Amsterdam in nood 1940

De geschiedenis van
Amsterdam.
door stef
Inleiding.
Dit werkstuk gaat over de geschiedenis van Amsterdam. Ik heb het onderwerp
gekozen omdat ik meer over het ontstaan wil weten. Bijna mijn hele familie komt
uit Amsterdam dus daarom wil ik eigenlijk meer over Amsterdam te weten
komen. Ik vind het ook altijd heel leuk om met mijn ouders een dagje naar
Amsterdam te gaan.
De indeling van mijn werkstuk is als volgt:
·
Hoe is Amsterdam ontstaan?
·
Stadsrechten.
·
De bloeitijd
·
Scheepvaart V.O.C.
·
De gevels van Amsterdam.
·
Waar is Amsterdam bekend om.
·
Welk geloven woonde er door de jaren heen.
·
Hoeveel mensen hoeveel buurten.
·
Amsterdam in nood 1940 – 1945.
Hoe is Amsterdam ontstaan?
In dit hoofdstuk vertel ik hoe Amsterdam is ontstaan.
Amsterdam is ontstaan waar de rivier de Amstel in de Zuiderzee uitmondde. De
Zuiderzee heet tegenwoordig het Ysselmeer. In de tijd dat Amsterdam ontstaan
is bestond Nederland uit bisdommen met een bisschop aan het hoofd.
Amsterdam behoorde toen tot het bisdom Sticht Utrecht. De Amstel vertakte
zich op de plek waar hij in de Zuiderzee uitliep. Bij deze vertakkingen, of delta,
ontstond een gebied waar veel vis voor kwam en andere mensen wilde via de
Amstel dieper het land in trekken. Dit zijn de redenen waarom bij de delta
mensen gingen wonen in allemaal gehuchten.
In die tijd had de Zuiderzee nog eb en vloed omdat hij in verbinding stond met
de Noordzee. Door deze eb en vloed kwamen er veel overstromingen voor aan de
kust van de Zuiderzee. Dus ook bij de delta waar de Amstel in de zee stroomde.
Omstreeks de eeuwwisseling van de 12e en 13e eeuw wordt er een waterkering
aangelegd om de bewoners tegen de overstroming te beschermen. Halverwege de
13e eeuw wordt er nog een dam aangelegd in de monding van het IJ tegen de
strijd tegen het wilde water. Nadat de dam af was ontstond er een veilig gebied
om schepen te lossen en te laden. Toen dat eindelijk allemaal af was kwam het
hart van Amsterdam tevoorschijn nu beter bekend als de Dam.
Stadsrechten.
In het jaar 1300 was het zover dat
de Amsterdammers stadsrechten
kregen van Floris V. De bewoners
mochten nu een eigen bestuur kiezen.
En eigen wetten en regels maken. Dat
stadsrecht stond op een stadszegel.
De zegel kwam op allerlei belangrijke
papieren te hangen dus er moest een
afbeelding op de zegel komen te staan. Er kwam een schip te staan.
In het begin woonden er weinig mensen in Amsterdam die daar ook geboren
waren. Er kwamen heel veel mensen uit alle hoeken van het land naar Amsterdam.
Deze mensen waren helemaal niet gewend om in een stad te wonen. Het duurde
erg lang voordat de mensen zich een echte Amsterdammer begonnen te voelen.
Al heel gauw was de stad vol. De mensen gingen ook buiten de stadswallen wonen
om dicht bij Amsterdam te zijn. Later ging men daaromheen nieuwe stadswallen
bouwen om de mensen te beschermen. Je komt deze stadswallen nog steeds
tegen dit zijn ze: de Groenburgwal, de Nieuwezijds Voorburgwal en de Oudezijds
Achterburgwal. Zo groeide Amsterdam.
De bloeitijd.
Amsterdam werd in de veertiende eeuw uitgebreid. De grond bestond
grotendeels uit veen. Dit is een grondsoort die zacht is en het is ontstaan uit
door resten van dode planten. De grond was te zacht om er veel huizen, winkels
en grachten op te bouwen.
Dus de grond moest worden versterkt. Er werd heel veel klei in de grond gestopt
voor versterking. Er werden echt heel veel grachten gegraven om veel mensen in
de stad te laten wonen. Deze grachten werden bijvoorbeeld gegraven zoals de
Oudezijds Achterburgwal in de vijftiende eeuw volgde ook nog de Geldersekade
en de Klovienersburgwal.
