literatuur uit de Eerste Wereldoorlog in Duitsland - Goethe

Internationale conferentie
Oorlogspoëzie en -literatuur uit de Eerste Wereldoorlog in
Duitsland, België en Frankrijk
Deze conferentie vormt het tweede luik van het Frans-Duitse cultuurproject over oorlogslyriek in
herinnering aan de Eerste Wereldoorlog. Het eerste luik was een scenische lezing van gedichten “De
levende doden”, die opgevoerd werd door het Agora Theater met première op 23 september 2014 in
BOZAR, Brussel.
Woensdag 4 maart 2015, van 9.00 tot 17.30 u
Permanente vertegenwoordiging van de deelstaat Sachsen-Anhalt bij de EU
Sint-Michielslaan 80 – 1040 Brussel
Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog blikken we terug op de
immense hoeveelheid literaire werken die aan de Grote Oorlog werden gewijd. Daarbij is een
bijzondere plaats weggelegd voor soldaat-schrijvers. In de meeste landen die soldaten naar het
front stuurden, werden auteurs die de loopgraven met eigen ogen zagen, beschouwd als
bevoorrechte “oorlogsverslaggevers”. Ook na het conflict, in de jaren twintig en dertig, speelde
oorlogsliteratuur een aanzienlijke rol bij de vorming van een – soms tegenstrijdig – discours van de
gebeurtenissen.
De vergelijkende dimensie van deze studiedag moet een actueel licht werpen op de bijzonderheden,
overeenkomsten en verschillen tussen de drie voornoemde landen. Het biedt meteen ook een
gelegenheid om de grenzen van “de oorlogsliteratuur” af te tasten. Waren de teksten en gedichten
van Belgische of Franse verzetsstrijders ook een vorm van oorlogsliteratuur? Vallen de verslagen,
dagboeken en poëzie van bannelingen of bewoners van bezet gebied nog onder die noemer? Zijn de
gedichten in zeker zin “getuigenissen” over de oorlog? Welke drijfveren zitten achter de woorden –
in dichtvorm of als proza – die de oorlogservaring beschrijven?
Op de studiedag steken historici en literatuurwetenschappers uit de drie landen de koppen bij elkaar.
Hun aandacht gaat vooral uit naar de oorlogspoëzie die, in tegenstelling tot de grote belangstelling
voor oorlogsliteratuur, tot nog toe grotendeels miskend bleef.
Gratis toegang mits voorafgaande reservatie:
Victorine Hugot: [email protected] of +32 2 548 88 76
Programma
08.30 u
Onthaal van de deelnemers
09.15 u
Welkomstwoord
09.30 u
Nicolas Beaupré
Docent Geschiedenis (Université Blaise-Pascal, Clermont-Ferrand), Institut Universitaire de France
Inleiding
Deel 1: De uitdagingen van oorlogsliteratuur
09.40 – 10.05 u
Hubert Roland
Onderzoeker bij het fonds voor wetenschappelijk onderzoek - FNRS, professor aan de Université
catholique de Louvain
Die Lyrik zum Ersten Weltkrieg als deutsch-französische Gattung
Poëzie over de Eerste Wereldoorlog: een gemeenschappelijk literair genre in Frankrijk en Duitsland
10.05 – 10.30 u
Geert Buelens
Utrecht University / Stellenbosch University
Flemish First World War Poetry: from Germany to Belgium as the Enemy
Van de Duitse vijand tot de Belgische vijand: Vlaamse poëzie uit de Eerste Wereldoorlog
10.30 – 10.50 u
Debat gemodereerd door Benoît Majerus
Historicus, Université du Luxembourg
10.50 – 11.10 u
Pauze
Deel 2: Casestudies
11.10 – 11.35 u
Philipp Redl
Adjunct-voorzitter van de universiteit van Freiburg
Ernst Stadlers Kriegstagebuch
Het oorlogsdagboek van Ernst Stadler
11.35 – 12.00 u
Pauline Breton
Doctoranda in de hedendaagse geschiedenis aan de Université Paris Ouest Nanterre La Défense,
onderzoeksmedewerkster aan de Bibliothèque nationale de France (afdeling manuscripten)
Georges Duhamel : « élégies » ou la narration des silences de « Vie des Martyrs »
(Georges Duhamel : “Elégies” of de stille getuigenis in “Vie des Martyrs”)
12.00 – 12.20 u
Debat gemodereerd door Nicolas Beaupré
12.20 – 14.15 u
Lunch
Deel 3: Schrijven en strijden: strijdend België achter en aan het front
14.15 – 14.40 u
Emmanuel Debruyne
Doctor in de Geschiedenis, vast docent aan het Institut d'Etudes avancées de Paris, gastdocent aan de
Université catholique de Louvain
« Il semble qu’à côté j’entends quelqu’un gémir » – écrits poétiques de condamnés à mort en pays
occupé, 1914-1918 (“Ik geloof dat ik hiernaast iemand hoor zuchten” – Poëzie van ter dood
veroordeelden in bezet gebied, 1914-1918)
14.40 – 15.05 u
Philippe Beck
Doctor in de Taal- en Letterkunde, gastdocent aan de Université Libre de Bruxelles
Les écrivains combattants belges dans les années 20 et 30 (Belgische « soldaat-schrijvers » in de
jaren ‘20 en ‘30)
15.05 – 15.25 u
Debat onder leiding van Pieter Lagrou
Professor hedendaagse geschiedenis aan de Université Libre de Bruxelles
15.25 – 15.45 u
Pauze
Deel 4: Van de oorlog naar de naoorlogse tijd
15.45 – 16.10 u
Benjamin Gilles
Conservator aan de Franse Bibliothèque de Documentation Internationale Contemporaine (BDIC),
verantwoordelijk voor de gedrukte en digitale collecties, doctorandus in de Hedendaagse
Geschiedenis aan de Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS)
Publier la littérature combattante de la Grande Guerre. Une analyse de la production éditoriale
française de 1914 à 2014.
(Literatuur over de Grote Oorlog uitgeven. Een analyse van de Franse uitgaven van 1914 tot 2014.)
16.10 – 16.35 u
Jörg Lehman
Vakgroep Geschiedenis, universiteit van Stuttgart
Vom Held zum Märtyrer. Die Sakralisation des Frontkämpfers in der Kriegsliteratur der Weimarer
Republik.
Van held tot martelaar. De verheerlijking van de frontstrijders in de oorlogsliteratuur van de
Weimarrepubliek.
16.35 – 16.55 u
Debat gemodereerd door Bruno Benvido
Historicus, CegeSoma (Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij) –
Brussel
16.55-17.15 u
Iris Hildebrandt
Magdeburg
“Adrienne Thomas: "Die Katrin wird Soldat". Ein Kriegsroman in historischer Perspektive und die
politische Bildung zum 1. Weltkrieg”
Adrienne thomas : « Die Katrin wird Soldat » (Katrin wordt soldaat). Een oorlogsroman in historisch
perspectief en de politieke vorming over de Eerste Wereldoorlog.
17.15 – 17.35 u
Afsluitend debat met referenten en publiek
17.35 u
Slotwoord
Dhr. Bernard Valero, Ambassadeur van Frankrijk in België
Dhr. Eckart Cuntz, Ambassadeur van Duitsland in België
Organisatie:
Partner: