Thema 9: remediëring bij toets begrijpend lezen

accent
Thema 9: remediëring bij toets begrijpend lezen
Naam:
Gegevens uit een tekst in een schema plaatsen (vraag 1a)
Karaktereigenschappen van een personage aanduiden (vraag 1c)
Synoniemen geven (vraag 1d)
Wat zijn synoniemen?
Soms bestaan er meerdere woorden om eenzelfde voorwerp,
persoon, handeling … te omschrijven.
Anna loopt naar de woonkamer.
Simon rent naar het salon.
Eigenlijk doen ze allebei hetzelfde. Woorden die ongeveer hetzelfde
betekenen, noemen we synoniemen.
Gebruik af en toe eens een synoniem in je tekst. Zo wordt je verhaal
echt boeiend!
Wat is een feit? En een mening?
FEITMENING
Een feit is iets wat echt
Een mening is wat jij van iets of
gebeurd is of echt waar is.
iemand vindt.
Het is een oordeel, een standpunt,
een opinie.
Bv. Ik luisterde vandaag voor het Bv. Ik vond de muziek prachtig.
eerst naar klassieke muziek.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • remediëring lezen
321
Naam:
Wat is een tegenstelling?
Als er een tegenstelling tussen twee woorden is, zijn ze elkaars
tegenovergestelde. Zo zijn licht en donker, zwart en wit tegenstellingen.
Wat is een oorzaak? En een gevolg?
Een gevolg heeft altijd een oorzaak. En een oorzaak heeft altijd een
gevolg.
De oorzaak komt altijd eerst, daarna pas het gevolg.
Bijvoorbeeld:
OORZAAKGEVOLG
ontzettend veel regen
slechte oogst
boeiende juf
overstromingen
hongersnood
geïnteresseerde leerlingen
Fictie of non-fictie?
Verzonnen teksten worden fictie genoemd.
Bv. verhaal, sprookje, gedicht …
‘Weetteksten’ worden non-fictie genoemd.
Bv. verslag, krantenartikel, handleiding, woordenboek …
322
Thema 9 • remediëring lezen
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
1
Lees deze teksten over minirenners.
Tekst 1
België heeft een traditie in het wielrennen. Een traditie die niet stopt bij onze
renners, maar die we ook terugvinden in het speelgoed. Metalen wielrennertjes
of miniatuurwielrenners waren lange tijd een bijzonder populair speelgoed tot
de jaren 1970. Daarna werden ze niet meer geproduceerd en kenden ze een
stilvallende verkoop in België.
Bron: www.cyclistesleon.be
Tekst 2
Misschien zag je ooit zo’n klein speelgoedrennertje in een doos met oud
speelgoed van je papa. Je kon de metalen rennertjes ook bewonderen in
het programma op Sporza over de Tour de France: Vive le Vélo. Cyclistes
Léon is de exclusieve en officiële verdeler in België en Nederland van deze
miniatuurrenners. Er zijn drie types renners: type R, type D en type P.
MODEL R
Renner en fiets volledig in zamak (dat is een samenstelling van zink, aluminium,
magnesium en koper).
Hoogte van de renner: 5 cm, gewicht: 22 gram. Eén houding; verschillende
kleuren.
Prijs
4,40 euro per stuk + verzendingskosten
MODEL P
Renner en fiets volledig in zamak. Hoogte van de renner: 4,5 cm, gewicht:
12 gram.
Twee houdingen: klimmer en sprinter. Verschillende kleuren.
Prijs
3,40 euro per stuk + verzendingskosten
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • remediëring lezen
323
Naam:
MODEL D
Renner in harde pvc, fiets in zamak. Je kunt de renner van zijn fiets nemen.
Van dit model zijn er vier houdingen: de drinkershouding, de rennershouding,
de sprintershouding en de overwinnaarshouding. Verkrijgbaar in verschillende
kleuren.
Ideaal voor het samenstellen van een peloton met één overwinnaar en
verschillende renners en sprinters.
Prijs
4,40 euro per stuk + verzendingskosten
Renners kunnen ook in andere, door de klant gekozen, kleuren beschilderd
worden. De prijs bedraagt dan 12 euro per renner. Gelieve daarvoor het
contactformulier te gebruiken.
