I - Okra

PAASVIERING 2009
De zegen van sociale zekerheid
Een leefbare samenleving
zonder sociale zekerheid,
het is een illusie.
Dit is een hard en taai menselijk en maatschappelijk mechanisme:
“Wie heeft, wie van goede sociale komaf is,
komt met zoveel troeven in de samenleving
dat hij alleen nog meer kan krijgen.
Wie niet veel heeft gekregen, die verliest nog.
Dat is de basis van sociale ongelijkheid.”
Herman Deleeck
Daarom is een sociaal beleid nodig:
herverdeling van talent en culturele mogelijkheden.
Daarom zijn er mensen nodig die kiezen voor actie voor rechtvaardigheid.
Daarom zijn er mensen en groepen nodig die solidair - willen - zijn.
TER INLEIDING
Om rijkdom eerlijk te verdelen,
om solidair te blijven met kleinen en kwetsbaren, zieken en armen,
om een rechtvaardige samenleving op te bouwen met welzijn voor allen,
Daarom moet het stelsel van sociale zekerheid overeind blijven.
Daarom is er een sociale politiek nodig en
verenigingen die mensen bewegen tot solidariteit
én met sociale beleidsvoorstellen wegen op de politiek.
Waardig leven voor werklozen en kwetsbaren,
waardig leven voor zieken en ouderen.
Daarvoor blijft OKRA opkomen.
Daarvoor bidden we in deze viering.
Voor behoud van sociale zekerheid.
Dat mensen kunnen blijven genieten
van de zegen van een waardig inkomen, levenslang.
Opdat mensen kunnen opstaan uit armoede.
Opdat kunnen verrijzen ook al tijdens dit leven op aarde.
OPENINGSGEBED
God
Als gij in Jezus toont wat ge droomt met de wereld
dan weten we wat ons te doen staat:
gaan naar de mensen die niet in de krant en op tv komen.
Gaan naar de mensen die in de economische en godsdienstige ideologie
geen plek en rol krijgen.
Laat ons, in Jezus’ spoor, het wonder meemaken:
uitgeslotenen tonen de hardvochtigheid van rijken, groten en machtigen.
Eenvoudigen leren de ene waarheid die mensen vervult:
aandacht en attentie, solidariteit en sociale verbondenheid,
het is het belangrijkste wat er bestaat voor mensen.
Laten we ervoor kiezen:
de schijnwereld van schone woorden en vertoog,
de betovering van geld, bezit en eer achter ons te laten.
Gij zegt het ons al zo lang en het is telkens waarheid
voor wie het doet: daadwerkelijke naastenliefde doet mensen verrijzen,
zorg voor tastbare sociale zekerheid en begeleiding doet mensen leven.
Gij, God van opstanding en verrijzenis,
maak van ons hart een bron
van overvloed van barmhartigheid en gerechtigheid.
Amen.
2
GEBED OMMEKEER
Omdat wij ons niet genoeg laten
bewegen door mensen in armoede.
Heer, ontferm u.
Omdat wij ons niet genoeg inlaten
met een goede sociale wetgeving.
Christus, ontferm u.
Omdat wij niet genoeg
de band maken
tussen evangelie en strijd tegen onrecht.
Heer, ontferm u.
EERSTE LEZING
Ik ben de solidariteit.
Eerste keuzemogelijkheid
Ik ben de solidariteit,
ik zie je staan,
ik luister.
Ik ben de solidariteit,
ik voel je krenking,
ik ben geërgerd en opstandig.
Ik ben de solidariteit,
je verhaal laat me niet los.
Je gezicht zet me in beweging.
Je doet me schrijven, mailen en op bezoek gaan.
Ik ben de solidariteit,
ik kom in actie,
ik breng mensen bijeen,
wij kloppen op de deur van de politiek.
De afbouw van sociale zekerheid moet stoppen.
De heropbouw ervan moet herbeginnen.
Ik ben de solidariteit,
ik ben niet tevreden in de cocon van mezelf,
niet tevreden met mezelf alleen.
Ik kan niet leven zonder ook de zorg voor anderen.
Voor mij is de opdracht tot solidariteit levenslang,
het is een kwestie van waardig mens zijn,
van waardig medemens zijn.
3
Tweede keuzemogelijkheid
Sociale zekerheid? Dat is in mensentaal:
Sociale zekerheid?
Dat is in mensentaal:
een dak boven het hoofd,
een warme living,
brood op tafel.
Sociale zekerheid?
Dat is in mensentaal:
goed werk en een redelijk loon,
geen werkuren op het ritme van de verkoopcijfers,
onderwijs voor de kinderen.
