Over Stichting de Uitvinders

Programmaboekje Uitvindersevenement
De Uitvinders…
Het Verborgen Oog
Eindhoven 9 – 25 april
Stichting De Uitvinders
Copyright: Atelier Vrijdag 2010
2010
Inhoud
Over Stichting de Uitvinders
Pagina 2
De Ontdekfabriek Under Construction
Pagina 2
De Uitvinders en Het Verborgen Oog (het verhaal)
Pagina 3
Expositie
Pagina 4















Waverunner
Luchtkussen transport systeem
Dolf de dolfijn
Dolf computerspel
Héééle Verrekijker
Het schip van De Uitvinders
De Overleefmachine
De Bootjesbouwmachine
De Kistenhut
Het paard van de Magiër
Windwagens
De Vliegmachines
Boeien
Stoelen voor de keizer
De mechanische leeuw
Workshops




Drijven & zinken
Ballonwagen
Elektromotor
Theater achter de schermen
Sponsoren
Pagina 4
Pagina 5
Pagina 5
Pagina 5
Pagina 6
Pagina 7
Pagina 8
Pagina 9
Pagina 9
Pagina 10
Pagina 10
Pagina 11
Pagina 11
Pagina 11
Pagina 12
Pagina 13
Pagina
Pagina
Pagina
Pagina
13
13
14
14
Pagina 15
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
1
Over Stichting de Uitvinders
Kinderen laten ontdekken of ze affiniteit hebben met techniek, creativiteit en innovatie.
Dat is het doel van Stichting de Uitvinders. We nemen kinderen mee in een spannende
avonturenwereld. Een wereld waarin bijzondere uitvindingen een rol spelen. Hoe de
techniek achter het avontuur in elkaar steekt kunnen ze zelf ontdekken en beleven. Zo
dagen we kinderen uit om deel te nemen aan het avontuur en er hun eigen creatie van te
maken. Want wie weet zitten er tussen deze groep kinderen wel een paar uitvinders. De
uitvinders van morgen...
De Ontdekfabriek Under Construction
Een oude verlaten Philips fabriek wordt ingepikt door onderwijsinstellingen, bedrijven,
kunstenaars en uitvinders. Zij delen hun passie voor techniek en creativiteit met
kinderen. De fabriek is nog “Under Construction”, maar over een paar jaar willen we
definitief van start gaan met de grote Ontdekfabriek. Want in deze regio, die groot is
geworden door techniek en innovatie, moet een plek zijn waar kinderen kunnen
ontdekken dat je kunt bouwen aan een duurzame samenleving. Een avontuurlijke plek
waar design en techniek hand in hand gaan en waar kinderen hun fantasieën laten leven.
Een fabriek voor de Uitvinders van morgen.
Ga naar www.deontdekfabriek.nl en laat weten dat ook jij vindt dat De Ontdekfabriek er
moet komen!
2
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
2
De Uitvinders en Het Verborgen Oog het verhaal
Het Verborgen Oog is het derde avontuur van De Uitvinders. In de speelfilm zien we hoe
een schip volgeladen met bijzondere uitvindingen op weg gaat naar de
wereldtentoonstelling van Sjanghai. Sommige van deze uitvindingen zijn bedacht door
kinderen uit Brabant die hebben meegedaan aan de Uitvinderswedstrijd 2009-2010. Na
de wedstrijd konden ze de reis via internet meebeleven. Op de uitvinders website lazen
ze bijna wekelijks uit het logboek van de kapitein totdat...
Bekijk eerst de film voordat u verder leest! (duur ongeveer 30 minuten)
Het schip komt in een vreselijke storm terecht en zinkt. De bemanning weet zich te
redden en strandt bij een verlaten eiland. Gelukkig vinden de Uitvinders Dolf terug. Met
deze mechanische dolfijn duiken ze naar het scheepswrak en halen de uitvindingen naar
boven. Zo weten de Uitvinders deze scheepsramp te overleven. Maar hoe kunnen ze hun
missie ondanks deze ramp volbrengen? Hoe kunnen ze zich nu presenteren op de
wereldtentoonstelling? De stuurman heeft een plan. Hij verbouwt de reddingssloep tot
een bijzondere zeilboot die zelfs tegen de wind in kan varen. Met deze boot reist Luc, de
jonge held van het verhaal, verder en weet uiteindelijk Sjanghai te bereiken. Daar laat
hij aan de bezoekers van de wereldtentoonstelling de héééle verrekijker zien. Deze
verrekijker is gekoppeld aan een webcam die verborgen is in de halsketting van Juffrouw
Stultiens die op het verlaten eiland is achtergebleven.
