Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten

Arbocatalogus Handel in
granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
9 juni 2009
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Colofon
De arbocatalogus is ontwikkeld door het Productschap Diervoeder op initiatief van
sociale partners:
•
•
•
•
FNV Bondgenoten
CNV Bedrijvenbond
De Unie
Koninklijke Vereniging Het Comité van Graanhandelaren (Het Comité)
Bezoekadres
Stadhoudersplantsoen 12
2517 JL Den Haag
Postadres
Postbus 29 739
2502 LS Den Haag
Tel: 070 - 3 708 503
Fax: 070 - 3 708 290
Email: http://www.formdesk.nl/pdv/contact
Versie: 1.0
Datum: juni 2009
Proclaimer
Het Productschap Diervoeder is verantwoordelijk voor de inhoud van dit document, en
doet er alles aan deze actueel en juist te houden. Komt u desondanks toch iets tegen dat
niet correct is of verouderd, dan stellen wij uw reactie bijzonder op prijs. U kunt zelf
kiezen op welke wijze u ons dit wilt laten weten. Alle benodigde gegevens staan
hierboven.
Alle informatie die u ons verstrekt, wordt vertrouwelijk behandeld. Persoons- of
adresgegevens worden uitsluitend gebruikt waarvoor u ze heeft verstrekt.
Ondersteuning:
De samenwerkingspartners van De Goede Praktijk (www.degoedepraktijk.nl)
TrajectPlus
IVAM BV
vhp ergonomie
in samenwerking met:
EurAtex BV
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Inhoud
1.
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
Inleiding
Wat is een arbocatalogus?
De Arbocatalogus en de Arbeidsinspectie
Wie gebruikt de arbocatalogus?
Arbeidsrisico's handel
Aanvullingen en actuele ontwikkelingen
Arbeidshygiënische strategie
Arbocatalogus en RI&E
Deskundigen in uw organisatie
1
1
1
1
1
2
2
2
3
2.
2.1
2.2
2.3
2.4
Explosieveiligheid
Wat is explosieveiligheid?
Wet en regelgeving
Normen en grenswaarden
Oplossingenboek
4
4
5
5
6
3.
3.1
3.2
3.3
3.4
Stof
Wat is stof?
Wet en regelgeving
Normen en grenswaarden
Oplossingenboek
7
7
7
7
8
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
Gevaarlijke Stoffen
Wat zijn gevaarlijke stoffen?
Wet en regelgeving
Normen en grenswaarden
Oplossingenboek
Bijlage 1: Oplossingenboek
10
10
10
10
11
13
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
1.
Pagina 1
Inleiding
De arbocatalogus handel in graan, zaden en peulvruchten is ontwikkeld door de het
Productschap Diervoeder op initiatief van sociale partners:
•
•
•
•
FNV Bondgenoten
CNV Bedrijvenbond
De Unie
Koninklijke Vereniging Het Comité van Graanhandelaren (Het Comité)
Met de handel in graan, zaden en peulvruchten doelen we op alle bedrijven die vallen
onder de BIK-code 51211 t/m 51212. In de arbocatalogus duiden we de sector aan met
‘handel’.
1.1
Wat is een arbocatalogus?
De arbocatalogus is een (digitaal) document met daarin de maatregelen die werkgevers
en werknemers op brancheniveau hebben afgesproken. Daarmee kunnen organisaties
voldoen aan de voorschriften van de Arbowet. Werkgevers en werknemers zijn samen
verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden. Daarom is de arbocatalogus er
voor alle werkgevers en werknemers in de branche.
De arbocatalogus biedt een overzicht van bruikbare en effectieve oplossingen voor
preventie van de belangrijkste arbeidsrisico’s in uw branche
1.2
De arbocatalogus en de Arbeidsinspectie
De arbocatalogus is voorgelegd aan de Arbeidsinspectie. Deze toetst het document op
hoofdlijnen. Na de toetsing zal de Arbeidsinspectie de arbocatalogus gebruiken als
uitgangspunt bij inspectiebezoeken aan bedrijven.
1.3
Wie gebruikt de arbocatalogus?
De arbocatalogus is opgezet om binnen de bedrijven samen te werken aan goede
arbeidsomstandigheden. Daarom is de arbocatalogus bestemd voor:
• medewerkers;
• preventiemedewerkers en arbocoördinatoren;
• or-leden;
• leidinggevenden en directie.
1.4
Arbeidsrisico's handel
In de arbocatalogus voor de handel vindt u op dit moment de volgende arbeidsrisico’s:
• gevaarlijke stoffen;
• stof;
• explosiegevaar.
Voor elk arbeidsrisico’s vindt u de volgende onderdelen:
• Relevante wet- en regelgeving inclusief de doelvoorschriften uit de Arbowet
• Normen en grenswaarden
• Oplossingen.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
1.5
Aanvullingen en actuele ontwikkelingen
Sociale partners hebben afgesproken dat de arbocatalogus verder ontwikkeld zal
worden. In de periode tot medio 2010 zullen andere arborisico’s worden toegevoegd en
zal een gebruikersvriendelijke webapplicatie worden gemaakt.
Tegelijkertijd zal de arbocatalogus worden beheerd. Dat wil zeggen dat nieuwe
oplossingen worden toegevoegd en bestaande oplossingen worden geactualiseerd of
verwijderd. De intentie is dat de arbocatalogus actuele informatie en geschikte
oplossingen biedt.
1.6
Arbeidshygiënische strategie
We gaan ervan uit dat bedrijven de arbeidshygiënische strategie toepassen:
• is het mogelijk de bron van het arbeidsrisico weg te nemen?
• zo niet: is het mogelijk de omgeving zodanig aan te passen dat veilig, gezond en
verantwoord kan worden gewerkt (collectieve en individuele maatregelen)?
• is ook dit niet mogelijk, dan kunt u kiezen voor persoonlijke beschermingsmiddelen.
1.7
Arbocatalogus en RI&E
Wat is de relatie tussen de arbocatalogus en de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie
(RI&E)? Een korte samenvatting:
1. Doelen van het arbobeleid
Als instelling stelt u eerst de doelen van het arbobeleid vast.
2. Risico’s in kaart brengen
Vervolgens inventariseert u de risico’s in de instelling met een RI&E-instrument
(vragenlijsten):
o Iedere werkgever is verplicht om de arbeidsrisico’s op het gebied van veiligheid,
gezondheid en welzijn in kaart te brengen. Zo maakt u alle knelpunten van de
instelling inzichtelijk.
o De werkgever bepaalt samen met de ondernemingsraad wie de risico’s
inventariseert en welke methode daarvoor wordt gebruikt.
3. Prioriteiten
Nadat de risico’s en mogelijke gevaren zijn samengevoegd en geordend, worden
prioriteiten aangegeven.
4. Plan van aanpak
Als de Risico-Inventarisatie en Evaluatie klaar is, wordt een plan van aanpak
opgesteld, een uitwerking van:
o de te nemen maatregelen;
o de daaraan verbonden kosten.
Bij de keuze van de maatregelen omvat de afweging aspecten als:
• de ernst van het risico;
• de wettelijk verplichte maatregelen;
• de technische, organisatorische en financiële haalbaarheid;
• de doeltreffendheid van de maatregelen.
In dit stadium kan de arbocatalogus worden geraadpleegd om op te zoeken:
o welke maatregelen er zijn om een bepaald arbeidsrisico te voorkomen of te
verminderen;
o welke branchenormen hiervoor gelden;
o welke instrumenten en methoden zijn beschikbaar om een bepaald risico nader te
inventariseren.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
5. Uitvoering
De volgende stap is het uitvoeren van de plannen en afgesproken acties. De
ondernemingsraad houdt zicht op de stand van zaken.
6. Jaarlijkse evaluatie
De werkgever is verplicht om een jaarlijkse voortgangsrapportage te maken en daarin
de uitgevoerde plannen te evalueren.
