B en W.nr. 13.0939 d.d. 29-10-2013 Onderwerp Beantwoording schriftelijke vragen van het raadslid De Vos (PvdD) inzake verlichten bomen Schipholweg Besluiten: 1. de beantwoording van de schriftelijke vragen van raadslid De Vos (PvdD) d.d. 19 september 2013 inzake verlichten bomen Schipholweg vast te stellen; 2. dit besluit te zenden aan de vragensteller en de overige leden van de gemeenteraad. Behoudens advies van de c ommissie Perssamenvatting: Het college heeft de schriftelijke vragen beantwoord van raadslid De Vos (PvdD) d.d. 19 september 2013 inzake verlichten bomen Schipholweg. Beantwoording schriftelijke vragen aan het college van raadslid De Vos (PvdD) d.d. 19 september 2013 inzake verlichten bomen Schipholweg Antwoord van burgemeester en wethouders (ingezonden 29 oktober 2013) 1. In hoeverre zijn de belangen van mens, dier en milieu meegewogen bij het initiatief om de bomen aan de Schipholweg te verlichten? Het business platform Schipholweg wil de sfeer van de Schipholweg opwaarderen vanwege het saaie karakter van de omgeving. Het platform heeft gevraagd wat de mogelijkheden zijn om de gebouwen dan wel bomen te verlichten. De gemeente heeft positief gereageerd op dit initiatief uit de stad met de voorwaarde dat de investering vanuit het businessplatform werd verzorgd. Verder heeft de gemeente de aanvullende voorwaarde gesteld, dat de verlichting met behulp van LED werd uitgevoerd vanwege milieubelang (lager energieverbruik) en lagere beheerkosten. De belangen voor het milieu zijn afgewogen. De gemeente laat in dit specifieke geval de verbetering van de omgeving en de aantrekkelijke uitstraling van een belangrijke kantoorlocatie in Leiden prevaleren. Een locatie die dicht aan ligt tegen het Stationsgebied waar de gemeente een belangrijke ontwikkelopgave heeft. De boomverlichting is momenteel nog de gehele nacht aan. Nog dit jaar zal er een voorziening worden getroffen om de verlichting tot 1.00 uur te laten branden. 2. Welke gemeentelijke gebouwen worden ’s nachts aangelicht? Heeft ook hier een belangafweging plaatsgevonden? Hieronder volgt de lijst van gemeentelijke gebouwen die ’s nachts worden aangelicht: Straat Monument Alexandrine Tinneplein Kunstwerk Boisotkade - Vliet Vlietbrug Breestraat NBBS gebouw diverse straten Havenwijk diverse bruggen Burchtsteeg Poort van de Burcht Geregracht/Plantsoen Monument Jan van Hout Haagse Schouwweg Monument Gevallen Militairen Kloosterpoort Boomverlichting Vismarkt - Nieuwe Rijn Koornbeurs & -brug Lindestraat Monument Molenwerf Parkstraat Monument Gevallenen 2de Wereldoorlog Verzetsmonument Sitterlaan - Kammerlingh Onnesplein Monument Corn. Joppensz Breestraat Stadhuis Steenstraat Boomverlichting Steenstraat Catwalk Stationsplein Lichtzuilen Van der Sterrepad de Burcht bomen Van der Sterrepad de Burcht omloop Noordeinde Zeevaartschool Steenschuur Nieuwsteegbrug Lange Mare - Haarlemmerstraat Hartebrugkerk Lange Mare - Haarlemmerstraat Hartebrugkerk boomverlichting Haven Zijlpoort Molenwerf Molen de Valk Kort Galgewater Stadstimmerwerf Kort Galgewater Molen de Put 1e Binnenvestgracht Morspoort Marktsteeg Scheltema complex Gerecht Gravensteen Lokhorststraat Latijnse school Sebastiaansdoelen Doelenpoort Rapenburg Plaquettes Leids ontzet Sionssteeg Sionshofje Caeciliastraat St. Elisabeth Gasthof Vismarkt de Waag Middelweg Hooglandse Kerk Gangetje Onderdoorgang Hooglandsekerkgracht Boomverlichting Wiekelpad Monument Eigen Wieken Diverse straten Merenwijk Muurteksten Stationsplein Boomverlichting Korte Mare Warmonderbrug schijnwerpers Witte Singel Borstbeeld Rembrandt Rapenburg Gijsselaarsbank Witte Singel Neksluisbrug Molensteeg Molensteegbrug Steenschuur Lodewijkskerk Oude Rijn Scheluwbrug Havenplein Kleine Havenbrug Ankerpark kanonnen Ankerpark Kort Rapenburg overkluizing Kort Rapenburg Galgewater Rembrandtbrug Rapenburg Sint Jeroensbrug Hoogstraat Visbrug Donkersteeg Sint Jansbrug Stationsplein Pilaren onder Alphens perron Langegracht Schoorsteen E-on Vismarkt grondspots bomen Van der Werffpark Monument Van der Werf Schipholweg Bomen middenberm Van ongeveer de helft van deze aangelichte objecten, kan en gaat de verlichting om 1.00 uur uit. Om de verlichting om 1.00 uur uit te kunnen doen, zijn speciale voorzieningen nodig. Het is een wens om dit voor de gehele illuminatie te realiseren. Hiervoor is echter een investering in apparatuur (schakelingen) en netwerk nodig. Momenteel wordt door de netbeheerder hiertoe een pilot gedaan waarin de gemeente Leiden participeert. Deze pilot vindt plaats in de omgeving van de Admiraal Banckertweg. Indien de gemeente de verlichting zelf kan besturen, kan dit tijdstip worden vervroegd. Het uitgangspunt bij de illuminatie is dat er spaarzaam en selectief details van panden en objecten worden uitgelicht in plaats van de objecten frontaal in het licht te zetten. Dus om met zo minimaal mogelijke energie (en milieubelasting) een maximaal effect te bereiken. 