NL Persmededeling – BELGIE VEROORDEELD IVM

De ‘Ligue des Droits de l’Homme’
Persmededeling – 29 juli 2013
Veroordeling van de Belgische Staat wegens het tekort aan opvang
en begeleiding van personen met een ernstige handicap
Op 13 december 2011 dienden een twintigtal verenigingen die samen de ganse
gehandicaptensector in België vertegenwoordigen, een collectieve klacht in tegen de
Belgische Staat, neergelegd door de Internationale Federatie van de Liga
voor
Mensenrechten (IFLM). Hun objectief : veroordeling wegens het feit van de ernstige
tekortkomingen waarvoor zij meenden dat de Staat en zijn Gewesten verantwoordelijk zijn
ten opzichte van de personen met een handicap met een grote ondersteuningsnood
(PMHGO), met name personen met een meervoudige handicap, met autisme, met een nietaangeboren hersenletsel en hun families.
Deze vordering wegens schending van het Europees Sociaal Handvest dat door de Belgische
Staat geratificeerd werd, was een vervolg op de reeds meerdere jaren door deze
verenigingen ondernomen acties om de aandacht van de autoriteiten te vestigen op de
dramatische en onmenselijke toestand waarin de personen met een handicap en zoveel
families zich bevinden door gebrek aan opvangmogelijkheden.
Op heden 29 juli 2013 maakte het Europees Comité voor Sociale Rechten zijn veroordeling
van de Belgische Staat openbaar, evenals de beslissing – waartegen geen beroep mogelijk is
- die eraan ten grondslag ligt. Een beslissing die even streng als expliciet is omtrent het falen
van de Staat op het gebied van opvang en zijn pogingen om ze te rechtvaardigen – via een
volumineus dossier van 112 pagina’s! : « Geen enkele rechtvaardiging aangehaald door de
Belgische Regering betreffende haar tekortkoming in het voorzien van een (voldoende)
aantal plaatsen in dagcentra en overnachtingcentra voor volwassen gehandicapte personen
met een grote ondersteuningsnood, zodat deze personen niet worden uitgesloten van
toegang tot deze vorm van maatschappelijke dienstverlening, is weerhouden ». Bijgevolg
zegt het Comité dat dit verzuim een schending vormt van het Handvest.
In zijn besluit heeft het Comité meerdere punten onderlijnd die essentieel zijn in de ogen
van de verenigingen die in beroep zijn gegaan. Eerst en vooral dringt het Comité aan op het
feit dat gelijke en effectieve toegang verlenen tot de opvangmogelijkheden voor personen
met een handicap met een grote ondersteuningsnood er in bestaat hun rechten te
beschermen, niet theoretisch maar effectief. De verplichting ten laste van de Staten bestaat
er niet alleen in om juridische initiatieven te nemen, maar ook de concrete essentiële
initiatieven, noodzakelijk voor de volle uitoefening door elkeen van de erkende rechten en
dit onafhankelijk van elke budgettaire rechtvaardiging of van elke andere overweging zoals
bijvoorbeeld de toegenomen gemiddelde levensduur.
Het Comité merkt verder op dat, zowel in Wallonië, in Vlaanderen als in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest, het aantal bestaande plaatsen in de dagopvang en in de
woonopvang in de instellingen die zich richten op de zwaarste zorgnoden, kleiner is dan de
vraag, wat resulteert in de uitsluiting van veel personen uit deze methode van sociale
dienstverlening. In dit verband herinnert het Comité eraan dat de PMHGO die uitgesloten
worden van bestaande centra of de toegang tot deze centra ontzegd wordt vanwege de
zwaarte van hun handicap het recht hebben om beroep te doen op de Belgische antidiscriminatiewetgeving om hun rechten af te dwingen.
Ten slotte is het Comité van mening dat deze uitsluiting, die deze personen verplicht hun
toevlucht te nemen tot vormen van sociale diensten die minder geschikt of onvoldoende zijn
in relatie tot hun specifieke behoeften, tot gevolg heeft de PMHO en hun families in een
toestand te brengen van onveiligheid of ontbering van materiële middelen, verarming,
sociale uitsluiting en toegang tot de arbeidsmarkt. Een situatie die gelijkgesteld wordt met
een gebrek aan bescherming van het gezin door de Staat, en dit in strijd met het Europees
Sociaal Handvest.
De deelnemende verenigingen zijn verheugd met de besluiten van het Comité waarin zij de
ondraaglijke situaties erkennen waarin veel gezinnen zich bevinden, bij gebrek aan een
aangepast verblijf, rechtmatig en noodzakelijk.
Deze veroordeling zal niet alleen aanleiding geven tot een grondige herziening van het beleid
en de middelen op het vlak van personen met een ernstige handicap, maar ze zou de weg in
de drie Gewesten van het land kunnen openen naar acties van individuele rechtszaken door
personen met een handicap en / of hun families, eventueel vergezeld van verzoeken om
financiële sancties, in relatie tot hun moeilijkheden voor toegang tot opvangmogelijkheden
die zij vragen (vereisen).
Hierbij een link naar de documenten van het LDH : persdossier en de synthese van
de beslissing
(*) Aidants Proches, Altéo asbl, Association Francophone d’Aide aux Handicapés Mentaux, Association
Nationale d’Aide aux Handicapés Mentaux, Association de Parents et de Professionnels autour de la
Personne Polyhandicapée, Association des personnes porteuses d’une trisomie 21, de leurs parents et des
professionnels qui les entourent, Association de Parents pour l’Epanouissement des Personnes avec
Autisme, Association Socialiste de la Personne Handicapée, Federatie van Oudercomités en
Gebruikersraden in Instellingen voor Personen met een Handicap, Ensemble Vie Autonome, , GAMP,
Inclusie Vlaanderen vzw, Inforautisme asbl, La Braise asbl, La Ligue des Droits de l’Homme, Les Briques du
GAMP asbl, Opvang Tekort vzw,, Vereniging personen met een handicap (VFG), Vie Féminine asbl ,
Vlaamse Vereniging Autisme
Perscontacten :
Alexis Deswaef - Voorzitter van de Liga voor Mensenrechten: 0475 57 57 00
Véronique van der Plancke, avocate des associations requérantes : 0498 54 44 37
Cinzia Agoni, Présidente du GAMP : 0476 94 65 18
Marc Van Gestel – voorzitter FOVIG vzw en woordvoerder ZorgGebruikers.be : 0495 52 55 55