spiritualiteit 2017

LITURGIE
& spiritualiteit 2017
1
Inhoud
Beste lezer,
3
Campagne kort
4
Kiezen voor liefde en rechtvaardigheid
Al 56 jaar verbindt Broederlijk Delen de vastenspiritualiteit met
6
Info bij de vieringen
solidariteit tussen Noord en Zuid. De brochure ‘Liturgie en Spiritualiteit’ is
10
Viering: Aswoensdag
hierbij een vaste waarde en een onmisbaar instrument.
12
Viering: Eerste zondag van de vasten
15
Viering: Tweede zondag van de vasten
18
Viering: Derde zondag van de vasten
21
Viering: Vierde zondag van de vasten
24
Viering: Vijfde zondag van de vasten
ontwikkeling hoog op de agenda van de kerk. Voor Broederlijk Delen
27
Viering: Palmzondag
betekende dit document een stimulans om zijn werk verder te zetten.
30
Inspiratie voor Pasen
In de vastenliturgie stelt de bijbel ons voor een aantal uitdagende keuzes.
32
Vieren met jongeren
Vasten is: bewuste levenskeuzes maken, richting kiezen. Kiezen doen
35
Vieren met eerste communicanten
37
Vieren met vormelingen
40
Populorum Progressio
41
Partituur ‘Lieve boetseerder,
trek mij uit de klei’
42
Dit jaar vieren we de vijftigste verjaardag van de encycliek Populorum
Progressio. Paulus VI plaatste hiermee het idee van duurzame
we niet altijd tussen zwart en wit. Als christen is het vaak belangrijk het
ene te doen, maar het andere niet te laten. Het gaat vaak om en/en, in
plaats van of/of … Als christen maken we onze keuze niet zomaar met ons
gevoel, met onze stemming van de dag, of omwille van een modetrend.
Alternatieve lezingen voor de viering
Als christen kiezen we onze levensstijl vanuit ons geworteld zijn in de
met vormelingen
christelijke traditie, de bijbel, onze persoonlijke relatie met God.
43
Bezinningstekst ‘Goede Vrijdag’
44
Adressen
Amssetou is een sterke vrouw uit Burkina Faso. Zij slaagde er met behulp
van de partnerorganisaties van Broederlijk Delen in om voldoende
inkomsten voor haar gezin te hebben. De relatie met haar man
veranderde hierdoor en momenteel is ze een gerespecteerde vrouw in
haar dorp. Ze zet zich met hart en ziel in om datzelfde te realiseren voor
de andere vrouwen in Bourzanga. Onze solidariteit kan hen helpen om
verder duurzame keuzes te blijven maken.
Bedankt voor jouw vrijwillige inzet voor Broederlijk Delen. We wensen je
een mooie veertigdagentijd toe.
De werkgroep Liturgie en Spiritualiteit
Campagne 2016 in samenwerking met Nine O’Clock Somewhere
Werkten mee aan deze brochure: Lieve Biesbrouck, Mieke
Corneillie, Jan De Roeck, Lieve Desodt, Marjet Haels, Lien Mahieu,
Els Van Doren, Bea Van Woensel
Hoofdredactie: Lien Mahieu Eindredactie: Marjet Haels
Tekstcorrectie: Greet De Wulf, Siska Kockelbergh
Foto’s: Thomas De Boever, Piet Vromman
Drukkerij: De Windroos, gedrukt op offset 90 gr FSC-papier
Kalender Campagne 2017
1/03
Aswoensdag, start van de campagne
14/3-28/03 Getuigenissenprogramma Burkinese gasten in Vlaanderen
10/03 Koffiestopdag
25/03-26/03 Eerste collecteweekend campagne
08/04-09/04 Tweede collecteweekend
16/04
Pasen, einde van de campagne
Grafische vormgeving: Toon Van Wambeke
Wettelijk depotnummer: D/2016/5.556/6
Verantwoordelijke uitgever: Lieve Herijgers, Huidevettersstraat
165, 1000 Brussel
2
De vieringen zijn ook digitaal beschikbaar op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
Campagne kort
Maak van elke druppel een geschenk
Bio in Bourzanga
Burkina Faso. Met een regenseizoen van vier maanden is het
voor de boeren altijd al een uitdaging geweest om voldoende
graan te produceren. Een tekort aan voedsel is dan ook een
jaarlijks terugkomend probleem, vooral in het noorden
van het land. De veranderingen in het klimaat maken de
regenval bovendien wispelturiger en het regenseizoen nog
korter. Hevige stortbuien zetten hele dorpen onder water
en spoelen de vruchtbare grond weg. Terwijl daarna de
droogte aanhoudt en de planten verwelken. De overheid
doet niets om de lokale boeren vooruit te helpen. Het dwingt
hen om zelf op zoek te gaan naar andere manieren om
voedsel te produceren en geld te verdienen om hun gezin te
onderhouden.
Amssetou overtuigde de vrouwen van de voordelen die
verbonden zijn aan biologische landbouw. Met behulp
van lokale planten en eigen dierlijke mest verhogen ze de
vruchtbaarheid van de grond. En door wisselteelt putten ze
de gronden minder snel uit. De oogst blijft even groot en de
vrouwen maken minder kosten. Daardoor is de winst hoger.
Biologische landbouw vraagt echter veel tijd en energie,
waardoor de vrouwen de garantie willen hebben dat ze
volgend jaar hetzelfde stukje grond kunnen bewerken,
zodat ze de resultaten kunnen zien van al hun zware
inspanningen. En die garantie is er niet altijd, want vrouwen
mogen volgens de traditie geen grond bezitten. Mannen zien
dat de grond opnieuw opbrengt en eisen die terug op.
Amssetou
Vrouwenrechtenambassadrice
In Bourzanga woont Amssetou Badini (31). Van thuis uit was
ze gewend om het met één maaltijd per dag te doen. Toen
ze in contact kwam met de plaatselijke vrouwenorganisatie
ADIF, gesteund door Broederlijk Delen, ging haar situatie
erop vooruit. Nu ze zelf mama is, doet ze er alles aan om
haar drie kinderen betere kansen te geven.
Daarom brengt Amssetou de situatie van de vrouwen en
hun recht op grond en inkomen vaak onder de aandacht
van het lokale bestuur. Voor de chef van het dorp is ze
een belangrijke raadgever geworden. Dat stemt Amssetou
hoopvol voor de toekomst: “Ik besef dat een volledige
mentaliteitsverandering nog niet voor morgen is, maar ik
voel dat ik een belangrijk zaadje plantte, dat traag maar
zeker zal groeien.”
Iedereen draagt zijn steentje bij
Dankzij Broederlijk Delen kwam Amssetou in contact
met andere groepen. Zo kwam ze in contact met een
boerenorganisatie die gespecialiseerd is in erosiebestrijding.
Eén van die technieken gebruiken ze nu ook in Bourzanga.
De vrouwen bouwen erosiedijken op het veld. Dat is een
zware opdracht, maar met een mooi resultaat. De oogst is
maar liefst vier keer hoger dan op een veld zonder dijken.
Op die manier kunnen boeren meer granen en gierst
opslaan in hun opslagruimtes.
Extra inkomsten
Maar een succesvolle oogst alleen volstaat niet om
voldoende eten te hebben voor de eigen familie én om
nog wat over te houden voor de verkoop. Daarom steunt
Broederlijk Delen partnerorganisaties die vrouwen helpen
in het opzetten van andere activiteiten die extra inkomsten
opleveren. Zo helpt Amssetou vrouwen in haar dorp om een
winstgevende handel op te starten. Een lening, gefinancierd
door Broederlijk Delen, geeft de vrouwen daarbij een duwtje
in de rug. Ook de tuinbouwveldjes aan het meer zorgen
voor extra inkomsten. In ruil voor een jaarlijkse bijdrage
krijgen de vrouwen van Bourzanga een klein stukje grond
dat ze mogen bewerken. Het veld is gemakkelijk te irrigeren
door water op te pompen uit het meer. De vrouwen telen er
tomaten, ajuinen en kool gedurende de maanden dat er geen
regen valt. Dit zorgt voor extra variatie in de maaltijden van
het gezin én voor extra inkomsten.
Broederlijk Delen in Burkina Faso
De partnerorganisaties van Broederlijk Delen werken
aan een leefbare toekomst op het platteland in Burkina
Faso. Ze ondersteunen de boeren in het uitbouwen van
landbouwactiviteiten die extra inkomsten opleveren, ze
geven vormingen zodat de boeren gefundeerde keuzes
kunnen maken en ze lobbyen voor een beter beleid ten
voordele van de kleine boeren. Het doel? De inkomsten
van de boeren verhogen zodat ze meer kunnen doen dan
overleven, zodat ze duurzame keuzes kunnen maken, zoals
hun kinderen naar school sturen en gezond voedsel kopen.
Wat kan jij doen?
Stort je financiële bijdrage op BE12 0000 0000 9292
Word vrijwilliger en voer mee campagne
Doe mee aan de Koffiestop op vrijdag 10 maart 2017
Leef bewust en ga de uitdaging aan om te leven
met genoeg
Alle info op www.broederlijkdelen.be/campagne
3
kiezen voor liefde
en rechtvaardigheid
Hoe het allemaal begon
Broederlijk Delen ontstond als een noodhulpactie. In de
vastenperiode van 1961 riepen de Belgische bisschoppen
de gelovigen op tot solidariteit met de noodlijdende
bevolking in Congo. Na de onafhankelijkheid was in de
Kasaï een hongersnood uitgebroken. De kerkgangers
werden uitgenodigd om hun vasten op een geëngageerde
manier te beleven. Wat men uitspaarde door soberheid, kon
men ‘broederlijk delen’ met de noodlijdende bevolking in
onze vroegere kolonie. De respons was groot. Een nieuwe
vastenbeleving kreeg gestalte. Het klassieke drieluik ‘vasten
als tijd van gebed, boete en werken van barmhartigheid’
werd vervangen door het nieuwe trio ‘tijd van bezinning,
bekering en solidariteit’.
De band tussen solidariteit en versobering die toen werd
gelegd, heeft Broederlijk Delen nooit meer losgelaten. Ook
vandaag is de christelijke spiritualiteit het zingevingsmodel
van waaruit onze werking vertrekt. De grondtoon van de
spiritualiteit van Broederlijk Delen bleef steeds dezelfde:
vanuit het bijbelse visioen reflecteren op wat er in de wereld
gebeurt, persoonlijke ommekeer (wat moet ik in mijn leven
veranderen?) én concrete solidariteit met de armsten in
de wereld. Vrij snel kreeg deze solidariteit een ruimere
invulling. Persoonlijk engagement moet ook structureel
en maatschappelijk vertaald worden om tot duurzame
veranderingen te komen en tot een rechtvaardige wereld.
Populorum Progressio
In de sociale leer van de kerk zien we een gelijkaardige
omslag. In Populorum Progressio, verschenen in 1967 en dus
exact 50 jaar geleden, zegt paus Paulus VI dat er meer dan
herverdeling van goederen nodig is voor de ontwikkeling
van alle volkeren. Er spelen namelijk ook heel wat
economische en politieke factoren. Hij heeft vooral kritiek
op het kapitalisme dat ervan uitgaat dat de vrije markt
automatisch zal leiden tot een rechtvaardige maatschappij.
Hiertegenover plaatst de paus het concept van de integrale
ontwikkeling van iedere mens en van de gehele mens. “Wij
zijn het er niet mee eens, dat men het economische scheidt
van het menselijke en dat men ontwikkeling losmaakt van
de beschaving waartoe ze behoort. Wat voor ons telt, is de
mens, iedere mens, iedere groep van mensen, tot de gehele
mensengemeenschap toe.” (Populorum Progressio nr. 14)
Ontwikkeling moet gerealiseerd worden door middel van
hulp, rechtvaardige structuren en naastenliefde.
4
Rechtvaardigheid en duurzaamheid
door de jaren
Populorum Progressio stimuleerde Broederlijk Delen om
door te gaan op de ingeslagen weg. Elke vastencampagne
informeren we mensen rond wereldproblemen, maken
we analyses, vragen we om solidair te zijn met arme
bevolkingsgroepen in de ontwikkelingslanden en nodigen
we hen uit om stil te staan bij hun eigen manier van
leven. In het Zuiden ondersteunen we initiatieven van de
lokale bevolking. We werken met het talent dat ter plaatse
aanwezig is en met respect voor de lokale cultuur. De
kerngedachte dat de wereld rechtvaardiger wordt als we
steeds opnieuw delen en herverdelen, behoort tot het DNA
van de organisatie. Langetermijnresultaten die leiden tot
duurzame veranderingen in het leven van de plaatselijke
bevolking waren steeds het doel.
Deze kernidee van Broederlijk Delen werd doorheen
de jaren verrijkt met nieuwe inzichten. In 1989 voerde
Broederlijk Delen campagne voor het behoud van het
tropisch regenwoud. Milieu werd een nieuw topic. In 2002
focuste de campagne op de ecologische draagkracht van
de aarde en op de verantwoordelijkheid van het Noorden
tegenover het Zuiden. Vanaf dan plaatst Broederlijk Delen
de ecologische component centraal en zit hij ingebakken in
onze visie, beleid, strategie en praktijk.
Het recente denken rond
ontwikkelingssamenwerking
binnen de kerk
De kerkelijke leer daarentegen zette het begrip
‘rechtvaardigheid’ steeds lager op de agenda. Onder
Johannes Paulus II was dit te wijten aan zijn argwaan
tegenover het communisme en ook tegenover
de bevrijdingstheologie die heel sterk inzette op
maatschappelijke rechtvaardigheid. Onder Benedictus XVI
lijkt de kerk zelfs te kiezen voor liefdadigheid als enige vorm
van solidariteit.
Paus Franciscus draait de zaken opnieuw om. Het meest
opvallende document in dit opzicht is zijn encycliek Laudato
Si. Nieuw in vergelijking met Populorum Progressio is
de verwijzing naar de ecologische crisis, waarvoor hij de
mens verantwoordelijk acht. De ecologische uitdagingen
worden in deze encycliek niet losgekoppeld van het denken
rond sociale vraagstukken als wereldwijde armoede en
uitsluiting. Meer zelfs, aspecten als zorg voor de natuur,
rechtvaardigheid voor de armen, maatschappelijke
inzet en innerlijke vrede zijn onlosmakelijk met elkaar
verbonden. De wereld staat onder druk en behoeft een
globaal antwoord. Structurele veranderingen, waaronder
een nieuw ontwikkelingsmodel en een andere definitie van
vooruitgang zijn nodig, gekoppeld aan veranderingen in de
individuele levensstijl.
Kiezen voor een nieuw paradigma
Laudato Si daagt Broederlijk Delen uit om opnieuw na te
denken over wat we onder ontwikkeling verstaan. Het
gangbare ontwikkelingsdenken houdt onvoldoende tot
geen rekening met de draagkracht van onze aarde en
schaadt onze levensnoodzakelijke ecosystemen. Het sluit
ook grote groepen mensen in de samenleving uit. Overal
neemt de ongelijkheid tussen arm en rijk toe. Zo kunnen we
niet meer verder. Onze wereld heeft nood aan een nieuw
maatschappelijk project. Dat vraagt om radicale keuzes, van
ieder van ons maar ook van alle groepen, alle landen en de
internationale gemeenschap. Kiezen we voor alsmaar meer,
alsmaar groter? Of kiezen we voor een alternatieve reële
vooruitgang: met minder energie maar meer warmte, met
minder ongelijkheid maar meer solidariteit?
De grond van deze keuze is een debat over waarden. Een
politiek en maatschappelijk debat waar de oproep klinkt
om niet langer steeds dezelfde crisisrecepten uit de kast te
halen.
De hamvraag luidt: hoe kunnen we goed leven met zoveel
verschillende volkeren op één planeet met beperkte
draagkracht? Dat is de uitdaging waar we voor staan. Met
Broederlijk Delen kiezen we om deze nieuwe manier van
denken het uitgangspunt van ons handelen te maken. Om
zo mee te bouwen aan een rechtvaardigere wereld met een
duurzame toekomst voor iedereen. Het ‘goede leven’ nemen
we als richtsnoer en uitdaging om samen met anderen
maatschappelijke verandering te realiseren in Europa, het
Midden-Oosten, Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Vanuit de
overtuiging dat dit de enige manier is om werk te maken
van een wereld met toekomst voor iedereen, ook voor
de volgende generaties. Tot iedereen mee is! Vanuit de
overtuiging ook dat we zo de kern van vasten als ‘tijd van
bezinning, ommekeer en solidariteit’ blijven waarmaken.