Sociale zekerheid?
Dat is in mensentaal:
een verantwoorde invaliditeitsvergoeding,
een pensioen dat toelaat om rustig oud te worden,
betaalbare gezondheidszorg,
een bijstandsverzekering voor hen die niets kunnen bijdragen.
Sociale zekerheid?
Dat is in mensentaal:
maatschappelijke veiligheid.
Het is een plek voor kwetsbaren en gekwetsten,
een rol ook voor hen.
Sociale zekerheid,
het is een systeem en een politiek.
Maar het is ook zorg, aandacht en erkenning.
Goddank
als er in een land sociale zekerheid is of blijft!!
Zonder …. is het de hel, wordt het weer de hel.
uit het boek Jesaja, hoofdstuk 58
Derde keuzemogelijkheid
Zo spreekt God de Heer:
‘Wat Ik wil dat gij doet, dat is:
wat onrechtvaardig is veranderen;
waar mensen gekneld worden
ze ruimte geven
en waar ze verdrukt worden
vrijheid brengen;
Met al wie honger heeft uw brood delen,
arme zwervers in uw huis opnemen,
aan havelozen kleding geven,
en u niet onttrekken
aan de zorg van uw verwanten.’
4
EVANGELIELEZING.
We denken vandaag niet enkel aan sociale zekerheid in ons land maar ook en zeker
ook aan sociale zekerheid voor de mensen in het Zuiden die het nog meer nodig
hebben dan wij, wereldwijd.
Wereldsolidariteit zet zich daarvoor in namens de Christelijke Arbeidersbeweging.
Matteüs 25, in het Zuiden, anno 2008.
Wij hadden geen eten,
jullie zorgden voor rechtvaardige handel.
Wij hadden geen drinken,
jullie leerden ons ontwikkeling.
Wij hadden geen dak boven het hoofd,
jullie bouwden voor ons sociale woningen.
Wij waren eenzaam en kregen geen bezoek,
jullie maakten met ons sociale verenigingen.
Wij liepen doelloos door de straten,
jullie gaven ons waardig werk.
Wij werden ziek,
jullie werkten aan een solidaire ziekteverzekering
en een toegankelijke gezondheidszorg.
Wij waren oud en afhankelijk,
jullie zorgden voor een pensioen en overlevingsinkomen.
Wij waren gelukkig met onze nieuwe sociale zekerheid
die jullie met ons uitbouwden.
MOGELIJKE ELEMENTEN VOOR EEN PREEK
gedachten om bijeen te plukken, uit vier korte teksten
Tekst 1
Sociale zekerheid…
toch niet weer naar de tijd van toen…
ouderdoms- en overlevingspensioenen
werkloosheidsvergoeding
arbeidsongevallenverzekering
beroepsziekteverzekering
gezinsbijslag
ziekte- en invaliditeitsverzekering
jaarlijkse vakantie
bijstand
…
Als dit op de helling wordt gezet…
wat zegt dat over een samenleving.
Dat kan toch niet weer worden afgebouwd!!
5
Wat staat ons te doen om het monument
van de sociale zekerheid te behouden, te redden?
solidariteit tussen
werkenden en werklozen
jongeren en ouderen
gezonden en zieken
mensen met een inkomen en mensen zonder
gezinnen zonder kinderen en gezinnen met kinderen
…
Als mensen dit op de helling zetten…
wat zegt dat over een samenleving.
Dat mag toch niet verloren gaan!!
Wat staat ons te doen om de kostbare waarde
van de solidariteit levend te houden, te herstellen?
Het is nog altijd mogelijk, nog altijd betaalbaar.
Tekst 2
Een waardige sociale zekerheid voor allen
het is nog altijd mogelijk, het is nog altijd betaalbaar.
Waar men er voor kiest,
waar men bereid is te blijven herverdelen,
waar men de nieuwe uitdagingen doorpraat en rechtvaardig opvangt,
waar men ook in verantwoorde besparingen of verschuivingen
sociale keuzes maakt, waar men nieuwe inkomsten zoekt.
Een waardige sociale zekerheid voor allen
het is nog altijd mogelijk, het is nog altijd betaalbaar.
Waar men mensen bewust maakt van het belang van solidariteit,
waar men mensen uitlegt hoe solidariteit werkt,
waar men mensen vertrouwen blijft schenken,
daar kan sociale zekerheid nog altijd.
Er zijn Europese landen die tonen dat het kan.