En zo zien de bezoekers van de wereldtentoonstelling in Sjanghai hoe de Uitvinders
dankzij hun slimme uitvindingen kunnen overleven. Zelfs op een verlaten eiland. Wil je
het zien? Neem dan een kijkje door de héééle verrekijker of... Het Verborgen Oog.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
3
Expositie
In de speelfilm maken we kennis met een aantal bijzondere uitvindingen. Deze
filmrekwisieten worden tijdens het Uitvindersevenement ook in het echt getoond. Voor de
u een kans om eens een kijkje te nemen achter de schermen en te ervaren hoe techniek
het avontuur tot leven brengt.
De rekwisieten zijn ontwikkeld en gebouwd door studenten van technische scholen. Ze
hebben veel samengewerkt met bedrijven. Eigenlijk zijn de technici de ware helden van
dit avontuur. De techniek is speciaal voor de film ontwikkeld en het kan natuurlijk
voorkomen dat er dingen stuk gaan. Behandel de objecten met respect want er is hard
aan gewerkt!
Waverunner
Dit is de Waverunner. Hij is gemaakt door studenten van Fontys Hogescholen en ROC
Eindhoven. Samen met het bedrijf Festo. Met de Waverunner kun je op zee energie
opwekken.
De Waverunner heeft zes armen. Aan iedere arm zit een drijver zodat de grote waterspin
op het water blijft drijven. Op zee schommelt de Waverunner op de golven. Door de
golven bewegen de losse armen op en neer. Aan de losse armen zitten luchtcilinders of
simpel gezegd fietspompen. Wat denk je dat er gebeurt als de armen op en neer gaan…?
Als de armen op en neer gaan wordt er door de “fietspompen” luchtdruk opgebouwd die
we ook wel perslucht noemen. Met perslucht kun je iets oppompen. Maar je kunt er ook
van alles mee laten bewegen zoals gereedschap of zelfs brommers.
Maar de Waverunner drijft nu niet op de zee en hier zijn helaas geen golven. Misschien
kun je samen met anderen de Waverunner laten bewegen... Als je wilt weten hoe de
waverunner precies werkt kun je de animatie bekijken.
4
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
4
Luchtkussen transportsysteem
Heb je de Waverunner gezien? Deze drijft op de golven. Als de golven bewegen gaan de
armen op en neer. Op die manier wordt er lucht opgepompt. Met lucht kun je van alles
doen. Lucht lijkt misschien heel slap maar als je het oppompt is lucht heel sterk. Denk
maar aan een zware vrachtwagen. Waar staat de vrachtwagen op?
Een vrachtwagen staat eigenlijk gewoon op lucht. Want de banden zijn gevuld met…?
Inderdaad: lucht.
Wie is de sterkste? Probeer jij maar eens om de kist te verschuiven. Je zult zien dat het
niet gaat. Maar als je met een compressor lucht in het systeem pompt vult het
luchtkussen onder de kist zich. De lucht ontsnapt aan de onderkant. Daardoor drijft het
geheel eigenlijk op een dun laagje lucht.
Weet je welk apparaat ook op deze manier werkt?
Hovercraft voertuigen die zich over land en over het water kunnen voortbewegen werken
volgens het zelfde principe.
Dolf de dolfijn
Heb je Dolf in de film gezien? Dolf is gemaakt in België door leerlingen van de technische
school Sint Jansberg. Ze hebben een houten dolfijn gemaakt die echt drijft. In de
speelfilm zien we de dolfijn ook onder water zoals een onderzeeboot. Dolf de dolfijn is
eigenlijk een soort onderzeeboot. Weet je hoe een onderzeeboot onder water duikt...?