Voor deze achtergrondtekst haalden we inspiratie uit het boek
‘Uit liefde voor rechtvaardigheid’ van Ellen Van Stichel en uit
het artikel ‘Broederlijk Delen: kiezen voor duurzaamheid is
kiezen voor het ‘goede leven’’ van Lieve Herijgers in Tijdschrift
voor Geestelijk Leven (jaargang 72, nr. 6).
5
Info
BIJ DE VIERINGEN
Centraal symbool: de kieswijzer
Het centrale symbool is de kieswijzer, een wegwijzer die
ons wil helpen om bewust richting te kiezen. Wegwijzers
helpen ons de weg te vinden. Welke richting ga ik met mijn
leven? Door wie of wat laat ik me leiden? Welke waarden en
normen doen me een richting kiezen? Soms zitten we vast in
de stroom en lijkt het of we niet anders kunnen dan volgen.
Soms is het niet duidelijk welke richting uiteindelijk de beste
is. Niet alle wegen zijn voor iedereen toegankelijk. Wegen
die voor ons openliggen, zijn momenteel voor Burkinese
boeren gesloten. De veertigdagentijd geeft ons de kans om
halt te houden en na te denken over de richting die wij,
christenen, gaan.
Vanuit de lezingen reiken we elke zondag twee kieswijzers
aan, twee richtingen die ons willen inspireren. Kiezen
wekt vaak de illusie dat we of voor het ene, of voor het
andere moeten gaan. Vanuit schijnbare tegenstellingen
die ons vanuit de Bijbel worden aangereikt, is het veelal
kiezen voor het ene, en het andere ook niet laten. De twee
richtingen die ons iedere zondag worden gewezen, lijken
soms onverzoenbaar of tegengesteld, maar blijken twee
noodzakelijke elementen van ons christelijk leven te zijn.
Hoe gaan we hiermee om?
De kieswijzer is niet moeilijk te maken. Als paal neem je
een pannenlat of een dunne paal. De kieswijzers zelf zaag
je met een figuurzaag uit een stuk hout. Daarna bevestig
je ze aan de pannenlat of paal. Opgelet, omwille van de
figuurlijke betekenis van de kieswijzer laten we de pijlen
niet loodrecht uit mekaar wijzen (zie foto). De woorden zelf
kan je uitprinten op transparanten. Je kan de woorden ook
voldoende groot uitprinten en lamineren. Om de woorden
op de kieswijzers te bevestigen, kan je gebruikmaken van
klittenband (velcro). Je plakt de ene kant op de kieswijzers
en de andere kant op de transparanten/gelamineerde
papieren. Op die manier maak je elke zondag gebruik
van dezelfde kieswijzers en hoef je enkel de woorden te
verwisselen.
Gemeenschappen waar het plaatsen van de kieswijzer geen
evidentie is, kunnen gebruikmaken van de foto’s die we
maakten voor deze brochure.
Deze kan je downloaden via
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit.
6
Materiaal per viering
In deze brochure vind je per viering al het materiaal
samengebundeld: een welkom met duiding, een
moment van inkeer, voorbeden, liturgische gebeden,
achtergrondideeën die je op weg kunnen zetten voor de
homilie (de volledige tekst vind je op www.broederlijkdelen.
be/liturgie-en-spiritualiteit), een bezinningstekst na de
communie, zending met zegen, liedsuggesties.
De rode draad doorheen
de vastenvieringen
In de Aswoensdagviering ‘Lieve boetseerder, trek
mij uit de klei’ worden we geconfronteerd met onze
vergankelijkheid en beperktheid, maar tegelijk weten we
ons geplaatst in het Mysterie van het leven dat ons draagt.
We voelen ons verbonden met God en met de mensen.
WDe kieswijzer draagt de hoop uit dat we ons in deze vasten
laten kneden om steeds meer te worden zoals God ons droomt,
medewerkers aan een wereld met genoeg voor iedereen.
De eerste zondag ‘kwetsbaar - veerkrachtig’ neemt ons
mee naar de schepping van de mens: geboetseerd uit de
aarde, gevuld met levensadem, vol levenskansen. Jezus
wordt voor de keuze geplaatst: eigen glorie of het volk van
God naar haar bestemming brengen: geliefd kind van God
zijn. Welke keuze maken wij?
WDe kieswijzer plaatst ons voor de keuze: kwetsbaar en
veerkrachtig. Ons kind van God weten is weet hebben van
onze broosheid en vergankelijkheid, maar het is ook ons
geroepen weten om onze taak op te nemen in de wereld:
veerkrachtig problemen ombuigen tot uitdagingen en kansen.
De tweede zondag ‘traditie - toekomst’ worden we
uitgedaagd om de veiligheid van de traditie los te laten.
Abraham krijgt de opdracht weg te trekken uit zijn
vertrouwde land. Hij zal gezegend worden, zodat hij op zijn
beurt zegen zal zijn voor alle geslachten op aarde. Boven
op de berg beleeft Jezus – en met hem de leerlingen die
hem vergezellen – een goddelijke ervaring. Daarna gaat hij
verder op zijn eigen weg met nieuwe moed. Durven wij ‘het
nieuwe’ kansen geven?
WDe kieswijzer daagt ons uit om de traditie een toekomst
te geven. Hoeven traditie en toekomst tegenover elkaar te
staan? Kan het ook niet zo: je eigen traditie kennen, levenloze
gewoontes loslaten, levengevende vernieuwingen kansen
geven en zo een hoopvolle toekomst tegemoet gaan?
Op de derde zondag ‘naar de bron – over de grens’ staat
‘water’ centraal. In de woestijn zeurt het volk. Het vreest te
sterven in het dorre land. De Ene komt Mozes te hulp. Uit de
rotsbodem welt een verborgen bron op. Ook het evangelie
brengt ons bij een bron, weliswaar in vijandig gebied:
Samaria. De Samaritaanse vrouw heeft een waarachtig
geloof. Ze kiest ervoor om de afgoden los te laten en
aanvaardt het levengevend water van Jezus. Neem jij ook
jouw eigen lot in handen?
WDe kieswijzer plaatst twee keuzes centraal: ‘naar de bron’
en ‘over de grens’. Vasten is dicht bij de bron van je bestaan
komen. Vanuit die bronervaring vind je inspiratie en motivatie
om je eigen grenzen te verleggen.
Op de vierde zondag ‘mijn visie – jouw waarheid’ leert
God ons hoe we naar mensen en de wereld kunnen kijken.
In de eerste lezing leert Samuël kijken met de ogen van
God: met het hart. Dat leidt de profeet naar de keuze van
David als koning. In het evangelie wacht het volk van Israël
op genezing van zijn blindheid. Met de blindgeborene is
een begin gemaakt. Deze man leert Jezus kennen als de
verwachte mensenzoon, als licht voor de wereld. Maar wat
licht is voor de ene mens, voelt als een bedreiging voor
anderen. De Farizeeën die de echte zienden zouden moeten
zijn, zijn de halsstarrigste blinden. Bekijk jij het deze vasten
ook eens van de andere kant?
WDe kieswijzer plaatst de keuze tussen ‘mijn visie’ en ‘jouw
waarheid’ centraal. Het is kiezen om van mijn visie en jouw
waarheid onze gezamenlijke kijk op deze wereld te maken, om
dan te zien wat nog niet te zien is: een flits van wie God voor
ons wil zijn.
Op de vijfde zondag ‘Maria – Marta’ worden we
geconfronteerd met de dood. De profeet Ezechiël leert ons
dat Gods geest nieuwe adem geeft. Ook in het evangelie geeft
Jezus nieuw leven. Waar Maria treurt om wat verloren is,
vestigt Marta al haar hoop op Jezus: ‘‘Ik vertrouw erop dat Jij
de Messias bent.’ Daarop spreekt Jezus zijn dank uit naar de
Vader en roept met luide stem: “Lazarus, kom naar buiten !”
De wereld heeft Jezus’ bevrijdende boodschap nodig. Kiezen
wij ook voor het leven?
WOp de kieswijzer staan twee vrouwennamen, Maria en
Marta. Twee gezichten die staan voor twee houdingen. “Werk
en bid,” zeggen de monniken, “strijd en inkeer,” klinkt het
in de bevrijdingstheologie. Twee pijlers van ons christelijk
engagement.
Op Palmzondag ‘vrijheid - trouw’ maakt het volk Jezus tot
koning. De macht die hij krijgt komt niet van bovenaf, maar
van onderuit. Bij het binnenkomen in Jeruzalem wordt hij
nog bejubeld, later verguisd als misdadiger. Jezus ging zijn
weg tot het einde, de consequentie van deze keuze kennend.
Welke weg kiezen wij?
WDe kieswijzer plaatst ons voor de keuze: ‘vrijheid’ en
‘trouw’. Jezus heeft in alle vrijheid zijn weg gekozen en
ondanks de consequenties blijft hij trouw aan zijn roeping.
Blijven wij trouw aan onze vrije keuze om Jezus tot ons
voorbeeld te nemen?
Op Pasen ‘Wees niet bang – Hij leeft’ klinkt de boodschap
dat de dood niet het laatste woord heeft. Jezus leeft. God
blijft kiezen voor rechtvaardigheid en liefde over de dood
heen.
7
WDe kieswijzer maakte ons bewust van de keuzes bij het
consequent christen willen zijn. De keuzes zijn gemaakt, wij
gaan de weg. Wees niet bang, klinkt het, Hij leeft!.
Liedsuggesties
Na elke viering zijn enkele liedsuggesties vermeld. Eén
lied stellen we voor om het elke zondag te zingen, bij
de duiding van de kieswijzer: na de homilie en voor de
geloofsbelijdenis.
Als christen maken we onze keuze niet zomaar met ons
gevoel, met onze stemming van de dag, of omwille van een
modetrend. Als christen kiezen we onze levensstijl vanuit
ons geworteld zijn in de christelijke traditie, de Bijbel, onze
persoonlijke relatie met God.
“Lieve boetseerder, trek me uit de klei”, zingen we met de
woorden van Huub Oosterhuis.
Zingend bidden wij dat God, grond van ons bestaan, Hij
die ons de levensadem inblaast, ons ook boetseren mag
tot de mensen zoals Hij ons droomt, tot zijn bondgenoten
om het wijdse land waar het goed wonen is voor iedereen,
dichterbij te brengen.
Lied: Lieve boetseerder, trek me uit de klei
Verzameld liedboek, 380 – Cd: Laat mij maar zingen II, cd 2 /
Laat mij maar zingen
De partituur vind je achteraan deze map op p. 41.
8
Voor wie zoekt naar nieuwe liederen voor de Paaswake,
is de cd ‘Kleinst denkbare bron’, met teksten van Huub
Oosterhuis en muziek van Tom Löwenthal, een aanrader.
De laatste vier liederen gaan over water, de bron van het
leven.
Vieren met kinderen
In deze brochure vind je twee vieringen op kindermaat.
Er is een viering voor eerste communicanten: ‘stralen
zoals Jezus’. De lezingen van de tweede zondag van de
vasten staan centraal. Daarnaast is er ook een viering voor
vormelingen: ‘kijk met de ogen van je hart’. Hier gebruiken
we de lezingen van de vierde zondag. Deze vieringen
kunnen ook als gezinsvieringen gebruikt worden.
Vieren met jongeren
De jongerenviering is opgebouwd met als thema ‘in eigen
handen’. Jong zijn betekent dat het leven zich voor je
uitstrekt. Hoe neem ik het in handen? Welke mogelijkheden
en verantwoordelijkheden dienen zich aan?
Gespreksmethodiek levensstijl
Downloads
Op de website www.broederlijkdelen.be/liturgie-enspiritualiteit kan je een gespreksmethodiek rond levensstijl
downloaden. Aan de hand van quotes, foto’s en liederen
laten we jou het levensstijlverhaal van Broederlijk Delen
ontdekken. Er worden twee PowerPointpresentaties
voorzien die dit verhaal inhoudelijk ondersteunen. De ene
PowerPoint vertelt onze algemene visie, terwijl de andere
meer campagnegerelateerd is. Heb je graag ondersteuning
bij het vertellen van dit verhaal? Contacteer dan de
verantwoordelijke voor de vrijwilligerswerking in jouw
regio.
Na registratie op onze website www.broederlijkdelen.be/
bestellen kan je volgende bestanden downloaden:
• de afzonderlijke vieringen als worddocumenten
• pdf van de volledige brochure ‘Liturgie en spiritualiteit
2017’
• uitgeschreven achtergrondteksten bij elke zondagsviering
• de gebruikte foto’s om te projecteren
• het gezongen Broederlijk Delenlied en de instrumentale
versie
• de vieringen met eerste communicanten en vormelingen
als worddocument
• de partituren van de liederen van Peter Biesbrouck, die
horen bij de kindervieringen
• het lied van Spoor ZeS
Broederlijk Delenlied
Lait Zammie schreef in 2014 het amusante lied
‘Een positief verhaal’, dat aansluit bij de algemene werking
van Broederlijk Delen. We schreven ook dit jaar een strofe,
die past bij de campagne van 2017. De eerste twee strofes en
het refrein passen in het algemeen bij Broederlijk Delen.
Tekst, lied en partituur van het lied ‘Een positief verhaal’
kan je downloaden op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
Het lied is ook verschenen op cd (zowel verschillende
ingezongen als instrumentale versies) en verkrijgbaar via
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
voor 5 euro.
Gebruik van teksten
Teksten van andere auteurs hebben we met hun
toestemming gebruikt. Mocht u teksten vinden zonder
bronvermelding of zonder toestemming, laat het weten aan
[email protected].
We gebruikten in elke viering twee teksten van Sytze de
Vries. De meeste teksten komen uit:
• Sytze de Vries, Bij gelegenheid (I) Gebedsteksten van
week tot week, van feest tot feest, Uitgeverij Meinema,
Zoetermeer.
Meer inspiratie is te vinden bij:
• Sytze de Vries, Bij gelegenheid (II), Woorden voor
gedenkwaardige dagen, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer.
• Sytze de Vries, Bij gelegenheid (III), Omgang met de
psalmen, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer.
Meer info over Sytze de Vries en zijn andere uitgaven vind je
op www.sytzedevries.com.
9
Aswoensdag
LIEVE BOETSEERDER,
TREK MIJ UIT DE KLEI
V. Gedenk, beste mensen,
dat we te midden
van onze broosheid en kwetsbaarheid
de levenskansen mogen aangrijpen
die God ons telkens geeft.
De as die vandaag wordt gezegend
en waarmee we worden getekend
wil daarvan uitdrukking zijn.
Laat ons daarom bidden en zingen.
Vooraan in de kerk
staat de kieswijzer.
Aan de onderkant
van de paal hangt een bord
met de titel
‘Lieve boetseerder,
trek mij uit de klei’.
Welkom en duiding
L. Beste mensen,
we zijn hier vandaag samen
om bewust een begin te maken aan de vastentijd.
Om dieper in te gaan op Jezus’ boodschap
en onze levenswijze te toetsen aan Gods Woord.
Samen kijken we uit naar een keerpunt:
dat mensen en gemeenschappen elkaar vinden,
recht doen aan kwetsbare mensen
en vrede stichten.
V. Om een vruchtbare tijd tegemoet te gaan
in voorbereiding op Pasen
stellen wij onszelf onder het teken van het kruis
+ in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest.
L. De as, stof van de aarde, verwijst naar onze beperktheid,
vertelt over de droom die God met ons voorheeft:
als mens ben je vrij om te kiezen voor het goede leven,
voor de mens naast je en veraf.
Broederlijk Delen reikt ons de kieswijzer aan,
waarop we wekelijks waarden bevestigen
die gemeenschappen in Burkina Faso voeden bij hun
engagement en die ook voor ons hier inspirerend
kunnen zijn.
10
A.Wees hier aanwezig,
woord ons gegeven.
Dat ik u horen mag
met hart en ziel.
Wek uw kracht
en kom ons bevrijden.
L. Gelukkig de mens
die niet gaat naar de plaats
waar onrecht wordt beraamd.
Gelukkig wie niet het pad kiest
van de aanstokers van het kwaad.
Gelukkig wie niet zit in de kring
van de verwaanden met hun grootspraak,
maar die wel genoegen vindt
in de leefregels van de Ene
en zijn aanwijzingen zoekt dag en nacht.
Zo iemand is als een boom
die zijn wortels uitstrekt
tot in de waterbedding
en vrucht draagt op zijn tijd,
een boom die altijd groen is.
Wat zo iemand doet,
het zal gedijen!
(uit psalm 1)
A.Wees hier aanwezig,
woord ons gegeven.
Dat ik u horen mag
met hart en ziel.
Wek uw kracht
en kom ons bevrijden.