Naar: www.cyclistesleon.be
Tekst 3
De kiem van Cyclistes Léon ligt in 2011, bij de toen zesjarige Léon Huysman.
Aangetrokken door de metalen miniatuurrenners op zolder vraagt hij vader
Charles om uitbreiding van het peloton. “Maanden heb ik gezocht naar
een fabriek die de oorspronkelijke mallen nog had liggen”, zegt Huysman.
“Tevergeefs, want de hele markt bleek overgenomen door import van plastic
renners uit China. Maar uiteindelijk heb ik in een dorpje bij Parijs toch een
klein familiebedrijfje gevonden dat nog metalen renners maakt. Als enige voor
Frankrijk en België.”
Sindsdien rijdt Huysman meermaals per jaar naar Frankrijk, richting Fonderies
Roger. Thuis, in het atelier in Tielt, schildert schoonvader Mark Gekiere de
renners vervolgens naar wens van de klant. Geduldig als een middeleeuwse
monnik.
“Voor één rennertje ben ik al snel een paar uur bezig. Ik heb twee verschillende
verfsoorten, en daarmee kan ik alle moderne merkentruien schilderen. Laatst
vroeg iemand naar renners van de Sky-ploeg, maar het merendeel van de
klanten vraagt om retrotruitjes. Als ik een bestelling krijg, schilder ik regelmatig
een rennertje extra. Voor mezelf”, zegt de ijverige en geduldige man.
Naar: De Morgen, 28 maart 2013
324
Thema 9 • remediëring lezen
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
Tekst 4
Tweeënzeventig kleine bontgekleurde renners
wachten aan de meet.
Een schot en daar gaan ze, dertig graden heet.
De zon in een blauwe lucht, baden in het zweet.
Op weg naar de top, naar rode bollen, groen of geel.
En aan de eindstreep, voor heel de wereld,
gejuich, een kreet.
Van de plastic renner die onder stoelen en tafel door
als eerste over de eindmeet reed.
jOris Casteels
Tekst 5
“De rennertjes van Léon zijn vervaardigd uit zamak. Dat is een samenstelling
van zink, aluminium, magnesium en koper. Ik heb er thuis een heel aantal uit
plastic. Ik vind de plastic rennertjes veel minder mooi”, zegt een kenner. “Toen
ik jong was, speelde ik elke zomer urenlang met de ‘coureurkes’. Dat was een
geweldige bezigheid!”, vertelt een enthousiaste verzamelaar.
a Vul het schema in met informatie uit tekst 2. Markeer eventueel eerst de
gegevens in de tekst.
MODEL
MODEL R
MODEL P
materiaal
zamak
zamak
hoogte
5 cm
4,5 cm
gewicht
22 gram
12 gram
houding
prijs
renner: harde
pvc
fiets: zamak
niet in tekst
niet in tekst
vier houdingen:
twee
houdingen:
een houding
drinker, renner,
klimmer
en
(zittend)
sprinter,
sprinter
overwinnaar
E 4,40per stuk E 3,40per stuk E 4,40per stuk
+ verzendings- + verzendings- + verzendingskosten
kosten
kosten
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
MODEL D
Thema 9 • remediëring lezen
325
Naam:
b Kruis de eigenschappen aan die zeker passen bij Mark Gekiere, de man die de
rennertjes schildert.

✘ geduldig
 zenuwachtig
 wreed

✘ ijverig
c Zoek in tekst 3 een synoniem voor de volgende woorden. Je mag het woordenboek gebruiken.
kiem:
mallen:
import:
monnik:
326
oorsprong, beginsel van nieuw leven
vormen, modellen
invoer
mannelijke bewoner van een klooster
Thema 9 • remediëring lezen
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
Fictie en non-fictie onderscheiden (vraag 1e)
Tegenstellingen geven (vraag 1f)
Je eigen mening formuleren (vraag 1g)
Feiten en meningen onderscheiden (vraag 1h)
d Welke tekst is fictie? Welke is non-fictie? Onderzoek.
Tekst 1:
Tekst 2:
Tekst 3:
Tekst 4:
Tekst 5:
non-fictie
non-fictie
non-fictie
fictie
non-fictie
e Zoek de tegenstelling van deze woorden in een van de teksten.
inclusief:
ijskoud:
ouderwetse:
exclusief (tekst 2)
heet (tekst 4)
moderne (tekst 3)
f Noteer of het om een feit (F) of een mening (M) gaat.
