Nota Bewegwijzering - Gemeente Leiden

RAADSVOORSTEL
Rv. nr.:
B&W-besluit d.d.:
B&W-besluit nr.:
Naam programma +onderdeel:
Bereikbaarheid (doelenplan)
Onderwerp:
Doelenplan Bewegwijzering (na inspraak)
Aanleiding:
In het Programma binnenstad is de ambitie opgenomen om de bewegwijzering te verbeteren. Dit
is een inspanning die direct te maken heeft met de bereikbaarheid van de stad. Bezoekers
moeten op een goede en efficiënte manier naar hun bestemming worden geleid. Hierover is al
veel vastgelegd in zowel het Programma binnenstad als het Programma bereikbaarheid.
Bovendien zijn er landelijke afspraken waaraan bewegwijzering moet voldoen.
In de nader uit te werken en vast te stellen Nota bewegwijzering wordt uitgewerkt wat er nodig is
om in Leiden een robuust, samenhangend en toekomstgericht systeem van bewegwijzering op te
zetten dat de verschillende verkeerstromen bedient. Dat begint met het in beeld brengen welke
bestemmingen bewegwijzerd moeten worden, deze zijn in het doelenplan omschreven. Omdat
veel partijen belang hebben bij een goede bewegwijzering, wordt het doelenplan voor inspraak
aangeboden.
Doel:
Bijdragen aan de gastvrije stad Leiden. Bezoekers moeten op een efficiënte manier naar hun
bestemming worden geleid. Dat vraagt om een robuust, samenhangend en toekomstgerichte
bewegwijzering. Het doel van het collegevoorstel is:
1. Het vaststellen van het doelenplan vooruitlopend op de Nota Bewegwijzering
Kader:
Een aantal eerder genomen besluiten is overgenomen in de Mobiliteitsnota Leiden 2015-2022.
De bereikbaarheid van Leiden moet worden verbeterd, dat vereist naast een goede infrastructuur
ook een goede geleiding van de verschillende verkeerstromen (automobilisten, fietsers en
voetgangers) door de stad naar hun bestemmingen. Bewegwijzering is daarbij een hulpmiddel.
De ambitie om de bewegwijzering te verbeteren is vastgelegd als inspanning 61 uit het
Programma Binnenstad.





Stadsvisie: Leiden stad van ontdekkingen
Programma Binnenstad
Programma Bereikbaarheid, Leiden bereikbaar uitvoeringsprogramma 2012-2020
(Er is ook vooruit geblikt naar de in ontwikkeling zijnde Nota Mobiliteit 2015).|
Kadernota kwaliteit openbare ruimte 2025
Kaderstellend beleid commerciële buitenreclame gemeente Leiden
1
Overwegingen:
De bewegwijzering van Leiden is niet opgenomen in onderhoudsprogramma’s en wordt daardoor
niet goed onderhouden, dat wordt zichtbaar in de inhoudelijke kwaliteit en technische staat van
de borden en de palen. Het realiseren van de bereikbaarheidsdoelstellingen vraagt een
aanpassing van de bewegwijzering.
Om het systeem op orde te brengen moet er een aantal beslissingen worden genomen:
1. De gemeente legt de ambities met de bewegwijzering vast. Daarvoor is het noodzakelijk dat
er een uitspraak wordt gedaan over welke bestemming worden bewegwijzerd in het
doelenplan. De keuze wat wordt bewegwijzerd is voor het interlokale verkeer vastgelegd.
Leiden is onderdeel van het landelijke netwerk en sluit aan op wat hierin gebruikelijk is. Voor
de bewegwijzering van het lokale verkeer en de lokale bestemmingen is er een grotere
vrijheid. Leiden werkt aan een kwalitatief hoogwaardige en goed leesbare openbare ruimte.
Het is fysiek niet mogelijk om alle bestemmingen met borden te bewegwijzeren. Daar is
fysiek geen ruimte voor. Bovendien kan de weggebruiker niet zoveel informatie tot zich
nemen. Dat maakt een keuze noodzakelijk. Er wordt gekozen voor de marketing van de stad.
De manier waarop de stad zich presenteert is vastgelegd in de stadsvisie (Leiden stad van
ontdekkingen). De twee leidende thema’s van de stadsvisie: internationale kennisstad en
historische cultuur geven de bestemmingen die het uitgangspunt vormen voor de
bewegwijzering.
2. In de uiteindelijke nota Bewegwijzering wordt dit doelenplan aangevuld met welke routes het
verkeer in de stad wordt afgewikkeld. Dit verkeerssysteem met routes, is vastgelegd in het
Programma Bereikbaarheid, Nota herijking Fietsroutes en deels in het Programma
Binnenstad. De in ontwikkeling zijnde Nota Mobiliteit 2015 zal t.z.t. (deels) in de plaats treden
van de in het verleden vastgestelde beleidskaders voor bereikbaarheid. De nota
Bewegwijzering is volgend op deze kaderstellende documenten.
3. Als de ambities voor de bewegwijzering zijn vastgesteld, wordt onderzocht waar de
bestaande bewegwijzering moet worden aangepast om aan de ambities te voldoen.
Onderdeel van de uiteindelijke nota Bewegwijzering is dan ook een uitvoeringsplan met
bijhorende financieel dekking (investeringen en onderhoudskosten)
4. Om nog voorafgaand aan de begrotingscyclus 2016 met een onderbouwde beleidsnota voor
de bewegwijzering te kunnen komen is inventariserend onderzoek nodig.
Een onderzoeksopdracht voor de technische uitwerking van het bewegwijzeringssysteem
wordt uitbesteed aan gespecialiseerde bureaus met het verzoek een 4-ledig advies uit te
brengen;
a. een inventarisatie van de bestaande bewegwijzering;
b. een verwijzingsplan dat per verkeersstroom uitwerkt wat, wanneer en hoe
bewegwijzerd wordt;
c. een bebordingsplan dat een technische uitwerking is van het verwijzingsplan en
beschrijft hoe de borden eruit moeten zien om te voldoen aan voorschriften en
leesbaarheid;
d. een uitvoeringsplan dat beschrijft wat wanneer wordt vervangen of nieuw wordt
geplaatst. Hier ligt een directe relatie met het uitvoeringsprogramma van het
Bereikbaar Leiden en het beheersysteem van Stedelijk beheer.
Het nu vaststellen van het doelenplan leidt tot duidelijke afbakening van de verplichtingen en
service van de gemeente Leiden aan haar weggebruikers. Wildgroei van borden wordt
voorkomen en het doelenplan biedt de basis om de uiteindelijke nota Bewegwijzering met
uitvoeringsplan te kunnen realiseren.
2
Financiën:
Het vaststellen van het doelenplan heeft geen directe financiële consequenties.
Wel worden kosten gemaakt om de uiteindelijke Nota Bewegwijzering te realiseren met
bijhorende advieswerkzaamheden en uitvoeringsmaatregelen. De kosten voor de
advieswerkzaamheden worden geschat op € 140.000 en worden gedekt uit Reserve
bedrijfsvoering plankosten.