Bij de Singel werd er nog een afsluiting gegraven. Amsterdam was dus al een
stuk groter geworden. Toen kwamen er ook nog grachten tussen deze burgwallen.
Dit zijn grachten die niet lang zijn maar als verbinding gelden tussen de grote
grachten. Zij zijn er voor de afwatering.
In de 19e eeuw kwam er echt heel veel nieuwbouw dat is echt niet meer te
beschrijven. Amsterdam Noord werd gebouwd dat is nog erg nieuw.
Scheepvaart V.O.C.
De Verenigde Oost-indische Compagnie ( de V.O.C ) speelt ook een hele grote rol
in de bloei van Amsterdam.
De V.O.C. was een van de eerste multinationals in de
17e eeuw. Het bedrijf voerde met schepen naar India.
Ze haalden specerijen en kruiden naar Nederland. De
kooplieden haalden deze specerijen van ver en sloegen
het op in grote pakhuizen. Want als de kooplieden alles in één keer verkochten
kregen ze er minder geld voor als dat ze het in kleine beetjes verkochten. Als ze
het dus in kleine beetjes verkochten kregen ze meer.
De V.O.C. bouwde pakhuizen in Amsterdam. Om die te vullen waren er arbeiders
nodig. Op deze manier zorgde Amsterdam voor werk en hierdoor kwam
Amsterdam tot bloei. De arbeiders hadden huizen nodig om in te wonen. Deze
huizen werden buiten de bestaande stad gebouwd en daaromheen werd weer een
gracht gegraven. De eerste grote gracht heette de Herengracht. Deze gracht is
vernoemd omdat Nederland in die tijd een republiek was. Een Republiek wordt
geleid door een groep van hoge heren, dat is een Heer dus daarom heette de
gracht de Herengracht.
Nadat er nog meer mensen in Amsterdam kwamen wonen. Moest er nog een
gracht komen en dat is de Keizersgracht geworden. Deze naam kwam omdat toen
Napoleon aan de macht was gekomen. Hij was de keizer van bijna heel Europa en
dus ook van het gebied van Nederland.
Amsterdam groeide nog verder en toen is de Prinsengracht gegraven. In die tijd
was Prins Willem van Oranje de bestuurder van Nederland. Nadat er nog meer
mensen kwamen wonen gingen ze daar omheen wonen en kwamen er steeds meer
straten en grachten.
De handel van de Amsterdammers begon goed te lopen maar er ontstond een
groot probleem. Als de Amsterdammers naar Vlaanderen moesten varen,
moesten ze op veel plekken tol betalen. Tol is geld dat je moet betalen om verder
te kunnen reizen. Het kostte de Amsterdammers enorm veel geld om dat allemaal
te betalen. In 1275 gebeurde er iets heel belangrijks. De graaf van Holland
besloot dat de Amsterdamse schepen geen tol meer moesten betalen in de
provincies Zuid en Noord Holland. De Amsterdammers waren natuurlijk erg blij
en trots. Het papier waar het besluit opstond bewaarde ze heel erg goed, het
papier bestaat nog steeds. De Amsterdammers konden nu meer winst maken
omdat zij geen tol betaalde. Hierdoor kam Amsterdam nog meer tot bloei.
De gevels van Amsterdam.
Je hebt in Amsterdam verschillende soorten gevels. Je hebt de trapgevel de
halsgevel de klokgevel en de lijstgevel. Hierover ga ik het hebben in dit
hoofdstuk. Ik vertel ook een beetje over houten gevels.
De trapgevel.
De trapgevel was het populairst in de jaren 1600 t/m 1665.
Hij
was
toen overal in de stad te zien. Nu zijn er nog zo een honderd als je langs de
grachten kijkt. Je herkent dit soort gevels aan de treden die langzaam omhoog
lopen.
Het grappige aan deze gevel is dat het dak meestel al bij de 1e verdieping begint.
Dus je kunt het van de buitenkant ook een trappenhuis noemen. Zoals je
waarschijnlijk al ziet.
De trapgevels zijn bijna of helemaal niet versiert op de foto kun je dat ook zien.
De halsgevel.
De halsgevel was het populairst in het jaar 1640 t/m1770. Je kunt de halsgevel
herkennen aan de versieringen van fruit of bloemen. De halsgevel werd heel veel
gemaakt in de 18e eeuw en werd in de jaren door steeds mooier versierd.
De klokgevel.