1.8
Deskundigen in uw organisatie
Veel organisaties beschikken over deskundige medewerkers met veel kennis van veilig
en gezond werken: arbocoördinatoren en/of preventiemedewerkers. Zij kunnen u verder
helpen met vragen over:
• arbeidsomstandigheden;
• het arbobeleid in uw bedrijf;
• het gebruik van de arbocatalogus;
• specifieke beschermingsmaatregelen.
Wij adviseren u om, behalve de arbocatalogus, ook de deskundigen in uw organisatie te
raadplegen.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
2.
Explosieveiligheid
2.1
Wat is explosieveiligheid?
Explosiegevaar is aanwezig zodra een mengsel van lucht en een brandbare stof (in de
vorm van gassen, dampen, nevels of stof) onder atmosferische omstandigheden wordt
ontstoken en na ontsteking uitbreidt totdat alle brandbare stof verbrand is. Het
explosiegevaar kan zich voordoen in drie vormen: gas, nevel of stof.
Voor de handel is vooral het risico op stofexplosie van belang.
Stofexplosiegevaar Voor het optreden van een stofontploffing is het nodig dat een
brandbare vaste stof in fijn verdeelde vorm (denk hierbij aan poeder) wordt opgewerveld
en intensief met lucht (of een ander zuurstofhoudend gas) wordt gemengd alvorens te
worden ontstoken.
Bij explosieveiligheid hanteert men vier uitgangspunten:
1.Voorkomen van brandbare stoffen.
Om te beoordelen hoe groot het risico voor een explosie is, moeten we weten of de stof
kán exploderen. De stof moet namelijk brandbaar zijn om te kunnen exploderen. De
explosiegevoeligheid van stoffen kan onderling sterk verschillen. Er zijn stoffen die
explosiegevoelig zijn. Dat houdt in dat ze snel ontsteken. Er zijn ook stoffen die minder
explosiegevoelig zijn.
Er zijn omstandigheden waarin een stof extra gevoelig is voor ontsteking. Er zijn ook
omstandigheden waarbij een stof extra fel explodeert. Deze omstandigheden liggen vast
in de stofexplosie-eigenschappen van de stof.
2.Voorkomen van een explosief stof-/ luchtmengsel
Om te beoordelen hoe groot het risico voor een explosie is, moeten we ook weten waar
en waarom het stof voorkomt. Dat kan binnen de installatie zijn, maar ook daarbuiten.
Bijvoorbeeld op de werkvloer, silodekken ed. Het gevaarlijkst is de situatie waarbij er een
explosief stof-/ luchtmengsel voorkomt.
We onderscheiden een niet-gevaarlijk gebied (geen risico voor stofexplosie] en een
gevaarlijk gebied [wél een risico voor stofexplosie). De hoeveelheid stof of de vorm
waarin het voorkomt kan in een gevaarlijk gebied verschillen. Daarom worden er drie
zones gehanteerd.
3.Voorkomen van ontsteking
Een explosie kan pas plaatsvinden, wanneer een explosief stof-/ luchtmengsel wordt
ontstoken. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Lassen of defecte elektrische
apparatuur zijn daar twee voorbeelden van.
4.Beperken van schade als gevolg van een explosie.
Als er, ondanks preventieve maatregelen, tóch een explosie wordt ingeleid of brand
ontstaat bestaan er mogelijkheden om de gevolgen daarvan te beperken. Dit kan door
een begin van een explosie tijdig te detecteren en te smoren. Of door de drukgolf en
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
vlammen naar een plaats af te voeren waar zij veiliger kunnen worden opgevangen.
Bijvoorbeeld: via een breekplaat met explosiekanaal naar de buitenlucht.
Bovenstaande uitgangspunten zijn nader uitgewerkt in het oplossingenboek.
2.2
Wet en regelgeving
De volgende wettelijke bepalingen zijn van toepassing.
Wet- en regelgeving
Arbowet
Arbowet
Arbowet
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Artikel
Artikel 3: Arbobeleid
Artikel 5 risico inventarisatie
Artikel 14. Deskundige bijstand op het gebied van preventie en
bescherming
Artikel 19. verschillende werkgevers
Artikel 3.1 begrippen
Artikel 3.5 toepasselijkheid
Artikel 3.5 b samenwerking en coördinatie
Artikel 3.5.c nader voorschriften risico inventarisatie en –evaluatie;
Explosieveiligheidsdocument
Artikel 3.5 d algemene preventieve maatregelen
Artikel 3.5.e maatregelen en gevarenzones
Artikel 3.5.f bijzondere maatregelen
Artikel 9.37 explosieve atmosferen
Artikel 3.5 van het Arbobesluit verwijst naar de Europse ATEX-137 richtlijn.
2.3
Normen en grenswaarden
Normen en grenswaarden leggen vast wat toelaatbare situaties zijn.
Werkplekbeoordelingen, meetresultaten, audits e.d. worden getoetst aan normen en
grenswaarden. In de arbocatalogus onderscheiden we de volgende niveaus:
•
Wettelijke basis: verankerd in wet- en regelgeving
Alle bedrijven moeten minimaal voldoen aan wet- en regelgeving (zie paragraaf 2.2.).
Voor explosieveiligheid zijn geen grenswaarden in de wetgeving opgenomen.
Wel zijn algemene doelvoorschriften opgenomen die de werkgever verplichten een
beschermingsniveau voor werknemers te realiseren. Een voorbeeld van een
doelvoorschrift is art. 3.5 Arbobesluit: algemene preventieve maatregelen.
•
Brancheafspraak: afspraak al dan niet bekrachtigd door sociale partners
Branches kunnen er voor kiezen grenswaarden af te spreken, als aanvulling op weten regelgeving. Deze worden vastgelegd in brancheafspraken en bekrachtigd door
sociale partners (werkgeversvereniging en vakbonden). Door de handel wordt
nagedacht over de brancheafspraken.
•
Normalisatienormen: vastgesteld door normalisatie-instituten (NEN, ISO en
dergelijke). Een manier om invulling te geven aan de algemene doelvoorschriften uit
de wetgeving is voldoen aan NEN normen. In principe is men vrij een norm al dan
niet toe te passen. Normen zijn vaak zeer gedetailleerd en omvangrijk en veelal niet
gratis beschikbaar.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
•
Overige normen en grenswaarden: praktijkregels of in wetenschappelijke literatuur
gebruikte uitgangspunten.
Hieronder vindt u een overzicht van alle relevante normen en grenswaarden:
Norm/grenswaarde
NEN-EN 1127-1:2007 Ontplofbare atmosferen — Voorkoming van en bescherming
tegen ontploffingen — Deel 1: Grondbeginselen en methodologie
NEN-EN-IEC 61241-10
NEN-EN-IEC 61241-14
NEN-EN-IEC 61241-17
NEN-EN 13463-1
NPR-CLC/TR 50404
NPR 7910-1-2008"Gevarenzone-indeling met betrekking tot explosiegevaar - Deel
1, Gasexplosiegevaar";
NPR 7910-2-2008 "Gevarenzone-indeling met betrekking tot explosiegevaar - Deel
2, Stofexplosiegevaar"
2.4
Omschrijving
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Oplossingenboek
Hieronder vindt u een overzicht van de oplossingen. In bijlage 1 is de volledige
beschrijving opgenomen.
Code
Titel
Maatregelenniveau
Bron
EX-a-01
EX-a-02
Voorkomen van brandbare stof: informatie over
x
stoffen
Voorkomen van brandbare stof: veilige behandeling x
EX-a-03
Voorkomen van brandbare stof: brandgetal
x
EX-a-04
Voorkomen van brandbare stof: geleidbaarheid
x
EX-a-05
Voorkomen van brandbare stof:
stofexplosiekonstante
x
1
PBM=persoonlijke beschermingsmiddelen
Collectief
Individueel
PBM1
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
3.
Stof
3.1
Wat is stof?
Stof is een verzameling van vaste of vloeibare deeltjes, die in de lucht aanwezig zijn.
