Autisme en Genderdysforie een bijzonder paar Annelou L.C. de Vries, kinder en jeugdpsychiater, Anouk Balleur- van Rijn, klinisch psycholoog Genderteam Kinderen en Adolecenten VU medisch centrum www.vumc.nl/afdelingen/zorgcentrum-voor-gender/ alcdevries.21mei2012 Genderdysforie Genderdysforie: Gevoel ongelukkig te zijn met eigen geslacht Gendergevarieerd gedrag: gedrag niet typisch voor eigen geslacht alcdevries.21mei2012 Genderidentiteitsstoornis (DSM-IV) A: Aanhoudende en sterke genderidentificatie met het andere geslacht B: Zich voortdurend niet op zijn of haar gemak voelen met eigen sekse alcdevries.21mei2012 Prevalentie en beloop Echte transseksualiteit (volwassenen): 10 per 10.000 vrouwen (VM) 30 per 10.000 mannen (MV) In kindertijd, 4-12 jaar, 2 items CBCL (Verhulst, 1996) Gedraagt zich als het andere geslacht: jongens: 2,5% meisjes: 5% Wil van het ander geslacht zijn: jongens: 1,4% meisjes: 2,0% alcdevries.21mei2012 Genderidentiteitsontwikkeling: peuter/kleuter Gender-labeling: man-vrouw verschil benoemen Gender-stabiliteit: weten dat sekse permanent is Gender-constancy: weten dat sekse onafhankelijk is van kleding, activiteiten, toeschrijven aan genitaal alcdevries.21mei2012 homosexual and heterosexual adults (85%) Gender Dysphoric Children (prepubertal age <12 y) transsexual adults (ca 15%) Review: Steensma (2011) alcdevries.21mei2012 Aanpak GIS Kinderen < 12 jaar Diagnostiek: GIS? Pedagogisch advies: geef kind ruimte zichzelf te zijn, maar blijf duidelijk maken dat het om een kind met cross-gender gedrag gaat, probeer contact en activiteiten met leeftijdgenootjes en volwassenen (rolmodel) van eigen geslacht te stimuleren Aanpakken bijkomende problemen, angst- en gedragsproblemen, sociale uitsluiting, voorkomen stigmatisering,voorkomen negatief zelfbeeld Geen medische ingrepen alcdevries.21mei2012 Aanpak Adolescenten Criteria Levenslange genderdysforie Toename lijdensdruk bij start puberteit Geen ernstige co-morbiditeit/ psychopathologie Ondersteunende familie/ goed sociaal netwerk + Minimaal 12 jaar In de puberteit Voordelen Tijd voor een gebalanceerde beslissing Minder psychisch lijden, normale adolescentie Beter resultaat na GAB alcdevries.21mei2012 Aanpak Adolescenten > 12 jaar : v.a.12 jaar Tot 16 jaar 16 tot 18 jaar 1e Diagnostische Fase ‘Verlengde 1e Diagnostische Fase’ 2e Diagnostische Fase Geen Medische Ingrepen Half jaar Puberteitsremming CrossSex Hormonen Volledig omkeerbaar Deels omkeerbaar Max 4 jaar Max 2 jaar alcdevries.21mei2012 Genderidentiteitsontwikkeling en autisme Abelson, 1981: Interview 30 autistische kinderen, leeftijd gemiddeld 6 jaar, gemiddeld IQ 66: MGIT: herkennen van jongens/meisjes Gesell question: ben jij een jongen/meisje? Ontwikkelen Gender Identiteit: gecorreleerd aan cognitieve en taalontwikkeling en gecorreleerd aan social and self-help skills alcdevries.21mei2012 Seksueel gedrag en autisme Hellemans et al, 2001 & 2002 Licht en normaal begaafde mensen met autisme 50% wenst een sexuele relatie en had er één, slechts 1 langer dan 6 mnd Frustratie mbt niet lukken van relaties Heteroseksueel 58 – 65 % Homoseksueel 4 – 5 % Biseksueel / onduidelijk: 4 – 25 % Hypermasturbatie, pedofilie, psychofarmaca alcdevries.21mei2012 GIS en ASS: Wat is bekend?? Een overrepresenta*e van mensen met ASS (Robinson & Knudson, 2005; De Vries et al., 2010, Jones et al., 2011) GID en ASS kunnen tegelijker<jd bij een persoon voorkomen (Mukaddes, 2002, Tateno et al, 2008, De Vries et al., 2010) alcdevries.21mei2012 GIS en ASS: andere opva?ngen Cross-­‐gender gedrag is toe te schrijven aan de specifieke interesses die mensen met au<sme kunnen hebben (Williams et al., 1996) Cross-­‐gender gedrag kan worden beschouwd als OCD, los van au<sme of genderdysforie (Landen & Rasmussen, 1997; Perera et al., 2003, Kraemer et al., 2005) alcdevries.21mei2012 VU-onderzoek Participanten (N=204) mbv DISCO N= 108 kinderen (8.06), waarvan 11 met een vermoeden van ASS N= 96 adolescenten (13.92), waarvan 15 met een vermoeden van ASS alcdevries.21mei2012 Genderdysforie en ASS De Vries et al., 2010 alcdevries.21mei2012 Percentages berekend naar GIS en GIS-NOS De Vries et al., 2010 alcdevries.21mei2012 Mean AQ scores from each group are displayed graphically in Fig. 1. An ANOVA with between subject factors of Group (Transsexuals vs. Controls vs. ASC group) and Genetic Sex and the covariate of age revealed significant main effects of Group (F(2, 558) = 303.0, p \ 0.0001) and Genetic Sex (F(1, 558) = 7.5, p \ 0.01) and a significant interaction (F(2, 558) = 16.9, p \ 0.0001), but no effect of age (p [ 0.6). Inspection of Fig. 1 suggests that the interaction arises because control males (x = 17.8, SD = 6.8) score cohen’s d = 0.7) but t transwomen and control To investigate the ef taking hormones were c report hormone treatmen arately. We found no sig on hormone treatment in or in the transmen group trend. To determine the scores in the transsexua reported to be homosexu not homosexual (this in both or neither sex) an between the transwomen tation (F(1,259) = 4.8, reported not to be homo endorsed liking women, greater AQ score (x = reported to be homosex SD = 5.6) (t(196) = 2 whereas there was no (t(59) = 1.0, p [ 0.3). Scores on the AQ can as having the ‘broader au AQ 23-28), ‘medium a as AQ 29-34) or ‘narrow GIS Volwassenen; Au<sm Quo<ent (Jones et al., 2011) 45 40 Genetic males Genetic females 35 AQ Score 30 25 20 15 10 5 0 Transsexual Group Control Group ASC Group Fig. 1 Mean AQ scores in the three groups. Error bars denote standard error of the mean (SEM) alcdevries.21mei2012 Een bijzondere paar GIS en ASS zijn twee verschillende stoornissen die naast elkaar kunnen voorkomen: dat hee[ het Vumc onderzoek aangetoond, maar au<sme bleek het beeld steeds sterk te hebben ingekleurd, ook veel vaker atypische vorm van GIS, lang niet al<jd geslachtsaanpassende behandeling Desondanks blij[ au<sme vaker voor komen dan in de algemene popula<e alcdevries.21mei2012 A) Heeft autisme een verhoogd risico op GIS? OF B) Heeft GIS een verhoogd alcdevries.21mei2012 risico op autisme? Autistische kwetsbaarheid voor GIS?? GEDRAG: fascina<es voor: kleuren, zachte sto]es, bepaalde kleren (Williams et al., 1996) VOORBEELDEN kleuren: roze zachte sto]es: zijde, bont bepaalde kleren: bikini s alcdevries.21mei2012 Autistische kwetsbaarheid voor GIS?? COGNITIE: - Rigide denkstijl: strict verschil tussen mannen en vrouwen (Ruble et al., 2007) - Te kort aan theory of mind: problemen in het toekennen van gedachten, intenties aan een ander en aan jezelf (identiteitsproblemen) alcdevries.21mei2012