De uiteindelijke investeringskosten voor uitvoering worden inzichtelijk gemaakt bij het opstellen
van het uitvoeringsplan. Op basis van kengetallen en een 1 op 1 vervanging van de huidige
bewegwijzering worden deze kosten op circa € 1.100.000 ingeschat. Deze kosten worden na
uitvoering van de voorbereidende werkzaamheden nader vastgesteld en worden meegenomen in
het op te stellen investeringsprogramma infrastructuur.
Evaluatie: Inspraak/participatie:
In het proces van het opstellen van het doelenplan is betrokkenheid van de stadspartners
gezocht. Na uitvoerig overleg is op 27 januari 2015 het Doelenplan door het college van B&W
vastgesteld om vrijgegeven te worden voor inspraak. De inspraaktermijn liep van 11 februari
2015 tot 25 maart 2015. In deze periode konden schriftelijke reacties ingediend worden. Op basis
van de binnengekomen inspraakreacties is een Nota van Inspraak opgesteld.
Conform de toezegging in de commissie LB van 23 juni 2015 zullen we bij de verdere uitrol van
het plaatsen van bewegwijzering een klankbordgroep instellen van personen die zich kunnen
verplaatsen in de compleetheid en helderheid informatie voor automobilisten, fietsers, OV
gebruikers, voetgangers.
Bijgevoegde informatie:
 Doelenplan (na inspraak)

Nota van inspraak
3
RAADSBESLUIT
De raad van de gemeente Leiden:
Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders (rv.nr.
advies van de commissie.
van 2015), mede gezien het
BESLUIT
Het Doelenplan als onderdeel van de nota bewegwijzering vast te stellen met daarin de
volgende doelen en uitgangspunten:
Doelen:
I.
meer bezoekers, hogere bestedingen en een hogere waardering, Leiden als
gastvrije stad;
II.
een samenhangend pakket van infrastructurele maatregelen in de tijd, waarmee
in 2020 de bereikbaarheidsambitie van betrouwbare reistijden van Leiden kan
worden bereikt;
Uitgangspunten:
I.
Bewegwijzering wordt geplaatst voor degenen die de stad niet kennen. Dat zijn
meestal de bezoekers van buiten de stad;
II.
Verkeerstromen worden met behulp van bewegwijzering gestuurd. Hoewel er
steeds meer en betere mobiele navigatiesystemen (o.a. Leiden App) beschikbaar
zijn, hoort een efficiënt bewegwijzeringssysteem tot de basisvoorzieningen van
een stad. Het draagt bij aan een gastvrije uitstraling, de kwaliteit van de
openbare ruimte (leefbaarheid) en de verkeersveiligheid van de stad;
III.
Wat wordt bewegwijzerd is een keuze. Voor de interlokale, en sommige lokale
bestemmingen is die keuze beperkt omdat Leiden onderdeel is van het grotere
landelijke systeem. Waar een keuze is, is de marketing van het profiel van de
kennis- en monumentenstad zoals dat is vastgelegd in de stadsvisie het
uitgangspunt.
IV.
Programma bereikbaarheid maakt onderscheid in verkeersstromen en
schaalniveaus. De routes voor de verkeersstromen verschillen. Door het verschil
in de actieradius worden voor automobilisten, fietsers, voetgangers en boten
deels andere bestemmingen bewegwijzerd;
V.
Bezoekers kunnen vaak niet voor de deur parkeren. Een samenhangende
bewegwijzering leidt bezoekers dan ook naar de plekken waar zij hun
vervoermiddel achterlaten. Op deze bronpunten, stations, haltes, garages,
stallingen, havens en aanmeerplekken gaat de bezoeker over op de voetgangers
bewegwijzering die naar zijn of haar bestemming leidt;
VI.
De bewegwijzering is duurzaam. Voor bewegwijzering vraagt dat in het huidige
tijdsbestek meer dan vooraf de benodigde middelen voor het beheer en
onderhoud van het systeem in beeld brengen en vastleggen. In een tijd waarin
gewerkt wordt aan de zelfsturende auto, ligt dynamisch verkeersmanagement
voor de hand. Het is nog te vroeg om met zekerheid te zeggen hoe dit in de
praktijk vorm zal krijgen, maar een advies over de bewegwijzering van Leiden
speelt in op deze ontwikkelingen.
2.
Op basis van bovenstaande uitgangspunten de volgende bestemmingen als bronpunten
en verwijzingspunten op te nemen voor respectievelijk auto, fietser en voetganger:
4
A.I.
-
De te verwijzen bronpunten voor automobilisten zijn:
Station Leiden CS
Busstation Leiden CS
Parkeergarage Morspoort
Parkeerlocatie Garenmarkt
Parkeerlocatie Lammermarkt
Parkeerlocatie Kaasmarkt
Parkeerlocatie Haagwegterrein
A.II.
Interlokale bestemmingen voor automobilisten
- A4 (met bijvoorbeeld Rotterdam, Amsterdam)
- A44 (met bijvoorbeeld Den Haag, Amsterdam)
- N206 (combinatie Katwijk, Zoetermeer)
- N447 (combinatie Voorschoten)
- N11 (combinatie Utrecht)
A.III. Lokale bestemmingen voor automobilisten
- de universiteit
- wiskunde en natuurwetenschappen;
- sociale wetenschappen;
- geesteswetenschappen rechten en archeologie
- Hogeschool Leiden
- het Bio Science Park;
- LUMC;
- het Alrijne ziekenhuis (ambitie centrumgemeente stedelijke agglomeratie);
- Naturalis;
- Corpus;
- Bedrijventerrein Rooseveldtstraat;
- Bedrijventerrein De Waard;
- Bedrijventerrein Roomburg;
- Bedrijventerrein Groenoord;
- Bedrijventerrein Westwal;
- Bedrijventerrein Lammenschansweg;
- Bedrijventerrein Zoeterwoudseweg;
- Bedrijventerrein Merenwijk;
- Bedrijventerrein Tussen Rail en Rijn.
- Sportpark Vliet I en II
- Sportcomplex Kikkerpolder I en II;
- Sportpark Morskwartier I en II
- Sportpark Montgomerystraat
- Sportpark Roomburg
- Uitvaartcentrum Rhijnhof
- Regionaal winkelcentrum De Luifelbaan
- Station de Vink;
- Station Lammenschans.
B.I.
De te verwijzen bronpunten voor fietsers zijn:
- Stalling V&D
- Stalling Leiden CS
- Stalling Leiden Lammenschans
5
B.II.
Lokale verwijzingen voor fietsers
- de universiteit
wiskunde en natuurwetenschappen;
sociale wetenschappen;
geesteswetenschappen rechten en archeologie;
- het Bio Science Park;
- Visitors centre.
- Naturalis;
- Corpus;
- LUMC;
- en Diaconessenhuis;
- het Alrijne ziekenhuis;
- Politie;
- het uitvaartcentrum Rhijnhof.
C.I.