Soms is stof zichtbaar en soms onzichtbaar. Stofdeeltjes kunnen een verschillende
samenstelling en oorsprong hebben. De verzamelnaam voor alle soorten deeltjes is
‘stof’. Stof kan schadelijke bestanddelen bevatten, zoals allergie veroorzakende
bestanddelen van natuurlijke oorsprong. Na herhaalde blootstelling bestaat de kans op
het ontwikkelen van een allergie (bijvoorbeeld astma). Ook in de landbouwsector en
verwerkende industrie is dit het geval. Niet alleen droge stof, maar ook waternevel kan
schadelijke deeltjes bevatten.
3.2
Wet en regelgeving
De volgende wettelijke bepalingen zijn van toepassing.
Wet- en regelgeving
Arbowet
Arbowet
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
3.3
Artikel
Artikel 3: Arbobeleid
Artikel 16: Nadere regels met betrekking tot arbeidsomstandigheden
alsmede uitzonderingen op en uitbreidingen van toepassingsgebied
Artikel 4.1 B Zorgplicht van de werkgever
Artikel 4.1 C Beperken van de blootstelling
Artikel 4.2 Nadere voorschriften risico-inventarisatie en –evaluatie,
aanvullende registratie
Artikel 4.3 Grenswaarden
Artikel 4.4 Arbeidshygiënische strategie
Artikel 4.5 Ventilatie
Artikel 4.6 Voorkomen van ongewilde gebeurtenissen
Artikel 4.7 Maatregelen bij ongewilde gebeurtenissen
Artikel 4.10 Arbeidsgezondheidkundig onderzoek
Artikel 4.11 – 4.23 Aanvullende voorschriften kankerverwekkende of
mutagene stoffen en kankerverwekkende processen
Normen en grenswaarden
Normen en grenswaarden leggen vast wat toelaatbare situaties zijn.
Werkplekbeoordelingen, meetresultaten, audits e.d. worden getoetst aan normen en
grenswaarden. Niet alle normen en grenswaarden zijn gelijkwaardig. In de arbocatalogus
onderscheiden we de volgende niveaus:
•
Wettelijke basis: verankerd in wet- en regelgeving
Alle bedrijven moeten minimaal voldoen aan wet- en regelgeving (zie paragraaf 3.2.).
Voor stofdeeltjes zijn geen grenswaarden in de wetgeving opgenomen.
Wel zijn algemene doelvoorschriften opgenomen die de werkgever verplichten een
beschermingsniveau voor werknemers te realiseren. Een voorbeeld van een
doelvoorschrift is art. 4.1C Arbobesluit: beperken van de blootstelling.
•
Brancheafspraak: afspraak al dan niet bekrachtigd door sociale partners
Branches kunnen er voor kiezen grenswaarden af te spreken, als aanvulling op weten regelgeving. Deze worden vastgelegd in brancheafspraken en bekrachtigd door
sociale partners (werkgeversvereniging en vakbonden). Door de handelsector wordt
nagedacht over de brancheafspraken.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
•
Normalisatienormen: vastgesteld door normalisatie-instituten (NEN, ISO en
dergelijke). Een manier om invulling te geven aan de algemene doelvoorschriften uit
de wetgeving is voldoen aan NEN normen. In principe is men vrij een norm al dan
niet toe te passen. Normen zijn vaak zeer gedetailleerd en omvangrijk en veelal niet
gratis beschikbaar.
•
Overige normen en grenswaarden: praktijkregels of in wetenschappelijke literatuur
gebruikte uitgangspunten.
Hieronder vindt u een overzicht van alle relevante normen en grenswaarden:
Norm/grenswaarde
Toelichting
NEN-EN 689: Werkplekatmosfeer - Leidraad voor de beoordeling van Normalisatienorm
de blootstelling bij inademing van chemische stoffen voor de
vergelijking met de grenswaarden en de meetstrategie
NEN-EN 482: Werkplekatmosfeer - Algemene eisen voor de
Normalisatienorm
uitvoering van de procedures voor het meten van chemische stoffen
NEN-EN 481: Werkplekatmosfeer - Definitie van de
Normalisatienorm
deeltjesgrootteverdeling voor het meten van de in de lucht zwevende
deeltjes
NVvA-richtlijn “ Vastleggen van gegevens van afzonderlijke
Normalisatienorm
blootstellingsmetingen van de werkplekatmosfeer. Nederlandse
Vereniging voor Arbeidshygiëne. Werkgroep Vastleggen
Meetgegevens. April 2002
DOHsbase: grenswaarden voor hinderlijk stof:
Overige normen en grenswaarden
Inhaleebaar stof (*): 10 milligram per kubiek meter
(wetenschappelijk)
Respirabel stof (*): 5 milligram per kubiek meter
Toelichting: (*) = inhaleerbaar en respirabel zijn termen die iets zeggen over de grootte van de stofdeeltjes.
Toelichting wettelijke normen
Per 1 januari 2007 is, op basis van een unaniem SER-advies, in het stelsel van
luchtgrenswaarden voor gevaarlijke stoffen een aantal wijzigingen doorgevoerd.
Sindsdien hebben de vroeger gehanteerde grenswaarden van de meeste stoffen geen
wettelijke status meer.
De in de Nederlandse wetgeving gehanteerde definitie van grenswaarde luidt:
Grenswaarde:
1°. de limiet van de concentratie of van het tijdgewogen gemiddelde van de concentratie
voor een gevaarlijke stof in de individuele ademhalingszone van een werknemer
gedurende een gespecificeerde referentieperiode;
2°. de limiet van de concentratie in het passende biologische medium van een
gevaarlijke stof, de metabolieten daarvan of een indicator van het effect van de
betreffende stof gedurende een gespecificeerde referentieperiode.
3.4
Oplossingenboek
Hieronder vindt u een overzicht van de oplossingen. In bijlage 1 is de volledige
beschrijving opgenomen.
Code
Titel
Maatregelenniveau
Bron
ST002
2
Bronmaatregel: beperken stofvorming - regelmatig reinigen
PBM=persoonlijke beschermingsmiddelen
x
Collectief Individueel PBM2
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code
Titel
Maatregelenniveau
Bron
Collectief Individueel PBM2
ST003
Ventilatie en afzuiging - ruimteventilatie
x
ST004
x
ST005
Ventilatie en afzuiging - lokale afzuiging einde
transportband
Scheiding mens en bron - taakroulatie
ST006
Scheiding mens en bron - bovenwinds werken
x
ST007
Beschermingsmiddelen - stofkapjes en mondmaskers
x
ST008
Beschermingsmiddelen - gebruik van aangeblazen filters
x
x
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
4.
Gevaarlijke Stoffen
4.1
Wat zijn gevaarlijke stoffen?
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen, of mengsels van stoffen, die door hun eigenschappen
gevaar voor de veiligheid, gezondheid of hinder kunnen opleveren. In de praktijk zijn dit
stoffen die ingedeeld zijn in één van de gevaarscategorieën uit de stoffenwetgeving (Wet
Milieubeheer/ REACH). Gezondheidseffecten die gevaarlijke stoffen kunnen veroorzaken
zijn o.a. giftig voor de mens, de huid of de luchtwegen aantasten, ze kunnen een allergie
veroorzaken en in het ergste geval onvruchtbaarheid of kanker veroorzaken.
Met moet hierbij denken aan voedingsadditieven, schoonmaakmiddelen en aan de
schadelijke effecten van het natuurlijke product.
Gevaarlijke stoffen kunnen gevaarlijk zijn voor de gezondheid.
4.2
Wet en regelgeving
De volgende wettelijke bepalingen zijn van toepassing.
Wet- en regelgeving
Arbowet
Arbowet
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arbobesluit
Arboregeling
Wet Milieubeheer
Wet Milieubeheer
Wet Milieu Gevaarlijke Stoffen
Tabakswet
4.3
Artikel
Artikel 3: Arbobeleid
Artikel 16: Nadere regels met betrekking tot
arbeidsomstandigheden alsmede uitzonderingen op en
uitbreidingen van toepassingsgebied
Artikel 4.1 B Zorgplicht van de werkgever
Artikel 4.1 C Beperken van de blootstelling
Artikel 4.2 Nadere voorschriften risico-inventarisatie en –evaluatie,
aanvullende registratie
Artikel 4.3 Grenswaarden
Artikel 4.4 Arbeidshygiënische strategie
Artikel 4.5 Ventilatie
Artikel 4.6 Voorkomen van ongewilde gebeurtenissen
Artikel 4.7 Maatregelen bij ongewilde gebeurtenissen
Artikel 4.10 Arbeidsgezondheidkundig onderzoek
Artikel 4.11 – 4.23 Aanvullende voorschriften kankerverwekkende
of mutagene stoffen en kankerverwekkende processen
Artikel 4.20CHet aanwijzen van kankerverwekkende processen,
waaronder Dieselmotoremissies
Opslag van gevaarlijke stoffen (PGS-reeksen, o.a. PGS 15)
REACH
Etikettering van (gebruiks)verpakkingen
Normen en grenswaarden
Normen en grenswaarden leggen vast wat toelaatbare situaties zijn.