Als men echter de sociale zekerheid verder laat afbrokkelen
en als men de armoede laat toenemen,
als politici niet sociaal besturen,
als men signalen stuurt dat sociale zekerheid onbetaalbaar wordt,
als men mensen in de onzekerheid en onduidelijkheid laat,
als men de verheerlijking van de individuele verantwoordelijkheid
alsmaar sterker maakt,
als men de ruk naar privatisering
en de druk van vermarkting laat voortgaan,
dan zal ook het sociale zekerheidssysteem verder afbrokkelen.
Er zijn Europese landen die tonen dat het inderdaad slechter kan…
De druk op sociale zekerheid,
het heeft te maken met economische en socio-politieke factoren,
met globalisering en externe concurrentie,
met de heropleving van neo-liberalisme
en met het minder sociaal reguleren van de economische markt.
6
Het heeft ook te maken met sociale en mentale factoren,
met het wegebben van het draagvlak voor sociale zekerheid,
met het wegvallen van de steun van de brede groep van burgers en groepen, met de keuze
van individuen en bevolking
voor privatisering van sociale verzekering.
Wie sensibiliseert en mobiliseert voor sociale zekerheid?
Zien en oordelen om anders te handelen.
tekst 3
Hoe nabijer de ander is, hoe groter de solidariteit.
Is dat zo?
Conclusie voor mij? Conclusie voor ons?
Er is een afnemende politieke wil om collectieve verplichte vormen van solidariteit in stand te
houden. Hoewel uit opinieonderzoek steeds weer blijkt dat er een breed draagvlak is voor het
in stand houden van de sociale zekerheid, worden politieke partijen die een ander beleid
voorstaan hierdoor bij verkiezingen niet afgestraft!
Conclusie voor ons, voor onze opdracht, voor onze actie?
Solidariteit volgens van Dale is:
1. bewustzijn van saamhorigheid
2. en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen.
Wat betekent deze tweeledige definitie voor onze actie?
De moderne mens: geïndividualiseerd en toch solidair.
Kan het? Is het zo? Wat betekent dat voor onze bewegingsdynamiek?
Willen mensen minder sociale zekerheid? Ja of neen?
Weten en beseffen mensen wie men hoe met sociale zekerheid blijft insluiten? Ja of neen?
Onderlinge afhankelijkheid, wederzijds verantwoordelijkheidsbesef en engagement, daar
moeten we het van hebben met het oog op een nieuwe samenleving. Is het zo?
Wat betekent dat voor onze sensibilisering, voor onze actie voor sociale zekerheid ?
Interpersoonlijke gastvrijheid,
gift en erkenning van de een én van de ander.
Zo groeit meer motivatie voor structurele sociale zekerheid.
Akkoord of niet akkoord?
Wat kan dat concreet zijn voor ons?
Sociale zekerheid: een veelzijdige uitdaging.
tekst 4
Wie weet nog waarover het gaat,
hoe het werkt?
Het is de informatieopdracht.
Wie kiest in tijden van onzekerheid omtrent de toekomst niet eerst voor eigen zekerheid?
Het is de opdracht van het wegnemen van angst
en van het blijven inzetten op vertrouwen.
Wie wil en kan na gewenning aan economische groei en toename van materiële welvaart weer
kiezen voor spirituele en sociale verrijking?
7
Het is een opdracht van omkering van waarden, van minder en anders consumeren en
van verdieping van kwaliteit van leven.
Wie kan in tijden van maximale lichamelijke behoeftebevrediging en van verregaand
oneindigheidsverlangen mensen weer de eindigheid laten aanvaarden en de gezondheidszorg
in de laatste levensmaanden doen dalen?
Het is de inbreng valoriseren van spiritualiteit, ethiek, zingeving, filosofie en religie?
Welke belangengroepen willen de sociale zekerheid afbouwen?
Welke politici willen of durven ze nog verdedigen?
Het is de opdracht van wegen op de politiek
en van mensen meenemen in politieke actie.
Wie durft en kan mensen voorgaan en meetrekken in de richting van de nieuwe rechtvaardige
duurzame samenleving (die we met velen wensen maar nog niet halen, die mensen uitstellen
maar waarvan ze weten dat ze morgen bittere noodzaak zal worden).
Het is de opdracht van nieuw leiderschap van onderuit, van nieuwe groepen van en
voor een nieuwe wijze van leven en samenleven?
VOORBEDEN
Voor kinderen en vrouwen,
Voor eenzamen en oudere mensen,
die nog steeds de grootste slachtoffers
van onrechtvaardigheid zijn.
Laat ons bidden.
Voor arbeiders waar ook ter wereld
nog steeds kwetsbaar en afhankelijk
van het loutere winst-denken
van een economisch systeem dat wereldwijd domineert.
Laat ons bidden.
Voor alle mensen en groepen
die strijden voor arbeidersrechten en mensenrechten.
Dat zij de moed niet verliezen.
Dat zij elkaar vinden.
Dat hun strijd vruchten mag dragen.
Laat ons bidden.
Voor alle gelovigen en godsdiensten,
dat zij elkaar zoeken,
dat zij het beste in elkaar oproepen:
godsdienst
als bron van barmhartigheid en verzoening,
als stimulans tot een verenigde wereld.
Dat zij het Pasen doen worden in de wereld.
Laat ons bidden.
8
TAFELGEBED
Wij gaan de weg die velen zijn gegaan:
moe en verward, verdoofd, teneergeslagen.
Wij hadden zo gehoopt op ander nieuws:
vrede, bevrijding nog in onze dagen.
Eerste keuzemogelijkheid
Dan komt een vreemde, sluit zich bij ons aan.
Hij vraagt: waarom zo droef en aangeslagen?
Weet je dan niet van opstaan uit de dood,
van de bevrijding uit verloren slagen?
Hij wandelt mee en opent ons de Schrift,
woorden vanouds, dat alles kan verkeren:
in al wie gaan de weg van ommekeer
zal onze God zijn toekomst investeren.
Hij zet ons hoofd en hart opnieuw in gloed,
de vlam van hoop doet hij opnieuw ontvonken.
Hij spreekt van liefde sterker dan de dood
over wie zijn in nood en dood verzonken.
Wij vragen hem: blijf bij ons, vreemde vriend.
Zie, het wordt avond, nacht is ons omgeven.
Wij hebben nog een lange weg te gaan,
deel eerst met ons het maal van overleven.
Hij gaat ons voor en breekt voor ons het brood,
hij heft de beker op het nieuwe leven, teken van toekomst en verrijzenis,
van de bevrijding, uit de dood geheven.
Jan van Opbergen
Gezegend, Gij, eerste en laatste liefde,
schepper van den beginne tot vandaag,
bevrijder van weleer tot hier en nu,
tot aan dit Pasen van opstaan en opnieuw beginnen,
doorgaan met wat onbegonnen lijkt:
recht doen, vrede stichten, liefde doen.
Tweede keuzemogelijkheid
Gezegend, Gij, eerste en laatste liefde,
die de zon laat schijnen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen, over de vermoorde
van amper drieëndertig en over de beul die schijnbaar het eeuwig leven heeft.
Gij, weerloze in weergaloze liefde,
Gij, zonder hel om te straffen
en geen hemel om te belonen.
Gezegend Gij, eerste en laatste liefde,
Geest van leven die ons in stilte zoekt en inspireert
om even goed en God te zijn als Gij –
niet uit op onszelf alleen,
maar steeds weer uit naar anderen,
om in te voelen, mee te leven en recht te doen.
9
Gezegend, Gij, eerste en laatste liefde,
die opstaat en opleeft,
in mensen die in Jezus’ spoor
zich wijden aan hun medemensen,
zich geven aan de minsten, ten einde, ten dode toe.
Gezegend, Gij, eerste en laatste liefde,
die daarom hoopvol toeziet,
als wij hier opnieuw het leven van Jezus
en onze eigen toekomst verbeelden
door met elkaar te breken en te delen;
brood dat doet hongeren
naar meer en meer gerechtigheid,
en wijn die ons doet dorsten
naar echte, ongelogen vrede.
Gezegend Gij, eerste en laatste liefde,
licht dat ons verlicht om mens te worden,
en dat samen:
schijn over ons, kom bij ons met u Geest,
doe ons Jezus Christus herkennen
bij het breken van het ene brood
en het drinken uit dezelfde beker.
Jan van Opbergen
COMMUNIEBEZINNING
Rerum Novarum
was het begin van sociale zekerheid in ons land.
Het is een opdracht die te realiseren blijft.
Eerste keuzemogelijkheid
De rechten van de kwetsbaren
sterker dan het gewicht van de sterkste
De zorg voor menswaardigheid
hoger dan het streven naar winst
De participatie van mensen
als tegengewicht tegen de verzakeling van kapitalisme
De dialoog met allen
in plaats van de dominantie van de machtigen
Het recht op eigenheid
na neokolonialisme
Een open rechtvaardige handel voor allen
geen overheersing van de markt door enkelen
De rijkdom van lokale producten
vrij van de nivellerende wereldmarkt
10
Opbouw en globalisering van sociale verzekering
in verzet tegen afwezigheid en afbraak van sociale zekerheid
Wel een open en gastvrije wereld
geen gesloten grenzen
De rijkdom van levensbeschouwing, spiritualiteit en religie
als tegengewicht tegen de armoede van materialisme
Multiculturele rijkdom
in plaats van eng nationalisme
Geweldloosheid en gerechtigheid
tegenover geweld en oorlog
De christelijke arbeidersbeweging:
het is een traditie die actueel blijft.