-
De te verwijzen bronpunten voor voetgangers zijn:
Station Leiden CS
Busstation Leiden CS
Parkeergarage Morspoort
Parkeerlocatie Garenmarkt
Parkeerlocatie Lammermarkt
Parkeerlocatie Kaasmarkt
Parkeerlocatie Haagwegterrein
Afmeerlocatie Rijnsburgersingel;
Afmeerlocatie Zijlpoort;
Afmeerlocatie Witte Singel
C.II.
Lokale verwijzingen voetgangers
het Academie gebouw;
sociale wetenschappen.
geesteswetenschappen rechten en archeologie.
het Rijksmuseum voor Oudheden,
Hortus Botanicus;
Museum van Volkenkunde;
De Lakenhal;
Museum Boerhaave;
Sieboldhuis;
Naturalis
Molen de Valk;
Erfgoed Leiden en omstreken;
Pilgrim Archives;
Pilgrim Museum;
de Burcht;
de Pieterskerk;
de Hooglandse kerk;
het Stadhuis;
Gravensteen;
Visitor Centre
Rembrandtplaats;
Sterrenwacht;
-
6
-
Molen de Put;
Zijl- en morspoort
Stadsgehoorzaal;
Leidse Schouwburg;
Theater Ins Blau.
De Nobel;
Lakenhal;
Scheltema.
Gedaan in de openbare raadsvergadering van,
de Griffier,
de Voorzitter,
7
B en W-nummer 15.0603;
Onderwerp
besluit d.d. 30-6-2015
Nota bewegwijzering - Doelenplan
Besluiten:
1. bij het kennis nemen van de inspraakreacties op het Doelenplan als onderdeel van de nota
bewegwijzering de beantwoording van deze inspraakreacties vast te stellen;
2. In te stemmen met de naar aanleiding van de beantwoording wel gewijzigde nota waarvan
de belangrijkste aanpassingen zijn:
-
-
-
-
Voor winkelcentra wordt een uitzondering gemaakt indien deze in de Retail visie als
winkelcentrum met ‘regionaal’ verzorggebied zijn aangemerkt. In dit geval wordt
winkelcentrum Luifelbaan toegevoegd als bestemming;
In het doelenplan zullen de bedrijventerreinen Lammenschansweg, Zoeterwoudseweg,
Merenwijk en tussen Rijn en Rail worden toegevoegd. Hiermee zijn alle
bedrijventerreinen bewegwijzerd. In de uitwerking wordt uiteindelijk bepaald vanaf
welk punt welk terrein bewegwijzerd wordt.
De regionale sportparken zullen worden meegenomen in het Doelenplan;
Station de Vink wordt toegevoegd als bronpunt / bestemming;
De sterrenwacht, Stadsschouwburg, Stadsgehoorzaal en theater Ins Blau worden
overgenomen in de voetgangersbewegwijzering. Zijlpoort, Morspoort en de Haven
worden toegevoegd, sluit aan bij monumenten stad;
In plaats van cultuurkwartier wordt gekozen voor de namen Gebr. De Nobel,
Stadsschouwburg, Lakenhal en Scheltema.
3. De raad het volgende voor te stellen:
Het Doelenplan als onderdeel van de nota bewegwijzering vast te stellen met daarin de
volgende doelen en uitgangspunten:
Doelen:
I.
meer bezoekers, hogere bestedingen en een hogere waardering, Leiden als
gastvrije stad;
II.
een samenhangend pakket van infrastructurele maatregelen in de tijd, waarmee
in 2020 de bereikbaarheidsambitie van betrouwbare reistijden van Leiden kan
worden bereikt;
Uitgangspunten:
I.
Bewegwijzering wordt geplaatst voor degenen die de stad niet kennen. Dat zijn
meestal de bezoekers van buiten de stad;
II.
Verkeerstromen worden met behulp van bewegwijzering gestuurd. Hoewel er
steeds meer en betere mobiele navigatiesystemen (o.a. Leiden App) beschikbaar
zijn, hoort een efficiënt bewegwijzeringssysteem tot de basisvoorzieningen van
een stad. Het draagt bij aan een gastvrije uitstraling, de kwaliteit van de
openbare ruimte (leefbaarheid) en de verkeersveiligheid van de stad;
III.
Wat wordt bewegwijzerd is een keuze. Voor de interlokale, en sommige lokale
bestemmingen is die keuze beperkt omdat Leiden onderdeel is van het grotere
landelijke systeem. Waar een keuze is, is de marketing van het profiel van de
8
IV.
V.
VI.
4.
kennis- en monumentenstad zoals dat is vastgelegd in de stadsvisie het
uitgangspunt.
Programma bereikbaarheid maakt onderscheid in verkeersstromen en
schaalniveaus. De routes voor de verkeersstromen verschillen. Door het verschil
in de actieradius worden voor automobilisten, fietsers, voetgangers en boten
deels andere bestemmingen bewegwijzerd;
Bezoekers kunnen vaak niet voor de deur parkeren. Een samenhangende
bewegwijzering leidt bezoekers dan ook naar de plekken waar zij hun
vervoermiddel achterlaten. Op deze bronpunten, stations, haltes, garages,
stallingen, havens en aanmeerplekken gaat de bezoeker over op de voetgangers
bewegwijzering die naar zijn of haar bestemming leidt;
De bewegwijzering is duurzaam. Voor bewegwijzering vraagt dat in het huidige
tijdsbestek meer dan vooraf de benodigde middelen voor het beheer en
onderhoud van het systeem in beeld brengen en vastleggen. In een tijd waarin
gewerkt wordt aan de zelfsturende auto, ligt dynamisch verkeersmanagement
voor de hand. Het is nog te vroeg om met zekerheid te zeggen hoe dit in de
praktijk vorm zal krijgen, maar een advies over de bewegwijzering van Leiden
speelt in op deze ontwikkelingen.
Op basis van bovenstaande uitgangspunten de volgende bestemmingen als bronpunten
en verwijzingspunten op te nemen voor respectievelijk auto, fietser en voetganger:
A.I.
-
De te verwijzen bronpunten voor automobilisten zijn:
Station Leiden CS
Busstation Leiden CS
Parkeergarage Morspoort
Parkeerlocatie Garenmarkt
Parkeerlocatie Lammermarkt
Parkeerlocatie Kaasmarkt
Parkeerlocatie Haagwegterrein
A.II.
Interlokale bestemmingen voor automobilisten
- A4 (met bijvoorbeeld Rotterdam, Amsterdam)
- A44 (met bijvoorbeeld Den Haag, Amsterdam)
- N206 (combinatie Katwijk, Zoetermeer)
- N447 (combinatie Voorschoten)
- N11 (combinatie Utrecht)
A.III. Lokale bestemmingen voor automobilisten
- de universiteit
- wiskunde en natuurwetenschappen;
- sociale wetenschappen;
- geesteswetenschappen rechten en archeologie
- Hogeschool Leiden
- het Bio Science Park;
- LUMC;
- het Alrijne ziekenhuis (ambitie centrumgemeente stedelijke agglomeratie);
- Naturalis;
- Corpus;
- Bedrijventerrein Rooseveldtstraat;
- Bedrijventerrein De Waard;
9
-
Bedrijventerrein Roomburg;
Bedrijventerrein Groenoord;
Bedrijventerrein Westwal;
Bedrijventerrein Lammenschansweg;
Bedrijventerrein Zoeterwoudseweg;
Bedrijventerrein Merenwijk;
Bedrijventerrein Tussen Rail en Rijn.