Werkplekbeoordelingen, meetresultaten, audits e.d. worden getoetst aan normen en
grenswaarden. Niet alle normen en grenswaarden zijn gelijkwaardig. In de arbocatalogus
onderscheiden we de volgende niveaus:
•
Wettelijke basis: verankerd in wet- en regelgeving
Alle bedrijven moeten minimaal voldoen aan wet- en regelgeving (zie paragraaf 4.2.).
Voor een beperkt aantal gevaarlijke stoffen grenswaarden in de wetgeving
opgenomen.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Wel zijn algemene doelvoorschriften opgenomen die de werkgever verplichten een
beschermingsniveau voor werknemers te realiseren. Een voorbeeld van een
doelvoorschrift is art. 4.1C Arbobesluit: beperken van de blootstelling.
•
Brancheafspraak: afspraak al dan niet bekrachtigd door sociale partners
Branches kunnen er voor kiezen grenswaarden af te spreken, als aanvulling op weten regelgeving. Deze worden vastgelegd in brancheafspraken en bekrachtigd door
sociale partners (werkgeversvereniging en vakbonden). Door de handelsector wordt
nagedacht over de brancheafspraken.
•
Normalisatienormen: vastgesteld door normalisatie-instituten (NEN, ISO en
dergelijke). Een manier om invulling te geven aan de algemene doelvoorschriften uit
de wetgeving is voldoen aan NEN normen. In principe is men vrij een norm al dan
niet toe te passen. Normen zijn vaak zeer gedetailleerd en omvangrijk en veelal niet
gratis beschikbaar.
•
Overige normen en grenswaarden: praktijkregels of in wetenschappelijke literatuur
gebruikte uitgangspunten.
Hieronder vindt u een overzicht van alle relevante normen en grenswaarden:
Norm/grenswaarde
NEN-EN 689: Werkplekatmosfeer - Leidraad voor de beoordeling van de
blootstelling bij inademing van chemische stoffen voor de vergelijking met
de grenswaarden en de meetstrategie
NEN-EN 482: Werkplekatmosfeer - Algemene eisen voor de uitvoering van
de procedures voor het meten van chemische stoffen
NEN-EN 481: Werkplekatmosfeer - Definitie van de
deeltjesgrootteverdeling voor het meten van de in de lucht zwevende
deeltjes
NVvA-richtlijn “ Vastleggen van gegevens van afzonderlijke
blootstellingsmetingen van de werkplekatmosfeer. Nederlandse Vereniging
voor Arbeidshygiëne. Werkgroep Vastleggen Meetgegevens. April 2002
DOHSbase: informatie over grenswaarden van groot aantal stoffen
inclusief endotoxinen (bacterieel inhaleerbaar stof).
Type
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Normalisatienorm
Overige normen en grenswaarden
(wetenschappelijk)
Toelichting wettelijke normen
Per 1 januari 2007 is, op basis van een unaniem SER-advies, in het stelsel van
luchtgrenswaarden voor gevaarlijke stoffen een aantal wijzigingen doorgevoerd.
Sindsdien hebben de vroeger gehanteerde grenswaarden van de meeste stoffen geen
wettelijke status meer.
De in de Nederlandse wetgeving gehanteerde definitie van grenswaarde luidt:
Grenswaarde:
1°. de limiet van de concentratie of van het tijdgewogen gemiddelde van de concentratie
voor een gevaarlijke stof in de individuele ademhalingszone van een werknemer
gedurende een gespecificeerde referentieperiode;
2°. de limiet van de concentratie in het passende biologische medium van een
gevaarlijke stof, de metabolieten daarvan of een indicator van het effect van de
betreffende stof gedurende een gespecificeerde referentieperiode
4.4
Oplossingenboek
Hieronder vindt u een overzicht van de oplossingen. In bijlage 1 is de volledige
beschrijving opgenomen.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code
Titel
Maatregelenniveau
Bron
Collectief
Individueel
PBM3
GS002
Gevaarlijke stoffen algemeen
x
x
x
x
GS003
Gevaarlijke stoffen -gegaste ladingen
x
x
x
x
GS004
Wat te doen als de risico’s van gevaarlijke stoffen
onbekend zijn?
x
x
x
3
PBM=persoonlijke beschermingsmiddelen
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Pagina 13
Bijlage 1: Oplossingenboek
Code
Ex-a-01
EX-a-02
EX-a-03
EX-a-04
EX-a-05
ST002
ST003
ST004
ST005
ST006
ST007
ST008
GS002
GS003
GS004
Titel
Voorkomen van brandbare stoffen: informatie over stoffen
Voorkomen van brandbare stoffen: veilige behandeling
Voorkomen van brandbare stoffen: brandgetal
Voorkomen van brandbare stoffen: geleidbaarheid
Voorkomen van brandbare stoffen: stofexplosiekonstante
Bronmaatregel: beperken stofvorming - regelmatig reinigen
Ventilatie en afzuiging - ruimteventilatie
Ventilatie en afzuiging - lokale afzuiging einde transportband
Scheiding mens en bron - taakroulatie
Scheiding mens en bron - bovenwinds werken
Beschermingsmiddelen - stofkapjes en mondmaskers
Beschermingsmiddelen - gebruik van aangeblazen filters
Gevaarlijke stoffen algemeen
Gevaarlijke stoffen -gegaste ladingen
Wat te doen als de risico's van gevaarlijke stoffen onbekend zijn?
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: Ex-a-01
Titel:
Beschrijving
Pagina 14
Voorkomen van brandbare stoffen: informatie over stoffen
Relevante grondstoffen over stofexplosie-eigenschappen van de grondstof dienen bij
inkoop bekend ts zijn. Hiervoor dient men gegevens op te vragen bij de leverancier
en de stoffendatakbank (zie bronnen) te raaplegen.
Illustratie
Type risico
Explosieveiligheid
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
:x
::::x
:x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
:x
:x
::-
Grondstoffen Databank PDV
BIA
:x
:x
:x
:x
::::::-
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: EX-a-02
Titel:
Beschrijving
Pagina 15
Voorkomen van brandbare stoffen: veilige behandeling
Kritische /ontstekingsgevoelige grondstoffen dienen vanaf het begin van de
productiecyclus veilig te worden behandeld.
Illustratie
Type risico
Explosieveiligheid
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
:x
:x
::x
:x
:x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
:x
:x
::-
Grondstoffen Databank PDV
BIA
:x
:x
:x
:x
::::::-
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: EX-a-03
Titel:
Beschrijving
Pagina 16
Voorkomen van brandbare stoffen: brandgetal
Brandgetal:
Het brandgetal geeft aan in welke mate de stof bijdraagt tot het uitbreiden van een
[reeds aanwezige] brand. In het algemeen kan binnen de dier- en graanverwerkende
industrie gerekend worden met een branduitbreiding in de vorm van open vuur:
brandgetal 1-5.
Uitleg brandgetal: Met een gloeiende platina draad, waarvan de temperatuur ± 1.000
°C bedraagt, wordt geprobeerd om een stoflaag van 2 cm breed en 4 cm lang aan
een kant te ontsteken. Daarbij wordt de draad gedurende korte tijd in de stoflaag
gehouden, zodat deze niet onnodig/ bijzonder verhit wordt. Als ondergrond wordt een
5 – 20 mm keramische plaat gebruikt.