We blijven opkomen voor sociale zekerheid.
Tweede keuzemogelijkheid
Alles verandert.
Mensen veranderen, de samenleving verandert, de wereld verandert.
Maar dit blijft zoals in Daens’ tijd:
zonder verbondenheid en solidariteit
is de aarde ‘woest’ en doods.
Zonder ‘we trekken het ons aan’
is macht en welvaart
er weer vooral voor de rijken.
Zonder sociale beweging
is er alleen liberale beweging.
Daarom deze vraag aan jou:
waarom zou jij niet meedoen?
Waarom kom je niet in onze sociale beweging?
Samen voor behoud van sociale zekerheid voor allen.
De kracht van mensen samen is sterker met jouw kracht erbij.
Kom in sociale beweging en kies maar.
Doe je mee
met de politieke actie van het ACW,
met de CM, het ACV en WS, met de socio-culturele verenigingen van de CAB?
Kom met je talent, kom met je inzet.
Het zal jou veranderen, het zal de samenleving veranderen.
Alles verandert.
Mensen veranderen, de samenleving verandert, de wereld verandert.
Maar dit blijft zoals in Daens’ tijd:
onze aandacht voor kleinen en kwetsbaren verandert niet.
Onze sociale betrokkenheid geven we niet op.
We blijven het ons aantrekken.
We blijven opkomen voor sociale zekerheid.
11
SLOTWOORD
Sociale zekerheid?
Waar een wil is,
is een weg.
Waar solidariteit zegeviert,
is er geld genoeg voor sociale zekerheid.
Rijken wat minder rijk,
armen materieel en sociaal wat beter omkaderd!
Is dat teveel gevraagd?
Is dat niet mogelijk?
Als we niet meer willen herverdelen,
waar gaan we dan naartoe?
Dat weten we toch …
Dat leert ons de geschiedenis…
SLOTGEBED
Word in ons.
God,
Gij, weg naar Pasen na Goede Vrijdag.
Word
rechtvaardig en barmhartig in ons.
Word verrijzeniskracht door onze liefde,
aandacht en zorg voor onze naaste-in-nood, dichtbij en veraf.
Word nieuw en vurig, oud en wijs in ons.
Word in ons tegenkracht van ontmoediging en berusting.
Blijf in ons honger naar gerechtigheid,
hoop op vernieuwing van de wereld.
Blijf in ons dorst naar vrede en solidariteit.
Blijf in ons voorvechter voor sociale zekerheid voor allen.
Dat wij uw Naam niet misbruiken.
Dat wij uw Verhaal niet verloochenen.
Dat wij het beste in uw
Traditie-van-sociale-menswording-‘in-Godsnaam’
niet verspelen.
Sterk ons daartoe
door het sacrament van uw Aanwezigheid,
door het sacrament van ons vriendschappelijk samenzijn in OKRA,
door deze Paasviering.
Amen.
12
AANDACHT VOOR WERELDSOLIDARITEIT IN DE VIERINGEN
MEDEDELING NA DE PREEK OF NA DE COMMUNIE.
Wereldsolidariteit is een deelorganisatie van de Christelijke Arbeidersbeweging.
Wereldsolidariteit zet zich namens de beweging in voor solidariteit met het Zuiden.
Elk jaar voert WS een lentecampagne voor wereldwijde solidariteit. Dit jaar gebeurt
dit in samenwerking met de vakbond ACV en met andere sociale organisaties. Ze
zetten zich samen in voor waardig werk en voor mondiale vrijheid van vereniging voor
arbeiders.
Er zijn vele mogelijkheden
om het solidariteitswerk van Wereldsolidariteit te steunen:
1) Er is de gewone financiële bijdrage via omhaling, de kerkdeuractie met enveloppe
of de storting op rekening van WS.
2) Er is ook mogelijkheid om WS te steunen door wenskaarten, kruidenmixen of
magneten te verkopen. Ieder WS-product kost 5 euro.
Je kan natuurlijk ook je eigen product maken en verkopen ten voordele van WS:
lekkere wafels of pannenkoeken bijvoorbeeld.
3) De opbrengst van de verkoop van deze producten en alle andere acties tijdens de
Lentecampagne gaat naar de projecten van Wereldsolidariteit in Afrika, LatijnsAmerika en Azië.
13