Asoplegging
`
V. Mag deze as voor jou
teken zijn van hoop en geloof,
van ommekeer en nieuw begin.
Lezingen
Joël 2, 12-18: Profetische oproep om het tij te keren: bekering
hoogstnodig!
Mt 6, 1-6, 16-18: Gerechtigheid zonder uiterlijk vertoon,
beleving van binnenuit.
Achtergrondideeën bij de lezingen
De volledige tekst vindt u op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
•
Op Aswoensdag loopt het gewone leven rondom ons
verder. Met een handvol mensen komen we samen om
met een askruisje en een moment van bezinning onze
vastentijd in te zetten.
•
Deze tijd, op weg naar het hoogfeest van Pasen, willen
we maken tot een intense, bewuste tijd. Een tijd van
‘bekering’. Tal van uitdagingen en problemen die we niet
naast ons kunnen leggen, hebben die ‘bekering’ nodig.
Voor ons, christenen, heeft bekering alles met God te
maken.
•
Het eenvoudige symbool van de verbrande as zegt ons:
“Gedenk, o mens, dat ge uit het stof van de aarde komt
en ernaar terugkeert.” Het askruisje doet ons bewust
zijn van onze vergankelijkheid en beperktheid. Maar
we mogen ons ook geplaatst weten in een mysterie
van leven dat ons draagt, we mogen voelen dat de
levensadem van Gods Geest ons is ingeblazen. Wij weten
ons, meer dan anders, verbonden met God en met de
mensen.
•
•
Jezus, die ons voorleefde hoe bewust te leven, geeft
eenvoudige aansporingen: “Doe het goede. Bidt in de
stilte van je kamer. Vast als iemand die weet waartoe hij
of zij leeft. Doe het allemaal van binnenuit, in stilte. God,
die verborgen leeft in zijn schepping zal het wel zien.”
Met zoveel goede mensen, over deze aarde verspreid,
mogen we deze tijd doorbrengen: dichter bij onze
levenskern, dichter bij andere mensen, dichter bij God.
Broederlijk Delen zal, ook dit jaar, onze blik verruimen
en onze inzet prikkelen. En de Bijbelse verhalen: die
doen ook iets met ons!
Kieswijzer
God is de grond van ons bestaan, Hij boetseert ons en blaast
ons levensadem in. Hij zendt ons en gaat met ons mee.
“Lieve boetseerder, trek me uit de klei”, zingen we.
Mogen wij ons in deze vasten, en Broederlijk Delen zal
daarbij helpen, tot betere christenen laten kneden. Mensen,
zoals God ons droomt, die deze aarde maken tot een wereld
met brood en liefde genoeg voor allen.
Geloofsbelijdenis
Bezinning na de communie
Gisteren heeft het geregend. De dorstige Sahel kleurt nog
even oker als altijd. Voor wie scherp kijkt, slingert er een
strook donkerder gekleurde aarde door het vale landschap.
Ze markeert het dijkje dat Amadou vorig jaar heeft
aangelegd. De stenen stuiten de vaart van het regenwater,
dat anders zomaar over het veld heen stroomt en nergens
toe dient. Op de breedte van een meter is het water over de
hele lengte van het dijkje in de grond gesijpeld. Als hij straks
gaat zaaien, maakt de gierst hier meer kans om te kiemen en
te groeien. Het is bijna niets, maar het is iets. Strijden tegen
de verwoestijning, een gevecht van David tegen Goliath.
Hilde Baccarne (inleefreis Broederlijk Delen, zomer 2016)
Zending en zegen
V. Groot zijn de uitdagingen waarvoor we staan,
de schreeuw om rechtvaardigheid dringt tot ons door,
het behoud en herstel van onze aarde staat op de
agenda.
Het snijdt in ons vlees, we liggen er wakker van.
Maar de Geest die Jezus bezielde, drijft ons voort,
dat geloven we.
We voelen ons dan ook geruggesteund
door de zegen van God
+ Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Liedsuggesties
Barmhartige Heer, genadige God, ZJ 316 – cd ‘Door de
wereld gaat een lied’, deel 3
Zo spreekt de Heer die ons geschapen heeft, ZJ 309 – cd ‘Door
de wereld gaat een lied’, deel 3
Wij die met eigen ogen, ZJ 703 / VL 872 – cd ‘Door de wereld
gaat een lied’, deel 17; cd ‘Zolang er mensen zijn’, nr. 10
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
De keuzes waarvoor deze vasten ons plaatst, zullen we elke
zondag aangereikt krijgen in de lezingen. We maken ze vast
aan de kieswijzer hier vooraan.
Vandaag, op Aswoensdag willen we beseffen vanuit welke
grondhouding en basisvertrouwen wij christenen onze
levenskeuzes maken.
11
Eerste zondag
kwetsbaar
veerkrachtig
Welkom en duiding
Openingsgebed
L. De vastentijd is ingezet.
Aswoensdag herinnerde onze drukdoende wereld eraan
dat we broos en kwetsbaar zijn, van stof en as.
Niet om ons neer te drukken
maar om te beseffen dat onze levenskracht
een geschenk is.
Uit een lied van Oosterhuis blijft een zin hangen:
‘Lieve boetseerder, trek ons uit de klei’.
Een mens van de aarde zijn we, door God geboetseerd,
bezield met zijn levensadem.
Maar de verleiding is groot om die levenskansen te
misbruiken.
Daarom ziet de wereld er allesbehalve rooskleurig uit.
V. Gij, Enige die ons draagt en bezielt,
zie ons hier,
meegezogen in het razende tempo van onze tijd.
Breng ons terug tot onszelf.
Maak ons vrij om te kiezen voor U en voor elkaar,
zoals Jezus ons heeft voorgedaan.
Hij, een mens uit één stuk,
is niet bezweken onder de verleiding.
Zet ons op zijn spoor
vandaag en al de dagen die ons gegeven zijn. Amen.
V. Deze vastentijd is er om orde op zaken te stellen,
om het schoonste in ons naar boven te halen.
Broederlijk Delen reikt ons de kieswijzer aan
waarop we wekelijks waarden bevestigen,
die gemeenschappen in Burkina Faso voeden bij hun
engagement
en die ook voor ons hier inspirerend kunnen zijn.
Laten we openstaan voor Gods adem en bezieling
en kiezen voor wat goed is en toekomst heeft.
We zijn hier samen
+ in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Moment van inkeer
L. Gedenk uw mensen
met de ruimte van uw hart.
Gedenk hen, als zij U zoeken
maar niet weten te vinden.
Gedenk uw mensen, in de steek gelaten,
gedenk uw mensen,
die de moed hebben verloren,
al te zeer door het leven gekwetst.
Gedenk uw mensen,
laat uw oog weer op ons rusten.
(naar Sytze de Vries)
A. Heer, ontferm U
(naar Taizé).
12
Lezingen
Gen.2, 7-9. 3,1-7: Mens-zijn, uit aarde geboetseerd en vol
levenskansen. Tegelijk een broos geschenk.
Mt 4, 1-11: Jezus, beloftevolle zoon van God, moet in de
woestijn aan de verleiding weerstaan.
Achtergrondideeën bij de lezingen
De volledige tekst vindt u op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
•
•
•
•
In deze vastentijd halen we je even weg van de digitale
wereld, van het overaanbod van onze supermarkten.
We nemen je mee naar Burkina Faso, een land in het
Sahelgebied van Afrika, waar 80 % van de bevolking
afhankelijk is van familiale landbouw, zonder steun van
de overheid. Een droog land dat lijdt onder het onrecht
van de wereldhandel die landbouwproducten onder de
prijs dumpt.
Eerst nemen we je mee naar de liefelijke tuin van de
Adam en de Eva uit de eerste lezing. Zo is de schepping
bedoeld: de mens, geboetseerd uit de aarde, als het ware
uit de klei getrokken zoals een pottenbakker doet, gevuld
met levensadem, vol levenskansen.
We nemen je ook mee naar de woestijn, waar Jezus
naartoe werd gedreven door Gods Geest. Hij moest in
het reine komen met zichzelf, met zijn opdracht, met de
verleiding naar macht en invloed. Jezus, behorend tot
het Joodse volk, kent maar al te goed de bestemming van
het volk: als geliefd kind aan het hart gedrukt worden
door de Ene om een weldoende rol te spelen in de
wereld. Kind van God mogen zijn, zegen én opdracht. Die
keuze moest Jezus maken.
Wij mogen ons spiegelen aan Jezus. Ook wij mogen ons
‘kind van God’ weten, in het besef dat dit ook voor ons
geschenk én opdracht is.
In deze vasten mogen wij opkijken naar mannen en
vrouwen in Burkina Faso die met animo hun kansen
grijpen om nieuwe sporen te trekken. Ze worden als het
ware geboetseerd, uit de klei getrokken om terug macht
te krijgen over hun eigen leven, om te werken aan een
betere toekomst. Dit jaar focussen we op Amssetou,
een sterke vrouw die kiest om zich in te zetten voor de
rechten van de vrouw.
Maar een kind heeft ook veerkracht, groeikracht, creativiteit
om moeilijkheden om te buigen tot kansen. Ons kind van
God weten, is ons geroepen weten. Is onze taak opnemen in
de wereld en de ellende en problemen met veerkracht en
vastberadenheid ombuigen tot uitdagingen en kansen voor
iedereen.
De mannen en vrouwen in Burkina Faso laten het ons zien:
kwetsbaar en veerkrachtig – tegelijk!
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
V. God, Boetseerder van mensen, wij bidden U:
L. Voor alle mensen die op een kruispunt in hun leven
staan.
Dat zij doorheen geweld en onrecht, angst en
ontmoediging,
staande kunnen blijven en hun grenzen verleggen.
Dat zij nieuwe kansen zien en goeie keuzes maken.
Dat anderen hen hierin nabij mogen zijn.
L. Voor Burkina Faso, zijn land en zijn volk
waar droogte en erosie, verarmde grond en goedkope
dumping
weinig levenskansen bieden.
Dat boeren opnieuw de macht krijgen over hun eigen
leven
met zicht op een betere toekomst voor heel de
gemeenschap.
Dat krachtige vrouwen als Amssetou
er hun eigen sporen mogen trekken.
Dat wij solidair zijn met hen.
Ritus van de asoplegging
L. Voor onszelf.
Dat wij ons in deze vastentijd opnieuw laten boetseren
door U,
en uw levensadem ons tot nieuwe mensen maakt.
Dat wij, zoals Jezus,
kiezen om te dienen en te delen
en geloven in de kracht van onderuit.
Als de asoplegging in jouw parochiegemeenschap in deze
viering gebeurt, verwijzen we naar de tekst op pagina 10.
V. Hoor ons bidden, Enige God, en vervul ons met uw
levensadem.
Kieswijzer
Offerande
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
V. Mensen van de aarde,
geboetseerd en bezield met uw levensadem,
brengen wij hier wat de aarde aan vruchten geeft:
brood en wijn om te breken en te delen.
Onze broosheid en kwetsbaarheid,
onze zorg voor deze aarde en wie haar bewonen,
onze keuze voor de weg die Jezus is gegaan, voor een
betere toekomst,
wij geven ze U.
Vandaag plaatst de bijbel ons voor de keuze: ‘kwetsbaar’ en
‘veerkrachtig’.
Een kind is kwetsbaar, broos, afhankelijk van de zorg van
volwassenen. Ons kind van God weten is weet hebben
van onze broosheid, onze vergankelijkheid. God is de
Boetseerder, wij zijn de klei.
13
Deze gaven zeggen wie wij zijn.
Belicht ze met de liefde van Jezus,
heilig ze tot leeftocht voor onderweg,
naar uw rijk van vrede en gerechtigheid.
(naar Sytze de Vries)
Bezinning
In het dorp Toywenenga nemen tien vrouwen deel aan
het schapenproject. Via ADIF, een partnerorganisatie van
Broederlijk Delen, krijgen ze een krediet om een schaap te
kopen. Wanneer ze het vetgemest hebben, verkopen ze het.
De winst wordt gebruikt om de schamele voedselvoorraad
aan te vullen, kledij te kopen of misschien zelfs een jaar
schoolgeld te betalen. Trots tonen de vrouwen hun contract
van het microkrediet. De voorzitster van de groep is een
mooie, sterke vrouw. Analfabeet, maar een vrouw waar je
naar luistert. Trots toont ze haar erf, de drie schapen die
ze intussen bezit. Ze toont ons hoe ze garen spint met een
spintol. In de vrouwengroep helpen ze elkaar om zelf hun
lot een stukje in handen te nemen, hoe klein ook, en zo te
bouwen aan een betere toekomst.
Patris Van den Bossche (inleefreis Broederlijk Delen, zomer
2016)
Slotgebed
V. Uit dorre woestijn wilt Gij, Enige,
een groene tuin scheppen
waar mensen volop leven vinden.
14
Vruchtbaarheid en toekomst.
Hier hebt Gij ons bemoedigd
om met Jezus de juiste keuze te maken:
uw woord in ons hart,
handen die reiken naar mensen die op ons rekenen.
Ga met ons mee op die weg die we te gaan hebben,
vandaag en alle dagen die komen. Amen.
Zegen en zending
V. Dat we de kansen mogen grijpen die God ons geeft.
Dat we de verleiding weerstaan
om die om te buigen voor eigen profijt
en ten volle gaan voor een toekomst waar allen goed bij
varen,
verbonden met het volk van Burkina Faso
en die vele gemeenschappen over de wereld verspreid.
Dit onder de zegen van God,
+ die Vader is, Zoon en heilige Geest. Amen.
Liedsuggesties
In den beginne het Woord, VL 534 – cd ‘Om de tafel’
Een mens te zijn op aarde, ZJ 306 – cd ‘Door de wereld gaat
een lied’, deel 3
Jezus, diep in de woestijn, ZJ 331 – cd ‘Door de wereld gaat
een lied’, deel 20
Tweede zondag
traditie
toekomst
Welkom en duiding
L. De kieswijzer wijst niet slechts in één richting.
Ook in ons leven horen
verschillende waarden met elkaar in balans te zijn.
Voor een kind is een warm ‘nest’ belangrijk,
voor een volk is een plaatselijke gemeenschap essentieel.
Toch voel je soms dat je een eigen weg moet gaan,
tegen je omgeving in.
Een stem roept, stuwt je naar het onbekende,
naar een nieuwe toekomst.
Het is meer dan jouw eigen weg,
want hij mag bijdragen tot het geluk van velen.
We herkennen hierin
het gelovig avontuur van alle tijden:
in het verhaal van Abraham
en in de tocht die Jezus moest gaan
wordt het ons voorgeleefd.
V. Ieder van ons met zijn levensverhaal
mag zich hierin plaatsen.
Ieder op zijn manier mag de roepstem van God
herkennen, de Ene die ons hier samen brengt
+ in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Moment van inkeer
L. Eeuwige liefde, bron van leven,
wil U erbarmen
over wie geen leven meer hebben,
aan hun lot zijn overgelaten.
Wil U erbarmen,
over wie geen weg weten,
niets meer verwachten.
Gij, die met ons iets nieuws begonnen zijt,
wil U erbarmen over wie bezwaard zijn door hun
verleden.
(naar Sytze de Vries)
A. Heer, ontferm U
(naar Taizé).
Openingsgebed
V. Gij, Enige, bron van licht voor deze wereld,
zie ons hier, in de wirwar
van tegenstrijdige gedachten en wegen.
Met twijfel en onrust in eigen hart,
oog in oog met het lijden
van zoveel mensen om ons heen.
Kom ons nabij met helderheid, klaarheid, inzicht.
Voer ons op de berg
waar we Jezus mogen ontmoeten
als een lichtend voorbeeld.
Dat wij hem volgen, ook als de weg lastig is
en hij te veel van ons vraagt,
hier en nu en in de dagen die komen. Amen.
Lezingen
Gen 12, 1-4a: Met Abraham loskomen uit de oude
levenswijze en een eigen weg gaan.
Mt 17, 1-9: Met Jezus de berg op: tijd van licht en
verheldering voor je de moeizame weg moet gaan.
15
Achtergrondideeën bij de lezingen
De volledige tekst vindt u op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
•
We zitten soms vast aan wat we meekrijgen aan tradities,
aan vaste patronen en gewoontes (vlees eten!). Dat was
bij Abrahams familie niet anders. Via Amssetou leren we
ook moeilijk los te wrikken gewoontes in Burkina Faso
kennen.
In Burkina Faso zien we het gebeuren: staande in de traditie
van hun eigen landbouwkennis zoeken mannen en vrouwen
naar nieuwe methodes die hen een betere toekomst geven.
De traditie een toekomst geven: een keuze.