De rennertjes van Léon zijn vervaardigd uit zamak.
Dat is een samenstelling van zink, aluminium, magnesium en koper.
Ik vind de plastic rennertjes veel minder mooi.
Dat was een geweldige bezigheid!
F
F
M
M
g Jouw mening telt ook! Antwoord telkens met een correcte zin.
Denk om hoofdletters en leestekens.
Wat vind jij van het verzamelen van miniatuurrennertjes?
eigen invulling
Zou je het zelf doen? Waarom wel? Waarom niet?
Wat verzamel jij?
Wat zou jij graag verzamelen?
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • remediëring lezen
327
Naam:
Oorzaak- en gevolgrelaties identificeren (vraag 2a)
De belangrijkste informatie gestructureerd weergeven (vraag 2b)
h Lees tekst 3. Vul het oorzaak-gevolgschema in.
oorzaak
Léon vindt de metalen
miniatuurrenners op zolder.
De markt is overgenomen
door import van plastic
renners uit China.
gevolg
Zijn vader zoekt naar een
fabriek die de oorspronkelijke mallen nog had.
De verkoop in België valt stil.
i Lees tekst 3. Vul de ontbrekende gegevens in het schema aan.
Léon Huysman is aangetrokken door de metalen rennertjes.
➜
Leon vraagt aan vader Charles om een uitbreiding van
het peloton.
➜Vader zoekt originele mallen.
Hij vindt in de buurt van Parijs een klein bedrijf dat nog
metalen renners maakt.
➜Vader haalt metalen rennertjes in Frankrijk bij Fonderies Roger.
➜Marc Gekiere schildert de renners naar wens van de klant.
➜
328
Thema 9 • remediëring lezen
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
accent
Thema 9: verrijking bij toets begrijpend lezen
Naam:
Gegevens uit een tekst in een schema plaatsen (vraag 1a)
Engelse woorden verbinden met hun betekenis (vraag 1b)
Synoniemen geven (vraag 1d)
Je eigen mening formuleren (vraag 1g)
1
Lees eerst deze tekst. Beantwoord dan de vragen.
Vier minder populaire sporten die toch grof geld opleveren
In België lijkt het soms alsof er maar drie sporten bestaan: voetbal, tennis en
wielrennen. Maar wie zijn blik wat verruimt, zal merken dat er ook sporttakken
zijn die, hoewel ze bij ons nauwelijks aandacht krijgen, elders heel populair zijn.
En vaak valt er ook veel poen mee te scheppen.
Darts
Ah, ‘vogelpik’, dat kennen we van op café. In ons
land liggen er weinig mensen wakker van de sport
met de pijltjes, maar in Engeland wordt er aan de
kampioenschappen uitgebreid aandacht besteed.
Er is het BDO World Darts Championship. Daar kijken
2,33 miljoen Britten naar. Het wereldkampioenschap
van de Professional Darts Corporation wordt door 920 000 mensen bekeken.
Winnaar bij het BDO-kampioenschap was Martin ‘Wolfie’ Adams. Hij ging naar
huis met 100 000 pond (114 600 euro) aan prijzengeld. In totaal verdeelde het
BDO 329 000 pond (377 000 euro) onder de finalisten.
Bij PDC was het Adrian ‘Jackpot’ Lewis die op het hoogste schavotje eindigde.
Hij kon 200 000 pond (229 000 euro) prijzengeld op zak steken. Het totale
prijzengeld bij PDC bedroeg dit jaar 1 miljoen pond (1,15 miljoen euro).
Snooker
Het spel ontstond aan het einde van de 19e eeuw in
Brits-koloniaal India en kwam via John Roberts in het
Verenigd Koninkrijk terecht. Daar ligt vandaag nog
steeds het zwaartepunt van de sport.
