PLATTEGROND VAN HET CONCERTGEBOUW JULI AUGUSTUS Begane grond Entree Café Donderdag 18 augustus 2016 Trap Trap Grote Zaal 20.00 uur T Zuid Garderobe Podium Voorzaal Achterzaal Grote Zaal Koninklijk Concertgebouworkest Daniele Gatti, dirigent Sol Gabetta, cello Robeco Summer Restaurant Noord Claude Debussy 1862-1918 Igor Stravinsky 1882-1971 Jeux, poème dansé (1912-13) Petroesjka (1910-11/rev. 1946-47) Eerste tableau: Jaarmarkt in carnavalstijd - Russische dans Tweede tableau: Petroesjka Derde tableau: De Moor - Wals Vierde tableau: Jaarmarkt in carnavalstijd - Dans van de zoogsters - Boer met beer - Zigeuners en riekenverkoper - Dans van de koetsiers - De gemaskerden Handgemeen: de Moor en Petroesjka - Dood van Petroesjka - Politie en de goochelaar - Verschijning van Petroesjka’s dubbelganger Henri Dutilleux 1916-2013 Trap Trap Métaboles (1959-64) Incantatoire (Largamente) Linéaire (Lento moderato) Obsessionnel (Scherzando) Torpide (Andantino) Flamboyant (Presto) 1e verdieping Pleinfoyer SummerNights Live! Museumfoyer Trap Trap PAUZE Camille Saint-Saëns 1835-1921 T Eerste celloconcert in a, op. 33 (1873) Allegro non troppo - Allegro molto Tempo primo Allegretto con moto Tempo primo - Un peu moins vite Più allegro - Molto allegro Solistenfoyer Balkon Zuid Frontbalkon Kleine Zaal Grote Zaal Balkon Noord Trap Podium Dirigentenfoyer WWW.ROBECOSUMMERNIGHTS.NL Dit concert wordt rechtstreeks uitgezonden op Radio 4. Muziek beleven doet u samen. Veel van onze bezoekers willen optimaal van de muziek genieten door geconcentreerd en in stilte te luisteren. Wij vragen u daar rekening mee te houden. Podium Trap Informatiebeveiliging in de ambulancezorg TOELICHTING Toelichting/ /Biografie//Summary//Concerttip Met Jeux realiseerde Claude Debussy zijn levenslange ideaal van ‘vrije muziek met voortdurend veranderende kleuren en ritmes’. Het stuk klinkt als een improvisatie waarin een paar noten zich vertakken als een plant. Opdrachtgever was de Ballets Russes, hetzelfde gezelschap dat zojuist twee spectaculaire balletten van Stravinsky had gepresenteerd (waaronder Petroesjka). Stravinsky’s exotische wildheid trok meer aandacht dan Debussy’s subtiele klankwereld en Jeux flopte aanvankelijk – mede door het slappe scenario over een amoureus triootje op een tennisbaan. Debussy zelf bekritiseerde de choreografie (‘De dansers vertrappen mijn arme ritmes alsof ze onkruid zijn!’). Pas jaren later begreep men hoe origineel en fantasievol deze muziek is. Insectenwereld Net als Debussy werd Henri Dutilleux sterk door de natuur geïnspireerd en ook Métaboles groeit organisch uit een paar noten. De titel verwijst naar een verschijnsel uit de insectenwereld: sommige soorten ondergaan geleidelijk een volledige gedaanteverwisseling. Iets dergelijks gebeurt hier. Steeds verandert één element: het ritme, een melodisch motiefje, de harmoniek of het timbre van een instrument. Door dat aanhoudende gesleutel ontstaat geleidelijk een nieuw gegeven dat als model voor het volgende deeltje dient. Daarbij plaatst Dutilleux steeds een andere instrumentgroep op de voorgrond – respectievelijk houtblazers, strijkers, koper, slagwerk en een combinatie daarvan. Zangerig celloconcert Camille Saint-Saëns durfde instrumentale muziek te schrijven terwijl niemand in WWW.ROBECOSUMMERNIGHTS.NL Frankrijk daarop zat te wachten: rond 1860 wilde men uitsluitend opera horen. Toch werd het Eerste celloconcert in a, op. 33, zijn eerste grote orkestwerk, een onverwacht megasucces – misschien omdat het soloinstrument de menselijke stem zo dicht benadert. De ‘brommerige’ klank ervan dreigt gauw weg te vallen tegen een orkest – daarom waren er eerder amper celloconcerten geschreven – maar Saint-Saëns omzeilde dat probleem door het instrument vaak in hoge registers te laten spelen. Grote ambities had hij met dit stuk trouwens niet; het is gewoon lekkere speelmuziek, niks meer en niks minder. Russisch kermistafereel Twee jaar voordat Igor Stravinsky de muziekwereld op zijn kop zette met Le sacre du printemps gaf hij een voorproefje van zijn moderne toontaal met het ballet Petroesjka. In Parijs, waar de première plaatsvond, was men wel wat experimentele kunst gewend. Maar de tegendraadse klanken en felle kleuren waarmee Stravinsky een Russisch kermistafereel neerzette, verbaasde iedereen. Het verhaal gaat over drie poppen – de harlekijn Petroesjka, de danseres op wie hij verliefd is en Petroesjka’s rivaal de Moor – maar ook over de poppenbaas en het kermispubliek dat bij hun gekibbel betrokken raakt. Uiteindelijk wordt Petroesjka na een wilde achtervolging vermoord door de jaloerse Moor, waarop het geschokte publiek de poppenbaas verantwoordelijk stelt. Die protesteert (‘Het was maar een