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
V. God, Boetseerder van mensen, wij bidden U:
•
•
•
“Trek weg uit je land, je stam, je familie”, is de roep van
God aan Abraham. God zal Abraham zegenen, zodat
hij op zijn beurt zegen zal zijn, later zelfs over alle
geslachten op aarde. Daarom is de schepping begonnen:
voor heel de mensheid. Om iedereen te kunnen zegenen,
moet iemand soms een aparte weg gaan. Een weg die
veel van Abraham, van Jezus, zal vragen. Een weg die
lijden en miskenning zal meebrengen, maar uiteindelijk
zal voeren naar het geluk voor velen.
Jezus kondigt zijn eigen weg aan, ginds op de hoge
berg waar hij alleen wil zijn. Tijd voor bezinning,
verheldering. Wat dan gebeurt, wordt verteld in beelden.
Jezus staat niet meer alleen, bij hem staan Mozes en Elia.
Zij weten maar al te goed waar Jezus voor staat: lijden en
miskenning. Maar eerst even in Gods licht mogen staan,
zijn heerlijkheid zien, deelgenoot zijn van het visioen.
Petrus wil dit gevoel koesteren, wil drie tenten bouwen.
Petrus snapt nog niet dat Jezus zelf de tent is die God
onder ons wil opslaan: “Dit is mijn Zoon, luister naar
hem”. Dan is het visioen voorbij. Nu weer de berg af.
Met nieuwe moed de eigen weg verderzetten: “wees niet
bang”.
In Burkina Faso trekken mensen weg uit vertrouwde
technieken, uit oude manieren, om landbouw te
doen, om te werken aan nieuwe sporen. Amssetou en
met haar ook andere vrouwen uit de gemeenschap,
schakelen over op biologische landbouw, herbekijken
de traditionele relaties tussen man en vrouw, willen een
ander handeltje opzetten, …
Kieswijzer
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
De keuze waarvoor de bijbel ons vandaag plaatst, is:
‘traditie’ en ‘toekomst’.
Kiezen we voor de traditie? Of voor de toekomst? Hoeven
traditie en toekomst tegenover elkaar te staan om een betere
samenleving te creëren?
Op de website van een middelbare school lezen we: “Traditie
moet steeds vernieuwd worden om een levenskrachtige
toekomst uit te bouwen”. We nemen het graag over: je
eigen traditie kennen, levenloze gewoontes loslaten, leven
gevende vernieuwingen kansen geven en zo een hoopvolle
toekomst tegemoet gaan.
16
L. Voor onze samenleving.
Dat zij kritisch blijft voor wie macht en geld misbruiken
voor eigen gewin,
voor systemen die mensen aan de kant zetten.
Dat zij kiest voor herverdeling van geld en goed.
Dat initiatieven van onderuit gestimuleerd worden en
kansen krijgen.
Om waardig leven voor ieder mens.
L. Voor de boerengemeenschappen in Burkina Faso.
Dat zij kritisch kijken naar hun aloude manieren van
werken en zijn,
en nieuwe wegen zoeken:
Evenwaardigheid tussen mannen en vrouwen,
biologische landbouw, microkredieten.
Om vertrouwen in een leefbare toekomst.
L. Voor onszelf.
Dat we met vertrouwen ingaan
op nieuwe uitdagingen die onze weg kruisen,
ook al leiden die ons op ongekende wegen.
Dat wij onze eigen levensstijl kritisch bevragen.
Om moed en durf.
L. Voor onze kerkgemeenschap.
Dat wij niet op de berg blijven, maar afdalen
en in de wereld bouwen aan vrede en gerechtigheid.
Om geloof in Gods rijk.
V. Hoor ons bidden, Enige God en vervul ons met uw
levensadem.
Offerande
V. Mensen van de aarde,
geboetseerd en bezield met uw levensadem,
brengen wij hier wat de aarde aan vruchten geeft:
brood en wijn om te breken en te delen.
Twijfel en onrust in ons eigen hart,
onze angst om ja te zeggen tegen het nieuwe onbekende,
ons groeiend vertrouwen,
onze moed om de berg af te gaan,
wij geven het U.
Deze gaven zeggen wie wij zijn.
Belicht ze met de liefde van Jezus,
heilig ze tot leeftocht voor onderweg,
naar uw rijk van vrede en gerechtigheid.
(naar Sytze de Vries)
Bezinning
Zegen en zending
De kippenkweek is voor veel Burkinese vrouwen een eigen
bron van inkomsten. Maar dan mogen de kippen niet het
slachtoffer worden van hoenderpest of parasieten zoals
luizen en mijten. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn geen
optie. In het dorp Toéghin heeft een vrouwengroep zelf de
hand aan de ploeg geslagen. Aangemoedigd door Diobass,
een partnerorganisatie van Broederlijk Delen, deden ze
onderzoek. Met de traditionele kennis uit hun gemeenschap
hebben ze op planten gebaseerde middelen ontwikkeld
tegen parasieten, pokken, vogelpest en diarree. Die hebben
ze eerst op hun eigen zieke dieren uitgeprobeerd. Tests
door een wetenschappelijk lab in Ouagadougou hebben de
veiligheid en de efficiëntie bevestigd. Voortaan produceren
en verkopen deze vrouwen hun eigen kippenmedicijnen en
geven ze hun kennis door aan groepen van andere dorpen.
Hilde Baccarne (inleefreis Broederlijk Delen, zomer 2016)
V. Als ik gehoor geef aan Gods stem,
weet ik niet waar het mij brengen zal.
Ik krijg de toekomst niet op een blaadje vooraf.
Maar één ding is zeker:
ik mag me geborgen weten in het hart van de dingen,
in de gemeenschap van mensen,
in dat grootse avontuur van de schepping.
Daarbinnen heb ik mijn eigen opdracht te doen.
Ik reken daar op Gods zegen,
+ die Vader is, Zoon en heilige Geest. Amen.
Slotgebed
Liedsuggesties
Uit Oer is hij getogen, ZJ 322 – cd ‘Door de wereld gaat een
lied’, deel 20
God zij geloofd om Kanaän, ZJ 525 – cd ‘Door de wereld gaat
een lied’, deel 10
Als God ons thuisbrengt, ZJ 922 - cd ‘Door de wereld gaat een
lied’, deel 11, cd 2
V. Gij wekt in ons, Enige,
het verlangen om op tocht te gaan,
ook langs onbekende wegen.
Jezus’ lichtend voorbeeld vergezelt ons.
Help ons om met hem
de berg van het rustig inzicht af te dalen
en op de vlakke weg van elke dag
te doen wat onze opdracht is.
Vandaag en de dagen die komen. Amen.
17
Derde zondag
naar de bron
over de grens
Welkom en duiding
Openingsgebed
L. Om zuiver water zal het draaien in de toekomst.
Voor arme mensen in het Zuiden is het als goud.
In Burkina Faso schreeuwt het dorre land om water,
opdat gewassen die het volk nodig heeft, kunnen groeien.
Vandaag horen wij over ‘levend water’.
Het is wat wij nodig hebben om gelukkig te zijn:
verfrissende aandacht en bemoediging,
het binnensijpelen van wijsheid en inzicht,
vrede en solidariteit die ons met elkaar verbinden.
Kortom: we moeten dringend putten
uit Gods bron zelf.
V. Gij, Enige, bron van springlevend water,
zie onze dorre bodem, de hardheid van ons gemoed,
onze woorden die kwetsen en verwijderen.
Reikhalzend zien wij uit naar U.
Wakker in ons het verlangen aan
ons te laven aan de koele stromen van uw Woord.
Wees aanwezig in ons midden
en geef dat wij bron van leven worden
voor mensen die met ons gaan,
hier en nu en in de dagen die komen. Amen.
V. Daarvoor zijn wij hier samen,
om te herbronnen,
om verder te kijken dan ons eigen plekje onder de zon.
Om grenzen te overschrijden
die groepen en volkeren van elkaar gescheiden houden.
We zijn hier in Gods naam,
+ in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Moment van inkeer
L.Enige,
laat uw barmhartigheid
de zon zijn die doorbreekt
als mensen geen hoop meer hebben
en elk verlangen is verkild.
Laat uw waarheid ons bevrijden,
uw trouw ons geleiden,
als wij in onszelf verstrikt zijn
en gevangen in elkaars wantrouwen.
Laat uw liefdeswoord het laatste woord zijn.
A. Heer, ontferm U
(naar Taizé).
18
Lezingen
Ex. 3, 3-7: Het volk, dat dorst lijdt in de woestijn, twijfelt aan
God. En toch is Hij er.
Joh 4, 5-42: Jezus brengt het Samaritaanse volk terug bij de
bron doorheen een verhelderend gesprek.
Achtergrondideeën bij de lezingen
De volledige tekst vindt u op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
•
Water, wij hebben er te veel, in Burkina Faso te weinig.
Slechts één seizoen komt er regen, zo overvloedig dat
het moeilijk op te vangen is. Alleen met de immense
inspanning van vrouwen, mannen en kinderen die
dijkjes bouwen, lukt het om de grond vruchtbaar te
houden.
Naar de bron gaan in Burkina Faso is een belangrijk sociaal
gebeuren voor vrouwen en meisjes. Doorheen gesprekken
en ontmoetingen aan de bron worden vast en zeker grenzen
verlegd. Er worden, doorheen oude tradities, nieuwe
methodieken uitgedacht en besproken.
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
V. God, Boetseerder van mensen, wij bidden U:
•
•
•
In de woestijn zeurt het volk en vreest te sterven in
het dorre land. De Ene komt Mozes te hulp. Met zijn
herdersstaf mag hij op de rotsbodem slaan en er welt
een verborgen bron op.
Ook het evangelie brengt ons bij een bron met water,
weliswaar in vijandig gebied: Samaria. Daar gaat Jezus
naartoe. Wanneer een Samaritaanse vrouw aan Jezus
om water komt vragen, stoten we op heel wat taboes. De
vrouw vertegenwoordigt het Samaritaanse volk dat er
naar snakt terug deel uit te maken van het volk Israël.
Jezus kan de woorden van God, de Thora, als levend
water aanbieden.
De Samaritaanse vrouw zet zich af tegen de vijf vreemde
goden die haar volk heeft binnengehaald, evenmin wil ze
onder de heerschappij van Rome leven. Jezus benoemt
de vrouw als ‘waarachtig’.
Een ander taboe is de plaats van aanbidding: Samaria
heeft de berg, Israël heeft Jeruzalem. Als Johannes zijn
evangelie schrijft is de tempel reeds verwoest. Wat
rest is God ontmoeten tussen mensen in de beweging
van de Geest. Jezus noemt het: God vinden in Geest en
waarachtigheid.
De vrouw beseft ten volle dat de tijd van de Messias is
aangebroken, de scheidingsmuren zijn gevallen: terug
één volk van Israël!
De energieke Amssetou uit Burkina Faso is net als in het
evangelie een vrouw die verbinding maakt, dialoog op
gang brengt. Ze groeide van verlegen meisje tot sterke
persoonlijkheid die gezinnen – vrouwen èn mannen –
aanspreekt en inspireert. Ook hier bij ons vinden wij
zulke vrouwen, bewogen door de Geest.
Kieswijzer
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
Vandaag plaatst de bijbel ons voor de keuze: ‘naar de bron’
en ‘over de grens’.
Vasten is dicht bij je kern komen, bij de bron van je bestaan
en er God op het spoor komen. Is je innerlijke leven
opzoeken en ontdekken waartoe je in staat bent.
Vanuit die bronervaring vind je inspiratie en motivatie om
eigen grenzen te verleggen, om meer uit jezelf te halen dan
tot nu toe mogelijk was.
L. Om levend water voor alle mensen die lijden:
slachtoffers van oorlog en geweld,
mensen op de vlucht voor onrecht en verdrukking,
mensen in armoede.
Dat zij in de solidariteit van bondgenoten
kracht vinden om hun leven een nieuwe richting te
geven.
Zodat nieuw leven mogelijk wordt.
L. Om levend water voor allen die de weg kwijt zijn,
mensen zonder hoop, moed of verwachting.
Mensen op de vlucht voor zichzelf.
Dat zij bondgenoten ontmoeten die hen nabij zijn
met aandacht en bemoediging, met wijsheid en inzicht.
Zodat nieuwe wegen mogelijk worden.
L. Om levend water voor de mensen in Burkina Faso.
Water is voor hen van levensbelang.
Dat zij durven investeren in nieuwe en duurzame
oplossingen
om hun woestijnland vruchtbaar te houden.
Dat zij vertrouwde wegen durven loslaten
en samenwerken in het belang van heel de
gemeenschap.
Zodat toekomst mogelijk blijft.
V. Hoor ons bidden, Enige God en vervul ons met uw
levensadem.
Offerande
V. Mensen van de aarde,
geboetseerd en bezield met uw levensadem,
brengen wij hier wat de aarde aan vruchten geeft:
brood en wijn om te breken en te delen.
Onze hang naar veilige zekerheid,
onze weerstand tegen het ongekende dat op onze weg
komt,
onze nood aan herbronning
en ons verlangen naar levend water,
wij geven het U.
Deze gaven zeggen wie wij zijn.
Belicht ze met de liefde van Jezus,
heilig ze tot leeftocht voor onderweg,
naar uw rijk van vrede en gerechtigheid.
(naar Sytze de Vries)
19
Bezinning
Slotgebed
De waterpomp is een belangrijke plek in Burkina Faso.
Water halen is het werk van vrouwen, van meisjes. In
de late namiddag, na een hele dag werken op het land,
verzamelen de meisjes aan de pomp. Een gezin heeft zo’n
tien à twaalf jerrycans water nodig. Dat zijn dus heel
wat pompslagen en al die jerrycans moeten ook terug
gedragen worden, gracieus op het hoofd. Hard labeur! Wij
inleefreizigers konden zo’n volle jerrycan niet eens optillen.
En toch heeft het moment van water halen iets gezelligs,
ontmoetingsplek voor vrouwen, meisjes. Tijd voor een
praatje, voor grapjes.
Patris Van den Bossche (inleefreis Broederlijk Delen, zomer
2016)
V. In geest en waarachtigheid
mochten wij U, Enige, ontmoeten.
Nu kunnen we de grens over
die mensen van elkaar scheidt,
luisterend oor zijn voor de nood van anderen,
hartverwarmende woorden spreken.
In het levend water, waar de wereld naar hunkert,
komt de Messias Jezus ons nabij.
Maak dat Hij onze bron blijft in het leven
dat ons te doen staat,
nu en al de dagen die ons gegeven zijn. Amen.
Zegen en zending
V. Onze taken en verantwoordelijkheden wachten ons,
nu we naar huis gaan.
De onderstroom mag van hieruit blijven
en ons voeden in dat engagement.
Gods zegen mag op ons rusten
+ die Vader is, Zoon en heilige Geest. Amen.
Liedsuggesties
Broeders die op uittocht gaan, ZJ 601 – cd ‘Door de
wereld gaat een lied’, deel 8
Zingt voor de Heer een nieuw gezang, ZJ 402 – cd ‘Door
de wereld gaat een lied’, deel 16
20
Vierde zondag
mijn visie
jouw waarheid
Welkom en duiding
L. Kinderen bekijken de wereld nog met grote ogen,
één en al nieuwsgierigheid.
Ouder wordend vernauwen onze ogen vaak tot spleetjes.
We denken het allemaal gezien te hebben.
We moeten terug leren zien met het hart.
Tegen de verstarring in onze mentaliteit veranderen.
Vrouwen als Amssetou in Burkina Faso
zijn hiermee bezig.
Wellicht vinden we ook in onze omgeving
mensen die verder kijken,
een volk leiden, anderen voorgaan
in het spoor van Jezus van Nazareth,
die licht bracht voor onze wereld.
V. Moge dat licht hier zijn,
in ons samenkomen,
terwijl we luisteren naar Gods Woord,
in het vieren van wat onder ons al begonnen is,
onder de naam van God
+ Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Moment van inkeer
L. God van Abraham, Isaac en Jakob,
die in wolk en vuur
uw kinderen vooruitging.
Die uw aangezicht
over hen deed lichten
als hoopvolle toekomst.
En die nog ons overschaduwt met uw nabijheid.
Wees ook het licht dat ons hart opvrolijkt
en ons leven verheldert.
Dat Jezus onze gids is, in weer en wildernis,
in goede en kwade dagen.
(naar Sytze de Vries)
A. Heer, ontferm U
(naar Taizé).
Openingsgebed
V. Gij, Enige, die ons doorziet en ons hart peilt,
verblind als we zijn door uiterlijke glans,
gevangen ook in ons eigen gelijk.
Verruim onze blik,
verhelder ons bestaan,
zodat uw Geest over ons vaardig wordt.