Kijk naar de animatie om te zien Dolf onder water duikt en weer omhoog komt.
Dolf computer spel
De leerlingen van Sint Jansberg in Maaseik hebben deze metalen dolfijn gemaakt. Met
deze dolfijn kun je een echt computerspel aansturen. Speel het spel van de Uivinders en
het Verborgen Oog. Het is gemaakt door studenten van de NHTV in Breda. Daar hebben
ze een school waar je kunt leren hoe je computerspelletjes maakt. Maar dit spel kun je
niet in je eentje spelen. Je hebt de hulp van Dolf de mechanische dolfijn nodig en... je
vrienden en vriendinnen.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
5
Héééle Verrekijker
In Sjanghai wordt dit jaar de wereldtentoonstelling georganiseerd. Landen van over de
hele wereld laten dan zien waarom hun land zo speciaal is. De Uitvinders willen daar hun
uitvindingen presenteren. Helaas zinkt het schip op reis. Toch is er één uitvinding die Luc
meeneemt. Deze uitvinding noemen de Uitvinders de Héééle Verrekijker.
Dankzij de Héééle Verrekijker kunnen de mensen in China de Uitvindingen op het
verlaten eiland zien. Maar hoe werkt hij?
Met de Héééle Verrekijker kun je niet alleen naar buiten kijken. In de verrekijker zit
namelijk ook een kleine televisie verborgen. Met één druk op de knop kijk je via een
spiegel naar de televisie in de kijker. Deze is verbonden met een webcam die we het
verborgen oog noemen. Op de televisie in de Héééle Verrekijker zie je wat het verborgen
oog ziet...
Weet je nog waar het oog verborgen is? In de film zien we het verborgen oog aan de hals
van juffrouw Stultiens. De animatie legt uit hoe de Héééle Verrekijker precies werkt.
6
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
6
Het Schip van de Uitvinders
Dit is nu het Schip van de Uitvinders. We zagen in de film hoe de stuurman en zijn
bemanning het schip op het verlaten eiland bouwen. De bemanningsleden uit de film
zitten eigenlijk nog op school. De technische school van het ROC in Tilburg. Met dit schip
weet Luc uiteindelijk Sjanghai te bereiken.
Dit schip heeft twee zeilen. Deze zeilen zijn heel bijzonder. Als het waait gaan ze
ronddraaien. De ronddraaiende beweging wordt omgezet naar de schroef. De
scheepsschroef stuwt het schip vooruit. Wat denk je dat er gebeurt als de wind precies
van voren komt? Gaan de zeilen dan toch nog draaien?
Ook als de wind van voor komt draaien de zeilen om de assen. En zo kan het schip zelfs
tegen de wind in varen. Bekijk de animatie want daarin wordt uitgelegd hoe dat kan.
Het schip dat hier staat heeft een motor zodat we kunnen laten zien hoe het werkt.
Bovendien zijn de zeilen gemaakt van draden. In het echt worden de zeilen natuurlijk
bespannen met echt zeildoek en heeft het schip geen motor aan boord.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
7
De Overleefmachine
Op het verlaten eiland zien we de stuurman op een loopband lopen. We noemen deze
machine de Overleefmachine. De machine is bedacht en gemaakt door studenten van
Fontys Hogescholen. Met deze machine kun je energie opwekken. Om bijvoorbeeld
elektrisch gereedschap te gebruiken. Maar met de overleefmachine kun je ook warmte
opwekken.
Er zit een metalen plaat voor op de machine die heel warm wordt. Maar wat is warmte
eigenlijk? Alles om ons heen is opgebouwd uit piepkleine deeltjes. Moleculen. Als het heel
koud is, bij min 273 graden Celsius, staan de moleculen stil. Maar als het warm wordt
komen de deeltjes in beweging. Het werkt ongeveer zoals bij mensen... als je heel stil zit
krijg je het koud. Maar als je op en neer staat te springen krijg je het vanzelf weer warm.