In mei 2011 namen de Schot John Higgins en de
jonge Engelsman Judd Trump het tegen elkaar op in
een zenuwslopende WK-finale. Het was uiteindelijk Higgins die met 18-15 aan
het langste eind trok en zijn vierde wereldtitel binnenrijfde. Er was voor hem
250 000 pond (286 400 euro) aan prijzengeld weggelegd. Trump kreeg
125 000 pond (143 300 euro). De spaarvarkentjes van de twee mannen werden
dus goed gevuld.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • verrijking lezen
329
Naam:
Worstelen
Bij het professioneel worstelen, zoals ze dat doen
in de Amerikaanse federaties World Wrestling
Entertainment (WWE) en Total Nonstop Action
Wrestling (TNA), komt er heel wat theater kijken, maar
het blijft in essentie een sport. De programma’s van
WWE zijn te zien in meer dan 145 landen en worden in
de Verenigde Staten alleen al door 13 miljoen mensen
bekeken.
Zo’n populaire sport kent dan ook zijn eigen supersterren. De bekendste is
misschien wel Hulk Hogan. In 2008 raakte bekend dat zijn nettowaarde 32
miljoen dollar (23,4 miljoen euro) bedroeg. Hij verdient een aardige som geld bij
het worstelen, maar hij haalt zijn geld ook uit filmrollen.
Van de jaarlonen die de worstelaars verdienen, kan je leerkracht alleen maar
dromen. Opvallend hoge bedragen waren weggelegd voor Paul ‘Big Show’ Wight
(1 miljoen dollar of 730 800 euro), Shawn Michaels (1 045 000 dollar of
763 700 euro), ‘the Undertaker’ Mark Calaway (1,81 miljoen dollar of
1,32 miljoen euro) en Paul Levesque alias ‘Triple H’: (2,01 miljoen dollar of
1,47 miljoen euro).
Bij TNA liggen de bedragen wat lager. Hun topworstelaar Kurt Angle kreeg
enkele jaren geleden 650 000 dollar of 475 000 euro.
Skateboarden
Ollie, darkslide, kickslip … Misschien ben je zelf een
skater en heb je die skateboardtrucs ooit geprobeerd.
Wist je dat er ook goed geld mee te verdienen valt? Al
is dat natuurlijk enkel voor de allergrootsten weggelegd.
En die vind je niet in België, waar de sport nauwelijks
aandacht krijgt.
Amerikaanse topskaters daarentegen kunnen hun geld
verdienen via sponsoring en hun eigen games.
Zo vergaarde Danny Way 11,5 miljoen dollar
(8,4 miljoen euro), onder meer door in zee te gaan met
het schoenenmerk DC. Chad Muska heeft deals gesloten met Circa Footwear
en Supra Footwear en vergaarde 16 miljoen dollar (11,7 miljoen euro). Rob
Drydek (45 miljoen dollar of 33 miljoen euro) deed het nog beter dankzij een
kledingsponsor, maar vooral dankzij zijn eigen tv-shows op MTV: ‘Rob & Rig’ en
‘Fantasy Factory’.
Maar de absolute topper blijft toch Tony Hawk met 120 miljoen dollar
(87,7 miljoen euro). Dat bedrag dankt hij vooral aan de veertien naar hem
genoemde videogames.
Naar: www.vacature.com
330
Thema 9 • verrijking lezen
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
a Geef synoniemen voor deze woorden. Kun je het zonder woordenboek? Markeer
de woorden die je toch in je woordenboek hebt opgezocht.
verder kijken dan zijn neus lang is
poen scheppen: veel geld verdienen
op het hoogste schavotje eindigen: winnen
aan het langste eind trekken: in de beste positie zijn
alias: bijgenaamd
in zee gaan met: samenwerken met
vergaren: verzamelen, sparen
zijn blik verruimen:
b Vul het schema aan met informatie uit de teksten.
naam van de
sport
familienamen
van
beoefenaars
hoogst
betaalde
bedrag
hoogst
betaalde
bedrag in euro
één voorbeeld
van hoe de
sporters geld
verdienen
buiten hun
sport
rangorde in je
persoonlijke
top vier
worstelen skateboarden
1 Martin
1 Hogan 1 Way
Adams 1 Higgins 2 Wight 2 Muska
2 Adrian 2 Trump 3 Michaels 3 Drudek
Lewis
4 Calaway 4 Hawk
5 Levesque
120
200 000 250 000 2,01
miljoen miljoen
pond
pond
dollar
dollar
87,7
229 000 286 400 1,47
miljoen miljoen
euro
euro
euro
euro
schoenen
/
/
filmrollen kleding
tv-shows
videogames
eigen invulling
darts
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
snooker
Thema 9 • verrijking lezen
331
Naam:
c In de tekst worden enkele Engelse woorden gebruikt. Vertaal ze. Gebruik een
woordenboek of zoek op het internet. kampioenschap
onderneming, vereniging
corporation:
wrestling: worstelen
amusement
entertainment:
deals: overeenkomsten
footwear: schoeisel, schoenen
fantasy: fantasie
factory: fabriek
championship:
d Welke van die sporten bekeek je al eens op televisie? Als je ze nog nooit gezien
hebt, zoek dan een filmpje op internet. Noteer in enkele regels wat je ervan vindt.