Dat in het schemerdonker van deze wereld
de verwachte mensenzoon aan het licht mag komen,
die wij herkennen in Jezus, onze gids en leidsman.
Lezingen
Sam.1 16, 6-7, 10-13a: God kijkt niet naar het uiterlijk, maar
naar het hart. Hij kiest de kleine David uit om het volk te
leiden.
Joh.9, 1-41: Wie blind was krijgt een heldere kijk op Jezus
terwijl leiders van het volk de ogen sluiten voor het nieuwe.
21
Achtergrondideeën bij de lezingen
Geloofsbelijdenis
De volledige tekst vindt u op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
Voorbeden
•
V. God, Boetseerder van mensen, wij bidden U:
•
Er is heel wat verblinding onder ons waardoor we alleen
onze eigen waarheid zien, dwepen met één of ander
groot licht. Iedere waarheid heeft verschillende kanten.
Daarom vullen de woorden op de kieswijzer elkaar aan.
Het is niet het één of het ander.
De profeet Samuël moest leren zien met andere ogen. Bij
zijn keuze voor een goede leider voor het volk mag het
uiterlijk niet tellen. Hij moet leren zien zoals de Ene: met
zijn hart. Dat leidt Samuël naar de keuze van de kleine
‘rosse’ David.
•
Ook het volk in Burkina Faso moet leren zien met andere
ogen: gelijkwaardige verhoudingen tussen man en
vrouw, ingewortelde tradities in vraag stellen, …
•
In het evangelie is er weerstand bij de bevrijdingsdaden
van Jezus. Alle remmingen ten spijt, het goede breekt
toch door. Het volk van Israël wacht op genezing van
de blindheid. Met de man die naar de vijver van Siloam
gestuurd wordt, is een begin gemaakt van de genezing
aan blindheid. Deze man leert Jezus kennen als een
profeet, als de verwachte mensenzoon, als licht voor de
wereld.
Wat licht is voor de ene mens, voelt als een bedreiging
voor anderen. De Farizeeën, die de echte zienden zouden
moeten zijn, zijn de halsstarrigste blinden.
•
Ook onze samenleving heeft vele blinde vlekken. Angst
vertroebelt de ogen, maakt hard en meedogenloos.
Grenzen worden gesloten. We hebben, in Noord en Zuid,
nood aan grensverleggende figuren, zoals Amssetou in
Burkina Faso, mensen die de dialoog mogelijk maken, die
reeds zien wat nog niet te zien is.
Dat is ons perspectief op Pasen.
Kieswijzer
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
De keuze waarvoor de bijbel ons vandaag plaatst, is: ‘mijn
visie’ en ‘jouw waarheid’.
Dé waarheid is als een diamant met vele zijden. Bekijken we
de diamant van één kant, dan zien we slechts een beperkt
deel van het geheel. De zijden die we bekijken kunnen
fonkelen van schoonheid en pracht, de keerzijde kan nog
ruw zijn, onbewerkt, dof. Ons zien is altijd beperkt, zo ook
onze visie, onze waarheid. Proberen te zien met de ogen
van de ander, proberen te kijken naar de onzichtbare zijde.
Het is de keuze om van mijn visie en jouw waarheid onze
gezamenlijke kijk op deze wereld te maken. Om dan te zien
wat nog niet te zien is: een flits van wie God voor ons wil
zijn.
22
L. Voor alle mensen, ongezien en ongekend,
die dag in dag uit werken
om van deze wereld een betere plek te maken.
Voor alle vrijwilligers van Broederlijk Delen in scholen,
parochies en lokale werkgroepen.
Dat zij gezien worden en erkenning krijgen,
dat zij blijven geloven in de kracht van hun engagement.
L. Voor Amssetou en alle Burkinezen
die elke dag opnieuw met hun talenten woekeren
opdat hun gemeenschap er beter van wordt.
Dat zij zich niet verkijken
op grootse, kapitaalkrachtige initiatieven
maar blijven zien dat kleinschalige organisaties
op hun maat en van onderuit meer toekomst bieden.
L. Voor onszelf die leven in een rijk land.
Dat wij ons niet blindstaren op altijd meer en altijd
beter.
Dat wij durven zien en inzien
dat een cultuur van het genoeg
ons op weg zet naar een rechtvaardige samenleving.
En dat wij dat zelf in handen hebben.
V. Hoor ons bidden, Enige God, en vervul ons met uw
levensadem.
Offerande
V. Mensen van de aarde,
geboetseerd en bezield met uw levensadem,
brengen wij hier wat de aarde aan vruchten geeft:
brood en wijn om te breken en te delen.
Onze ziende blindheid voor waar het echt om gaat,
onze groeiende openheid doorheen verstarring,
ons vast geloof in de kracht van het kleine,
wij geven het U.
Deze gaven zeggen wie wij zijn.
Belicht ze met de liefde van Jezus,
heilig ze tot leeftocht voor onderweg,
naar uw rijk van vrede en gerechtigheid.
(naar Sytze de Vries)
Bezinning
Zegen en zending
We werden warm onthaald in het dorp van ons eerste
inleefverblijf. Matrassen naar buiten op het plein, wij
daarop en daarrond iedereen samengetroept. Mannen
en jongens op de eerste rij, de vrouwen giechelend of wat
schuchter daarachter en de kinderen bewogen er vrolijk
tussenin. Vragen over en weer. Tot de dorpsoudste het
woord nam en vroeg: “racontez nous la Belgique”. Tja, daar
stonden we, met de mond vol tanden.
V. Het is ook onze opdracht
om anderen de ogen te openen
voor ongekende mogelijkheden die zij niet zien.
Om te ontmaskeren wat maar schijn is.
Daarbij mogen we bewust zijn
dat wij van anderen veel te leren hebben.
Dat het nieuwe vaak uit onverwachte hoek komt.
Een boeiende onderneming,
waartoe God ons mag zegenen
+ die Vader is, Zoon en heilige Geest. Amen.
Want hoe beschrijf je België in enkele zinnen?
Onmogelijk, dat snapt toch iedereen!
Toch kijken wij vaak zó naar de ander. Denken wij zo snel
dat we het wel weten, een goed beeld hebben van de ander,
het plaatje helemaal doorzien.
Patris Van den Bossche (inleefreis Broederlijk Delen, zomer
2016)
Slotgebed
Liedsuggesties
Wat ook gebeurt, cd ‘Kom jij beloofde’
De Heer heeft mij gezien, ZJ 559 – cd ‘Door de wereld
gaat een lied’, deel 3
Zo vriendelijk en veilig als het licht, ZJ 530 – cd ‘Door de
wereld gaat een lied’, deel 2
V. Nu wij opnieuw door U zijn aangeraakt, Enige,
kunnen wij elkaar zien met andere ogen.
Wordt de wereld van schijn doorprikt
en staan we in het heldere licht dat in Jezus doorbrak.
Geef ons de volgehouden aandacht en zorg
voor mensen dichtbij en veraf,
zodat deze wereld mag openbloeien,
hier en nu, tot de toekomst die Gij ons brengt. Amen.
23
Vijfde zondag
Marta ¯ Maria
Welkom en duiding
Openingsgebed
L. We kijken uit naar het herleven van de natuur,
naar frisse adem die alles weer groen maakt.
Voor boeren en tuinders is dat zeker het geval.
Op veel plaatsen in de wereld
wachten mensen bang af
wat de dag van morgen brengt.
Naast het dorre land is er dreigend geweld,
corruptie, uitbuiting, vernedering.
Oog in oog met wat de bijbel ‘dood’ noemt
willen we geloven in de levenskansen.
We zien het in mensen
die opstaan uit de ontmoediging,
hun lot in handen nemen en keuzes maken.
V. Gij, Enige, die ons tot leven hebt geroepen,
zie ons hier,
verstrikt in knellende banden van onmacht en angst,
in de greep van dodelijke machten.
Ontvouw voor ons de open ruimte van uw schepping,
geef ons een flinke dosis geloof om op te tornen
tegen wat onmenselijk is.
Gij hebt in uw zoon Jezus uw kracht getoond,
de weg vrijgemaakt waarop wij kunnen gaan,
vandaag en al de dagen die komen. Amen.
V. De verhalen vandaag lopen al vooruit
op het Paasgebeuren.
Wat afgeschreven leek, ten grave gedragen,
ontvangt de Geest van God.
Een nieuw perspectief.
Laat ons samen die ruimte ervaren
die God onder ons ontvouwt.
+ in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen
Moment van inkeer
L. Gij hebt ons geplant
en in het licht van uw ogen
leven en gedijen wij.
Zie dan naar ons om
en omgeef ons
met uw waarheid
opdat wij elkaar recht doen.
Maak ons welgezind
en genadig opdat ook over ons
de hemel zich opent.
(naar Sytze de Vries)
A. Heer, ontferm U
(naar Taizé).
24
Lezingen
Ez 37, 12-14: Een volk in ballingschap ligt voor dood
neer, maar Gods Geest kan het doen herleven.
Joh.11,1-45 - of ingekort: Joh 11,1-2.17-27.32-45:
Het Joodse volk, samengebald in de naam Lazarus, wordt
uit de dood opgewekt. Marta en Maria zijn getuigen van
het nieuwe leven dat Jezus brengt.
Achtergrondideeën bij de lezingen
De volledige tekst vindt u op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
•
Burkina Faso voert hard strijd om te overleven, tegen de
weerbarstige natuur. Een strijd tegen de dood, zegt de
bijbel. Bij Ezechiël is een volk in ballingschap als een dal
vol doodsbeenderen. Maar hij ziet het herleven: Gods
geest geeft nieuwe adem.
We hoeven geen keuze te maken voor het één of voor
het ander. Als christen hebben we beide te verdiepen, te
versterken: stilte en solidariteit. Het één kan niet zonder het
ander.
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
V. God, Boetseerder van mensen, wij bidden U:
•
Johannes ziet het Joodse volk kreunen onder de
Romeinse bezetting en vertelt over Lazarus: de leidende
klasse van een bedreigd volk, dodelijk ziek. De zussen
Marta en Maria staan voor de bezorgde messiaanse
gemeenschap. Jezus gaat naar Lazarus toe, maar is te
laat. Het lijkt hopeloos.
•
Ook wij moeten vaak door een hopeloze situatie. Denk
aan de oorlog in Syrië, de terreuraanslagen, de stroom
vluchtelingen. Zoveel lijden dat mensen elkaar aandoen.
Hoe rijm je dat met de blijde boodschap?
•
Marta verwijt Jezus: “Waar was God op het ogenblik van
onnoemelijk lijden?” De geloofsbelijdenis ‘verrijzenis op
de laatste dag’ geeft hier geen troost. Het enige houvast
is Jezus’ antwoord: “Bij mij, de gekruisigde Messias, is er
leven”. Marta’s antwoord hierop is: “Ik vertrouw erop
dat Jij de Messias bent”.
•
Marta treedt naar buiten, gaat het gesprek aan. Maria
staat voor de in zichzelf gekeerde gemeenschap, die als
het ware wakker geschud wordt door de oproep: “De
Meester is er en vraagt naar je!”
•
De steen voor het graf doet denken aan Paasmorgen.
Jezus roept: “Lazarus, kom naar buiten!” Het ingesnoerde
lijk treedt uit het graf, moet nog losgemaakt worden.
Geen ‘Halleluja’. Volk en Thora aan banden gelegd!
Ook onze kerk moet losgewikkeld worden uit wat naar
dood riekt, uit al te enge verbanden. Levensecht, nabij,
verstrengeld als een netwerk moet zij worden.
•
De vrouwen en mannen in Burkina Faso, die voor een
ander leven opkomen, scheuren zich los van knellende
tradities en gebruiken en kiezen voor het leven!
Kieswijzer
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
De keuze waarvoor de Bijbel ons vandaag plaatst, is: Marta
en Maria.
Twee gezichten van één gemeenschap: de strijdende, naar
buiten gerichte gemeenschap en de ingetogen, naar binnen
gekeerde gemeenschap. ‘Werk en bid’ zeggen de monniken,
‘strijd en inkeer’ klinkt het in de bevrijdingstheologie.
Twee pijlers van ons christelijk engagement.
L. Om levenskracht voor mensen die lijden aan het leven.
Dat zij doorheen moedeloosheid en machteloosheid
kunnen opstaan en werken aan nieuwe perspectieven.
Dat zij hierin bondgenoten ontmoeten die hen graag
zien.
L. Om levenskracht voor de mensen in Burkina Faso.
Dat hun strijd tegen de weerbarstige natuur
resultaat geeft,
dat initiatieven die zij ondernemen bijdragen tot
meer en beter leven,
en dat hun gemeenschappen groeien in
gelijkwaardigheid.
Dat wij solidair blijven met hen.
L. Om levenskracht voor onze kerk.
Dat, geïnspireerd door Marta en Maria,
geloof in de levende God samengaat met concreet
engagement.
Bidden en goed doen horen samen.
Dat ook wij hiervoor verantwoordelijkheid nemen.
L. Om levenskracht voor onszelf.
Dat gebeurtenissen in onze samenleving ons niet
verlammen
en we niet blijven steken in doemdenken.
Dat we vindplaatsen van hoop en engagement blijven
zien.
V. Hoor ons bidden, Enige God, en vervul ons met uw
levensadem.
Offerande
V. Mensen van de aarde,
geboetseerd en bezield met uw levensadem,
brengen wij hier wat de aarde aan vruchten geeft:
brood en wijn om te breken en te delen.
Onze onmacht en angst die ons beletten echt te leven,
onze zorg en bekommernis voor wie amper overleven,
onze inzet voor levenskansen voor iedereen,
wij geven het U.
Deze gaven zeggen wie wij zijn.
Belicht ze met de liefde van Jezus
en heilig ze tot leeftocht voor onderweg,
naar uw rijk van vrede en gerechtigheid.
(naar Sytze de Vries)
25
Bezinning
Zegen en zending
Mariam was een van de armsten in haar dorp. Samen met
andere arme vrouwen kreeg ze de kans deel te nemen aan
het TrickleUp-programma van AMR (Association Monde
Rural), een partnerorganisatie van Broederlijk Delen. Dit
programma voorziet een vorming tot ondernemerschap
en een voorbereiding op de activiteit naar keuze van
elke deelneemster, met een startsom. De kersverse
onderneemsters worden gedurende drie jaar begeleid.
Mariam, zelf uit een pottenbakkersfamilie, koos voor de
pottenbakkerij. Ondertussen werkt ze al met drie ovens.
Andere vrouwen van het grote familie-erf zitten mee in de
zaak. Dagelijks worden aarden potten, schalen en kralen
van het atelier naar de verkoopstal aan de grote weg
vervoerd. Een vrouw heeft zich opgericht, een hele familie
is uit de armoede opgestaan.
Hilde Baccarne (inleefreis Broederlijk Delen, zomer 2016)
V. Onze opgang naar Pasen, naar nieuw leven,
kan de confrontatie niet uit de weg gaan.
We mogen niet berusten in het onrecht,
onze verantwoordelijkheid niet afschuiven.
Het evangelie van Jezus vraagt veel van ons
maar vervult ons ook met innerlijke vreugde.
De zegen van God is ons meegegeven,
+ God die Vader is, Zoon en heilige Geest. Amen.
Slotgebed
V. Als wij de wijde wereld inkijken, Enige,
zien we vaak dood en vernieling.
Uw schepping geschonden.
Toch klinkt uw woord krachtig en doortastend.
Om de chaos te doorbreken.
Om de dodelijke spiraal om te buigen naar nieuw leven.
Dat deze viering ons mag toerusten
om daaraan mee te werken.
Dat vragen wij U,
in verbondenheid met Jezus en met elkaar,
vandaag en in de dagen die we tegemoet gaan. Amen.
26
Liedsuggesties
God die ons heeft voorzien, ZJ 531 – cd ‘Door de wereld gaat
een lied’, deel 2
Psalm 130, gezongen, ZJ 303 en 314 - cd ‘Door de wereld gaat
een lied’, deel 3 en 16
Palmzondag
vrijheid
trouw
Welkom en duiding
L. In de voorbije zondagen groeide het bewustzijn
dat we de vrijheid hebben om te kiezen.
Onze kieswijzer hielp afwegen:
je eigenheid bewaren en gaan voor samenhorigheid,
stilte en bezinning inbouwen en geëngageerd zijn,
bescherming en veiligheid ervaren
en grenzen overschrijden.
Vandaag stelt Jezus ons de vraag:
wil jij mij volgen, ook als dat weerstand oproept?
Palmzondag heeft twee kanten:
Jezus, gezeten op een ezeltje,
begroet door de volksmenigte als een man van vrede.
En Jezus die de weg gaat, alleen, tot in de dood.
