vwo 4 repetitie aardrijkskunde

VWO 4 ED AARDRIJKSKUNDE
ACTIEVE AARDE
Voor vraag 1 en 2 is het verstandig gebruik te maken van de atlas. Bepaal zelf welke kaarten je wilt gebruiken
1
Tektonisch gezien zijn er drie mogelijkheden waarop aardplaten ten opzichte van elkaar bewegen. Noem en
beschrijf de 3 vormen en geef van elke vorm een voorbeeld op aarde en geef daarbij ook aan op welke wijze
de tektoniek op die plaats zichtbaar is aan het aardoppervlak.
2
4
Een van de bekendste regio´s waar veelvuldig aardbevingen voorkomen is Californië in de Verenigde Staten
a Geef de naam van de breuk in dit gebied.
B Is hier een grote of een kleine kans op vulkanisme en verklaar je antwoord
C Wat is de reden waarom er voor dit gebied veel meer aandacht is voor aardbevingen dan op
soortgelijke plaatsen in de wereld?
Benoem de onderdelen 1 t/m 7 uit onderstaand figuur. Kies uit de volgende termen: Continentale plaat,
Vulkaan, Mid-Oceanische rug, Oceanische plaat, Convectiestromen, Hot Spot, Oceanische trog.
Figuur 1
5
6
Vergelijk op kaart 153 de ligging van de Azoren (390 NB/290 WL) en de Canarische Eilanden (280 NB/180
OL) en leg uit met behulp van het begrip “Seafloor Spreading”welk van de twee eilanden het oudst is.
Vergelijk kaart 153 en kaart 156a van de Atlas. Leg uit hoe de Filippijnen archipel is ontstaan en verklaar
bovendien waarom de Filippijnen ten oosten ten oosten van de Filippijnen trog ligt.
7 IJsland is grotendeels vulkanisch van oorsprong,
A Leg in het kort uit wat de oorzaak is van het vulkanisme op IJsland
B Wat voor type vulkanisme verwacht je op IJsland Stratovulkanen of Basaltvulkanen (ook wel het Hawaï
type genoemd)
C Licht je keuze toe
8
a
b
c
d
9
Santorini en de Etna maken deel uit van een
groep vulkanen in het Middellandse zeegebied.
Santorini is een eilanden groep zo’n honderd.
kilometer ten noorden van Kreta. Ter oriëntatie
zie kaart 102 (vak H6)
Wat is de oorzaak van het vulkanisme in het
Middellandse zeegebied
Tot welk type vulkanisme behoren de vulkanen in
gebied ( Strato of Basalt) ?
De huidige eilandengroep waar Santorini
toebehoort vormt een zogenaamde Caldera .
Wat is een Caldera en hoe ontstaat een Caldera?
Santorini heeft een soort vulkanische
levenscyclus ondergaan. Leg uit op basis
van je antwoord bij vraag 8 C en met behulp
van aanwijzingen uit het bijgaande kaartje
(figuur 2) wat hiermee bedoeld wordt
dit
Figuur 2
In Zuid Limburg wordt Mergel gewonnen
a In welke geologische tijd is Mergel ontstaan? Kies uit: Perm, Trias, Jura, Krijt of Carboon.
b Wat voor type gesteente is mergel, Sediment gesteente, Stollings gesteente of Metamorf
gesteente? Motiveer je antwoord.
Maak vraag 10 met behulp van figuur 3
10- a In welk geologische tijd is steenkool ontstaan?
Perm, Trias, Jura, Krijt of Carboon
b Wat voor type gesteente is Steenkool? Sediment
gesteente, Stollings gesteente of Metamorf
gesteente. Motiveer je antwoord!
c Hoe en onder welke omstandigheden is steenkool
ontstaan?
d In de tijd dat Steenkool ontstond heerstte er in
Nederland een tropisch klimaat. Wat is de oorzaak
daarvan?
e Bij de vorming van steenkool is gas vrijgekomen, dit
gas noemt men "droog gas". Het is winbaar als
aardgas voorkomt in een koepel (Anticlinaal).Indien
de gaswinnings maatschappij een anticlinaal vindt is
dat nog geen 100% garantie dat er gas voorkomt.
Aan welke twee voorwaarden moet een anticlinaal
voldoen wil je er zeker van zijn er gas tegen te
komen?