pop!’), maar krijgt de schrik van zijn leven als plotseling Petroesjka’s geest voor zijn neus opduikt en zijn tong naar hem uitsteekt. BIOGRAFIE juli-aug 2015 SUMMARY EN VERDER... Het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) behoort al meer dan 125 jaar tot de absolute wereldtop. Critici roemen telkens weer de orkestklank, die uit duizenden herkenbaar is. Het KCO geeft jaarlijks zo’n tachtig concerten in Het Koninklijk Concertgebouw en veertig op de belangrijkste podia over de hele wereld. Beschermvrouwe van het orkest is Hare Majesteit Koningin Máxima. Sinds de oprichting in 1888 heeft het KCO slechts zes chef-dirigenten gekend. Daniele Gatti is per seizoen 2016-2017 de opvolger van Mariss Janssons en daarmee nummer zeven. Gatti was eerder verbonden aan diverse Italiaanse orkesten en maakte vanaf 1994 naam in Engeland, onder meer als chef-dirigent van het Royal Philharmonic Orchestra dat onder zijn leiding een enorme kwaliteitsimpuls kreeg. In 2008 werd hij artistiek leider van het Orchestre National de France en van 2009 tot 2012 was hij chef-dirigent bij het Opernhaus Zürich. Zijn debuut bij het KCO maakte hij in 2004. De Argentijnse celliste Sol Gabetta werd als tiener reeds onderscheiden voor haar spel. In 2004 maakte ze haar internationale doorbraak als winnares van de Crédit Suissecompetitie en debuteerde ze bij de Wiener Philharmoniker geleid door Valery Gergiev. In 2010 werd ze door het gezaghebbende blad Gramophone uitgeroepen tot ‘Young Artist of the Year’. Haar spectaculaire debuut met de Berliner Philharmoniker onder leiding van Sir Simon Rattle in 2014 was het begin van een intensieve concertpraktijk in Europa. In het Zwitserse Olsberg heeft zij haar eigen jaarlijkse kamermuziekfestival. Gabetta bespeelt een zeldzame Guadagnini-cello uit 1759, met steun van het Rahn Kulturfonds. Claude Debussy was famous for using sound to depict images of nature and dreams. His ballet Jeux, about a romantic trio on the tennis court, is equally atmospheric. In this work, he achieved ‘free, unrestricted music with constantly changing colours and rhythms’. Henri Dutilleux is more modern, but because of his warm sound and the inspiration he found in nature, he is closer to Debussy than some other post-war composers. Métaboles is named for the metamorphosis of insects. The opening subject returns repeatedly, each time with some alteration in the sound quality, so that, in the end, a new theme has emerged. In France in the nineteenth century, audiences were so enamoured of opera that most composers did not even bother creating instrumental music. Camille SaintSaëns went his own way, and scored an immediate hit with his sparkling First Cello Concerto in A minor, op. 33, where the cello is often heard to soar above the orchestra. Igor Stravinsky, in his ballet Petrushka, uses bright colours to depict scenes at a Russian fairground. The puppet Petrushka (Harlequin) is in love with the Ballerina puppet, but his rival is the bloodthirsty Moor. Petrushka is murdered, to everyone’s horror, but his spirit returns to laugh mockingly at the audience. This highly original work changed the history of music. Social media Robeco en Het Concertgebouw Meer Robeco SummerNights online! Volg Het Concertgebouw op social media en deel uw concertervaring. Participeer en bekijk concertfragmenten op Facebook, beluister de mooiste muziek via onze Spotify-playlist, of neem een kijkje achter de schermen via Instagram. De Robeco SummerNights komen voort uit een unieke samenwerking tussen Robeco en Het Concertgebouw. Allebei kennen we een rijke geschiedenis vol vernieuwing met passie voor kwaliteit en oog voor onze basis. Elk op ons eigen terrein. Met de Robeco SummerNights willen we muzikale traditie op innovatieve wijze voor iedereen toegankelijk maken. Met een programmering die muziek omvat van klassiek tot modern, en van akoestisch tot elektronisch behoren de Robeco SummerNights al bijna dertig jaar tot de best bezochte festivals van Nederland. Zomercafé Trakteer uzelf in de pauze in het Zomercafé op Belvedere Vodka in een verfrissende, zomerse mix met Fever-Tree Mediterranean Tonic Water. Ook na afloop van het concert bent u welkom voor een drankje en een hartige snack. Beide combinaties voor de zomerse prijs van € 9. za 27/08 20.00 uur Grote Zaal Translation: Eileen Stevens Michiel Cleij WWW.ROBECOSUMMERNIGHTS.NL Robeco is trotse sponsor van de Robeco SummerNights. Concerttip Gavrylyuk, Chopin en Prokofjev Alexander Gavrylyuk soleert bij het Radio Filharmonisch Orkest in het Tweede pianoconcert van Chopin. De grootse, meeslepende doorbraak van een pas negentienjarige componist. James Gaffigan dirigeert daarnaast Prokofjevs Tweede symfonie.