V. Een hartverwarmende boodschap van Jezus
die mensen voorgaat
vanuit zijn intense verbondenheid met God.
Tegelijk een confrontatie met een engagement
waarvoor wij slechts aarzelend kiezen.
“Men zal de herder slaan”, had Jezus gezegd, “en de
schapen van de kudde zullen uiteengejaagd worden”.
Moge God ons de moed schenken
om staande te blijven in moeilijke momenten.
Onder zijn naam zijn wij hier samen.
+ de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Moment van inkeer
L. Barmhartige God,
de weg naar Jeruzalem
is ons gewezen door Jezus, uw Zoon,
met zijn koninklijke daden
van liefde en erbarmen,
van gerechtigheid en trouw.
Ontferm en erbarm U over ons,
pelgrims onderweg,
dat wij U trouw zijn en blijven,
dat in ons gedrukt mag worden,
het zegel van uw vredesstad,
dat wij uw geliefde kinderen zijn….
(naar Sytze de Vries)
A. Heer, ontferm U over ons
(naar Taizé).
Palmliturgie
Mt. 21, 1-11: Zittend op een ezeltje komt Jezus Jeruzalem
binnen, samen met het enthousiaste volk.
Gebed en wijding van de palmtakken
V. God, zegen deze groene palmtakjes,
nu wij Jezus willen volgen op zijn weg.
Vervul ons met zijn kracht zodat wij,
die hem vandaag huldigen als onze leidsman,
niet terugdeinzen als het moeilijk wordt.
Wij vragen het U in Jezus’ naam. Amen.
Deze palmtakjes zeggen dat Jezus’ liefde geweld en onrecht
overwint. Wij steken de palmtakjes bij het kruisbeeld en
hiermee sluiten wij aan bij zijn bevrijdende beweging.
27
Lezingen
Offerande
Jes. 50,4-7: De lijdende dienaar bemoedigt anderen en is
bereid smaad en marteling te ondergaan. Vertrouwen in
God doet hem volharden.
Mt. 27, 11-54: Het lijdensverhaal van Jezus.
V. Mensen van de aarde,
geboetseerd en bezield met uw levensadem,
brengen wij hier wat de aarde aan vruchten geeft:
brood en wijn om te breken en te delen.
Onze aarzeling om te kiezen voor de weg van Jezus,
ons verlangen om Jezus te volgen, helemaal,
ons geloof in de kracht van onderuit,
wij geven het U.
Deze gaven zeggen wie wij zijn.
Belicht ze met de liefde van Jezus
en heilig ze tot leeftocht voor onderweg,
naar uw rijk van vrede en gerechtigheid.
(naar Sytze de Vries)
Kieswijzer
Vasten is bewuste keuzes maken, is richting kiezen. Kiezen
doen we niet altijd tussen zwart en wit. Het is vaak het ene
doen en het andere niet laten. Het is meestal en/en, in plaats
van of/of …
Vandaag plaatst de bijbel ons voor de keuze: ‘vrijheid’ en
‘trouw’.
Jezus heeft in alle vrijheid zijn weg gekozen. Gaandeweg
worden de consequenties pijnlijk duidelijk. Jezus blijft
trouw aan zijn roeping, aan zijn opdracht – tot de dood.
Christen zijn vandaag, in onze samenleving, is een
vrije keuze. Maar, net als toen, niet vrijblijvend. Enkele
consequenties van onze christelijke levensstijl kwamen de
voorbije zondagen aan bod. In de Goede Week voelen we
deze op zijn scherpst: blijven we trouw aan onze vrije keuze
om Jezus tot ons voorbeeld te nemen?
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
V. God, Boetseerder van mensen, wij bidden U:
L. Jezus liet zich leiden door Gods liefde
en ging in tegen onrechtvaardige wetten en
vooroordelen.
Wij bidden om bevrijding voor al diegenen
die gevangen zitten in structuren en in zichzelf.
Dat zij sleutels vinden om los te breken,
om eigen keuzes te maken voor het leven.
L. Jezus trok op een ezel Jeruzalem binnen.
Hij koos niet de kant van de grote machthebbers.
Wij bidden om bevrijding
voor de boerengemeenschappen in Burkina Faso.
Dat ook zij blijven geloven in de kracht van het kleine,
zich niet laten verleiden door het grote geldgewin
en blijven werken van onderuit.
L. Jezus ging consequent de moeilijke weg tot het uiterste.
Zijn inzet was totaal.
Wij bidden om bevrijding voor onszelf.
Dat wij moeilijkheden en kritiek kunnen loslaten,
dat wij ons niet laten ontmoedigen
maar dapper doorgaan op de ingeslagen weg.
V. Hoor ons bidden, Enige God, en vervul ons met uw
levensadem.
28
Bezinning
“30 en 31 oktober 2014 is het moment waarop de
Burkinezen hun macht ontdekt hebben”, zegt Ariane, lokale
medewerker van Broederlijk Delen in Burkina Faso, vol
vuur. “De volksopstand van die dagen heeft verandering
teweeggebracht, iets wat geen enkele verkiezing heeft
kunnen bereiken.”
Na 27 jaar regeren wou president Compaoré de grondwet
laten wijzigen om nog langer aan te kunnen blijven. De
bevolking heeft dat belet door vreedzaam en massaal
de straat op te gaan. Jongeren (zoals die van ODJ, een
partnerorganisatie van Broederlijk Delen) namen het
voortouw, maar iedereen deed mee. Wanneer de vrouwen
zagen dat er geen schot in zat, hielden zíj een betoging,
met grote paplepels. Indrukwekkend. De president is
het land ontvlucht. Een historisch moment om te blijven
koesteren. Het elan van de volksbeweging in Burkina Faso
lijkt inmiddels stilgevallen zonder dat er politiek écht veel
veranderde. In deze periode van onduidelijkheid over
hoe het nu verder moet, verdienen de Burkinezen al onze
morele steun.
Hilde Baccarne (inleefreis Broederlijk Delen, zomer 2016)
Slotgebed
V. Enige, de intocht in Jeruzalem,
de opgang naar de stad van vrede,
is begonnen.
De palm in onze handen spreekt van hoop.
De geest van Jezus overwint en is aan zet
waar mensen opstaan tegen onrecht
en meebouwen aan een vredevolle samenleving.
Mag de Goede Week ons daarvan bewustmaken,
ons doen groeien tot bondgenoten van Jezus
en van de meest kwetsbaren onder ons.
We vragen het U,
voor nu en voor de dagen die we tegemoet gaan. Amen.
Zegen en zending
V. Het palmtakje dat we aan het kruis in onze huizen
steken,
de goede boodschap van Jezus die we in ons hart
opnemen,
zijn tekens van de kracht die de wereld
met al het negatieve kan vernieuwen.
Dat geloven wij als christen.
Daar ligt ook onze zending.
Zegen ons daartoe de dragende grond van ons bestaan,
God,
+ die Vader is, Zoon en heilige Geest. Amen.
Liedsuggesties
Gedenken wij dankbaar, ZJ 528 – cd ‘Door de wereld gaat
een lied’, deel 2
Naam van Jezus, ZJ 352 – cd ‘Door de wereld gaat een lied’,
deel 16
Toen Jezus in zijn uur gekomen was, ZJ 359 / VL 422 –
cd ‘Door de wereld gaat een lied’, deel 14 / cd ‘Alles is maar
woord’
29
Pasen
Wees niet bang!
hij leeft!
Duiding
L.
De voorbije vasten maakte ons bewust van de keuzes bij
het consequent christen willen zijn.
Geen keuzes als tegengestelden, wel keuzes waarbij we
zoeken hoe ze te verenigen in onze levensstijl.
De bijbel reikte keuzes aan, zij zijn als uitdagingen om
ons door God, bron van ons bestaan, te laten kneden.
‘Lieve boetseerder, trek ons uit de klei’ zongen we week
na week, om vandaag vastberaden en in alle vrijheid te
kiezen voor de weg die wij willen gaan.
De kieswijzer verdwijnt, de keuzes zijn gemaakt, wij
gaan de weg.
Wees niet bang klinkt het, Hij leeft.
Gebed
V. God van de nieuwe morgen,
die ook óns licht wil zijn,
verberg U niet.
Geef U ons te kennen.
Wees hier aanwezig
in onze gemeenschap
in ons bidden en vieren.
Bekrachtig ons met uw woorden,
die ons spreken van uw beloften,
die ons verlangen wekken
en ons wegen wijzen.
Doe ons
op deze Paasmorgen
leven met Jezus voor ogen.
Hij volbracht deze woorden
draagt ze voor ons uit
vandaag en alle dagen die komen.
(naar Sytze de Vries)
Tekst – Paasmensen, Carlos Desoete
Midden in de dood
in de leegte van leven dat geen leven is,
kan het ook vandaag gebeuren
dat de Verrezene opstaat in ons
en ons omvormt tot wie we ten diepste zijn:
30
paasmensen,
die de dood
en alles wat scheidt en leegmaakt, achter zich laten
en leven alsof de dood voorbij is
en het nieuwe leven
waar alles spreekt van Hem die heet
‘Ik zal er zijn’ al begonnen is.
Paasmensen zien:
veel meer dan de dingen
die ons aan het hebben binden,
veel meer dan het uiterlijk vertoon
dat vaak de leegte moet verbergen.
Zij zien verder dan het dodende geweld en onrecht,
verder dan de agressie en het elk voor zich.
Zien tekenen van verrijzenis:
hoe midden in die dood Hij er is,
de grote Aanwezige.
Hoe hij gebeurt,
soms overduidelijk,
soms incognito:
in een vreemdeling op het strand,
een tuinman
of iemand die per toeval onze wegen kruist
en een eindweegs meegaat.
Zij zien dat de dode niet dood is,
maar enkel uit het gezicht verdwenen.
Zij zien waar leven is
en dat het kruis van gisteren,
het vechten tegen de ontmoediging,
zijn betekenis had,
dat alles zijn zin krijgt
in het breken van het brood
en het delen van het leven.
Paasmensen staan op
uit het graf van hun angsten
uit de wonden van het verleden,
met een veerkracht die niet alleen
in henzelf haar oorsprong vindt.
Zij staan op tegen alles wat leven tegenhoudt,
wat mensen minder mens maakt
en leven minder levenswaard.
Zij staan op om engel te zijn,
een engel die de steen wegrolt
die op het leven van medemensen drukt,
die in de donkere chaos licht brengt,
die waar mensen op een dood punt zitten,
nieuw leven mogelijk maakt,
die met een warm hart nabij is,
zo nabij als God.
Paasmensen gaan op weg.
Mensen van de weg,
zo werden zij eertijds genoemd.
Hun weg heet: liefde, geloof en hoop,
breken en delen,
doen wat Jezus gedaan heeft,
zijn woord verder spreken,
zijn gebed verder bidden.
Jezus’ weg is niet doodgelopen,
hij loopt door in zoveel paasmensen,
tot op vandaag.
Door zijn geest bezield
weten zij zich gezonden
om blinden het zicht te geven,
om verlamden te doen lopen
en monddood gemaakte mensen stem te geven,
om aan armen de blijde boodschap te brengen.
Zij zijn met heel hun doen en laten,
met hun manier van leven,
vandaag de belichaming van het evangelie.
Zij zijn vandaag het lichaam van Christus.
Bezinning
Het was regenseizoen tijdens ons bezoek in Burkina Faso.
Alle hens aan dek, er moest volop geploegd en gezaaid
worden. Ik denk dat wij een half uurtje gewerkt hebben.
Onbeholpen en traag, tot groot jolijt van de hele familie en al
wie passeerde. Toen vond ons gastgezin het écht wel genoeg.
Zelden heb ik mensen – vooral vrouwen – harder zien
werken. Op het veld, bij het water halen, graan stampen,
koken, …. Een hele dag lang, en de volgende dag weer, en de
dag erop, van zonsopgang, tot bij maanlicht.
Patris Van den Bossche (inleefreis Broederlijk Delen, zomer
2016)
31
Vieren
met jongeren
Ter info, vooraf
Deze jongerenviering is uitgewerkt als eucharistie.
Voor een gebedsviering laat je gewoon ‘Dienst van de
tafel’ vallen.
Deze viering is ook geschikt voor Goede Vrijdag: dan
komt de ‘Goede Vrijdag-variatie’ in de plaats van
‘Dienst van de tafel’.
Decor
Wegwijzers op een of meerdere palen.
Deze zeker: Ouagadougou, grond, school, stad, water, werk.
Indien mogelijk ook deze: Brussel, familie, jeugdbeweging,
toekomst, vereniging.
Voorwerpen: grote schalen of kommen met water, zo
mogelijk een of meerdere kalebassen, wintergroenten:
koolsoorten.
Campagneaffiche en kaartjes met levensstijltips (affiche
en kaartjes perforeren en de kaartjes met een touwtje aan
de affiche hangen met een lus, niet met een knoop). Als deze
viering in kleine groep of per klas georganiseerd wordt: per
jongere een kaartje, het geeft niet als sommige tips op meer
dan één kaartje staan. In een grotere groep: voorzie een
kaartje per vier à zes jongeren.
Beetje groene en oranje verf, op schaaltjes waar je met je
duim aan de verf kunt.
Welkom
Welkom, onderweg naar de toekomst. Een toekomst die
we voor een stuk in eigen handen hebben en waarvoor
we gedeeltelijk afhankelijk zijn van anderen en van onze
situatie. Dat hebben we gemeen met jongeren in Burkina
Faso, het Afrikaanse land dat Broederlijk Delen dit jaar in
het centrum van zijn vastencampagne zet.
Dienst van het woord
Verhaal: De fabel van de vis en de aap
Diep in de wouden van Afrika leefden er eens een aap en
een vis. Ze woonden vreedzaam samen, tot op een dag
de aap besefte dat hij het toch wel erg goed had, zeker in
vergelijking met het leven van de vis. Zonnen, dag aan dag,
genieten van de heerlijke vruchten van het woud, springen
tussen berg en dal, frisse lucht mogen inademen: allemaal
32
zalig. Meewarig en verdrietig beklaagde hij het lot van de
vis en hij besloot hem te helpen. Dus legde hij hem op een
rots te zonnen ...
Het goede leven, deel één: JONG ZIJN
Zon of water: het hangt er maar van af wat voor jou het
goede leven is. Hard werken voor school als investering in
de toekomst of een evenwicht zoeken tussen school, hobby’s
en sport? Weekend- en vakantiewerk: omdat het nodig is of
om extra zakgeld te verdienen? Welke mogelijkheden heb je
in je eigen handen, wat wordt je opgelegd?
Burkina Faso, in West-Afrika, kun je beschrijven als een
land van rood stof, kalende vlaktes en uitputtende droogte.
Hier in België kampen we al eens met te veel regen, ginder
trotseren ze de omgekeerde uitdaging. Tekort aan voedsel
is een jaarlijks terugkerend probleem. De bevolking van
Burkina Faso is heel jong: 73 % van de mensen is jonger dan
30 jaar. Al op jonge leeftijd dragen ze bij aan het inkomen
van het huishouden, maar werk vinden blijkt niet zo
eenvoudig te zijn.
Veel jongeren trekken dan ook weg van het platteland om
hun kans op werk te vergroten. Vaak komen ze terecht in
onmenselijke werkomstandigheden in fabrieken in de stad
of in de mijnbouw.
ODJ is een jongerenorganisatie, met lokale afdelingen.
ODJ wil dat het maatschappelijk welzijn van jongeren in
alle sociale lagen van de bevolking gegarandeerd wordt.
Daarom verdedigt en beschermt ODJ de rechten van de
jeugd en stimuleert het solidariteit tussen jongeren en
hulp aan elkaar. ODJ wil jongeren een stem geven en
hen beter in staat stellen om samen op te komen voor de
bescherming van hun rechten. Arianne Idzenga, lokale
vertegenwoordiger van Broederlijk Delen in Burkina Faso,
vertelt: “Wat is de basis van het werk van ODJ? Alles begint
met de droom van jongeren en hun ambities.”
Muziek: Vrede is onze weg (Carlos Desoete)
Refrein:
Elke heuvel moet geslecht, elke bocht moet recht,
gedempt moet elke kuil en elke voor.
Elk-voor-zich wordt ongedaan,
geen geweld zal nog bestaan. Vred’ is onze weg: ga door.
Partituur en strofen: www. chiro.be/node/73984
Verhaal: Jezus kust de blinde
Voorziene tekst: Joh. 9, 1-41
Alternatieve versie:
Mc. 8, 22-26, zoals verteld in ‘Het begon met licht’ van
Huiberts en Westerduin, uitgegeven bij KBS Adveniat.