Betekenis van het brandgetal:
Geen doorbranden: 1
Kort doorbranden en snel doven: 2
Plaatselijk branden of glimmen/ gloeien zonder verdere uitbreiding: 3
Uitbreiden in de vorm van gloeibrand: 4
Uitbreiden in de vorm van een open vuur: 5
Explosieachtige voortzetting van de brand: 6
Illustratie
Type risico
Explosieveiligheid
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
:x
:x
:x
:x
:x
:::x
:x
:x
:x
::-
Grondstoffen Databank PDV
BIA
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
:x
:x
Intern transport
:-
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: EX-a-04
Titel:
Beschrijving
Pagina 17
Voorkomen van brandbare stoffen: geleidbaarheid
Geleidend/ - niet geleidend poeder:
Voor niet-geleidend poeder wordt in de Atex richtlijnen [NPR 7910- 2, H. 3.18] (10)]
een grens voor de soortelijke weerstand gesteld van 1000 Ohm.m Stof met een
soortelijke weerstand < 1000 Ohm.m kan lekstromen geleiden die een ontsteking
kunnen veroorzaken. Deze categorie stoffen valt onder de halfgeleiders.
De stoffen die voorkomen in de dier- en mengvoederindustrie zijn in het algemeen
niet geleidend. Niet geleiders worden ingedeeld in de categorie: 10^16 tot 10^6. De “
Atex – grens” voor geleiders is 10 exp +3 Ohm.m
Neergeslagen stof is een droog organisch stof.
Stoflagen in de dier- en mengvoederindustrie kunnen worden geplaatst onder de
isolerende stoffen/ materialen. Tenzij ze vochtig zijn. In dat geval dient een hogere
beschermingsgraad van de elektrotechnische apparatuur te worden toegepast en
moet worden voldaan aan categorie 1 of 2 .
Illustratie
Type risico
Explosieveiligheid
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
::x
:::x
:x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
:x
:-
Intern transport
:-
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: EX-a-04
Titel:
Voorkomen van brandbare stoffen: geleidbaarheid
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
:x
:x
:x
:-
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
Grondstoffen Databank PDV
BIA
Uitgegeven door Nevedi:
• Handleiding 2005, Atex-Richtlijn 137
• Risico-analyses stofexplosie 1998
Stofontploffingen:
• CV 15 ISBN 90-5307-040-0
Pagina 18
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: EX-a-05
Titel:
Beschrijving
Pagina 19
Voorkomen van brandbare stoffen: stofexplosiekonstante
In het algemeen kan binnen de dier- en graanverwerkende industrie gerekend
worden met een Kst-waarde die varieert van 0 tot < 200 bar. m/s. [=
Stofontploffingsklasse (St) 1]
Uitleg Kst – waarde: Stofexplosiekonstante
De Kst – waarde wordt in bar- overdruk [Baro] gegeven.
De Kst – waarde is de belangrijkste parameter voor het explosiegevaar van een stof.
In de Kst – waarde komen (namelijk) zowel de stofspecifieke voorwaarden van de
stof tot uiting als de kracht waarmee de explosie gepaard gaat.
De Kst – waarde is stofspecifiek. De Kst - waarde kan enkel op daarvoor ingerichte
laboratoria middels voorgeschreven testen worden bepaald. [IEC 60079-4]
De Kst – waarde bepaalt de indeling van de stof naar: Stofontploffingsklasse.
De Kst – waarde wordt bepaald door middel van de ‘kubische wet’ berekend.
Het getal geeft de waarde aan van de maximale tijdelijke drukstijging in een 1 m ³ vat bij de in de richtlijn VDI 3673, blad 1 en VDI 2263 bald 1, en ISO 6184/1
vastgelegde proefopstelling en onderzoeksmethode.
Daarbij geldt de volgende indeling:
Kst –waarde [bar m/s] Stofontploffingsklasse [St-klasse] Ontploffingssnelheid van
de stof
0
St 0
Niet ontplofbaar
1 – 200
St 1
Laag tot matig
201 – 300
St 2
Hoog
> 300
St 3
Zeer hoog
Illustratie
Type risico
Explosieveiligheid
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: EX-a-05
Titel:
Voorkomen van brandbare stoffen: stofexplosiekonstante
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
Pagina 20
:x
:x
:x
:x
:x
:::x
:x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
:x
:x
Intern transport
:x
:x
:x
::-
Grondstoffen Databank PDV
BIA
Uitgegeven door Nevedi:
• Handleiding 2005, Atex-Richtlijn 137
• Risico-analyses stofexplosie 1998
Stofontploffingen:
• CV 15 ISBN 90-5307-040-0
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST002
Titel:
Beschrijving
Pagina 21
Bronmaatregel: beperken stofvorming - regelmatig reinigen
Door vloeren, materialen en andere oppervlakken regelmatig te reinigen, voorkomt u
het opnieuw opwervelen van stof dat is neergeslagen. Stofarme reinigingstechnieken
hebben daarbij de voorkeur:
1. Stofzuigen met een industriële stofzuiger met fijnstoffilter.
2. Nat reinigen met een natte doek of mop.
Voor een voldoende effect op stofconcentraties minimaal 1x per week reinigen.
Gemorste stoffige grondstoffen of producten dagelijks opruimen. Het effect op
endotoxinen is vergelijkbaar.
Maak afspraken over het schoonmaken. Leg dit vast in een reinigingsschema.
Gebruik alleen industriële stofzuigers met een zgn. HEPA-filter (EU type 12 of 13)
voor zeer kleine stofdeeltjes.
Reinig niet door middel van vegen of blazen met perslucht. Hiermee wordt de
inademing van stof sterk verhoogd.
Controleer filters en zakken van stofzuigers regelmatig en vervang ze zonodig.
Illustratie
Type risico
Stof
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
::x
::::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:::x
:x
:::-
Industriële stofzuigers zijn er reeds verkrijgbaar vanaf een paar duizend euro. De prijs
is mede afhankelijk van de gewenste capaciteit. Eventueel arbeidskosten als vaker
dan voorheen wordt gereinigd. Eventueel arbeidskosten als vaker dan voorheen
wordt g
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST002
Titel:
Bronmaatregel: beperken stofvorming - regelmatig reinigen
Indicatie baten
Meer fysieke arbeid bij regelmatiger reinigen.
Betere kwaliteit van het product door minder vervuiling.
Mogelijk verbetering voedselhygiëne en dierenwelzijn.
Bron(nen)
Maatregelblad 1.10 - Stof? Pak het aan.
Pagina 22
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST003
Titel:
Beschrijving
Pagina 23
Ventilatie en afzuiging - ruimteventilatie
Door lucht in stoffige werkruimte vaker te verversen met schone buitenlucht wordt de
stofconcentratie in de ruimte verlaagd.
-Laat een installatiebedrijf het benodigde ventilatievoud bepalen (= het aantal
luchtverversingen per uur).
- Medewerkers bewust maken van de mogelijkheid om de luchtkwaliteit te verbeteren
door de ventilatie (tijdelijk) te verhogen. Dit zou geautomatiseerd kunnen worden door
de ventilatie te verhogen op de momenten dat de deur van een ruimte wordt
geopend.
-Zorg voor een goed stromingspatroon zodat alle delen van de ruimte gelijkmatig
geventileerd worden (vermijd ‘dode hoeken’ of tocht).
-Ook bij een voldoende ventilatievoud kan een verkeerd stromingspatroon ontstaan
dat de stofconcentraties op werkniveau negatief beïnvloedt.
-Veranderingen van de ventilatie (sterkere afzuiging) kan neergedwarreld stof weer in
de lucht brengen, het ventilatiepatroon is van groot belang.
-Houdt rekening met verlies van warmte bij afzuiging van warme lucht (deels te
ondervangen met warmtewisselaars).
-Houdt rekening met (verhoogde) uitstoot van stof naar het buitenmilieu door
(verhoogde) ventilatie.
-Houdt rekening met klimaateisen voor de gezondheid van staldieren.
Stofafname 40% - 60%
LET OP: dit resultaat hangt sterk af van de plaats van de aan en afvoerkanalen van
lucht en de hoeveelheid afgezogen lucht per uur. Bij een goede uitvoering zal de
stofconcentratie met ca. 50% afnemen bij een verdubbeling van de ventilatie. Het
effect op endotoxinen is vergelijkbaar.
Illustratie
Type risico
Stof
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST003
Titel:
Pagina 24
Ventilatie en afzuiging - ruimteventilatie
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
::x
::::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:::x
::x
::-
Totale investering vanaf enkele 1000’en euro’s.
Energieverbruik sterk afhankelijk van o.a. het al dan niet verwarmen van de
ventilatielucht
Maatregelblad 2.1 - Stof? Pak het aan.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST004
Titel:
Beschrijving
Pagina 25
Ventilatie en afzuiging - lokale afzuiging einde transportband
Door te omkasten en lucht af te zuigen bij het overstortpunt van een stoffig product,
wordt het stof verwijderd vóórdat het in de werkruimte terecht kan komen.
Stofafname 60% - 80% (vergelijkbaar effect voor endotoxinen).
LET OP: dit resultaat hangt sterk af van de plaats van de aan en afvoerkanalen van
lucht en de hoeveelheid afgezogen lucht per uur.
Omkasten van de bron vergroot het effect
Transportbanden voor bijvoorbeeld dierenvoeder, gewassen met aanhangend zand
of klei, gedroogd gras etc.
In te voeren door:
- Via voorlichting op maat, door een leverancier
- Instructie van het personeel omtrent de juiste toepassing.
Klachten over geluidsoverlast kunnen optreden.
Omkasting zo veel mogelijk gesloten houden, en regelmatig controleren op lekkages.
Illustratie
Type risico
Stof
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
::x
::::::-
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
:::x
:x
::x
::::-
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST004
Titel:
Ventilatie en afzuiging - lokale afzuiging einde transportband
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
Pagina 26
::x
::-
Investeringskosten sterk afhankelijk van uitvoering, Enkele duizenden euro's tot meer
dan tienduizend euro per afzuigpunt. Energieverbruik per afzuigpunt varieert van 0,5 1,5 kWh.
Maatregelblad 2.5 - Stof? Pak het aan.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST005
Titel:
Beschrijving
Pagina 27
Scheiding mens en bron - taakroulatie
Taakroulatie om langdurige stofblootstelling te voorkomen en het beperken van
werkzaamheden tijdens ongunstige omstandigheden
Dit is afhankelijk van situatie. De tijdsduur van ‘stoffige’ werkzaamheden per persoon
wordt korter. Echter, bij taakroulatie worden wel meerdere personen hieraan
blootgesteld.
Sommige werkzaamheden moeten onder droge omstandigheden plaatsvinden,
vanwege de productkwaliteit of de aard van de werkzaamheid (graanoogst, drogen
van producten). Taakroulatie is eenvoudiger wanneer meerdere mensen op het
bedrijf werkzaam zijn en er meerdere werkzaamheden tegelijkertijd kunnen worden
uitgevoerd.
Hoe in te voeren:
-Opstellen van een taakroulatieschema en/of werkplanning.
-Eventueel extra trainingen/instructie voor nieuw uit te voeren taken.
Vaak moeten weerstanden bij het personeel worden overwonnen, omdat men bang is
niet geschoold te zijn voor nieuwe taken, hangt aan routinematig werk, bepaalde
voorkeuren voor taken heeft etc.
Bij buitenwerkzaamheden is uitstel vanwege droge omstandigheden (en daardoor
veel stof bij grondbewerking) risicovol.
Illustratie
Type risico
Stof
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
::x
::::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
:x
:x
:x
:x
:x
:x
::::-
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST005
Titel:
Scheiding mens en bron - taakroulatie
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
::x
::-
Maatregelblad 3.1 - Stof? Pak het aan.
Pagina 28
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST006
Titel:
Beschrijving
Pagina 29
Scheiding mens en bron - bovenwinds werken
Bij buitenwerkzaamheden met landbouwwerktuigen wordt de rijrichting aangepast
aan de windrichting, om blootstelling aan stof te verminderen/voorkomen.
Stof- en endotoxineblootstelling kan tot 90% afnemen. Deze afname is afhankelijk
van de windssterkte en de vrijheid om de werkrichting te kiezen.
In principe toepasbaar bij buitenwerkzaamheden waarbij de werkrichting kan worden
aangepast, zoals maaien of handmatig oogsten. Bij een vastliggende
perceelsindeling (rijen, ruggen) minder goed of niet toepasbaar. In ieder geval moet
er voldoende wind zijn.
Illustratie
Type risico
Stof
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
::x
::::::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
::x
::-
Indicatie kosten
Geen
Indicatie baten
Bron(nen)
Maatregelblad 3.4 - Stof? Pak het aan.
:x
:x
::::x
::::-
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST007
Titel:
Beschrijving
Pagina 30
Beschermingsmiddelen - stofkapjes en mondmaskers
Er wordt een stofkapje gedragen om inademing van stof te beperken. Type: wegwerp
stofmasker of halfgelaatmaskers (minimaal P2)
Toe te passen wanneer maatregelen aan de bron, ventilatie & afzuiging en
afscherming niet mogelijk zijn of niet voldoende effectief zijn.
In principe voor vele uiteenlopende werkhandelingen en bedrijfssituaties.
Alléén toe te passen voor werkzaamheden die korter duren dan 2 uur. Niet toe te
passen door personen met snor en/of baard vanwege lekkage langs de rand.
Instrueer de medewerkers omtrent een correct gebruik, éénmalige toepassing, en het
juist opbergen van de maskers.
Overtuig en instrueer de medewerkers t.a.v. het nut van de maatregel voor de
gezondheid, t.o.v. het ongemak tijdens het werk.
Het dragen van stofkapjes bemoeilijkt de ademhaling en geeft een warm/ zweterig
gevoel. Het werk wordt hierdoor zwaarder.
Stofkapjes bemoeilijken de communicatie.
Tips:
- Het stofkapje dient goed opgezet te worden om lekkage te voorkomen. Een
instructie voor medewerkers is daarom aan te bevelen. Sommige firma's geven gratis
instructie.
-Bij langdurig gebruik en bij personen met baard of snor, worden ‘aangeblazen’
maskers aanbevolen.
Maskers altijd opbergen op een schone, afgesloten plek.
Stof-en endotoxine-afname: maximaal 90%
LET OP: Bij een onjuist gebruik kan de inademing van stof aanmerkelijk toenemen.
Er zijn grote verschillen in kwaliteit van stofkapjes. Gebruik minimaal P2 stofkapjes en
stofmaskers en let op een goede aansluiting.
Illustratie
Type risico
Stof
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST007
Titel:
Beschermingsmiddelen - stofkapjes en mondmaskers
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
Pagina 31
:x
:x
:::x
::x
::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
::-
Intern transport
:-
:::::::-
::::x
Eénmalig gebruik aanbevolen voor stofkapjes. Stofkapjes zijn goedkoper dan
halfgelaatsmaskers
Filters regelmatig vervangen.
Efficiëntie van de werkzaamheden kan nadelig worden beïnvloed
Maatregelblad 4.1 - Stof? Pak het aan.
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: ST008
Titel:
Beschrijving
Pagina 32
Beschermingsmiddelen - gebruik van aangeblazen filters
Stofmasker met een aanblaasunit die lucht door een fijnstoffilter blaast.
Een eenvoudige instructie is voldoende voor juist gebruik. Let op tijdige vervanging
van de filters. Pas alleen fijnstoffilters toe.
Het nadeel van stofmaskers is dat dit door personeel vaak wordt ervaren als
vervelend: warm/zweterig en beperkend voor een ongestoorde ademhaling
(verstikkend/opgesloten gevoel).
Stofmaskers bemoeilijken de communicatie.
Persoonlijke beschermingsmaatregelen kunnen in principe in alle situaties worden
toegepast waar blootstelling aan stof plaatsvindt. Het aangeblazen filter is in het
bijzonder bedoeld voor langdurige werkzaamheden (> 2 uur) en voor baard- en
snordragers die hierdoor geen wegwerp stofmasker kunnen dragen.
Maskers altijd opbergen op een schone, afgesloten plek.
Afname blootstelling aan stof en endotoxinen tot meer dan 99%
De stofblootstelling wordt door het dragen van een aangeblazen filter drastisch
gereduceerd (> 99%).
Illustratie
Type risico
Stof
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
:x
:x
:x
:x
::::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
::::x
Indicatie kosten
Kosten voor regelmatige vervanging van het filter
Indicatie baten
Bron(nen)
Maatregelblad 4.2 - Stof? Pak het aan.
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:::x
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS002
Titel:
Beschrijving
Pagina 33
Gevaarlijke stoffen algemeen
Tijdens het werk kunnen werknemers blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen.
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen, of mengsels van stoffen, die door hun eigenschappen
gevaar voor de veiligheid, gezondheid of hinder kunnen opleveren. In de praktijk:
stoffen die ingedeeld zijn in één van de gevaarscategorieën uit de stoffenwetgeving.
Wanneer gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen moet de werkgever een beoordeling
maken van de aard, mate en duur van de blootstelling waaraan de werknemers
tijdens het werk blootgesteld kunnen worden. In principe moet voor alle stoffen een
beoordeling gemaakt worden.
Om te komen tot een dergelijke risicobeoordeling kan het onderstaande stappenplan
gevolgd worden.
- Stap 1 Maak een inventarisatie van alle gevaarlijke stoffen die tijdens het werk
gebruikt worden of tijdens de werkzaamheden gevormd kunnen worden (houtstof,
dieselroet, rook etc.).
- Stap 2 Maak een overzicht/inschatting van de hoeveelheden die van de betreffende
stoffen gebruikt worden (in kilogrammen/ liters per week/maand/jaar). Maak dit
overzicht bij voorkeur per afgebakende groep medewerkers (bijv. laden en lossen,
schoonmaken, technische dienst) en geef aan hoeveel medewerkers potentieel
blootgesteld kunnen worden aan de betreffende stof.
- Stap 3 Verzamel informatie over de eigenschappen van de betreffende stoffen.
Hierbij kan gedacht worden aan de informatie over de giftigheid, de grenswaarden,
dampspanning etc. Informatie kan verkregen worden door gebruik te maken van
onder andere de productveiligheidsinformatiebladen (VIB), de etiketten, databanken,
literatuur en bronnen op het internet.
- Stap 4 Maak op basis van de verkregen informatie over de schadelijkheid van de
gevaarlijke stoffen en de mate waarmee met de stoffen gewerkt wordt een inschatting
welke stoffen het grootste risico voor de medewerkers kunnen vormen. Onderstaand
schema kan helpen bij het maken van een prioriteitenlijst van stoffen die het eerst
nader beoordeeld moeten worden. Door de aard en de mate/duur van blootstelling in
een matrix weer te geven kan een prioriteitenlijst gemaakt worden, waarbij de stoffen
in de groene cellen een lagere prioriteit hebben dan de stoffen in de rode cellen.
Stoffen met een hoog risico zijn bijvoorbeeld kankerverwekkende, mutagene en
reproductietoxische stoffen. De blootstelling kan ingeschat worden door na te gaan
hoe vaak en langde blootstelling duurt, of hoeveel medewerkers blootgesteld kunnen
worden aan een stof. Hoe langer (of hoe meer personen) blootgesteld, hoger de
categorie in de matrix. Er zijn diverse methodieken beschikbaar voor het rangordenen
van de risico’s van gevaarlijke stoffen (bijv. COSHH, TRGS). Dit gebeurd bijvoorbeeld
door middel van indelen in een categorie op basis van R-zinnen.
- Stap 5 Wanneer een prioriteit vastgesteld is voor het beoordelen van de
persoonlijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen, wordt de daadwerkelijke
blootstellingsbeoordeling uitgevoerd. Het toetsen van de blootstelling aan een
gevaarlijke stof aan de daarvoor geldende grenswaarde. Het beoordelen van de
blootstelling kan door middel van het uitvoeren van metingen, of door het berekenen
van de blootstelling door middel van rekenmodellen (bijv. Stoffenmanager, EASE)
- Stap 6 Wanneer de mogelijke risico’s beoordeeld zijn, dient de Arbeidshygiënische
strategie toegepast te worden voor het selecteren van maatregelen om de risico’s
goed te beheersen. Vaak maakt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen
(PBM) deel uit van het pakket aan maatregelen om de blootstelling aan gevaarlijke
stoffen te beperken. De PBM dienen afgestemd te zijn op het risico van het werk en
de eigenschappen van de gevaarijke stoffen. Vaak geeft het VIB concrete informatie
over het type PBM dat geschikt is om de medewerkers te beschermen tegen de
risico’s van de gevaarlijke stoffen. Producenten/leveranciers van gevaarlijke stoffen
zijn verplicht om deze informatie op te nemen in het VIB.
Wanneer het gebruik van gevaarlijke stoffen binnen de organisatie en de beoordeling
van de risico’s in kaart gebracht is zullen beschermingsniveaus en indien nodig
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS002
Titel:
Pagina 34
Gevaarlijke stoffen algemeen
private grenswaarden opgesteld moeten worden evenals veilige werkwijzen (volgens
stand der wetenschap en techniek). De SER leidraad Grenswaarden bevat een
stappenplan om een grenswaarde vast te stellen. Het is verstandig om binnen de
branche afspraken te maken of men kiest voor het vast stellen van private
grenswaarden binnen de branche, of dat men kiest voor het ontwikkelen van veilige
werkwijzen. Veilige werkwijzen evenals private grenswaarden kunnen opgenomen
worden in de arbocatalogus.
Probeer afspraken te maken met de afdeling inkoop dat zij samen met een
deskundige nagaan of er risico’s verbonden zijn aan de producten die ingekocht gaan
worden. Dit kan onder andere door voor de aanschaf van het product een VIB op te
vragen. Wanneer er risico’s voor de werknemers aan het product verbonden zijn,
probeer dan een veilig(er) alternatief te vinden.
Illustratie
Type risico
Gevaarlijke stoffen-algemeen
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
:x
:x
:x
:x
:x
::x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
::-
Intern transport
:-
:::::::-
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS002
Titel:
Pagina 35
Gevaarlijke stoffen algemeen
Indicatie kosten
Geen. In eerste instantie is dit een papieren exercitie die vooral een tijdsinvestering
van de betrokken bedrijven vraagt
Indicatie baten
Er zijn indirecte baten wanneer er gekozen wordt om op een gestructureerde wijze de
beoordeling van de risico’s van gevaarlijke stoffen uit te voeren. Dit voorkomt dat
onnodig dure blootstellingsmetingen worden uitgevoerd voor situaties waarin dit
waarschijnlijk niet nodig is.
Bron(nen)
Leidraad van de Sociaal Economische Raad om private grenswaarden vast te stellen
http://www.veiligwerkenmetchemischestoffen.nl
Digitaal instrument voor het opstellen van een RI&E en plan van aanpak gevaarlijke
stoffen.
http://www.stoffenmanager.nl
COSHH
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS003
Titel:
Beschrijving
Pagina 36
Gevaarlijke stoffen -gegaste ladingen
Tijdens het laden, lossen en overslaan van grondstoffen kunnen werknemers
blootgesteld worden aan (resten) bestrijdingsmiddelen die toegevoegd zijn aan de
lading, om de lading te beschermen tegen ongedierte. Werknemers lopen hierbij met
name risico door blootstelling aan gassen. Hierbij gaat het vooral om gegaste
ladingen.
Veel gebruikte stoffen bij het gassen van ladingen zijn: fosfine (CAS-nr: 7803-51-2),
chloorpikrine (CAS-nr: 76-06-2), 1,2-dichloorethaan (CAS-nr: 107-06-2) en
methylbromide (CAS nr: 74-83-9). De luchtgrenswaarde (bij een 8 uurs blootstelling)
van deze gassen zijn erg laag, bijv. 0,14 mg/m3 (0,1 ppm) voor fosfine (publieke
grenswaarde) en 1 mg/m3 (0,3 ppm) voor methylbromide (private grenswaarde).