eigen invulling
e Welke sport zou je nooit willen beoefenen? Waarom niet?
Formuleer twee duidelijke argumenten.
eigen invulling
332
Thema 9 • verrijking lezen
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
Gegevens uit een tekst in een schema plaatsen (vraag 1a)
Tegenstellingen geven (vraag 1f)
De belangrijkste informatie gestructureerd weergeven (vraag 2b)
2
Lees deze artikels over lopen en ‘Start tot run’. Beantwoord de vragen.
Tekst 1
Sporten is gezond
Het is algemeen geweten dat sporten heel gezond is voor je lichaam! Nu rijst de
vraag waarom we dan niet allemaal aan sport doen. Het antwoord is nochtans
simpel. Je kunt pas aan sport doen als je een aangepast trainingsschema hebt
en over een goede basis beschikt. Dat laatste kun je verkrijgen door een goed
schema! Wij, van ‘Start to run!’, gaan proberen je te helpen aan de hand van
simpele instructies en loopschema’s waarmee je zeker resultaat zult boeken!
Alle begin is natuurlijk moeilijk, dat is niet anders met sporten en daarom zal
beginnen wellicht gepaard gaan met zweten en zwoegen. Maar het resultaat
van het zweten en zwoegen mag gezien worden! Houd het gewenste resultaat
dan ook voor ogen wanneer je het moeilijk krijgt! Ook je conditie zal sterk
verbeteren als je begint met hardlopen. Je conditie gaat gepaard met je
uithoudingsvermogen waardoor je langer actief kunt bezig blijven met iets. Dat is
niet alleen het geval met sport, maar het heeft ook een effect op je werk, je zult
veel geconcentreerder werken en je resultaten zullen verbeteren.
Tekst 2
Waarom lopen met Start to Run?
Waarom zouden we beginnen met lopen? Eerst en
vooral is lopen een sport die iedereen kan uitoefenen.
Om te beginnen heb je om te kunnen lopen niet
veel nodig: buitenkledij en aangepast schoeisel.
Het is dus geen peperdure sport. Ook hoef je om
te beginnen met lopen niet aangesloten te zijn bij
een sportvereniging of sportclub. Je kunt immers
overal lopen. Lopen is heel gezond, je conditie en je
uithoudingsvermogen gaan erop vooruit en je bevindt
je in de gezonde buitenlucht.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • verrijking lezen
333
Naam:
Tekst 3
Alleen of in groep?
Alleen lopen kan soms vrij saai zijn, het is daarom
misschien leuker om een looppartner te zoeken die samen
met jou kan lopen. Het lopen met een partner is mogelijk
ook een goede motivatie om toch door te gaan met lopen!
Tekst 4
Welke kledij draag ik?
Het is aan te raden comfortabele kledij te dragen als je gaat lopen! Het
is namelijk zeer vervelend om vol te houden als je kleding niet makkelijk
zit. Bij koud weer mag je zeker niet vergeten een muts te dragen omdat je
lichaamswarmte grotendeels verloren gaat langs je hoofd. Zo heb je veel minder
kans om ziek te worden! Maar kleed je ook niet te warm aan, want dan ga je
hard zweten. Je lichaam koelt af en zo kun je ziek worden!
Naar: www.start-to-run.be
a Lees de tweede alinea van tekst 1 en vul dit schema aan.
Sporten heeft een effect op het werk.
➝
➝
geconcentreerder
resultaten zullen verbeteren
b Bekijk tekst 2. Vat de voordelen van lopen even kort samen in een mindmap.