In deze vertelling horen we wat de mensen van Jezus
denken, hoe het leven van de blinde is en hoe beiden elkaar
ontmoeten. Jezus wandelt met de blinde tot buiten het dorp.
Daar maakt hij zijn vingers nat met speeksel en wrijft hij
over de ogen van de blinde. De blinde ziet daarna al een
beetje. Jezus raakt hem opnieuw aan en de blinde man is
niet meer blind.
Duiding:
In de tekst staat dat Jezus de ogen van de blinde aanraakt
met speeksel. Een omslachtige manier om te vertellen dat
Jezus de ogen van de man kust. Zorgend, verzorgend. Jezus
en de blinde spreken met elkaar, de blinde vertelt wat hij
al ziet. Jezus herhaalt zijn zorgzame handeling en legt zijn
handen op het hoofd van de man. Hij zegent hem, wenst
hem het goede. Hun ontmoeting, hun gesprek verandert het
leven van de man die eerst blind was.
De mensen die in de buurt zijn en horen wat er gebeurt,
discussiëren heftig met elkaar: wie heeft er schuld aan dat
de man blind was en waar haalt Jezus het recht om in te
grijpen? Sommigen betwijfelen of de man wel echt blind
was en beschuldigen hem ervan een bedrieger te zijn.
Iedereen wil gelijk hebben en roept om het luidst.
Over oorzaak, gevolg en schuld van te veel regen hier
en te weinig regen in Burkina Faso kun je ook eindeloos
discussiëren. Meewerken aan oplossingen is natuurlijk een
beter plan. Deze veertig dagen kunnen we zo’n levensstijl
oefenen en zo samen werken aan een betere wereld, tot
iedereen mee is.
Het goede leven, deel twee: Kies bewust – Op weg naar
een nieuwe levensstijl
Net als in Burkina Faso leven de boeren in Vlaanderen op
het ritme van het klimaat. De kleine boer staat overal ter
wereld voor heel wat uitdagingen. Ben je graag solidair?
Koop dan seizoensgebonden groenten bij een boer in je
buurt. Of kies voor eerlijke producten uit het Zuiden. Zo
geef je boeren wereldwijd een rechtvaardige prijs voor
hun harde werk. Bovendien verkleint het je ecologische
voetafdruk. Leer de boeren die jouw voedsel produceren
van dichtbij kennen en ontdek deze vastenperiode wat je
allemaal kunt doen met lokale en eerlijke producten.
De vastenperiode is een uitgelezen kans om even stil te
staan bij de keuzes die je maakt in je dagelijkse leven.
Broederlijk Delen verzamelt allerlei tips en suggesties om
bewust te consumeren. Je vindt die, samen met onze visie op
een andere manier van leven, op www.broederlijkdelen.
be/levensstijl.
Opdracht in groepjes van vier à zes jongeren
Neem een levensstijlkaartje van de affiche – zonder te
scheuren – en denk samen na over hoe en waar deze tip
mogelijk is: individueel of samen, thuis, op school of elders,
met of zonder extra hulp. Spreek af hoe je de tip zult
realiseren en noteer dat op het kaartje. Alle leden van het
groepje zetten er ten slotte een groene (zal zeker lukken)
of oranje (zal moeite kosten) ‘like’ bij met hun duim. Hang
het kaartje weer aan de affiche en laat die op een zichtbare
plaats in het gebouw hangen.
Dienst van de tafel
Gij hebt het brood in uw handen genomen en gezegd: “Neem
en eet Mij.”
Gij hebt de beker genomen en gezegd: “Neem en drink Mij.”
Zo hebt Gij uzelf gegeven, uitgedeeld tot stervens toe, tot
levens toe. En Gij hebt ons gevraagd om dit te blijven doen.
Daarom bidden wij voor dit brood: wees hier aanwezig, leef
in ons.
Beziel ons met uw Geest, dat wij uw woorden spreken, dat
wij uw hart en handen zijn, dat wij uw wegen gaan dat wij
vandaag voor mens en wereld uw Lichaam mogen worden.
Variatie Goede Vrijdag
Minstens twee lezers voorzien (A+C & B+D),
liefst vier (A, B, C & D).
A - Telkens weer zal het lijden van de wereld, het kruis dat
de mensen dragen, een oproep zijn, een vraag om stil te
staan, om niet voorbij te gaan, om je te laten raken door
de pijn van een ander.
B - Om in die ander weer zijn vraag te horen: “Wie zegt gij
dat Ik ben?” en om antwoord te geven, vaak onhandig,
onbeholpen, zwijgend, omdat je geen woorden vindt.
C - Het kruis waaraan je niet voorbijgaat, kan ommekeer
bewerken. Je gaat verder als een nieuwe mens.
D - Laat ons bidden dat wij vandaag ten minste al in onze
eigen groep en op de plek waar wij staan niemand
uitsluiten, niemand opofferen aan ons eigen belang.
A - Dat wij geen vooruitgang noemen waar een ander aan
ten onder gaat.
B - Dat wij geen groei noemen waar een ander minder van
wordt.
C - Dat wij geen vrijheid noemen wat een ander het recht
ontneemt om zichzelf te zijn.
D - Dat wij geen gemeenschap noemen waar de minste niet
de meeste aandacht krijgt.
A - Laat ons bidden dat wij vandaag op de plek waar wij
staan niemand uitsluiten, maar dat wij het vermogen
ontwikkelen om de laatste, de stilste, de zwakste van de
groep te omgeven met aandacht en respect.
B - Laat ons bidden dat wij niemand uitsluiten. Nergens en
nooit.
33
Slot
Een mens die breekt en deelt, doet anders dan de meeste
mensen doen.
Hij kan het meestal ook niet laten. Al wat hij heeft, is om te
geven, en geven is zijn leven.
Hij brengt het meestal ook niet ver, die mens. Hij wordt niet
rijk aan geld en goed,
en vaak sterft hij vergeten, soms gekruisigd.
Je kijkt wel wat verwonderd op, van zo’n mens. Je vindt het
niet normaal of minstens ongewoon.
Je denkt: wie doet dat nu? Zo doen mensen toch niet?
Een mens die breekt en deelt, doet ogen opengaan, al zie je
‘t maar heel even: zo’n leven is een teken van het einde van
het elk voor zich. Hier breekt nieuw leven door: dit is het
opstaan van de Nieuwe Mens.
34
Tweede zondag
stralen zoals jezus
vieren met eerste communicanten
De eerste communicanten worden actief betrokken bij
de viering, o.a. bij het Onze Vader en de vredeswens.
Tijdens de communie krijgen zij een kruisje
op het voorhoofd.
Bij het binnenkomen mag iedereen op een post-itje
volgende vraag beantwoorden: ‘Wanneer was je echt
gelukkig?’ Vooraan bij de kieswijzer staat de berg.
Op de top van de berg, worden alle post-itjes geplakt.
Intrede en welkom
V. Welkom iedereen, groot en klein.
We willen er bij zijn om te bidden en te vieren.
+in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Eventueel kan het kruistekenlied ‘Een kruisje, heel
gewoon’ (Peter Biesbrouck) gezongen worden.
Ik sta dicht bij de berg en de kieswijzer.
De kieswijzer bracht ons hier vooraan
en ons geluksmomentje is al gepost op de bergtop.
Dat geeft een bijzonder en gelukkig gevoel.
We zingen dit samen uit in het Waawlied (Peter
Biesbrouck)
In de Bijbel horen we vandaag
dat ook Jezus de berg op gaat.
Als we naar Jezus kijken, ontdekken we
hoe wij echt kunnen leven,
hoe wij kunnen omgaan met mensen.
Kortom, dan zien we God
die elk van ons graag ziet.
Moment van inkeer
L. Lieve God,
dank Je voor mensen die warmte en goedheid uitstralen.
Voor de mensen om mij heen die mij troosten en
opvangen
als ik het allemaal niet zo goed doe.
Heer, ik wil een lichtpuntje zijn, echt stralen.
Wil Jij mij helpen?
Openingsgebed
V.God,
op de berg erken Jij Jezus
als jouw uitverkoren zoon.
Trouw gaat Hij de weg
die Jij van oudsher wijst door jouw profeten.
Wij zijn hier samen om te luisteren naar hem.
Geef ons de kracht om hem te volgen,
deze veertig dagen en heel ons leven.
Amen.
Lezingen
Eerste lezing: Gen 12, 1-4a
Evangelie: Mt 17, 1-9. Het evangelie wordt gelezen uit het
bijbelboek bij de berg.
Duiding
Jezus’ vrienden zien Jezus op een heel bijzondere manier.
Alles straalt en is vol licht. Ze mogen ervaren dat God Jezus
heel graag ziet. God vraagt hen om naar Jezus te luisteren en
te kiezen voor het licht, het goede. Jezus komt naar hen toe,
raakt hen aan en zegt: “Sta op en wees niet bang.”
Samen gaan ze terug naar beneden, de berg af, de weg
naar de mensen. Kiezen is niet gemakkelijk. Soms is het
gemakkelijker om op de berg te blijven. Gelukkig is er
Jezus en zijn er andere mensen die ons terug naar beneden
brengen. Die ons helpen om anderen en onszelf gelukkig te
maken.
Eventueel eindigen met lied ‘Kiezen’ (Frans Luyt)
De voorganger neemt de vier touwen die vastgemaakt zijn aan
de top van de berg. Hij brengt een touw tot bij drie mensen
in de kerk. Het vierde touw is voor de campagnefiguur voor
kinderen, Abbas. Alle vier brengen zij kort getuigenis rond
volgende vraag: Hoe laat ik me inspireren door Jezus? Elke
getuigenis eindigt met de woorden ‘Jezus’ licht uitstralen …
daar kies ik voor.’
A. Wij bidden en wij vragen om licht voor elkaar.
Om jouw hand in de duisternis.
(T&M: Peter Biesbrouck)
35
•
•
•
•
Abbas: (zie ook fotoreeks)
“Ik ben Abbas en woon in Burkina Faso. Mijn grote familie
woont in verschillende huizen rond een grote koer.
Wat ik graag doe is iedereen begroeten die bij ons op
de koer komt. Of samenzijn met oma en opa. Ze helpen
me om leuke dingen te maken met allerlei gevonden
materiaal. Zo maakte ik van een gele bidon een mooie
aanhangwagen.
Van mama en de vrouwen leer ik zorgzaam omgaan met
de velden en hun gewassen. Bij de waterput is er altijd
zoveel te doen. We halen er drinkwater maar spelen er ook
samen.
Het leven is niet zo gemakkelijk maar we zijn er voor
elkaar. Zo samenleven is onze manier om gelukkig te zijn,
te stralen”.
Een ouder:
Een vrijwilliger van Broederlijk Delen:
Een jongere:
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
L. Lieve God,
Als we vasten zou het meer moeten zijn
dan een snoepje of een frietje minder eten.
Ook in ons hart moeten we kiezen
om minder aan onszelf te denken.
Dan zullen we voelen dat Jij er altijd bent voor ons.
Laat ons bidden.
L Lieve God,
Als we delen zou het meer moeten zijn
dan zomaar een cent te geven.
We kunnen onze tijd delen,
we kunnen met een warm hart iets schenken
aan mensen die het nodig hebben.
Dan zullen we voelen dat Jij er altijd bent voor ons.
Laat ons bidden.
L Lieve God,
We bidden voor al de geluksmomentjes op de bergtop.
Dat ze ons blijvend een goed gevoel geven.
Dat we stralend gelukkig mogen zijn
en blijven delen met anderen.
Dit jaar in het bijzonder met Abbas en de mensen van
Burkina Faso.
Laat ons bidden.
36
Offerande
V.Heer,
brood en wijn staan op de tafel
als teken van ons breken en delen met elkaar.
Laat ons steeds opnieuw kiezen
om elkaar te dragen en te helpen.
Laat Jezus daartoe het stralende voorbeeld zijn.
Amen.
Slotgebed
V.God,
Jij die onze vader bent
en alle mensen kent.
Jij die onze namen weet
en ons nooit vergeet.
Mogen wij aan jou iets vragen,
geef het brood van alle dagen.
Leer ons lief zijn voor elkaar
in een vriendelijk gebaar.
Amen.
Liedsuggesties
Kruistekenlied
Een kruisje, heel gewoon (Peter Biesbrouck)
Vergevingsmoment
We vragen om licht (Peter Biesbrouck)
Duiding
Kiezen (Frans Luyt)
Vredeslied
Ik wens je vrede van God (M: Israëlische melodie
Heveinu shalom aleichum, vert. Gemeenschap Nieuwe
Aarde)
Communielied
Handen gevraagd (T: B. Lagrange, M: Oost-Europese
melodie, bew. B. Lagrange)
Campagnelied van Spoor ZeS
De partituren van de liederen van Peter Biesbrouck en
het lied van Spoor ZeS kan je downloaden op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
Vierde zondag
kijk met de ogen van je hart
vieren met vormelingen
Welkom
V. Welkom aan iedereen
op deze vierde zondag van de vasten,
campagnezondag van Broederlijk Delen.
Van harte welkom aan de vormelingen
die hun steentje zullen bijdragen in deze viering.
We willen van deze veertigdagentijd
een waardevolle tijd maken
door samen te herbronnen,
te bidden en te vieren.
+ In de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Onthaal en duiding
Vier vormelingen brengen een wegwijzer aan om de thematiek
van de viering te duiden.
•
•
•
Burkina Faso is een land in West-Afrika en wordt door
Broederlijk Delen dit jaar in de kijker geplaatst. Burkina
Faso betekent letterlijk ‘Land van integere mensen’ en is
één van de armste landen ter wereld. Bijna de helft van
de inwoners, vooral op het platteland, moet overleven
met 1 dollar per dag.
Amssetou is een sterke vrouw. In Burkina Faso zijn
vrouwen de spil van het gezin. Ze zorgen voor het
huishouden en de kinderen, werken mee op het veld
van hun man, verkopen producten op de markt, …
Toch worden ze zwaar getroffen door discriminatie
en ongelijkheid. Amssetou wilde een ander leven voor
haar dochter. Toen ze in contact kwam met ADIF, een
partnerorganisatie van Broederlijk Delen, veranderde
haar leven. Ze leerde lezen en schrijven, verdiende het
respect van haar man en werd animatrice bij ADIF.
Samen met haar man zorgt ze ervoor dat haar gezin
niets tekort komt. En dit wil ze delen met anderen.
Blind voor … Gods maatstaven zijn vaak anders
dan de onze. Niet de oudste of sterkste zoon van
Isaï wordt gezalfd tot koning van Israël, maar de
jongste en de minste in aanzien. God kijkt met het
hart. In het evangelie wijst Jezus de Farizeeën op
hun kortzichtigheid. Zij denken de wijsheid in pacht
te hebben, hen de ogen openen heeft geen zin. De
blindgeborene die nederig openstaat voor Gods
Boodschap leert Jezus kennen als de Mensenzoon. Zijn
wij bereid onze ogen te openen voor de Boodschap van
het evangelie, ons doen en laten af te stemmen op Gods
maatstaven?
•
Solidariteit. Solidaire mensen zijn mensen die
openstaan voor elkaar. Voor mensen dichtbij én
voor de mensen in Burkina Faso. Wij, vormelingen,
willen daaraan meewerken door ons tijdens de
vormselvoorbereiding in te zetten voor de anderen.
Vandaag doen we dit concreet na deze viering (zie tip).
We voegen de daad bij het woord.
Moment van inkeer
L Omdat we blind zijn voor de vele kansen
die we krijgen om te groeien.
Vergeef ons, Heer.
L Omdat we blind zijn voor de talenten
waarin ons vriendje uitblinkt.
Vergeef ons, Heer.
L Omdat we blind zijn
voor het moeilijke leven in Burkina Faso.
Vergeef ons, Heer.
L Omdat we blind zijn
voor de kracht die ons geloof in God kan geven.
Vergeef ons, Heer.
Openingsgebed
V Goede God,
U zoekt niet de grootste of de machtigste
of diegene met het grootste bezit.
U bent niet blind voor de eenvoudige,
de kleine en zachtmoedige mens.
Open vandaag onze ogen
om het onrecht te zien in Burkina Faso,
om niet blind te blijven voor hun moeilijke situatie.
Samen zien we een nieuwe toekomst.
Amen.
Lezingen
Eerste lezing: Eerste Boek Samuël 16, 6-7, 10-13a – De
zalving van David. Suggestie: een volwassene leest het
verhaal vanuit het perspectief van Samuel (zie pagina 42
of downloaden op www.broederlijkdelen.be/liturgie-enspiritualiteit). De verteller houdt een flesje olie in de hand
dat hij na de lezing bij de kieswijzer zet.
