de veiligheid een gezamenlijke inspanning is.
In de cursus observatie programma veilig gedrag wordt nader ingegaan op de wijze waarop
een OOG-ronde het meest effectief kan worden uitgevoerd. Het lopen van OOG-ronden is één
methode waarmee het veilig gedrag van medewerkers kan worden verbeterd. Een aantal
andere methoden komt aan de orde in de training verbeteren van veilig gedrag. Tevens staan
onze adviseurs een aantal andere tools ter beschikking om het veilig gedrag van uw
medewerkers te verbeteren