Sportpark Vliet I en II
Sportcomplex Kikkerpolder I en II;
Sportpark Morskwartier I en II
Sportpark Montgomerystraat
Sportpark Roomburg
Uitvaartcentrum Rhijnhof
Regionaal winkelcentrum De Luifelbaan
Station de Vink
Station Lammenschans.
B.I.
De te verwijzen bronpunten voor fietsers zijn:
- Stalling V&D
- Stalling Leiden CS
- Stalling Leiden Lammenschans
B.II.
Lokale verwijzingen voor fietsers
- de universiteit
wiskunde en natuurwetenschappen;
sociale wetenschappen;
geesteswetenschappen rechten en archeologie;
- het Bio Science Park;
- Visitors centre.
- Naturalis;
- Corpus;
- LUMC;
- en Diaconessenhuis;
- het Alrijne ziekenhuis;
- Politie;
- het uitvaartcentrum Rhijnhof.
C.I.
-
De te verwijzen bronpunten voor voetgangers zijn:
Station Leiden CS
Busstation Leiden CS
Parkeergarage Morspoort
Parkeerlocatie Garenmarkt
Parkeerlocatie Lammermarkt
Parkeerlocatie Kaasmarkt
Parkeerlocatie Haagwegterrein
Afmeerlocatie Rijnsburgersingel;
Afmeerlocatie Zijlpoort;
Afmeerlocatie Witte Singel
C.II.
-
Lokale verwijzingen voetgangers
het Academie gebouw;
10
-
sociale wetenschappen.
geesteswetenschappen rechten en archeologie.
het Rijksmuseum voor Oudheden,
Hortus Botanicus;
Museum van Volkenkunde;
De Lakenhal;
Museum Boerhaave;
Sieboldhuis;
Naturalis
Molen de Valk;
Erfgoed Leiden en omstreken;
Pilgrim Archives;
Pilgrim Museum;
de Burcht;
de Pieterskerk;
de Hooglandse kerk;
het Stadhuis;
Gravensteen;
Visitor Centre
Rembrandtplaats;
Sterrenwacht;
Molen de Put;
Zijl- en morspoort
Stadsgehoorzaal;
Leidse Schouwburg;
Theater Ins Blau.
De Nobel;
Lakenhal;
Scheltema.
Perssamenvatting:
In het Programma binnenstad is de ambitie opgenomen om de bewegwijzering te verbeteren. Dit
is een inspanning die direct te maken heeft met de bereikbaarheid van de stad. Bezoekers
moeten op een goede en efficiënte manier naar hun bestemming worden geleid. Hierover is al
veel vastgelegd in zowel het Programma binnenstad als het Programma bereikbaarheid.
Bovendien zijn er landelijke afspraken waaraan bewegwijzering moet voldoen.
In de 1ste helft van 2015 uit te werken en vast te stellen Nota bewegwijzering wordt uitgewerkt
wat er nodig is om in Leiden een robuust, samenhangend en toekomstgericht systeem van
bewegwijzering op te zetten dat de verschillende verkeerstromen van bezoekers bedient. Dat
begint met het in beeld brengen welke bestemmingen bewegwijzerd moeten worden, deze zijn in
het doelenplan omschreven. Omdat veel partijen belang hebben bij een goede bewegwijzering, is
het doelenplan voor inspraak aangeboden.
11
GEMEENTE LEIDEN
Nota Bewegwijzering
Versie 2.0
22-5-2015
1
Inhoudsopgave
1
2
3
Inleiding .............................................................................................................................................3
1.1
Doel ..........................................................................................................................................3
1.2
Werkwijze .................................................................................................................................3
1.3
Leeswijzer .................................................................................................................................3
Kaders ...............................................................................................................................................4
2.1
Landelijke kaders......................................................................................................................4
2.2
Gemeentelijke Kaders ..............................................................................................................4
2.3
Uitgangspunten ........................................................................................................................4
2.4
Huidige situatie .........................................................................................................................5
2.5
Beheer ......................................................................................................................................5
Bestemmingen ..................................................................................................................................6
3.1
Bronpunten (binnenstad Leiden) ..............................................................................................6
3.2
Automobilisten: interlokale bestemmingen ...............................................................................6
3.3
Automobilisten: lokale bestemmingen ......................................................................................6
3.4
Interlokale bestemmingen voor fietsers....................................................................................7
3.5
Lokale bestemmingen voor fietsers..........................................................................................8
3.6
Interlokale bestemmingen voor voetgangers ...........................................................................8
3.7
Lokale bestemmingen voor voetgangers .................................................................................8
3.8
Interlokale bestemmingen voor boten ......................................................................................9
3.9
Lokale bestemmingen voor sloepen...................................................................................... 10
4
Routes en verwijzingsmethoden .................................................................................................... 11
5
Financiën ........................................................................................................................................ 11
2
1. Inleiding
De ambitie om de bewegwijzering te verbeteren is vastgelegd als inspanning 61 uit het
Programma Binnenstad. Een betere bewegwijzering moet er toe bijdragen dat bezoekers Leiden
hoger waarderen en vaker zullen bezoeken.
Een betere bewegwijzering ligt in het verlengde van de maatregelen van het Programma
bereikbaarheid* die de bereikbaarheid van de stad voor automobilisten, fietsers, voetgangers
verbeteren. Door de bestaande infrastructuur beter te benutten, worden de verschillende
verkeersstromen (auto’s, fietsen, voetgangers en boten) op een goede manier door de stad naar
hun bestemming geleid.
1.1 Doel
Leiden is een gastvrije stad. Bezoekers worden op een efficiënte manier naar hun bestemming
geleid Daarvoor moet de bewegwijzering op orde zijn. Wat daarvoor moet gebeuren, wordt
beschreven in de in 2015 vast te stellen nota Bewegwijzering. Vooruitlopend op deze nota
Bewegwijzering wordt het doelenplan aangeboden om duidelijkheid te krijgen in wat wel en niet
zal worden verwezen.
Doel is om inzicht te krijgen in de totale omvang van de uiteindelijke investering enerzijds en om
verdere wildgroei in bebording te voorkomen anderzijds. Het uiteindelijke
bewegwijzeringssysteem moet toekomstbestendig, consistent en betrouwbaar blijven.
1.2 Werkwijze
Het vaststellen van het doelenplan leidt niet direct tot ingrepen op straat, maar zoals gezegd
geeft het doelenplan de kaders voor de nieuwe nota bewegwijzering. In deze nota
bewegwijzering wordt het gewenste eindbeeld beschreven. Landelijke kaders en eerder
vastgesteld gemeentelijk beleid1 zijn hierbij het uitgangspunt. De bewegwijzering wordt
opgebouwd rond het verkeerssysteem en de routering die in het Programma bereikbaarheid voor
de verschillende verkeerstromen is vastgesteld. De bestemmingen die in de Stadvisie zijn
vastgelegd, worden per verkeerstroom geconcretiseerd.