Als je op de band loopt gaan er zes tandwielen draaien. Boven op deze tandwielen zijn
magneten vast gemaakt. De kleine metaalmoleculen in de plaat boven de magneten
proberen de magneten te volgen. Daardoor gaan ze steeds meer bewegen. En beweging
is warmte. Als de magneten dus heel snel ronddraaien wordt de metalen plaat warm. Zo
kun je met eenvoudige magneten warmte opwekken, bijvoorbeeld om op te koken!
8
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
8
De Bootjesbouwmachine
Hier staat een Uitvinding die de Uitvinders niet konden redden uit het schip. We hebben
hem toch weer opgedoken en daarom kunnen we de machine nu laten zien. Eigenlijk is
het een machine die piepschuim maakt. Hebben jullie thuis wel eens popcorn gemaakt?
Popcorn wordt gemaakt van maïskorrels. Als deze warm worden ploppen ze open. De
korrels worden ook een stuk groter. Het zelfde gebeurt met kleine bolletjes piepschuim.
Door de hete stoom die dit apparaat op de kleine bolletjes blaast, worden de bolletjes
groter en groter. Zo groot dat ze tegen elkaar aan komen en met elkaar versmelten. Dat
doen ze precies binnen de vorm van de mal (de holle gietvorm waarin je de bolletjes
stopt). Als je de mal openmaakt komt er een bootje tevoorschijn. Daarom noemen we dit
de bootjesbouwmachine.
De Kistenhut
De kistenhut lijkt op een verzameling van oude scheepskisten. Een ideale plaats om een
geheime hut in te maken. Een groep leerlingen van het ROC Hout en Interieur uit
Eindhoven maakte deze kistenhut.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
9
Het Paard van de Magiër
De eerste film van de Uitvinders is getiteld “De Uitvinders en de Waanzinnige Karvaan”.
In die film zien we hoe een Magiër een mechanisch paard bouwt. De kinderen uit de stad
ontdekken het paard en beleven allerlei avonturen. Ze helpen de magiër bij een
belangrijke opdracht van de Koningin. Zij is op zoek naar het ultieme voertuig waarmee
ze op reis kan gaan.
De kinderen bedenken allerlei fantastische voertuigen die in een karavaan door de stad
rijden. Een waanzinnige karavaan aangevoerd door een mechanisch paard dat de
techniek op trojaanse wijze terug in de stad brengt.
Het paard werd gebouwd door studenten van Fontys Hogescholen en ROC Eindhoven in
samenwerking met het bedrijf NTS.
Windwagens
Een wagen die op windenergie rijdt... zelfs tegen de wind in. Zou het kunnen? Studenten
van Fontys Hogescholen en ROC Eindhoven deden de proef op de som en ontdekten dat
het ging. Ze kregen de hulp van het bedrijf KMWE
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
10
10
De vliegmachines
In de tweede speelfilm van de Uitvinders en de Verdronken Rivier gaat een groep
jongeren op zoek naar de bron van een drooggevallen rivier. Ze trekken door bergen en
dalen. Ze ontmoeten jongeren uit andere steden die hen op hun tocht vergezellen tot ze
bij een enorm ravijn komen...
Een jong meisje dat is achtergebleven bouwt met de hulp van de magiër een
vliegmachine waarmee ze groep probeert terug te vinden. Deze vliegmachine werd
gebouwd door de leerlingen van Sint Jansberg uit Maaseik (België).
Boeien
In deze boei zitten sensoren die zien dat er iemand voorbijloopt. Dan komt er een motor
in beweging die de boei laat rollen. De boei begint vervolgens te praten...
Helaas moet de boei nog gerepareerd worden. Ook onderhoud is een belangrijk
onderdeel van techniek!
Stoelen voor de keizer
De keizer in het verhaal van de Uitvinders en de Verdronken Rivier heeft een hele
bijzondere troon* die op en neer beweegt naarmate zijn stem harder of zachter klinkt.
Op die manier laat de keizer zien hoe machtig hij is. Maar de keizer heeft nog iets
bedacht... in zijn paleiszaal hebben alle onderdanen een eigen stoel. Aan de stoel kun je
zien wie de eigenaar is. Kun jij ontdekken welke stoel van de pastoor is? En welke van de
Brandweerman? En welke van de notaris? De laatste is heel bijzonder; als je aan een
mechanisme draait komen de laden één voor één naar voren en vormen ze een trap.