3. Erkent u in zijn algemeenheid de negatieve gevolgen van verlichting in de openbare ruimte? Als gemeente maken we steeds weer een afweging over de invloed van verlichting in de openbare ruimte op sociale veiligheid, verkeersveiligheid en de belasting van het milieu (mens, dier en plant). De gevolgen van verlichting kunnen ook positief zijn. Verlichting kan de openbare ruimte aantrekkelijker en veiliger maken. 4. Is er inmiddels contact geweest met de Sterrenwacht om aan te sluiten bij de Nacht van de Nacht? (De eerstvolgende is 26 oktober 2013) Ja, wij sluiten aan bij de Nacht van de Nacht. In de Nacht van de Nacht gaan de volgende illuminatieprojecten uit: - Bruggen in Havenwijk - Stadhuis - Burcht - Zijlpoort - Stadstimmerwerf - Morspoort - Scheltema-complex - Gravensteen - Latijnse school - Doelenpoort - Plaquettes Leidens Ontzet Rapenburg - Sionshofje - St. Elisabeth Gasthof - Waag - Hooglandse Kerk - Boomverlichting Hooglandsekerkgracht - Beeld op plein Eigen Wieken - Lodewijkskerk - Scheluwbrug - Klein Hevanbrug - St. Jeroensbrug 5. Kent u de proef van de gemeente Utrecht naar vleermuisvriendelijke verlichting, en bent u van plan, dit ook te overwegen voor Leiden? De gemeente is bekend met de proef in Utrecht en gaat ook een proef doen met vleermuisvriendelijke verlichting op de Groene Maredijk. De Groene Maredijk ligt dwars op de foerageerroute van en naar het Leidse Hout. 6. Veel scholen en kantoorgebouwen zijn ’s avonds en ’s nacht volop verlicht. In antwoord op eerdere vragen van GroenLinks http://gemeente.leiden.nl/nc/bestuur/schriftelijkevragen/omgevingskwaliteit/ heef het college antwoord “niet bevoegd” te zijn om scholen te dwingen spaarzamer met verlichting om te springen. Is het college echter wel bereid om met scholen en ondernemers in gesprek te gaan en de argumenten tegen lichtvervuiling met hen te delen? Op dit moment is de gemeente niet in gesprek met scholen en ondernemers specifiek over (het beperken van) verlichting. Wel is er een verkennend gesprek gepland met de centrummanager om te onderzoeken in welke mate ondernemers interesse hebben om in de binnenstad gevel- en etalageverlichting te verduurzamen. Op het gebied van duurzaamheid is de gemeente wel in gesprek met scholen in de zin van ‘groene schoolpleinen’ en in het gemeentelijk programma richting primair onderwijs biedt de gemeente ook diverse lesprogramma’s aan op het gebied van duurzaamheid: bijvoorbeeld energieke scholen. De rol van de Omgevingsdienst (ODWH) is in dit verband beperkt tot bedrijven en instellingen die zijn aan te merken als een inrichting in de zin van de Wet milieubeheer. Bij dergelijke bedrijven komt de ODWH periodiek over de vloer voor het uitvoeren van een milieucontrole. De meeste bedrijven hebben dan te maken met algemene milieuregels op grond van het Activiteitenbesluit. Alleen voor glastuinbouw en sportveldverlichting zijn daarin concrete voorschriften voor verlichting opgenomen. Het onnodig verlichten van bedrijfsgebouwen in de avond en nacht kan daarnaast ook nog worden aangemerkt als het niet doelmatig gebruiken van energie. Als dan het jaarlijks energiegebruik boven een bepaalde norm uitstijgt (50.000 kWh elektra of 25.000 m3 aardgasequivalenten) kan het bedrijf worden aangesproken om energiebesparende maatregelen te nemen. Bij milieucontroles wordt wel gevraagd of er sprake is van onnodige verlichting, maar er wordt niet specifiek op gecontroleerd. 7. De Rijksoverheid heeft inmiddels de lichtvervuiling op snelwegen aangepakt. Welke mogelijkheden zijn er binnen Leiden om te komen tot minder lichthinder in de openbare ruimte? Rijkswaterstaat schakelt verlichting definitief uit na een bepaalde tijd. Dat is in een stedelijke omgeving moeilijk vanwege de sociale- en verkeersveiligheid. Het is wel het streven van de gemeente om in de nabije toekomst te komen tot een gedimde verlichting in de stille uren van de nacht. Dit houdt ook verband met het (nog niet) zelf kunnen sturen en schakelen van onze eigen verlichting.