Separaat aan dit doelenplan wordt de huidige bewegwijzering geïnventariseerd en een financieelen uitvoeringsplan gemaakt om tot het uiteindelijke eindbeeld te komen
1.3 Leeswijzer
De opbouw van dit doelenplan is deels gebaseerd op de uiteindelijke nota Bewegwijzering. In het
eerste stuk wordt beschreven wat de kaders zijn die door het landelijke en gemeentelijke beleid
worden gesteld en welke uitgangspunten worden gehanteerd.
Nadat de context beschreven is, wordt uitgewerkt welke bestemmingen worden bewegwijzerd.
Onder het kopje ‘bestemmingen’ wordt uitgewerkt wat dit betekent voor de verschillende
verkeersstromen: automobilisten, fietsers, voetgangers en boten.
1
Zie hiervoor paragraaf 2.2.
* Nieuwe nota Mobiliteit is reeds in voorbereiding
3
2. Kaders
De bewegwijzering voor automobilisten en fietsers is gebonden aan zowel landelijke als
gemeentelijke kaders. Deze worden kort beschreven.
2.1 Landelijke kaders
Om de consistentie binnen dit systeem te bewaken is de Nationale Bewegwijzeringsdienst
opgericht (NbD). De NbD is actief sinds begin 2013, maar sinds begin 2015 volledig operationeel.
Bij wet is geregeld dat interlokale auto- en fietsbewegwijzering bij de NbD wordt ondergebracht.
Omdat automobilisten en fietsers gebaat zijn bij een herkenbaar en consistent landelijke
bewegwijzeringssysteem worden landelijke afspraken in beginsel gevolgd. In de bewegwijzering
voor boten en voetgangers is er meer vrijheid.
2.2 Gemeentelijke Kaders
Naast de landelijke kaders voor de bewegwijzering van auto’s, fietsen, boten en voetgangers zijn
er ook kaders die het gevolg zijn van vastgesteld gemeentelijk beleid.
De belangrijke kaderstellende stukken voor deze nota zijn:
 De stadvisie ‘Leiden Stad van Ontdekkingen’. De stadsvisie benoemt drie
hoofdbestemmingen voor bezoekers: de Leidse Binnenstad, het Bio Science Park en het
Stationsgebied. Bovendien legt de stadvisie vast dat Leiden een centrumgemeente is en
als zodanig wil functioneren binnen de agglomeratie;
 de ‘Kadernota Bereikbaarheid’ en de uitwerking daarvan in ‘Bereikbaar Leiden de nota
van uitgangspunten voor de uitvoeringsprogramma’, ‘Bereikbaar Leiden
uitvoeringsprogramma 2012-2020’ en de ‘Nota herijking fietsroutes’. In de Kadernota en
de uitwerking ervan worden de routes getekend voor de verschillende verkeersstromen in
en door de stad;
 het ‘Programma Binnenstad’ en de uitwerking daarvan in de deel-Structuurvisie ‘Verder
met de Binnenstad’. In deze documenten worden de plekken benoemd waar bezoekers
hun vervoermiddel verlaten en voetgangers worden; de zogenaamde bronpunten2. Op
deze plekken moet het ene bewegwijzeringssysteem, bijvoorbeeld dat voor de auto,
aansluiten op het systeem voor voetgangers.
De documenten die in opdracht van het programma Binnenstad zijn vervaardigd en vastgesteld
om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren:
 ‘Kadernota kwaliteit openbare ruimte’. Hierin is vastgelegd dat gewerkt wordt aan een
rustige samenhangende en kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte, onder andere
door standaardisering. Het aantal objecten in de openbare ruimte moet tot een minimum
worden teruggebracht.
 ‘Kaderstellend beleid commerciële buitenreclame gemeente Leiden’. Hierin is vastgelegd
dat commerciële partijen niet in het reguliere bewegwijzeringsysteem worden
opgenomen.
In dit verband is ook motie RV 12.0056 impuls kwaliteit openbare ruimte Binnenstad relevant.
Hierin stelt de raad dat de prachtige historische binnenstad verdwijnt achter een woud van palen
en borden en dringt er op aan onnodige borden weg te halen. Met dat in het achterhoofd is er alle
reden om te streven naar een sober en robuust systeem en het aantal borden en palen, en dus
het aantal bestemmingen, zoveel mogelijk terug te dringen.
2.3 Uitgangspunten
Naast bovengenoemde kaders zijn er nog een aantal uitgangpunten.


2
Bewegwijzering wordt geplaatst voor degenen die de stad niet kennen. Dat zijn meestal
de bezoekers van buiten de stad;
Verkeerstromen worden met behulp van bewegwijzering gestuurd. Hoewel er steeds
meer en betere mobiele navigatiesystemen (o.a. Leiden App) beschikbaar zijn, hoort een
efficiënt bewegwijzeringssysteem tot de basisvoorzieningen van een stad. Het draagt bij
Bronpunten zijn: garages, fietsenstallingen, HOV-knooppunten en haltes en de havens.
4




aan een gastvrije uitstraling, de kwaliteit van de openbare ruimte (leefbaarheid) en de
verkeersveiligheid van de stad;
Wat wordt bewegwijzerd is een keuze. Voor de interlokale, en sommige lokale
bestemmingen is die keuze beperkt omdat Leiden onderdeel is van het grotere landelijke
systeem. Waar een keuze is, is de marketing van het profiel van de kennis- en
monumentenstad zoals dat is vastgelegd in de stadsvisie het uitgangspunt.
Programma bereikbaarheid maakt onderscheid in verkeersstromen en schaalniveaus. De
routes voor de verkeersstromen verschillen. Door het verschil in de actieradius worden
voor automobilisten, fietsers, voetgangers en boten deels andere bestemmingen
bewegwijzerd;
Bezoekers kunnen vaak niet voor de deur parkeren. Een samenhangende
bewegwijzering leidt bezoekers dan ook naar de plekken waar zij hun vervoermiddel
achterlaten. Op deze bronpunten, stations, haltes, garages, stallingen, havens en
aanmeerplekken gaat de bezoeker over op de voetgangers bewegwijzering die naar zijn
of haar bestemming leidt;
De bewegwijzering is duurzaam. Voor bewegwijzering vraagt dat in het huidige
tijdsbestek meer dan vooraf de benodigde middelen voor het beheer en onderhoud van
het systeem in beeld brengen en vastleggen. In een tijd waarin gewerkt wordt aan de
zelfsturende auto, ligt dynamisch verkeersmanagement voor de hand. Het is nog te vroeg
om met zekerheid te zeggen hoe dit in de praktijk vorm zal krijgen, maar een advies over
de bewegwijzering van Leiden speelt in op deze ontwikkelingen.
Ook de keuze van bestemmingen draagt bij aan de duurzaamheid van het systeem. Als
bestemmingen snel wisselen vraagt dat om aanpassingen van het bewegwijzeringssysteem. Dat
brengt niet alleen kosten met zich mee maar, bij een samenhangende bewegwijzering, ook om
een inhoudelijke toets op de consistentie van het systeem.