Teken zelf de armen die je nodig hebt om de tekst schematisch voor te stellen.
kan overal
gezond
conditie
uithoudingsvermogen
gezonde buitenlucht
334
Thema 9 • verrijking lezen
iedereen kan het
voordelen van lopen
niet aansluiten
bij een club
niet
peperduur
niet veel nodig
buitenkledij
aangepast schoeisel
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
c Zoek het tegengestelde woord in de teksten.
knellende:
aangenaam:
moeilijk (2):
passief:
dromeriger:
goedkope:
comfortabele
vervelend
makkelijk
simpel
actief
geconcentreerder
peperdure
d Markeer in tekst 4 de sleutelwoorden die je nodig hebt om de tekst te
memoriseren.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • verrijking lezen
335
accent
Thema 9: remediëring bij toets taalbeschouwing
Naam:
Het onderwerp aanduiden (vraag 1a en 2c)
Werkwoorden of woorden aanduiden die zeggen wat of hoe het
onderwerp is of wordt OF werkwoorden aanduiden die vertellen wat
het onderwerp doet of wat ermee gebeurt (vraag 1b)
De persoonsvorm aanduiden (vraag 1c en 2c)
Wat is een onderwerp?
In een zin zeggen we iets over iets of iemand.
Waarover of over wie? Dat is het onderwerp van die zin.
Het is niet altijd eenvoudig om het onderwerp in een zin op te sporen.
Hoe vind ik het onderwerp?
Met dit trucje lukt het altijd:
Maak een ja-neevraag.
- De persoonsvorm komt vooraan.
- Het onderwerp komt na de
persoonsvorm.
Ik ben het onderwerp
van mijn zin,
meester!
Doe het zo:
Lotta is altijd blij als Finn komt logeren.
→ /Is/ Lotta altijd blij als Finn komt
logeren?
Schipper, mag ik overvaren?
→ /Mag/ ik overvaren, schipper?
Wat is een persoonsvorm?
De persoonsvorm is de werkwoordsvorm die bij het onderwerp past.
Dat onderwerp kan een persoon, dier, plant of voorwerp zijn.
De persoonsvorm staat meestal in de buurt van het onderwerp.
Bv. Ik sta, de leeuw staat, de huizen staan ...
Hoe vind ik de persoonsvorm?
Je vindt de persoonsvorm door de ja-neevraag te stellen.
De persoonsvorm komt zo vooraan te staan.
Bv. Opa houdt van snorkelen. → /Houdt/ opa van snorkelen?
Gevonden? Zet de persoonsvorm steeds tussen schuine strepen!
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • remediëring taalbeschouwing
337
Naam:
Het wordt dag. De hemel is blauw. Het
weer is schitterend. Wat kan ik nog
meer wensen? Misschien word ik straks
kampioen veldlopen.
Het werkwoord zijn + een bijvoeglijk
naamwoord (blauw, schitterend) of een
zelfstandig naamwoord (dag, kampioen
veldlopen) zeggen meestal wat of hoe het
onderwerp is of wordt.
Ik wacht al heel lang op jou. Dat is heel vervelend. Waarom kwam je niet
vroeger? Heb je weer voor je computer gezeten? Wanneer zul je daar
eens mee ophouden?
Eén werkwoord (wacht) of twee werkwoorden (heb gezeten) kunnen
zeggen wat het onderwerp doet of wat ermee gebeurt. Ook een
werkwoord met een deeltje dat er los van staat (hou op), kan dat.
Wat kunnen we nog in een zin zeggen?
We kunnen in een zin niet alleen zeggen wie iets doet of wat iemand
is, maar ook:
- voor wie, - wanneer,
- hoe, - waarom,
- waar, -…
Telkens hebben we daar een zinsdeel voor.
Zinsdelen kunnen kort zijn, maar ook heel lang.
Bv. Mijn mama is altijd nieuwsgierig omdat ze zich zo ongerust
maakt.
- In die zin wordt gezegd wat het onderwerp (mijn mama) is: is
nieuwsgierig.
-Maar er wordt ook gezegd wanneer ze nieuwsgierig is: door het
zinsdeel altijd. Dat zinsdeel bestaat uit slechts één woord.
Een ander, maar heel lang zinsdeel zegt waarom ze altijd
nieuwsgierig is: omdat ze zich zo ongerust maakt.
338
Thema 9 • remediëring taalbeschouwing
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
1
Lees eerst deze tekst. Onderzoek dan de zinnen.
