Epilepsie bij clozapine gebruik

Convulsies bij clozapine
gebruik
J.J.B. van der Vlugt (AOIS
psychiatrie)
Clozapine
Sinds 1971 verkrijgbaar in europa
Indicaties
• 1.
Therapieresistente positieve en negatieve symptomen bij
schizofrenie
• 2.
Therapieresistente schizofrenie bij kinderen en
adolescenten
• 3.
Onbehandelbare extrapiramidale bijwerkingen op
antipsychotica bij patiënten
• 4.
Psychotische aandoeningen die optreden tijdens het
beloop van de ziekte van Parkinson, in gevallen waar
standaardtherapie heeft gefaald.
• 5.
Onbehandelbare tardieve dyskinesie en tardieve dystonie.
Indicaties
• 6.
Therapieresistente schizoaffectieve stoornis, bipolaire
stoornis en depressieve stoornis met psychotische kenmerken.
• 7.
Therapieresistente agressie bij schizofrenie of
schizoaffectieve stoornis.
• 8.
Therapieresistent middelenmisbruik/afhankelijkheid bij
schizofrenie of schizoaffectieve stoornis.
• 9.
Recidiverend suïcidaal gedrag bij therapieresistente en
niet-resistente schizofrenie en schizoaffectieve stoornis.
• 10. In uitzonderlijke gevallen: therapieresistente agressie en/of
automutilatie bij borderline persoonlijkheidsstoornis, autisme
of ernstige zwakzinnigheid.
registratie
• 1.
Therapieresistente positieve en negatieve
symptomen bij schizofrenie
• 3.
Onbehandelbare extrapiramidale bijwerkingen
op antipsychotica bij patiënten
• 4.
Psychotische aandoeningen die optreden
tijdens het beloop van de ziekte van Parkinson, in
gevallen waar standaardtherapie heeft gefaald.
• 5.
Onbehandelbare tardieve dyskinesie en
tardieve dystonie.
PICO
• Is de relatie tussen clozapine en het
ontstaan van convulsies dosis gerelateerd.
PICO
• Patiënt: schizofrenie
• Intervention: clozapine
• Comparison: 3 verschillende serum
waarde clozapine
• Outcome: EEG afwijkingen
Clozapine-induced
electroencephalogram changes
as a function of clozapine
Oliver Freudenreich, Richard D. Weiner,
and Joseph P. McEvoy
Biological psychiatry
1997
Patiënten
• Chronische schizofrenie/schizoaffective
stoornis (DSM III-R).
• Patiënten zijn niet verbeterd na minimaal 2
soorten antipsychotica.
• Geen eerder clozapine gebruik.
Patiënten
• N=50 11 vrouwen en 39 mannen
• Leeftijd gem 38 jaar (range from 21 to 56)
• Global Assessment of Functioning bij start
studie (15-40) (gem. 29).
• 2 - 44 opnamens (gem.10)
• 2 - 33 jaren na eerste opname (gem. 15)
Interventie
• Gerandomiseerd 3 groepen serum
concentraties clozapine
Range
I 50-150
II 200-300
III350-350
N
16
22
12
Gem SD
94 (13.5)
248 (15.0)
391 (26.8)
Outcome
• 21-kanaals EEG
• 0-4 schaal van afwijkingen (anchored 5-level
ordinal scales)
• EEG gemaakt na 10 weken clozapine
• 0  geen afwijkingen
• 4  convulsie
resultaten
• 24/45 patiënten (53%)  enige vorm van EEG abnormaliteit.
• 15/45 patiënten (33%)  nieuwe EEG afwijkingen significant serum
concentratieafhankelijk verdeeld
• 1/48 patiënten  convulsies (2%)
• I
• II
• III
20%
21%
73% **
(F = 4.0; df = 2,42; p = .025)
Conclusie
• Serum concentratie clozapine is
geassocieerd met EEG afwijkingen en
daarmee ook met convulsies.
Incidentie convulsies
• Incidentie clozapine geïnduceerde insulten is
3% en lijkt dosis gerelateerd.
(1,2)
• 1418 USA patiënten incidentie insulten 2.8%
cummulatief na 10 jr 10%.
(2)
< 300 mg/d
300-600 mg/d
600-900 mg/d
(1%-2%)
(3%-4%)
(4%-6%)
(3)
Richtlijn convulsies bij clozapine
gebruik
• Eerste insult:
-Halvering van de dosis clozapine en
spiegelbepaling.
-Tijdens instellen het minderen van
benzodiazepines vermijden.
Tweede insult:
-valproaat toevoegen,
-evt. consult neuroloog
Dank voor de aandacht
• 1) Toth P, Frankenburg FR. Clozapine and seizures: a review. Can J
Psychiatry 1994; 39:236-238
• 2) Devinsky O, Honigfeld G, Patin J. Clozapine-related seizures.
Neurology 41 (3), 369-371 (1991).
• 3) Miller D, Review and Management of Clozapine Side Effects. J
Clin Psychiatry 61 suppl 814-17 (2000)
• 4) Pacia SV, Devinsky O. Clozapine-related seizures; experience
with 5629 patients. Neurology 44 (12), 2247-2249 (1994)
• 5) Freudenreich O et al. Clozapine-induced electroencephalogram
changes as a function of clozapine Biol Psychiatry 1997;42:132137) (69)
• 6) http://clozapinepluswerkgroep.nl/pages/richt.html#AnchorInleidin-60073