Ik vind de halsgevel en de klokgevel erg veel op elkaar lijken. Dat kan je ook zien
op de foto’s. Het verschil is eigenlijk dat de klokgevel geen hoeken heeft van 90
graden heeft en dat heeft een halsgevel wel. Bij de klokgevel zit de versiering
boven op de klok en bij de hals gevel aan de zijkanten. In de 18e eeuw werden de
klokken steeds hoger. De klokgevel was het populairst in het jaar 1660 t/m 1790.
De lijstgevel.
De lijstgevels werden heel erg veel gemaakt in de 17e, 18e en vooral in de 19e
eeuw gemaakt. De lijstgevels zijn heel erg versierd met van alles en nog wat. De
lijstgevel heeft zijn naam te danken aan zegmaar aan de rechthoek met de
versieringen. De lijst gevel was het populairst in de eeuw 1600 tot en met 1790.
Nu nog iets meer over de gevels.
Tussen het jaar 1200 en 1550 werden er houten gevels in Amsterdam gemaakt.
De huizen waren helemaal van hout gemaakt. Dit was een goedkope bouwstof.
Maar hout was wel heel erg brandbaar. Grote delen van Amsterdam zijn in de
loop van de tijd afgebrand. Om het veiliger te maken gingen de mensen steen
tegen het hout aanbouwen. Deze huizen waren van buiten van steen maar van
binnen van hout. Daarom zijn er nog een paar huizen over in Amsterdam die van
de binnenkant muren van hout hebben en aan de buitenkant muren van steen.
Een voorbeeld hiervan is de woning op Begijnhof 42. Zie de afbeeldingen
hieronder.
Welke geloven woonden er door de jaren heen?
Er hebben veel geloven in Amsterdam gewoond.
Rond jaar 1500 ging er erg
veel veranderen, de Middeleeuwen waren afgelopen. Er begon een nieuwe tijd.
Amsterdam was al een aardig grote stad geworden, inmiddels had stad al 12.000
inwoners. Voor die tijd al erg groot. De bevolking groeide nog tot het aantal
30.000 inwoners in ongeveer het jaar 1560. In de tijd erna zijn er niet veel
mensen meer bijgekomen omdat er een godsdienstoorlog ontstond.
In
de
Middeleeuwen was iedereen katholiek. De paus in Rome regeerde over alle
Christenen. In die nieuwe tijd waren er mensen die het met de paus helemaal
niet eens waren. Zij protesteerde en stichtte een nieuwe kerk. Daarom werden
ze de Protestanten genoemd. Veel mensen in Holland en in Amsterdam kozen
voor het nieuwe geloof. Maar zo eenvoudig was dat niet. De koning van Spanje
regeerde ook over de Nederlanden, (zo werden Nederland en België vroeger
samen genoemd). De koning bleef Katholiek en begon de Protestanten fel te
bestrijden. Dit was het begin van de 80 jarige oorlog.
Amsterdam is pas aan
het einde van deze oorlog Protestants geworden omdat hier veel Spaanse
soldaten woonden. Aan het einde van de oorlog was Amsterdam grotendeels
Protestant. Degene die Katholiek bleven moesten hun geloof volgen in
schuilkerken. Aan de buitenkant zag deze kerk er als een gewoon huis uit.
Binnenin was het huis verbouwd tot kerk.
Toen er een crisis was in Duitsland
waren er ook veel joden naar Amsterdam gekomen. Toen er veel joden in
Amsterdam waren brak er een ernstige oorlog uit, de tweede wereld oorlog. Veel
joden werden uit hun huizen door de Duitsers gehaald (Hier meer over in het
volgende hoofdstuk Amsterdam in nood 1940 – 1945). Na deze oorlog moest
natuurlijk alles weer opgebouwd worden.
Na de tweede wereld oorlog moest
Nederland weer worden opgebouwd. Eerst deden de Nederlanders dit zelf. Maar
later wilde de Nederlanders het ‘vieze’ werk niet meer doen. Er zijn toen veel
mensen uit Marokko en Turkije naar Nederland gehaald die dit werk wel wilde
doen. In die tijd
zijn er dus veel
allochtonen
naar
Amsterdam
gekomen.
Deze
mensen namen hun
geloof
mee
namelijk
het
Islamitische
geloof.
In
Amsterdam variëren de mensen met hun geloof, wat eigenlijk heel erg goed is.
Amsterdam in nood 1940-1945.