37
Evangelie: Joh.9, 1-41 – De blindgeborene. Na het voorlezen
van het evangelie zet de voorganger een glazen kommetje
met ‘modder’ bij de kieswijzer. Een kindvriendelijke lezing
kan je vinden op pagina 42 of downloaden op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
Achtergrondtekst bij de lezingen
•
Het verhaal van de koningskeuze van David maakt
duidelijk dat God niet kiest op basis van het uiterlijk. Hij
kiest met zijn hart. Als je met je hart naar mensen kijkt,
ontdek je dat ieder mens een koningskind is. Daarom
wordt ieder kind van God gezalfd.
Wij bidden voor de ‘kleine’ mensen in onze
maatschappij.
Dat ze niet gezien worden als zwakkelingen
maar als waardevolle burgers. (pauze)
Wij bidden voor onze vormelingen,
dat ze mogen openstaan
voor jongeren die minder talenten hebben
en contact maken met hen.
Laat ons bidden.
A. Bless the Lord, my soul, and bless God’s holy name.
Bless the Lord, my soul, who leads me into life.
Offerande
•
•
•
Ook Jezus kijkt met zijn hart naar mensen. Als hij naar
de blindgeborene kijkt, ziet Hij geen zondaar zoals alle
anderen.
Ook Amssetou kijkt met de ogen van haar hart. In haar
cultuur zorgt de vrouw voor het huishouden en de
kinderen. Belangrijke beslissingen worden door mannen
genomen. Alles wat het gezin bezit, is eigendom van
de man. Amssetou wil deze gewoontes veranderen. Ze
wil zelf een centje verdienen. Daarom werkt ze op de
tuinbouwveldjes en verkoopt ze groenten op de markt.
Ze kan zelf kiezen waarvoor ze dat geld gebruikt.
Amssetou wil ook de situatie van de andere vrouwen
verbeteren. Geregeld praat ze met de chef van het dorp
om iets aan die traditie te doen. Ze komt op voor de
rechten van de andere vrouwen in haar dorp.
Broederlijk Delen ondersteunt Amssetou en supportert
voor haar. Hierdoor weet zij dat ze goed bezig is én
krijgt ze moed om verder te doen. Als je de wereld wil
verbeteren, heb je anderen nodig. Je kan dat niet alleen.
Bij het vormsel is er een vormmeter of -peter, die de
hand op jouw schouder legt. Hiermee zeggen ze dat ze
voor jou supporteren en dat je er niet alleen voor staat.
Solidariteit is belangrijk: samen kunnen we de wereld
veranderen. Dat is wat Broederlijk Delen doet: mensen
over de hele wereld met mekaar verbinden, om samen
sterk te staan.
Geloofsbelijdenis
Voorbeden
V. Goede God, bij bidden U.
L. Wij bidden voor de vrouwen in Burkina Faso.
Dat ze kracht mogen putten uit solidariteit
om te blijven strijden voor een beter leven,
voor hen, hun familie en dorpsgenoten. (pauze)
Wij bidden voor de staatshoofden,
dat ze niet blind blijven voor het onrecht
waarmee families in Burkina Faso te maken hebben.
Dat ze hen rechtvaardige kansen geven. (pauze)
38
V. Brood en wijn zijn symbolen voor uw leven, Heer,
dat Gij gegeven hebt voor ons.
Zij doen ons ook verder kijken
naar hen die honger en dorst hebben in deze wereld.
Gij spoort ons aan ons bezit met hen te delen,
zodat ook zij menswaardig kunnen leven.
(Brood en wijn worden aangebracht)
Heer, wij brengen licht aan.
Geef dat we onze ogen open houden
zodat we zien waar het op aankomt
en wat we moeten aanpakken.
(Een aantal kaarsjes worden aangebracht
en bij de kieswijzer geplaatst.)
Onze Vader
We staan recht en geven elkaar de hand over de rijen heen.
Vredeswens
We geven elkaar de hand en wensen de vrede.
Dankgebed
A Lieve God,
Dankjewel voor de kracht van Amssetou uit
Burkina Faso,
waarmee ze haar volk meer kansen geeft.
Dankjewel voor haar enthousiaste uitstraling,
waarmee ze andere vrouwen aanzet om mee te werken
aan een betere toekomst.
Dankjewel voor onze parochie,
omdat ze Amssetou uit Burkina Faso steunt
zodat ze kan blijven volhouden.
Dankjewel voor onze vormelingen die vol goede moed
kiezen om Jezus’ weg te volgen.
Dankjewel dat we aan mekaar gegeven zijn
en dat we met mekaar kunnen delen.
Amen.
Zegen en zending
Liedsuggesties
V. Beste vrienden,
Onze ogen werden vandaag geopend
voor de situatie van families in Burkina Faso.
We willen onze solidariteit met hen concreet maken.
Daarom zullen de vormelingen na de viering iets doen
(zie tip)
ten voordele van Broederlijk Delen.
Het engagement van onze vormelingen
is voor ons allemaal een duwtje in de rug.
Het bevestigt onze keuze als christenen
en moedigt ons aan om onze ogen te openen
voor onze medemensen in nood.
Laten we als echte ‘gezalfden’ hier vandaan gaan
+in naam van de Vader, Zoon en heilige geest. Amen.
Intredelied
Volk van God, ZJ 578 - cd 'Door de wereld gaat een lied',
deel 10
Tussenzang
Bouwen aan een wereld, ZJ 576 - cd 'Door de wereld gaat
een lied', deel 4
Wie zal onze koning zijn (Peter Biesbrouck) –
downloaden op
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit
Vredeslied
Ik wens je vrede van God (M: Israëlische melodie
Heveinu shalom aleichum, vert. Gemeenschap Nieuwe
Aarde)
Communielied
Jij die bent, ZJ 768 – cd 'Ayubowan', Carlos Desoete
Tip
Vormelingen kunnen op het einde van deze viering een
solidair gebaar stellen:
• Een koffiestop
• Narcissen verkopen
• Verkopen van zelfgemaakte koekjes, …
39
Encycliek
populorum progressio
Dit jaar is het exact 50 jaar geleden dat Paulus VI zijn
encycliek ‘Populorum Progressio’ (over de vooruitgang van
de volkeren) schreef. Hierin stelt de paus dat er meer dan
herverdeling van goederen nodig is voor de ontwikkeling
van alle volkeren. Er spelen namelijk ook heel wat
economische en politieke factoren. Hij heeft vooral kritiek
op het kapitalisme dat ervan uitgaat dat de vrije markt
automatisch zal leiden tot een rechtvaardige maatschappij.
Hiertegenover plaatst de paus het concept van de integrale
ontwikkeling van iedere mens en van de gehele mens. ‘Wij
zijn het er niet mee eens, dat men het economische scheidt
van het menselijke en dat men ontwikkeling losmaakt van
de beschaving, waartoe ze behoort. Wat voor ons telt, is de
mens, iedere mens, iedere groep van mensen, tot de gehele
mensengemeenschap toe.’ (Populorum Progressio nr. 14)
Ontwikkeling moet gerealiseerd worden door middel van
hulp, rechtvaardige structuren en naastenliefde.
40
Deze encycliek betekende voor Broederlijk Delen een
stimulans om zich te blijven inzetten voor een rechtvaardige
wereld. De kerkelijke erkenning sterkte Broederlijk Delen
en zijn partnerorganisaties om vastenspiritualiteit te blijven
verbinden met wereldwijde solidariteit, ondertussen al
66 jaar lang. Samen met de Belgische bisschoppen willen
we deze verjaardag niet onopgemerkt laten voorbijgaan.
Op de vierde zondag van de vasten vieren we de vijftigste
verjaardag van dit belangrijke document. De bisschoppenconferentie schreef daarvoor een vastenbrief. Broederlijk
Delen en zusterorganisatie Entraide et Fraternité
verwerkten dit tot een homilie.
U kunt de integrale tekst downloaden via
www.broederlijkdelen.be/liturgie-en-spiritualiteit.
Lied
lieve boetseerder
tekst: H. Oosterhuis / muziek: Orlando di Lasso (Célébrons sans cesse)
Overgenomen met toestemming van Huub Oosterhuis.
41
Alternatieve lezingen
voor de viering
met vormelingen
Eerste lezing
‘Ik, profeet Samuël, moest ooit eens naar Bethlehem om
een koning te zalven met olie. Het zou een van de zonen
van Isaï zijn maar ik wist niet welke zoon. God zou me daar
een teken geven. Ik nam een kruikje olie mee maar ook een
jonge koe want ik zou net doen of ik voor een offermaaltijd
kwam. Eerst was men daar wat geschrokken van mijn
komst. Zou ik goed of slecht nieuws brengen? Ik vertelde
dat ik de Heer een offer wou brengen en hen uitnodigde
voor de maaltijd. Alles werd in gereedheid gebracht. Toen
ik de oudste zoon Eliab ontmoette, dacht ik dadelijk dat dit
de nieuwe koning zou zijn die ik moest zalven. Eliab zag er
groot en sterk uit, een echte koning van gestalte. Ik haalde
bijna dit kruikje vanonder mijn mantel te voorschijn maar
God gaf geen teken. God waarschuwde me dat ik alleen
naar de buitenkant van de zoon keek, maar dat Hij naar de
binnenkant kijkt. God zei me nog dat Eliab niet deugde. Daar
schrok ik van. Toch begreep ik dadelijk wat God bedoelde.
Och ja, ik was te veel afgeleid door de schoonheid van deze
zoon. Isaï’s tweede zoon kwam binnen maar ook nu kreeg
ik geen teken van God. Zo ook met de derde, de vierde, de
vijfde en de zesde zoon. Ik vroeg naar de zevende zoon
maar ook toen kwam er vanuit de hemel geen teken. Ik
begon zo stilletjes aan te twijfelen: zou ik hier de nieuwe
koning wel zalven? Had de Heer zich vergist? Daarom
vroeg ik Isaï of hij nog een zoon had? Isaï vertelde dat er
nog een was, de kleinste maar die was de schapen aan het
hoeden in Efrata. Misschien wil God wel hem, dacht ik, en ik
vroeg om de kleinste te halen. Men keek mij verbaasd aan
terwijl ik vol ongeduld op de jongste zoon van Isaï wachtte.
Eindelijk was hij daar, ‘de kleinste’, een herdersjongen
met zijn tas vol steentjes over zijn schouder geslagen, de
slinger waarmee hij wilde dieren verjoeg en zijn kudde
bijeenhield nog in de hand. Hij keek verbaasd om zich heen:
waarom hadden ze hem geroepen? Ik vroeg zijn naam. “Ik
ben David, heer,” zei hij. Daar stond hij: eenvoudig, klein
maar met een groot hart. God zei me om recht te staan en
hem te zalven temidden van zijn broers, want David, deze
eenvoudige herder, zou ooit de nieuwe kudde, het volk van
Israël, moeten leiden, bijeenhouden en de vijand verjagen.
Ik leerde dat ik niet verblind mag zijn door het uiterlijk van
iemand maar moet kijken naar hoe hij is voor de anderen.
Dat is waar het om gaat. De maaltijd smaakte me heerlijk en
ik keerde tevreden terug naar huis.
Bea Van Woensel
42
De genezing van de blindgeborene
(bron: www.klap.net/vieringen/Veertigdagentijd/A-jaar/A4eZondag40dagen.html)
Eliab is blind geboren. Hij zit langs de kant van de weg. Hij
bedelt. Jezus komt voorbij. Hij ziet Eliab. Jezus zegt tegen
zijn leerlingen: “Blind zijn is niet goed. Dan is alles zwart om
je heen. Dan kun je het licht niet zien. Je zit opgesloten in
jezelf. Mensen willen je niet. Ze vinden je lastig, maar ze zijn
ook een beetje bang voor je.”
Jezus gaat naar Eliab toe. Hij spuugt op de grond. Hij smeert
de modder op de ogen van Eliab. “Ga je wassen in de vijver
Siloam”, zegt Hij. Eliab staat op en gaat. Hij gaat het water in
en wast zich. Nu kan Eliab zien: kleuren, mensen, bloemen,
huizen.
Mensen zien Eliab lopen. “Dat is toch die blinde bedelaar”,
zeggen ze. “Nee joh, dat kan toch niet. Het is iemand die op
hem lijkt.” Maar Eliab zegt: “Ik ben het. Jezus zalfde mijn
ogen met modder. Ik heb het eraf gewassen en nu kan ik
zien”. Ze nemen Eliab mee naar de farizeeën. Die moeten
het ook zien. De farizeeën willen alles precies weten. Eliab
ergert zich eraan. Iedereen wil een verklaring en niemand
is blij. De farizeeën zijn boos op Jezus. Hoe haalt die man
het in zijn hoofd om iemand beter te maken op de sabbat, de
rustdag.
Ze laten de vader en moeder van Eliab komen. Die snappen
er ook niets van. “Ja, het is echt onze blind geboren zoon. Hij
is oud en wijs genoeg om het zelf te vertellen”, zeggen ze.
Ze roepen Eliab. “Weet je wel dat die Jezus de wet heeft
overtreden? Hij mag niet genezen op sabbat.” “Ik weet
alleen dat ik blind was en nu zie”, zegt Eliab. “Vertel
nog eens: wat heeft Hij gedaan, hoe heeft Hij je de ogen
geopend?” “Dat heb ik al verteld”, zegt Eliab “Willen jullie
soms leerling worden van Jezus?” “Wij kennen die Jezus
niet en we weten niet waar Hij vandaan komt”, zeggen
de farizeeën. “Dat is vreemd”, zegt Eliab. “Zijn jullie soms
blind? Hij komt van God, dat kan toch niet anders!” “Hoe
durf je ons de les te lezen. Eruit!” Woedend gooien ze hem
naar buiten. Jezus vindt Eliab. “Jij hebt gelijk. Zij zijn ziende
blind. Vertrouw op Mij.”
Bezinning
Goede
Vrijdag
Vorig jaar het massaspektakel
De Passie in Ieper gezien?
Een indrukwekkende actualisatie
van Jezus’ lijdensverhaal.
Het is een lange traditie:
op de vrijdag voor Pasen
gaan christenen
in kerken en kapellen wereldwijd,
- herdenkend en biddend –
letterlijk langs verschillende scènes
van Jezus tocht naar Golgotha,
zijn ‘kruisweg’.
Ze doorvoelen daarbij zijn pijn en angst,
zijn vallen en opstaan,
zijn verlatenheid, twijfel,
wanhoop, verdriet en uitputting,
zijn lijden en dood.
Ze gaan de weg mee.
Ten einde toe.
In Hem herkennen ze tegelijkertijd
alle onschuldige slachtoffers
van ondraaglijk lijden
en van buitensporig kwaad.
Ze nemen hen mee
in hun hart en gebed.
Want in elke mens
die verknecht
of klein gehouden wordt,
die lijdt onder gruwelijke pijn,
hen door anderen aangedaan,
wordt in Jezus van Nazareth
opnieuw terechtgesteld en gekruisigd.
Die kruisweg van Jezus doorleven
tast je aan.
De kruisweg leidt tot verstilling,
maar roept ook op
tot verzet tegen
elke vorm van ongerechtigheid.
Wie de kruisweg mee-maakt,
wil alleen nog maar
meewerken aan een wereld van Liefde en Vrede
en zegen zijn voor anderen.
Mia Verbanck
43
Adressen REGIONALE diensten BROEDERLIJK DELEN
Regionale dienst Antwerpen
Rolwagenstraat 73, 2018 Antwerpen
tel. 03 217 24 90
[email protected]
Regionale dienst Limburg
Tulpinstraat 75, 3500 Hasselt
tel. 011 24 90 20
[email protected]
Regionale dienst Oost-Vlaanderen
Sint-Salvatorstraat 30, 9000 Gent
tel. 09 269 23 40
[email protected]
Regionale dienst West-Vlaanderen
Sint-Jorisstraat 13, 8800 Roeselare
tel. 051 26 08 08
[email protected]
44
Regionale dienst Vlaams-Brabant/
Mechelen/Brussel
Varkensstraat 6, 2800 Mechelen
tel. 015 29 84 58
[email protected]
Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel
tel. 02 213 04 73
[email protected]
Nationaal secretariaat
Broederlijk Delen
Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel
tel. 02 502 57 00
fax 02 502 81 01
[email protected]
www.broederlijkdelen.be
www.facebook.com/broederlijkdelen
Opgelet !
Openingsuren van alle regionale
diensten: 10.00 u. - 12.30 u. en 13.30 u.
- 16.30 u. Sluitingsdag = maandag
West-Vlaanderen: woensdagvoormiddag gesloten
www.twitter.com: @broederlijkdele
www.youtube.com/BroederlijkDelen