11
12
De plaatjes A t/m E in Fig 4 zijn voorbeelden van Oil traps"
ofterwijl plaatsen waar olie vastgehouden wordt. De cijfers 1 t/m
4 stellen in onwillekeurige volgorde de volgende lagen voor
* Doorlatend/poreus zandsteen
* Aardolie + gas
* Ondoorlatend klei gesteente
* Doorlatend/poreus gesteente
a Neem de nummers 1 t/m 4 over op je antwoord blad en zet er
de juiste laag achter.
b In welke geologische periode is aardolie ontstaan?
c Hoe en onder welke omstandigheden is aardolie
ontstaan?
d Bij welk plaatje (A t/m E) is de kans dat er ook aardgas wordt
aangetroffen het kleinst? Leg ook uit waarom.
e Wat voor verschijnsel is X en ligt toe in welke geologische
periode deze afzetting is ontstaan en hoe die later in deze
vorm is gekomen.
Onder Winschoten (Oost Nederland; Prov. Overijssel) ligt op verschillende kilometers diepte zout, niet in
horizontale lagen maar in "Koepels". Dit zout is winbaar en wordt bijvoorbeeld verwerkt tot tafelzout.
a Welke geologische periode is zout ontstaan? Perm, Trias, Jura, Krijt of Carboon.
b Onder wat voor klimatologische omstandigheden en op welke manier is zout ontstaan?
c Wat is de oorzaak dat dit zout niet zoals de meeste sedimenten in horizontale lagen ligt maar in een
koepel?
d Hoe wordt dit zout, dat op verschillende kilometers diepte ligt, gewonnen? ( naar boven gehaald)
13 Bekijk kaart 159E (De aarde:milieu)in de Grote Bosatlas.
A Leg kort,maar duidelijk,de (veronderstelde)relatie uit tussen de door de mens veroorzaakte toename
aan CO 2 en de stijging va de mondiale temperatuur.
B Het is te simpel om de veranderingen in temperatuur uitsluitend toe te schrijven aan veranderingen
in het CO 2 gehalte.Welke aanwijzing geeft kaart 159E voor deze bewering?
C Noem behalve de veranderingen i de gehaltes va CO 2 en andere broeikasgassen nog drie oorzaken
voor klimaat veranderingen in het geologische verleden.
14
15
16
De drie hoofdtypen van de gesteentecyclus kunnen in elkaar overgaan. Hieronder staat een aantal
mogelijkheden. Neem ze over en zet erachter wat voor proces in elk van de gevallen verantwoordelijk is.
Kies uit de volgende drie processen: erosie & sedimentatie, druk & temperatuur , afkoeling,
a Magma----------------- > Stollingsgesteente
d Stollingsgesteente--------> Sedimentgesteente
b Stollingsgesteente----- > Metamorfgesteente e Metamorfgesteente-------> Sedimentgesteente
c Sedimentgesteente----- > Metamorfgesteente
Het voorkomen van olie en gas heeft te maken met de ligging van zogenaamde geologische bekkens.
Wat hebben deze bekkens te maken met het voorkomen van olie en gas
Het voorkomen en het winnen van steenkool heeft te maken met de ligging van zogenaamde
geologische schilden . Wat hebben deze schilden te maken met het voorkomen en de winning van
steenkool?
17 B Welk klimaat (alleen hoofdindeling) heeft Amsterdam volgens kaart 162?
C Welk klimaat (alleen hoofdindeling) heeft Warshau volgens kaart 162?
D Leg uit aan de hand van de begrippen zeestromen windstromen hoe het komt dat, ondanks dat
Amsterdam en Warshau op dezelfde breedtegraad liggen, ze een verschillend klimaat hebben.
Raadpleeg kaart 162 voor de zeestromen en kaart 160 B/D voor de windstromen.
18
ls we kijken naar klimaatsveranderingen op de lange termijn gaan we op aarde langzamerhand weer een
koude periode tegemoet. De mens is echter misschien wel in staat dit natuurlijke proces te doorbreken
. De enorme koolstofdioxide uitstoot speelt hierbij een belangrijke rol. Licht deze rol toe
19
Kies bij de drie typen zeestromen (Driftstromen, Getijdestromen, Drukstromen) de goede
beschrijving:
1 Als gevolg van de aantrekkingskracht van de aarde en de zon ontstaat er in de noordzee een stroom
die het effect geeft dat de Noordzee twee keer per dag zich als een badkuip vult en twee keer per
dag leegloopt
2 Als gevolg van windsystemen die een goed deel van het jaar of soms ook wel het hele jaar door
waaien wordt zeewater in beweging gezet en ontstaat er een zeestroom. Rond de evenaar epelen
wat dat betreft de passaatwinden een belangrijke rol
3 Als gevolg van de grote temperatuursverschillen tussen gebieden op lage geografische breedte en
gebieden op hoge geografische breedte ontstaan er zeestromen om het verschil tussen gebieden
met lage en hoge temperaturen te compenseren. De Noord Atlantische Golfstroom is hier een
voorbeeld van.