Er vlogen bommenwerpers over de stad Amsterdam en Duitsers trokken over de
Nederlandse grenzen. Het was de tweede wereld oorlog. Het was vreselijk dat er
nog een oorlog uitbrak. Alle Amsterdammers sloegen voedsel in. Sinds lange tijd
is Amsterdam weer bezet door de Duitsers. De Duitse leiders (Adolf Hitler) en
zijn nazi partij voerde een enorme haat tegen de joden. In de oude joden buurt
werden de mensen gewoon uit hun huizen gehaald of geslagen en daarna naar een
concentratie kamp gebracht en vermoord. De Amsterdammers konden er niets
aan doen dat er meer dan 70.000 joodse stadsgenoten uit hun stad zijn
vermoord. In de winter van het laatste oorlogsjaar was er bijna geen eten en
brandstof. De mensen sloopten hout uit huizen die waren leeggehaald voor
brandstof. In 1945 kwam eindelijk een eind aan de tweede wereld oorlog. Als je
bijvoorbeeld naar de Jodenbuurt keek was het een grote ruïne geworden.
Omdat er zoveel mensen zijn vermoord en huizen verwoest zijn er een monument
op de Dam geplaatst om te gedenken dat zoiets nooit meer moet gebeuren. Dit is
het monument op de dam (zie het plaatje hieronder).
Waar is Amsterdam bekend om?
Amsterdam staat in het buitenland erg bekend om zijn vrije regels. Er worden
onder andere softdrugs verkocht. Er worden veel drugs verkocht in de
Amsterdamse koffieshops. Je herkent deze shops meestal aan het palmboompje
op het uithangbord. Er lopen daarom heel erg veel junks rond in Amsterdam.
Vaak zijn het zwervers (dat hoeft niet altijd natuurlijk). Zij gaan bedelen voor
geld en daarvan gaan zij roken/blowen of misschien wel spuiten. Dat is dus
minder goed om bekend om te staan. Het goede van Amsterdam is dat er in de
loop van tijd zoveel verschillende mensen zijn komen wonen. Iedereen met zijn
eigen geloof en waarden. Dit geeft een gezellige sfeer. Hierdoor komen er ook
veel toeristen naar Amsterdam door het jaar heen. Dus niet alleen om op het
strand te liggen want dat hebben ze niet. Er is veel geschiedenis en daardoor
zijn er veel musea en monumenten in Amsterdam om naar toe te gaan.
Amsterdam is geen saaie stad er is altijd wel wat te beleven. Amsterdam staat
heel erg bekend voor buitenlanders want Amsterdam staat bekend om dat het
een vrije stad is. Waar buitenlanders en Amsterdammers mogen wonen.
Hoeveel mensen en hoeveel buurten?
Amsterdam telt nu 14 buurten hier staan ze in de tabel geschreven.
Amsterdam centrum.
Westerpark.
Oud west.
Zeeburg.
Bos en lommer.
De baarsjes.
Amsterdam-Noord.
Geuzenveld/Slotermeer.
Osdorp.
Slotervaartovertoomseveld.
Zuid oost.
Oost watergraafsmeer.
Amsterdam oud zuid.
Zuider Amstel.
Ik heb op Internet gekeken hoeveel mensen er in Amsterdam wonen maar ik kon
alleen maar tot 2002 vinden. Hier staat ook bij welke leeftijd de mensen hebben.
Jaartal 0 –19
20 – 34 35 -49 50 - 64 65 +
Man
vrouw
totaal
2001
151474 207442 180570 106974 88080 361630 372910 734540
2002
153130 202541 183221 109725 86711 362602 372726 735328
Amsterdam telde in 2002 dus 735328 inwoners.
Het aantal is nu bijna hetzelfde want de groei in Amsterdam gaat niet meer zo
snel omdat er heel weinig nieuwbouw meer is in Amsterdam.
Tot slot.
Ik vind dat ik een hele hoop van het onderwerp heb geleerd. Want ik wist
helemaal niet hoe het was ontstaan en nu wel en dat is wel handig als je in
Amsterdam loopt en je weet een beetje hoe oud een gracht is. Verder heb ik het
gekozen omdat mijn Opa er erg veel van af weet en veel boekjes er over heeft
dus ik dacht ik kies dit onderwerp want het lijkt mij erg interessant en dat was
het ook.
Bronvermelding.






Titel: Nederland dichterbij Amsterdam. Schrijver:Ton van der Heyden.
Titel: De geschiedenis van Amsterdam. Schrijver: Jos Nap.
Titel: De historische schoonheid van Amsterdam. Schrijver: A.A. Kok.
Het Internet.
Hr. L. C. Schimmel (Mijn Opa).
Hr. R. Schimmel (Mijn vader).
Zoek je meer informatie over Amsterdam?? Zoek dan met GOOGLE.