De stoelen werden gemaakt door drie leerlingen van ROC Eindhoven (afdeling hout en
interieur)
*De audiotroon wordt op dit moment gerepareerd.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
11
De mechanische leeuw
Deze leeuw was te zien in de optocht van de Brabantse Dag in Heeze. Als de leeuw wordt
voortgeduwd springt de leeuw vooruit. Helaas kunnen we de leeuw hierbinnen niet laten
springen omdat hij dan het dak van de Ontdekfabriek raakt. In het volgende avontuur
van de Uitvinders zal de leeuw een belangrijke rol spelen...
Nieuwsgierig? Meld je dan met de hele klas aan voor het volgende avontuur:De
Uitvinders en het Zonnewiel
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
12
12
Workshops
Op het evenement van de Uitvinders worden vier workshops aangeboden. De workshops
laten zien welke technieken allemaal worden toegepast in de speelfilm De Uitvinders en
het Verborgen Oog. De workshops zijn:




Drijven & zinken
Elektromotor
Ballonwagen
Theater achter de schermen
Iedere workshop duurt ongeveer 25 minuten. Kijk op de plattegrond waar je de
workshops kunt volgen.
Wat blijft drijven en wat zinkt?
We hebben gezien hoe het schip van de Uitvinders op weg gaat naar Sjanghai. Het schip
is gemaakt van metaal. Een blokje metaal zinkt naar beneden, maar een stalen schip
gevuld met lucht blijft natuurlijk drijven. Tot het in een storm terecht komt en vol water
loopt: dan zinkt het toch!
Dolf, de mechanische dolfijn, is gemaakt van hout. Hout blijft drijven tenzij... tenzij we
Dolf vol water laten lopen. Dan zinkt de houten dolfijn naar de bodem.
Best ingewikkeld allemaal. Laten we maar eens wat proefjes doen om dit te
onderzoeken.
Uitleg drijven & zinken
We hebben ontdekt dat iets blijft drijven als het lichter is dan de vloeistof waarin in ligt.
Zo blijft een glazen fles drijven omdat de fles is gevuld met lucht. Het geheel is lichter
dan water en daardoor blijft het drijven. Maar als de fles vol loopt met water zal de fles
naar beneden zinken. Glas met water is namelijk zwaarder dan water.
Bouw een ballonwagen
Lucht... het zit overal om ons heen. We kunnen het niet met onze handen vangen en als
ik in mijn handen klap voel ik niets. Toch is lucht heel sterk. Je kunt er heel veel mee
doen. Je kunt er de banden van de auto mee op pompen bijvoorbeeld. Maar je kunt ook
een klein autootje op lucht laten rijden. We maken een kartonnen wagentje dat
aangedreven wordt met een ballon die leeg loopt.
Hoe werkt de ballonwagen?
De ballonwagen gaat vooruit omdat de lucht die opgepompt zit in de ballon naar buiten
wordt gedrukt door de lucht die om de ballon heen zit. De lucht die uit de ballon ontsnapt
zet zich bij het opblaastuitje (de uitlaat) af tegen de buitenlucht waardoor het wagentje
naar voren schiet.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
13
We bouwen een elektromotor
We hebben in de film gezien hoe de stuurman elektriciteit opwekt met zijn
overleefmachine. Er zijn een heleboel apparaten die op elektriciteit werken. Een
staafmixer, een stofzuiger, een ventilator en een elektrische trein. In al deze apparaten
zit een elektromotor. We gaan nu kijken of we zelf zo’n motor kunnen maken.
Hoe werkt de elektromotor?
Elektriciteit kun je vergelijken met het stromen van water door een rivier. Maar bij
elektriciteit stroomt er geen water maar energie door metaal.
Met elektriciteit kun je een magneet maken. Door een stroom door een draad te laten
lopen wordt een magnetisch veld opgewekt. Met een spoel (een metalen kern met een
lange draad eromheen gewikkeld) kun je zelfs een sterk magnetisch veld maken.