De meeste stoffen hebben een negatief effect op het centrale zenuwstelsel. Wanneer
medewerkers deze gassen inademen bestaat het gevaar voor verstikking,
bedwelming, of vergiftiging. Klachten die kunnen optreden na blootstelling aan deze
stoffen zijn o.a. duizeligheid, misselijkheid en hoofdpijn. Fosfine heeft een
knoflookachtige geur en de reukgrens van deze stof ligt bij ongeveer 0,5 ppm.
Om veilig met deze ladingen te werken zullen er procedures opgesteld moeten
worden voor het veilig betreden van de ruimen met gegaste lading en voor het
werken tijdens het lossen van gegaste ladingen. De risico’s en de eventueel te
nemen maatregelen om de risico’s van gegaste bulkladingen en/of containers tegen
te gaan moeten opgenomen zijn in de risico-inventarisatie en –evaluatie (met
onderscheid naar stoffen met publieke grenswaarden en stoffen met een private
grenswaarde). Het probleem zou nog te overzien zijn als het risico duidelijk is
aangegeven in de transportdocumenten en als een waarschuwingssticker op de
buitenkant van de ruimen of containers zou zijn aangebracht. Maar bij veel ladingen
ontbreken die stickers en staat er meestal in de transportdocumenten niets vermeld.
Voor importcontainers zijn producenten en verladers verplicht ze te voorzien van
passende stickers en ladingpapieren waarin vermeld wordt dat ze gegast zijn. Omdat
dit het transport duurder maakt, worden deze regels slechts in enkele procenten van
de gevallen goed nageleefd, en meestal dus overtreden!
Voor de bescherming van werknemers is vooral de Arbowet van belang. De Arbowet
verplicht werkgevers tot:
• het vooraf inventariseren van de risico's en gevaren (onderzoeksplicht!)
• het informeren en voorlichten van betrokken werknemers over de mogelijke risico’s
• het treffen van maatregelen om blootstelling aan gevaarlijke stoffen te voorkomen
Stel voor uw bedrijf een stappenplan op over wat te doen bij gegaste ladingen. Het
stappenplan kan de volgende onderwerpen bevatten:
1. Vraag bij de havenautoriteiten na of de kapitein gemeld heeft dat hij met gegaste
lading vaart. Hij zal de lading moeten ontgasen alvorens een ligplaats aan te nemen;
2. Bestaat er een mogelijkheid dat de lading gegast is, betreed dan niet de lading
zonder het nemen van adequate voorzorgsmaatregelen (ademhalingsbescherming
en gasmeters). Markeer eventueel de toegangsruimten tot de lading met
waarschuwingstickers. Ventileer de lading net zo lang totdat de gasmeetdeskundige
aangeeft dat de concentratie aan gassen beneden de gestelde grenswaarde ligt.
Betreedt de lading niet tijdens het beluchten;
3. Laat metingen aan de lading verrichten door een erkende gasdeskundige en laat
deze de lading vrij geven indien de lading veilig betreden kan worden. Leg deze
resultaten vast;
4. Leg procedureel vast bij welke concentratie het toegestaan is de lading te betreden
en met welke voorzorgsmaatregelen (halfgelaatsmasker of overdrukmasker etc.);
5. Laat medewerkers tijdens het werken met de lading een gasmeter bij zich dragen
die voldoende nauwkeurig is en meet in het bereik tussen nul en de
luchtgrenswaarde voor de betreffende stof;
6. Geef aan bij welke concentratie de werknemers het ruim moeten verlaten;
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS003
Titel:
Pagina 37
Gevaarlijke stoffen -gegaste ladingen
7. Stel een procedure op over wat te doen in geval van een calamiteit en hoe de
gezondheidstoestand van de medewerkers te monitoren naar aanleiding van een
calamiteit;
8. Maak afspraken met alle partijen die werken met de lading en maak concrete
afspraken wie in welk deel van het proces waarvoor verantwoordelijk is en leg deze
afspraken schriftelijk vast.
Om schade aan het milieu te voorkomen dient er een werkvoorschrift opgesteld te
worden over hoe eventuele resten van de bestrijdingsmiddelen en de gebruikte
verpakking op veilige wijze af te voeren. Draag beschermende kleding
(handschoenen en ademhalingsbescherming) bij het verwijderen van de
verpakkingen uit de lading.
Het Productschap Akkerbouw (Graan, zaden en peulvruchten) heeft een werkgroep
opgericht die bezig is met het ontwikkelen van een branche protocol over hoe om te
gaan met gegaste containers. Dit protocol is gebaseerd op het protocol van BGZwegvervoer en wordt omgeschreven naar de situatie bij het Productschap.
Momenteel is het protocol alleen beschikbaar en bruikbaar voor gegaste containers
en niet voor gegaste bulklading.
Illustratie
Type risico
Gevaarlijke stoffen-algemeen
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
:x
::x
::::::x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
Intern transport
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
:x
:x
::::::::-
:x
:x
:x
:x
Ministerie van VROM – dossier gassingen
PROJECTVERSLAG – A520. Gassingen en gegaste lading 2002. Arbeidsinspectie
FNV Bondgenoten – themakaart gegaste containers
BGZ wegvervoer à actuele thema’s à gegaste zeecontainers
Rae gasmeters: www.rae.nl
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS004
Titel:
Beschrijving
Pagina 38
Wat te doen als de risico's van gevaarlijke stoffen onbekend zijn?
Tijdens de arbeid kunnen werknemers blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen
zonder dat daarvan de risico's bekend zijn en zonder dat er een goede beschrijving
van de werkzaamheden voorhanden is. Voordat aan de betreffende klus begonnen
wordt kan de werknemer een vragenlijstje doorlopen om de benodigde informatie
boven tafel te krijgen.
Als één van de onderstaande vragen met ‘nee’ beantwoord worden moet u extra
informatie vragen bij de leidinggevende.
• Zijn de werkzaamheden duidelijk?
• Weet je met stoffen je te maken hebt?
• Zijn de gezondheidsrisico’s bekend?
• Zijn de beschermingsmaatregelen goed/schoon/aanwezig?
Illustratie
Type risico
Gevaarlijke stoffen-algemeen
Werkzaamheden:
Lossen van grondstoffen
Productie
Laden grondstoffen en goederen
Technische werkzaamheden
Schoonmaken
Kantoorwerk
Buitendienst
Technische dienst
Handmatig bijstorten van
(grond)stoffen
Maatregelenniveau
Bronaanpak
Collectieve maatregelen
Individuele maatregelen
Persoonlijk beschermingsmiddelen
:x
:x
:x
:x
:x
::x
:x
:x
::x
:x
:x
Werkplekken:
Losserij
Opslag (grondstoffen, hulpstoffen)
Melangeren
Bewerken
Perserij
Verlading (bulk / zakgoed)
Magazijn (gereed product,
halffabricaat)
Terrein
Dienstruimten
:x
:x
Intern transport
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
:x
Arbocatalogus Handel in granen, zaden en peulvruchten
Versie 1.0
Code: GS004
Titel:
Indicatie kosten
Indicatie baten
Bron(nen)
Pagina 39
Wat te doen als de risico's van gevaarlijke stoffen onbekend zijn?
Bij gebruik maken van een beslisschema zijn geen directe kosten verbonden. Er
kunnen indirecte kosten voorkomen worden doordat werknemers niet zonder
informatie aan een klus beginnen, waardoor ze eventuele gezondheidschade als
gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen kunnen voorkomen. Eventuele kosten
die de werkgever loopt is inkomstenderving als gevolg van het niet, of vertraagd, uit
voeren van de werkzaamheden.
Blootstelling aan gevaarlijke stoffen zonder voorbereid te zijn op eventuele risico’s
kan voorkomen worden. Eventuele ongevallen en gezondheidsschade kan
voorkomen worden door de werknemers voor te lichten over de eventuele gevaren
van het werken met gevaarlijke stoffen en ze tegen de potentiële gezondheidsschade
te beschermen.
Raadpleeg een deskundige