Marieke Vervoort is een Belgische sportster. Marieke is een
rolstoelatlete. Meermaals per week beoefent zij atletiek.
Ze deed eerder aan triatlon. Eén keer nam zij deel aan de
Paralympische Spelen. Ze won toen een gouden en een
zilveren medaille!
Omcirkel in elke zin het onderwerp.
Marieke Vervoort is een Belgische sportster.
Marieke is een rolstoelatlete.
Meermaals per week beoefent de sportieve dame atletiek.
Eén keer nam zij deel aan de Paralympische Spelen.
Ze won toen een gouden en een zilveren medaille.
2
Lees eerst de tekst. Onderzoek dan de zinnen. Je mag de vragen op de flap van je
werkschrift gebruiken.
Rood of geel?
Zag je ooit al een voetbalwedstrijd? De scheidsrechter volgt
het spel zeer goed. Hij fluit als er een fout gemaakt wordt.
Hij is in feite de baas op het voetbalveld.
De scheidsrechter toont tijdens een voetbalwedstrijd
soms een rode of een gele kaart. Bij een rode kaart moet
de speler die de fout beging het veld verlaten. De Britse
scheidsrechter Ken Aston bedacht het systeem van de rode
en de gele kaarten. Tijdens het WK in 1970 gebruikte men
de kaarten voor het eerst op een groot tornooi. De gele en
rode kaart staan sinds 1992 officieel in de reglementen van
de Wereldvoetbalbond.
Een speler met een rode kaart moet het veld meteen
verlaten. Hij mag niet meer op het veld komen. Die speler
mag niet vervangen worden. Zijn ploegmakkers moeten de
rest van de wedstrijd afwerken met een speler minder. Zo
wordt ook zijn team gestraft.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • remediëring taalbeschouwing
339
Naam:
a Omcirkel het onderwerp.
De scheidsrechter toont tijdens een voetbalwedstrijd soms een rode kaart.
Tijdens het WK in 1970 gebruikte men de kaarten voor het eerst.
b Kleur het werkwoord en de woorden die zeggen wat of hoe het onderwerp is of
wordt geel OF kleur de werkwoorden die vertellen wat het onderwerp doet of wat
ermee gebeurt groen.
Een Britse scheidsrechter bedacht het systeem van de rode en de gele kaarten.
Een speler met een rode kaart moet het veld meteen verlaten.
Hij is de baas op het voetbalveld.
c Zet de persoonsvorm tussen schuine strepen.
Zag je ooit al een voetbalwedstrijd?
Bij een rode kaart moet een bepaalde speler het veld verlaten.
Zo wordt ook zijn team gestraft.
340
Thema 9 • remediëring taalbeschouwing
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
Zinnen aanvullen met een deel dat extra informatie geeft (vraag 2a)
Zinnen maken met gegeven zinsdelen (vraag 2b)
3
Lees eerst deze tekst.
Heb je een vuurtje voor mij?
Het olympisch vuur stak men voor het eerst aan bij de
Olympische Spelen in Amsterdam. Elke keer opnieuw steekt
men het vuur aan in de Griekse stad Olympia met behulp
van de zon. Verschillende mensen moeten de fakkel lopend
naar de olympische stad brengen. Af en toe gebeurt de
verplaatsing met een boot of een vliegtuig. Over land mag
een vuurdrager de brandende fakkel maar één kilometer
dragen. Dan geeft men de fakkel door aan iemand anders.
Het vuur moet blijven branden.
De zinnen hieronder zijn goed gebouwd. Je kunt ze begrijpen. In de tekst staat
echter heel wat meer informatie. Onderstreep de gevraagde zinsdelen in de tekst
hierboven.
Men stak het olympisch vuur voor het eerst aan. (Waar?)
Verschillende mensen moeten de fakkel brengen (Hoe? Waarnaar?)
Die verplaatsing gebeurt zelfs met een boot of een vliegtuig. (Hoe dikwijls?)
Men geeft (Wat? Aan wie?)
4
Maak zinnen met de zinsdelen die je krijgt. Elke zin moet minstens vier zinsdelen
bevatten. Soms moet je dus nog zinsdelen aanvullen. De werkwoorden die zeggen
wat het onderwerp doet of wat ermee gebeurt tellen als één zinsdeel. Je maakt
geen zinnen met de werkwoorden ‘zijn’ of ‘worden’.
bijvoorbeeld
onderwerp: De kinderen
Waar?: in de gymzaal
De kinderen spelen elke dag in de gymzaal.
onderwerp: De atleten
persoonsvorm: lopen
Gebruik ook een deel dat antwoord geeft op de vraag ‘hoe?’.
De atleten lopen ‘s zondags heel traag.
persoonsvorm: werpt
De speler werpt de bal naar het doel.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • remediëring taalbeschouwing
341
accent
Thema 9: verrijking bij toets taalbeschouwing
Naam:
Het onderwerp aanduiden (vraag 1a en 2c)
Werkwoorden of woorden aanduiden die zeggen wat of hoe het
onderwerp is of wordt OF werkwoorden aanduiden die vertellen wat
het onderwerp doet of wat ermee gebeurt (vraag 1b)
De persoonsvorm aanduiden (vraag 1b en 2c)
1
Lees eerst deze tekst. Onderzoek dan de zinnen.
Archeologen vinden eeuwenoud sportveld
Archeologen hebben in Groningen de resten van een
kaatsbaan uit de zestiende eeuw opgegraven. Ze vonden
de fundering en een deel van de muur tijdens opgravingen
in de binnenstad. De baan was ongeveer acht meter breed
en 35 meter lang. In de middeleeuwen was kaatsen een
heel populaire sport in West-Europa. Het leek een beetje
op tennis. Twee teams moesten een bal met blote handen
of handschoenen over een net slaan. Later gebruikten
rijkere spelers rackets.
a Omcirkel in elke zin het onderwerp.
b Kleur het werkwoord en de woorden die zeggen wat of hoe het onderwerp is of
wordt geel OF kleur de werkwoorden die vertellen wat het onderwerp doet of wat
ermee gebeurt groen.
c Zet de persoonsvorm tussen schuine strepen.
d Onderstreep het zinsdeel waarin een antwoord gegeven wordt op een
vraagwoord. Noteer dat vraagwoord eronder.
Archeologen hebben in Groningen een kaatsbaan opgegraven.
waar?
wat?
Ze vonden de fundering en een deel van de muur tijdens opgravingen in de
binnenstad.
wat?
wanneer?
waar?
De baan was ongeveer acht meter breed en 35 meter lang.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • verrijking taalbeschouwing
343
Naam:
In de middeleeuwen was kaatsen een heel populaire sport in West-Europa.
waar?
wanneer?
Twee teams moesten een bal met blote handen of handschoenen over een net
slaan.
wat?
hoe?
waar?
Later gebruikten rijkere spelers rackets.
wanneer?
344
wat?
Thema 9 • verrijking taalbeschouwing
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Naam:
Zinnen aanvullen met een deel dat extra informatie geeft (vraag 2a)
Zinnen maken met gegeven zinsdelen (vraag 2b)
1
Maak zinnen met de zinsdelen die je krijgt. Elke zin moet minstens vier zinsdelen
bevatten. Soms moet je dus nog zinsdelen aanvullen. De werkwoorden die zeggen
wat het onderwerp doet of wat ermee gebeurt tellen als één zinsdeel. Je maakt
geen zinnen met de werkwoorden ‘zijn’ of ‘worden’.
onderwerp: De tenniskampioen
Waar?: in Wimbledon
De tenniskampioen won dit jaar het tornooi in Wimbledon.
onderwerp: de marathonloper
persoonsvorm: zoekt
Gebruik ook een deel dat antwoord geeft op de vraag ‘hoe?’.
Vandaag zoekt de marathonloper ijverig de kortste weg.
persoonsvorm: duiken in de verleden tijd
Waar?: in het water
Hoe?: snel
De zwemmer dook snel in het water.
2
Schrijf een verslag van minstens vijf zinnen bij deze foto.
Elke zin bestaat uit minstens vier zinsdelen. De werkwoorden die zeggen wat het
onderwerp doet of wat ermee gebeurt tellen als één zinsdeel. Je maakt geen zinnen
met de werkwoorden ‘zijn’ of ‘worden’.
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6
Thema 9 • verrijking taalbeschouwing
345
Naam:
eigen invulling
346
Thema 9 • verrijking taalbeschouwing
Tijd voor Taal accent - Taal
Toetsen en remediëring 6