2.4 Huidige situatie
In Leiden bestaan verschillende bewegwijzeringssystemen naast elkaar. Naast de ongeveer 750
ANWB-wegwijzers voor automobilisten en fietsers (225) staan er ongeveer 440 borden voor de
toeristische wandelroute door de stad, de Leidse Loper. Bovendien is er de bewegwijzering voor
sloepen, de universiteit, hotels, recreatiegebieden en campings. Het geheel wordt gecompleteerd
door het dynamische Parkeer informatiesysteem (Pris) met 87 borden, 24 informatieborden op
bedrijventerreinen en borden van de fietsknooppuntenroutes.
Er is weinig samenhang tussen de verschillende systemen. Bovendien heeft het ontbreken van
een inhoudelijk afwegingskader tot een wildgroei geleid van borden en bestemmingen binnen de
verschillende systemen zelf. Er zijn plekken waar de borden van deels overlappende systemen
elkaar verdringen. Ook inhoudelijk klopt het systeem niet meer. Er is weinig consistentie bij de
bewegwijzering van bestemmingen. Opvattingen over bewegwijzering lopen door elkaar en er zijn
grote verschillen tussen de stijlen van de letters en pictogrammen op de borden. Zonder
inhoudelijk afwegingskader is er geen rem op het toevoegen van borden en ontbreekt een ijkpunt
om het systeem te kunnen saneren.
2.5 Beheer
De huidige bewegwijzering voor automobilisten, fietsers en voetgangers oogt verwaarloosd. Het
technische en functionele onderhoud is matig tot slecht. Terwijl er borden en palen bijkwamen, is
er sinds 2004 geen regulier structureel onderhoud meer aan de bewegwijzering gepleegd en zijn
de financiën niet meegegroeid met de toename in palen en borden. In de nota Bewegwijzering
wordt een voorstel voor structurele dekking gedaan.
5
3. Bestemmingen
Op basis van de eerder genoemde kaders en uitgangspunten wordt voor de bewegwijzering van
Leiden een samenhangend, robuust, logisch en goed in de openbare ruimte ingepast systeem
voorzien dat gericht is op bezoek aan het centrum. Het Bio Science park, de universiteit en het
stationsgebied zijn eveneens belangrijke bestemmingen en worden bewegwijzerd.
Uiteraard past dit systeem in het landelijke netwerk en wordt het doorgaand verkeer goed
gefaciliteerd. Net zo vanzelfsprekend is het dat bezoekers na hun bezoek op een efficiënte
manier de stad weer verwezen worden naar de toegangswegen tot de stad. Niet alle
bestemmingen in Leiden kunnen met hetzelfde vervoersmiddel worden bereikt. Het
bewegwijzeringssysteem speelt hierop in. Bij het vaststellen van de bestemmingen wordt dat
onderscheid per verkeersstroom uitgewerkt.
3.1 Bronpunten (binnenstad Leiden)
Binnen het concept dat bezoekers niet voor de deur parkeren, maar in een parkeervoorziening,
stalling, of afmeren in een haven, betekent het voor alle verkeersstromen dat de bronpunten de
bestemming zijn die toegang tot de stad geven. Van buiten de gemeente wordt ‘Leiden’
verwezen, binnen de gemeentegrens zoveel mogelijk ‘Centrum’ en vanaf daar een verwijzing
naar de bronpunten. Op het bronpunt maakt de bezoeker kennis met de stad. Het is belangrijk
dat dit gastvrij gebeurt. Bij de parkeervoorziening begint de looproute van de voetgangers de stad
in. De looproute wordt ondersteund door de bewegwijzering voor voetgangers en een fysieke
inrichting. De te verwijzen bronpunten zijn:
o
o
o
o
o
o
o
Station Leiden CS
Busstation Leiden CS
Parkeergarage Morspoort
Parkeerlocatie Garenmarkt
Parkeerlocatie Lammermarkt
Parkeerlocatie Kaasmarkt
Parkeerlocatie Haagwegterrein
3.2 Automobilisten: interlokale bestemmingen
De wijze waarop de interlokale bestemmingen voor het autoverkeer worden bewegwijzerd, is
sterk aan regels gebonden vanwege de verkeersveiligheid, leesbaarheid en logica. Er is een
strikte indeling waarbij van grof naar fijn wordt gewerkt. Naar verwachting zal de Nationale
Bewegwijzeringsdienst hier vanaf 2015 een grotere rol gaat spelen. Te denken valt aan
verwijzingen naar de stroomwegen eventueel in combinatie met een bijhorende grote plaats:
o
o
o
o
o
A4 (met bijvoorbeeld Rotterdam, Amsterdam)
A44 (met bijvoorbeeld Den Haag, Amsterdam)
N206 (combinatie Katwijk, Zoetermeer)
N447 (combinatie Voorschoten)
N11 (combinatie Utrecht)
Door met wegnummers te werken is het mogelijk met minder (grote) borden te werken.
3.3 Automobilisten: lokale bestemmingen
Voor automobilisten wordt de keuze gemaakt voor een systeem dat vanaf de A4 en de A44
verwijst naar de bronpunten. In een systematiek waarbij de bezoeker niet voor de deur parkeert
zijn dat altijd de parkeervoorzieningen. In de uitwerking rekening houden met het dynamische
Parkeer Informatie Systeem (PRIS) en waar nodig combineren.
De marketing van de kennisstad betekent ook dat voor de automobilist wordt bewegwijzerd:
o de universiteit
- wiskunde en natuurwetenschappen;
- sociale wetenschappen;
- geesteswetenschappen rechten en archeologie
o Hogeschool Leiden
o het Bio Science Park;
6
Ziekenhuizen
Ook de ziekenhuizen (veel incidenteel bezoekers en regio functie) worden bewegwijzerd:
o LUMC;
o het Alrijne ziekenhuis (ambitie centrumgemeente stedelijke agglomeratie)
Musea
Met regionale of landelijke functie:
o Naturalis;
o Corpus.
De andere musea zijn alleen voor voetgangers bereikbaar en worden verwezen vanaf de
bronpunten.
Bedrijventerreinen
De bedrijventerrein worden bewegwijzerd omdat dit aansluit bij het landelijke systeem waarbij de
grotere bedrijventerreinen ook vanuit de interlokale bewegwijzering worden aangegeven. Ook is
het beter voor het milieu en de verkeersveiligheid. Zoekende vrachtwagencombinaties zorgen
voor een onnodige uitstoot van CO2 en fijnstof, bovendien zijn ze erg gevaarlijk als ze moeten
keren of terugsteken. Het gaat dan om:
o Rooseveldtstraat;
o De Waard;
o Roomburg;
o Groenoord;
o Westwal;
o Lammenschansweg;
o Zoeterwoudseweg;
o Merenwijk;
o Tussen Rail en Rijn.
Sportterreinen
De Sportcomplexen waar meerdere voorzieningen aanwezig zijn en waar veelal bezoekers van
buiten de regio komen zullen op de lokale bewegwijzering (strokenborden) worden bewegwijzerd.