De elektromotor die we hier maken heeft drie magneten (spoelen). Deze
elektromagneten trekken elkaar aan of stoten elkaar af. Dat wordt bepaald door de
richting waarin de stroom loopt. Door steeds te wisselen in de stroomrichting, wordt de
middelste magneet eerst aangetrokken en dan weer afgestoten door de buitenste
magneten. Hierdoor gaat deze draaien. Met deze draaiende beweging kun je allerlei
apparaten laten werken. Een staafmixer, of een scheerapparaat bijvoorbeeld.
Theater achter de schermen
Heb je wel eens naar een film zonder filmmuziek gekeken? Dat zou erg saai zijn. Muziek
en geluidseffecten zijn heel belangrijk in de film. Bij deze workshop zullen we laten zien
dat we met licht, geluid en een paar eenvoudige spullen een heuse filmscène kunnen
maken. Laten we dan ook wat lichteffecten gebruiken...
Beschrijving voor de kinderen
Met licht en geluid kun je een filmscène heel spannend maken. Soms moet je bij film
speciale effecten gebruiken. Als je wilt doen alsof je vliegt bijvoorbeeld. Dat doen ze in
de film en op televisie met een techniek die ze “green-screen” noemen. De acteurs staan
voor een knalgroen doek. De computer gumt al het groen weg zodat alleen alles wat voor
het doek staat (tenminste, als het niet groen is) overblijft. In de ruimte die nu leeg is kun
je dan een andere film plakken. Zo kun je leuke trucjes uithalen.
Weet je waar ze deze techniek iedere dag gebruiken? Bij het weerbericht. De weerman
die het weerbericht presenteert kijkt niet naar een echte weerkaart maar naar een groen
scherm. Het groen wordt door de computer weg gegumd en vervangen door plaatjes van
een weerkaart. Eigenlijk wijst de weerman naar een knalgroen vlak en ziet hij niet waar
hij naartoe wijst. Let maar eens op: heel soms wijst de weerman er net naast.
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
14
14
Sponsoren
Nederlandse bedrijven willen ook in de toekomst voorop blijven lopen. Daarom moeten
we ervoor zorgen dat ze veel technische kennis in huis hebben. Maar... niet genoeg
kinderen kiezen voor een technische opleiding of beroep. Onderstaande organisaties
helpen De Uitvinders daarom mee om jonge mensen te laten ontdekken of techniek bij
hen past.
ABB, BOTC Group, Bruns, DAF Trucks, De Ruiter Watersport, Egripment, Eindhovens
Dagblad, Epson, Festo, Hoevenaars licht geluid video, IHC Merwede, Irdeto, Jan Tromp
Transportgroep, Kekketek, Mounttec, Philips Electronics Nederland, Skool
Automatisering, Strabeko, Studio Make, Techsharks, Van Schijndel Metaal, Verenigde
Scheepswerf Heusden, Avans Hogescholen, Croatian Audiovisual Centre, De Ideale
Connectie, Embassy of the Republic of Croatia , Europees Fonds voor Regionale
Ontwikkeling, Fontys Hogescholen, Gemeente Eindhoven, Gemeente Tilburg, K.S.G.
Harindis en Relindis, Koning Willem I College, Ministerie van Economische Zaken, NHTV,
OP-Zuid, Provincie Noord-Brabant, ROC Eindhoven, ROC Tilburg, Sint Jansberg, Bureau
CiST, De Ontdekfabriek, OTIB, Platform Promotie Techniek, Techniek = Troef, Technific,
TechXperience, Tune Techniek (iNDEX Technocentrum), Youtech (Bureau Top).
Stichting De Uitvinders dankt alle sponsoren en subsidiënten voor hun ondersteuning!
Is uw organisatie ook innovatief en maatschappelijk betrokken? Neem dan contact op
met Stichting De Uitvinders! Wij bespreken graag de samenwerkingsmogelijkheden en de
tegenprestaties!
De Uitvinders, ondersteund door innovatieve sponsoren!
De Uitvinders en Het Verborgen Oog
15