Het gaat dan om:
o Sportpark Vliet I en II
o Sportcomplex Kikkerpolder I en II;
o Sportpark Morskwartier I en II
o Sportpark Montgomerystraat
o Sportpark Roomburg
Overige:
o het uitvaartcentrum Rhijnhof, (Grotere uitvaartfaciliteiten hebben een regionale functie)
o Regionaal winkelcentrum De Luifelbaan
o Station de Vink
o Station Lammenschans
Uiteraard worden bezoekende automobilisten na hun bezoek op een duidelijke en efficiënte
manier teruggeleid naar de poorten van de stad.
3.4 Interlokale bestemmingen voor fietsers
Ook bij de fietsers is de bewegwijzering er voor bezoekers. Het vaste woon-werkverkeer is
bekend met de mogelijke routes en maakt daarin dagelijks zijn of haar keuze.
De wegwijzers voor de interlokale bestemmingen staan er voor de dagjesmensen, bewoners van
de stad die er incidenteel met de fiets op uit trekken en voor de lange afstandsfietsers die door
Leiden moeten vanwege de bruggen over de Rijn of Vliet. Beide groepen willen zo efficiënt,
comfortabel, veilig mogelijk en bij voorkeur ook een beetje mooi, door de stad naar buiten worden
geleid. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van de utilitaire fietswegwijzers en de fietsknooppunten
routes. De fietsknooppuntenroutes zijn in beheer bij Holland Rijnland en vallen buiten deze nota.
7
Net als bij auto’s is de interlokale bewegwijzering voor fietsers gebonden aan afspraken. Vooral
zal worden ingezet op het versterken van de zes regionale fietscorridors. Wel is het mogelijk
verwijzingen naar het centrum / bronpunten en een aantal lokale bestemmingen op te nemen. De
opzet zal hetzelfde zijn als voor de auto, dus van buiten de gemeente wordt ‘Leiden’ verwezen,
binnen de gemeentegrens zoveel mogelijk ‘Centrum’ en vanaf daar een verwijzing naar de
bronpunten.
Bronpunten / stallingen
o Stalling V&D
o Stalling Leiden CS
o Stalling Leiden Lammenschans
3.5 Lokale bestemmingen voor fietsers
Een bewegwijzering voor de lokale bestemmingen is gericht op de bezoekers van de stad. Hierbij
wordt voor fietsers dezelfde opbouw gehanteerd als voor de auto’s. Vanuit de invalwegen worden
fietsers naar de belangrijke bestemmingen gewezen.
De marketing van de kennisstad betekent ook dat voor de fietser wordt verwezen:
o de universiteit
- wiskunde en natuurwetenschappen;
- sociale wetenschappen;
- geesteswetenschappen rechten en archeologie
o Hogeschool Leiden
o het Bio Science Park;
Tot de hoofdbestemmingen die ook bewegwijzerd worden voor fietsers behoort het:
o Visitors centre.
Musea
Vanwege hun perifere ligging ten opzichte van het centrum worden verwezen:
o Naturalis;
o Corpus
Ziekenhuizen
Ook de ziekenhuizen (veel incidenteel bezoekers en regio functie) worden bewegwijzerd:
o LUMC;
o en Diaconessenhuis.
o het Alrijne ziekenhuis (ambitie centrumgemeente stedelijke agglomeratie)
De politie wordt verwezen net als het uitvaartcentrum Rhijnhof, dat een regionale functie heeft.
3.6 Interlokale bestemmingen voor voetgangers
Bij de stadsgrens zijn er geen wandelpaden. Leiden is niet aangesloten op een van de Lange
Afstand Wandelroutes (LAW) en heeft geen streek- of dagwandelingen. Door de versterking van
de stad-land verbindingen komt hier verandering in, maar deze ontwikkelingen zijn nog in een
voorbereidende fase. De bewegwijzering van deze routes kan uiteindelijk worden opgenomen in
het stedelijke systeem en het beheersysteem, maar maken nu geen onderdeel uit van deze nota.
3.7 Lokale bestemmingen voor voetgangers
De bezoekende voetganger betreedt de stad via een van de bronpunten. Voor de voetganger zijn
dit: de NS-stations, de parkeergarages, fietsenstallingen, de halteplaatsen voor het openbaar
vervoer of de havens. In de museum- en monumentenstad Leiden is veel te zien en te beleven
op het gebied van cultuur, maar ook leisure. De bewegwijzering voor voetgangers wordt
opgebouwd rond de drie hoofdbestemmingen:

het centrum. In de bewegwijzering van het centrum wordt onder meer het
kernwinkelgebied en het zwerfmilieu aangegeven. Dat ontbreekt op dit moment in de
verwijzingen;
8


het Bio Science Park. De bewegwijzering voor voetgangers vanuit het stationsgebied sluit
aan op die van het Bio Science Park, waarbij in elk geval het LUMC goed aangegeven
moet worden, aangezien dit vaak de eindbestemming is;
het stationsgebied.
Bronpunten
o Station Leiden CS
o Busstation Leiden CS
o Parkeergarage Morspoort
o Parkeerlocatie Garenmarkt
o Parkeerlocatie Lammermarkt
o Parkeerlocatie Kaasmarkt
o Parkeerlocatie Haagwegterrein
o Afmeerlocatie Rijnsburgersingel;
o Afmeerlocatie Zijlpoort;
o Afmeerlocatie Witte Singel
Universiteit
Naast de drie hoofdbestemmingen wordt ook de universiteit bewegwijzerd.
o het Academie gebouw;
o sociale wetenschappen.
o geesteswetenschappen rechten en archeologie.
Musea:
o
o
o
o
o
o
o
het Rijksmuseum voor Oudheden,
Hortus Botanicus;
Museum van Volkenkunde;
De Lakenhal;
Museum Boerhave;
Sieboldhuis;
Naturalis
Toeristische attracties en monumenten:
o Molen de Valk;
o Erfgoed Leiden en omstreken;
o Pilgrim Archives;
o Pilgrim Museum;
o de Burcht;
o de Pieterskerk;
o de Hooglandse kerk;
o het Stadhuis;
o Gravensteen;
o Visitor Centre
o Rembrandtplaats;
o Sterrenwacht;
o molen de Put;
o Zijl- en morspoort.
.
Culturele instellingen
o Cultuurkwartier;
o Stadsgehoorzaal;
o Leidse Schouwburg;
o Theater Ins Blau.
o De Nobel;
o Lakenhal;
o Schelteman.
3.8 Interlokale bestemmingen voor boten
Leiden is een waterstad en ligt uitstekend in het Zuid-Hollandse plassengebied. Waterrecreatie is
een onderscheidende kwaliteit die veel dagjesmensen trekt. Andersom werkt het ook: veel
9
Leidenaren recreëren op het omliggende water en plassen. Leiden is aangesloten op het
sloepennetwerk. Dit is een regionaal initiatief dat zo goed aanslaat dat het met de laatste
uitbreiding tot aan Amsterdam reikt. De bewegwijzering van die interlokale bestemmingen wordt
verzorgd door het sloepen netwerk.
3.9 Lokale bestemmingen voor sloepen
Leiden is aangesloten op het Sloepennetwerk. Natuurlijk is ook het oude stadscentrum van
Leiden in het Sloepennetwerk opgenomen. Er staan 3 sloepennetwerkpanelen in de Leidse
binnenstad (Rijnsburgersingel, naast de Zijlpoort en nabij de Witte Singel). Voor de schippers en
bemanningen die de stad vanaf dat punt willen verkennen zijn deze havens bronpunten en
worden als zodanig ingericht.
10
4. Routes en verwijzingsmethoden
Als de bestemmingen zijn vastgesteld kan worden uitgetekend langs welke routes de
bestemmingen voor de verschillende verkeersstroom ontsloten worden. In de Kadernota
Bereikbaarheid en de Nota herijking fietsroutes is het eindbeeld voor de infrastructuur vastgelegd.
In de nota Bewegwijzering zal dit onderwerp verder worden uitgewerkt alsmede een keuze
worden gemaakt voor de verwijzingsmethodiek inclusief relatie met Parkeer Informatie Systeem
PRIS. In de nota Bewegwijzering zal eveneens aandacht aan de Leidse Loper en de relatie met
overige voetgangersbewegwijzering worden besteed, zodat een efficiënt en sober systeem
ontstaat.
Wat, wanneer op welke borden komt of vanuit welk bronpunt een bestemming wordt
bewegwijzerd is afhankelijk van factoren als afstand en techniek. Dit wordt verder uitgewerkt in
het verwijzingsplan, onderdeel van de nota bewegwijzering.
5. Financiën
Het vastleggen van de te verwijzen bestemmingen leidt niet direct tot financiële wijzigingen. Het
biedt slechts de kaders voor de uiteindelijke nota Bewegwijzering en de bijhorende financiering
voor advies, onderzoek en uitvoering. Ten slotte biedt het doelenplan een kader om de huidige
bewegwijzering vast te leggen en uitbreiding / wildgroei te voorkomen.
11
Bijlage 1 – Stappenplan / planning
In de nota bewegwijzering zal de opzet van de bewegwijzering nader worden omschreven. Voor
de totstandkoming van de uiteindelijk nota worden de volgende producten uitgewerkt:




een inventarisatie van de bestaande bewegwijzering;
het verwijzingsplan. Door de bestemmingen en routes goed te analyseren wordt een
samenhangend bewegwijzeringsplan uitgewerkt voor alle verkeersmodaliteiten (auto’s,
fietsers, voetgangers en sloepen). Per verkeersmodaliteit wordt uitgewerkt wat, wanneer
en hoe bewegwijzerd wordt. Het verwijzingsplan geeft inzicht in hoeveel ruimte op borden
of armwegwijzers nodig is en wat het systeem aan kan. De verwachting is dat met fors
minder borden een betere service aan de weggebruiker wordt geboden;
het bebordingsplan. Het bebordingsplan is een technische uitwerking van het
verwijzingsplan. Het beschrijft hoe de borden er uit moeten zien;
het uitvoeringsplan. Het uitvoeringsplan beschrijft welke borden, armen en palen,
wanneer worden vervangen.
Een bestaand systeem geheel vervangen voor iets nieuws vraagt een aanzienlijke investering.
Het ligt daarom meer voor de hand om te kiezen voor aanpassingen en geleidelijke
vervangingen. Gezien de voorziene ingrepen in de hoofdinfrastructuur ligt het voor de hand om
de aanpassing van de bebording onderdeel te laten zijn van deze werkzaamheden. Dit is niet
helemaal zonder risico: als de uitvoering van de werkzaamheden langer duurt dan voorzien gaat
dit ten koste van de geloofwaardigheid en wordt het moeilijker om de nota consistent en volledig
uit te voeren.
De totstandkoming van de nota Bewegwijzering wordt in nauwe samenwerking gedaan met
interne en externe stakeholders.
12
Bijlage 2 – Leiden App
Met de toename van mobile digitale navigatie systemen verandert de wijze waarop mensen zich
door de stad bewegen. Onderzoekjes van Leiden marketing laten zien dat de oudere generatie
vooral gebruik maakt van stadsplattegronden, en de jongeren vooral google earth gebruiken. Een
duurzame bewegwijzering speelt in op deze verandering.
Er zijn steeds meer landelijke systemen die bezoekers van de snelwegen naar
parkeergelegenheden in de stad leiden. Daarnaast komen ook de lokale navigatie systemen op.
Zo heeft Leiden Marketing een app voor de bezoekers van Leiden ontwikkeld. De app is geschikt
voor mobiele telefoons3 en gratis te downloaden.4 De app geeft de gebruiker in Nederlands of
Engels een snel overzicht over bestemmingen in Leiden.
Een bezoeker kan kiezen uit 9 thema’s waaronder, hotels, restaurants, winkels, musea en
monumenten. 5 Bij de keuze voor een bestemming krijgt de gebruiker een kaart met de eigen
positie te zien ten opzichte van de bestemming. Hij of zij kan kiezen uit routes voor voetgangers,
automobilisten of het openbaar vervoer. De app toont bovendien welke parkeergarages of terreinen in de buurt zijn en hoeveel parkeerplekken er beschikbaar zijn.
Als extra informatie worden nog de spoednummers, taxi, en het OV-informatie nummer gegeven.
Ook de adressen en telefoonnummers van politie, de huisartsenpost, het LUMC en
Diaconessenhuis, autoverhuur, het geldwisselkantoor en het gemeentehuis worden gegeven. Tot
slot geeft de app geeft informatie over bestemmingen en activiteiten.
De bezoeker van Leiden heeft daarmee een krachtig hulpmiddel ter beschikking dat niet alleen
een overzicht geeft van interessante bestemmingen, maar ook actief naar de plaats van
bestemming leidt. De doelgerichte service van de Leiden app biedt voor de lokale bestemmingen
maatwerk van een kwaliteit waaraan het statische systeem van wegwijzers nooit zal kunnen
voldoen.
Binnen het systeem van bewegwijzering wordt gezocht naar een goede combinatie van een grof
raamwerk van statische borden dat wordt aangevuld door digitale navigatie systemen. De opzet
is van grof naar fijn. Het voorziet een robuust stelsel op de hoofdlijnen dat verfijnt als de
bestemming binnen bereik komt. In dat systeem wordt de hoofdstructuur door bebording
verzorgd. Voor het maatwerk zijn er de digitale navigatie systemen, waarvan de Leiden app het
beste op de Leidse situatie is toegesneden.
Als digitale navigatie een onderdeel vormt van het systeem van bewegwijzering, hoort een
controle op de samenhang met de borden tot het beheer van het systeem.
3
Android en OSX.
De app is te downloaden via de QR-code of via m.leiden.nl. Als je dit intypt in je mobiele telefoon krijg je
een melding dat de app beschikbaar is en gedownload kan worden.
5 De 9 thema’s zijn: eerste keer Leiden, Uitagenda, Musea, Parkeren & bereikbaarheid, Winkels, Hotels,
Restaurants, Monumenten, en Handige adressen.
4
13